a także mając na uwadze, co następuje:(1) Usługi płatnicze oferowane drogą elektroniczną powinny być wykonywane w sposób bezpieczny, z użyciem technologii będących w stanie zagwarantować bezpieczne uwierzytelnianie użytkownika i w jak największym stopniu ograniczyć ryzyko oszustw. Procedura uwierzytelniania zasadniczo powinna obejmować mechanizmy monitorowania transakcji w celu wykrywania prób wykorzystania utraconych, skradzionych lub przywłaszczonych indywidualnych danych uwierzytelniających użytkownika usług płatniczych, a także powinna zapewniać, aby użytkownik usług płatniczych był użytkownikiem uprawnionym, a zatem wyraża zgodę na transfer środków pieniężnych i dostęp do informacji o swoim rachunku w ramach zwykłego stosowania indywidualnych danych uwierzytelniających. Ponadto konieczne jest określenie wymogów dotyczących silnego uwierzytelniania klienta, które należy stosować każdorazowo wówczas, gdy płatnik uzyskuje dostęp do swojego rachunku płatniczego w trybie online, inicjuje elektroniczną transakcję płatniczą lub przeprowadza czynność za pomocą kanału zdalnego, która może wiązać się z ryzykiem oszustwa płatniczego lub innych nadużyć, poprzez wprowadzenie wymogu generowania kodu uwierzytelniającego odpornego na ryzyko sfałszowania w całości lub na skutek ujawnienia dowolnych elementów, z których kod został wygenerowany.
(2) Mając na względzie, że metody dokonywania oszustw stale ewoluują, w ramach wymogów dotyczących silnego uwierzytelniania klienta należy dopuścić możliwość innowacji w zakresie rozwiązań technicznych, stanowiących odpowiedź na pojawianie się nowych zagrożeń dla bezpieczeństwa płatności elektronicznych. W celu zapewnienia nieprzerwanego skutecznego wdrażania wymogów, które zostaną sformułowane, należy również wymagać, aby środki bezpieczeństwa w zakresie stosowania silnego uwierzytelniania klienta i wyłączeń w tym zakresie, środki służące ochronie poufności i integralności indywidualnych danych uwierzytelniających oraz środki ustanawiające wspólne i bezpieczne otwarte standardy komunikacji były dokumentowane, okresowo badane, poddawane ocenie i audytowi przez audytorów posiadających wiedzę ekspercką w zakresie bezpieczeństwa informatycznego i płatności elektronicznych, którzy działają niezależnie. Aby właściwe organy mogły monitorować jakość przeglądu takich środków, przeglądy te należy udostępniać organom na ich żądanie.
(3) Zważywszy na fakt, że elektroniczne zdalne transakcje płatnicze obarczone są większym ryzykiem oszustwa, należy wprowadzić dodatkowe wymogi dotyczące silnego uwierzytelniania klienta w przypadku tych transakcji, zapewniające, aby elementy objęte uwierzytelnieniem dynamicznie łączyły transakcję z kwotą i odbiorcą określonymi przez płatnika w momencie zainicjowania transakcji.
(4) Dynamiczne łączenie można uzyskać poprzez generowanie kodów uwierzytelniających, które podlega zestawowi restrykcyjnych wymogów bezpieczeństwa. Aby zapewnić neutralność pod względem technologicznym, nie należy wymagać stosowania konkretnej technologii do celów wdrożenia kodów uwierzytelniających. Kody uwierzytelniające powinny zatem opierać się na takich rozwiązaniach, jak: generowanie i walidacja jednorazowych haseł, podpisy cyfrowe lub innego rodzaju metody stwierdzania ważności oparte na mechanizmach kryptograficznych z zastosowaniem kluczy lub materiału kryptograficznego przechowywanego w elementach uwierzytelnienia, z zastrzeżeniem spełnienia wymogów bezpieczeństwa.
(5) Należy określić szczegółowe wymogi dotyczące sytuacji, w której w momencie zainicjowania elektronicznej zdalnej transakcji płatniczej przez płatnika ostateczna kwota transakcji nie jest znana, w celu zapewnienia, aby silne uwierzytelnianie klienta dotyczyło konkretnie maksymalnej kwoty, na jaką płatnik wyraził zgodę, jak określono w dyrektywie (UE) 2015/2366.
