uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 192 ust. 1,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 1 ,
uwzględniając opinię Komitetu Regionów 2 ,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 3 ,
(1) Gospodarowanie odpadami w Unii należy ulepszyć i przekształcić je w zrównoważone gospodarowanie materiałami w celu ochrony, zachowania i poprawy jakości środowiska, ochrony zdrowia ludzkiego, zapewnienia rozważnego, efektywnego i racjonalnego wykorzystywania zasobów naturalnych, propagowania zasad gospodarki o obiegu zamkniętym, rozszerzenia możliwości wykorzystania energii odnawialnej, zwiększenia efektywności energetycznej, zmniejszenia zależności Unii od importowanych zasobów, zapewnienia nowych możliwości ekonomicznych i przyczynienia się do długoterminowej konkurencyjności. Aby stworzyć gospodarkę o rzeczywiście zamkniętym obiegu, należy wprowadzić dodatkowe środki w zakresie zrównoważonej produkcji i konsumpcji, kładąc główny nacisk na cały cykl życia produktów w sposób pozwalający oszczędzać zasoby i zamknąć obieg. Bardziej efektywne korzystanie z zasobów przyniosłoby także znaczne oszczędności netto dla unijnych przedsiębiorstw, organów publicznych i konsumentów, zmniejszając jednocześnie całkowitą ilość rocznych emisji gazów cieplarnianych.
(2) Poprawa efektywności wykorzystania zasobów i zapewnienie, aby odpady były cenione jako zasoby, mogą przyczynić się do zmniejszenia zależności Unii od importu surowców i ułatwić przejście na bardziej zrównoważoną gospodarkę materiałami oraz model gospodarki o obiegu zamkniętym. Przejście to powinno przyczynić się do osiągnięcia celów inteligentnego i zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu określonych w strategii "Europa 2020" oraz stworzyć szerokie możliwości dla gospodarek lokalnych i zainteresowanych stron, a jednocześnie przyczynić się do zwiększenia synergii między gospodarką o obiegu zamkniętym a polityką z dziedziny energii, klimatu, rolnictwa, przemysłu i badań naukowych oraz przynieść korzyści środowisku - pod względem ograniczenia emisji gazów cieplarnianych - i gospodarce.
(3) Cele określone w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE 4 w zakresie przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów powinny zostać wzmocnione, aby lepiej odzwierciedlać unijną ambicję przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym.
(4) Należy zachować spójność między dyrektywą 2008/98/WE a powiązanymi aktami ustawodawczymi Unii, takimi jak dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE 5 oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1907/2006 6 .
(5) Wiele państw członkowskich nie utworzyło jeszcze w pełni infrastruktury koniecznej do gospodarowania odpadami. Ważne jest zatem określenie jasnych długofalowych celów polityki, aby ukierunkować środki i inwestycje, w szczególności poprzez zapobieganie tworzeniu się strukturalnego nadmiaru zdolności produkcyjnych do przetwarzania odpadów resztkowych i zablokowania zagospodarowania materiałów nadających się do recyklingu na niższych poziomach hierarchii postępowania z odpadami.
(6) Odpady komunalne stanowią w przybliżeniu od 7 do 10 % wszystkich odpadów wytwarzanych w Unii. Jest to jednak jeden z najbardziej złożonych strumieni odpadów i sposób gospodarowania nim zasadniczo świadczy o jakości całego systemu gospodarowania odpadami w danym państwie. Wyzwania związane z gospodarowaniem odpadami komunalnymi wynikają z wysoce złożonego i zróżnicowanego składu tych odpadów, bezpośredniego sąsiedztwa wytworzonych odpadów w stosunku do obywateli, bardzo dużej widoczności takich odpadów dla obywateli, a także ich oddziaływania na środowisko i zdrowie ludzkie. Wskutek tego gospodarowanie odpadami komunalnymi wymaga wysoce złożonego systemu, obejmującego efektywny system zbierania, skuteczny system sortowania i odpowiednie śledzenie strumieni odpadów, czynne zaangażowanie obywateli i przedsiębiorstw, infrastruktury dostosowanej do konkretnego składu odpadów oraz kompleksowego systemu finansowania. Państwa, które stworzyły efektywne systemy gospodarowania odpadami komunalnymi, zazwyczaj osiągają lepsze wyniki pod względem gospodarki odpadami w ujęciu ogólnym, w tym w osiągnięcie celów w zakresie recyklingu.
