a także mając na uwadze, co następuje:(1) W rozporządzeniu (UE) 2016/429 ustanowiono przepisy dotyczące zapobiegania chorobom zwierząt przenoszącym się lub przenoszonym na zwierzęta lub na ludzi oraz przepisy dotyczące zwalczania takich chorób, w tym przepisy dotyczące upowszechniania wiedzy na temat chorób, gotowości na wypadek ich wystąpienia i ich zwalczania. W szczególności w rozporządzeniu (UE) 2016/429 ustanowiono przepisy dostosowane do poszczególnych chorób dotyczące zapobiegania chorobom zwierząt, o których mowa w jego art. 5, i ich zwalczania. Rozporządzenie (UE) 2016/429 stanowi również, że wspomniane przepisy dostosowane do poszczególnych chorób mają zastosowanie do gatunków zwierząt i grup gatunków zwierząt, z którymi wiąże się znaczne ryzyko rozprzestrzeniania się określonych chorób, i umieszczonych jako takie w wykazie załączonym do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2018/1882 2 .
(2) Należy przyjąć przepisy uzupełniające przepisy dotyczące środków zwalczania chorób ustanowione w części III tytuł II rozporządzenia (UE) 2016/429 w odniesieniu do niektórych chorób umieszczonych w wykazie. Wspomniane przepisy uzupełniające i przepisy rozporządzenia (UE) 2016/429 są ze sobą ściśle powiązane i powinny być stosowane wspólnie. Mając na względzie prostotę, przejrzystość i łatwość stosowania przepisów, przepisy uzupełniające powinny zostać ustanowione w jednym akcie prawnym, a nie w szeregu odrębnych aktów prawnych zawierających liczne krzyżowe odniesienia, z czym wiąże się ryzyko powielania.
(3) W tytule II rozdział 1 art. 53, art. 54 ust. 3, art. 55 ust. 2, art. 58 ust. 2, art. 63, 64, 67, 68 i 70 rozporządzenia (UE) 2016/429 odniesiono się do różnych aspektów technicznych środków wprowadzanych w przypadku podejrzenia i potwierdzenia wystąpienia chorób, o których mowa w art. 9 ust. 1 lit. a) tego rozporządzenia. Podobnie w tytule II rozdział 2 art. 72 ust. 2, art. 73 ust. 3, art. 74 ust. 4, art. 76 ust. 5 i art. 77 rozporządzenia (UE) 2016/429 odniesiono się do aspektów technicznych środków wprowadzanych w przypadku podejrzenia i potwierdzenia wystąpienia chorób, o których mowa w art. 9 ust. 1 lit. b) i c) tego rozporządzenia.
(4) Przepisy, które należy ustanowić zgodnie z artykułami w tytule II, są ze sobą wzajemnie powiązane, ponieważ dotyczą środków zwalczania chorób odnoszących się do różnych kategorii chorób umieszczonych w wykazie, o których mowa w rozporządzeniu (UE) 2016/429. Dlatego też w celu zapewnienia skutecznego stosowania tych przepisów oraz zagwarantowania przejrzystości należy zebrać je w ramach jednego aktu delegowanego stanowiącego kompleksowy zbiór środków technicznych służących zwalczaniu chorób umieszczonych w wykazie, co przyczyni się do ogólnego uproszczenia ram prawnych w zakresie zwalczania chorób zwierząt.
(5) Wcześniejsze przepisy w dziedzinie zwalczania chorób były zawarte w szeregu dyrektyw, z których każda była poświęcona jednej chorobie zwierząt lub kilku chorobom zwierząt. Rozporządzenie (UE) 2016/429 zastąpiło niektóre z tych przepisów, podczas gdy inne muszą zostać zastąpione niniejszym rozporządzeniem delegowanym, aby uprościć istniejące ramy prawne i wyeliminować potencjalne niespójności. Pozwoli to zapewnić wprowadzenie jasnych, zharmonizowanych i szczegółowych przepisów w zakresie zwalczania chorób zwierząt w całej Unii. Umożliwi to również stosowanie odpowiednich przepisów przez właściwe organy i podmioty i przyczyni się do poprawy przejrzystości przepisów, zapewniając tym samym możliwość lepszego reagowania na zagrożenia związane z chorobami zwierząt.
(6) Aby jak najszybciej zlikwidować ognisko choroby kategorii A i zapewnić wysoki poziom ochrony zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt, należy ustanowić odpowiednie środki zwalczania chorób na szczeblu Unii.
(7) Zakres niniejszego rozporządzenia powinien zatem obejmować środki zwalczania chorób kategorii A u zwierząt lądowych i wodnych, a także niektóre środki zwalczania chorób kategorii B i C. Jeżeli chodzi o choroby kategorii B i C, wspomniane środki zwalczania chorób powinny być stosowane w połączeniu z przepisami dotyczącymi nadzoru i likwidacji ustanowionymi w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2020/689 3 .
(8) Środki zwalczania chorób ustanowione w niniejszym rozporządzeniu delegowanym powinny mieć zastosowanie do zwierząt i produktów pozyskanych od lub ze zwierząt, z uwzględnieniem produktów pochodzenia zwierzęcego, materiału biologicznego, produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych. Wspomniane produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego podlegają przepisom dotyczącym zdrowia ludzi i zwierząt ustanowionym w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 4 . Ustanowione w tym rozporządzeniu przepisy dotyczące bezpiecznego gromadzenia, unieszkodliwiania i przetwarzania produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych mają zastosowanie w przypadku wystąpienia choroby kategorii A. We wspomnianym rozporządzeniu nie przewidziano jednak środków zwalczania chorób ani ograniczeń, które można byłoby zastosować w takich przypadkach. Dlatego też w niniejszym rozporządzeniu delegowanym powinno się przyjąć stosowne przepisy w tym zakresie.
(9) W dyrektywie 2008/68/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 5 ustanowiono przepisy dotyczące bezpiecznego transportu towarów niebezpiecznych. Przy transportowaniu zakażonych produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego lub innych zakażonych materiałów, które można uznać za towary niebezpieczne, właściwe organy powinny przestrzegać przepisów ustanowionych w tej dyrektywie.
(10) Należy stosować jednolite podejście do środków, które mają być wdrażane w przypadku wystąpienia choroby kategorii A. Powinna być jednak brana pod uwagę epidemiologia chorób, aby zapewnić właściwemu organowi możliwość ustalenia odpowiedniego momentu na wdrożenie środków zwalczania chorób i przeprowadzenie dochodzeń w przypadku podejrzenia lub potwierdzenia wystąpienia tych chorób. Dlatego też należy wyznaczyć "okresy monitorowania", jako okresy referencyjne dla każdej choroby kategorii A wywierającej wpływ na zwierzęta lądowe w zależności od okresu inkubacji i innych elementów o istotnym znaczeniu dla rozprzestrzeniania się choroby.
(11) W art. 54 rozporządzenia (UE) 2016/429 na właściwy organ nałożono obowiązek przeprowadzania dochodzeń w sprawie wystąpienia choroby kategorii A na różnych etapach: (i) w przypadku podejrzenia wystąpienia choroby; (ii) w przypadku potwierdzenia wystąpienia choroby oraz (iii) w przypadku konieczności wykluczenia możliwości rozprzestrzenienia się choroby do zakładów i miejsc powiązanych epidemiologicznie, a także do sąsiednich zakładów i stref. Wspomniane dochodzenia obejmują badania kliniczne i pobieranie próbek do badań laboratoryjnych. Należy ustanowić ogólne przepisy dotyczące pobierania próbek, aby zapewnić ważność procedur pobierania próbek, metod diagnostycznych i środków bioasekuracji.
(12) W art. 43 rozporządzenia (UE) 2016/429 na właściwy organ nałożono obowiązek opracowywania i aktualizowania planów gotowości oraz, w razie potrzeby, szczegółowych instrukcji określających środki wprowadzane w przypadku wystąpienia choroby kategorii A zgodnie z częścią III tego rozporządzenia. Środki przedstawione w niniejszym rozporządzeniu delegowanym uzupełniają środki ustanowione w części III rozporządzenia (UE) 2016/429, dlatego też należy je wdrożyć zgodnie z planami gotowości przewidzianymi w rozporządzeniu (UE) 2016/429.
(13) W art. 53 i 55 rozporządzenia (UE) 2016/429 określono obowiązki podmiotów i właściwych organów w przypadku podejrzenia wystąpienia choroby kategorii A. Celem jest zapobieganie rozprzestrzenianiu się choroby z dotkniętych nią zwierząt i zakładów, za które wspomniane podmioty i organy odpowiadają, na niedotknięte nią zwierzęta lub na ludzi przed potwierdzeniem wystąpienia choroby. Środki zwalczania chorób i środki bioasekuracji przewidziane w rozporządzeniu (UE) 2016/429 powinny być stosowane na tym wczesnym etapie w zakładzie dotkniętym chorobą przy przemieszczaniu zwierząt i produktów z i do tego zakładu i jego otoczenia. Należy również szczegółowo opisać te środki, aby zapewnić ich skuteczność i proporcjonalność.
(14) W art. 54 rozporządzenia (UE) 2016/429 na właściwy organ nałożono obowiązek przeprowadzenia dochodzenia urzędowego w przypadku podejrzenia wystąpienia choroby kategorii A, aby potwierdzić albo wykluczyć wystąpienie takiej choroby. Opracowanie obowiązującej procedury działania regulującej przeprowadzanie takich dochodzeń urzędowych we wszystkich państwach członkowskich wiąże się z koniecznością szczegółowego opisania okoliczności uzasadniających przeprowadzenie dochodzenia, określenia minimalnego zestawu czynności dochodzeniowych, które powinny zostać przeprowadzone przez urzędowych lekarzy weterynarii, oraz wskazania sposobu przeprowadzania takich czynności.
(15) W rozporządzeniu (UE) 2016/429 ustanowiono wymóg, zgodnie z którym w przypadku podejrzenia lub potwierdzenia wystąpienia choroby kategorii A środki zwalczania chorób muszą zostać zastosowane nie tylko w zakładach, w których zwierzęta są utrzymywane, ale również w przedsiębiorstwach spożywczych i paszowych, w zakładach produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego lub w innych miejscach, które mogą stwarzać ryzyko rozprzestrzeniania się chorób. Należy określić, które środki zwalczania chorób powinny być stosowane w takich przypadkach, w szczególności w odniesieniu do punktów kontroli granicznej i środków transportu.
(16) Zgodnie z wymogami ustanowionymi w rozporządzeniu (UE) 2016/429 potwierdzenie wystąpienia choroby kategorii A stanowi punkt wyjścia dla wdrożenia przez właściwy organ bardziej rygorystycznych środków zwalczania chorób niż środki stosowane na etapie podejrzenia wystąpienia choroby oraz dla prowadzenia dalszych dochodzeń w tym zakresie. Należy zatem określić, kiedy wystąpienie choroby kategorii A można uznać za potwierdzone. Potwierdzenie wystąpienia choroby powinno zostać dokonane zgodnie z aktami Unii w sprawie nadzoru nad chorobami, programów likwidacji choroby i statusu obszaru wolnego od choroby przyjętymi na podstawie rozporządzenia (UE) 2016/429.
(17) W rozporządzeniu (UE) 2016/429 ustanowiono podstawowe przepisy dotyczące środków zwalczania chorób, które należy stosować w zakładach dotkniętych chorobą w przypadku wystąpienia ogniska choroby kategorii A. Rozporządzenie zapewnia jednocześnie właściwym organom pewien zakres elastyczności przy podejmowaniu decyzji w kwestii tego, jakie środki powinno się zastosować w danym przypadku. Aby zapewnić właściwym organom możliwość wprowadzania najbardziej proporcjonalnych i najskuteczniejszych środków zwalczania chorób oraz zagwarantować zharmonizowane wdrażanie środków wprowadzonych przez państwa członkowskie, należy opracować szczegółowe kryteria podejmowania decyzji w zależności od okoliczności epidemiologicznych, rodzaju i lokalizacji zakładów, gatunków i kategorii zwierząt oraz uwarunkowań gospodarczych lub społecznych na obszarze dotkniętym chorobą.
(18) Właściwy organ powinien mieć możliwość przyznawania - w uzasadnionych przypadkach i, w razie konieczności, po ustanowieniu dodatkowych gwarancji - odstępstw od niektórych środków zwalczania chorób, w szczególności od wymogu uśmiercenia zwierząt w zakładzie dotkniętym chorobą, w zależności od czynników epidemiologicznych i po przeprowadzeniu dokładnej oceny ryzyka. Takie odstępstwa mogą być przyznawane w odniesieniu do zakładów odizolowanych, zwierząt utrzymywanych do celów naukowych lub do celów związanych z zachowaniem gatunków chronionych lub zagrożonych oraz w odniesieniu do oficjalnie zarejestrowanych rzadkich ras drobiu lub innych utrzymywanych ptaków lub w odniesieniu do zwierząt o potwierdzonej wysokiej wartości genetycznej, kulturowej lub edukacyjnej. W takich przypadkach zastosowanie środków ogólnych mogłoby wywołać niepożądane i nieproporcjonalne skutki.
(19) Aby dostosować środki zwalczania chorób do konkretnych sytuacji, właściwy organ powinien mieć możliwość stosowania środków kontroli chorób, które nie zostały wprost przewidziane w rozporządzeniu (UE) 2016/429 ani w niniejszym rozporządzeniu delegowanym, biorąc pod uwagę czynniki epidemiologiczne i po przeprowadzeniu oceny ryzyka.
(20) Oczyszczanie i dezynfekcja zakładu dotkniętego chorobą stanowi jeden z podstawowych środków zwalczania chorób przewidzianych w rozporządzeniu (UE) 2016/429, który pozwala ograniczyć do minimum ryzyko rozprzestrzeniania się potwierdzonej choroby kategorii A. Wstępne oczyszczanie i dezynfekcja to najskuteczniejsze środki ograniczania ilości czynników chorobotwórczych w zakładzie dotkniętym chorobą po usunięciu z niego zwierząt dotkniętych chorobą. Właściwy organ powinien zatem mieć obowiązek sprawdzenia, czy niezwłocznie przeprowadzono wstępne oczyszczanie i dezynfekcję oraz - w stosownych przypadkach - dezynsekcję i deratyzację. Należy szczegółowo opisać przebieg procedury oczyszczania i dezynfekcji, precyzyjnie wskazując moment wszczęcia tej procedury i określając kryteria wyboru produktów biobójczych, które należy zastosować.
(21) W art. 62 rozporządzenia (UE) 2016/429 na właściwy organ nałożono wymóg rozszerzenia środków zwalczania chorób stosowanych w zakładach dotkniętych chorobą na inne zakłady, ich jednostki epidemiologiczne, przedsiębiorstwa spożywcze i paszowe, zakłady produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego lub inne istotne miejsca, w tym na środki transportu, w przypadku których na podstawie dowodów epidemiologicznych można podejrzewać, że choroba kategorii A rozprzestrzeniła się do tych obiektów, z nich lub za ich pośrednictwem. Należy określić przebieg dochodzenia w przedmiocie identyfikowalności, które właściwy organ musi przeprowadzić w ramach dochodzenia epidemiologicznego przewidzianego w rozporządzeniu (UE) 2016/429, aby prawidłowo zidentyfikować takie powiązania epidemiologiczne.
(22) Należy również szczegółowo opisać środki zwalczania chorób, które należy stosować w zidentyfikowanych powiązanych zakładach i miejscach. Aby środki te były skuteczne, powinny być elastyczne i proporcjonalne, a ich stosowanie nie powinno nakładać zbędnych obciążeń na podmioty lub właściwe organy. Właściwe organy powinny mieć zatem możliwość stosowania odstępstw od przepisów ogólnych w wyjątkowych okolicznościach, po przeprowadzeniu oceny ryzyka.
(23) W art. 64 rozporządzenia (UE) 2016/429 na właściwe organy nałożono obowiązek ustanowienia obszaru objętego ograniczeniami wokół zakładu dotkniętego chorobą w przypadku potwierdzenia wystąpienia ogniska choroby kategorii A, aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się tej choroby. Obszar objęty ograniczeniami może obejmować obszar zapowietrzony i obszar zagrożony. Należy przyjąć przepisy uzupełniające dotyczące sposobu ustanawiania i - w stosownych przypadkach - zmiany granic obszaru objętego ograniczeniami, uwzględniając szczegółowe informacje na temat obszaru zapowietrzonego, obszaru zagrożonego oraz możliwości ustanowienia obszaru buforowego w zależności od uwarunkowań epidemiologicznych danej choroby. Należy również przewidzieć możliwość stosowania konkretnych odstępstw w przypadkach, w których ustanowienie obszarów objętych ograniczeniami nie przyczyniłoby się do opanowania rozprzestrzeniania się choroby lub skutkowałoby nadmiernym obciążeniem podmiotów i właściwych organów.
(24) W art. 65 rozporządzenia (UE) 2016/429 wymieniono środki, które właściwy organ może podejmować na obszarze objętym ograniczeniami, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się choroby. Aby zapewnić właściwym organom możliwość wprowadzania najbardziej proporcjonalnych i najskuteczniejszych środków zwalczania chorób oraz zagwarantować zharmonizowane wdrażanie tych środków we wszystkich państwach członkowskich, należy opracować szczegółowe kryteria podejmowania decyzji w zależności od okoliczności epidemiologicznych, rodzaju i lokalizacji zakładów produkcyjnych, gatunków i kategorii zwierząt oraz uwarunkowań gospodarczych lub społecznych na obszarze dotkniętym chorobą.
(25) Należy ustanowić zakazy przemieszczania zwierząt i produktów w obrębie obszaru zapowietrzonego i obszaru zagrożonego, z takich obszarów lub przez takie obszary oraz zakazy podejmowania innych czynności, które mogą stwarzać ryzyko rozprzestrzeniania się choroby kategorii A. Wspomniane zakazy powinny być proporcjonalne do ryzyka rozprzestrzeniania się choroby powiązanego z daną czynnością i danym towarem. Dlatego też należy je ustanawiać, biorąc pod uwagę epidemiologiczny profil choroby. Jest to szczególnie istotne w przypadku zakazów dotyczących produktów z uwagi na istnienie określonych produktów, które powinny zostać objęte odstępstwem - dotyczy to w szczególności produktów uznawanych za bezpieczne towary w kontekście ryzyka rozprzestrzeniania się określonych chorób.
(26) Należy w miarę możliwości ograniczać liczbę zakazów podejmowania określonych czynności na obszarach objętych ograniczeniami. Z tego względu właściwy organ powinien mieć możliwość przyznawania odstępstw od zakazów, jeżeli wprowadzono określone środki zmniejszające ryzyko i spełniono określone warunki proceduralne. Takie odstępstwa można przyznawać w szczególności w przypadku, gdy właściwy organ jest w stanie sprawdzić, czy wzmocniono środki bioasekuracji oraz czy spełniono ogólne i szczegółowe warunki powiązane z odpowiednimi zwierzętami, produktami pozyskanymi od lub z tych zwierząt lub innymi substancjami i materiałami, które mogły zostać zakażone lub skażone.
(27) Przemieszczanie zwierząt kopytnych powinno ograniczać się wyłącznie do transportowania ich do rzeźni. Przemieszczanie drobiu powinno ograniczać się wyłącznie do transportowania drobiu do rzeźni oraz do młodszych zwierząt takich jak pisklęta jednodniowe i drób odchowany do rozpoczęcia nieśności. Przemieszczanie produktów pochodzenia zwierzęcego powinno być dopuszczalne, jeżeli produkty te zostały wytworzone przed rozpoczęciem okresu wysokiego ryzyka w odniesieniu do danej choroby. Przemieszczanie produktów pochodzenia zwierzęcego i produktów ubocznych wytworzonych w okresie wysokiego ryzyka lub po zakończeniu tego okresu powinno być dopuszczalne, jeżeli produkty te zostały poddane określonej obróbce skutkującej inaktywacją czynnika chorobotwórczego. Taką obróbkę powinno się przeprowadzać zgodnie z obowiązującymi przepisami Unii, normami międzynarodowymi i nowymi dowodami naukowymi.
(28) Właściwy organ powinien mieć możliwość wizytowania zakładów i badania zwierząt. Aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się choroby, zniesienie środków ustanowionych dla obszaru zapowietrzonego będzie wymagało przyjęcia stosownych wymogów i ich spełnienia. Po zniesieniu wspomnianych środków na obszarze, na którym wcześniej ustanowiono obszar zapowietrzony, powinno się wdrożyć środki stosowane w odniesieniu do obszaru zagrożonego obowiązujące przez dodatkowy okres, aby zagwarantować zwalczanie choroby.
(29) Przepisy dotyczące środków zwalczania chorób obowiązujące na obszarze zagrożonym powinny obejmować przepisy ogólne i szczegółowe dotyczące zwierząt, produktów pozyskiwanych od lub z tych zwierząt lub innych substancji i materiałów, które mogą być zakażone lub skażone. W przepisach tych powinno się również przewidzieć możliwość stosowania odstępstw, aby umożliwić proporcjonalne stosowanie środków zwalczania chorób. Intensywność środków zwalczania chorób i odstępstwa przyznawane w celu zapewnienia ich proporcjonalnego stosowania powinny odzwierciedlać to, że ryzyko rozprzestrzenienia się choroby jest niższe na obszarze zagrożonym, ale powinny również zapewnić, aby środki zwalczania chorób były wystarczające do zapobieżenia wszelkiemu ryzyku dalszego rozprzestrzeniania się choroby.
(30) Właściwy organ powinien: (i) zezwolić na ponowne umieszczenie zwierząt w zakładzie dotkniętym chorobą; (ii) zapewnić przeprowadzenie ostatecznego, kompleksowego oczyszczania i ostatecznej, kompleksowej dezynfekcji zakładu oraz, w stosownych przypadkach, (iii) przeprowadzić kontrolę pod kątem wektorów, aby nie dopuścić do ponownego wystąpienia chorób. Właściwy organ powinien dysponować elastycznością niezbędną do podjęcia decyzji w kwestii najodpowiedniejszych środków w zakresie ponownego umieszczania zwierząt, biorąc pod uwagę okoliczności epidemiologiczne i specyficzne warunki zmniejszania ryzyka.
(31) Zwierzęta dzikie należące do gatunków umieszczonych w wykazie również mogą zostać dotknięte chorobami kategorii A. Stosowanie środków zwalczania chorób w odniesieniu do tych zwierząt dzikich jest konieczne, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się chorób i zapewnić ich likwidację. Jeżeli chodzi o choroby występujące u zwierząt utrzymywanych, właściwy organ powinien rozważyć możliwość wprowadzenia środków zwalczania chorób u zwierząt dzikich w ramach planów gotowości przewidzianych w rozporządzeniu (UE) 2016/429. Środki zwalczania chorób powinny być stosowane w przypadkach podejrzenia i w potwierdzonych przypadkach wystąpienia choroby wywierającej wpływ na zwierzęta dzikie w strefie objętej zakażeniem. Środki ograniczające możliwość przemieszczania zwierząt utrzymywanych należących do gatunków umieszczonych w wykazie ze strefy objętej zakażeniem powinny być stosowane w elastyczny sposób, w zależności od danej sytuacji epidemiologicznej. Służy to zapewnieniu możliwości skorzystania z rozbudowanych środków zwalczania chorób i pozwala jednocześnie uniknąć nakładania zbędnych obciążeń na podmioty i właściwe organy.
(32) Zbieranie i bezpieczne unieszkodliwianie zwłok zwierząt dzikich przyczynia się do zapobiegania rozprzestrzenianiu się chorób kategorii A. Rozporządzenie (UE) 2016/429 należy uzupełnić o przepisy zapewniające możliwość bezpiecznego zbierania i unieszkodliwiania produktów ubocznych pochodzących od dzikich zwierząt lądowych i wodnych dotkniętych chorobami kategorii A lub podlegających środkom ograniczającym nałożonym w reakcji na wystąpienie tych chorób zgodnie z przepisami rozporządzenia (WE) nr 1069/2009.
(33) W art. 43 rozporządzenia (UE) 2016/429 na właściwy organ nałożono obowiązek powołania operacyjnej grupy ekspertów w ramach planów gotowości. Plany te opracowuje się w taki sposób, aby zapewnić wysoki poziom wiedzy na temat chorób i gotowości na wypadek ich wystąpienia oraz aby zagwarantować możliwość szybkiego reagowania w przypadkach wystąpienia ogniska choroby kategorii A. Głównym zadaniem operacyjnej grupy ekspertów w przypadku wystąpienia ognisk chorób zwierząt lądowych jest wspieranie właściwego organu w ocenianiu odpowiednich środków zwalczania lub likwidacji choroby. Operacyjna grupa ekspertów ds. chorób dzikich zwierząt lądowych powinna mieć multidyscyplinarny charakter; w jej skład powinni wchodzić przedstawiciele odpowiednich agencji rządowych takich jak organy ds. środowiska i leśnictwa, a także przedstawiciele zainteresowanych stron, samorządów terytorialnych, policji i innych organizacji doradzających właściwemu organowi w kwestii potencjalnych działań w zakresie zwalczania lub likwidacji choroby kategorii A oraz w kwestii sposobu realizacji tych działań.
(34) W dyrektywie Rady 2006/88/WE 6 zawarto przepisy dotyczące wymagań w zakresie zdrowia zwierząt i produktów akwakultury oraz przepisy dotyczące zapobiegania niektórym chorobom zwierząt wodnych i zwalczania tych chorób. Przepisy niniejszego rozporządzenia delegowanego powinny opierać się na wcześniejszych, skutecznych przepisach Unii, które zostały poddane przeglądowi i - w miarę możliwości - dostosowane do wiedzy i doświadczeń zgromadzonych w przeszłości oraz zaktualizowane w oparciu o nowe dowody i normy międzynarodowe.
(35) Zgodnie z art. 61 rozporządzenia (UE) 2016/429 po potwierdzeniu wystąpienia chorób kategorii A w zakładach i w innych miejscach można stosować środki zwalczania chorób. Jednym z takich środków jest uśmiercenie zwierząt, które mogą być zakażone lub mogą przyczyniać się do rozprzestrzeniania się choroby. Możliwość przeprowadzania takiego prewencyjnego uśmiercenia powinna zostać szczegółowo opisana w niniejszym rozporządzeniu delegowanym jako środek służący zmniejszeniu presji infekcyjnej związanej z chorobą kategorii A oraz usprawnieniu procesu zwalczania takiej choroby.
(36) W art. 62 rozporządzenia (UE) 2016/429 określono kryteria rozszerzenia środków zwalczania chorób stosowanych w zakładach dotkniętych chorobą na zakłady i miejsca powiązane epidemiologicznie. Analiza warunków hydrodynamicznych i topograficznych, uwzględniająca dane pochodzące ze zlewni, informacje na temat barier tamujących przepływ cieków wodnych lub na temat warunków przepływu wody, pozwala przewidzieć możliwy schemat biernego rozprzestrzeniania się choroby kategorii A na inne zakłady lub miejsca, przy czym taka prognoza może przyczynić się do ograniczenia skutków wystąpienia choroby kategorii A. Przeprowadzenie takiej analizy zapewnia możliwość wdrażania środków zwalczania chorób w większym stopniu opierających się na wiedzy, co powinno pozwolić na uniknięcie rozprzestrzeniania się choroby kategorii A z obszaru wysokiego ryzyka na obszar wolny od choroby lub ograniczenie ryzyka rozprzestrzenienia się choroby do minimum.
(37) Właściwy organ powinien mieć możliwość zastosowania odstępstwa od ograniczeń stosowanych po potwierdzeniu wystąpienia choroby kategorii A, aby zapewnić możliwość wykorzystywania zwierząt akwakultury przeznaczonych do spożycia przez ludzi, o ile nie wykazują one objawów klinicznych świadczących o zarażeniu chorobą i o ile przetwarza się je w sposób ograniczający ryzyko rozprzestrzenienia się choroby za pośrednictwem materiału potencjalnie zakaźnego. Takie odstępstwo powinno służyć zmniejszeniu strat gospodarczych przy jednoczesnym ograniczeniu ryzyka rozprzestrzenienia się choroby do minimum.
(38) W art. 37 rozporządzenia (UE) 2016/429 przewidziano możliwość uznawania przyznanego kompartmentom statusu obszaru wolnego od choroby w odniesieniu do chorób umieszczonych w wykazie. Kompartmenty obejmują różne zakłady stosujące wspólne, skuteczne systemy bezpieczeństwa biologicznego umożliwiające tym zakładom zapewnienie określonego statusu zdrowotnego zwierząt. Dlatego też w przypadku gdy podejrzewa się, że w danym zakładzie akwakultury należącym do kompartmentu mogło dojść do wystąpienia choroby kategorii A lub w przypadku gdy w takim zakładzie potwierdzono wystąpienie choroby kategorii A, środki zwalczania chorób powinny zostać rozszerzone na inne zakłady należące do tego kompartmentu, co umożliwi skuteczniejsze zwalczanie choroby.
(39) Odłogowanie w przypadku zwierząt wodnych stanowi środek zwalczania chorób, który został już uwzględniony we wcześniej obowiązujących przepisach Unii dotyczących zapobiegania chorobom i ich zwalczania u zwierząt akwakultury i który powinien być nadal stosowany. Głównym celem odłogowania jest zapobieganie ryzyku ponownego zakażenia zakładów dotkniętych chorobą kategorii A lub ograniczanie takiego ryzyka do minimum po zakończeniu oczyszczania i dezynfekcji i przed wprowadzeniem do niego nowej populacji zwierząt wodnych. Synchroniczne odłogowanie przeprowadzane na obszarach, na których znajduje się szereg zakażonych zakładów, zwiększa skuteczność środków zwalczania chorób i przyczynia się do uzyskania wyższego wskaźnika powodzenia. Dla różnych chorób kategorii A powinno się wyznaczyć różne okresy odłogowania, aby ograniczyć czas odłogowania do minimum przy jednoczesnym zapewnieniu skuteczności tego środka zwalczania chorób.
(40) Jeżeli zakład akwakultury został dotknięty chorobą kategorii A, która nie stwarza ryzyka dla zdrowia ludzi, wprowadzanie produktów z tego zakładu do obrotu powinno być dopuszczalne po wdrożeniu odpowiednich środków zmniejszających ryzyko. W przypadku ryb takie środki powinny obejmować ubój i patroszenie. Przed wysłaniem skorupiaki powinny zostać przetworzone na nieżywotne produkty. Takie produkty powinny być przeznaczone do bezpośredniego spożycia przez ludzi lub zostać ^poddane dalszemu przetworzeniu w zakładzie zatwierdzonym zgodnie z art. 179 rozporządzenia (UE) 2016/429. Środki te zapewniają możliwość skutecznego zwalczania chorób i pozwalają uniknąć ich dalszego rozprzestrzeniania się, umożliwiając jednocześnie dopuszczenie tych produktów do spożycia przez ludzi, co pozwala zapobiec ich marnotrawieniu.
(41) Art. 64 rozporządzenia (UE) 2016/429 stanowi, że w przypadku wystąpienia choroby kategorii A u zwierząt wodnych należy wprowadzić skuteczne środki zwalczania takiej choroby polegające na ustanowieniu obszarów objętych ograniczeniami. Ustanowienie obszarów objętych ograniczeniami może wiązać się z wytyczeniem obszaru zapowietrzonego wokół zakładów, w przypadku których istnieje podwyższone ryzyko, że mogą być one dotknięte chorobą kategorii A. Aby zapewnić skuteczność środków zwalczania chorób i nie dopuścić do dalszego rozprzestrzeniania się choroby, powinno się ustanowić zakaz wprowadzania zwierząt akwakultury do celów chowu lub hodowli do zakładów zlokalizowanych na obszarze zapowietrzonym. Aby nie dopuścić do ponownego zakażenia, obszar zapowietrzony powinien być utrzymywany do momentu usunięcia wszystkich zwierząt ze skażonych zakładów akwakultury, oczyszczenia i zdezynfekowania tych zakładów oraz zakończenia okresu odłogowania.
(42) Środki zwalczania chorób stosowane na obszarach zapowietrzonych ustanowionych w związku z wystąpieniem choroby u zwierząt wodnych powinny być znoszone tylko wtedy, gdy zostanie spełniony szereg warunków. Warunki te powinny obejmować zmniejszanie liczebności zwierząt w zakładach dotkniętych chorobą, a także czyszczenie, dezynfekcję i odłogowanie tych zakładów. Ponadto wyniki wizytacji przeprowadzanych regularnie we wszystkich zakładach zlokalizowanych na obszarze zapowietrzonym muszą być zadowalające. Po spełnieniu wszystkich tych warunków obszar zapowietrzony powinien zostać przekształcony w obszar zagrożony. Obszar zagrożony powinien zostać utrzymany do upływu okresu nadzoru ustanowionego dla odpowiedniej choroby kategorii A i do momentu, w którym na danym obszarze nie będą znajdowały się żadne elementy pozwalające podejrzewać, że może występować na nim choroba.
(43) W art. 43 rozporządzenia (UE) 2016/429 na właściwy organ nałożono obowiązek powołania operacyjnej grupy ekspertów w ramach planów gotowości służących zapewnieniu wysokiego poziomu wiedzy na temat chorób oraz zagwarantowaniu możliwości szybkiego reagowania w przypadkach wystąpienia ogniska choroby kategorii A. Głównym zadaniem operacyjnej grupy ekspertów w przypadku wystąpienia ognisk chorób zwierząt wodnych jest wspieranie właściwego organu w ocenianiu odpowiednich środków zwalczania lub likwidacji choroby. Operacyjna grupa ekspertów ds. chorób dzikich zwierząt wodnych powinna mieć multidyscyplinarny charakter; w jej skład powinni wchodzić przedstawiciele agencji rządowych takich jak organy ds. środowiska i rybołówstwa, a także przedstawiciele zainteresowanych stron, samorządów terytorialnych, policji i innych organizacji doradzających właściwemu organowi w kwestii potencjalnych działań w zakresie zwalczania lub likwidacji choroby kategorii A.
(44) W art. 6 rozporządzenia (WE) nr 1069/2009 przewidziano możliwość wdrożenia ogólnych ograniczeń związanych ze zdrowiem zwierząt w przypadku wystąpienia ogniska poważnej choroby przenośnej. Jeżeli choroba kategorii A występuje u zwierząt akwakultury, właściwy organ może zastosować bardziej rygorystyczne przepisy dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego pochodzących z określonych zakładów. Celem wspomnianych przepisów jest uregulowanie sytuacji, w których ograniczenia w zakresie zdrowia publicznego mogą okazać się niewystarczające do wyeliminowania ryzyka dla zdrowia zwierząt. W szczególności należy zagwarantować, aby produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego pochodzące z takich zakładów były przetwarzane lub unieszkodliwiane jako materiały kategorii 2 zgodnie z art. 13 rozporządzenia (WE) nr 1069/2009.
(45) Na mocy art. 270 rozporządzenia (UE) 2016/429 uchylono dyrektywy Rady 92/66/EWG 7 , 2001/89/WE 8 , 2002/60/WE 9 , 2003/85/We 10 i 2005/94 11 , które zawierały przepisy dotyczące zwalczania chorób zwierząt. Art. 272 rozporządzenia (UE) 2016/429 stanowi, że uchylone dyrektywy będą miały zastosowanie przez okres trzech lat od daty rozpoczęcia stosowania tego rozporządzenia lub od wcześniejszej daty, która zostanie określona przez Komisję w akcie delegowanym. Aby zapewnić stosowanie zharmonizowanego i uproszczonego podejścia do wszystkich gatunków i chorób, niniejsze rozporządzenie powinno mieć zastosowanie od daty rozpoczęcia stosowania rozporządzenia (UE) 2016/429, a uchylone dyrektywy powinny przestać mieć zastosowanie od tej samej daty,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE: