a także mając na uwadze, co następuje:(1) Art. 174 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) stanowi, że w celu wzmocnienia swojej spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej Unia powinna zmierzać do zmniejszenia dysproporcji w poziomach rozwoju różnych regionów oraz zacofania regionów najmniej uprzywilejowanych lub wysp oraz że szczególną uwagę należy poświęcać obszarom wiejskim, obszarom podlegającym przemianom przemysłowym i regionom, które cierpią na skutek poważnych i trwałych niekorzystnych warunków przyrodniczych lub demograficznych. Regiony te w szczególności czerpią korzyści z polityki spójności. Art. 175 TFUE wymaga, aby Unia wspierała osiąganie tych celów przez działania, które podejmuje za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej - Sekcja Orientacji, Europejskiego Funduszu Społecznego, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz innych instrumentów. Art. 322 TFUE stanowi podstawę do przyjęcia zasad finansowych określających procedurę uchwalania i wykonywania budżetu oraz przedstawiania i kontrolowania rachunków, jak również kontroli odpowiedzialności podmiotów upoważnionych do działań finansowych.
(2) Aby dodatkowo zwiększyć koordynację i harmonizację wdrażania funduszy unijnych w ramach zarządzania dzielonego, a mianowicie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego Plus (EFS+), Funduszu Spójności, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST) oraz środków finansowanych w ramach zarządzania dzielonego z Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury (EFMRA), Funduszu Azylu, Migracji i Integracji (FAMI), Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (FBW) i Instrumentu Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowej (IZGW), należy w odniesieniu do wszystkich tych funduszy (zwanych dalej "Funduszami") ustanowić zasady finansowe w oparciu o art. 322 TFUE, jasno określając zakres stosowania odnośnych przepisów. Należy ponadto ustanowić wspólne przepisy w oparciu o art. 177 TFUE obejmujące szczegółowe przepisy dotyczące danej polityki w odniesieniu do EFRR, EFS+, Funduszu Spójności, FST oraz EFMRA.
(3) Ze względu na specyfikę poszczególnych Funduszy przepisy szczegółowe mające zastosowanie do każdego z nich oraz do celu "Europejska współpraca terytorialna" (Interreg) w ramach EFRR należy określić w odrębnych rozporządzeniach (zwanych dalej "rozporządzeniami dotyczącymi poszczególnych Funduszy") w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia.
(4) Regiony najbardziej oddalone powinny korzystać ze szczególnych środków oraz dodatkowego finansowania w celu skompensowania strukturalnej sytuacji społecznej i gospodarczej tych regionów oraz niekorzystnych warunków wynikających z czynników, o których mowa w art. 349 TFUE.
(5) Północne słabo zaludnione regiony powinny korzystać ze szczególnych środków oraz dodatkowego finansowania w celu skompensowania poważnych lub niekorzystnych warunków przyrodniczych lub demograficznych na podstawie art. 2 Protokołu nr 6 do Aktu przystąpienia z 1994 r.
(6) Przy wdrażaniu Funduszy należy przestrzegać zasad horyzontalnych określonych w art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz w art. 10 TFUE, w tym zasad pomocniczości i proporcjonalności określonych w art. 5 TUE, z uwzględnieniem Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. Państwa członkowskie powinny również przestrzegać obowiązków określonych w Konwencji Organizacji Narodów Zjednoczonych o prawach dziecka i Konwencji Organizacji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych oraz zapewniać dostępność zgodnie z jej art. 9 oraz z przepisami prawa Unii harmonizującymi wymogi dostępności produktów i usług. W tym kontekście Fundusze powinny być wdrażane w sposób promujący przejście od opieki instytucjonalnej do opieki rodzinnej i środowiskowej. Państwa członkowskie i Komisja powinny dążyć do wyeliminowania nierówności i do promowania równości kobiet i mężczyzn oraz do uwzględniania perspektywy płci, a także do zwalczania dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. Fundusze nie powinny wspierać działań przyczyniających się do jakichkolwiek form segregacji lub wykluczenia, a w przypadku finansowania infrastruktury powinny zapewniać dostępność dla osób z niepełnosprawnościami. Cele Funduszy powinny być osiągane w ramach zrównoważonego rozwoju oraz zgodnie z promowanym przez Unię celem polegającym na zachowaniu, ochronie i poprawie jakości środowiska, w myśl art. 11 i art. 191 ust. 1 TFUE, z uwzględnieniem zasady "zanieczyszczający płaci", celów ONZ dotyczących zrównoważonego rozwoju i porozumienia paryskiego przyjętego na mocy Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu 5 (zwanego dalej "porozumieniem paryskim"). W celu ochrony integralności rynku wewnętrznego operacje, których beneficjentami są przedsiębiorstwa, mają być zgodne z unijnymi zasadami pomocy państwa określonymi w art. 107 i 108 TFUE. Ubóstwo jest jednym ze szczególnie istotnych wyzwań w Unii. Cele Funduszy powinny być zatem realizowane z myślą o przyczynianiu się do eliminacji ubóstwa. Cele Funduszy powinny być realizowane z myślą o zapewnieniu odpowiedniego wsparcia, w szczególności władzom lokalnym i regionalnym obszarów przybrzeżnych i miejskich, aby sprostać społeczno-gospodarczym wyzwaniom związanym z integracją obywateli państw trzecich, oraz o zapewnieniu odpowiedniego wsparcia obszarom i społecznościom będącym w niekorzystnej sytuacji w ramach obszarów miejskich.
(7) Do niniejszego rozporządzenia zastosowanie mają horyzontalne zasady finansowe przyjęte przez Parlament Europejski i Radę na podstawie art. 322 TFUE. Zasady te, ustanowione w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 6 (zwanym dalej "rozporządzeniem finansowym"), określają w szczególności procedurę uchwalania i wykonywania budżetu Unii w drodze dotacji, zamówień, nagród, zarządzania pośredniego, instrumentów finansowych, gwarancji budżetowych, pomocy finansowej oraz zwrotu kosztów poniesionych przez ekspertów zewnętrznych oraz przewidują kontrolę odpowiedzialności podmiotów upoważnionych do działań finansowych. Zasady przyjęte na podstawie art. 322 TFUE obejmują także ogólny system warunkowości służący ochronie budżetu Unii.
(8) W przypadku gdy Komisji wyznaczono termin na podjęcie jakiegokolwiek działania wobec państw członkowskich, powinna ona uwzględnić wszelkie niezbędne informacje i dokumenty w sposób terminowy i efektywny. W przypadku gdy informacje przekazywane przez państwa członkowskie w dowolnej formie na podstawie niniejszego rozporządzenia są niekompletne lub niezgodne z wymogami niniejszego rozporządzenia oraz rozporządzeniami dotyczącymi poszczególnych Funduszy, co nie pozwala Komisji na podjęcie działań w pełni opartych na merytorycznej ocenie, należy zawiesić bieg wyznaczonego terminu do momentu, kiedy państwa członkowskie zastosują się do wymogów regulacyjnych. Ponadto z uwagi na fakt, że Komisja nie może dokonywać płatności z tytułu wydatków poniesionych przez beneficjentów i zapłaconych w ramach wdrażania operacji powiązanych z celami szczegółowymi, w odniesieniu do których nie są spełnione warunki podstawowe, ujętych we wnioskach o płatność, termin na dokonanie płatności przez Komisję nie powinien być uruchamiany w odniesieniu do takich wydatków.
(9) Aby przyczynić się do realizacji unijnych priorytetów, należy skoncentrować wsparcie z Funduszy na ograniczonej liczbie celów polityki zgodnie z właściwymi dla poszczególnych Funduszy zadaniami i ich celami określonymi w Traktacie. Cele polityki w odniesieniu do FAMI, FBW i IZGW należy określić w odpowiednich rozporządzeniach dotyczących poszczególnych Funduszy. FST i wszelkie zasoby z EFRR i EFS+, które są przesuwane dobrowolnie jako wsparcie uzupełniające do FST, powinny przyczyniać się do realizacji jedynego celu szczegółowego.
(10) Odzwierciedlając znaczenie przeciwdziałania zmianom klimatu zgodnie z zobowiązaniami Unii na rzecz realizacji porozumienia paryskiego i celów Organizacji Narodów Zjednoczonych dotyczących zrównoważonego rozwoju, Fundusze powinny przyczyniać się do uwzględnienia działań w dziedzinie klimatu i do osiągnięcia celu ogólnego zakładającego, że 30 % wydatków budżetowych Unii zostanie przeznaczonych na wspieranie celów klimatycznych. W tym kontekście Fundusze powinny wspierać działania, które byłyby prowadzone z poszanowaniem norm i priorytetów Unii w zakresie klimatu i środowiska i które nie czyniłyby poważnych szkód dla celów środowiskowych w rozumieniu art. 17 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 7 . Integralną częścią programowania i wdrażania Funduszy powinny być adekwatne mechanizmy zapewniające uodparnianie na zmiany klimatu w przypadku objętych wsparciem inwestycji w infrastrukturę.
(11) Odzwierciedlając znaczenie przeciwdziałania utracie różnorodności biologicznej, Fundusze powinny przyczyniać się do uwzględnienia działań na rzecz różnorodności biologicznej w politykach Unii oraz do zrealizowania ambicji przeznaczenia 7,5 % rocznych wydatków w ramach wieloletnich ram finansowych (WRF) na cele dotyczące różnorodności biologicznej w 2024 r. oraz 10 % rocznych wydatków w ramach WRF na cele dotyczące różnorodności biologicznej w latach 2026 i 2027, przy uwzględnieniu faktu, że cele klimatyczne i cele dotyczące różnorodności biologicznej częściowo się pokrywają.
(12) Część budżetu Unii alokowana na Fundusze powinna być wykonywana przez Komisję w ramach zarządzania dzielonego z państwami członkowskimi w rozumieniu rozporządzenia finansowego. W związku z tym, wdrażając Fundusze w ramach zarządzania dzielonego, Komisja i państwa członkowskie powinny przestrzegać zasad, o których mowa w rozporządzeniu finansowym, takich jak należyte zarządzanie finansami, przejrzystość oraz niedyskryminacja.
(13) Za przygotowywanie oraz wdrażanie programów powinny być odpowiedzialne państwa członkowskie na odpowiednim szczeblu terytorialnym, zgodnie z ramami instytucjonalnymi, prawnymi i finansowymi właściwymi dla danego państwa członkowskiego, oraz wyznaczone przez nie w tym celu podmioty. Unia i państwa członkowskie powinny powstrzymać się od nakładania zbędnych przepisów powodujących nadmierne obciążenia administracyjne dla beneficjentów.
(14) Kluczowym elementem wdrażania Funduszy jest zasada partnerstwa, której podstawę stanowi podejście oparte na wielopoziomowym zarządzaniu i która zapewnia udział władz regionalnych, lokalnych i miejskich oraz innych instytucji publicznych, społeczeństwa obywatelskiego, partnerów gospodarczych i społecznych oraz, w stosownych przypadkach, organizacji badawczych i uniwersytetów. Aby zapewnić ciągłość struktury partnerstwa, do Funduszy objętych niniejszym rozporządzeniem nadal powinien mieć zastosowanie europejski kodeks postępowania w sprawie umów o partnerstwie i programów wspieranych z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych ustanowiony rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) nr 240/2014 8 (zwany dalej "europejskim kodeksem postępowania w sprawie partnerstwa").
(15) Na poziomie Unii, semestr europejski na rzecz koordynacji polityki gospodarczej, obejmujący zasady Europejskiego filaru praw socjalnych, zapewnia ramy określania krajowych priorytetów w zakresie reform oraz monitorowania ich realizacji. W celu wspierania tych reform państwa członkowskie opracowują swoje własne krajowe wieloletnie strategie inwestycyjne. Strategie te powinny być przedstawiane wraz z rocznymi krajowymi programami reform jako sposób na określenie i koordynowanie priorytetowych projektów inwestycyjnych, które mają być wspierane z finansowania krajowego lub unijnego. Powinny one również pomóc w wykorzystywaniu unijnego finansowania w spójny sposób oraz w maksymalizowaniu wartości dodanej wsparcia finansowego otrzymywanego w szczególności z Funduszy, Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 9 , oraz Programu InvestEU ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/523 10 (zwanego dalej "rozporządzeniem w sprawie InvestEU").
(16) Podczas przygotowywania dokumentów programowych państwa członkowskie powinny uwzględniać stosowne zalecenia dla poszczególnych krajów przyjmowane zgodnie z art. 121 ust. 2 TFUE i stosowne zalecenia Rady przyjmowane zgodnie z art. 148 ust. 4 TFUE oraz uzupełniające zalecenia Komisji wydane zgodnie z art. 34 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 11 , a w odniesieniu do FAMI, FBW i IZGW - inne odpowiednie zalecenia Unii skierowane do państwa członkowskiego. W okresie programowania 2021-2027 (zwanym dalej "okresem programowania") państwa członkowskie powinny regularnie przedstawiać komitetowi monitorującemu i Komisji postępy we wdrażaniu programów wspierających realizację zaleceń dla poszczególnych krajów. W trakcie przeglądu śródokresowego państwa członkowskie powinny między innymi rozważyć ewentualną konieczność zmian programu w celu uwzględnienia nowych wyzwań wskazanych w stosownych zaleceniach dla poszczególnych krajów przyjętych lub zmienionych od początku okresu programowania.
(17) Państwa członkowskie powinny uwzględniać treść swoich zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu, które to projekty mają zostać opracowane na mocy rozporządzenia (UE) 2018/1999, a także wynik procesu prowadzącego do wydania zaleceń Unii dotyczących tych planów, w kontekście swoich programów, również w trakcie przeglądu śródokresowego, a także potrzeb finansowych związanych z inwestycjami w technologie niskoemisyjne.
(18) Przygotowane przez poszczególne państwa członkowskie umowy partnerstwa powinny stanowić zwięzły i strategiczny dokument, na podstawie którego Komisja i zainteresowane państwo członkowskie negocjują kształt programów w ramach EFRR, EFS+, Funduszu Spójności, FST i EFMRA. Aby usprawnić proces zatwierdzania, Komisja powinna w trakcie dokonywania oceny przestrzegać zasady proporcjonalności, w szczególności w odniesieniu do długości tekstu umowy partnerstwa i wniosków o dodatkowe informacje. W celu zmniejszenia obciążeń administracyjnych zmiana umów partnerstwa w okresie programowania nie powinna być konieczna. Jeżeli jednak państwo członkowskie sobie tego życzy, powinno mieć ono możliwość przedłożenia Komisji jednej zmiany w swojej umowie partnerstwa, aby uwzględnić wyniki przeglądu śródokresowego. Aby ułatwić programowanie i uniknąć pokrywania się treści dokumentów programowych, umowę partnerstwa można uwzględnić jako część programu.
(19) Aby zapewnić państwom członkowskim wystarczającą elastyczność we wdrażaniu swych alokacji w ramach zarządzania dzielonego, powinna istnieć możliwość przesunięcia niektórych poziomów finansowania między Funduszami oraz między instrumentami objętymi zarządzaniem dzielonym a instrumentami zarządzanymi bezpośrednio i pośrednio. Jeżeli uzasadniają to szczególne okoliczności gospodarcze i społeczne danego państwa członkowskiego, poziom tego przesunięcia powinien być wyższy.
(20) Każde państwo członkowskie powinno mieć swobodę wnoszenia wkładu do Programu InvestEU na potrzeby tworzenia rezerw na gwarancję UE oraz na rzecz Centrum Doradztwa InvestEU w odniesieniu do inwestycji w tym państwie członkowskim, zgodnie z określonymi w niniejszym rozporządzeniu warunkami.
(21) Aby zapewnić spełnienie warunków koniecznych do skutecznego i efektywnego wykorzystania unijnego wsparcia udzielonego z Funduszy, należy opracować ograniczony wykaz warunków podstawowych, a także zwięzły i wyczerpujący zestaw obiektywnych kryteriów ich oceny. Każdy warunek podstawowy powinien być powiązany z celem szczegółowym i mieć automatycznie zastosowanie, w przypadku gdy dany cel szczegółowy zostaje wybrany do objęcia wsparciem. Bez uszczerbku dla zasad dotyczących umorzeń zobowiązań, w przypadku gdy wspomniane warunki nie zostaną spełnione, wydatki dotyczące operacji wdrażanych w ramach danych celów szczegółowych nie powinny być refundowane przez Komisję. W celu utrzymania korzystnych ram inwestycyjnych należy regularnie monitorować, czy warunki podstawowe są nadal spełniane. Na wniosek państwa członkowskiego EBI powinien mieć możliwość wniesienia wkładu w ocenę spełniania warunków podstawowych. Ważne jest również zapewnienie, aby operacje wybrane do objęcia wsparciem były wdrażane spójnie z obowiązującymi strategiami i dokumentami dotyczącymi planowania, na podstawie których określono spełnione warunki podstawowe, co ma służyć zapewnieniu, aby wszystkie dofinansowane operacje były zgodne z ramami polityki Unii.
(22) W dążeniu do osiągnięcia celów spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, wsparcie z EFRR i Funduszu Spójności na rzecz rozwoju połączeń sieci powinno mieć na celu uzupełnienie brakujących połączeń z transeuropejską siecią transportową.
(23) Na potrzeby każdego programu państwa członkowskie powinny ustanowić ramy wykonania obejmujące wszystkie wskaźniki, cele pośrednie i cele końcowe, umożliwiające monitorowanie i ewaluację wykonania programu oraz składanie sprawozdań na ten temat. Powinno to umożliwić monitorowanie i ewaluację wykonania oraz składanie stosownych sprawozdań w trakcie wdrażania i przyczyniać się do pomiaru ogólnych wyników Funduszy.
(24) Państwa członkowskie powinny dokonać przeglądu śródokresowego każdego programu wspieranego z EFRR, EFS+, Funduszu Spójności i FST. Przegląd ten powinien umożliwić pełne dostosowanie programów w oparciu o wykonanie programu, a także dać okazję do uwzględnienia nowych wyzwań i stosownych zaleceń dla poszczególnych krajów wydanych w 2024 r., a także postępów w realizacji zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu oraz zasad Europejskiego filaru praw socjalnych. Do celów przeglądu śródokresowego należy uwzględnić sytuację społeczno-gospodarczą danego państwa członkowskiego lub regionu, w tym wszelkie poważne negatywne zmiany finansowe, gospodarcze lub społeczne lub wyzwania demograficzne oraz również postępy w osiąganiu celów końcowych dotyczących wkładu w działania w dziedzinie klimatu na poziomie krajowym. Komisja powinna przygotować sprawozdanie na temat wyników przeglądu śródokresowego, w tym swojej oceny stosowania kosztów zarządzania i opłat za zarządzanie w ramach instrumentów finansowych zarządzanych przez podmioty wybrane w drodze bezpośredniego udzielenia zamówienia.
(25) Należy dodatkowo dopracować mechanizmy zapewniające powiązanie unijnych polityk finansowania z zarządzaniem gospodarczym w Unii, umożliwiając Komisji wystąpienie do Rady z wnioskiem, by zawiesić całość lub część zobowiązań lub płatności w odniesieniu do jednego programu lub większej liczby takich programów danego państwa członkowskiego, w przypadku gdy to państwo członkowskie nie podejmie skutecznych działań w kontekście procesu zarządzania gospodarczego. Obowiązek Komisji w zakresie zaproponowania zawieszenia powinien być zawieszony, jeżeli uruchomiona zostanie tzw. ogólna klauzula wyjścia w ramach paktu stabilności i wzrostu i na czas jej trwania. Aby zapewnić jednolite wdrażanie i mając na uwadze znaczenie skutków finansowych nakładanych środków, należy powierzyć uprawnienia wykonawcze Radzie, która powinna podjąć działania na podstawie wniosku Komisji. Aby ułatwić przyjmowanie decyzji, które są wymagane w celu zapewnienia skutecznych działań w kontekście procesu zarządzania gospodarczego, należy stosować głosowanie odwróconą kwalifikowaną większością głosów. Z uwagi na rodzaj operacji wspieranych z EFS+ oraz programów Interreg, EFS+ oraz te programy należy wyłączyć z zakresu takich mechanizmów.
(26) W celu umożliwienia szybkiego reagowania na wyjątkowe lub nadzwyczajne okoliczności, jak wskazano w pakcie stabilności i wzrostu, które mogą wystąpić w okresie programowania, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do przyjmowania środków tymczasowych, aby ułatwić wykorzystanie Funduszy w odpowiedzi na takie okoliczności. Komisja powinna przyjmować środki, które są najbardziej stosowne w świetle wyjątkowych lub nadzwyczajnych okoliczności, w jakich znalazło się dane państwo członkowskie, przy jednoczesnym zachowaniu celów Funduszy. Komisja powinna również monitorować wdrażanie tych środków i oceniać ich stosowność.
(27) Należy określić wspólne wymogi w odniesieniu do treści programów, biorąc pod uwagę specyfikę każdego z Funduszy. Te wspólne wymogi można uzupełnić przepisami dotyczącymi poszczególnych Funduszy. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1059 12 (zwane dalej "rozporząorządzeniem w sprawie Interreg") powinno określać przepisy szczegółowe dotyczące treści programów Interreg. 13
(28) Aby zapewnić elastyczność we wdrażaniu programów i zmniejszyć obciążenia administracyjne, należy zezwolić na ograniczone przesunięcia środków finansowych pomiędzy poszczególnymi priorytetami tego samego programu bez konieczności przyjmowania przez Komisję decyzji zmieniającej program. Zmienione tabele finansowe należy przedłożyć Komisji w celu zapewnienia aktualnych informacji na temat alokacji finansowych przeznaczonych na poszczególne priorytety.
(29) W celu zwiększenia skuteczności FST powinna istnieć możliwość dobrowolnego udostępniania na rzecz FST zasobów uzupełniających z EFRR i EFS+. Te uzupełniające zasoby należy zapewnić przez szczególne dobrowolne przesunięcie tych funduszy do FST z uwzględnieniem wyzwań związanych z transformacją, które zostały określone w terytorialnych planach sprawiedliwej transformacji i wymagają podjęcia działań. Kwoty, które mają zostać przesunięte, powinny pochodzić z zasobów tych kategorii regionu w których zlokalizowane są terytoria wskazane w terytorialnych planach sprawiedliwej transformacji. Biorąc pod uwagę te szczególne zasady dotyczące wykorzystania zasobów FST, w odniesieniu do utworzenia zasobów FST powinien mieć zastosowanie wyłącznie szczególny mechanizm przesunięć. Ponadto należy wyjaśnić, że do FST oraz do zasobów EFRR i EFS+ przesuniętych do FST, które stają się również wsparciem FST, zastosowanie powinny mieć jedynie niniejsze rozporządzenie oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1056 14 (zwane dalej "rozpoozporządzeniem w sprawie FST"). Ani rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1058 15 (zwane dalej "rozporządzeniem w sprawie EFRR i Funduszu Spójności"), ani rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1057 16 (zwane dalej "rozporządzeniem w sprawie EFS+") nie powinny mieć zastosowania do wsparcia uzupełniającego. Zasoby EFRR przesunięte jako wsparcie uzupełniające do FST powinny zatem zostać wyłączone z podstawy obliczania wymogów koncentracji tematycznej określonych w rozporządzeniu w sprawie EFRR i Funduszu Spójności oraz z podstawy obliczania minimalnych alokacji na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich, jak określono w rozporządzeniu w sprawie EFRR i Funduszu Spójności. To samo ma zastosowanie do zasobów EFS+ przesuniętych jako wsparcie uzupełniające do FST, jeśli chodzi o wymogi koncentracji tematycznej określone w rozporządzeniu w sprawie EFS+. 17
(30) Aby ugruntować podejście oparte na zintegrowanym rozwoju terytorialnym, inwestycje w formie narzędzi terytorialnych, takich jak zintegrowane inwestycje terytorialne, rozwój lokalny kierowany przez społeczność, zwany LEADER w ramach Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) lub wszelkie inne narzędzia terytorialne wspierające inicjatywy opracowane przez państwa członkowskie, powinny opierać się na strategiach rozwoju terytorialnego i lokalnego. To samo powinno mieć zastosowanie do powiązanych inicjatyw, takich jak idea "inteligentna wieś". Do celów zintegrowanych inwestycji terytorialnych i narzędzi terytorialnych opracowanych przez państwa członkowskie należy określić minimalne wymogi w odniesieniu do treści strategii terytorialnych. Za opracowanie i zatwierdzenie tych strategii terytorialnych powinny być odpowiedzialne odpowiednie instytucje lub podmioty. Aby zapewnić zaangażowanie odpowiednich instytucji lub podmiotów we wdrażanie strategii terytorialnych, takie instytucje lub podmioty powinny być odpowiedzialne za wybór operacji, które mają otrzymać wsparcie, lub też uczestniczyć w tym wyborze. Promując inicjatywy w zakresie zrównoważonej turystyki, strategie terytorialne powinny zapewniać odpowiednią równowagę między potrzebami zarówno mieszkańców, jak i turystów, takimi jak tworzenie wzajemnych połączeń między sieciami rowerowymi i kolejowymi.
(31) Aby skutecznie sprostać wyzwaniom rozwojowym na obszarach wiejskich, należy ułatwić skoordynowane wsparcie z Funduszy i EFRROW. Państwa członkowskie i regiony powinny zapewnić, by interwencje wspierane z Funduszy i EFRROW wzajemnie się uzupełniały i były realizowane w sposób skoordynowany z myślą o stworzeniu synergii oraz w celu zmniejszenia kosztów i obciążeń administracyjnych dla podmiotów zarządzających i beneficjentów.
(32) Aby lepiej wykorzystać potencjał na szczeblu lokalnym, konieczne jest wzmocnienie i ułatwienie rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność. Powinien on uwzględniać lokalne potrzeby i potencjał, a także istotne charakterystyczne cechy społecznokulturowe oraz powinien również przewidywać zmiany strukturalne, budować potencjał społeczności i stymulować innowacje. Należy wzmocnić bliską współpracę i zintegrowane wykorzystanie Funduszy i EFRROW w celu realizacji strategii rozwoju lokalnego. Kluczowe jest, aby odpowiedzialność za opracowanie i realizację strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność spoczywała na lokalnych grupach działania reprezentujących interesy społeczności. Aby ułatwić skoordynowane wsparcie z poszczególnych Funduszy i EFRROW na rzecz strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność oraz ułatwić ich realizację, należy wspierać podejście zakładające wykorzystanie funduszu wiodącego. W przypadku wyboru EFRROW jako funduszu wiodącego powinien on stosować się do zasad ustanowionych na potrzeby podejścia zakładającego wykorzystanie funduszu wiodącego.
(33) Aby zmniejszyć obciążenia administracyjne, powinno być możliwe wdrożenie pomocy technicznej powiązanej z wdrażaniem programu, z inicjatywy państwa członkowskiego, przy zastosowaniu stawki ryczałtowej w oparciu o dotychczasowe postępy we wdrażanie programu; pomoc ta może również obejmować zadania horyzontalne. Jednak w celu uproszczenia wdrażania FAMI, FBW i IZGW oraz programów Interreg należy stosować wyłącznie podejście oparte na stawce ryczałtowej. W celu ułatwienia zarządzania finansowego państwa członkowskie powinny mieć możliwość wskazania co najmniej jednego podmiotu, na rzecz którego powinny być dokonywane odnośne refundacje. Ponieważ refundacje te opierają się na zastosowaniu stawki ryczałtowej, weryfikacje i audyty powinny ograniczać się do sprawdzenia, czy spełnione są warunki uruchamiające refundacje wkładu Unii, a wydatki leżące u podstaw nie powinny podlegać weryfikacji ani audytom. Niemniej jednak, w przypadku gdy preferowana jest ciągłość z okresem 2014-2020, państwo członkowskie powinno również mieć możliwość dalszego otrzymywania refundacji kosztów kwalifikowalnych faktycznie poniesionych przez beneficjenta i zapłaconych w ramach wdrażania operacji dotyczących pomocy technicznej wdrażanej za pomocą jednego lub kilku odrębnych programów lub jednego lub kilku priorytetów w ramach programów. Państwo członkowskie powinno w umowie partnerstwa wskazać swój wybór dotyczący formy wkładu Unii na pomoc techniczną na cały okres programowania. Niezależnie od tego, jaki wariant został wybrany, powinno być możliwe, aby pomocy technicznej towarzyszyły ukierunkowane środki na rzecz budowania zdolności administracyjnej wykorzystujące metody refundacji niepowiązane z kosztami. Powinno być także możliwe, aby działania oraz zakładane wyniki, jak również odpowiadające płatności unijne zostały uzgodnione w planie działania i prowadziły do płatności za rezultaty.
(34) W przypadku gdy państwo członkowskie proponuje Komisji, by dany priorytet programu lub jego część były wspierane poprzez schemat finansowania niepowiązanego z kosztami, uzgodnione działania, wyniki oraz warunki powinny być związane z rzeczywistymi inwestycjami realizowanymi w ramach programów objętych zarządzaniem dzielonym w danym państwie członkowskim lub regionie. W tym kontekście należy zapewnić poszanowanie zasady należytego zarządzania finansami. W szczególności w odniesieniu do adekwatności kwot powiązanych ze spełnieniem odnośnych warunków lub osiągnięciem rezultatów Komisja i dane państwo członkowskie powinny zapewnić, aby wykorzystane zasoby były adekwatne do prowadzonych inwestycji. W przypadku gdy schemat finansowania niepowiązanego z kosztami jest wykorzystywany w danym programie, koszty związane z wdrożeniem tego schematu nie powinny podlegać żadnym weryfikacjom ani audytom, ponieważ Komisja - w programie lub akcie delegowanym - udziela zgody ex ante co do kwot związanych ze spełnieniem warunków lub osiągnięciem rezultatów. W zamian weryfikacje i audyty powinny ograniczać się do sprawdzenia, czy spełnione są warunki lub osiągnięte rezultaty uruchamiające refundację wkładu Unii.
(35) W celu analizy wykonania programów państwa członkowskie powinny utworzyć komitety monitorujące, w których skład powinni wchodzić przedstawiciele odpowiednich partnerów. W przypadku EFRR, EFS+, Funduszu Spójności oraz EFMRA roczne sprawozdania z wdrażania powinny zostać zastąpione rocznym ustrukturyzowanym dialogiem merytorycznym opartym na najnowszych informacjach i danych dotyczących wdrażania programu udostępnianych przez dane państwo członkowskie. Spotkanie w sprawie przeglądu powinno być również organizowane w przypadku programów obejmujących FST.
(36) Zgodnie z pkt 22 i 23 porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 18 Fundusze powinny być poddane ewaluacji w oparciu o informacje zgromadzone zgodnie ze szczególnymi wymogami dotyczącymi monitorowania, przy czym należy unikać obciążeń administracyjnych, zwłaszcza względem państw członkowskich i nadmiernej regulacji. Wymogi te powinny, w stosownych przypadkach, obejmować mierzalne wskaźniki jako podstawę ewaluacji rzeczywistych efektów Funduszy. Wymogi te powinny również umożliwiać monitorowanie wsparcia na rzecz równouprawnienia płci.
(37) Aby zapewnić dostępność kompleksowych i aktualnych informacji na temat wdrażania programów, należy wprowadzić wymóg skutecznego i terminowego przekazywania danych ilościowych drogą elektroniczną.
(38) Aby wspierać przygotowanie odnośnych programów i działań w ramach kolejnego okresu programowania, Komisja powinna dokonać śródokresowej oceny Funduszy. Pod koniec okresu programowania Komisja powinna przeprowadzić ewaluacje retrospektywne Funduszy; ewaluacje te powinny się koncentrować na efektach Funduszy. Wyniki tych ewaluacji należy podać do wiadomości publicznej.
(39) Instytucje programu, jego beneficjenci i zainteresowane podmioty w państwach członkowskich powinny zwiększać świadomość na temat osiągnięć uzyskanych dzięki unijnemu finansowaniu oraz informować o nich społeczeństwo. Działania związane z przejrzystością, komunikacją i widocznością mają podstawowe znaczenie dla zapewnienia widoczności działań Unii w terenie i powinny opierać się na prawdziwych, rzetelnych i aktualnych informacjach. Aby wymogi te można było egzekwować, instytucje programu oraz, w przypadku nieprzestrzegania wymogów Komisja, powinny być w stanie stosować środki zaradcze.
(40) Instytucje zarządzające powinny publikować ustrukturyzowane informacje na temat wybranych operacji i beneficjentów na stronie internetowej programu, w ramach którego dane operacje są wspierane, uwzględniając przy tym wymogi dotyczące ochrony danych osobowych zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 19 .
(41) Mając na uwadze uproszczenie wykorzystania Funduszy oraz ograniczenie ryzyka błędu, należy określić zarówno formy wkładu Unii przekazywanego państwom członkowskim, jak i formy wsparcia udzielanego przez państwa członkowskie beneficjentom. Instytucje zarządzające powinny mieć również możliwość przekazywania dotacji w formie finansowania niepowiązanego z kosztami, jeżeli dotacje te są pokrywane z refundacji wkładu Unii w oparciu o tę samą formę, aby zdobyć większe doświadczenie w korzystaniu z takiej możliwości uproszczenia.
(42) W odniesieniu do dotacji przekazywanych beneficjentom, państwa członkowskie powinny w coraz większym stopniu korzystać z uproszczonych metod rozliczania wydatków. Próg w odniesieniu do obowiązkowego korzystania z uproszczonych metod rozliczania wydatków powinien być powiązany z łącznymi kosztami danej operacji, aby zapewnić identyczne traktowanie wszystkich operacji poniżej tego progu, niezależnie od tego, czy otrzymywane wsparcie ma charakter publiczny czy prywatny. W przypadku gdy instytucja zarządzająca zamierza zaproponować w naborze wniosków zastosowanie uproszczonej metody rozliczania wydatków, powinno być możliwe skonsultowanie się z komitetem monitorującym. Kwoty i stawki ustalane przez państwa członkowskie muszą mieć wiarygodne odzwierciedlenie w kosztach rzeczywistych. Okresowe dostosowania są dobrą praktyką w kontekście wdrażania programu wieloletniego w celu uwzględnienia czynników wpływających na stawki i kwoty. Aby ułatwić korzystanie z uproszczonych metod rozliczania wydatków, niniejsze rozporządzenie powinno również przewidywać metody i stawki, które mogą być stosowane bez wymogu przeprowadzania przez państwa członkowskie obliczeń lub określania metodyki.
(43) Aby umożliwić natychmiastowe stosowanie stawek ryczałtowych, takie stawki ustanowione przez państwa członkowskie w okresie 2014-2020 na podstawie rzetelnej, sprawiedliwej i weryfikowalnej metody obliczeń powinny być nadal stosowane w odniesieniu do podobnych operacji wspieranych na podstawie niniejszego rozporządzenia bez wymogu określania nowej metody obliczeń.
(44) Aby zoptymalizować wykorzystanie dofinansowanych inwestycji środowiskowych, należy zapewnić synergie z Programem działań na rzecz środowiska i klimatu-LIFE ustanowionym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/783 20 , w szczególności za pomocą realizowanych w ramach programu LIFE strategicznych projektów zintegrowanych oraz strategicznych projektów przyrodniczych, a także z projektami finansowanymi w ramach programu "Horyzont Europa" ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/695 21 (zwanym dalej "rozporządzeniem w sprawie programu Horyzont Europa") i innych programów unijnych.
(45) Aby zapewnić jasność prawa, należy ustalić okres kwalifikowalności w odniesieniu do wydatków lub kosztów związanych z operacjami wspieranymi z Funduszy na podstawie niniejszego rozporządzenia oraz ograniczyć wsparcie dla ukończonych operacji. Należy również doprecyzować, od kiedy wydatki stają się kwalifikowalne do wsparcia z Funduszy w przypadku przyjęcia nowych programów lub zmian programów, w tym przewidzieć możliwość wyjątkowego przedłużenia okresu kwalifikowalności do początku klęski żywiołowej, jeżeli istnieje pilna potrzeba uruchomienia zasobów w odpowiedzi na taką klęskę. Jednocześnie należy przewidzieć elastyczność we wdrażaniu programu w odniesieniu do kwalifikowalności wydatków na operacje, które przyczyniają się do osiągnięcia celów programu, niezależnie od tego, czy są one realizowane poza terytorium państwa członkowskiego lub Unii czy też w ramach tej samej kategorii regionu w danym państwie członkowskim.
(46) Aby zapewnić niezbędną elastyczność w realizacji partnerstw publiczno-prywatnych (PPP), w umowie o PPP należy określić, kiedy wydatki uznaje się za kwalifikowalne, a w szczególności, na jakich warunkach ponosi je beneficjent lub prywatny partner PPP, niezależnie od tego, kto dokonuje płatności w ramach wdrażania operacji PPP.
(47) W celu zapewnienia skuteczności, rzetelności i trwałych efektów Funduszy powinny istnieć przepisy gwarantujące trwałość inwestycji w infrastrukturę lub inwestycji produkcyjnych i pozwalające zapobiegać wykorzystywaniu tych Funduszy do osiągania nienależnych korzyści. Instytucje zarządzające powinny zwrócić szczególną uwagę na to, by przy wyborze operacji nie wspierać przenoszenia produkcji oraz by kwoty, które zostały nienależnie wypłacone na rzecz operacji niespełniających wymogu trwałości, były uznawane jako nieprawidłowości.
(48) W celu poprawy komplementarności i uproszczenia wdrażania powinna istnieć możliwość połączenia wsparcia z EFRR, Funduszu Spójności oraz FST ze wsparciem z EFS+ we wspólnych programach w ramach celu "Inwestycje na rzecz zatrudnienia i wzrostu".
(49) Aby zoptymalizować wartość dodaną wniesioną przez inwestycje finansowane w całości lub w części z budżetu Unii, należy dążyć do synergii, w szczególności między Funduszami a innymi odpowiednimi instrumentami, w tym Instrumentem na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz pobrexitową rezerwą dostosowawczą. Synergie te należy osiągać za pomocą przyjaznych użytkownikowi kluczowych mechanizmów, takich jak uznanie stawek ryczałtowych w odniesieniu do kosztów kwalifikowalnych ponoszonych w ramach programu "Horyzont Europa" na rzecz podobnych operacji, a także możliwość łączenia finansowania z różnych instrumentów unijnych na rzecz tej samej operacji, o ile unika się podwójnego finansowania. Niniejsze rozporządzenie powinno zatem ustanawiać zasady dotyczące finansowania uzupełniającego z Funduszy.
(50) Instrumenty finansowe nie powinny być wykorzystywane do wspierania działań w zakresie refinansowania, takich jak zastępowanie istniejących umów pożyczek lub innych form finansowania inwestycji, które zostały już fizycznie ukończone lub w pełni wdrożone w momencie przyjęcia decyzji inwestycyjnej, lecz powinny wspierać wszelkiego rodzaju nowe inwestycje zgodnie z odnośnymi celami polityki.
(51) Podjęcie przez instytucje zarządzające decyzji o finansowaniu środków wsparcia z instrumentów finansowych powinno się opierać na ocenie ex ante. Niniejsze rozporządzenie powinno określać obowiązkowe elementy ocen ex ante, w odniesieniu do których należy dostarczyć indykatywne informacje dostępne w dniu ich ukończenia, oraz umożliwiać państwom członkowskim korzystanie z ocen ex ante przeprowadzonych w odniesieniu do okresu 2014-2020 i w razie potrzeby uaktualnionych, aby uniknąć obciążeń administracyjnych i opóźnień w ustanawianiu instrumentów finansowych.
(52) Aby ułatwić wdrażanie niektórych rodzajów instrumentów finansowych, w przypadku gdy przewidywane jest wsparcie programu w formie dotacji, w tym w formie rabatów kapitałowych, możliwe jest stosowanie zasad dotyczących instrumentów finansowych w odniesieniu do takiego łączenia wsparcia w ramach jednej operacji instrumentu finansowego. Należy jednak określić warunki takiego wsparcia programu i szczególne warunki zapobiegające podwójnemu finansowaniu.
(53) W pełnym poszanowaniu mających zastosowanie zasad pomocy państwa oraz zasad udzielania zamówień publicznych, wyjaśnionych już na potrzeby okresu programowania 2014-2020, instytucje zarządzające powinny mieć możliwość zdecydowania, jakie są najodpowiedniejsze warianty wdrażania instrumentów finansowych w celu zaspokojenia szczególnych potrzeb wspieranych regionów. Ponadto, aby zapewnić ciągłość z okresem programowania 2014-2020, instytucje zarządzające powinny mieć możliwość wdrażania instrumentów finansowych poprzez bezpośrednie udzielenie zamówienia EBI i międzynarodowym instytucjom finansowym, w których dane państwo członkowskie posiada akcje lub udziały. Instytucje zarządzające powinny mieć również możliwość bezpośredniego udzielania zamówień publicznym bankom lub instytucjom spełniającym te same rygorystyczne warunki, jak warunki przewidziane rozporządzeniem finansowym w okresie programowania 2014-2020. Niniejsze rozporządzenie powinno określać jasne warunki w celu zapewnienia, by możliwość bezpośredniego udzielania zamówień pozostała zgodna z zasadami rynku wewnętrznego. W tym kontekście Komisja powinna zapewnić audytorom, instytucjom zarządzającym i beneficjentom wsparcie w celu zapewniania zgodności z zasadami pomocy państwa.
(54) Z uwagi na utrzymujące się niskie stopy procentowe oraz aby w nieuzasadniony sposób nie karać podmiotów wdrażających instrumenty finansowe, konieczne jest, z zastrzeżeniem aktywnego zarządzania zasobami finansowymi, umożliwienie finansowania ujemnych odsetek powstałych w wyniku inwestycji w ramach Funduszy z zasobów zwróconych na rzecz danego instrumentu finansowego. Poprzez aktywne zarządzanie zasobami finansowymi podmioty wdrażające instrumenty finansowe powinny dążyć do optymalizacji zysków i minimalizacji opłat w ramach dopuszczalnego poziomu ryzyka.
(55) Zgodnie z zasadą zarządzania dzielonego i regulującymi je przepisami państwa członkowskie i Komisja powinny być odpowiedzialne za zarządzanie programami i ich kontrolę oraz gwarantować zgodne z prawem i prawidłowe wykorzystanie Funduszy. Jako że państwa członkowskie powinny ponosić główną odpowiedzialność za takie zarzą- dzanie i kontrolę oraz zapewniać, by operacje wspierane z Funduszy były zgodne z mającym zastosowanie prawem, należy określić ich obowiązki w tym zakresie. Należy również określić uprawnienia i obowiązki Komisji w tym kontekście.
(56) Aby przyspieszyć rozpoczęcie wdrażania programów, należy ułatwić utrzymanie rozwiązań dotyczących realizacji przyjętych w poprzednim okresie programowania. O ile nie zachodzi konieczność wykorzystania nowej technologii, należy w dalszym ciągu korzystać z systemów komputerowych wprowadzonych już na potrzeby poprzedniego okresu programowania i w razie konieczności dostosowanych.
(57) W celu wsparcia skutecznego wykorzystywania Funduszy wsparcie EBI powinno być dostępne dla wszystkich państw członkowskich na ich wniosek. Takie wsparcie mogłoby obejmować budowanie zdolności, wspieranie identyfikacji projektów, ich przygotowywania i wdrażania, jak również doradztwo w zakresie instrumentów finansowych i platform inwestycyjnych.
(58) Państwo członkowskie powinno mieć możliwość wskazania z własnej inicjatywy instytucji koordynującej, która będzie współpracowała z Komisją i dostarczała jej informacji i która będzie koordynowała działania instytucji programu w tym państwie członkowskim.
(59) Aby usprawnić wykonywanie obowiązków związanych z zarządzaniem programem, należy utrzymać połączenie zadań w zakresie księgowania wydatków z zadaniami instytucji zarządzającej w odniesieniu do programów wspieranych z FAMI, FBW i IZGW oraz przewidzieć taką możliwość w przypadku pozostałych Funduszy.
(60) Jako że instytucja zarządzająca ponosi główną odpowiedzialność za skuteczne i efektywne wdrażanie Funduszy, w związku z czym wykonuje szeroki zakres zadań, należy szczegółowo określić jej funkcje odnoszące się do wyboru operacji, zarządzania programem oraz wspierania komitetu monitorującego. Procedury wyboru operacji mogą być konkurencyjne lub niekonkurencyjne, pod warunkiem że zastosowane kryteria i procedury są niedyskryminujące, włączające i przejrzyste, a wybrane operacje maksymalizują wkład finansowania unijnego i są zgodne z zasadami horyzontalnymi określonymi w niniejszym rozporządzeniu. Z myślą o realizacji celu, jakim jest osiągnięcie neutralności klimatycznej Unii do 2050 r., państwa członkowskie powinny zapewnić uodparnianie na zmiany klimatu w przypadku inwestycji w infrastrukturę, a przy wyborze takich inwestycji priorytetowo traktować operacje zgodne z zasadą "efektywność energetyczna przede wszystkim".
(61) Należy zoptymalizować synergie między Funduszami a instrumentami objętymi zarządzaniem bezpośrednim. Należy ułatwić udzielanie wsparcia za pomocą wkładu z Funduszy na operacje, które już otrzymały "pieczęć doskonałości" lub były dofinansowane z programu "Horyzont Europa". Warunki, których spełnienie zostało już ocenione na poziomie Unii, przed przyznaniem znaku jakości "pieczęć doskonałości" lub dofinansowaniem z programu "Horyzont Europa", nie powinny podlegać ponownej ocenie pod warunkiem że operacje te spełniają ograniczony zestaw wymogów ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu. Powinno to również ułatwić stosowanie odpowiednich zasad określonych w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 651/2014 22 .
(62) W celu zapewnienia odpowiedniej równowagi pomiędzy skutecznym i efektywnym wdrażaniem Funduszy a związanymi z tym kosztami i obciążeniami administracyjnymi częstotliwość, wymiar i zakres weryfikacji zarządczych powinny opierać się na ocenie ryzyka uwzględniającej czynniki, takie jak liczba, rodzaj, rozmiar i treść wdrażanych operacji, beneficjenci, jak również poziom ryzyka stwierdzonego w toku poprzednich weryfikacji zarządczych i audytów. Weryfikacje zarządcze powinny być proporcjonalne do ryzyk wynikających z tej oceny ryzyka, a audyty powinny być proporcjonalne do poziomu ryzyka dla budżetu Unii.
(63) Instytucja audytowa powinna przeprowadzać audyty i zapewniać, aby opinie audytowe przedstawiane Komisji były wiarygodne. Opinia audytowa powinna dawać Komisji pewność co do trzech kwestii, mianowicie zgodności z prawem i prawidłowości deklarowanych wydatków, skutecznego funkcjonowania systemów zarządzania i kontroli, a także kompletności, rzetelności i prawdziwości zestawień wydatków. W przypadku gdy niezależny audytor przeprowadził - w oparciu o przyjęte na szczeblu międzynarodowym standardy audytu - zapewniający wystarczającą pewność audyt sprawozdania finansowego i sprawozdań, w których przedstawiono wykorzystanie wkładów Unii, audyt ten powinien stanowić podstawę ogólnej pewności, którą instytucja audytowa daje Komisji, pod warunkiem że istnieją wystarczające dowody na niezależność i kompetencję audytora zgodnie z art. 127 rozporządzenia finansowego.
(64) Zmniejszenie wymogów w zakresie weryfikacji i audytu powinno być możliwe w przypadku gdy istnieje pewność, że przez ostatnie dwa kolejne lata program funkcjonował skutecznie, ponieważ dowodzi to, że Fundusze są wdrażane w skuteczny i efektywny sposób w dłuższym okresie.
(65) Aby zmniejszyć obciążenia administracyjne dla beneficjentów i koszty administracyjne, a także aby uniknąć powielania się audytów i weryfikacji zarządczych w odniesieniu do tych samych wydatków deklarowanych Komisji, należy - w odniesieniu do Funduszy - określić konkretne stosowanie zasady "jednego audytu".
(66) W celu wzmocnienia zapobiegawczej roli audytu, zapewnienia przejrzystości prawnej i wymiany dobrych praktyk Komisja powinna mieć możliwość udostępniania sprawozdań z audytu na żądanie państw członkowskich za zgodą państwa członkowskiego objętego audytem.
(67) Aby poprawić zarządzanie finansowe, należy przewidzieć uproszczony system płatności zaliczkowych. System płatności zaliczkowych powinien zapewnić, aby dane państwo członkowskie miało środki do udzielania wsparcia beneficjentom od początku wdrażania programu.
(68) Aby zmniejszyć obciążenia administracyjne państw członkowskich, a także Komisji, należy ustanowić harmonogram wniosków o płatność. Płatności dokonywane przez Komisję powinny podlegać zasadzie, zgodnie z którą 5 % wypłacanej kwoty podlega zatrzymaniu do momentu wypłacenia rocznego salda zestawienia wydatków, kiedy to Komisja będzie mogła stwierdzić, że zestawienie wydatków jest kompletne, rzetelne i prawdziwe.
(69) W celu zmniejszenia obciążeń administracyjnych należy uprościć - poprzez ustanowienie prostszych procedur dokonywania płatności i odzyskiwania środków - procedurę corocznego zatwierdzania zestawień wydatków, w przypadku gdy nie ma różnicy zdań między Komisją a danym państwem członkowskim.
(70) W celu ochrony interesów finansowych i budżetu Unii należy ustanowić i wdrożyć proporcjonalne środki na szczeblu państw członkowskich i Komisji. Komisja powinna mieć możliwość wstrzymania biegu terminów płatności, zawieszenia płatności okresowych i stosowania korekt finansowych, w przypadku gdy spełnione są odpowiednie warunki. Komisja powinna przestrzegać zasady proporcjonalności, uwzględniając charakter, wagę i częstotliwość występowania nieprawidłowości oraz ich skutki finansowe dla budżetu Unii. W przypadku gdy Komisja nie jest w stanie dokładnie określić kwoty nieprawidłowych wydatków w celu zastosowania korekt finansowych powiązanych z poszczególnymi przypadkami, powinna zastosować stawkę ryczałtową korekty finansowej lub statystyczną ekstrapolację korekty finansowej. Zawieszenie płatności okresowych w oparciu o uzasadnioną opinię wydaną przez Komisję zgodnie z art. 258 TFUE powinno być możliwe, pod warunkiem że między sprawą, której dotyczy uzasadniona opinia, a odnośnymi wydatkami, istnieje wystarczająco bezpośredni związek, aby zagrozić zgodności z prawem i prawidłowości tych wydatków.
(71) Państwa członkowskie powinny zapobiegać nieprawidłowościom, w tym nadużyciom finansowym, jakich dopuszczają się podmioty gospodarcze, a także je wykrywać i skutecznie się nimi zajmować. Ponadto, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 23 oraz rozporządzeniami Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 24 i (Euratom, WE) nr 2185/96 25 Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) jest uprawniony do prowadzenia dochodzeń administracyjnych, w tym kontroli na miejscu i inspekcji, w celu ustalenia, czy miały miejsce nadużycia finansowe, korupcja lub wszelka inna nielegalna działalność na szkodę interesów finansowych Unii. Prokuratura Europejska (EPPO) jest uprawniona zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/1939 26 do prowadzenia postępowań przygotowawczych oraz wnoszenia i popierania oskarżeń w sprawie nadużyć finansowych i innych przestępstw naruszających interesy finansowe Unii, jak przewidziano w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 27 . Państwa członkowskie powinny podjąć niezbędne działania w celu zapewnienia, aby każda osoba lub podmiot, które otrzymują środki finansowe Unii, w pełni współpracowały w celu ochrony interesów finansowych Unii, przyznały Komisji, OLAF, Trybunałowi Obrachunkowemu oraz EPPO w przypadku państw członkowskich, które uczestniczą we wzmocnionej współpracy na mocy rozporządzenia (UE) 2017/1939 niezbędne prawa i dostęp, a także zapewniały, aby wszelkie osoby trzecie włączone we wdrażanie środków finansowych Unii przyznały tym organom równoważne prawa. Państwa członkowskie powinny niezwłocznie zgłaszać Komisji wykryte nieprawidłowości, w tym nadużycia finansowe, oraz działania następcze, a także działania podjęte w następstwie dochodzeń prowadzonych przez OLAF.
(72) Aby wzmocnić ochronę budżetu Unii, Komisja powinna udostępnić zintegrowany i interoperacyjny system do celów informowania i monitorowania, w tym jednolite narzędzie eksploracji danych i punktowej analizy ryzyka służące do dostępu do odnośnych danych i ich analizy, a Komisja powinna zachęcać do jego użycia z myślą o powszechnym zastosowaniu przez państwa członkowskie.
(73) Zgodnie z porozumieniem międzyinstytucjonalnym między Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami oraz w sprawie nowych zasobów własnych, w tym również harmonogramu wprowadzania nowych zasobów własnych 28 , w celu wzmocnienia ochrony budżetu Unii i Next Generation EU przed nieprawidłowościami, w tym nadużyciami finansowymi, należy wprowadzić - na potrzeby kontroli i audytu - ustandaryzowane środki służące zbieraniu, porównywaniu i agregowaniu informacji i danych liczbowych dotyczących odbiorców unijnego finansowania. Aby zapewnić skuteczne kontrole i audyty, konieczne jest zbieranie danych o podmiotach, które ostatecznie korzystają - bezpośrednio lub pośrednio - z unijnego finansowania w ramach zarządzania dzielonego, w tym danych o beneficjentach rzeczywistych odbiorców finansowania unijnego.
(74) W celu zwiększenia ochrony budżetu Unii przed nieprawidłowościami, w tym nadużyciami finansowymi, konieczne jest przetwarzanie danych osobowych beneficjentów rzeczywistych będących osobami fizycznymi. W szczególności, w celu skutecznego wykrywania, prowadzenia dochodzeń oraz ścigania takich nadużyć finansowych lub dochodzenia naprawienia nieprawidłowości, konieczne jest umożliwienie zidentyfikowania beneficjentów rzeczywistych będących osobami fizycznymi, którzy rzeczywiście uzyskali korzyści z nieprawidłowości, w tym z nadużyć finansowych. W tym celu, a także na potrzeby uproszczenia oraz zmniejszenia obciążeń administracyjnych państwa członkowskie powinny mieć możliwość wywiązania się ze swoich obowiązków w zakresie informacji o beneficjentach rzeczywistych poprzez korzystanie z danych gromadzonych w rejestrach już wykorzystywanych na potrzeby dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 29 . W tym względzie cele przetwarzania danych osobowych beneficjentów rzeczywistych na podstawie niniejszego rozporządzenia, mianowicie zapobieganie nieprawidłowościom, w tym nadużyciom finansowym, ich wykrywanie i korygowanie oraz zgłaszanie, są zgodne z celami przetwarzania danych osobowych na mocy dyrektywy (UE) 2015/849.
(75) W celu wspierania dyscypliny finansowej należy określić rozwiązania dotyczące umarzania zobowiązań budżetowych na poziomie programu.
(76) W celu zapewnienia państwom członkowskim odpowiedniego czasu na zadeklarowanie Komisji wydatków do dostępnego poziomu zasobów w przypadku przyjęcia nowych przepisów lub programów w ramach zarządzania dzielonego po dniu 1 stycznia 2021 r., kwoty odpowiadające alokacjom niewykorzystanym w 2021 r. powinny zostać przesunięte w równych częściach na lata 2022-2025, zgodnie z art. 7 rozporządzenia Rady (UE, Euratom) 2020/2093 30 .
(77) Cel "Inwestycje na rzecz zatrudnienia i wzrostu" powinien wspierać wszystkie regiony, tak aby promować zapisane w TFUE cele dotyczące spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej. Aby zapewnić zrównoważone i stopniowe wsparcie oraz odzwierciedlić poziom rozwoju gospodarczego i społecznego, zasoby z EFRR i EFS+ w ramach tego celu należy alokować na podstawie klucza alokacji opierającego się w głównej mierze na produkcie krajowym brutto (PKB) na mieszkańca. Państwa członkowskie, których dochód narodowy brutto (DNB) na mieszkańca wynosi mniej niż 90 % średniej unijnej, powinny korzystać w ramach celu "Inwestycje na rzecz zatrudnienia i wzrostu" z Funduszu Spójności.
(78) Zasoby na cel "Europejska współpraca terytorialna" (Interreg) należy alokować państwom członkowskim na podstawie metody alokacji, która uwzględnia w szczególności gęstość zaludnienia na obszarach przygranicznych. Ponadto, aby zapewnić ciągłość istniejących programów, w odpowiednim rozporządzeniu dotyczącym poszczególnych Funduszy należy określić szczegółowe przepisy w zakresie określania obszarów objętych programem i kwalifikowalności regionów w ramach poszczególnych komponentów Interreg.
(79) Należy ustanowić obiektywne kryteria wyznaczania regionów i obszarów kwalifikujących się do wsparcia z Funduszy. W tym celu identyfikacja regionów i obszarów na poziomie Unii powinna się opierać na wspólnym systemie klasyfikacji regionów ustanowionym rozporządzeniem (WE) nr 1059/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady 31 , zmienionym rozporządzeniem Komisji (UE) 2016/2066 32 .
(80) W celu stworzenia odpowiednich ram finansowych na potrzeby EFRR, EFS+, Funduszu Spójności oraz FST Komisja powinna określić roczny podział dostępnych alokacji dla poszczególnych państw członkowskich w ramach celu "Inwestycje na rzecz zatrudnienia i wzrostu" wraz z wykazem kwalifikujących się regionów, jak również alokacji w ramach celu "Europejska współpraca terytorialna" (Interreg).
(81) Projekty dotyczące transeuropejskiej sieci transportowej w ramach rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego instrument "Łącząc Europę" i uchylającego rozporządzenia (UE) nr 1316/2013 i (UE) nr 283/2014 (zwanego dalej "rozporządzeniem w sprawie CEF) mają być nadal finansowane z Funduszu Spójności w ramach zarówno zarządzania dzielonego, jak i wykonania bezpośredniego na podstawie instrumentu "Łącząc Europę" (CEF). Mając na uwadze zakończone sukcesem podejście zastosowane w okresie programowania 2014-2020, należy w tym celu przesunąć z Funduszu Spójności kwotę 10 000 000 000 EUR na rzecz CEF.
(82) Pewną ilość zasobów z EFRR, EFS+ i Funduszu Spójności należy przeznaczyć na cel "Europejska inicjatywa miejska", który powinien być realizowany w drodze zarządzania bezpośredniego lub pośredniego przez Komisję.
(83) W celu zapewnienia odpowiednich alokacji na kategorie regionu, co do zasady łączne alokacje dla państw członkowskich w odniesieniu do regionów słabiej rozwiniętych, regionów w okresie przejściowym i regionów lepiej rozwiniętych nie powinny być objęte możliwością przesuwania między kategoriami. Niemniej jednak, aby państwa członkowskie mogły stawiać czoła szczególnym wyzwaniom, powinny one mieć możliwość zwrócenia się o przesunięcie środków ze swojej alokacji dla regionów lepiej rozwiniętych lub regionów w okresie przejściowym na rzecz regionów słabiej rozwiniętych oraz z regionów lepiej rozwiniętych na rzecz regionów w okresie przejściowym i w tym przypadku powinny przy tym uzasadnić swój wybór. Aby zapewnić wystarczające zasoby finansowe regionom słabiej rozwiniętym, należy ustalić pułap w odniesieniu do przesunięć środków na rzecz regionów lepiej rozwiniętych lub regionów w okresie przejściowym. Przesunięcia zasobów między celami nie powinny być możliwe, z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w rozporządzeniu.
(84) W przypadku gdy dany region był sklasyfikowany jako region lepiej rozwinięty w okresie 2014-2020, ale w okresie 2021-2027 jest sklasyfikowany jako region w okresie przejściowym, a zatem otrzymałby niższe wsparcie w okresie 2021-2027 w oparciu o metodę alokacji, dane państwo członkowskie proszone jest o uwzględnienie tego czynnika przy podejmowaniu decyzji o wewnętrznym podziale finansowania.
(85) W kontekście wyjątkowych i szczególnych okoliczności na wyspie Irlandii, mając na względzie wsparcie współpracy Północ-Południe na podstawie porozumienia wielkopiątkowego, należy kontynuować program transgraniczny PEACE PLUS, korzystając z wyników poprzednich programów, Peace i Interreg, między hrabstwami granicznymi Irlandii i Irlandii Północnej. Z uwagi na jego znaczenie praktyczne program ten należy wesprzeć szczególną alokacją, co umożliwi dalsze wspieranie działań na rzecz pokoju i pojednania; należy ponadto zapewnić, aby na program ten została też przeznaczona odpowiednia część alokacji dla Irlandii w ramach Interreg.
(86) Konieczne jest ustanowienie maksymalnych stóp dofinansowania w obszarze polityki spójności według kategorii regionu, w stosownym przypadku, w celu zapewnienia poszanowania zasady współfinansowania poprzez odpowiedni poziom publicznego lub prywatnego wsparcia krajowego. Stopy te powinny odzwierciedlać stopień rozwoju gospodarczego regionów pod względem PKB na mieszkańca w stosunku do średniej UE-27, przy jednoczesnym zapewnieniu nie mniej korzystnego traktowania ze względu na zmiany w ich kategoryzacji.
(87) W ramach stosownych zasad paktu stabilności i wzrostu, wyjaśnionych w europejskim kodeksie postępowania w sprawie partnerstwa, państwa członkowskie mogą wystąpić z należycie uzasadnionym wnioskiem o dodatkową elastyczność w zakresie wydatków publicznych lub równoważnych wydatków strukturalnych wspieranych przez administrację publiczną w drodze współfinansowania inwestycji.
(88) W celu uzupełnienia i zmiany niektórych innych niż istotne elementów niniejszego rozporządzenia, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do zmiany elementów zawartych w niektórych załącznikach do niniejszego rozporządzenia, a mianowicie wymiarów i kodów rodzajów interwencji, wzorów umowy partnerstwa i programów, wzorów do przekazywania danych, wzoru prognoz wniosków o płatność kierowanych do Komisji, zasad wykorzystywania symbolu Unii, elementów umów o dofinansowaniu i dokumentów strategicznych, systemu elektronicznej wymiany danych między państwami członkowskimi i Komisją, wzorów opisu systemu zarządzania i kontroli, deklaracji zarządczej, rocznej opinii audytowej, rocznego sprawozdania z kontroli, rocznego sprawozdania z audytu w odniesieniu do instrumentów finansowych wdrażanych przez EBI lub inne międzynarodowe instytucje finansowe, wzorów strategii audytu, wniosków o płatność, zestawień wydatków, szczegółowych zasad oraz wzoru do celów zgłaszania nieprawidłowości, jak również wzorów formularzy na potrzeby określenia poziomu korekt finansowych.
(89) Należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do zmiany europejskiego kodeksu postępowania w sprawie partnerstwa w celu dostosowania tego kodeksu postępowania do niniejszego rozporządzenia, w odniesieniu do określania na poziomie Unii stawek jednostkowych, kwot ryczałtowych, stawek ryczałtowych i finansowania niepowiązanego z kosztami mających zastosowanie do wszystkich państw członkowskich, a także w odniesieniu do ustanowienia standardowych gotowych metod doboru próby.
(90) Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne, przejrzyste konsultacje ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa. W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.
(91) W celu zapewnienia jednolitych warunków przyjmowania umów partnerstwa, przyjmowania lub zmiany programów, a także stosowania korekt finansowych, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia wykonawcze w odniesieniu do określenia podziału alokacji finansowych na EFRR, EFS+ i Fundusz Spójności powinny być przyjmowane bez procedury komitetowej, ponieważ odzwierciedlają jedynie stosowanie z góry określonych metod obliczeniowych. Podobnie uprawnienia wykonawcze w odniesieniu do środków tymczasowych dotyczących wykorzystania Funduszy w odpowiedzi na wyjątkowe okoliczności powinny być przyjmowane bez procedury komitetowej, ze względu na fakt, że zakres stosowania jest określony w pakcie stabilności i wzrostu oraz jest ograniczony do środków określonych w niniejszym rozporządzeniu.
(92) Uprawnienia wykonawcze dotyczące wzoru końcowego sprawozdania z wykonania powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 33 . Mimo, iż ten akt wykonawczy ma charakter ogólny, do celów jego przyjęcia, należy stosować procedurę doradczą z uwagi na to, że określa on wyłącznie aspekty techniczne, formularze i wzory.
(93) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 34 lub wszelkie akty prawne mające zastosowanie do okresu programowania 2014-2020 powinny mieć nadal zastosowanie w odniesieniu do programów i operacji wspieranych z Funduszy w ramach okresu programowania 2014-2020, a ponieważ można oczekiwać, że okres wdrażania tego rozporządzenia rozciągnie się na okres programowania objęty niniejszym rozporządzeniem, a także w celu zapewnienia ciągłości wdrażania niektórych operacji zatwierdzonych tym rozporządzeniem, należy ustanowić przepisy dotyczące fazowania operacji. Każda poszczególna faza operacji wdrażanej w kilku fazach, która służy temu samemu celowi ogólnemu, powinna być realizowana zgodnie z zasadami odpowiedniego okresu programowania, w ramach którego otrzymuje finansowanie, przy czym instytucja zarządzająca może przystąpić do wybrania drugiej fazy na podstawie procedury wyboru przeprowadzonej w okresie programowania 2014-2020 w odniesieniu do danej operacji, pod warunkiem że upewni się, że spełnione są określone w niniejszym rozporządzeniu warunki dotyczące operacji wdrażanych w fazach.
(94) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie wzmocnienie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej oraz ustanowienie wspólnych zasad finansowych w odniesieniu do części budżetu Unii wykonywanej w ramach zarządzania dzielonego, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie z uwagi na stopień dysproporcji w poziomach rozwoju poszczególnych regionów, wyzwania, przed jakimi stoją regiony najmniej uprzywilejowane, ograniczone zasoby finansowe państw członkowskich i regionów oraz konieczność spójnych ram wdrażania obejmujących kilka unijnych funduszy w ramach zarządzania dzielonego, natomiast możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 TUE. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(95) Niniejsze rozporządzenie nie narusza praw podstawowych i jest zgodne z zasadami uznanymi w szczególności w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej.
(96) Z uwagi na fakt przyjęcia niniejszego rozporządzenia po rozpoczęciu okresu programowania oraz z uwzględnieniem potrzeby wdrażania Funduszy unijnych objętych niniejszym rozporządzeniem w sposób skoordynowany i zharmonizowany oraz w celu umożliwienia jego szybkiego wdrożenia, powinno ono wejść w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
SPIS TREŚCI
TYTUŁ I CELE I OGÓLNE ZASADY DOTYCZĄCE WSPARCIA
Rozdział I Przedmiot, definicje i zasady ogólne
Artykuł 1 Przedmiot i zakres stosowania
Artykuł 2 Definicje
Artykuł 3 Obliczanie terminów podjęcia działań przez Komisję
Artykuł 4 Przetwarzanie i ochrona danych osobowych
Rozdział II Cele polityki i zasady dotyczące wsparcia z Funduszy
Artykuł 5 Cele polityki
Artykuł 6 Cele klimatyczne i mechanizm dostosowania do zmian klimatu
Artykuł 7 Zarządzanie dzielone
Artykuł 8 Partnerstwo i wielopoziomowe zarządzanie
Artykuł 9 Zasady horyzontalne
TYTUŁ II PODEJŚCIE STRATEGICZNE
Rozdział I Umowa partnerstwa
Artykuł 10 Przygotowanie i przedłożenie umowy partnerstwa
Artykuł 11 Treść umowy partnerstwa
Artykuł 12 Zatwierdzenie umowy partnerstwa
Artykuł 13 Zmiana umowy partnerstwa
Artykuł 14 Korzystanie z EFRR, EFS+, Funduszu Spójności i EFMRA za pośrednictwem Programu InvestEU
Rozdział II Warunki podstawowe i ramy wykonania
Artykuł 15 Warunki podstawowe
Artykuł 16 Ramy wykonania
Artykuł 17 Metodyka ustanawiania ram wykonania
Artykuł 18 Przegląd śródokresowy i kwota elastyczności
Rozdział III Środki związane z należytym zarządzaniem gospodarczym oraz z wyjątkowymi i lub nadzwyczajnymi okolicznościami
Artykuł 19 Środki łączące skuteczność Funduszy z należytym zarządzaniem gospodarczym
Artykuł 20 Środki tymczasowe dotyczące wykorzystania Funduszy w odpowiedzi na wyjątkowe lub nadzwyczajne okoliczności
TYTUŁ III PROGRAMOWANIE
Rozdział I Przepisy ogólne dotyczące Funduszy
Artykuł 21 Przygotowanie i przedłożenie programów
Artykuł 22 Treść programów
Artykuł 23 Zatwierdzenie programów
Artykuł 24 Zmiana programów
Artykuł 25 Wspólne wsparcie z EFRR, EFS+, Funduszu Spójności i FST
Artykuł 26 Przesunięcie zasobów
Artykuł 27 Przesunięcie zasobów z EFRR i EFS+ do FST
Rozdział II Rozwój terytorialny
Artykuł 28 Zintegrowany rozwój terytorialny
Artykuł 29 Strategie terytorialne
Artykuł 30 Zintegrowana inwestycja terytorialna
Artykuł 31 Rozwój lokalny kierowany przez społeczność
Artykuł 32 Strategie rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność
Artykuł 33 Lokalne grupy działania
Artykuł 34 Wsparcie z Funduszy na rzecz rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność
Rozdział III Pomoc techniczna
Artykuł 35 Pomoc techniczna z inicjatywy Komisji
Artykuł 36 Pomoc techniczna państw członkowskich
Artykuł 37 Finansowanie niepowiązane z kosztami przeznaczone na pomoc techniczną państw członkowskich
TYTUŁ IV MONITOROWANIE, EWALUACJA, KOMUNIKACJA I WIDOCZNOŚC
Rozdział I Monitorowanie
Artykuł 38 Komitet monitorujący
Artykuł 39 Skład komitetu monitorującego
Artykuł 40 Funkcje komitetu monitorującego
Artykuł 41 Roczny przegląd wykonania
Artykuł 42 Przekazywanie danych
Artykuł 43 Końcowe sprawozdanie z wykonania
Rozdział II Ewaluacja
Artykuł 44 Ewaluacje przeprowadzane przez państwo członkowskie
Artykuł 45 Ewaluacja przeprowadzana przez Komisję
Rozdział III Widoczność, przejrzystość i komunikacja
Sekcja I Widoczność wsparcia z Funduszy
Artykuł 46 Widoczność
Artykuł 47 Symbol Unii
Artykuł 48 Specjaliści oraz sieci ds. komunikacji
Sekcja II Przejrzystość wdrażania Funduszy i komunikacja na temat programów
Artykuł 49 Obowiązki instytucji zarządzającej
Artykuł 50 Obowiązki beneficjentów
TYTUŁ V WSPARCIE FINANSOWE Z FUNDUSZY
Rozdział I Formy wkładu Unii
Artykuł 51 Formy wkładu Unii w programy
Rozdział II Formy wsparcia ze strony państw członkowskich
Artykuł 52 Formy wsparcia
Sekcja I Formy dotacji
Artykuł 53 Formy dotacji
Artykuł 54 Finansowanie w oparciu o stawki ryczałtowe w przypadku kosztów pośrednich w odniesieniu do dotacji
Artykuł 55 Bezpośrednie koszty personelu w odniesieniu do dotacji
Artykuł 56 Finansowanie w oparciu o stawki ryczałtowe w przypadku kosztów kwalifikowalnych innych niż bezpośrednie koszty personelu w odniesieniu do dotacji
Artykuł 57 Dotacje warunkowe
Sekcja II Instrumenty Finansowe
Artykuł 58 Instrumenty finansowe
Artykuł 59 Wdrażanie instrumentów finansowych
Artykuł 60 Odsetki i inne zyski generowane dzięki wsparciu z Funduszy na rzecz instrumentów finansowych
Artykuł 61 Zróżnicowane traktowanie inwestorów
Artykuł 62 Ponowne wykorzystanie zasobów związanych ze wsparciem z Funduszy
Rozdział III Zasady kwalifikowalności
Artykuł 63 Kwalifikowalność
Artykuł 64 Koszty niekwalifikowalne
Artykuł 65 Trwałość operacji
Artykuł 66 Przeniesienie produkcji
Artykuł 67 Szczególne zasady kwalifikowalności dotyczące dotacji
Artykuł 68 Szczególne zasady kwalifikowalności dotyczące instrumentów finansowych
TYTUŁ VI ZARZĄDZANIE I KONTROLA
Rozdział I Ogólne zasady dotyczące zarządzania i kontroli
Artykuł 69 Obowiązki państw członkowskich
Artykuł 70 Uprawnienia i obowiązki Komisji
Artykuł 71 Instytucje programu
Rozdział II Standardowe systemy zarządzania i kontroli
Artykuł 72 Funkcje instytucji zarządzającej
Artykuł 73 Wybór operacji przez instytucję zarządzającą
Artykuł 74 Zarządzanie programem przez instytucję zarządzającą
Artykuł 75 Wspieranie prac komitetu monitorującego przez instytucję zarządzającą
Artykuł 76 Zadania w zakresie księgowania wydatków
Artykuł 77 Funkcje instytucji audytowej
Artykuł 78 Strategia audytu
Artykuł 79 Audyty operacji
Artykuł 80 Uregulowania dotyczące zasady jednego audytu
Artykuł 81 Weryfikacje zarządcze i audyty instrumentów finansowych
Artykuł 82 Dostępność dokumentów
Rozdział III Poleganie na krajowych systemach zarządzania
Artykuł 83 Zaawansowane rozwiązania w zakresie proporcjonalności
Artykuł 84 Warunki stosowania zaawansowanych rozwiązań w zakresie proporcjonalności
Artykuł 85 Dostosowania podczas okresu programowania
TYTUŁ VII ZARZĄDZANIE FINANSOWE, PRZEDKŁADANIE I BADANIE ZESTAWIEŃ WYDATKÓW ORAZ KOREKTY FINANSOWE
Rozdział I Zarządzanie finansowe
Sekcja I Ogólne reguły księgowe
Artykuł 86 Zobowiązania budżetowe
Artykuł 87 Stosowanie euro
Artykuł 88 Zwrot środków
Sekcja II Zasady dokonywania płatności na rzecz państw członkowskich
Artykuł 89 Rodzaje płatności
Artykuł 90 Płatności zaliczkowe
Artykuł 91 Wnioski o płatność
Artykuł 92 Szczególne elementy dotyczące instrumentów finansowych we wnioskach o płatność
Artykuł 93 Wspólne zasady dotyczące płatności
Artykuł 94 Wkład Unii w oparciu o stawki jednostkowe, kwoty ryczałtowe i stawki ryczałtowe
Artykuł 95 Wkład Unii w oparciu o finansowanie niepowiązane z kosztami
Sekcja III Wstrzymania i zawieszenia
Artykuł 96 Wstrzymanie biegu terminu płatności
Artykuł 97 Zawieszenie płatności
Rozdział II Przedkładanie i badanie zestawień wydatków
Artykuł 98 Treść i przedkładanie zestawień wydatków
Artykuł 99 Badanie zestawień wydatków
Artykuł 100 Obliczanie salda
Artykuł 101 Procedura badania zestawień wydatków
Artykuł 102 Postępowanie kontradyktoryjne dotyczące badania zestawień wydatków
Rozdział III Korekty finansowe
Artykuł 103 Korekty finansowe dokonywane przez państwa członkowskie
Artykuł 104 Korekty finansowe dokonywane przez Komisję
Rozdział IV Umorzenie zobowiązań
Artykuł 105 Zasady i reguły dotyczące umorzeń
Artykuł 106 Wyjątki od reguł dotyczących umorzenia zobowiązań
Artykuł 107 Procedura umorzenia zobowiązań
TYTUŁ VIII RAMY FINANSOWE
Artykuł 108 Zasięg geograficzny wsparcia w ramach celu "Inwestycje na rzecz zatrudnienia i wzrostu"
Artykuł 109 Zasoby na rzecz spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej
Artykuł 110 Zasoby na cel "Inwestycje na rzecz zatrudnienia i wzrostu" oraz na cel "Europejska współpraca terytorialna" (Interreg)
Artykuł 111 Możliwość przesuwania zasobów
Artykuł 112 Określanie stóp dofinansowania
TYTUŁ IX PRZEKAZANIE UPRAWNIEŃ, PRZEPISY WYKONAWCZE, PRZEJŚCIOWE I KOŃCOWE
Rozdział I Przekazanie uprawnień i przepisy wykonawcze
Artykuł 113 Przekazanie uprawnień w odniesieniu do niektórych załączników
Artykuł 114 Wykonywanie przekazanych uprawnień
Artykuł 115 Procedura komitetowa
Rozdział II Przepisy przejściowe i końcowe
Artykuł 116 Przegląd
Artykuł 117 Przepisy przejściowe
Artykuł 118 Warunki dotyczące operacji wdrażanych w fazach
Artykuł 119 Wejście w życie
ZAŁĄCZNIK I WYMIARY I KODY RODZAJÓW INTERWENCJI W RAMACH EFRR, EFS+, FUNDUSZU SPÓJNOŚCI I FST - ART. 22 UST. 5
ZAŁĄCZNIK II WZÓR UMOWY PARTNERSTWA - ART. 10 UST. 6
ZAŁĄCZNIK III HORYZONTALNE WARUNKI PODSTAWOWE - ART. 15 UST. 1
ZAŁĄCZNIK IV TEMATYCZNE WARUNKI PODSTAWOWE MAJĄCE ZASTOSOWANIE DO EFRR, EFS+ I FUNDUSZU SPÓJNOŚCI - ART. 15 UST. 1
ZAŁĄCZNIK V WZÓR DLA PROGRAMÓW WSPIERANYCH Z EFRR (CEL "INWESTYCJE NA RZECZ ZATRUDNIENIA I WZROSTU"), EFS+, FUNDUSZU SPÓJNOŚCI, FST I EFMRA - ART. 21 UST. 3
ZAŁĄCZNIK VI WZÓR DLA PROGRAMÓW WSPIERANYCH Z FAMI, FBW I IZGW - ART. 21 UST. 3
ZAŁĄCZNIK VII WZÓR DO PRZEKAZYWANIA DANYCH - ART. 42
ZAŁĄCZNIK VIII PROGNOZA DOTYCZĄCA KWOTY, NA KTÓRĄ PAŃSTWO CZŁONKOWSKIE PLANUJE PRZEDŁOŻYĆ WNIOSKI O PŁATNOŚĆ ZA BIEŻĄCY I KOLEJNY ROK KALENDARZOWY (ART. 69 UST. 10)
ZAŁĄCZNIK IX KOMUNIKACJA I WIDOCZNOŚĆ - ART. 47, 49 I 50
ZAŁĄCZNIK X ELEMENTY UMÓW O FINANSOWANIU I DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH - ART. 59 UST. 1 I 5
ZAŁĄCZNIK XI KLUCZOWE WYMOGI DOTYCZĄCE SYSTEMÓW ZARZĄDZANIA I KONTROLI ORAZ KLASYFIKACJA TYCH SYSTEMÓW - ART. 69 UST. 1
ZAŁĄCZNIK XII SZCZEGÓŁOWE ZASADY ORAZ WZÓR DO CELÓW ZGŁASZANIA NIEPRAWIDŁOWOŚCI - ART. 69 UST. 2 I UST. 2
ZAŁĄCZNIK XIII ELEMENTY ŚCIEŻKI AUDYTU - ART. 69 UST. 6
ZAŁĄCZNIK XIV SYSTEMY ELEKTRONICZNEJ WYMIANY DANYCH MIĘDZY INSTYTUCJAMI PROGRAMU A BENEFICJENTAMI - ART. 69 UST. 8
ZAŁĄCZNIK XV SFC2021: SYSTEM ELEKTRONICZNEJ WYMIANY DANYCH MIĘDZY PAŃSTWAMI CZŁONKOWSKIMI A KOMISJĄ - ART. 69 UST. 9
ZAŁĄCZNIK XVI WZÓR OPISU SYSTEMU ZARZĄDZANIA I KONTROLI - ART. 69 UST. 11
ZAŁĄCZNIK XVII DANE, KTÓRE NALEŻY REJESTROWAĆ I PRZECHOWYWAĆ W FORMIE ELEKTRONICZNEJ W ODNIESIENIU DO KAŻDEJ OPERACJI - ART. 72 UST. 1 LIT. E)
ZAŁĄCZNIK XVIII WZÓR DEKLARACJI ZARZĄDCZEJ - ART. 74 UST. 1 LIT. F)
ZAŁĄCZNIK XIX WZÓR ROCZNEJ OPINII AUDYTOWEJ - ART. 77 UST. 3 LIT. A)
ZAŁĄCZNIK XX WZÓR ROCZNEGO SPRAWOZDANIE Z KONTROLI - ART. 77 UST. 3 LIT. B)
ZAŁĄCZNIK XXI WZÓR ROCZNEGO SPRAWOZDANIA Z AUDYTU - ART. 81 UST. 5
ZAŁĄCZNIK XXII WZÓR STRATEGII AUDYTU - ART. 78
ZAŁĄCZNIK XXIII WZÓR WNIOSKÓW O PŁATNOŚĆ - ART. 91 UST. 3
ZAŁĄCZNIK XXIV WZÓR ZESTAWIENIA WYDATKÓW - ART. 98 UST. 1 LIT. A)
ZAŁĄCZNIK XXV OKREŚLENIE POZIOMU KOREKT FINANSOWYCH: STAWKA RYCZAŁTOWA KOREKTY FINANSOWEJ I EKSTRAPOLACJA KOREKTY FINANSOWEJ - ART. 104 UST. 1
ZAŁĄCZNIK XXVI METODYKA ALOKACJI ZASOBÓW OGÓLNYCH MIĘDZY PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE - ART. 109 UST. 2