(6) Aby zagwarantować stosowanie silnego uwierzytelniania klienta, konieczny jest również wymóg zapewnienia odpowiednich zabezpieczeń w przypadku elementów silnego uwierzytelniania klienta, którymi to zabezpieczeniami mogą być: w przypadku elementów należących do kategorii "wiedza" (coś, co wie wyłącznie użytkownik) - długość lub złożoność; w przypadku elementów należących do kategorii "posiadanie" (coś, co posiada wyłącznie użytkownik) - specyfikacja algorytmu, długość klucza i entropia informacyjna; oraz w przypadku urządzeń i oprogramowania do odczytu elementów należących do kategorii "cechy klienta" (coś, czym jest użytkownik) - specyfikacja algorytmu, zabezpieczenia czytnika i wzorca biometrycznego, przy czym zabezpieczenia te są szczególnie istotne w celu ograniczenia ryzyka, że elementy te zostaną odkryte przez osoby niepowołane, ujawnione takim osobom lub przez nie wykorzystane. Konieczne jest również określenie wymogów w celu zapewnienia, aby elementy te były niezależne, tak aby naruszenie jednego z nich nie osłabiało wiarygodności pozostałych, w szczególności jeżeli którykolwiek z tych elementów jest stosowany w urządzeniu wielofunkcyjnym, czyli w urządzaniu takim jak tablet lub telefon komórkowy, które można wykorzystać zarówno do wydania dyspozycji płatności, jak i w procesie uwierzytelniania.
(7) Wymogi dotyczące silnego uwierzytelniania klienta mają zastosowanie do płatności zainicjowanych przez płatnika, niezależnie od tego, czy płatnik jest osobą fizyczną czy osobą prawną.
(8) Płatności dokonywane za pomocą instrumentów płatniczych używanych anonimowo ze względu na swój charakter nie podlegają obowiązkowi silnego uwierzytelniania klienta. Jeżeli na podstawie postanowień umowy lub przepisów prawa możliwość anonimowego używania takich instrumentów zostanie zniesiona, wówczas płatności podlegają wymogom bezpieczeństwa wynikającym z dyrektywy (UE) 2015/2366 i z przedmiotowego regulacyjnego standardu technicznego.
(9) Zgodnie z dyrektywą (UE) 2015/2366 wyłączenia z obowiązku stosowania zasady silnego uwierzytelniania klienta określono na podstawie poziomu ryzyka związanego z transakcją płatniczą, kwoty transakcji, powtarzalnego charakteru transakcji i kanału płatności używanego do wykonania transakcji płatniczej.
(10) Czynności, które wiążą się z dostępem do salda rachunku płatniczego i ostatnich transakcji na rachunku płatniczym bez ujawniania szczególnie chronionych danych dotyczących płatności, powtarzającymi się płatnościami na rzecz tych samych odbiorców, które zostały uprzednio ustanowione lub potwierdzone przez płatnika z zastosowaniem silnego uwierzytelnienia klienta, a także płatnościami dokonywanymi na rzecz tej samej osoby fizycznej lub prawnej posiadającej rachunek u tego samego dostawcy usług płatniczych oraz płatnościami dokonywanymi przez taką osobę, charakteryzują się niskim poziomem ryzyka, w związku z czym dostawcy usług płatniczych nie muszą stosować silnego uwierzytelniania klienta. Niezależnie do powyższego, zgodnie z art. 65, 66 i 67 dyrektywy (UE) 2015/2366 dostawcy świadczący usługę inicjowania płatności, dostawcy usług płatniczych wydający instrumenty płatnicze oparte na karcie i dostawcy świadczący usługę dostępu do informacji o rachunku powinni występować do dostawcy usług płatniczych prowadzącego rachunek o niezbędne i istotne informacje na potrzeby świadczenia danej usługi płatniczej i je od niego uzyskiwać wyłącznie za zgodą użytkownika usług płatniczych. Taka zgoda może zostać udzielona indywidualnie w odniesieniu do poszczególnych wniosków o udzielenie informacji lub inicjowanych płatności lub, w przypadku dostawców świadczących usługę dostępu do informacji o rachunku, jako upoważnienie w odniesieniu do wyznaczonego rachunku płatniczego i powiązanych transakcji płatniczych określonych w ramach uzgodnienia umownego z użytkownikiem usług płatniczych.
(11) Należy przewidzieć wyłączenia dotyczące niskokwotowych płatności zbliżeniowych w punktach sprzedaży, uwzględniające również maksymalną liczbę następujących po sobie transakcji lub pewną ustaloną maksymalną wartość następujących po sobie transakcji, które nie wymagają stosowania silnego uwierzytelniania klienta, gdyż takie wyłączenia pozwalają na rozwój usług płatniczych przyjaznych użytkownikowi i obarczonych niskim ryzykiem. Należy również wprowadzić wyłączenie dotyczące elektronicznych transakcji płatniczych inicjowanych za pomocą terminali samoobsługowych w sytuacjach, w których zastosowanie silnego uwierzytelnienia klienta może nie zawsze być łatwe ze względów operacyjnych (np. w celu uniknięcia kolejek i ewentualnych wypadków w bramkach poboru opłat za przejazd lub ze względu na innego rodzaju ryzyko w zakresie bezpieczeństwa lub ochrony).
(12) Podobnie jak w przypadku wyłączenia dotyczącego niskokwotowych płatności zbliżeniowych w punkcie sprzedaży należy osiągnąć właściwą równowagę między koniecznością osiągnięcia większego bezpieczeństwa zdalnych transakcji płatniczych a potrzebą zapewnienia, aby płatności w obszarze handlu elektronicznego były przyjazne użytkownikowi i łatwo dostępne. W myśl tych zasad progi, poniżej których nie trzeba stosować żadnego silnego uwierzytelniania klienta, należy określać w sposób ostrożny, tak aby uwzględnić wyłącznie zakupy przez internet o niskiej wartości. Progi w odniesieniu do zakupów przez internet należy określać w sposób bardziej ostrożny, ponieważ brak fizycznej obecności danej osoby przy dokonywaniu zakupu stwarza nieznacznie większe ryzyko dla bezpieczeństwa.
(13) Wymogi dotyczące silnego uwierzytelniania klienta mają zastosowanie do płatności zainicjowanych przez płatnika, niezależnie od tego, czy płatnik jest osobą fizyczną czy osobą prawną. Wiele płatności korporacyjnych jest inicjowanych za pomocą specjalnych procesów lub protokołów gwarantujących wysokie poziomy bezpieczeństwa płatności, które dyrektywa (UE) 2015/2366 ma na celu osiągnąć za pomocą silnego uwierzytelniania klienta. Jeżeli właściwe organy ustalą, że takie procesy lub protokoły płatności - dostępne wyłącznie dla płatników, którzy nie są konsumentami - zapewniają osiągnięcie celów w zakresie bezpieczeństwa określonych w dyrektywie (UE) 2015/2366, dostawcy usług płatniczych mogą, w odniesieniu do takich procesów lub protokołów, zostać zwolnieni z wymogu stosowania silnego uwierzytelniania klienta.
(14) Jeżeli w ramach analizy ryzyka transakcji w czasie rzeczywistym dana transakcja płatnicza zostaje uznana za transakcję niskiego ryzyka, wówczas również stosowne jest wprowadzenie wyłączenia wobec dostawcy usług płatniczych, który nie zamierza stosować silnego uwierzytelniania klienta, przyjmując zamiast tego skuteczne wymogi oparte na analizie ryzyka, które gwarantują bezpieczeństwo środków pieniężnych i danych osobowych użytkownika usług płatniczych. Takie wymogi oparte na analizie ryzyka powinny uwzględniać wyniki analizy ryzyka - potwierdzające, że nie odnotowano żadnego nadzwyczajnego schematu wydatków ani wzorca zachowań ze strony płatnika, z uwzględnieniem innych czynników ryzyka, w tym informacji na temat lokalizacji płatnika i odbiorcy - w połączeniu z progami kwotowymi opartymi na wskaźnikach oszustw obliczonych dla zdalnych transakcji płatniczych. Jeżeli - na podstawie analizy ryzyka transakcji w czasie rzeczywistym - danej płatności nie można uznać za płatność charakteryzującą się niskim poziomem ryzyka, dostawca usług płatniczych powinien powrócić do stosowania silnego uwierzytelniania klienta. Maksymalną wartość, której może dotyczyć tego rodzaju wyłączenie na podstawie analizy ryzyka, należy określić w sposób zapewniający bardzo niski odnośny wskaźnik oszustw, również w porównaniu ze wskaźnikami oszustw dla wszystkich transakcji płatniczych realizowanych przez danego dostawcę usług płatniczych, w tym transakcji uwierzytelnionych z zastosowaniem silnego uwierzytelnienia klienta, w określonym przedziale czasowym i w ujęciu kroczącym.
