uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 53 i 114,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 2 ,
uwzględniając opinię Komitetu Regionów 3 ,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 4 ,
(1) Celem niniejszej dyrektywy jest przyczynienie się do prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego oraz wyeliminowanie przeszkód w korzystaniu z podstawowych swobód, takich jak swoboda przepływu kapitału i swoboda przedsiębiorczości, które wynikają z różnic między krajowymi przepisami i postępowaniami dotyczącymi restrukturyzacji zapobiegawczej, niewypłacalności, umorzenia długów i zakazu prowadzenia działalności. Nie naruszając podstawowych praw i swobód pracowników, niniejsza dyrektywa ma na celu usunięcie tych przeszkód poprzez zapewnienie, aby: rentowne przedsiębiorstwa oraz przedsiębiorcy, którzy znajdują się w trudnej sytuacji finansowej, mieli dostęp do skutecznych krajowych ram restrukturyzacji zapobiegawczej, które umożliwią im kontynuowanie działalności; uczciwi niewypłacalni lub nadmiernie zadłużeni przedsiębiorcy mogli korzystać z całkowitego umorzenia długów po upływie rozsądnego terminu, umożliwiając im w ten sposób skorzystanie z drugiej szansy; oraz poprawiona została skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, w szczególności z myślą o skróceniu czasu trwania tych postępowań.
(2) Restrukturyzacja powinna umożliwiać dłużnikom znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej kontynuowanie działalności, w pełnym zakresie lub częściowo, poprzez zmianę składu, stanu lub struktury ich aktywów oraz ich pasywów lub jakiejkolwiek innej części ich struktury kapitałowej - w tym poprzez sprzedaż aktywów lub części przedsiębiorstwa - lub, w przypadku gdy tak przewidziano w prawie krajowym, całości przedsiębiorstwa, a także poprzez przeprowadzanie zmian operacyjnych. O ile przepisy prawa krajowego nie stanowią w szczególności inaczej, zmiany operacyjne, takie jak rozwiązanie lub zmiana umów, lub sprzedaż lub inne zbycie aktywów, powinny spełniać ogólne wymogi przewidziane w prawie krajowym w odniesieniu do takich środków, w szczególności w przepisach prawa cywilnego i prawa pracy. Wszelkie zamiany długu na udziały w kapitale własnym powinny być również zgodne z zabezpieczeniami przewidzianymi w prawie krajowym. Ramy restrukturyzacji zapobiegawczej powinny przede wszystkim umożliwiać dłużnikom skuteczną restrukturyzację na wczesnym etapie oraz uniknięcie niewypłacalności, ograniczając w ten sposób niepotrzebną likwidację rentownych przedsiębiorstw. Ramy te powinny pomóc w zapobieganiu utracie miejsc pracy, wiedzy fachowej i umiejętności oraz zapewniać wierzycielom maksymalny zwrot z zaangażowanych środków - w porównaniu z tym, co mogliby uzyskać w przypadku likwidacji majątku przedsiębiorstwa lub w przypadku realizacji drugiego najlepszego w kolejności scenariusza alternatywnego, gdyby nie powstał plan restrukturyzacji - a także dla właścicieli i dla całej gospodarki.
(3) Ramy restrukturyzacji zapobiegawczej powinny także zapobiegać narastaniu kredytów lub pożyczek zagrożonych. Dostępność skutecznych ram restrukturyzacji zapobiegawczej zapewniłoby podejmowanie działań zanim przedsiębiorstwa stracą zdolność do spłaty swoich kredytów lub pożyczek, tym samym pomagając zmniejszyć ryzyko, że w okresach gorszej koniunktury kredyty lub pożyczki staną się zagrożone, oraz ograniczając negatywny wpływ na sektor finansowy. Znaczący procent przedsiębiorstw i miejsc pracy można by uratować, gdyby we wszystkich państwach członkowskich, w których znajdują się zakłady, majątek lub wierzyciele przedsiębiorstw, istniały ramy zapobiegawcze. W ramach restrukturyzacji prawa wszystkich zaangażowanych stron, w tym pracowników, powinny być chronione w sposób zrównoważony. Jednocześnie nierentowne przedsiębiorstwa bez szans na przetrwanie należy jak najszybciej likwidować. W przypadku gdy dłużnik znajdujący się w trudnej sytuacji finansowej nie jest rentowny ekonomicznie lub gdy nie ma możliwości szybkiego przywrócenia mu rentowności ekonomicznej, wysiłki restrukturyzacyjne mogłyby spowodować przyspieszenie i nagromadzenie strat ze szkodą dla wierzycieli, pracowników i innych zainteresowanych podmiotów, a także dla całej gospodarki.
(4) Istnieją różnice między państwami członkowskimi, jeżeli chodzi o wybór procedur, z których mogą skorzystać dłużnicy znajdujący się w trudnej sytuacji finansowej w celu przeprowadzenia restrukturyzacji swoich przedsiębiorstw. Niektóre państwa członkowskie mają ograniczony wybór procedur, które umożliwiają restrukturyzację przedsiębiorstw jedynie na stosunkowo późnym etapie, w kontekście postępowań upadłościowych. W innych państwach członkowskich restrukturyzacja jest możliwa na wcześniejszym etapie, ale dostępne procedury mogłyby być bardziej skuteczne lub są bardzo sformalizowane, w szczególności z powodu ograniczania przez te procedury korzystania z pozasądowych sposobów rozpoznawania sporów. Rozwiązania zapobiegawcze to rosnący trend w prawie upadłościowym. W ramach tego trendu faworyzuje się podejścia, które - w odróżnieniu od tradycyjnego podejścia polegającego na likwidacji przedsiębiorstwa w trudnej sytuacji finansowej - mają na celu jego przywrócenie do dobrego stanu lub przynajmniej uratowanie tych jego jednostek, które wciąż są ekonomicznie rentowne. Obok innych korzyści dla gospodarki to podejście często pomaga zachować miejsca pracy lub zmniejszyć zakres ich utraty. Ponadto stopień zaangażowania organów sądowych lub administracyjnych, lub osób przez nie powołanych, jest zróżnicowany: w niektórych państwach członkowskich ich zaangażowanie jest żadne lub minimalne, w innych - pełne. Analogicznie, przepisy krajowe umożliwiające przedsiębiorcom skorzystanie z drugiej szansy, w szczególności przez przyznawanie im umorzenia długów zaciągniętych w ramach prowadzenia działalności gospodarczej, różnią się między państwami członkowskimi pod względem długości okresu wymaganego dla uzyskania umorzenia długów oraz warunków jego przyznania.
(5) W wielu państwach członkowskich mijają ponad trzy lata, zanim uczciwi przedsiębiorcy, którzy są niewypłacalni, mogą uzyskać umorzenie swoich długów i rozpocząć na nowo działalność. Nieskuteczne ramy dotyczące umorzenia długów i zakazu prowadzenia działalności sprawiają, że przedsiębiorcy są zmuszeni do przenoszenia się do innych jurysdykcji, aby skorzystać z możliwości rozpoczęcia na nowo działalności w rozsądnym terminie, co pociąga za sobą znaczne dodatkowe koszty zarówno dla ich wierzycieli, jak i dla samych przedsiębiorców. Długie okresy zakazu prowadzenia działalności, które często towarzyszą postępowaniu prowadzącemu do umorzenia długów, tworzą przeszkody dla swobody podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej w ramach samozatrudnienia.
(6) Zbyt długie postępowania dotyczące restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów w szeregu państw członkowskich są ważnym czynnikiem skutkującym niskimi stopami odzysku i zniechęcającym inwestorów do prowadzenia działalności gospodarczej w jurysdykcjach, w których postępowania mogą trwać zbyt długo i być nadmiernie kosztowne.
(7) Różnice między państwami członkowskimi w odniesieniu do postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów przekładają się na dodatkowe koszty dla inwestorów przy ocenie ryzyka popadnięcia przez dłużników w trudną sytuację finansową w jednym lub większej liczbie państw członkowskich, lub ryzyka związanego z inwestowaniem w rentowne przedsiębiorstwa w trudnej sytuacji finansowej, a także koszty związane z restrukturyzacją przedsiębiorstw, których zakłady, wierzyciele lub majątek znajdują się w innych państwach członkowskich. Szczególnym tego przykładem jest restrukturyzacja międzynarodowych grup spółek. Inwestorzy wskazują na niepewność dotyczącą przepisów prawa upadłościowego lub ryzyko długotrwałych lub skomplikowanych postępowań upadłościowych w innym państwie członkowskim jako jeden z głównych powodów decyzji o nieinwestowaniu lub nienawiązywaniu relacji biznesowych z kontrahentami poza państwem członkowskim, w którym mają siedzibę. Niepewność ta działa zniechęcająco, co utrudnia swobodę przedsiębiorczości i promowanie przedsiębiorczości, a także zakłóca prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego. W szczególności mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa (zwane dalej "MŚP") w większości przypadków nie posiadają zasobów niezbędnych do oceny ryzyka związanego z działalnością transgraniczną.
(8) Różnice między państwami członkowskimi w zakresie postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów prowadzą do niejednakowych warunków dostępu do kredytu lub pożyczki oraz niejednakowych stóp odzysku w państwach członkowskich. Wyższy stopień harmonizacji w dziedzinie restrukturyzacji, niewypłacalności, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności jest zatem niezbędny do dobrego funkcjonowania rynku wewnętrznego w ujęciu ogólnym, a w szczególności do dobrego funkcjonowania unii rynków kapitałowych, a także niezbędny dla odporności europejskich gospodarek, w tym dla zachowania i tworzenia miejsc pracy.
(9) Należy także zmniejszyć dodatkowe koszty oceny ryzyka i transgranicznej egzekucji wierzytelności ponoszone przez wierzycieli nadmiernie zadłużonych przedsiębiorców, którzy przenoszą się do innego państwa członkowskiego, aby mieć możliwość uzyskania umorzenia długów w znacznie krótszym czasie. Należy także zmniejszyć dodatkowe koszty ponoszone przez przedsiębiorców wynikające z potrzeby przeniesienia się do innego państwa członkowskiego w celu skorzystania z umorzenia długów. Ponadto przeszkody wynikające z długiego okresu obowiązywania zakazów prowadzenia działalności związanych z niewypłacalnością przedsiębiorcy hamują przedsiębiorczość.
(10) Każda restrukturyzacja, w szczególności restrukturyzacja o dużych rozmiarach, która powoduje znaczące skutki, powinna być oparta na dialogu z zainteresowanymi podmiotami. Dialog ten powinien obejmować wybór środków przewidzianych w odniesieniu do celów restrukturyzacji, a także rozwiązania alternatywne, a przedstawiciele pracowników powinni być odpowiednio zaangażowani zgodnie z prawem Unii i prawem krajowym.
(11) Przeszkody w korzystaniu z podstawowych swobód nie ograniczają się do sytuacji o charakterze czysto transgranicznym. Rynek wewnętrzny z coraz większą siecią powiązań, na którym istnieje swobodny przepływ towarów, usług, kapitału i pracowników, i który ma coraz silniejszy wymiar cyfrowy, oznacza, że bardzo niewiele przedsiębiorstw zachowuje czysto narodowy charakter, jeśli wziąć pod uwagę wszystkie istotne czynniki, takie jak baza klientów, łańcuch dostaw, zakres działalności, baza inwestorów i baza kapitałowa. Nawet niewypłacalność o charakterze czysto krajowym może mieć wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego przez tzw. efekt domina, kiedy niewypłacalność jednego dłużnika może spowodować niewypłacalność kolejnych przedsiębiorstw w łańcuchu dostaw.
(12) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/848 5 dotyczy kwestii jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń, prawa właściwego oraz współpracy w zakresie transgranicznego postępowania upadłościowego, a także wzajemnego połączenia rejestrów upadłości. Swoim zakresem obejmuje ono postępowania zapobiegawcze, które wspierają ratowanie rentownych ekonomicznie dłużników, a także postępowania umorzenia długów dla przedsiębiorców i innych osób fizycznych. Rozporządzenie to nie rozwiązuje jednak problemu różnic między prawami krajowymi regulującymi te postępowania. Ponadto instrument ograniczający się wyłącznie do upadłości transgranicznych nie usunąłby wszystkich przeszkód dla swobodnego przepływu; co więcej, inwestorzy nie byliby w stanie określić z góry, czy ewentualne trudności finansowe dłużnika w przyszłości będą miały wymiar transgraniczny, czy krajowy. Konieczne jest zatem wykroczenie poza kwestie współpracy sądowej oraz ustanowienie minimalnych standardów materialnych w odniesieniu do postępowań dotyczących restrukturyzacji zapobiegawczej, a także postępowań prowadzących do umorzenia długów przedsiębiorców.
(13) Niniejsza dyrektywa powinna pozostawać bez uszczerbku dla zakresu stosowania rozporządzenia (UE) 2015/848. Niniejsza dyrektywa ma być w pełni zgodna z tym rozporządzeniem oraz uzupełniać je, poprzez zobowiązanie państw członkowskich do ustanowienia postępowań dotyczących restrukturyzacji zapobiegawczej zgodnych z określonymi minimalnymi zasadami skuteczności. Niniejsza dyrektywa nie zmienia podejścia przyjętego w tym rozporządzeniu, zgodnie z którym państwa członkowskie mogą utrzymywać lub wprowadzać procedury niespełniające warunku publikacji dotyczącego powiadamiania zgodnie z załącznikiem A do tego rozporządzenia. Chociaż niniejsza dyrektywa nie wymaga, aby postępowania objęte zakresem jej stosowania spełniały wszystkie warunki dotyczące powiadamiania zgodnie z tym załącznikiem, ma ona na celu ułatwienie transgranicznego uznawania tych postępowań oraz uznawanie i wykonywanie orzeczeń.
(14) Zaletą stosowania rozporządzenia (UE) 2015/848 jest to, że przewiduje ono zabezpieczenie przed nadużywaniem możliwości przenoszenia głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika w trakcie transgranicznego postępowania upadłościowego. Pewne ograniczenia powinny mieć zastosowanie również do postępowań nieobjętych zakresem stosowania tego rozporządzenia.
(15) Niezbędne jest obniżenie kosztów restrukturyzacji zarówno dla dłużników, jak i wierzycieli. Należy w związku z tym zmniejszyć różnice między państwami członkowskimi, które utrudniają wczesną restrukturyzację rentownych dłużników znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej oraz możliwość umorzenia długów dla uczciwych przedsiębiorców. Zmniejszenie takich różnic powinno zwiększyć przejrzystość, pewność prawa i przewidywalność w całej Unii. Powinno ono zapewnić maksymalny zwrot z zaangażowanych środków wszystkim rodzajom wierzycieli i inwestorów oraz zachęcić do inwestycji transgranicznych. Większa spójność postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych powinna również ułatwić restrukturyzację grup spółek, niezależnie od tego, gdzie na terytorium Unii znajdują się siedziby członków grupy.
(16) Likwidacja barier dla skutecznej restrukturyzacji zapobiegawczej rentownych dłużników znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej przyczynia się do zminimalizowania utraty miejsc pracy oraz strat dla wierzycieli w łańcuchu dostaw, a także chroni wiedzę fachową i umiejętności, co przynosi korzyści szerzej pojętej gospodarce. Ułatwienie umarzania długów przedsiębiorcom pomogłoby uniknąć wykluczenia ich z rynku pracy i umożliwiałoby im podjęcie na nowo działalności gospodarczej, po wyciągnięciu wniosków z wcześniejszych doświadczeń. Ponadto skrócenie długości postępowań restrukturyzacyjnych skutkowałoby wyższymi stopami odzysku dla wierzycieli, ponieważ w miarę upływu czasu dłużnik lub przedsiębiorstwo dłużnika zwykle tylko dalej traci na wartości. Skuteczne postępowania dotyczące restrukturyzacji zapobiegawczej, niewypłacalności i umorzenia długów umożliwiałyby również lepszą ocenę ryzyka związanego z podejmowaniem decyzji o udzielaniu i zaciąganiu kredytów lub pożyczek oraz ułatwiałyby przeprowadzenie działań naprawczych w odniesieniu do niewypłacalnych lub nadmiernie zadłużonych dłużników, minimalizując ekonomiczne i społeczne koszty związane z procesem zmniejszania ich zadłużenia. Niniejsza dyrektywa powinna umożliwiać państwom członkowskim elastyczność w odniesieniu do stosowania wspólnych zasad, przy jednoczesnym poszanowaniu krajowych systemów prawnych. Państwa członkowskie powinny móc utrzymać w swoich krajowych systemach prawnych ramy restrukturyzacji zapobiegawczej inne niż przewidziane w niniejszej dyrektywie, lub wprowadzić je do swoich krajowych systemów prawnych.
(17) Przedsiębiorstwa, w szczególności MŚP, które stanowią 99 % wszystkich przedsiębiorstw w Unii, powinny odnieść korzyści z bardziej spójnego podejścia na poziomie Unii. Prawdopodobieństwo likwidacji MŚP zamiast poddania ich restrukturyzacji jest wyższe ponieważ muszą one ponosić koszty, które są nieproporcjonalnie wyższe od kosztów ponoszonych przez większe przedsiębiorstwa. MŚP, zwłaszcza w sytuacji, gdy napotykają trudności finansowe, często nie dysponują zasobami niezbędnymi do sprostania wysokim kosztom restrukturyzacji i skorzystania ze skuteczniejszych postępowań restrukturyzacyjnych dostępnych jedynie w niektórych państwach członkowskich. Aby pomóc takim dłużnikom w przeprowadzeniu niskokosztowej restrukturyzacji, należy opracować na poziomie krajowym oraz udostępnić online kompleksowe listy kontrolne dla planów restrukturyzacji, dostosowane do potrzeb i specyfiki MŚP. Ponadto, biorąc pod uwagę ograniczone zasoby MŚP w zakresie zatrudniania profesjonalnej obsługi, należy wprowadzić narzędzia wczesnego ostrzegania, aby uprzedzać dłużników o pilnej konieczności działania.
(18) Przy definiowaniu MŚP państwa członkowskie mogłyby należycie uwzględnić dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE 6 lub zalecenie Komisji z dnia 6 maja 2003 r. dotyczące definicji mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw 7 .
(19) Z zakresu stosowania niniejszej dyrektywy należy wyłączyć dłużników będących zakładami ubezpieczeń i zakładami reasekuracji zdefiniowanymi w art. 13 pkt 1 i 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/138/WE 8 , instytucjami kredytowymi zdefiniowanymi w art. 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 9 , firmami inwestycyjnymi i przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania zdefiniowanymi w art. 4 ust. 1 pkt 2 i 7 rozporządzenia (UE) nr 575/2013, kontrahentami centralnymi zdefiniowanymi w art. 2 pkt 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 10 , centralnymi depozytami papierów wartościowych zdefiniowanymi w art. 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 909/2014 11 oraz innymi instytucjami i podmiotami finansowymi wymienionymi w art. 1 ust. 1 akapit pierwszy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE 12 . Tacy dłużnicy podlegają szczególnym zasadom, a krajowe organy nadzoru i organy ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji dysponują wobec nich szerokimi uprawnieniami interwencyjnymi. Państwa członkowskiego powinny móc wyłączyć inne podmioty finansowe świadczące usługi finansowe podlegające porównywalnym zasadom i uprawnieniom interwencyjnym.
(20) Z podobnych względów z zakresu stosowania niniejszej dyrektywy należy również wyłączyć podmioty publiczne podlegające prawu krajowemu. Państwa członkowskie powinny również móc ograniczyć dostęp do ram restrukturyzacji zapobiegawczej do osób prawnych, gdyż trudnościom finansowym przedsiębiorców można skutecznie zaradzić nie tylko w drodze postępowania dotyczącego restrukturyzacji zapobiegawczej, lecz także poprzez postępowania, które prowadzą do umorzenia długów, lub poprzez nieformalną restrukturyzację w oparciu o porozumienia umowne. Państwa członkowskie, które mają odmienne systemy prawne, w których ten sam rodzaj podmiotu ma inny status prawny, powinny móc stosować jednolity zestaw zasad do takich podmiotów. Ramy restrukturyzacji zapobiegawczej określone zgodnie z niniejszą dyrektywą nie powinny mieć wpływu na roszczenia i uprawnienia względem dłużnika do wypłat związanych z pracowniczymi programami emerytalnymi, jeśli te roszczenia i uprawnienia zostały nabyte w okresie przed restrukturyzacją.
(21) Nadmierne zadłużenie konsumentów jest kwestią o bardzo dużym znaczeniu ekonomicznym i społecznym i jest ściśle związane ze zmniejszaniem nawisu długu. Ponadto często nie jest możliwe dokonanie wyraźnego rozróżnienia pomiędzy długami zaciągniętymi przez przedsiębiorców w ramach prowadzenia przez nich działalności handlowej, gospodarczej, rzemieślniczej lub zawodowej, a długami zaciągniętymi poza ramami tej działalności. Przedsiębiorcy nie skorzystaliby skutecznie z drugiej szansy, jeżeli musieliby przechodzić odrębne postępowania, różniące się warunkami dostępu i długością okresów wymaganych dla uzyskania umorzenia długów, aby uzyskać umorzenie swoich długów związanych z prowadzeniem działalności oraz innych długów zaciągniętych poza ramami tej działalności. Z tego względu, mimo iż niniejsza dyrektywa nie zawiera wiążących przepisów dotyczących nadmiernego zadłużenia konsumentów, zaleca się, aby państwa członkowskie jak najwcześniej rozpoczęły stosowanie przepisów niniejszej dyrektywy dotyczących umorzenia długów także w odniesieniu do konsumentów.
(22) Im szybciej dłużnicy będą w stanie wykrywać swoje trudności finansowe i odpowiednio reagować na nie, tym większe prawdopodobieństwo uniknięcia zbliżającej się niewypłacalności lub - w przypadku przedsiębiorstw, które trwale utraciły rentowność - tym bardziej uporządkowana i skuteczna będzie ich likwidacja. W związku z tym, aby zachęcić do wczesnego podjęcia działań dłużników, którzy zaczynają doświadczać trudności finansowych, należy zapewnić jasne, aktualne, zwięzłe i przyjazne dla użytkownika informacje na temat dostępnych postępowań dotyczących restrukturyzacji zapobiegawczej oraz jedno lub większą liczbę narzędzi wczesnego ostrzegania. Narzędzia wczesnego ostrzegania, które mają formę mechanizmów alarmowych sygnalizujących, gdy dłużnik nie dokonał określonych rodzajów płatności, mogłyby być uruchamiane na przykład w przypadku niepłacenia podatków lub składek na ubezpieczenie społeczne. Takie narzędzia mogłyby być opracowane przez państwa członkowskie albo przez prywatne podmioty, pod warunkiem że cel zostanie osiągnięty. Państwa członkowskie powinny udostępniać informacje o narzędziach wczesnego ostrzegania online, na przykład na specjalnym portalu lub stronie internetowej. Państwa członkowskie powinny móc dostosowywać narzędzia wczesnego ostrzegania w zależności od wielkości przedsiębiorstwa oraz ustanawiać szczegółowe przepisy dotyczące narzędzi wczesnego ostrzegania dla dużych przedsiębiorstw i grup, uwzględniające ich specyfikę. Niniejsza dyrektywa nie powinna nakładać na państwa członkowskie jakiejkolwiek odpowiedzialności za ewentualne szkody poniesione w związku z postępowaniami restrukturyzacyjnymi uruchamianymi przez takie narzędzia wczesnego ostrzegania.
(23) Aby zwiększyć wsparcie dla pracowników i ich przedstawicieli, państwa członkowskie powinny zapewnić, aby przedstawiciele pracowników mieli dostęp do stosownych i aktualnych informacji dotyczących dostępności narzędzi wczesnego ostrzegania, a także powinny mieć możliwość zapewnienia wsparcia dla przedstawicieli pracowników w przeprowadzaniu oceny sytuacji ekonomicznej dłużnika.
(24) Ramy restrukturyzacji powinny być dostępne dla dłużników, w tym podmiotów prawnych oraz - w przypadku gdy tak przewidziano w prawie krajowym - osób fizycznych i grup przedsiębiorstw, aby umożliwić im uporanie się z trudnościami finansowymi na wczesnym etapie, gdy wydaje się prawdopodobne, że można jeszcze zapobiec niewypłacalności oraz zapewnić rentowność przedsiębiorstwa. Ramy restrukturyzacji powinny być dostępne, zanim dłużnik stanie się niewypłacalny na podstawie prawa krajowego, a mianowicie zanim spełni ustanowione w prawie krajowym warunki objęcia go zbiorowym postępowaniem upadłościowym, które zwykle wiąże się z odebraniem dłużnikowi zarządu majątkiem i powołaniem likwidatora. Aby zapobiec nadużywaniu ram restrukturyzacji, trudności finansowe dłużnika powinny wskazywać na prawdopodobieństwo niewypłacalności, a plan restrukturyzacji powinien móc jej zapobiec oraz zapewnić rentowność przedsiębiorstwa.
(25) Państwa członkowskie powinny móc określić, czy wierzytelności, które stają się wymagalne lub które powstają po złożeniu wniosku o wszczęcie postępowania dotyczącego restrukturyzacji zapobiegawczej lub po wszczęciu tego postępowania, są objęte zakresem środków restrukturyzacji zapobiegawczej lub wstrzymania indywidualnych czynności egzekucyjnych. Państwa członkowskie powinny móc decydować o tym, czy wstrzymanie indywidualnych czynności egzekucyjnych ma wpływ na należne odsetki od wierzytelności.
(26) Państwa członkowskie powinny móc wprowadzić test rentowności jako warunek dostępu do postępowania dotyczącego restrukturyzacji zapobiegawczej przewidzianego w niniejszej dyrektywie. Taki test powinien być przeprowadzony bez szkody dla majątku dłużnika oraz mógłby przyjąć formę, między innymi, przyznania tymczasowego wstrzymania czynności egzekucyjnych lub przeprowadzenia testu bez zbędnej zwłoki. Jednakże brak szkody nie powinien uniemożliwiać państwom członkowskim wymagania od dłużników, aby udowodnili swoją rentowność na swój własny koszt.
(27) Fakt, że państwa członkowskie mogą ograniczyć dostęp do ram restrukturyzacji w odniesieniu do dłużników, którzy zostali skazani za poważne naruszenia obowiązków w zakresie rachunkowości lub księgowości, nie powinien także uniemożliwiać państwom członkowskim ograniczania dłużnikom dostępu do ram restrukturyzacji zapobiegawczej w przypadku gdy ich księgi i rejestry są niekompletne lub obarczone wadami w takim stopniu, że niemożliwe jest ustalenie sytuacji biznesowej i finansowej dłużników.
(28) Państwa członkowskie powinny móc rozszerzyć zakres stosowania ram restrukturyzacji zapobiegawczej przewidzianych w niniejszej dyrektywie, aby uwzględnić sytuacje, w których dłużnicy, którzy napotykają trudności inne niż finansowe, o ile takie trudności powodują realne i poważne zagrożenie dla obecnej lub przyszłej zdolności dłużnika do spłaty jego długów w terminie ich wymagalności. Ramy czasowe, w których należy oceniać takie zagrożenie, mogą obejmować okres wielu miesięcy, a nawet dłuższy, aby uwzględnić przypadki, w których dłużnik napotyka trudności inne niż finansowe zagrażające kontynuacji działalności jego przedsiębiorstwa, a w średniej perspektywie - jego płynności. Może tak być na przykład w przypadku gdy dłużnik utracił kluczowe dla niego zamówienie.
(29) Aby wspierać skuteczność oraz zmniejszyć opóźnienia i koszty, krajowe ramy restrukturyzacji zapobiegawczej powinny obejmować elastyczne procedury. W przypadku gdy niniejsza dyrektywa jest wdrażana w drodze więcej niż jednej procedury w obrębie ram restrukturyzacyjnych, dłużnik powinien mieć dostęp do wszystkich praw i zabezpieczeń przewidzianych w niniejszej dyrektywie w celu osiągnięcia skutecznej restrukturyzacji. Z wyjątkiem przypadków obowiązkowego zaangażowania organów sądowych lub administracyjnych przewidzianych na podstawie niniejszej dyrektywy, państwa członkowskie powinny móc ograniczyć zaangażowanie takich organów do sytuacji, gdy jest ono konieczne i proporcjonalne, z jednoczesnym uwzględnieniem, między innymi, celu zabezpieczenia praw i interesów dłużników oraz zainteresowanych uczestników, a także celu zmniejszenia opóźnień i kosztów postępowań. W przypadkach gdy prawo krajowe zezwala wierzycielom lub przedstawicielom pracowników na wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego oraz w przypadku gdy dłużnik jest MŚP, państwa członkowskie powinny wymagać zgody dłużnika jako warunku wstępnego wszczęcia postępowania oraz powinny także móc rozszerzyć zakres tego wymogu na dłużników będących dużymi przedsiębiorstwami.
(30) Aby unikać niepotrzebnych kosztów, odzwierciedlić wczesny charakter restrukturyzacji zapobiegawczej oraz zachęcić dłużników, aby ubiegali się o restrukturyzację zapobiegawczą na wczesnym etapie swoich trudności finansowych, powinni oni co do zasady zachowywać kontrolę nad swoim majątkiem i nad bieżącą działalnością swojego przedsiębiorstwa. Powołanie nadzorcy restrukturyzacyjnego w celu nadzorowania działalności dłużnika lub częściowego przejęcia kontroli nad bieżącą działalnością dłużnika, nie powinno być obowiązkowe w każdym przypadku - decyzja ta powinna być podejmowana indywidualnie w zależności od okoliczności danej sprawy lub szczególnych potrzeb dłużnika. Państwa członkowskie powinny jednak móc określić, że powołanie nadzorcy restrukturyzacyjnego jest zawsze konieczne w określonych okolicznościach, takich jak w przypadku gdy: dłużnik korzysta z ogólnego wstrzymania indywidualnych czynności egzekucyjnych; plan restrukturyzacji musi zostać zatwierdzony wbrew sprzeciwowi grupy wierzycieli; plan restrukturyzacji obejmuje środki mające wpływ na prawa pracowników; lub dłużnik lub kadra zarządzająca dłużnika działali w ramach stosunków handlowych w sposób przestępczy, nieuczciwy lub szkodliwy.
(31) W celu udzielenia pomocy stronom w negocjowaniu i sporządzeniu planu restrukturyzacji, państwa członkowskie powinny przewidzieć obowiązkowe powołanie nadzorcy restrukturyzacyjnego w przypadku gdy: organ sądowy lub administracyjny przyznaje dłużnikowi ogólne wstrzymanie indywidualnych czynności egzekucyjnych, pod warunkiem że w takich przypadkach nadzorca jest niezbędny, aby zabezpieczyć interesy stron; plan restrukturyzacji musi zostać zatwierdzony przez organ sądowy lub administracyjny wbrew sprzeciwowi grupy wierzycieli; występuje o to dłużnik; lub występuje o to większość wierzycieli, pod warunkiem że wierzyciele pokryją koszty i honoraria nadzorcy.
(32) Dłużnik powinien móc skorzystać z tymczasowego wstrzymania indywidualnych czynności egzekucyjnych, przyznanego przez organ sądowy lub administracyjny, lub z mocy prawa, w celu wsparcia negocjacji dotyczących planu restrukturyzacji, aby móc kontynuować działalność lub przynajmniej zachować wartość swojej masy układowej i upadłościowej podczas negocjacji. W przypadku gdy tak przewidziano w prawie krajowym, wstrzymanie czynności egzekucyjnych powinno być również możliwe na korzyść podmiotów trzecich udzielających zabezpieczenia, w tym gwarantów i dających przedmiot zabezpieczenia. Jednakże państwa członkowskie powinny móc przewidzieć, że organy sądowe lub administracyjne mogą odmówić wstrzymania indywidualnych czynności egzekucyjnych, w przypadku gdy takie wstrzymanie nie jest konieczne lub w przypadku gdy nie służyłoby celowi wspierania negocjacji. Podstawy odmowy mogłyby obejmować brak poparcia wymaganej większości wierzycieli lub, w przypadku gdy tak przewidziano w prawie krajowym, faktyczna niezdolność dłużnika do spłacania długów w terminie ich wymagalności.
(33) W celu ułatwienia i przyspieszenia postępowań państwa członkowskie powinny móc ustanowić wzruszalne domniemania istnienia podstaw odmowy wstrzymania czynności egzekucyjnych, na przykład w przypadku gdy dłużnik zachowuje się w sposób typowy dla dłużnika niezdolnego do spłacenia długów w terminie ich wymagalności, na przykład ma poważne zaległości w regulowaniu płatności należnych pracownikom, urzędom podatkowym lub urzędom ds. zabezpieczenia społecznego, lub w przypadku gdy dłużnik lub aktualny zarząd przedsiębiorstwa popełnili przestępstwo finansowe, co daje powód do przypuszczeń, że większość wierzycieli nie poparłaby rozpoczęcia negocjacji.
(34) Wstrzymanie indywidualnych czynności egzekucyjnych mogłoby być całkowite, czyli mieć wpływ na wszystkich wierzycieli, lub mogłoby mieć zastosowanie tylko do niektórych wierzycieli lub kategorii wierzycieli. Państwa członkowskie powinny móc wyłączyć niektóre roszczenia lub kategorie roszczeń z zakresu wstrzymania czynności egzekucyjnych, w ściśle określonych okolicznościach, na przykład roszczenia zabezpieczone aktywami, których usunięcie nie zagroziłoby restrukturyzacji przedsiębiorstwa, lub roszczenia wierzycieli, którzy zostaliby pokrzywdzeni wskutek wstrzymania czynności egzekucyjnych, na przykład ponieśliby stratę bez otrzymania odszkodowania lub ich zabezpieczenie straciłoby na wartości.
(35) W celu zapewnienia uczciwej równowagi pomiędzy prawami dłużnika a prawami wierzycieli wstrzymanie indywidualnych czynności egzekucyjnych powinno być stosowane przez okres nieprzekraczający czterech miesięcy. Skomplikowane przypadki restrukturyzacji mogą jednak wymagać więcej czasu. Państwa członkowskie powinny móc przewidzieć, że w takich przypadkach przedłużenie pierwotnego okresu wstrzymania czynności egzekucyjnych może być przyznawane przez organ sądowy lub administracyjny. W przypadku gdy organ sądowy lub administracyjny nie podejmie decyzji w sprawie przedłużenia okresu wstrzymania czynności egzekucyjnych przed jego upływem, wstrzymanie czynności egzekucyjnych powinno utracić swoją moc z dniem wygaśnięcia okresu tego wstrzymania. W interesie pewności prawa łączny okres wstrzymania czynności egzekucyjnych należy ograniczyć do dwunastu miesięcy. Państwa członkowskie powinny móc przewidzieć wstrzymanie czynności egzekucyjnych na czas nieokreślony, w przypadku gdy dłużnik staje się niewypłacalny na mocy prawa krajowego. Państwa członkowskie powinny móc decydować, czy krótkoterminowe, tymczasowe wstrzymanie czynności egzekucyjnych, w oczekiwaniu na decyzję organu sądowego lub administracyjnego dotyczącą dostępu do ram restrukturyzacji zapobiegawczej, podlega ograniczeniom czasowym określonym w niniejszej dyrektywie.
(36) Aby zapewnić ochronę wierzycieli przed poniesieniem niepotrzebnej szkody, państwa członkowskie powinny przewidzieć, że organy sądowe lub administracyjne mogą uchylić wstrzymanie indywidualnych czynności egzekucyjnych, jeśli przestało ono spełniać cel wspierania negocjacji, na przykład gdy staje się jasne, że wymagana większość wierzycieli nie popiera kontynuowania negocjacji. W przypadku gdy państwa członkowskie przewidują taką możliwość, wstrzymanie czynności egzekucyjnych należy również uchylić, jeżeli wierzyciele są pokrzywdzeni wskutek tego wstrzymania. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość ograniczenia możliwości uchylania wstrzymania czynności egzekucyjnych do sytuacji, w których wierzyciele nie mieli możliwości bycia wysłuchanymi, zanim wstrzymanie zaczęło obowiązywać lub zostało przedłużone. Państwa członkowskie powinny również mieć możliwość wprowadzenia minimalnego okresu, podczas którego wstrzymanie czynności egzekucyjnych nie może zostać uchylone. W celu ustalenia, czy wierzyciele zostali pokrzywdzeni, organy sądowe lub administracyjne powinny móc wziąć pod uwagę czy wstrzymanie czynności egzekucyjnych chroniłoby całkowitą wartość masy układowej i upadłościowej oraz czy dłużnik działa w złej wierze lub z zamiarem pokrzywdzenia wierzycieli, lub generalnie działa wbrew uzasadnionym oczekiwaniom ogółu wierzycieli.
(37) Niniejsza dyrektywa nie obejmuje przepisów dotyczących odszkodowania lub gwarancji dla wierzycieli, których zabezpieczenie prawdopodobnie straci na wartości w okresie obowiązywania wstrzymania czynności egzekucyjnych. Jeden wierzyciel lub grupa wierzycieli zostaliby pokrzywdzeni na przykład w sytuacji, gdyby wskutek wstrzymania czynności egzekucyjnych wierzyciele mieli znacznie mniejsze szanse na zaspokojenie swoich roszczeń niż gdyby wstrzymanie nie zostało zastosowane, lub gdy dany wierzyciel znajdzie się w mniej korzystnym położeniu niż inni wierzyciele będący w podobnej sytuacji. Państwa członkowskie powinny móc przewidzieć, że każdorazowo w przypadku stwierdzenia, że jeden lub większa liczba wierzycieli lub jedna lub większa liczba grup wierzycieli zostali pokrzywdzeni, wstrzymanie czynności egzekucyjnych może zostać uchylone w odniesieniu do tych wierzycieli lub grup wierzycieli, lub w odniesieniu do wszystkich wierzycieli. Państwa członkowskie powinny móc decydować o tym, kto jest uprawniony do występowania o uchylenie wstrzymania czynności egzekucyjnych.
(38) Wstrzymanie indywidualnych czynności egzekucyjnych powinno również skutkować zawieszeniem obowiązku dłużnika do złożenia wniosku o wszczęcie postępowania upadłościowego, które mogłoby zakończyć się likwidacją dłużnika, lub wszczęcia takiego postępowania na wniosek wierzyciela. Takie postępowania upadłościowe powinny, oprócz postępowań, w przypadku których prawo przewiduje wyłącznie skutek w postaci likwidacji dłużnika, obejmować również postępowania, które mogłyby prowadzić do restrukturyzacji dłużnika. Zawieszenie wszczęcia postępowania upadłościowego na wniosek wierzycieli powinno mieć zastosowanie nie tylko w przypadku gdy państwa członkowskie przewidują ogólne wstrzymanie indywidualnych czynności egzekucyjnych obejmujące wszystkich wierzycieli, lecz również w przypadku gdy państwa członkowskie przewidują opcję wstrzymania indywidualnych czynności egzekucyjnych obejmującego jedynie ograniczoną liczbę wierzycieli. Państwa członkowskie powinny jednak móc przewidzieć, że - z uwagi na interes ogólny - postępowania upadłościowe mogą być wszczynane na wniosek organów publicznych, które nie występują w charakterze wierzycieli, na przykład prokuratury.
(39) Niniejsza dyrektywa nie powinna uniemożliwiać dłużnikom spłacania, w ramach prowadzenia zwykłej działalności, roszczeń wierzycieli, których wstrzymanie czynności egzekucyjnych nie dotyczy, oraz wierzytelności zainteresowanych wierzycieli powstałych w okresie obowiązywania wstrzymania indywidualnych czynności egzekucyjnych. W celu zapewnienia, aby wierzyciele, których roszczenia powstały przed wszczęciem postępowania restrukturyzacyjnego lub przed wstrzymaniem indywidualnych czynności egzekucyjnych, nie wywierali na dłużnika nacisku, aby spłacił te roszczenia, które w przeciwnym razie zostałyby zmniejszone wskutek realizacji planu restrukturyzacji, państwa członkowskie powinny móc przewidzieć zawieszenie obowiązku spłaty tych roszczeń przez dłużnika.
(40) Gdy dłużnik zostaje objęty postępowaniem upadłościowym, niektórym dostawcom mogą przysługiwać wynikające z umowy, przewidziane w tzw. klauzulach ipso facto, prawa do rozwiązania umowy na dostawy na podstawie samego faktu niewypłacalności, nawet jeśli dłużnik należycie wywiązywał się ze swoich zobowiązań. Klauzule ipso facto mogłyby zostać uruchomione również w przypadku wystąpienia przez dłużnika o restrukturyzację zapobiegawczą. W przypadku gdy strony umowy powołują się na tego typu klauzule, gdy dłużnik dopiero negocjuje plan restrukturyzacji lub występuje o wstrzymanie indywidualnych czynności egzekucyjnych, lub gdy strony umowy powołują się na nie w związku z jakimkolwiek zdarzeniem dotyczącym tego wstrzymania, przedterminowe rozwiązanie umowy może mieć niekorzystny wpływ na przedsiębiorstwo dłużnika i powodzenie działań służących uratowaniu jego przedsiębiorstwa. W takich przypadkach konieczne jest zatem zapewnienie, aby wierzyciele nie mogli powoływać się na klauzule ipso facto, które zawierają odniesienia do negocjacji dotyczących planu restrukturyzacji lub wstrzymania czynności egzekucyjnych, lub jakiegokolwiek innego podobnego zdarzenia związanego ze wstrzymaniem czynności egzekucyjnych.
(41) Przedterminowe rozwiązanie umów może zagrażać zdolności przedsiębiorstwa do kontynuowania działalności podczas negocjacji dotyczących restrukturyzacji, zwłaszcza gdy dotyczy to umów na podstawowe usługi, takie jak zaopatrzenie w gaz, energię elektryczną, wodę, usługi telekomunikacyjne lub usługi dotyczące kart płatniczych. Państwa członkowskie powinny przewidzieć, że w okresie obowiązywania wstrzymania indywidualnych czynności egzekucyjnych wierzycielom, których dotyczy to wstrzymanie i których roszczenia powstały przed wstrzymaniem czynności egzekucyjnych i nie zostały spłacone przez dłużnika, nie wolno wstrzymać się z wykonaniem, rozwiązać ani przyspieszyć wykonania podstawowych umów wzajemnych podlegających wykonaniu, lub w jakikolwiek inny sposób zmieniać tych umów, pod warunkiem że dłużnik wywiązuje się ze swoich zobowiązań wynikających z takich umów, które to zobowiązania stają się wymagalne w okresie obowiązywania tego wstrzymania. Umowami wzajemnymi podlegającymi wykonaniu są na przykład umowy leasingu i umowy licencyjne, długoterminowe umowy na dostawy i umowy franczyzy.
(42) Niniejsza dyrektywa określa minimalne standardy dotyczące treści planu restrukturyzacji. Państwa członkowskie powinny jednak móc wymagać dodatkowych wyjaśnień w planie restrukturyzacji, dotyczących na przykład kryteriów, według których pogrupowano wierzycieli, co może mieć znaczenie w przypadkach gdy dług jest tylko częściowo zabezpieczony. Państwa członkowskie nie powinny być zobowiązane do wprowadzenia wymogu zasięgania opinii biegłego co do wartości majątku, która musi być wskazana w planie.
(43) Prawo do udziału w głosowaniu w sprawie przyjęcia planu restrukturyzacji powinno przysługiwać zainteresowanym wierzycielom, w tym pracownikom, a w przypadku gdy zezwala na to prawo krajowe - także udziałowcom. Państwa członkowskie powinny móc przewidzieć ograniczone wyjątki od tej zasady. Strony, których plan restrukturyzacji nie dotyczy, nie powinny mieć prawa do głosowania w odniesieniu do tego planu, a ich poparcie nie powinno być wymagane do zaaprobowania jakiegokolwiek planu. Pojęcie "zainteresowanych uczestników" powinno obejmować pracowników tylko wtedy, gdy występują w charakterze wierzycieli. Dlatego też, jeżeli państwa członkowskie zadecydują o wyłączeniu roszczeń pracowników wynikających z ram restrukturyzacji zapobiegawczej, pracownicy nie powinni być uznawani za zainteresowanych uczestników. Głosowanie w sprawie przyjęcia planu restrukturyzacji mogłoby odbywać się w formie formalnego głosowania lub w formie konsultacji i porozumienia z wymaganą większością zainteresowanych uczestników. Jednakże w przypadku gdy głosowanie ma formę porozumienia zakładającego wymaganą większość, zainteresowani uczestnicy, którzy nie byli zaangażowani w porozumienie, mogliby jednak otrzymać możliwość przyłączenia się do planu restrukturyzacji.
(44) W celu zapewnienia, aby co do istoty podobne prawa były traktowane sprawiedliwie, a przyjmowanie planów restrukturyzacji nie powodowało niesprawiedliwego traktowania praw zainteresowanych uczestników, zainteresowani uczestnicy powinni być traktowani jako odrębne grupy, które odpowiadają kryteriom tworzenia grup określonym w prawie krajowym. Tworzenie grup oznacza grupowanie zainteresowanych uczestników do celów przyjęcia planu w taki sposób, aby podział ten odzwierciedlał ich prawa oraz stopnie uprzywilejowania ich wierzytelności i interesów. Należy utworzyć oddzielne grupy co najmniej dla wierzycieli zabezpieczonych i niezabezpieczonych. Państwa członkowskie powinny jednak móc wymagać stworzenia więcej niż dwóch grup wierzycieli, w tym różnych grup wierzycieli niezabezpieczonych lub zabezpieczonych oraz grup wierzycieli posiadających należności podporządkowane. Państwa członkowskie powinny również móc traktować jako odrębne grupy rodzaje wierzycieli, których nie łączy wystarczająca wspólnota interesów, takich jak organy podatkowe lub organy ds. zabezpieczenia społecznego. Państwa członkowskie powinny móc przewidzieć, że zabezpieczone wierzytelności można podzielić na zabezpieczone i niezabezpieczone części w oparciu o wycenę zabezpieczenia. Państwa członkowskie powinny również móc określić przepisy szczegółowe wspierające tworzenie grup w przypadku gdy byłoby to korzystne dla wierzycieli niezdywersyfikowanych lub wymagających szczególnego traktowania z innych względów, takich jak pracownicy lub mali dostawcy.
(45) Państwa członkowskie powinny móc przewidzieć, że dłużnicy będący MŚP, z uwagi na ich stosunkowo prostą strukturę kapitałową, mogą być zwolnieni z obowiązku traktowania zainteresowanych uczestników jako odrębnych grup. W przypadkach gdy MŚP zadecydowały o stworzeniu tylko jednej grupy dysponującej prawem do głosowania, a grupa ta głosuje przeciwko planowi, należy umożliwić dłużnikom przedstawienie innego planu, zgodnie z ogólnymi zasadami niniejszej dyrektywy.
(46) Państwa członkowskie powinny w każdym przypadku zapewniać, aby w ich prawie krajowym uwzględniano odpowiednio kwestie o szczególnym znaczeniu dla tworzenia grup, takie jak roszczenia stron powiązanych, oraz aby prawo krajowe obejmowało przepisy dotyczące wierzytelności warunkowych i wierzytelności spornych. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość regulowania sposobu traktowania wierzytelności spornych do celów przydzielania praw do głosowania. Organ sądowy lub administracyjny powinien zweryfikować tworzenie grup, w tym wybór wierzycieli, których dotyczy plan, po przedłożeniu planu restrukturyzacji do zatwierdzenia. Państwa członkowskie powinny jednak móc przewidzieć, że organ taki może również weryfikować tworzenie grup na wcześniejszym etapie, jeżeli podmiot proponujący plan zwróci się do nich wcześniej o sprawdzenie planu lub wskazówki.
(47) W prawie krajowym należy ustanowić wymagane większości w celu zapewnienia, aby mniejszość zainteresowanych uczestników w każdej grupie nie mogła blokować przyjęcia planu restrukturyzacji, który nie powoduje niesprawiedliwego ograniczenia ich praw i interesów. Gdyby zabezpieczonych wierzycieli wyrażających sprzeciw nie obowiązywał wymóg uzyskania większości, przeprowadzenie wczesnej restrukturyzacji byłoby w wielu przypadkach niemożliwe, na przykład w sytuacji, gdy potrzebna jest restrukturyzacja finansowa, ale działalność przedsiębiorstwa jest generalnie rentowna. W celu zapewnienia, aby prawo głosu stron w odniesieniu do przyjęcia planów restrukturyzacji było proporcjonalne do udziałów, które mają w przedsiębiorstwie, wymagana większość powinna być ustalana w każdej danej grupie na podstawie kwoty roszczeń wierzycieli lub wartości udziałów posiadanych przez udziałowców. Państwa członkowskie powinny móc dodatkowo wymagać uzyskania większości ustalanej na podstawie liczby zainteresowanych uczestników w każdej grupie. Państwa członkowskie powinny móc ustanowić przepisy w odniesieniu do zainteresowanych uczestników z prawem do głosowania, którzy nie korzystają w prawidłowy sposób z tego prawa do głosowania lub którzy nie są reprezentowani, na przykład przepisy umożliwiające uwzględnianie tych zainteresowanych uczestników przy ustalaniu, czy osiągnięty został próg uczestnictwa lub czy osiągnięto większość. Państwa członkowskie powinny mieć również swobodę w określaniu progu uczestnictwa w głosowaniu.
(48) Zatwierdzenie planu restrukturyzacji przez organ sądowy lub administracyjny jest niezbędne do zapewnienia, aby ograniczenie praw wierzycieli lub udziałów posiadanych przez udziałowców było proporcjonalne do korzyści wynikających z restrukturyzacji oraz aby mieli oni dostęp do skutecznych środków ochrony prawnej. Zatwierdzenie jest szczególnie niezbędne w przypadku gdy: istnieją zainteresowani uczestnicy wyrażający sprzeciw; plan restrukturyzacji zawiera postanowienia dotyczące nowego finansowania; lub plan ten obejmuje likwidację ponad 25 % miejsc pracy. Państwa członkowskie powinny jednak móc przewidzieć, że zatwierdzenie przez organ sądowy lub administracyjny jest niezbędne także w innych przypadkach. Zatwierdzenie planu, który obejmuje likwidację ponad 25 % miejsc pracy, powinno być niezbędne wyłącznie w przypadku, gdy prawo krajowe zezwala, aby ramy restrukturyzacji zapobiegawczej przewidywały środki mające bezpośrednie skutki dla umów o pracę.
(49) Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby organ sądowy lub administracyjny mógł odrzucić plan w przypadku, gdy zostało stwierdzone, że ogranicza prawa wyrażających sprzeciw wierzycieli lub udziałowców poniżej poziomu, którego mogliby oni racjonalnie oczekiwać w przypadku likwidacji przedsiębiorstwa dłużnika - czy to w drodze stopniowej likwidacji, czy sprzedaży jako przedsiębiorstwa kontynuującego działalność, w zależności od konkretnej sytuacji danego dłużnika, albo poniżej poziomu, którego mogliby oni racjonalnie oczekiwać w przypadku zastosowania drugiego najlepszego w kolejności scenariusza alternatywnego, w sytuacji niezatwierdzenia planu restrukturyzacji. Jeżeli jednak plan zatwierdzono wbrew sprzeciwowi grupy wierzycieli, należy określić, który z mechanizmów ochrony zastosowano w takim scenariuszu. W przypadku gdy państwa członkowskie wybrały rozwiązanie polegające na wycenie dłużnika jako przedsiębiorstwa kontynuującego działalność, wycena taka powinna uwzględniać przedsiębiorstwo dłużnika w dłuższej perspektywie, a nie wartość likwidacyjną. Wartość przedsiębiorstwa kontynuującego działalność jest, co do zasady, wyższa niż wartość likwidacyjna, ponieważ opiera się na założeniu, że dane przedsiębiorstwo w dalszym ciągu prowadzi działalność z minimalnymi zakłóceniami, cieszy się zaufaniem wierzycieli finansowych, akcjonariuszy oraz klientów, dalej generuje przychody oraz ogranicza skutki dla pracowników.
(50) Chociaż, aby uniknąć przeprowadzania wyceny w każdym przypadku, organ sądowy lub administracyjny powinien weryfikować spełnienie kryterium ochrony najlepszych interesów wierzycieli jedynie wówczas, gdy plan restrukturyzacji został zakwestionowany z tego względu, państwa członkowskie powinny móc przewiedzieć, że inne warunki zatwierdzenia planu mogą być weryfikowane z urzędu. Państwa członkowskie powinny móc dodawać inne warunki, które należy spełnić, aby plan restrukturyzacji mógł zostać zatwierdzony, na przykład warunek odpowiedniej ochrony udziałowców. Organy sądowe lub administracyjne powinny móc odmówić zatwierdzenia planów restrukturyzacji, które nie dają racjonalnych szans na zapobieżenie niewypłacalności dłużnika lub na zapewnienie rentowności przedsiębiorstwa. Jednakże państwa członkowskie nie powinny być zobowiązane do zapewnienia, aby taka ocena była przeprowadzana z urzędu.
(51) Powiadomienie wszystkich zainteresowanych uczestników powinno być jednym z warunków zatwierdzenia planu restrukturyzacji. Państwa członkowskie powinny móc określać formy takiego powiadomienia, chwili jego dokonywania, a także określać przepisy dotyczące traktowania roszczeń nieznanych w odniesieniu do powiadamiania. Powinny one również móc przewidzieć, że strony, których plan restrukturyzacji nie dotyczy, muszą zostać o nim poinformowane.
(52) Spełnienie "kryterium ochrony najlepszych interesów wierzycieli" powinno oznaczać, że żaden wierzyciel wyrażający sprzeciw nie znajduje się w przypadku planu restrukturyzacji w gorszej sytuacji, niż ta, w jakiej taki wierzyciel znalazłby się w przypadku likwidacji - czy to w drodze stopniowej likwidacji, czy sprzedaży jako przedsiębiorstwa kontynuującego działalność - albo w przypadku zastosowania drugiego najlepszego w kolejności scenariusza alternatywnego, gdyby plan restrukturyzacji nie został zatwierdzony. Państwa członkowskie powinny móc dokonać wyboru jednego z tych progów podczas wdrażania "kryterium ochrony najlepszych interesów wierzycieli" w prawie krajowym. Kryterium to należy stosować w każdym przypadku, gdy konieczne jest zatwierdzenie planu, aby był on wiążący dla wierzycieli wyrażających sprzeciw lub, w zależności od przypadku, dla grupy wierzycieli wyrażających sprzeciw. W wyniku zastosowania kryterium ochrony najlepszych interesów wierzycieli, w przypadkach gdy publiczni wierzyciele instytucjonalni mają na mocy prawa krajowego uprzywilejowany status, państwa członkowskie mogłyby przewidzieć, że plan restrukturyzacji nie może narzucać całkowitego lub częściowego anulowania wierzytelności tych wierzycieli.
(53) Chociaż należy zawsze przyjmować plan restrukturyzacji jeżeli popiera go wymagana większość w każdej zainteresowanej grupie, powinno być również możliwe zatwierdzenie przez organ sądowy lub administracyjny, na wniosek dłużnika lub za zgodą dłużnika planu restrukturyzacji, który nie został poparty przez wymaganą większość w każdej zainteresowanej grupie. W przypadku osoby prawnej państwa członkowskie powinny móc decydować, czy do celów przyjęcia lub zatwierdzenia planu restrukturyzacji, dłużnika należy rozumieć jako zarząd danej osoby prawnej czy określoną większość akcjonariuszy lub udziałowców. Aby plan mógł zostać zatwierdzony w przypadku sprzeciwu grupy wierzycieli, powinien uzyskać poparcie większości głosujących grup zainteresowanych uczestników. Co najmniej jedna z tych grup powinna być grupą wierzycieli zabezpieczonych lub grupą uprzywilejowaną w stosunku do grupy zwykłych wierzycieli niezabezpieczonych.
(54) Należy umożliwić, aby w przypadku gdy większość głosujących grup nie popiera planu restrukturyzacji, plan mógł zostać jednak zatwierdzony jeśli jest on poparty przez co najmniej jedną grupę zainteresowanych wierzycieli lub doznających uszczerbku wierzycieli, którzy - po wycenie wartości dłużnika jako przedsiębiorstwa kontynuującego działalność - otrzymaliby płatności lub zachowaliby jakiekolwiek udziały, lub, w przypadku gdy tak przewidziano w prawie krajowym, można racjonalnie domniemywać, że otrzymaliby płatności lub zachowaliby jakiekolwiek udziały, gdyby zastosowana została normalna kolejność zaspokajania w postępowaniu likwidacyjnym na mocy prawa krajowego. W takich przypadkach państwa członkowskie powinny móc zwiększyć liczbę grup wymaganą do zaaprobowania planu, bez konieczności wymagania, aby wszystkie te grupy - po wycenie dłużnika jako przedsiębiorstwa kontynuującego działalność - otrzymały płatności lub zachowały jakiekolwiek udziały na mocy prawa krajowego. Państwa członkowskie nie powinny jednak wymagać zgody wszystkich grup. Dlatego też, w przypadku gdy istnieją tylko dwie grupy wierzycieli, zgodę co najmniej jednej z nich należy uznać za wystarczającą, jeśli spełnione są pozostałe warunki zatwierdzenia planu restrukturyzacji wbrew sprzeciwowi grupy wierzycieli. Uszczerbek wierzyciela należy rozumieć jako zmniejszenie wartości jego roszczeń.
(55) W przypadku zatwierdzenia planu restrukturyzacji wbrew sprzeciwowi grupy wierzycieli, państwa członkowskie powinny zapewnić, aby grupy zainteresowanych wierzycieli wyrażające sprzeciw nie zostały pokrzywdzone w ramach proponowanego planu, a także powinny zapewnić takim grupom wyrażającym sprzeciw wystarczającą ochronę. Państwa członkowskie powinny móc chronić grupę zainteresowanych wierzycieli wyrażającą sprzeciw poprzez zapewnienie, aby była ona traktowana w sposób co najmniej tak korzystny jak każda inna grupa o takim samym stopniu uprzywilejowania i w sposób bardziej korzystny niż jakakolwiek inna grupa o niższym stopniu uprzywilejowania. Alternatywnie, państwa członkowskie mogłyby chronić grupę zainteresowanych wierzycieli wyrażającą sprzeciw poprzez zapewnienie, aby - w sytuacji gdy grupa mająca niższy stopień uprzywilejowania otrzymuje jakiekolwiek środki z podziału lub zachowuje jakiekolwiek udziały na mocy planu restrukturyzacji - taka grupa zainteresowanych wierzycieli wyrażająca sprzeciw została w pełni spłacona ("zasada bezwzględnego pierwszeństwa). Państwa członkowskie powinny mieć swobodę we wdrażaniu koncepcji "pełnej spłaty", w tym w odniesieniu do harmonogramu płatności, o ile kwota główna roszczenia, a w przypadku wierzycieli zabezpieczonych - wartość zabezpieczenia - są objęte ochroną. Państwa członkowskie powinny również móc decydować o wyborze równoważnych środków, za pomocą których pierwotne roszczenie może zostać w pełni zaspokojone.
(56) Państwa członkowskie powinny móc stosować odstępstwo od zasady bezwzględnego pierwszeństwa, na przykład w przypadku gdy jest uważane za uczciwą praktykę, aby udziałowcy zachowali na mocy planu restrukturyzacji określoną część udziałów chociaż bardziej uprzywilejowana grupa wierzycieli zmuszona jest do zaakceptowania zmniejszenia swoich roszczeń, lub aby dostawcy usług podstawowych objęci przepisem o wstrzymaniu indywidualnych czynności egzekucyjnych otrzymali zapłatę przed bardziej uprzywilejowanymi grupami wierzycieli. Państwa członkowskie powinny móc dokonać wyboru, które z mechanizmów ochrony opisanych powyżej wprowadzą w życie.
(57) Bez uszczerbku dla ochrony uzasadnionych interesów akcjonariuszy lub innych udziałowców, państwa członkowskie powinny zapewnić, aby nie mogli oni bezzasadnie uniemożliwiać przyjęcia planów restrukturyzacji, które przywróciłyby dłużnikowi rentowność. Państwa członkowskie powinny móc stosować różne środki, aby osiągnąć ten cel, na przykład nie przyznając udziałowcom prawa do głosowania w sprawie planu restrukturyzacji i nie uzależniając przyjęcia planu restrukturyzacji od zgody udziałowców, którzy - po wycenie przedsiębiorstwa -nie otrzymaliby żadnych płatności lub innych świadczeń, gdyby zastosowano normalną kolejność zaspokajania w postępowaniu likwidacyjnym. Jeżeli jednak udziałowcom przysługuje prawo do głosowania w sprawie planu restrukturyzacji, organ sądowy lub administracyjny powinien móc zatwierdzić ten plan stosując zasady dotyczące zatwierdzenia planu restrukturyzacji wbrew sprzeciwowi grupy wierzycieli, pomimo sprzeciwu jednej lub większej liczby grup lub grup udziałowców. Państwa członkowskie, które wykluczają udziałowców z głosowania, nie powinny być zobowiązane do stosowania zasady bezwzględnego pierwszeństwa w relacjach między wierzycielami a udziałowcami. Innym możliwym sposobem zapewnienia, aby udziałowcy nie uniemożliwiali bezzasadnie przyjęcia planów restrukturyzacyjnych, byłoby zapewnienie, aby środki restrukturyzacyjne, które bezpośrednio wpływają na prawa udziałowców i które muszą być zatwierdzone przez walne zgromadzenie akcjonariuszy na mocy prawa spółek, nie podlegały nieracjonalnie wysokim wymogom dotyczącym większości oraz aby udziałowcy nie mieli kompetencji w zakresie środków restrukturyzacyjnych, które nie mają bezpośredniego wpływu na ich prawa.
(58) W przypadku gdy istnieją różne rodzaje akcji lub udziałów, z którymi wiążą się różne prawa, potrzebna może być większa liczba grup udziałowców. Restrukturyzacja na takich warunkach mogłaby nie być interesująca dla udziałowców w MŚP, którzy nie są jedynie inwestorami, lecz właścicielami przedsiębiorstwa i wnoszą w nie wkład w inny sposób, na przykład poprzez wiedzę fachową w zakresie zarządzania. Z tego względu zatwierdzanie planu restrukturyzacji wbrew sprzeciwowi grupy wierzycieli powinno pozostać fakultatywne w przypadku dłużników będących MŚP.
(59) Do celów realizacji planu restrukturyzacji należy przewidzieć w tym planie możliwość zapewnienia przez udziałowców MŚP niepieniężnego wsparcia restrukturyzacji, na przykład skorzystania z ich doświadczenia, reputacji lub kontaktów handlowych.
(60) Pracownicy powinni być objęci pełną ochroną prawa pracy przez cały okres trwania postępowań dotyczących restrukturyzacji zapobiegawczej. W szczególności, niniejsza dyrektywa powinna pozostawać bez uszczerbku dla praw pracowniczych gwarantowanych dyrektywami Rady 98/59/WE 13 i 2001/23/WE 14 oraz dyrektywami Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/14/WE 15 , 2008/94/WE 16 i 2009/38/WE 17 . Obowiązki w zakresie informowania pracowników i konsultowania się z nimi, przewidziane w prawie krajowym stanowiącym transpozycję tych dyrektyw pozostają w pełni nienaruszone. Obejmuje to między innymi obowiązki informowania przedstawicieli pracowników i konsultowania się z nimi w odniesieniu do decyzji o skorzystaniu z ram restrukturyzacji zapobiegawczej zgodnie z dyrektywą 2002/14/WE.
(61) Pracownikom i ich przedstawicielom należy przekazywać informacje dotyczące proponowanego planu restrukturyzacji, w zakresie przewidzianym w prawie Unii, aby umożliwić im dokonanie szczegółowej oceny różnych scenariuszy. Ponadto należy zapewnić w niezbędnym zakresie zaangażowanie pracowników i ich przedstawicieli, aby spełnić wymogi w zakresie konsultacji przewidziane w prawie Unii. Ze względu na potrzebę zapewnienia odpowiedniego poziomu ochrony pracowników państwa członkowskie powinny zostać zobowiązane do wyłączenia niezaspokojonych roszczeń pracowników z zakresu każdej decyzji o wstrzymaniu indywidualnych czynności egzekucyjnych, niezależnie od tego, czy roszczenia te powstały przed wydaniem czy po wydaniu decyzji o wstrzymaniu czynności egzekucyjnych. Wstrzymanie dochodzenia niezaspokojonych roszczeń pracowników powinno być dozwolone tylko w odniesieniu do takich kwot i na taki okres, w jakim spłata takich roszczeń jest skutecznie gwarantowana na podobnym poziomie innymi środkami na mocy prawa krajowego. W przypadku gdy prawo krajowe przewiduje ograniczenia odpowiedzialności instytucji gwarancyjnych dotyczące okresu gwarancji albo wysokości kwot wypłacanych pracownikom, pracownicy powinni mieć możliwość dochodzenia od pracodawcy pozostałej części swoich niezaspokojonych roszczeń nawet w okresie obowiązywania wstrzymania czynności egzekucyjnych. Alternatywnie, państwa członkowskie powinny móc wyłączyć roszczenia pracowników z zakresu ram restrukturyzacji zapobiegawczej oraz przewidzieć dla nich ochronę na mocy prawa krajowego.
(62) W przypadku gdy plan restrukturyzacji wiąże się z przeniesieniem części przedsiębiorstwa lub jego działalności, prawa pracownicze wynikające z umowy o pracę lub stosunku pracy, w szczególności prawo do wynagrodzenia, powinny być chronione zgodnie z art. 3 i 4 dyrektywy 2001/23/WE, bez uszczerbku dla szczególnych przepisów stosowanych w przypadku postępowania upadłościowego na mocy art. 5 tej dyrektywy, w szczególności możliwości przewidzianych w jej art. 5 ust. 2. Niniejsza dyrektywa powinna pozostawać bez uszczerbku dla praw do informacji i konsultacji, gwarantowanych na mocy dyrektywy 2002/14/WE, w tym w odniesieniu do decyzji, które prawdopodobnie spowodują znaczne zmiany w organizacji pracy lub w stosunkach umownych, w celu osiągnięcia porozumienia w sprawie takich decyzji. Ponadto na mocy niniejszej dyrektywy pracownicy, na których roszczenia plan restrukturyzacji ma wpływ, powinni mieć także prawo do głosowania w sprawie tego planu. Do celów głosowania nad planem restrukturyzacji państwa członkowskie powinny móc decydować o umieszczeniu pracowników w odrębnej grupie niż pozostałe grupy wierzycieli.
(63) Organy sądowe lub administracyjne powinny decydować o wycenie przedsiębiorstwa będącego w likwidacji albo w sytuacji zastosowania drugiego najlepszego w kolejności scenariusza alternatywnego, w przypadku gdy plan restrukturyzacji nie został zatwierdzony, tylko jeśli wyrażający sprzeciw zainteresowany uczestnik kwestionuje plan restrukturyzacji. Nie uniemożliwia to państwom członkowskim przeprowadzania wycen w innym kontekście zgodnie z prawem krajowym. Należy jednak umożliwić, aby decyzja taka polegała również na zatwierdzeniu wyceny dokonanej przez biegłego lub wyceny przedłożonej przez dłużnika lub inną stronę na wcześniejszym etapie procesu. W przypadku gdy podjęto decyzję o przeprowadzeniu wyceny, państwa członkowskie powinny móc określić przepisy szczególne, odrębne od ogólnego prawa cywilnego procesowego, dotyczące wyceny w sprawach dotyczących restrukturyzacji, w celu zapewnienia przeprowadzenia wyceny w trybie przyśpieszonym. Żaden przepis niniejszej dyrektywy nie powinien wpływać na przepisy dotyczące ciężaru dowodu przewidziane w prawie krajowym w przypadku wyceny.
(64) Wiążące skutki planu restrukturyzacji powinny być ograniczone do zainteresowanych uczestników, którzy byli zaangażowani w przyjęciu planu. Państwa członkowskie powinny móc określić co oznacza zaangażowanie wierzyciela, w tym w przypadku wierzycieli nieznanych lub wierzycieli wierzytelności przyszłych. Na przykład państwa członkowskie powinny móc decydować jak postępować w odniesieniu do wierzycieli, którzy zostali prawidłowo powiadomieni, ale nie uczestniczyli w postępowaniu.
(65) Zainteresowani uczestnicy, których plan restrukturyzacji dotyczy, powinny móc odwoływać się od decyzji w sprawie zatwierdzenia planu wydanego przez organ administracyjny. Państwa członkowskie powinny także móc wprowadzić opcję odwołania od decyzji w sprawie zatwierdzenia planu restrukturyzacji wydanego przez organ sądowy. W celu zapewnienia skuteczności planu restrukturyzacji, zmniejszenia niepewności oraz uniknięcia nieuzasadnionych opóźnień, odwołanie co do zasady nie powinno jednak mieć skutku zawieszającego i dlatego nie powinno uniemożliwiać realizacji planu restrukturyzacji. Państwa członkowskie powinny móc określić oraz ograniczyć podstawy odwołania. W przypadku wniesienia odwołania od decyzji w sprawie zatwierdzenia planu państwa członkowskie powinny móc umożliwić organowi sądowemu wydawanie decyzji wstępnej lub decyzji w trybie doraźnym, która chroni wykonanie i realizację planu przed konsekwencjami uwzględnienia rozpatrywanego odwołania. W przypadku gdy odwołanie zostanie uwzględnione, organy sądowe lub administracyjne powinny móc rozważyć - jako alternatywę wobec odrzucenia planu - wprowadzenie zmian do planu, jeśli państwa członkowskie przewidują taką możliwość, a także zatwierdzenia planu bez zmian. Należy umożliwić proponowanie wszelkich zmian do planu przez strony lub głosowanie nad planem przez uczestników, z ich własnej inicjatywy lub na wniosek organu sądowego. Państwa członkowskie mogłyby również przewidzieć odszkodowanie za straty pieniężne poniesione przez uczestnika, którego odwołanie zostało uwzględnione. Prawo krajowe powinno móc rozstrzygać kwestie ewentualnego nowego wstrzymania czynności egzekucyjnych lub przedłużenia pierwotnego wstrzymania w przypadkach gdy organ sądowy postanowi, że odwołanie ma skutek zawieszający.
(66) Powodzenie planu restrukturyzacji często zależy od udzielenia dłużnikowi pomocy finansowej, najpierw na pokrycie kosztów operacyjnych przedsiębiorstwa podczas negocjacji dotyczących restrukturyzacji, a następnie na realizację planu restrukturyzacji po jego zatwierdzeniu. Pomoc finansową należy rozumieć w szerokim znaczeniu, w tym jako zapewnianie środków pieniężnych lub gwarancji udzielanych przez osoby trzecie oraz dostarczanie towarów, zapasów, surowców i usług komunalnych, na przykład poprzez przyznanie dłużnikowi dłuższego okresu spłaty. Finansowanie przejściowe oraz nowe finansowanie powinno zatem zostać chronione przed czynnościami zmierzającymi do uznania ich za bezskuteczne, nieważne lub niepodlegające wykonaniu, jako czynności dokonane ze szkodą dla ogółu wierzycieli w związku z późniejszym postępowaniem upadłościowym.