(7) Doświadczenie pokazuje, że niezależnie od podziału odpowiedzialności za gospodarowanie odpadami między podmioty publiczne i prywatne, systemy gospodarowania odpadami mogą pomóc w osiągnięciu gospodarki o obiegu zamkniętym, a decyzja o podziale odpowiedzialności za gospodarowanie odpadami często zależy od warunków geograficznych i strukturalnych. Przepisy ustanowione w niniejszej dyrektywie dopuszczają systemy gospodarowania odpadami, w których gminy ponoszą ogólną odpowiedzialność za zbieranie odpadów komunalnych, systemy, w których usługi takie są zlecane prywatnym operatorom, lub jakikolwiek inny podział odpowiedzialności między podmiotami publicznymi a prywatnymi. Wybór takich systemów oraz decyzja co do ich ewentualnych zmian pozostają w gestii państw członkowskich.
(8) Substancje pochodzenia roślinnego z przemysłu rolno-spożywczego oraz żywność niepochodząca od zwierząt nieprzeznaczone już do spożycia przez ludzi, ale przeznaczone do doustnego karmienia zwierząt, powinny zostać wyłączone z zakresu stosowania dyrektywy 2008/98/WE - w celu uniknięcia powielania przepisów - jeżeli są w pełni zgodne z unijnym prawodawstwem z zakresu pasz. Dyrektywa 2008/98/WE nie powinna zatem mieć zastosowania do takich produktów i substancji stosowanych jako pasze i należy odpowiednio wyjaśnić zakres tej dyrektywy. Bez uszczerbku dla innych przepisów unijnych mających zastosowanie w dziedzinie żywienia zwierząt, produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego przeznaczone do stosowania jako materiały paszowe zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 767/2009 7 są już wyłączone z zakresu stosowania dyrektywy 2008/98/WE w takim stopniu, w jakim są one objęte innymi przepisami unijnymi.
(9) Do dyrektywy 2008/98/WE należy włączyć definicje odpadów innych niż niebezpieczne, odpadów komunalnych" odpadów budowlanych i rozbiórkowych, odpadów żywności, odzysku materiałów, wypełniania wyrobisk oraz systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta, aby wyjaśnić zakres tych pojęć.
(10) Dla zapewnienia, by cele dla przygotowania do ponownego użycia i recyklingu opierały się na wiarygodnych i porównywalnych danych oraz w celu umożliwienia bardziej skutecznego monitorowania postępów w osiąganiu tych celów, definicja odpadów komunalnych w dyrektywie 2008/98/WE powinna być zgodna z definicją używaną do celów statystycznych przez Eurostat oraz Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), na podstawie której to definicji państwa członkowskie przekazują dane od kilku lat. Odpady komunalne są zdefiniowane jako odpady pochodzące z gospodarstw domowych oraz odpady z innych źródeł, takich jak handel detaliczny, administracja, edukacja, służba zdrowia, mieszkalnictwo i usługi gastronomiczne oraz inne usługi i działalność, mające podobny charakter i skład jak odpady z gospodarstw domowych. Odpady komunalne powinny zatem obejmować między innymi odpady z pielęgnacji parków i ogrodów, takie jak liście, trawy i ścięte gałęzie drzew, oraz odpady z usług oczyszczania targowisk i ulic, takie jak zawartość pojemników na śmieci i zmiotki, z wyjątkiem materiałów takich jak piasek, skały, błoto lub kurz. Państwa członkowskie powinny zapewnić, by odpady pochodzące z handlu i przemysłu na dużą skalę, niepodobne do odpadów z gospodarstw domowych, nie były objęte zakresem odpadów komunalnych. Odpady z produkcji, rolnictwa, leśnictwa, rybołówstwa, budownictwa oraz rozbiórki, zbiorników bezodpływowych oraz z sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków oraz pojazdy wycofane z eksploatacji są wyłączone z zakresu odpadów komunalnych. Odpady komunalne należy rozumieć jako odpowiadające rodzajom odpadów ujętym w rozdziale 15 01 i rozdziale 20, z wyjątkiem kodów 20 02 02, 20 03 04 i 20 03 06 z wykazu odpadów ustanowionego w decyzją Komisji 2014/955/UE 8 w brzmieniu obowiązującym w dniu 4 lipca 2018 r. Odpady ujęte w innych rozdziałach tego wykazu nie powinny być uznawane za odpady komunalne, z wyjątkiem przypadków, w których odpady komunalne poddawane są przetwarzaniu i przypisuje im się kody wymienione w rozdziale 19 tego wykazu. Państwa członkowskie mogą wykorzystywać stosowne kategorie z tego wykazu do celów statystycznych. Definicja odpadów komunalnych w niniejszej dyrektywie zostaje wprowadzona w celu określenia zakresu stosowania celów dla przygotowania do ponownego użycia i recyklingu oraz zasad ich obliczania. Jest ona neutralna w odniesieniu do publicznego lub prywatnego statusu podmiotu gospodarującego odpadami i dlatego obejmuje odpady z gospodarstw domowych i innych źródeł, którymi zarządzają gminy lub inne podmioty w imieniu gmin lub bezpośrednio podmioty prywatne.
(11) Mimo iż definicja odpadów budowlanych i rozbiórkowych odnosi się w sposób ogólny do odpadów powstających w wyniku prac budowlanych i rozbiórkowych, obejmuje ona również odpady pochodzące z drobnych i samodzielnie wykonywanych prac budowlanych i wyburzeniowych w gospodarstwach domowych. Odpady budowlane i rozbiórkowe należy rozumieć jako odpowiadające rodzajom odpadów objętych rozdziałem 17 wykazu odpadów ustanowionego decyzją 2014/955/UE w brzmieniu obowiązującym w dniu 4 lipca 2018 r.
(12) Należy wprowadzić definicję odzysku materiałów w celu objęcia nią form odzysku innych niż odzysk energii i innych niż powtórne przetwarzanie odpadów na materiały wykorzystywane jako paliwa lub inne środki wytwarzania energii. Obejmuje ona przygotowanie do ponownego użycia, recykling i wypełnianie wyrobisk oraz inne formy odzysku materiałów, takie jak powtórne przetwarzanie odpadów na surowce wtórne do celów inżynieryjnych przy budowie dróg lub innej infrastruktury. W zależności od konkretnych okoliczności faktycznych takie przetwarzanie może spełniać definicję recyklingu, jeżeli wykorzystanie materiałów opiera się na właściwej kontroli jakości i spełnia wszystkie odpowiednie standardy, normy, specyfikacje oraz wymogi ochrony środowiska i zdrowia dla danego konkretnego zastosowania.
(13) Należy wprowadzić definicję wypełniania wyrobisk w celu wyjaśnienia, że oznacza ono wszelkie operacje odzysku odpowiednich odpadów innych niż niebezpieczne w celu rekultywacji obszarów, na których były wykonywane wykopy, lub w celach inżynieryjnych na potrzeby kształtowania krajobrazu. Odpady wykorzystywane do wypełniania wyrobisk powinny być ograniczone do ilości ściśle niezbędnych do osiągnięcia tych celów.
(14) Należy wprowadzić definicję systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta w celu wyjaśnienia, że oznacza on zestaw środków podejmowanych przez państwa członkowskie, zobowiązujących producentów produktów do ponoszenia finansowej lub finansowej i organizacyjnej odpowiedzialności za gospodarowanie na etapie cyklu życia produktu gdy staje się on odpadami, w tym za selektywną zbiórkę, sortowanie i przetwarzanie. Obowiązek ten może również obejmować odpowiedzialność organizacyjną i odpowiedzialność za przyczynianie się do zapobiegania powstawaniu odpadów oraz do zwiększania przydatności produktów do ponownego użycia i recyklingu. Producenci produktów mogą wypełniać obowiązki wynikające z systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta indywidualnie lub zbiorowo.
(15) Aby przyczynić się do osiągnięcia celów określonych w dyrektywie 2008/98/WE, państwa członkowskie powinny wykorzystywać instrumenty ekonomiczne i inne środki w celu stworzenia zachęt do stosowania hierarchii postępowania z odpadami, takich jak te wskazane w załączniku IVa, który obejmuje między innymi opłaty za składowanie i spalanie odpadów, systemy opłat proporcjonalnych do ilości wyrzucanych odpadów, systemy rozszerzonej odpowiedzialności producenta, ułatwienia w przekazywaniu darów żywnościowych oraz zachęty dla władz lokalnych, lub inne odpowiednie instrumenty i środki.
(16) W celu wspierania zrównoważonego wykorzystania zasobów i symbiozy przemysłowej, państwa członkowskie powinny podjąć odpowiednie środki ułatwiające uznanie za produkt uboczny substancji lub przedmiotu będących wynikiem procesu produkcyjnego, którego głównym celem nie jest produkcja tej substancji ani tego przedmiotu, jeżeli spełnione są zharmonizowane warunki ustanowione na poziomie Unii. Należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów wykonawczych w celu ustanowienia szczegółowych kryteriów stosowania statusu produktu ubocznego, wśród których priorytetowo zostaną potraktowane możliwe do odtworzenia praktyki symbiozy przemysłowej.
(17) W celu zagwarantowania podmiotom na rynku surowców wtórnych większej pewności co do statusu substancji lub przedmiotów jako odpadów lub substancji lub przedmiotów niebędących odpadami oraz promowania równych szans, ważne jest, aby państwa członkowskie podjęły odpowiednie środki w celu zapewnienia, by odpady, które zostały poddane procesowi odzysku, uznawane były za substancje lub przedmioty, które przestały być odpadami, jeżeli spełniają wszystkie warunki określone w art. 6 ust. 1 dyrektywy 2008/98/WE zmienionej niniejszą dyrektywą. Środki takie mogą obejmować przyjęcie przepisów transponujących te warunki, poparte procedurami ich wdrażania, takimi jak ustanowienie kryteriów utraty statusu odpadów dla danego materiału i konkretnego zastosowania, dokumenty zawierające wytyczne, decyzje w poszczególnych przypadkach oraz inne procedury doraźnego stosowania zharmonizowanych warunków ustanowionych na poziomie Unii. Środki takie powinny obejmować przepisy wykonawcze, aby sprawdzić, czy substancje lub przedmioty, co do których uznano, że wskutek procesu odzysku przestały być odpadami, są zgodne z prawem Unii w dziedzinie odpadów, chemikaliów i produktów, w szczególności priorytetowo traktując strumienie odpadów, które stwarzają większe zagrożenie dla zdrowia ludzkiego i środowiska ze względu na charakter i wielkość tych strumieni odpadów, odpady poddawane innowacyjnym procesom odzysku lub odpady, które są poddawane odzyskowi w celu dalszego ich wykorzystania w innych państwach członkowskich. Środki mogą również obejmować wymóg wykazania przez operatorów poddających odpady odzyskowi lub posiadaczy odzyskanych materiałów odpadowych zgodności z warunkami określonymi w art. 6 ust. 1 dyrektywy 2008/98/WE zmienionej niniejszą dyrektywą. Aby zapobiec nielegalnemu przemieszczaniu odpadów oraz podnieść poziom świadomości wśród państw członkowskich i podmiotów gospodarczych, należy zapewnić większą przejrzystość podejść stosowanych przez państwa członkowskie w zakresie utraty statusu odpadów, w szczególności w odniesieniu do ich indywidualnych decyzji oraz wyników weryfikacji przez właściwe organy, jak również szczególnych obaw państw członkowskich i właściwych organów dotyczących niektórych strumieni odpadów. Ostateczne ustalenie, czy warunki określone w art. 5 lub 6 dyrektywy 2008/98/WE zmienionej niniejszą dyrektywą zostały spełnione, pozostaje w wyłącznej gestii państwa członkowskiego, w oparciu o wszystkie stosowne informacje dostarczone przez posiadacza materiału lub odpadów.