(15) Do celów zapewnienia skutecznego egzekwowania wyłączeń dostawcy usług płatniczych, którzy pragną korzystać z wyłączeń z obowiązku stosowania silnego uwierzytelniania klienta, powinni regularnie monitorować i udostępniać właściwym organom i Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Bankowego (EUNB), na ich żądanie i w odniesieniu do każdego rodzaju transakcji płatniczych, wartość nielegalnych lub nieautoryzowanych transakcji płatniczych i odnotowane wskaźniki oszustw w odniesieniu do wszystkich realizowanych przez nich transakcji płatniczych, zarówno tych uwierzytelnionych z zastosowaniem silnego uwierzytelniania klienta, jak i tych realizowanych w oparciu o stosowne wyłączenie.
(16) Gromadzenie tych nowych danych historycznych dotyczących wskaźników oszustw w przypadku elektronicznych transakcji płatniczych przyczyni się również do skutecznego przeglądu progów dokonywanego przez EUNB na potrzeby wyłączenia z obowiązku stosowania silnego uwierzytelniania klienta na podstawie analizy ryzyka transakcji w czasie rzeczywistym. EUNB powinien dokonywać przeglądu przedmiotowych regulacyjnych standardów technicznych i, w stosownych przypadkach, przedłożyć Komisji wniosek dotyczący ich aktualizacji, przedstawiając projekty nowych progów i stosownych wskaźników oszustw w celu zwiększenia bezpieczeństwa zdalnych płatności elektronicznych zgodnie z art. 98 ust. 5 dyrektywy (UE) 2015/2366 i art. 10 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 2 .
(17) Dostawcy usług płatniczych korzystający z przewidzianych wyłączeń powinni w każdej chwili mieć możliwość podjęcia decyzji o stosowaniu silnego uwierzytelniania klienta w odniesieniu do czynności i transakcji płatniczych, o których mowa w tych przepisach.
(18) Środki służące ochronie poufności i integralności indywidualnych danych uwierzytelniających, jak również urządzenia i oprogramowanie uwierzytelniające powinny ograniczać ryzyko związane z oszustwami popełnianymi w ramach nieuprawnionego lub nielegalnego użycia instrumentów płatniczych oraz nieuprawnionego dostępu do rachunków płatniczych. W tym celu konieczne jest wprowadzenie wymogów dotyczących bezpiecznego tworzenia oraz dostarczania indywidualnych danych uwierzytelniających i ich powiązania z użytkownikiem usług płatniczych, a także określenie warunków odnowienia i dezaktywacji takich danych uwierzytelniających.
(19) Aby zapewnić skuteczną i bezpieczną komunikację między odpowiednimi podmiotami w kontekście usług dostępu do informacji o rachunku, usług inicjowania płatności i potwierdzania dostępności środków pieniężnych, konieczne jest określenie wymogów w zakresie wspólnych i bezpiecznych otwartych standardów komunikacji, których muszą przestrzegać wszyscy odpowiedni dostawcy usług płatniczych. W dyrektywie (UE) 2015/2366 przewidziano dostęp dostawców świadczących usługę dostępu do informacji o rachunku do informacji o rachunku płatniczym i korzystanie przez nich z takich informacji. Niniejsze rozporządzenie nie zmienia zatem zasad dotyczących dostępu do rachunków innych niż rachunki płatnicze.
(20) Każdy dostawca usług płatniczych prowadzący rachunek, który obsługuje rachunki płatnicze dostępne za pośrednictwem internetu, powinien zapewnić co najmniej jeden interfejs dostępu umożliwiający bezpieczną komunikację z dostawcami świadczącymi usługę dostępu do informacji o rachunku, dostawcami świadczącymi usługę inicjowania płatności i dostawcami usług płatniczych wydającymi instrumenty płatnicze oparte na karcie. Taki interfejs powinien zapewniać dostawcom świadczącym usługę dostępu do informacji o rachunku, dostawcom świadczącym usługę inicjowania płatności i dostawcom usług płatniczych wydającym instrumenty płatnicze oparte na karcie możliwość identyfikacji siebie wobec dostawcy usług płatniczych prowadzącego rachunek. Taki interfejs powinien również umożliwiać dostawcom świadczącym usługę dostępu do informacji o rachunku i dostawcom świadczącym usługę inicjowania płatności poleganie na procedurach uwierzytelniania zapewnianych użytkownikowi usług płatniczych przez dostawcę usług płatniczych prowadzącego rachunek. Aby zapewnić neutralność technologii i modelu biznesowego, dostawcy usług płatniczych prowadzący rachunek powinni mieć możliwość dokonania wyboru, czy zapewnią osobny interfejs przeznaczony do komunikacji z dostawcami świadczącymi usługę dostępu do informacji o rachunku, dostawcami świadczącymi usługę inicjowania płatności i dostawcami usług płatniczych wydającymi instrumenty płatnicze oparte na karcie, czy też dopuszczą, do celów takiej komunikacji, stosowanie interfejsu służącego do identyfikacji użytkowników usług płatniczych dostawców usług płatniczych prowadzących rachunek i do komunikacji z takimi użytkownikami.
(21) Specyfikacja techniczna interfejsu powinna być odpowiednio udokumentowana i podana do wiadomości publicznej, aby dostawcy świadczący usługę dostępu do informacji o rachunku, dostawcy świadczący usługę inicjowania płatności i dostawcy usług płatniczych wydający instrumenty płatnicze oparte na karcie mogli opracować swoje rozwiązania techniczne. Ponadto dostawca usług płatniczych prowadzący rachunek powinien zapewnić mechanizm umożliwiający dostawcom usług płatniczych przetestowanie swoich rozwiązań technicznych co najmniej na sześć miesięcy przed datą rozpoczęcia stosowania niniejszych standardów regulacyjnych lub, jeżeli uruchomienie takich rozwiązań następuje po dacie rozpoczęcia stosowania niniejszych standardów, przed datą wprowadzenia interfejsu na rynek. Aby zapewnić interoperacyjność różnych technologicznych rozwiązań komunikacyjnych, interfejs musi opierać się na standardach komunikacji opracowanych przez międzynarodowe lub europejskie organizacje normalizacyjne.
(22) Jakość usług świadczonych przez dostawców świadczących usługę dostępu do informacji o rachunku i dostawców świadczących usługę inicjowania płatności będzie zależeć od prawidłowego działania interfejsów wprowadzonych lub dostosowanych przez dostawców usług płatniczych prowadzących rachunek. Ważne jest zatem, aby w przypadku braku zgodności takich interfejsów z przepisami określonymi w przedmiotowych standardach podejmowano środki gwarantujące ciągłość działania z myślą o użytkownikach przedmiotowych usług. Właściwe organy krajowe odpowiadają za zapewnienie, aby nie dochodziło do blokowania ani zakłócania usług świadczonych przez dostawców świadczących usługę dostępu do informacji o rachunku i dostawców świadczących usługę inicjowania płatności.
(23) Jeżeli dostęp do rachunków płatniczych odbywa się za pośrednictwem specjalnego interfejsu, aby zapewnić użytkownikom usług płatniczych prawo do korzystania z usług dostawców świadczących usługę inicjowania płatności i z usług umożliwiających dostęp do informacji o rachunku, jak przewidziano w dyrektywie (UE) 2015/2366, konieczne jest określenie wymogu, zgodnie z którym poziom dostępności i efektywności specjalnych interfejsów musi odpowiadać poziomowi dostępności i efektywności interfejsu dostępnego dla użytkownika usług płatniczych. Dostawcy usług płatniczych prowadzący rachunek powinni również określić przejrzyste kluczowe wskaźniki efektywności i cele w zakresie gwarantowanego poziomu usług w odniesieniu do dostępności i efektywności specjalnych interfejsów, które to wskaźniki i cele powinny być przynajmniej w równym stopniu rygorystyczne co wskaźniki i cele wykorzystywane w odniesieniu do interfejsu stosowanego na potrzeby ich użytkowników usług płatniczych. Takie interfejsy powinny być testowane przez dostawców usług płatniczych, którzy będą z nich korzystać, i powinny podlegać testom warunków skrajnych i monitorowaniu prowadzonym przez właściwe organy.
(24) W celu zagwarantowania, aby dostawcy usług płatniczych świadczący usługi w oparciu o specjalny interfejs mogli nadal świadczyć swoje usługi w przypadku wystąpienia problemów związanych z dostępnością lub nieprawidłowym działaniem tego interfejsu, konieczne jest zapewnienie, z zastrzeżeniem rygorystycznych warunków, mechanizmu rezerwowego umożliwiającego takim dostawcom korzystanie z interfejsu utrzymywanego przez dostawcę usług płatniczych prowadzącego rachunek do celów identyfikacji swoich własnych użytkowników usług płatniczych i komunikacji z nimi. Niektórzy dostawcy usług płatniczych prowadzący rachunek zostaną wyłączeni z obowiązku zapewnienia takiego mechanizmu rezerwowego za pośrednictwem stosowanego przez nich interfejsu widocznego dla klienta, jeżeli właściwe organy, którym podlegają, stwierdzą, że specjalne interfejsy spełniają szczegółowe warunki zapewniające niezakłóconą konkurencję. Jeżeli specjalne interfejsy objęte wyłączeniem nie spełniają koniecznych warunków, odpowiednie właściwe organy cofają udzielone wyłączenia.
(25) Aby właściwe organy mogły skutecznie nadzorować i monitorować wdrażanie interfejsów komunikacyjnych i zarządzanie nimi, dostawcy usług płatniczych prowadzący rachunek powinni udostępniać na swojej stronie internetowej podsumowanie odpowiedniej dokumentacji i udostępniać właściwym organom na żądanie dokumentację rozwiązań na wypadek wystąpienia sytuacji nadzwyczajnych. Dostawcy usług płatniczych prowadzący rachunek powinni również podawać do wiadomości publicznej dane statystyczne dotyczące dostępności i efektywności interfejsu.
(26) Aby zagwarantować poufność i integralność danych, konieczne jest zapewnienie bezpieczeństwa sesji komunikacyjnych między dostawcami usług płatniczych prowadzącymi rachunek, dostawcami świadczącymi usługę dostępu do informacji o rachunku, dostawcami świadczącymi usługę inicjowania płatności i dostawcami usług płatniczych wydającymi instrumenty płatnicze oparte na karcie. Należy w szczególności wprowadzić wymóg, by stosowano bezpieczne szyfrowanie podczas wymiany danych między dostawcami świadczącymi usługę dostępu do informacji o rachunku, dostawcami świadczącymi usługę inicjowania płatności i dostawcami usług płatniczych wydającymi instrumenty płatnicze oparte na karcie a dostawcami usług płatniczych prowadzącymi rachunek.
(27) Aby zwiększyć zaufanie użytkowników i zapewnić silne uwierzytelnianie klienta, należy uwzględnić stosowanie środków identyfikacji elektronicznej i usług zaufania określonych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 3 , w szczególności w odniesieniu do notyfikowanych systemów identyfikacji elektronicznej.
(28) W celu zapewnienia jednolitych dat rozpoczęcia stosowania niniejsze rozporządzenie powinno mieć zastosowanie od tego samego dnia, od którego państwa członkowskie muszą zapewnić stosowanie środków bezpieczeństwa, o których mowa w art. 65, 66, 67 i 97 dyrektywy (UE) 2015/2366.
(29) Podstawę niniejszego rozporządzenia stanowi projekt regulacyjnych standardów technicznych przedłożony Komisji przez Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EUNB).
(30) EUNB przeprowadził otwarte przejrzyste konsultacje publiczne na temat projektu regulacyjnych standardów technicznych, który stanowi podstawę niniejszego rozporządzenia, dokonał analizy potencjalnych powiązanych kosztów i korzyści oraz zwrócił się o opinię do Bankowej Grupy Interesariuszy ustanowionej zgodnie z art. 37 rozporządzenia (UE) nr 1093/2010,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