(67) Krajowe przepisy o postępowaniu upadłościowym, które przewidują możliwość uznania finansowania przejściowego oraz nowego finansowania za bezskuteczne lub które przewidują możliwość nakładania na nowych kredytodawców lub pożyczkodawców sankcji cywilnych, administracyjnych lub karnych za udzielanie kredytów lub pożyczek dłużnikom znajdującym się w trudnej sytuacji finansowej, mogłyby zagrażać dostępności finansowania niezbędnego do zapewnienia powodzenia negocjacji dotyczących planu restrukturyzacji i jego skutecznej realizacji. Niniejsza dyrektywa powinna pozostawać bez uszczerbku dla innych podstaw uznawania nowego i przejściowego finansowania za bezskuteczne, nieważne lub niepodlegające wykonaniu, lub dla podstaw pociągania do odpowiedzialności cywilnej, karnej lub administracyjnej podmiotów zapewniających tego rodzaju finansowanie, zgodnie z prawem krajowym. Takie inne podstawy mogłyby obejmować między innymi oszustwo, działanie w złej wierze, określony rodzaj relacji między stronami, z którymi wiązałby się konflikt interesów, na przykład w przypadku transakcji między podmiotami powiązanymi lub pomiędzy akcjonariuszami a spółką, oraz transakcje, w których strona otrzymała wartości majątkowe lub zabezpieczenia bez posiadania do nich uprawnień w momencie przeprowadzania transakcji lub z uwagi na sposób jej przeprowadzenia.
(68) W momencie udzielania finansowania przejściowego strony nie wiedzą jeszcze, czy plan restrukturyzacji zostanie ostatecznie zatwierdzony. Dlatego też państwa członkowskie nie powinny być zobowiązane do ograniczenia ochrony finansowania przejściowego tylko do sytuacji, gdy plan został już przyjęty przez wierzycieli lub zatwierdzony przez organ sądowy lub administracyjny. Aby zapobiec możliwym nadużyciom, ochroną powinno być objęte tylko takie finansowanie, które jest racjonalnie i niezwłocznie konieczne, aby umożliwić kontynuowanie działalności przedsiębiorstwa dłużnika lub jego przetrwanie, lub aby utrzymać lub zwiększyć wartość tego przedsiębiorstwa w okresie poprzedzającym zatwierdzenie tego planu. Ponadto niniejsza dyrektywa nie powinna uniemożliwiać państwom członkowskim wprowadzania mechanizmu kontroli ex ante w odniesieniu do finansowania przejściowego. W odniesieniu do nowego finansowania państwa członkowskie powinny móc ograniczyć ochronę do przypadków, w których plan został zatwierdzony przez organ sądowy lub administracyjny, a w odniesieniu do finansowania przejściowego - do przypadków, w których było ono przedmiotem kontroli ex ante. Mechanizm kontroli ex ante w odniesieniu do finansowania przejściowego lub innych transakcji mógłby być stosowany przez nadzorcę restrukturyzacyjnego, komitet wierzycieli lub przez organ sądowy lub administracyjny. Ochrona przed uznaniem czynności za bezskuteczną oraz ochrona przed odpowiedzialnością osobistą to minimalne gwarancje, którymi należy objąć finansowanie przejściowe i nowe finansowanie. Skłonienie nowych kredytodawców lub pożyczkodawców do podejmowania zwiększonego ryzyka, jakie wiąże się z inwestycjami w rentowne przedsiębiorstwo będące dłużnikiem znajdującym się w trudnej sytuacji finansowej, mogłoby jednak wymagać dodatkowych zachęt, takich jak na przykład przyznanie temu finansowaniu wyższej kolejności zaspokojenia, przynajmniej przed wierzytelnościami niezabezpieczonymi, w późniejszym postępowaniu upadłościowym.
(69) W celu wspierania kultury zachęcającej do restrukturyzacji zapobiegawczej na wczesnym etapie pożądane jest, aby ochrona uznaniem czynności za bezskuteczną w późniejszym postępowaniu upadłościowym obejmowała także transakcje, które są racjonalnie i niezwłocznie konieczne do prowadzenia negocjacji w sprawie planu restrukturyzacji lub do jego realizacji. Ustalając racjonalność i niezwłoczną konieczność kosztów i opłat, organy sądowe lub administracyjne powinny móc na przykład uwzględniać prognozy i szacunki przedkładane zainteresowanym uczestnikom, komitetowi wierzycieli, nadzorcy restrukturyzacyjnemu lub samemu organowi sądowemu lub administracyjnemu. W tym celu państwa członkowskie powinny również móc wymagać od dłużników dostarczania i aktualizowania stosownych szacunków. Taka ochrona powinna zwiększyć pewność transakcji z przedsiębiorstwami, o których wiadomo, że znajdują się w trudnej sytuacji finansowej, oraz usunąć obawy wierzycieli i inwestorów, że wszystkie tego typu transakcje mogłyby zostać uznane za nieważne w przypadku niepowodzenia restrukturyzacji. Państwa członkowskie powinny móc określić moment - przed wszczęciem postępowania dotyczącego restrukturyzacji zapobiegawczej i przyznaniem wstrzymania indywidualnych czynności egzekucyjnych - od którego honoraria i koszty związane z negocjowaniem, przyjmowaniem i zatwierdzaniem planu restrukturyzacji oraz uzyskiwaniem profesjonalnego doradztwa w związku z tym planem korzystają z ochrony przed uznaniem czynności za bezskuteczną. W przypadku innych płatności i wypłat oraz ochrony wynagrodzeń wypłacanych pracownikom takim punktem wyjścia mógłby być również moment przyznania wstrzymania czynności egzekucyjnych lub wszczęcie postępowania dotyczącego restrukturyzacji zapobiegawczej.
(70) W celu dalszego propagowania restrukturyzacji zapobiegawczej ważne jest zapewnienie, aby kadra kierownicza nie obawiała się podejmowania racjonalnych decyzji biznesowych lub uzasadnionego ryzyka handlowego, zwłaszcza w przypadku gdy takie działania mogłyby poprawić perspektywy restrukturyzacji potencjalnie rentownych przedsiębiorstw. W przypadku spółka doświadcza trudności finansowych jej kadra kierownicza powinna podejmować kroki mające na celu zminimalizowanie strat i uniknięcie niewypłacalności, takie jak: zwrócenie się o profesjonalne doradztwo, w tym w zakresie restrukturyzacji i upadłości, na przykład przez skorzystanie w stosownych przypadkach z narzędzi wczesnego ostrzegania; ochrona majątku spółki w celu zmaksymalizowania wartości i zapobieżenia utracie najważniejszych składników majątku; analiza struktury i funkcji przedsiębiorstwa pod kątem uzyskania rentowności i zmniejszenia wydatków; powstrzymanie się od podejmowania w imieniu spółki zobowiązań dotyczących transakcji, które mogą zostać uznane za bezskuteczne, chyba że mają one odpowiednie uzasadnienie biznesowe; w stosownych przypadkach - kontynuowanie działalności handlowej, gdy służy to maksymalizacji wartości przedsiębiorstwa jako przedsiębiorstwa kontynuującego działalność; prowadzenie negocjacji z wierzycielami i wszczęcie postępowania dotyczącego restrukturyzacji zapobiegawczej.
(71) W przypadku gdy dłużnik jest bliski niewypłacalności, ważna jest również ochrona uzasadnionych interesów wierzycieli przed decyzjami zarządczymi, które mogą mieć wpływ na skład masy układowej i upadłościowej dłużnika, w szczególności w przypadku gdy decyzje te mogłyby mieć wpływ na dalszy spadek wartości masy układowej do celów restrukturyzacji lub masy upadłościowej dostępnej do podziału wśród wierzycieli. Niezbędne jest zatem zapewnienie, aby w takiej sytuacji kadra kierownicza unikała jakichkolwiek działań, które celowo lub w wyniku rażącego zaniedbania przynoszą jej osobiste korzyści kosztem zainteresowanych podmiotów, oraz unikała wyrażania zgody na transakcje poniżej wartości rynkowej ani nie faworyzowała jednego lub większej liczby zainteresowanych podmiotów. Państwa członkowskie powinny móc wdrożyć odpowiednie przepisy niniejszej dyrektywy, zapewniając, aby organy sądowe lub administracyjne, gdy dokonują oceny, czy dany członek kadry kierowniczej jest odpowiedzialny za naruszenia obowiązku dochowania należytej staranności, uwzględniały przepisy o obowiązkach kadry kierowniczej określone w niniejszej dyrektywie. Niniejsza dyrektywa nie ma na celu ustanowienia jakiejkolwiek hierarchii między różnymi stronami, których interesy należy należycie uwzględnić. Jednak państwa członkowskie powinny móc ustalić taką hierarchię. Niniejsza dyrektywa powinna pozostawać bez uszczerbku dla przepisów krajowych państw członkowskich dotyczących procesów decyzyjnych w przedsiębiorstwie.
(72) Przedsiębiorcy prowadzący działalność handlową, gospodarczą, rzemieślniczą lub niezależną działalność zawodową na własny rachunek mogą być zagrożeni niewypłacalnością. Różnice pomiędzy państwami członkowskimi dotyczące możliwości rozpoczęcia na nowo działalności mogłyby zachęcać nadmiernie zadłużonych lub niewypłacalnych przedsiębiorców do przeniesienia się do państwa członkowskiego innego niż państwo członkowskie, w którym mają siedzibę, aby skorzystać tam z krótszych okresów wymaganych dla uzyskania umorzenia długów lub atrakcyjniejszych warunków umorzenia długów, co prowadzi do pogłębienia niepewności prawa i zwiększa ponoszone przez wierzycieli koszty odzyskiwania wierzytelności. Ponadto skutki niewypłacalności, w szczególności piętno społeczne, skutki prawne, takie jak pozbawianie przedsiębiorców prawa do podjęcia i kontynuowania działalności gospodarczej, oraz trwała niemożność spłaty zadłużenia stanowią istotne czynniki zniechęcające przedsiębiorców, którzy chcą rozpocząć działalność gospodarczą lub skorzystać z drugiej szansy, nawet jeżeli istnieją dowody na to, że przedsiębiorcy, wobec których wcześniej ogłoszono upadłość, mają następnym razem większe szanse powodzenia w prowadzeniu działalności.
(73) Należy zatem podjąć kroki w celu zmniejszenia niekorzystnych skutków, jakie mają dla przedsiębiorców nadmierne zadłużenie lub niewypłacalność, w szczególności przez wprowadzenie możliwości całkowitego umorzenia długów po upływie określonego okresu czasu oraz skrócenie okresu zakazu prowadzenia działalności wydawanego w związku z nadmiernym zadłużeniem lub niewypłacalnością dłużnika. Pojęcie "niewypłacalności" powinno zostać zdefiniowane w prawie krajowym i mogłoby przyjąć postać nadmiernego zadłużenia. Pojęcie "przedsiębiorcy" w rozumieniu niniejszej dyrektywy nie powinno mieć wpływu na położenie zarządzających lub kadry kierowniczej spółki, którzy powinni być traktowani zgodnie z prawem krajowym. Państwa członkowskie powinny móc decydować o sposobie otrzymania dostępu do umorzenia długów, w tym o możliwości wymagania od dłużnika złożenia wniosku o umorzenie długów.
(74) Państwa członkowskie powinny móc przewidzieć korygowanie obowiązków związanych ze spłatą ciążących na niewypłacalnych przedsiębiorcach w przypadku gdy ich sytuacja finansowa uległa znaczącej zmianie, niezależnie od tego czy doszło do poprawy sytuacji, czy jej pogorszenia. Niniejsza dyrektywa nie powinna wymagać, aby plan spłaty wierzycieli uzyskał poparcie większości wierzycieli. Państwa członkowskie powinny móc przewidzieć, że nie uniemożliwia się przedsiębiorcom rozpoczynania nowej działalności, w tej samej lub innej dziedzinie, podczas realizacji planu spłaty wierzycieli.
(75) Umorzenie długów powinno być dostępne w ramach postępowań, które obejmują plan spłaty wierzycieli, sprzedaż majątku lub połączenie obu. Wdrażając te przepisy, państwa członkowskie powinny móc swobodnie wybierać spośród tych opcji. W przypadku gdy na mocy prawa krajowego istnieje dostęp do więcej niż jednego rodzaju postępowań prowadzących do umorzenia długów, państwa członkowskie powinny zapewnić, aby co najmniej jedno z tych postępowań dawało niewypłacalnym przedsiębiorcom możliwość uzyskania całkowitego umorzenia długów w terminie nieprzekraczającym trzech lat. W przypadku postępowań, które obejmują połączenie sprzedaży majątku z planem spłaty wierzycieli, okres wymagany dla uzyskania umorzenia długów powinien rozpocząć się najpóźniej w dniu zatwierdzenia planu spłaty wierzycieli przez sąd lub w momencie rozpoczęcia jego realizacji, na przykład w momencie wniesienia pierwszej raty w ramach planu, lecz mógłby również rozpocząć się wcześniej, na przykład wraz z podjęciem decyzji o wszczęciu postępowania.
(76) W postępowaniach, które nie obejmują planu spłaty wierzycieli, okres wymagany dla uzyskania umorzenia długów powinien rozpoczynać się najpóźniej w dniu, w którym organ sądowy lub administracyjny podejmuje decyzję o wszczęciu postępowania lub w dniu ustanowienia masy upadłościowej. Do celów obliczania długości okresu wymaganego dla uzyskania umorzenia długów na podstawie niniejszej dyrektywy państwa członkowskie powinny móc przewidzieć, że pojęcie "wszczęcie postępowania" nie obejmuje wstępnych środków, takich jak środki zabezpieczające lub powołanie tymczasowego zarządcy, chyba że środki takie pozwalają na upłynnienie majątku, w tym na sprzedaż składników majątku i ich podział między wierzycieli. Ustanowienie masy upadłościowej niekoniecznie powinno wiązać się z formalną decyzją lub zatwierdzeniem przez organ sądowy lub administracyjny, w przypadku gdy taka decyzja nie jest wymagana na mocy prawa krajowego, oraz mogłoby polegać na przedłożeniu spisu składników majątku i zobowiązań.
(77) W przypadku gdy ścieżka proceduralna prowadząca do umorzenia długów wiąże się ze sprzedażą majątku przedsiębiorcy, nie należy uniemożliwiać państwom członkowskim postanowienia, że wniosek o umorzenie rozpatruje się odrębnie od sprzedaży majątku, pod warunkiem że taki wniosek stanowi integralny element ścieżki proceduralnej prowadzącej do umorzenia długów na mocy niniejszej dyrektywy. Państwa członkowskie powinny móc decydować o przepisach dotyczących ciężaru dowodu, aby możliwe było umorzenie długów, co oznacza, że należy umożliwić wymaganie na mocy prawa od przedsiębiorców udowodnienia wywiązania się ze swoich obowiązków.
(78) Nie we wszystkich okolicznościach właściwe jest, aby po upływie okresu nie dłuższego niż trzy lata następowało całkowite umorzenie długów lub wygasał zakaz prowadzenia działalności, a zatem konieczne może być wprowadzenie odstępstw od tego przepisu, należycie uzasadnionych względami określonymi w prawie krajowym. Takie odstępstwa należy wprowadzić na przykład w przypadkach, gdy dłużnik jest nieuczciwy lub działał w złej wierze. W przypadku gdy na mocy prawa krajowego przedsiębiorcy nie korzystają z domniemania uczciwości i dobrej wiary, ciężar dowodu dotyczący ich uczciwości i dobrej wiary nie powinien sprawiać, że dostęp do postępowania staje się dla nich nadmiernie trudny lub uciążliwy.
(79) Ustalając, czy przedsiębiorca postępował nieuczciwie, organy sądowe lub administracyjne mogą uwzględnić okoliczności, takie jak: charakter i skala długu; moment zaciągnięcia długu; starania przedsiębiorcy mające na celu spłatę zadłużenia i wywiązanie się z obowiązków prawnych, w tym obowiązków dotyczących licencji publicznych i konieczności prawidłowej rachunkowości; działania podjęte przez przedsiębiorcę w celu uniemożliwienia wierzycielom dochodzenia roszczeń; w przypadku gdy zachodzi prawdopodobieństwo niewypłacalności - wywiązywanie się z obowiązków, które spoczywają na przedsiębiorcach będących kadrą kierowniczą spółki; a także przestrzeganie przepisów unijnego i krajowego prawa konkurencji i prawa pracy. Powinno być także możliwe wprowadzenie odstępstw w przypadku gdy przedsiębiorca nie wywiązał się z niektórych obowiązków prawnych, w tym obowiązków dotyczących zapewnienia wierzycielom maksymalnego zwrotu z zaangażowanych środków, które mogłyby przybrać formę ogólnego obowiązku generowania dochodów lub aktywów. Należy ponadto umożliwić wprowadzenie szczególnych odstępstw w przypadku konieczności zagwarantowania równowagi między prawami dłużnika, a prawami jednego lub większej liczby wierzycieli, na przykład gdy wierzyciel jest osobą fizyczną potrzebującą większej ochrony niż dłużnik.
(80) Odstępstwo mogłoby być również uzasadnione w przypadku, gdy koszty postępowania prowadzącego do umorzenia długów, w tym opłaty na rzecz organów sądowych i administracyjnych oraz nadzorców, nie są pokrywane. Państwa członkowskie powinny móc przewidzieć, że korzyści wynikające z takiego umorzenia długów mogą zostać cofnięte, na przykład w przypadku gdy sytuacja finansowa dłużnika ulega znaczącej poprawie na skutek niespodziewanych okoliczności, takich jak wygrana na loterii lub nabycie spadku bądź darowizna. Nie należy uniemożliwiać państwom członkowskim wprowadzenia dodatkowych odstępstw w ściśle określonych okolicznościach i gdy ma to należyte uzasadnienie.
(81) W przypadku gdy istnieje należycie uzasadniony powód zgodnie z prawem krajowym, właściwe mogłoby być ograniczenie możliwości umorzenia długów w przypadku niektórych kategorii długu. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość wyłączenia długów zabezpieczonych z możliwości umorzenia tylko do wartości zabezpieczenia zgodnie z prawem krajowym, podczas gdy pozostałą część długu należy traktować jak dług niezabezpieczony. Państwa członkowskie powinny móc wyłączyć dalsze kategorie długu, gdy ma to należyte uzasadnienie.
(82) Państwa członkowskie powinny móc przewidzieć, że organy sądowe lub administracyjne mogą weryfikować, z urzędu albo na wniosek osoby mającej w tym uzasadniony interes, czy przedsiębiorcy spełnili warunki uzyskania całkowitego umorzenia długów.
(83) W przypadku gdy na skutek zakazu prowadzenia działalności odmówiono przedsiębiorcy wydania zezwolenia lub licencji na prowadzenie danej działalności rzemieślniczej, gospodarczej, handlowej lub zawodowej, lub gdy takie zezwolenie lub licencję cofnięto, niniejsza dyrektywa nie powinna uniemożliwiać państwom członkowskim wymagania od przedsiębiorcy złożenia wniosku o nowe zezwolenie lub licencję po wygaśnięciu zakazu prowadzenia działalności. Przy przyjmowaniu decyzji dotyczącej działalności szczególnie nadzorowanej organ państwa członkowskiego powinien również móc brać pod uwagę fakt - nawet po wygaśnięciu zakazu prowadzenia działalności - że niewypłacalny przedsiębiorca uzyskał umorzenie długów zgodnie z niniejszą dyrektywą.
(84) Długi prywatne oraz długi wynikające z działalności zawodowej, których nie da się racjonalnie rozdzielić, na przykład w przypadku gdy dany składnik majątku jest wykorzystywany zarówno w ramach prowadzenia działalności zawodowej przedsiębiorcy, jak i poza nią, powinny być przedmiotem jednego postępowania. W przypadku gdy państwa członkowskie przewidują, że takie długi są przedmiotem różnych postępowań upadłościowych, potrzebne jest koordynacja tych postępowań. Niniejsza dyrektywa powinna pozostawać bez uszczerbku dla możliwości dokonania wyboru przez państwa członkowskie, aby wszystkie długi przedsiębiorcy były przedmiotem jednego postępowania. Nie należy uniemożliwiać państwom członkowskim, w których przedsiębiorcom pozwala się na kontynuowanie ich działalności na własny rachunek podczas postępowania upadłościowego, postanowienia, że tacy przedsiębiorcy mogą podlegać nowym postępowaniom upadłościowym, w przypadku gdy taka kontynuowana działalność doprowadzi do niewypłacalności.
(85) Niezbędne jest utrzymanie i zwiększenie przejrzystości i przewidywalności postępowań, tak aby ich wyniki sprzyjały podtrzymywaniu działalności przedsiębiorstw i pozwalały przedsiębiorcom na drugą szansę lub umożliwiały skuteczną likwidację nierentownych przedsiębiorstw. Niezbędne jest również zmniejszenie przewlekłości postępowań upadłościowych w wielu państwach członkowskich, gdyż prowadzi do braku pewności prawa dla wierzycieli i inwestorów oraz niskich stóp odzysku. Ponadto w kontekście mechanizmów ściślejszej współpracy pomiędzy sądami a zarządcami w sprawach transgranicznych ustanowionych na mocy rozporządzenia (UE) 2015/848 profesjonalizm wszystkich zaangażowanych podmiotów powinien osiągnąć zbliżony wysoki poziom w całej Unii. Aby osiągnąć te cele, państwa członkowskie powinny zapewnić, aby członkowie organów sądowych i administracyjnych zajmujących się postępowaniami dotyczącymi restrukturyzacji zapobiegawczej, niewypłacalności i umorzenia długów zostali odpowiednio przeszkoleni i dysponowali wiedzą fachową niezbędną do wykonywania swoich obowiązków. Odbycie takich szkoleń i zdobycie wiedzy fachowej mogłoby również mieć miejsce podczas pełnienia funkcji członka organu sądowego lub administracyjnego lub, przed powołaniem do pełnienia takich zadań, podczas wykonywania innych stosownych zadań.
(86) Takie szkolenia i wiedza fachowa powinny umożliwić podejmowanie w efektywny sposób decyzji o potencjalnie znaczącym skutku ekonomicznym i społecznym oraz nie powinny oznaczać, że członkowie organu sądowego muszą prowadzić wyłącznie sprawy z zakresu restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów. Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby postępowania dotyczące restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów były prowadzone w efektywny sposób i szybko. Efektywnym sposobem osiągnięcia celów pewności prawa i skuteczności postępowania mogłoby być utworzenie wyspecjalizowanych sądów lub izb sądowych, lub powoływanie wyspecjalizowanych sędziów zgodnie z prawem krajowym, a także skoncentrowanie jurysdykcji w ograniczonej liczbie organów sądowych lub administracyjnych. Państwa członkowskie nie powinny być zobowiązane do wymagania, aby postępowaniom dotyczącym restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów były uprzywilejowane w stosunku do innych postępowań.
(87) Państwa członkowskie powinny również zapewnić, aby osoby zawodowo zajmujące się restrukturyzacją, upadłością i umorzeniem długów powoływani przez organy sądowe lub administracyjne (zwane dalej "nadzorcami") były: odpowiednio przeszkolone; powoływane w przejrzysty sposób z należytym uwzględnieniem potrzeby zapewnienia skuteczności postępowania; podlegały nadzorowi w ramach wykonywania swoich zadań; oraz wykonywały swoje zadania w uczciwy sposób. Ważne jest, aby nadzorcy przestrzegali standardów przewidzianych w związku z takimi zadaniami, takich jak uzyskanie ubezpieczenia od odpowiedzialności zawodowej. Odbycie odpowiednich szkoleń oraz zdobycie kwalifikacji i wiedzy fachowej przez nadzorców mogłoby również mieć miejsce podczas wykonywania ich zawodu. Państwa członkowskie nie powinny mieć obowiązku same zapewniać potrzebnych szkoleń, lecz mogłyby one być zapewniane na przykład przez stowarzyszenia zawodowe lub inne organizacje. Zakresem niniejszej dyrektywy należy objąć także zarządców zdefiniowanych w rozporządzeniu (UE) 2015/848.
(88) Niniejsza dyrektywa nie powinna uniemożliwiać państwom członkowskim postanowienia, że nadzorcy wybierani są przez dłużnika, przez wierzycieli lub przez komitet wierzycieli z wykazu lub z puli, które zostały uprzednio zatwierdzone przez organ sądowy lub administracyjny. Wybierając nadzorcę, dłużnik, wierzyciele lub komitet wierzycieli mogliby korzystać z marginesu swobody w odniesieniu do wiedzy fachowej i doświadczenia, jakimi dysponuje nadzorca ogólnie i w odniesieniu do potrzeb konkretnej sprawy. Dłużnicy, którzy są osobami fizycznymi, mogliby zostać całkowicie zwolnieni z takiego obowiązku. W sprawach z elementami transgranicznymi decyzja o powołaniu nadzorcy powinna między innymi uwzględniać to, czy nadzorcy są w stanie wywiązać się z wynikających z rozporządzenia (UE) 2015/848 obowiązków w zakresie komunikowania się i współpracy z zarządcami oraz organami sądowymi i administracyjnymi z innych państw członkowskich, a także czy dysponują oni zasobami ludzkimi i administracyjnymi umożliwiającymi zajmowanie się potencjalnie złożonymi sprawami. Nie należy uniemożliwiać państwom członkowskim postanowienia, że nadzorca może zostać wybrany z zastosowaniem innych metod, takich jak wybór losowy przy użyciu oprogramowania komputerowego, pod warunkiem że zapewni się należyte uwzględnienie doświadczenia i wiedzy fachowej danego nadzorcy przy korzystaniu z takiej metody. Państwa członkowskie powinny móc decydować o sposobach wnoszenia sprzeciwu wobec wyboru lub powołania nadzorcy lub o sposobach występowania o zmianę nadzorcy - na przykład za pośrednictwem komitetu wierzycieli.
(89) Nadzorcy powinni podlegać mechanizmom nadzorczym i regulacyjnym, które powinny obejmować skuteczne środki dotyczące rozliczalności nadzorców, którzy nie dopełnili swoich obowiązków, takich jak: zmniejszenie wynagrodzenia nadzorcy; skreślenie z wykazu lub z puli nadzorców, którzy mogą być powoływani w sprawach dotyczących niewypłacalności; oraz, w stosownych przypadkach, sankcje dyscyplinarne, administracyjne lub karne. Takie mechanizmy nadzorcze i regulacyjne powinny pozostawać bez uszczerbku dla przepisów prawa krajowego dotyczących odpowiedzialności cywilnej za szkody wynikające z naruszenia zobowiązań umownych lub pozaumownych. Państwa członkowskie nie powinny być zobowiązane do ustanowienia specjalnych organów lub podmiotów. Państwa członkowskie powinny zapewnić publiczną dostępność informacji o organach lub podmiotach sprawujących nadzór nad nadzorcami. Na przykład, samo odniesienie do organu sądowego lub administracyjnego powinno wystarczyć do celów informacyjnych. Powinno być co do zasady możliwe osiągnięcie takich standardów bez potrzeby tworzenia nowych zawodów czy kwalifikacji na podstawie prawa krajowego. Państwa członkowskie powinny móc rozszerzyć zakres stosowania przepisów dotyczących szkolenia i nadzorowania nadzorców na innych nadzorców nieobjętych zakresem niniejszej dyrektywy. Państwa członkowskie nie powinny być zobowiązane do wprowadzenia przepisów przewidujących, że spory dotyczące wynagrodzenia nadzorców są uprzywilejowane w stosunku do innych postępowań.
(90) Aby w większym stopniu skrócić postępowania, ułatwić lepszy udział wierzycieli w postępowaniach dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów oraz zapewnić wierzycielom podobne warunki, niezależnie od tego, gdzie w Unii znajduje się ich siedziba lub miejsce zamieszkania, państwa członkowskie powinny wprowadzić przepisy, na podstawie których dłużnicy, wierzyciele, nadzorcy oraz organy sądowe i administracyjne będą mogli stosować elektroniczne środki komunikacji na odległość. Należy zatem umożliwić, aby działania proceduralne, takie jak zgłoszenie wierzytelności przez wierzycieli, powiadomienie wierzycieli lub wnoszenie skarg i odwołań, mogły być przeprowadzane przy zastosowaniu elektronicznych środków komunikacji. Państwa członkowskie powinny móc przewidzieć, że wierzyciel może być powiadamiany jedynie drogą elektroniczną jeżeli wyraził wcześniej zgodę na komunikację drogą elektroniczną.
(91) Strony postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów nie powinny mieć obowiązku stosowania elektronicznych środków komunikacji, jeśli stosowanie takich środków nie jest obowiązkowe na mocy prawa krajowego, bez uszczerbku dla możliwości ustanowienia przez państwa członkowskie obowiązkowego systemu elektronicznego składania i doręczania dokumentów w postępowaniach dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów. Państwa członkowskie powinny móc dokonać wyboru środków komunikacji elektronicznej. Środki takie mogłyby obejmować na przykład, specjalnie utworzony system do elektronicznego przekazywania takich dokumentów lub korzystanie z poczty elektronicznej, nie uniemożliwiając państwom członkowskim wprowadzenia elementów zapewniających bezpieczeństwo komunikacji elektronicznej, takich jak podpis elektroniczny lub usługi zaufania, takie jak usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 18 .
(92) Ważne jest zbieranie rzetelnych i porównywalnych danych odnoszących się do wyników postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, w celu monitorowania wdrażania i stosowania niniejszej dyrektywy. Państwa członkowskie powinny zatem zbierać i agregować dane o stopniu szczegółowości wystarczającym do dokładnej oceny funkcjonowania niniejszej dyrektywy w praktyce oraz powinny przekazywać te dane Komisji. Formularz do przekazywania takich danych Komisji powinien zostać ustanowiony przez Komisję, którą wspomaga komitet w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 19 . Formularz powinien zawierać wykaz głównych wyników postępowań, które są wspólne dla wszystkich państw członkowskich. Na przykład w przypadku postępowania restrukturyzacyjnego tymi głównymi wynikami mogłyby być: plan zatwierdzony przez sąd; plan niezatwierdzony przez sąd; postępowania restrukturyzacyjne przekształcone w postępowania likwidacyjne lub zakończone ze względu na wszczęcie postępowania likwidacyjnego przed zatwierdzeniem planu przez sąd. Państwa członkowskie nie powinny być zobowiązane do przekazywania informacji o wynikach w podziale na ich rodzaje w przypadku postępowań, które zakończyły się przed podjęciem jakichkolwiek stosownych środków; zamiast tego mogłyby podawać łączną liczbę wszystkich postępowań, które zostały uznane za niedopuszczalne, które zostały odrzucone lub wycofane przed ich wszczęciem.
(93) Formularz do przekazywania danych powinien zawierać wykaz opcji, które państwa członkowskie mogłyby wziąć pod uwagę przy ustalaniu wielkości dłużnika, poprzez odniesienie do jednego lub większej liczby elementów definicji MŚP i dużych przedsiębiorstw, wspólnych dla wszystkich państw członkowskich. Wykaz ten powinien zawierać opcję ustalania wielkości dłużnika wyłącznie na podstawie liczby pracowników. Formularz powinien: definiować elementy średniego kosztu i średnich stóp odzysku, w odniesieniu do których państwa członkowskie powinny móc gromadzić dane na zasadzie dobrowolności; zapewniać wskazówki dotyczące elementów, które mogłyby być brane pod uwagę przez państwa członkowskie korzystające z techniki doboru próby, na przykład dotyczące wielkości próby, aby zapewnić reprezentatywność pod względem rozmieszczenia geograficznego, wielkości dłużników i sektora przemysłu; oraz umożliwiać państwom członkowskim przekazywanie wszelkich dostępnych dodatkowych informacji, na przykład dotyczących całkowitej kwoty aktywów i pasywów dłużników.
(94) Fundamentem stabilności rynków finansowych są umowy o zabezpieczenie finansowe - dotyczy to w szczególności zabezpieczeń związanych z uczestnictwem w określonych systemach lub w operacjach banku centralnego, a także depozytów zabezpieczających przekazywanych kontrahentom centralnym. Ponieważ wartość instrumentów finansowych stanowiących zabezpieczenie może cechować duża zmienność, niezwykle ważne jest, aby dokonać ich sprzedaży, zanim stracą na wartości. Z tego względu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/26/WE 20 i 2002/47/WE 21 oraz rozporządzenie (UE) nr 648/2012 powinny być stosowane niezależnie od przepisów niniejszej dyrektywy. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość wyłączenia uzgodnień dotyczących kompensowania sald, w tym nettingu upadłościowego, ze skutków wstrzymywania indywidualnych czynności egzekucyjnych, nawet w okolicznościach, gdy nie są one objęte zakresem stosowania dyrektyw 98/26/WE i 2002/47/WE oraz rozporządzenia (UE) nr 648/2012, jeżeli takie uzgodnienia są wykonalne na mocy przepisów danego państwa członkowskiego, nawet jeśli wszczęto postępowanie upadłościowe.
Mogłoby to dotyczyć znaczącej liczby umów ramowych powszechnie stosowanych na rynku finansowym, energetycznym i towarowym, zarówno przez kontrahentów niefinansowych, jak i finansowych. Takie uzgodnienia zmniejszają ryzyka systemowe, zwłaszcza na rynkach instrumentów pochodnych. Uzgodnienia takie można by zatem wyłączyć z ograniczeń, które przepisy o niewypłacalności nakładają na umowy wzajemne podlegające wykonaniu. W związku z tym państwa członkowskie powinny mieć również możliwość wyłączania ze skutków wstrzymywania indywidualnych czynności egzekucyjnych przypadku ustawowych uzgodnień dotyczących kompensowania, w tym uzgodnień dotyczących kompensowania upadłościowego, które stosuje się po wszczęciu postępowania upadłościowego. Kwota będąca wynikiem zastosowania uzgodnień dotyczących kompensowania, w tym uzgodnień dotyczących kompensowania upadłościowego, powinna jednak być objęta wstrzymaniem indywidualnych czynności egzekucyjnych.
(95) Państwa członkowskie będące stronami Konwencji o zabezpieczeniach międzynarodowych na wyposażeniu ruchomym przyjętej w Kapsztadzie w dniu 16 listopada 2001 r., oraz protokołów do tej konwencji, powinny móc dalej wypełniać swoje istniejące zobowiązania międzynarodowe. Przepisy niniejszej dyrektywy dotyczące ram restrukturyzacji zapobiegawczej powinny mieć zastosowanie z odstępstwami niezbędnymi do zapewnienia stosowania tych przepisów bez uszczerbku dla stosowania tej konwencji i protokołów do niej.
(96) Prawo spółek nie powinno zagrażać skuteczności procesu przyjmowania i realizacji planu restrukturyzacji. Państwa członkowskie powinny zatem móc odstąpić od wymogów określonych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1132 22 dotyczących obowiązków w zakresie zwoływania walnego zgromadzenia i oferowania akcji akcjonariuszom z zachowaniem ich prawa pierwszeństwa, w zakresie i na okres, w jakim odstępstwo takie jest niezbędne do zapewnienia, aby akcjonariusze nadużywający praw przysługujących im na mocy tej dyrektywy nie udaremnili działań restrukturyzacyjnych. Państwa członkowskie mogłyby być na przykład zmuszone odstąpić od obowiązku zwoływania walnego zgromadzenia akcjonariuszy lub od zwykłych terminów w przypadkach gdy kadra zarządzająca ma podjąć pilne działania, aby zabezpieczyć majątek przedsiębiorstwa, na przykład poprzez zwrócenie się o wstrzymanie indywidualnych czynności egzekucyjnych, a także w sytuacji gdy nastąpiła poważna i nagła utrata kapitału subskrybowanego i zachodzi prawdopodobieństwo niewypłacalności. Odstępstwa od stosowania prawa spółek mogłyby być również wymagane w przypadku gdy plan restrukturyzacji przewiduje emisję nowych akcji, które mogłyby być oferowane wierzycielom na zasadzie pierwszeństwa w ramach zamiany długu na udziały w kapitale własnym, lub przewiduje zmniejszenie kwoty kapitału subskrybowanego w przypadku przejęcia części przedsiębiorstwa.Takie odstępstwa powinny być ograniczone w czasie w zakresie, w jakim państwa członkowskie uznają je za niezbędne dla ustanowienia ram restrukturyzacji zapobiegawczej. Państwa członkowskie nie powinny być zobowiązane do bezterminowych lub tymczasowych, całkowitych lub częściowych odstępstw od prawa spółek, jeśli zapewnią, aby wymogi ich prawa spółek nie zagrażały skuteczności procesu restrukturyzacji, lub jeśli państwa członkowskie posiadają inne, równie skuteczne instrumenty zapewniające, aby akcjonariusze nie utrudniali bezzasadnie przyjęcia lub realizacji planu restrukturyzacji, który przywróciłby rentowność przedsiębiorstwa. W tym kontekście państwa członkowskie powinny zwrócić szczególną uwagę na skuteczność przepisów dotyczących wstrzymania indywidualnych czynności egzekucyjnych oraz zatwierdzenia planu restrukturyzacji, które nie powinny być bezzasadnie blokowane przez propozycje zwołania walnego zgromadzenia akcjonariuszy lub wyniki tego zgromadzenia. Należy zatem odpowiednio zmienić dyrektywę (UE) 2017/1132. Państwa członkowskie powinny dysponować marginesem swobody w odniesieniu do oceny, które odstępstwa są konieczne w kontekście krajowego prawa spółek w celu skutecznego wykonania niniejszej dyrektywy, oraz powinny również móc przewidzieć podobne wyłączenia ze stosowania dyrektywy (UE) 2017/1132 w przypadku postępowań upadłościowych, które nie są objęte zakresem stosowania niniejszej dyrektywy, ale które umożliwiają podjęcie środków restrukturyzacyjnych.
(97) W odniesieniu do ustalenia wzoru formularza przekazywania danych i jego późniejszych zmian należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011.
(98) Komisja powinna przeprowadzić badanie, aby ocenić, czy konieczne jest przedstawienie wniosków ustawodawczych dotyczących niewypłacalności osób nieprowadzących działalności handlowej, gospodarczej, rzemieślniczej lub zawodowej, które - jako konsumenci - w dobrej wierze są czasowo lub stale niezdolne do spłacania swoich długów w terminie ich wymagalności. W ramach takiego badania należy sprawdzić, czy takim osobom należy zagwarantować dostęp do podstawowych towarów i usług, aby zapewnić im godziwe warunki życia.
(99) Zgodnie ze wspólną deklaracją polityczną państw członkowskich i Komisji z dnia 28 września 2011 r. dotyczącą dokumentów wyjaśniających 23 państwa członkowskie zobowiązały się do złożenia, w uzasadnionych przypadkach, wraz z powiadomieniem o transpozycji, jednego lub większej liczby dokumentów wyjaśniających związki między elementami dyrektywy a odpowiadającymi im częściami krajowych instrumentów transpozycyjnych. W odniesieniu do niniejszej dyrektywy, ustawodawca uznaje, że przekazanie takich dokumentów jest uzasadnione.
(100) Ponieważ cele niniejszej dyrektywy nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na fakt, że różnice pomiędzy krajowymi ramami dotyczącymi restrukturyzacji i upadłości utrudniałyby w dalszym ciągu swobodny przepływ kapitału i swobodę przedsiębiorczości, możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule, niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(101) W dniu 7 czerwca 2017 r. Europejski Bank Centralny wydał opinię 24 ,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
W imieniu Parlamentu Europejskiego | W imieniu Rady |
A. TAJANI | G. CIAMBA |
Przewodniczący | Przewodniczący |
- zmieniony przez sprostowanie z dnia 1 października 2020 r. (Dz.U.UE.L.2020.317.39).
- zmieniony przez sprostowanie z dnia 24 lutego 2022 r. (Dz.U.UE.L.2022.43.93) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 16 lipca 2019 r.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie zgodziło się na usunięcie z ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców przepisu podnoszącego w kodeksie pracy kary dla pracodawców. Senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej zaakceptowała we wtorek jedynie poprawki Biura Legislacyjnego Senatu do tej ustawy. Nie można jednak wykluczyć, że na posiedzeniu Senatu inni senatorowie przejmą poprawki zgłaszane przez stronę pracodawców.
11.03.2025Podczas ostatniego posiedzenia Sejmu, ku zaskoczeniu zarówno przedsiębiorców, jak i części posłów koalicji rządzącej, Lewica w ostatniej chwili „dorzuciła” do ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom poprawki zaostrzające kary za naruszanie przepisów prawa pracy - m.in. umożliwiające orzeczenie kary ograniczenia wolności. Jednocześnie zignorowano postulaty organizacji pracodawców, mimo wcześniejszych zapewnień rządu o ich poparciu.
27.02.2025Już nie 30 tys. zł, a 50 tys. zł ma grozić maksymalnie pracodawcy, który zawrze umowę cywilnoprawną, choć powinien - umowę o pracę. Podobnie temu, który nie wypłaca w terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi jego rodziny. A jeśli nie wypłaca przez okres co najmniej 3 miesięcy, to kara ma wynieść nawet 60 tys. złotych - zdecydował Sejm, przyjmując poprawkę Lewicy, zmieniającą Kodeks pracy w... ustawie dotyczącej cudzoziemców.
25.02.2025500 zł zarobi członek obwodowej komisji wyborczej w wyborach Prezydenta RP, 600 zł - zastępca przewodniczącego, a 700 zł przewodniczący komisji wyborczej – wynika z uchwały Państwowej Komisji Wyborczej. Jeżeli odbędzie się ponownie głosowanie, zryczałtowana dieta wyniesie 75 proc. wysokości diety w pierwszej turze. Termin zgłaszania kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych mija 18 kwietnia
20.01.20251 stycznia 2025 r. weszły w życie liczne zmiany podatkowe, m.in. nowe definicje budynku i budowli w podatku od nieruchomości, JPK CIT, globalny podatek wyrównawczy, PIT kasowy, zwolnienie z VAT dla małych firm w innych krajach UE. Dla przedsiębiorców oznacza to często nowe obowiązki sprawozdawcze i zmiany w systemach finansowo-księgowych. Firmy muszą też co do zasady przeprowadzić weryfikację nieruchomości pod kątem nowych przepisów.
02.01.2025W 2025 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie tylko raz. Obniżeniu ulegnie natomiast minimalna podstawa wymiaru składki zdrowotnej płaconej przez przedsiębiorców. Grozi nam za to podwyżka podatku od nieruchomości. Wzrosną wynagrodzenia nauczycieli, a prawnicy zaczną lepiej zarabiać na urzędówkach. Wchodzą w życie zmiany dotyczące segregacji odpadów i e-doręczeń. To jednak nie koniec zmian, jakie czekają nas w Nowym Roku.
31.12.2024Identyfikator: | Dz.U.UE.L.2019.172.18 |
Rodzaj: | Dyrektywa |
Tytuł: | Dyrektywa 2019/1023 w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności oraz w sprawie środków zwiększających skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, a także zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132 (dyrektywa o restrukturyzacji i upadłości) |
Data aktu: | 20/06/2019 |
Data ogłoszenia: | 26/06/2019 |
Data wejścia w życie: | 16/07/2019 |