(18) Komisji należy powierzyć uprawnienia wykonawcze w celu ustanowienia szczegółowych kryteriów utraty statusu odpadów. W tym kontekście należy uwzględnić szczegółowe kryteria utraty statusu odpadów przynajmniej w odniesieniu do kruszyw, papieru, opon i tekstyliów.
(19) Stosowanie przepisów dotyczących produktów ubocznych i utraty statusu odpadów powinno pozostawać bez uszczerbku dla innych przepisów prawa Unii, w szczególności art. 28, art. 50 ust. 4a i 4b rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1013/2006 9 w sprawie przemieszczania odpadów, przepisów dotyczących chemikaliów oraz przepisów dotyczących wprowadzania do obrotu niektórych produktów. Utratę statusu odpadów można uzyskać tylko wtedy, gdy substancje lub przedmioty spełniają odpowiednie wymogi mające zastosowanie do produktów. Przepisy dotyczące utraty statusu odpadów można ustanowić w prawodawstwie specyficznym dla poszczególnych produktów.
(20) W celu ułatwienia właściwego stosowania hierarchii postępowania z odpadami i nie wpływając niekorzystnie na swobodny przepływ towarów na rynku wewnętrznym, państwa członkowskie powinny podjąć stosowne działania zachęcające do opracowywania, produkcji, wprowadzania do obrotu i wykorzystywania produktów oraz składników produktów nadających się do wielokrotnego użycia, które zawierają materiały pochodzące z recyklingu, są technicznie trwałe oraz łatwe w naprawie i które po tym, jak stają się odpadami, nadają się do przygotowania do ponownego użycia i recyklingu. Środki te powinny uwzględniać wpływ produktów w całym cyklu ich życia, hierarchię postępowania z odpadami oraz, w stosownych przypadkach, możliwość wielokrotnego recyklingu.
(21) Systemy rozszerzonej odpowiedzialności producenta stanowią zasadniczy element efektywnego gospodarowania odpadami. Jednakże ich skuteczność i uzyskiwane wyniki w poszczególnych państwach członkowskich znacznie się różnią. Dlatego konieczne jest ustalenie minimalnych wymogów operacyjnych dotyczących takich systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta oraz wyjaśnienie, że wymogi te mają również zastosowanie do systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta ustanowionych na mocy innych unijnych aktów ustawodawczych, w szczególności dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/53/WE 10 , 2006/66/WE 11 oraz 2012/19/UE 12 , dodatkowo do wymogów już w nich ustanowionych, chyba że wyraźnie stwierdzono inaczej. Należy dokonać rozróżnienia między tymi ogólnymi minimalnymi wymogami, które mają zastosowanie do wszystkich systemów, a tymi, które mają zastosowanie jedynie do organizacji realizujących - w imieniu producentów produktów - obowiązki wynikające z rozszerzonej odpowiedzialności producenta. O ile państwa członkowskie nie zdecydują inaczej, ogólne wymogi minimalne dotyczące systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta nie mają zastosowania do systemów nieodpowiadających definicji systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta.
(22) Ogólne minimalne wymogi powinny obniżyć koszty i poprawić uzyskiwane wyniki, a także zapewniać równe szanse, w tym dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz przedsiębiorstw prowadzących sprzedaż elektroniczną, oraz umożliwiać unikanie przeszkód dla niezakłóconego funkcjonowania rynku wewnętrznego. Powinny one również przyczynić się do uwzględnienia w cenach produktów kosztów ich przetwarzania jako odpadów po zakończeniu ich cyklu życia i tworzyć zachęty dla producentów, by przy projektowaniu swoich produktów bardziej uwzględniali ich przydatność do ponownego użycia, recyklingu, naprawy oraz obecność substancji niebezpiecznych. Ogólnie rzecz biorąc, wymogi te powinny poprawić zarządzanie i przejrzystość systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta oraz ograniczyć możliwość powstania konfliktów interesów między organizacjami realizującymi obowiązki wynikające z rozszerzonej odpowiedzialności producenta w imieniu producentów produktów a podmiotami gospodarującymi odpadami, z którymi organizacje te zawierają umowy. Wymogi te powinny mieć zastosowanie zarówno do nowych, jak i istniejących systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Okres przejściowy jest jednak konieczny, aby istniejące systemy rozszerzonej odpowiedzialności producenta mogły dostosować swoje struktury i procedury do nowych wymogów.
(23) Organy publiczne odgrywają istotną rolę w organizacji zbierania i przetwarzania odpadów komunalnych oraz w odnośnej komunikacji z obywatelami. Przepisy odnoszące się do odpowiedzialności finansowej producentów produktów, wprowadzone jako część ogólnych minimalnych wymogów dotyczących systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta, powinny mieć zastosowanie bez uszczerbku dla kompetencji organów publicznych w zakresie zbierania i przetwarzania odpadów komunalnych.
(24) W przypadkach, w których organy publiczne są odpowiedzialne za organizację operacyjnych aspektów gospodarowania odpadami pochodzącymi z produktów podlegających systemom rozszerzonej odpowiedzialności producenta, usługi te powinny być świadczone w sposób efektywny kosztowo, a odpowiedzialność finansowa producentów produktów nie powinna przekraczać kosztów niezbędnych do świadczenia tych usług. Koszty takie powinny być ustalane w sposób przejrzysty między zainteresowanymi podmiotami, w tym producentami produktów, zrzeszającymi ich organizacjami i organami publicznymi.
(25) W celu zapewnienia właściwego gospodarowania odpadami, w przypadku gdy producenci produktów lub organizacje realizujące w ich imieniu obowiązki wynikające z rozszerzonej odpowiedzialności producenta są odpowiedzialni za gospodarowanie odpadami pochodzącymi z produktów wprowadzanych przez nich do obrotu, powinni oni zapewnić ciągłość usług w zakresie gospodarowania odpadami przez cały rok, nawet jeżeli cele i zadania mające do nich zastosowanie zostały zrealizowane. Również nie powinni oni ograniczać tych usług pod względem zasięgu geograficznego, produktowego i materiałowego do obszarów, w których zbieranie odpadów i gospodarowanie nimi jest najbardziej opłacalne.
(26) Producenci produktów powinni pokrywać koszty niezbędne do osiągnięcia celów gospodarowania odpadami oraz innych celów i zadań, w tym dotyczących zapobiegania powstawaniu odpadów, zdefiniowanych dla odnośnego systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Pod ściśle określonymi warunkami koszty te mogą być dzielone z pierwotnymi wytwórcami odpadów lub dystrybutorami, jeżeli jest to uzasadnione potrzebą zapewnienia właściwego gospodarowania odpadami i efektywności gospodarczej systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta.
(27) Komisja powinna przyjąć wytyczne dotyczące dostosowania wkładów finansowych producentów produktów w ramach systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta, aby pomóc państwom członkowskim we wdrażaniu niniejszej dyrektywy, w celu ułatwienia funkcjonowanie rynku wewnętrznego. Aby zapewnić spójność na rynku wewnętrznym, Komisja powinna mieć możliwość przyjmowania w tym celu ujednoliconych kryteriów w drodze aktów wykonawczych.
(28) Autoryzowani przedstawiciele ustanowieni w celu wywiązania się z obowiązków producentów produktów w zakresie rozszerzonej odpowiedzialności producenta mogą podlegać wymogom umożliwiającym państwu członkowskiemu, na którego terytorium mają oni swoją siedzibę, monitorowanie i weryfikację zgodności z tymi obowiązkami. Wymogi te nie powinny jednak wykraczać poza wymogi mające zastosowanie do producentów produktów i organizacji realizujących obowiązki wynikające z rozszerzonej odpowiedzialności producentów w ich imieniu, mających siedzibę w tym państwie członkowskim.
(29) Zapobieganie powstawaniu odpadów jest najbardziej skutecznym sposobem na poprawę efektywności wykorzystania zasobów i zmniejszenie oddziaływania odpadów na środowisko. Ważne jest zatem, aby państwa członkowskie podjęły odpowiednie środki służące zapobieganiu powstawaniu odpadów oraz monitorowaniu i ocenie postępów we wdrażaniu tych środków. W ramach takich środków państwa członkowskie powinny zapewnić udogodnienia dla innowacyjnych modeli produkcji, działalności gospodarczej i konsumpcji, zmniejszające obecność substancji niebezpiecznych w materiałach i produktach, zachęcające do wydłużania cyklu życia produktów oraz promujące ponowne użycie, również poprzez tworzenie i wspieranie sieci ponownego użycia i napraw, takich jak sieci zarządzane przez przedsiębiorstwa gospodarki społecznej, systemów zwrotu kaucji oraz zwrotu i ponownego napełnienia, oraz poprzez zachęcanie do regeneracji produktów, odnawiania i - w stosownych przypadkach - zmiany przeznaczenia produktów oraz platform wymiany. Aby zapewnić jednolitą ocenę ogólnych postępów we wdrażaniu środków służących zapobieganiu powstawaniu odpadów, należy ustanowić wspólne wskaźniki i cele.
(30) Wspieranie zrównoważonego charakteru produkcji i konsumpcji może znacząco przyczynić się do zapobiegania powstawaniu odpadów. Państwa członkowskie powinny podjąć działania mające na celu podniesienie poziomu świadomości konsumentów w tej kwestii i zachęcanie ich do aktywniejszego angażowania się na rzecz lepszej efektywności wykorzystania zasobów. Wśród środków mających na celu ograniczenie wytwarzania odpadów państwa członkowskie powinny uwzględnić stałe inicjatywy komunikacyjne i edukacyjne, mające upowszechniać wiedzę o kwestiach związanych z zapobieganiem powstawaniu odpadów i zaśmiecaniem, które mogą obejmować stosowanie systemów zwrotu kaucji i ustanawianie celów ilościowych oraz, w stosownych przypadkach, zapewnianie odpowiednich zachęt ekonomicznych dla producentów.
(31) Państwa członkowskie powinny wprowadzić środki mające na celu promowanie zapobiegania powstawaniu i redukcji odpadów żywności i zgodnie z Agendą na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 przyjętą przez Zgro-madzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych (ONZ) w dniu 25 września 2015 r., a w szczególności, aby zrealizować jego cel polegający na zmniejszeniu, do 2030 roku, o połowę globalnej ilości marnowanej żywności per capita w sprzedaży detalicznej i konsumpcji, zmniejszeniu strat żywnościowych w procesie produkcji i dystrybucji. Środki te powinny mieć na celu zapobieganie powstawaniu odpadów żywności i zmniejszenie ich wytwarzania w produkcji podstawowej, przetwórstwie i produkcji, w sprzedaży detalicznej i innej dystrybucji żywności, w restauracjach i usługach gastronomicznych oraz w gospodarstwach domowych. Aby wnieść wkład i zapewnić zmierzanie w kierunku osiągnięcia celu zrównoważonego rozwoju ONZ, państwa członkowskie powinny dążyć do osiągnięcia orientacyjnego ogólnounijnego celu zmniejszenia ilości odpadów żywności o 30 % do 2025 r. i o 50 % do roku 2030. Biorąc pod uwagę środowiskowe, społeczne i gospodarcze korzyści wynikające z zapobiegania powstawaniu odpadów żywności, państwa członkowskie powinny ustanowić szczególne środki zapobiegające powstawaniu odpadów żywności, w tym kampanie edukacyjne pokazujące, w jaki sposób zapobiegać powstawaniu odpadów żywności w ramach swoich programów zapobiegania powstawaniu odpadów. Państwa członkowskie powinny mierzyć postęp w ograniczaniu powstawania odpadów żywności. W celu mierzenia postępu i dla ułatwienia wymiany dobrych praktyk w całej Unii, zarówno między państwami członkowskimi, jak i między podmiotami prowadzącymi przedsiębiorstwa spożywcze, należy określić wspólną metodologię dokonywania takich pomiarów. W oparciu o te metodologie powinny być przygotowywane co roku sprawozdania dotyczące poziomów odpadów żywności.
(32) