a także mając na uwadze, co następuje:(1) W dniu 17 listopada 2017 r. Parlament Europejski, Rada i Komisja wspólnie proklamowały Europejski filar praw socjalnych (zwany dalej "filarem") jako odpowiedź na wyzwania społeczne w Europie. 20 głównych zasad filaru podzielono na trzy kategorie: równe szanse i dostęp do zatrudnienia, uczciwe warunki pracy oraz ochrona socjalna i włączenie społeczne. Tych 20 zasad filaru powinno przyświecać działaniom prowadzonym w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Plus (EFS+). Aby przyczynić się do wdrożenia filaru, EFS+ powinien wspierać inwestycje w ludzi i systemy w obszarach polityki dotyczących zatrudnienia, kształcenia i włączenia społecznego, a tym samym wspierać spójność gospodarczą, terytorialną i społeczną zgodnie z art. 174 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE).
(2) Na poziomie Unii europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej (zwany dalej "semestrem europejskim") zapewnia ramy dla określania krajowych priorytetów w zakresie reform i dla monitorowania ich realizacji. W celu wspierania tych priorytetów państwa członkowskie opracowują swoje własne krajowe wieloletnie strategie inwestycyjne. Strategie te powinny być przedstawiane wraz z rocznymi krajowymi programami reform w celu określenia i koordynowania priorytetowych projektów inwestycyjnych, które mają być wspierane z finansowania unijnego lub krajowego.
Powinny one również pomóc w wykorzystywaniu unijnego finansowania w spójny sposób oraz w maksymalizowaniu wartości dodanej wsparcia finansowego otrzymywanego w szczególności z programów wspieranych przez Unię, w stosownych przypadkach, z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) oraz Funduszu Spójności, których cele szczegółowe i zakres wsparcia zostały określone rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1058 4 , EFS+, Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury (EFMRA) ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 5 oraz programu InvestEU ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/523 6 (zwanego dalej "programem InvestEU").
(3) Przyjęto zmienione wytyczne dotyczące polityki zatrudnienia państw członkowskich w drodze decyzji Rady (UE) 2020/1512 7 .Treść tych wytycznych dostosowano do zasad filaru z myślą o poprawie konkurencyjności Europy i uczynienia jej lepszym miejscem do inwestowania, tworzenia miejsc pracy i wspierania spójności społecznej. Aby zapewnić pełną zgodność EFS+ z celami tych wytycznych, w szczególności jeżeli chodzi o zatrudnienie, kształcenie, szkolenia i walkę z wykluczeniem społecznym, ubóstwem i dyskryminacją, EFS+ powinien wspierać państwa członkowskie poprzez uwzględnienie stosownych zintegrowanych wytycznych i stosownych zaleceń dla poszczególnych krajów przyjętych zgodnie z art. 121 ust. 2 i art. 148 ust. 2 i 4 TFUE, a także, w stosownych przypadkach, krajowych programów reform popartych krajowymi strategiami. EFS+ powinien także przyczyniać się do odpowiednich aspektów realizacji najważniejszych inicjatyw i działań Unii, w szczególności komunikatów Komisji z dnia 10 czerwca 2016 r. zatytułowanego "Nowy europejski program na rzecz umiejętności" i z dnia 30 września 2020 r. zatytułowanego "Europejski obszar edukacji" oraz z dnia 7 października 2020 r. zatytułowanego "Unia równości: unijne ramy strategiczne na rzecz równouprawnienia, włączenia społecznego i udziału Romów", a także zaleceń Rady z dnia 15 lutego 2016 r. w sprawie integracji osób długotrwale bezrobotnych na rynku pracy, z dnia 19 grudnia 2016 r. w sprawie ścieżek poprawy umiejętności i z dnia 30 października 2020 r. w sprawie pomostu do zatrudnienia - wzmocnienia gwarancji dla młodzieży oraz z dnia 12 marca 2021 r. w sprawie równouprawnienia, włączenia społecznego i udziału Romów.
(4) W dniu 20 czerwca 2017 r. Rada przyjęła konkluzje zatytułowane "Zrównoważona przyszłość Europy: odpowiedź Unii Europejskiej na Agendę na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030". Rada podkreśliła, jak ważne jest osiągnięcie zrównoważonego rozwoju w trzech wymiarach (gospodarczym, społecznym i środowiskowym) w wyważony i zintegrowany sposób. Konieczne jest uwzględnianie zrównoważonego rozwoju we wszystkich obszarach polityki wewnętrznej i zewnętrznej Unii oraz prowadzenie przez Unię ambitnych polityk, które sprostają globalnym wyzwaniom. Rada pozytywnie przyjęła komunikat Komisji z dnia 22 listopada 2016 r. zatytułowany "Kolejne kroki w kierunku zrównoważonej przyszłości Europy" jako pierwszy krok w procesie włączania celów Organizacji Narodów Zjednoczonych dotyczących zrównoważonego rozwoju (zwanych dalej "celami ONZ dotyczącymi zrównoważonego rozwoju") w główny nurt działań i traktowania zrównoważonego rozwoju jako jednej z naczelnych zasad kierujących polityką Unii we wszystkich obszarach, w tym za pomocą unijnych instrumentów finansowania. EFS+ powinien przyczyniać się do realizowania celów ONZ dotyczących zrównoważonego rozwoju poprzez m.in. eliminowanie skrajnych form ubóstwa (cel 1); wspieranie dobrej jakości edukacji włączającej (cel 4); wspieranie równouprawnienia płci (cel 5); wspieranie trwałego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu, pełnego i produktywnego zatrudnienia oraz godnej pracy dla wszystkich (cel 8); oraz zmniejszanie nierówności (cel 10).
(5) Niedawne i bieżące zmiany sytuacji pogłębiły odczuwane zwłaszcza przez małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) wyzwania strukturalne wynikające z globalizacji gospodarki, nierówności społecznych, zarządzania przepływami migracyjnymi i rosnącymi zagrożeniami dla bezpieczeństwa, z przechodzenia na czystą energię, postępu technologicznego, spadku liczby ludności, bezrobocia, w szczególności bezrobocia młodzieży, coraz bardziej starzejącej się siły roboczej, jak również wyzwania spowodowane rosnącym niedopasowaniem umiejętności i siły roboczej do potrzeb rynku pracy w niektórych sektorach i regionach. Zielona i cyfrowa transformacja oraz transformacja europejskich ekosystemów przemysłowych prawdopodobnie przyniosą ze sobą wiele nowych możliwości, o ile towarzyszyć im będą odpowiednie zestawy umiejętności oraz odpowiednie polityki i działania zatrudnieniowe i społeczne. Uwzględniając zmieniające się realia świata pracy, Unia powinna być przygotowana na bieżące i przyszłe wyzwania i inwestować w odpowiednie umiejętności, kształcenie, szkolenie i uczenie się przez całe życie, zapewniać, by wzrost gospodarczy w większym stopniu sprzyjał włączeniu społecznemu, oraz usprawniać polityki zatrudnieniowe i społeczne, przy jednoczesnym uwzględnieniu zrównoważoności gospodarki i przemysłu, mobilności pracowników oraz dążeniu do stworzenia zrównoważonego pod względem płci rynku pracy.
(6) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1056 8 ustanawia ramy działania EFRR, EFS+, Funduszu Spójności, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST) ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 9 , EFMRA, Funduszu Azylu, Migracji i Integracji (FAMI), Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (FBW) oraz Instrumentu Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowej w ramach Funduszu Zintegrowanego Zarządzania Granicami i określa, w szczególności, cele polityki i przepisy dotyczące programowania, monitorowania i ewaluacji, zarządzania i kontroli w odniesieniu do funduszy Unii wdrażanych w ramach zarządzania dzielonego. Konieczne jest zatem określenie celów ogólnych EFS+ oraz ustanowienie przepisów szczegółowych dotyczących rodzaju działań, które mogą być finansowane z EFS+.
(7) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 10 (zwane dalej "rozporządzeniem finansowym") określa zasady wykonania budżetu ogólnego Unii (zwanego dalej "budżetem Unii"), w tym zasady dotyczące dotacji, nagród, zamówień, zarządzania pośredniego, instrumentów finansowych, gwarancji budżetowych, pomocy finansowej oraz zwrotu kosztów poniesionych przez zewnętrznych ekspertów. Współfinansowanie w odniesieniu do dotacji może pochodzić z zasobów własnych beneficjentów, dochodów wygenerowanych przez dany projekt lub wkładów finansowych bądź rzeczowych od osób trzecich. Aby zapewnić spójność we wdrażaniu programów unijnych, rozporządzenie finansowe ma mieć zastosowanie do działań realizowanych w ramach zarządzania bezpośredniego lub pośredniego na mocy EFS+.
(8) Formy finansowania unijnego i metody wdrażania na mocy niniejszego rozporządzenia powinny być wybierane na podstawie ich możliwości osiągnięcia szczegółowych celów działań i zapewnienia rezultatów, z uwzględnieniem w szczególności kosztów kontroli, obciążenia administracyjnego oraz oczekiwanego ryzyka niezgodności z przepisami. W przypadku dotacji pod uwagę należy wziąć korzystanie z kwot ryczałtowych, stawek ryczałtowych i stawek jednostkowych, a także z finansowania niepowiązanego z kosztami, o którym mowa w art. 125 ust. 1 lit. a) rozporządzenia finansowego. Do celów realizacji środków związanych z integracją społeczno-gospodarczą obywateli państw trzecich oraz zgodnie z art. 94 rozporządzenia (UE) 2021/1060 Komisja może dokonywać zwrotów na rzecz państw członkowskich stosujących uproszczone metody rozliczania kosztów, w tym płatności ryczałtowe.
(9) Aby usprawnić i uprościć system finansowania oraz stworzyć dodatkowe możliwości synergii przez zastosowanie zintegrowanych podejść w zakresie finansowania, należy włączyć do EFS+ działania, które były wspierane z Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym utworzonego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 223/2014 11 oraz z programu Unii Europejskiej na rzecz zatrudnienia i innowacji społecznych utworzonego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1296/2013 12 . EFS+ powinien obejmować dwa komponenty: komponent objęty zarządzaniem dzielonym (zwany dalej "komponentem EFS+ objętym zarządzaniem dzielonym"), który ma być wdrażany w ramach zarządzania dzielonego oraz komponent "Zatrudnienie i innowacje społeczne" (zwany dalej "komponentem EaSI"), który ma być wdrażany w ramach zarządzania bezpośredniego i pośredniego. Powinno się to przyczynić do zmniejszenia obciążenia administracyjnego związanego z zarządzaniem różnymi funduszami, w szczególności dla państw członkowskich i beneficjentów, a jednocześnie umożliwić zachowanie prostszych przepisów w odniesieniu do prostszych operacji, takich jak dystrybucja żywności lub podstawowej pomocy materialnej.
(10) W świetle szerszego zakresu EFS+ właściwe jest, by cele w postaci zwiększenia skuteczności rynków pracy, wspieranie równego dostępu do dobrej jakości zatrudnienia, poprawy równego dostępu do kształcenia i szkolenia oraz poprawy jakości kształcenia i szkolenia w celu wspomożenia powrotu do systemów kształcenia, wspieranie włączenia społecznego i dostępu do opieki zdrowotnej dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji oraz przyczyniania się do eliminacji ubóstwa były realizowane nie tylko w ramach zarządzania dzielonego w ramach komponentu EFS+ objętego zarządzaniem dzielonym, ale także, w odniesieniu do działań wymaganych na poziomie Unii, w ramach zarządzania bezpośredniego i pośredniego w stosunku do komponentu EaSI.
(11) Niniejsze rozporządzenie określa pulę środków finansowych na cały okres obowiązywania EFS+, która stanowi - dla Parlamentu Europejskiego i Rady podczas rocznej procedury budżetowej - główną kwotę odniesienia w rozumieniu art. 18 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 16 grudnia 2020 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami, a także nowych zasobów własnych, w tym planu działania na rzecz wprowadzenia nowych zasobów własnych 13 . Powinno ono określać alokację na komponent EFS+ objęty zarządzaniem dzielonym oraz alokację na działania realizowane w ramach komponentu EaSI.
(12) Aby ułatwić realizację celów szczegółowych i operacyjnych komponentu EaSI, EFS+ powinien wspierać działania związane z pomocą techniczną i administracyjną, takie jak działania przygotowawcze oraz działania w zakresie monitorowania, kontroli, audytu i ewaluacji, natomiast działania w zakresie komunikacji i upowszechniania informacji powinny stanowić część działań kwalifikowalnych w ramach komponentu EaSI.
(13) EFS+ powinien mieć na celu wspieranie zatrudnienia za pomocą aktywnych interwencji umożliwiających integrację i reintegrację na rynku pracy, w szczególności osób młodych, zwłaszcza poprzez realizację wzmocnionej gwarancji dla młodzieży, osób długotrwale bezrobotnych, grup w niekorzystnej sytuacji na rynku pracy i osób biernych zawodowo, a także za pomocą promowania samozatrudnienia i ekonomii społecznej. Celem EFS+ powinno być usprawnienie funkcjonowania rynków pracy przez wspieranie modernizacji instytucji rynku pracy, takich jak publiczne służby zatrudnienia, aby poprawić ich zdolność do zapewniania intensywnych, ukierunkowanych usług poradnictwa i doradztwa w okresie szukania pracy i przechodzenia do etapu zatrudnienia, a także ich zdolność do stymulowania mobilności pracowników. EFS+ powinien wspierać zrównoważony udział mężczyzn i kobiet w rynku pracy za pomocą środków mających na celu zapewnienie, między innymi, równych warunków pracy, lepszej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym i lepszego dostępu do opieki nad dziećmi, w tym wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem. EFS+ powinien też dążyć do zapewnienia zdrowego i dobrze dostosowanego środowiska pracy, aby skuteczniej reagować na zagrożenia dla zdrowia związane ze zmieniającymi się formami pracy i na potrzeby starzejącej się siły roboczej.
(14) EFS+ powinien zapewniać wsparcie na poprawę jakości, poziomu włączenia społecznego i skuteczności systemów kształcenia i szkolenia oraz ich powiązania z rynkiem pracy - w tym promowanie cyfrowego uczenia się, walidację uczenia się pozaformalnego i nieformalnego oraz rozwój zawodowy pracowników dydaktycznych - aby ułatwiać nabywanie kompetencji kluczowych, zwłaszcza w zakresie umiejętności podstawowych, w tym kompetencji zdrowotnych, umiejętności korzystania z mediów, umiejętności w zakresie przedsiębiorczości, umiejętności językowych, kompetencji cyfrowych oraz kompetencji w zakresie zrównoważonego rozwoju, których każda osoba potrzebuje do osobistego rozwoju i spełnienia, a także zatrudnienia, korzystania z włączenia społecznego i prezentowania aktywnej postawy obywatelskiej. EFS+ powinien wspomagać pokonywanie kolejnych etapów kształcenia i szkolenia oraz proces przechodzenia do zatrudnienia, powinien wspierać uczenie się przez całe życie i szanse zatrudnienia, z myślą o ułatwieniu pełnego udziału w życiu społecznym dla wszystkich, oraz powinien przyczyniać się do konkurencyjności, w tym przez monitorowanie losów absolwentów, oraz innowacji społecznych i gospodarczych, udzielając wsparcia trwałym inicjatywom, które można rozszerzyć w tych obszarach oraz które są dostosowane do potrzeb różnych grup docelowych, takich jak osoby z niepełnosprawnościami. Takiego rodzaju pomoc i wsparcie można zapewnić na przykład za pomocą nauki online, szkolenia w miejscu pracy, staży, dualnych systemów kształcenia i szkolenia, a także przygotowania zawodowego, zdefiniowanego w zaleceniu Rady z dnia 15 marca 2018 r. w sprawie europejskich ram jakości i skuteczności przygotowania zawodowego, poradnictwa przez całe życie, przewidywania potrzeb w zakresie umiejętności w ścisłej współpracy z przedsiębiorstwami, aktualnych materiałów i metod szkoleniowych, prognozowania i monitorowania losów absolwentów, szkolenia edukatorów, walidacji efektów uczenia się oraz uznawania kwalifikacji i branżowej certyfikacji kompetencji.
(15) Wsparcie z EFS+ powinno być wykorzystywane do wspierania równego dostępu dla wszystkich, zwłaszcza grup w niekorzystnej sytuacji, do wysokiej jakości sprzyjającego włączeniu społecznemu kształcenia i szkolenia, w których nie ma segregacji, od wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem, przy zwracaniu szczególnej uwagi na dzieci pochodzące ze środowisk w niekorzystnej sytuacji pod względem społecznoekonomicznym, poprzez ogólne i zawodowe kształcenie i szkolenie, zwłaszcza przygotowanie zawodowe, po wykształcenie wyższe, a także poprzez kształcenie i uczenie się dorosłych, w tym przy wykorzystaniu zajęć sportowych i kulturalnych. EFS+ powinien zapewniać ukierunkowane wsparcie osobom uczącym się będącym w potrzebie i zmniejszać nierówności edukacyjne, w tym przepaść cyfrową, zapobiegać wczesnemu kończeniu nauki i ograniczać to zjawisko, wspierać przenikanie się sektorów kształcenia i szkolenia, wzmacniać powiązania z uczeniem się pozaformalnym i nieformalnym oraz ułatwiać mobilność edukacyjną dla wszystkich oraz dostępność dla osób z niepełnosprawnościami. W tym kontekście wspierać należy efekt synergii z programem Erasmus+ ustanowionym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/817 14 , w szczególności w celu ułatwienia uczestnictwa w mobilności edukacyjnej osobom z grup w niekorzystnej sytuacji.
(16) EFS+ powinien wspierać elastyczne możliwości podnoszenia umiejętności oraz nabywania nowych i różnorodnych umiejętności przez wszystkich, zwłaszcza umiejętności w zakresie przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych, umiejętności w zakresie kluczowych technologii prorozwojowych oraz umiejętności na rzecz zielonej gospodarki i ekosystemów przemysłowych zgodnie z komunikatem Komisji z dnia 10 marca 2020 r. zatytułowanym "Nowa strategia przemysłowa dla Europy". Zgodnie z europejskim programem na rzecz umiejętności i zaleceniem Rady w sprawie ścieżek poprawy umiejętności 15 , EFS+ powinien wspierać elastyczne ścieżki, w tym dostępne, krótkie, ukierunkowane szkolenie modułowe prowadzące do uzyskania kwalifikacji w celu zapewnienia ludziom umiejętności, które są dostosowane do potrzeb rynku pracy i ekosystemów przemysłowych, zielonej i cyfrowej transformacji, innowacji oraz przemian społecznych i gospodarczych, ułatwienia im zmiany i podnoszenia kwalifikacji i szans zatrudnienia, zmiany ścieżki kariery zawodowej, mobilności geograficznej i sektorowej oraz w celu wspierania w szczególności osób o niskich umiejętnościach zawodowych, osób z niepełnosprawnościami oraz osób dorosłych o niskich kwalifikacjach. EFS+ powinien również ułatwiać, za pomocą takich instrumentów jak indywidualne rachunki szkoleniowe, zapewnianie wsparcia w odniesieniu do umiejętności osobom fizycznym, w tym osobom zatrudnionym, samozatrudnionym oraz bezrobotnym.
(17) Efekt synergii z programem ramowym w zakresie badań naukowych i innowacji "Horyzont Europa" (zwanym dalej "programem «Horyzont Europa»") ustanowionym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/695 16 powinien zapewnić EFS+ możliwości upowszechniania i rozwijania innowacyjnych programów nauczania wspieranych z programu "Horyzont Europa", aby wyposażać ludzi w umiejętności i kompetencje potrzebne w zawodach przyszłości.
(18) EFS+ powinien wspierać wysiłki państw członkowskich na rzecz eliminowania ubóstwa, aby przerwać cykl marginalizacji przekazywany z pokolenia na pokolenie, oraz na rzecz promowania włączenia społecznego przez zapewnienie wszystkim równych szans, zmniejszanie barier, zwalczanie dyskryminacji i przeciwdziałanie nierównościom w zakresie zdrowia. Takie wsparcie wiąże się z uruchomieniem szeregu polityk skierowanych do osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, bez względu na płeć, orientację seksualną, wiek, religię lub światopogląd, rasę lub pochodzenie etniczne, w szczególności społeczności marginalizowanych, takich jak Romowie, osoby z niepełnosprawnościami lub chorobami przewlekłymi, osoby bezdomne, dzieci i osoby starsze. EFS+ powinien wspierać aktywne włączenie osób oddalonych od rynku pracy, aby zapewnić ich integrację społeczno-gospodarczą. Należy również wykorzystać EFS+ do zwiększenia szybkiego i równego dostępu do przystępnych cenowo, trwałych i wysokiej jakości usług, które wspierają dostęp do mieszkań i opieki skoncentrowanej na osobie, takiej jak opieka zdrowotna i opieka długoterminowa, zwłaszcza usług w zakresie opieki rodzinnej i środowiskowej. EFS+ powinien przyczyniać się do modernizacji systemów ochrony socjalnej, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i grup w niekorzystnej sytuacji oraz z myślą, w szczególności, o wspieraniu dostępności takich systemów, również dla osób z niepełnosprawnościami.
(19) EFS+ powinien się przyczyniać do eliminowania ubóstwa przez wspieranie krajowych systemów mających na celu łagodzenie niedoboru żywności i deprywacji materialnej, a także wspierać integrację społeczną osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym oraz osób najbardziej potrzebujących. Mając na uwadze ogólny cel, aby na poziomie Unii co najmniej 4 % zasobów z komponentu EFS+ objętego zarządzaniem dzielonym przeznaczano na wsparcie osób najbardziej potrzebujących, państwa członkowskie powinny przeznaczyć co najmniej 3 % swoich zasobów z komponentu EFS+ objętego zarządzaniem dzielonym na zwalczanie form skrajnego ubóstwa, które mają największy wpływ na wykluczenie społeczne, takich jak bezdomność, ubóstwo dzieci i niedobór żywności. Udzielanie pomocy żywnościowej lub podstawowej pomocy materialnej osobom najbardziej potrzebującym nie powinno zastępować istniejących świadczeń socjalnych przyznawanych im na mocy krajowych systemów zabezpieczenia społecznego lub zgodnie z prawem krajowym. Z uwagi na charakter tych operacji i rodzaj odbiorców końcowych konieczne jest, by do wsparcia, które przeznacza się na przeciwdziałanie deprywacji materialnej osób najbardziej potrzebujących, zastosowanie miały prostsze przepisy.
(20) W świetle nieustającej potrzeby zwiększenia wysiłków na rzecz zarządzania przepływami migracyjnymi w Unii jako całości oraz aby zapewnić spójne, mocne i konsekwentne wsparcie działaniom na rzecz solidarności i podziału odpowiedzialności, EFS+ powinien zapewniać wsparcie na rzecz promowania integracji społeczno-gospodarczej obywateli państw trzecich, w tym migrantów, które może uwzględniać inicjatywy na szczeblu lokalnym, w uzupełnieniu do działań finansowanych z FAMI, EFRR i innych funduszy unijnych, które mogą mieć pozytywny wpływ na integrację obywateli państw trzecich.
(21) Ze względu na znaczenie dostępu do opieki zdrowotnej EFS+ powinien zapewniać synergie i komplementarność z Programem UE dla zdrowia ustanowionym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/522 17 , a zakres EFS+ powinien zawierać dostęp do opieki zdrowotnej dla osób w trudnej sytuacji.
(22) EFS+ powinien wspierać reformy polityk i systemów w dziedzinie zatrudnienia, włączenia społecznego, dostępu do opieki zdrowotnej dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji, opieki długoterminowej oraz kształcenia i szkolenia, przyczyniając się do eliminowania ubóstwa. Aby zwiększyć zgodność z semestrem europejskim, państwa członkowskie powinny przeznaczyć odpowiednią kwotę swoich zasobów z komponentu EFS+ objętego zarządzaniem dzielonym na realizację stosownych zaleceń skierowanych do nich i związanych z wyzwaniami strukturalnymi, które należy rozwiązywać za pomocą wieloletnich inwestycji wchodzących w zakres EFS+, z uwzględnieniem filaru, tablicy wskaźników społecznych zmienionych w następstwie przyjęcia nowych celów określonych w planie działania na rzecz filaru praw socjalnych oraz specyfiki regionalnej.
Komisja i państwa członkowskie powinny zapewniać spójność, koordynację i komplementarność między komponentem EFS+ objętym zarządzaniem dzielonym i innymi unijnymi funduszami, programami i instrumentami, takimi jak FST, EFRR, Program UE dla zdrowia, Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 18 , Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji dla Zwalnianych Pracowników ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/691 19 , EFMRA, Erasmus+, FAMI, program "Horyzont Europa", EFRROW, program "Cyfrowa Europa" ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/694 20 , program InvestEU, program "Krea- Kreatywna Europa" ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/818 21 , Europejski Korpus Solidarności ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/888 22 oraz Instrument Wsparcia Technicznego ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/240 23 .
W szczególności Komisja i państwa członkowskie powinny zapewnić, na wszystkich etapach procesu, skuteczną koordynację w celu zachowania zgodności, spójności, komplementarności i synergii różnych źródeł finansowania, w tym pomocy technicznej.
(23) Dzięki wsparciu dla celów szczegółowych określonych w niniejszym rozporządzeniu, m. in. poprzez realizowanie celu polityki "Europa o silniejszym wymiarze społecznym, bardziej sprzyjająca włączeniu społecznemu i wdrażająca Europejski filar praw socjalnych", o którym mowa w rozporządzeniu (UE) 2021/1060, EFS+ będzie nadal wnosić wkład w strategie rozwoju terytorialnego i lokalnego w celu wdrażania filaru. Będzie on wspierać narzędzia określone w art. 28 tego rozporządzenia, a tym samym również przyczyniać się do realizacji celu polityki "Europa bliższa obywatelom dzięki wspieraniu zrównoważonego i zintegrowanego rozwoju wszystkich rodzajów terytoriów i lokalnych inicjatyw", o którym mowa w rozporządzeniu (UE) 2021/1060, w tym poprzez środki na rzecz ograniczania ubóstwa i na rzecz włączenia społecznego, z uwzględnieniem specyfiki regionów miejskich, wiejskich i przybrzeżnych z myślą o niwelowaniu nierówności społeczno-gospodarczych w miastach i regionach.
(24) Aby zapewnić należytą realizację wymiaru społecznego Europy zgodnie z zasadami zapisanymi w filarze oraz zapewnić, by pewna minimalna kwota zasobów była skierowana do osób najbardziej potrzebujących, państwa członkowskie powinny przeznaczyć co najmniej 25 % swoich zasobów z komponentu EFS+ objętego zarządzaniem dzielonym na wspieranie włączenia społecznego.
(25) W celu rozwiązania problemu utrzymującego się wysokiego poziomu ubóstwa dzieci w Unii oraz stosownie do zasady 11 filaru, zgodnie z którą dzieci mają prawo do ochrony przed ubóstwem, a dzieci ze środowisk w niekorzystnej sytuacji mają prawo do szczególnych działań służących zwiększeniu równości szans, państwa członkowskie powinny zaprogramować odpowiednią kwotę swoich zasobów z komponentu EFS+ objętych zarządzaniem dzielonym na wdrożenie gwarancji dla dzieci w odniesieniu do działań na rzecz zwalczania ubóstwa dzieci, zgodnie z celami szczegółowymi EFS+, które pozwalają na programowanie zasobów na działania bezpośrednio wspierające równy dostęp dzieci do opieki, edukacji, opieki zdrowotnej, godnych warunków mieszkaniowych i odpowiedniego żywienia. Państwa członkowskie, w których średni wskaźnik dzieci w wieku poniżej 18 lat zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym w latach 2017-2019 był wyższy od średniej unijnej, według danych Eurostatu, powinny przeznaczyć co najmniej 5 % swoich zasobów z komponentu EFS+ objętych zarządzaniem dzielonym na takie działania. Operacje przyczyniające się do spełnienia tego wymogu koncentracji tematycznej powinny być zaliczane na poczet wymogu koncentracji tematycznej na poziomie 25 % w odniesieniu do włączenia społecznego, jeżeli są one programowane w ramach odpowiednich celów szczegółowych.
(26) W celu ułatwienia sprzyjającej włączeniu odbudowy gospodarki po poważnym kryzysie oraz wspierania zatrudnienia ludzi młodych w zmieniających się realiach zawodowych i w świetle utrzymujących się wysokich poziomów bezrobocia i bierności zawodowej młodzieży w wielu państwach członkowskich i regionach, konieczne jest, aby wszystkie państwa członkowskie inwestowały odpowiednią kwotę ze swoich zasobów EFS+ w działania wspierające zatrudnienie i umiejętności ludzi młodych, w tym przez wdrażanie programów w ramach gwarancji dla młodzieży. W oparciu o działania wspierane z Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych w okresie programowania w latach 2014-2020 zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1304/2013 24 , skierowane do indywidualnych osób, oraz po wyciągnięciu wniosków, państwa członkowskie powinny dalej wspierać dobrej jakości ścieżki reintegracji zawodowej i edukacyjnej oraz inwestować we wczesne zapobieganie i skuteczne działania informacyjne, w stosownych przypadkach priorytetowo traktując młode osoby długotrwale bezrobotne, bierne zawodowo i znajdujące się w niekorzystnej sytuacji, w tym za pomocą pracy z młodzieżą. Państwa członkowskie powinny też inwestować w środki mające na celu ułatwienie przejścia od etapu nauki szkolnej do etapu zatrudnienia, a także w odpowiednie zdolności służb zatrudnienia, aby zapewnić młodym ludziom kompleksowe wsparcie dostosowane do ich potrzeb i bardziej zindywidualizowane oferty. Dzięki pełnemu włączeniu Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych do EFS+ realizacja ukierunkowanych działań na rzecz zatrudnienia ludzi młodych będzie skuteczniejsza i efektywniejsza, a zakres zostanie rozszerzony na środki i reformy strukturalne, zapewniając tym samym lepsze dopasowanie wsparcia finansowego Unii i wdrożenia wzmocnionej gwarancji dla młodzieży.
Podnoszenie umiejętności oraz zdobywanie nowych i różnorodnych umiejętności powinno pomóc młodym ludziom w wykorzystaniu możliwości, jakie dają im rozwijające się sektory, i przygotowaniu ich do zmieniającego się charakteru pracy, przy jednoczesnym wykorzystaniu możliwości wynikających z zielonej i cyfrowej transformacji oraz transformacji unijnych ekosystemów przemysłowych. W związku z tym państwa członkowskie, w których średni wskaźnik ludzi młodych w wieku od 15 do 29 lat, którzy nie pracują, nie kształcą się ani nie szkolą się, przekraczał w latach 2017-2019 średnią unijną, według danych Eurostatu, powinny przeznaczyć na te działania co najmniej 12,5 % swoich zasobów z komponentu EFS+ objętych zarządzaniem dzielonym.
(27) Zgodnie z art. 349 TFUE i art. 2 Protokołu nr 6 w sprawie przepisów szczególnych dla Celu 6 w ramach Funduszy Strukturalnych w Finlandii, Norwegii i Szwecji załączone do Aktu przystąpienia z 1994 r. 25 , regiony najbardziej oddalone oraz północne słabo zaludnione regiony są uprawnione do szczególnych działań w ramach wspólnych polityk i programów unijnych. Z uwagi na trwałe ograniczenia, takie jak depopulacja, regiony te wymagają specjalnego wsparcia.
(28) Efektywna i skuteczna realizacja działań wspieranych z EFS+ zależy od dobrego zarządzania i partnerstwa między wszystkimi podmiotami na stosownych szczeblach terytorialnych a podmiotami społeczno-gospodarczymi, w szczególności partnerami społecznymi i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego. Niezbędne jest zatem, aby państwa członkowskie przeznaczyły odpowiednią kwotę swoich zasobów z komponentu EFS+ objętych zarządzaniem dzielonym na zapewnienie znaczącego udziału partnerów społecznych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego we wdrażaniu komponentu EFS+ w ramach zarządzania dzielonego. Udział ten powinien obejmować odpowiednie podmioty reprezentujące społeczeństwo obywatelskie, takie jak partnerzy działający na rzecz środowiska, organizacje pozarządowe, oraz podmioty odpowiedzialne za promowanie włączenia społecznego, praw podstawowych, praw osób z niepełnosprawnościami, równouprawnienia płci i niedyskryminacji. Państwa członkowskie, do których skierowano w ramach zaleceń dla poszczególnych krajów zalecenie dotyczące budowania zdolności partnerów społecznych lub organizacji społeczeństwa obywatelskiego, powinny przeznaczyć na ten cel co najmniej 0,25 % swoich zasobów z komponentu EFS+ w ramach zarządzania dzielonego ze względu na szczególne potrzeby, jakie mają w tym obszarze.
(29) Aby lepiej przygotować polityki na zmiany społeczne, a także wspierać innowacyjne rozwiązania i do nich zachęcać, niezwykle istotne jest wsparcie dla innowacji społecznych. W szczególności testowanie i ewaluacja innowacyjnych rozwiązań jeszcze przed zastosowaniem ich na dużą skalę ma kluczowe znaczenie dla zwiększenia efektywności polityk, a tym samym szczególne wsparcie ze strony EFS+ jest uzasadnione. Podmioty ekonomii społecznej mogłyby odgrywać jedną z kluczowych ról w realizacji innowacji społecznych i przyczynianiu się do odporności gospodarczej i społecznej. Definicja podmiotu ekonomii społecznej powinna być zgodna z definicjami zawartymi w prawie krajowym oraz z konkluzjami Rady z dnia 7 grudnia 2015 r. w sprawie propagowania ekonomii społecznej jako siły napędowej rozwoju gospodarczego i społecznego w Europie. Ponadto z myślą o zwiększeniu wzajemnego uczenia się oraz wymiany wiedzy i praktyk, należy zachęcać państwa członkowskie do kontynuowania działań w zakresie współpracy transnarodowej w ramach zarządzania dzielonego w obszarach zatrudnienia, kształcenia i szkolenia oraz włączenia społecznego, zgodnie z celami szczegółowymi EFS+.
(30) Państwa członkowskie i Komisja powinny zapewnić, aby EFS+ przyczyniał się do promowania równości kobiet i mężczyzn zgodnie z art. 8 TFUE, w celu zwiększenia równego traktowania i szans kobiet i mężczyzn we wszystkich obszarach, w tym pod względem uczestnictwa w rynku pracy, zasad i warunków zatrudnienia oraz przebiegu kariery zawodowej. Powinny one też zapewniać, aby EFS+ wspierał równe szanse dla wszystkich bez dyskryminacji, zgodnie z art. 10 TFUE, wspierał włączenie społeczne osób z niepełnosprawnościami na równi z innymi osobami, a także przyczyniał się do wdrożenia Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych przyjętej dnia 13 grudnia 2006 r. w Nowym Jorku. EFS+ powinien przyczyniać się do promowania dostępności dla osób z niepełnosprawnoś- ciami w celu poprawy integracji na rynku pracy oraz w systemie kształcenia i szkolenia, a tym samym zwiększenia ich włączenia we wszystkie sfery życia. Wspieranie takiej dostępności należy brać pod uwagę we wszystkich wymiarach i na wszystkich etapach przygotowania, monitorowania, wdrażania i ewaluacji programów, w sposób terminowy i spójny, a jednocześnie zapewniać podejmowanie działań szczególnych promujących równouprawnienie płci i równe szanse. EFS+ powinien też wspierać przechodzenie od opieki stacjonarnej lub instytucjonalnej do opieki rodzinnej i środowiskowej, zwłaszcza w przypadku osób, które spotykają się z dyskryminacją z wielu przyczyn jednocześnie. EFS+ nie powinien wspierać działań przyczyniających się do segregacji lub wykluczenia społecznego. Rozporządzenie (UE) 2021/1060 przewiduje, że zasady kwalifikowalności wydatków mają być ustalane na szczeblu krajowym, z pewnymi wyjątkami wymagającymi określenia przepisów szczegółowych w odniesieniu do komponentu EFS+ objętego zarządzaniem dzielonym.
(31) Wszystkie operacje powinny być wybierane i wdrażane zgodnie z Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej (zwana dalej "Kartą"). Komisja powinna dołożyć wszelkich starań, by zapewnić terminowe rozpatrywanie skarg, w tym skarg dotyczących naruszeń Karty, i powinna informować skarżącego o wynikach swojej oceny zgodnie z komunikatem Komisji z dnia 19 stycznia 2017 r. zatytułowanym "Prawo Unii: lepsze wyniki dzięki lepszemu stosowaniu".
(32) Aby zmniejszyć obciążenie administracyjne związane ze zbieraniem danych, wymogi sprawozdawcze powinny być jak najprostsze. Jeżeli dane takie są dostępne w rejestrach, państwa członkowskie powinny mieć możliwość zezwolenia instytucjom zarządzającym na zbieranie danych z rejestrów.
(33) W odniesieniu do przetwarzania danych osobowych w ramach niniejszego rozporządzenia krajowi administratorzy danych powinni wykonywać swoje zadania do celów niniejszego rozporządzenia zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 26 . Należy zagwarantować godność i poszanowanie prywatności odbiorców końcowych operacji w ramach celu szczegółowego "przeciwdziałanie deprywacji materialnej przez udzielanie pomocy żywnościowej lub podstawowej pomocy materialnej osobom najbardziej potrzebującym, w tym dzieciom, oraz zapewnianie środków towarzyszących wspierających ich włączenie społeczne". Aby uniknąć stygma- tyzacji, od osób otrzymujących żywność lub podstawową pomoc materialną nie należy wymagać identyfikacji w momencie otrzymywania wsparcia oraz podczas udziału w badaniach dotyczących osób najbardziej potrzebujących, które skorzystały z EFS+.
(34) Eksperymenty społeczne polegają na testowaniu projektów o małej skali, co umożliwia zebranie dowodów sprawdzających wykonalność innowacji społecznych. Powinna istnieć możliwość testowania pomysłów na szczeblu lokalnym i należy do tego zachęcać oraz, w stosownych przypadkach, zapewnić możliwość rozwijania na szerszą skalę tych pomysłów, które są wykonalne, lub przenoszenia ich do innych kontekstów w różnych regionach lub państwach członkowskich przy wsparciu finansowym z EFS+ lub w połączeniu z innymi źródłami.
(35) Rozporządzenie w sprawie EFS+ określa przepisy mające na celu umożliwienie pracownikom swobody przemieszczania się na niedyskryminacyjnych zasadach przez zapewnienie ścisłej współpracy publicznych służb zatrudnienia państw członkowskich, Komisji i partnerów społecznych. Europejska sieć służb zatrudnienia powinna wspierać lepsze funkcjonowanie rynków pracy przez ułatwianie transgranicznej mobilności pracowników, w szczególności za pomocą partnerstw transgranicznych, i zapewnianie większej przejrzystości informacji na rynkach pracy. W zakres EFS+ powinno wchodzić rozwijanie i wspieranie ukierunkowanych programów mobilności mających na celu obsadzanie wolnych miejsc pracy w tych obszarach rynku, w których zidentyfikowano braki.
(36) Brak dostępu do finansowania dla mikroprzedsiębiorstw, przedsiębiorstw społecznych i ekonomii społecznej jest jedną z głównych przeszkód dla zakładania przedsiębiorstw, w szczególności wśród osób najbardziej oddalonych od rynku pracy. W ramach komponentu EaSI, niniejsze rozporządzenie powinno określić przepisy służące stworzeniu rynkowego ekosystemu w celu zwiększenia podaży i dostępności finansowania dla przedsiębiorstw społecznych, a także zaspokojenia potrzeb osób, które tego najbardziej potrzebują, w szczególności osób bezrobotnych, kobiet i osób znajdujących się w trudnej sytuacji, które chcą założyć lub rozwijać mikroprzedsiębiorstwo. Ten cel będzie również realizowany za pomocą instrumentów finansowych i gwarancji budżetowej w ramach segmentu polityki dotyczącego inwestycji społecznych i umiejętności Funduszu InvestEU. Podmioty ekonomii społecznej, jeżeli są zdefiniowane w prawie krajowym, powinny być w kontekście komponentu EaSI uznawane za przedsiębiorstwa społeczne, niezależnie od ich statusu prawnego, o ile przedsiębiorstwa te są objęte definicją przedsiębiorstwa społecznego przewidzianą w niniejszym rozporządzeniu.
(37) Podmioty działające na rynku inwestycji społecznych, w tym podmioty charytatywne, mogłyby odegrać kluczową rolę w osiągnięciu kilku celów EFS+, ponieważ oferują one finansowanie, jak również innowacyjne i uzupełniające podejścia do walki z wykluczeniem społecznym i ubóstwem, ograniczania bezrobocia i przyczyniania się do realizacji celów ONZ dotyczących zrównoważonego rozwoju. Te podmioty charytatywne, takie jak fundacje i darczyńcy, powinny zatem uczestniczyć w działaniach EFS+, stosownie do sytuacji i o ile nie realizują programu politycznego lub społecznego sprzecznego z ideałami Unii, w szczególności w działaniach, które mają na celu rozwijanie ekosystemu rynku inwestycji społecznych.
(38) W odniesieniu do rozwoju infrastruktury społecznej i powiązanych usług niezbędne są wytyczne w ramach komponentu EaSI, w szczególności w odniesieniu do mieszkalnictwa socjalnego, opieki nad dziećmi i edukacji, opieki zdrowotnej i opieki długoterminowej, w tym usług wspomagających przejście z usług opieki instytucjonalnej do usług opieki rodzinnej i środowiskowej oraz z uwzględnieniem wymogów w zakresie dostępności dla osób z niepełnosprawnościami.
(39) Odzwierciedlając znaczenie przeciwdziałania zmianie klimatu zgodnie z zobowiązaniami Unii na rzecz realizacji porozumienia paryskiego przyjętego na podstawie Ramowej konwencji ONZ w sprawie zmian klimatu 27 oraz realizacji celów ONZ dotyczących zrównoważonego rozwoju, niniejsze rozporządzenie powinno przyczyniać się do uwzględnienia działań w dziedzinie klimatu i do osiągnięcia celu ogólnego zakładającego, że 30 % wydatków budżetowych Unii zostanie przeznaczonych na wspieranie celów klimatycznych. Stosowne działania zostaną określone na etapie przygotowania i wdrażania oraz ponownie ocenione w ramach ewaluacji śródokresowej.
(40) Zgodnie z decyzją Rady 2013/755/UE 28 osoby i podmioty mające siedzibę w krajach i terytoriach zamorskich kwalifikują się do finansowania z zastrzeżeniem zasad i celów komponentu EaSI oraz uzgodnień mających zastosowanie do państwa członkowskiego, z którym dane kraje i terytoria zamorskie są powiązane.
(41) Państwa trzecie będące członkami Europejskiego Obszaru Gospodarczego mogą uczestniczyć w programach unijnych w ramach współpracy ustanowionej na mocy Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym 29 , które przewiduje wdrażanie programów na podstawie decyzji wydanej na mocy tego porozumienia. Państwa trzecie mogą również uczestniczyć w tych programach na podstawie innych instrumentów prawnych. W niniejszym rozporządzeniu należy wprowadzić odpowiedni przepis szczególny zobowiązujący państwa trzecie do przyznania właściwemu urzędnikowi zatwierdzającemu, Europejskiemu Urzędowi ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) oraz Trybunałowi Obrachunkowemu, praw i dostępu niezbędnych do wykonywania w pełni ich odpowiednich kompetencji.
(42) Należy określić wskaźniki do celów sprawozdawczości w ramach komponentu EaSI. Wskaźniki te powinny być oparte na produktach, obiektywne, łatwe do wyszukania i proporcjonalne do udziału komponentu EaSI w całym EFS+. Powinny one obejmować cele operacyjne i działania w zakresie finansowania w ramach komponentu EaSI, bez konieczności ustalania odpowiednich celów końcowych.
(43) Zgodnie z rozporządzeniem finansowym, rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 30 i rozporządzeniami Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 31 , (Euratom, WE) nr 2185/96 32 i (UE) 2017/1939 33 interesy finansowe Unii należy chronić za pomocą proporcjonalnych środków, w tym środków w zakresie zapobiegania nieprawidłowościom - w tym nadużyciom finansowym - ich wykrywania, korygowania i prowadzenia w ich sprawie postępowań, odzyskiwania środków utraconych, nienależnie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładania kar administracyjnych. W szczególności, zgodnie z rozporządzeniami (Euratom, WE) nr 2185/96 i (UE, Euratom) nr 883/2013, Europejski OLAF jest uprawniony do prowadzenia dochodzeń administracyjnych, w tym kontroli na miejscu i inspekcji, w celu ustalenia, czy miały miejsce nadużycia finansowe, korupcja lub wszelka inna nielegalna działalność na szkodę interesów finansowych Unii.
Zgodnie z rozporządzeniem Rady (UE) 2017/1939 Prokuratura Europejska (EPPO) jest uprawniona do prowadzenia postępowań przygotowawczych oraz wnoszenia i popierania oskarżeń w sprawie przestępstw naruszających interesy finansowe Unii, jak przewidziano w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 34 . Zgodnie z rozporządzeniem finansowym każda osoba lub podmiot, które otrzymują środki finansowe Unii, mają w pełni współpracować w celu ochrony interesów finansowych Unii, przyznać Komisji, OLAF, Trybunałowi Obrachunkowemu oraz, w przypadku państw członkowskich, które uczestniczą we wzmocnionej współpracy na podstawie rozporządzenia (UE) 2017/1939, EPPO, niezbędne prawa i dostęp, a także zapewniać, aby wszelkie osoby trzecie uczestniczące we wdrażaniu środków finansowych Unii przyznały tym organom równoważne prawa.
(44) Do niniejszego rozporządzenia zastosowanie mają horyzontalne zasady finansowe przyjęte przez Parlament Europejski i Radę na podstawie art. 322 TFUE. Zasady te zostały ustanowione w rozporządzeniu finansowym i określają w szczególności procedurę uchwalania i wykonywania budżetu w drodze dotacji, nagród, zamówień i zarządzania pośredniego oraz przewidują kontrolę odpowiedzialności podmiotów upoważnionych do działań finansowych. Zasady przyjęte na podstawie art. 322 TFUE obejmują także ogólny system warunkowości służący ochronie budżetu Unii.
(45) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, mianowicie zwiększanie skuteczności rynków pracy, wspieranie równego dostępu do dobrej jakości zatrudnienia, poprawa równego dostępu do kształcenia i szkolenia i poprawa ich jakości, wspieranie włączenia społecznego oraz przyczynianie się do eliminacji ubóstwa, a także cele realizowane w ramach komponentu EaSI nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na rozmiary lub skutki działania możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(46) W celu zmiany niektórych, innych niż istotne, elementów niniejszego rozporządzenia należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do zmiany i uzupełnienia załączników dotyczących wskaźników. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 35 . W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.
(47) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia wykonawcze w odniesieniu do wzoru ustrukturyzowanego badania dotyczącego odbiorców końcowych z uwagi na charakter tego modelu powinny być wykonywane zgodnie z procedurą doradczą, o której mowa w art. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 36 .
(48) W celu umożliwienia szybkiego reagowania na wyjątkowe lub nadzwyczajne okoliczności, jak wskazano w pakcie stabilności i wzrostu, które mogą wystąpić w okresie programowania, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do przyjmowania środków tymczasowych, aby ułatwić wykorzystanie wsparcia z EFS+ w odpowiedzi na takie okoliczności przez okres nieprzekraczający 18 miesięcy. Komisja powinna przyjmować środki, które są najstosowniejsze w świetle wyjątkowych i nadzwyczajnych okoliczności, w jakich znalazło się dane państwo członkowskie, przy jednoczesnym zachowaniu celów EFS+, nie powinno to jednak obejmować zmian w wymogach koncentracji tematycznej. Ponadto należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w odniesieniu do środków tymczasowych dotyczących wykorzystania wsparcia z EFS+ w odpowiedzi na wyjątkowe lub nadzwyczajne okoliczności; powinny być one przyjmowane bez procedury komitetowej, ze względu na fakt, że zakres stosowania tych środków jest określony w pakcie stabilności i wzrostu oraz jest ograniczony do środków określonych w niniejszym rozporządzeniu. Komisja powinna również monitorować wdrażanie tych środków tymczasowych i oceniać ich sto- sowność. W przypadku gdy Komisja uzna za konieczne wprowadzenie zmiany w niniejszym rozporządzeniu ze względu na wyjątkowe lub nadzwyczajne okoliczności, zakres zmiany nie powinien obejmować wymogów koncentracji tematycznej związanych z zatrudnieniem osób młodych ani wsparcia dla osób najbardziej potrzebujących ze względu na fakt, że osoby młode oraz osoby najbardziej potrzebujące są często najbardziej dotknięte takimi sytuacjami kryzysowymi. W związku z tym należy zapewnić, aby te grupy docelowe nadal otrzymywały odpowiednią kwotę wsparcia.
(49) W zarządzaniu EFS+ Komisję powinien wspomagać komitet, o którym mowa w art. 163 TFUE (zwany dalej "Komi- Komitetem EFS+"). Aby umożliwić Komitetowi EFS+ dostęp do wszystkich niezbędnych informacji i uzyskanie szerokiej gamy opinii odpowiednich zainteresowanych stron, Komitet EFS+ powinien mieć możliwość zapraszania przedstawicieli bez prawa głosu, pod warunkiem że porządek obrad wymaga ich udziału, w tym przedstawicieli Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego oraz odpowiednich organizacji społeczeństwa obywatelskiego.
(50) Aby zapewnić dalsze uwzględnianie specyfiki każdego komponentu EFS+, Komitet EFS+ powinien utworzyć grupy robocze dla każdego z komponentów EFS+. Skład i zadania tych grup roboczych mają zostać określone przez Komitet EFS+. Grupy robocze powinny mieć możliwość zapraszania na swoje posiedzenia przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, a także innych zainteresowanych stron. Zadania grup roboczych mogą obejmować zapewnianie koordynacji i współpracy między organami państw członkowskich a Komisją w zakresie wdrażania EFS+, w tym konsultacje w sprawie programu prac komponentu EaSI, monitorowanie wdrażania każdego komponentu EFS+, wymianę doświadczeń i dobrych praktyk w ramach komponentów EFS+ i pomiędzy nimi oraz wspieranie potencjalnych synergii z innymi programami Unii.
(51) W celu zapewnienia większej przejrzystości w wykonywaniu niniejszego rozporządzenia Komisja powinna ustanowić niezbędne powiązania z odpowiednimi komitetami politycznymi działającymi w dziedzinie polityki społecznej i zatrudnieniowej, takimi jak Komitet ds. Zatrudnienia i Komitet Ochrony Socjalnej lub Komitet Doradczy ds. Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy.
(52) Zgodnie z art. 193 ust. 2 rozporządzenia finansowego dotacji można udzielić na działanie, które już się rozpoczęło, pod warunkiem że wnioskodawca może wykazać potrzebę rozpoczęcia działania przed podpisaniem umowy o udzielenie dotacji. Jednakże koszty poniesione przed dniem przedłożenia wniosku o udzielenie dotacji nie są kwa- lifikowalne, z wyjątkiem należycie uzasadnionych sytuacji wyjątkowych. Aby uniknąć zakłóceń w udzielaniu unijnego wsparcia, które mogłyby zaszkodzić interesom Unii, należy przewidzieć możliwość, by w decyzji w sprawie finansowania - w ograniczonym okresie na początku wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027 i wyłącznie w należycie uzasadnionych przypadkach - dopuścić kwalifikowalność działań i kosztów od początku roku budżetowego 2021, nawet jeżeli działania te zostały zrealizowane, a koszty poniesione przed przedłożeniem wniosku o udzielenie dotacji.
(53) Należy zatem uchylić rozporządzenie (UE) nr 1296/2013.
(54) Aby zapewnić ciągłość udzielania wsparcia w odpowiednim obszarze polityki i umożliwić rozpoczęcie realizowania działań od początku obowiązywania wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027, niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie w trybie pilnym następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej i być stosowane w odniesieniu do komponentu EaSI z mocą wsteczną od dnia 1 stycznia 2021 r.,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
SPIS TREŚCI
Część I Przepisy ogólne
Artykuł 1 Przedmiot
Artykuł 2 Definicje
Artykuł 3 Cele ogólne EFS+ i metody wdrażania
Artykuł 4 Cele szczegółowe EFS+
Artykuł 5 Budżet
Artykuł 6 Równouprawnienie płci, równe szanse i niedyskryminacja
Część II Wdrażanie w ramach zarządzania dzielonego
Rozdział I Wspólne przepisy dotyczące programowania
Artykuł 7 Spójność i koncentracja tematyczna
Artykuł 8 Przestrzeganie Karty
Artykuł 9 Partnerstwo
Artykuł 10 Wsparcie dla osób najbardziej potrzebujących
Artykuł 11 Wsparcie na zatrudnienie ludzi młodych
Artykuł 12 Wsparcie na rzecz stosownych zaleceń dla poszczególnych krajów
Rozdział II Wsparcie ogólne z komponentu EFS+ objętego zarządzaniem dzielonym
Artykuł 13 Zakres stosowania
Artykuł 14 Innowacyjne działania społeczne
Artykuł 15 Współpraca transnarodowa
Artykuł 16 Kwalifikowalność
Artykuł 17 Wskaźniki i sprawozdawczość
Rozdział III Wsparcie z EFS+ na przeciwdziałanie deprywacji materialnej
Artykuł 18 Zakres stosowania
Artykuł 19 Zasady
Artykuł 20 Treść priorytetu
Artykuł 21 Kwalifikowalność operacji
Artykuł 22 Kwalifikowalność wydatków
Artykuł 23 Wskaźniki i sprawozdawczość
Artykuł 24 Audyt
Część III Wdrażanie w ramach zarządzania bezpośredniego i pośredniego
Rozdział I Cele operacyjne
Artykuł 25 Cele operacyjne
Rozdział II Kwalifikowalność
Artykuł 26 Działania kwalifikowalne
Artykuł 27 Kwalifikujące się podmioty
Artykuł 28 Zasady horyzontalne
Artykuł 29 Udział państw trzecich
Rozdział III Przepisy ogólne
Artykuł 30 Formy finansowania unijnego i metody wdrażania
Artykuł 31 Program prac
Artykuł 32 Monitorowanie i sprawozdawczość
Artykuł 33 Ochrona interesów finansowych Unii
Artykuł 34 Ewaluacja
Artykuł 35 Audyty
Artykuł 36 Informacja, komunikacja i promocja
Część IV Przepisy końcowe
Artykuł 37 Wykonywanie przekazanych uprawnień
Artykuł 38 Procedura komitetowa dla komponentu EFS+ objętego zarządzaniem dzielonym
Artykuł 39 Komitet utworzony na mocy art. 163 TFUE
Artykuł 40 Przepisy przejściowe dla komponentu EFS+ objętego zarządzaniem dzielonym
Artykuł 41 Przepisy przejściowe dla komponentu EaSI
Artykuł 42 Wejście w życie
ZAŁĄCZNIK I Wspólne wskaźniki dotyczące wsparcia ogólnego z komponentu EFS+ objętego zarządzaniem dzielonym
ZAŁĄCZNIK II Wspólne wskaźniki dotyczące działań w ramach EFS+ ukierunkowanych na włączenie społeczne osób najbardziej potrzebujących w ramach celu szczegółowego określonego w art. 4 ust. 1 lit. l), zgodnie z art. 7 ust. 5 akapit pierwszy
ZAŁĄCZNIK III Wspólne wskaźniki dotyczące wsparcia z EFS+ na przeciwdziałanie deprywacji materialnej
ZAŁĄCZNIK IV Wskaźniki dotyczące komponentu EaSI
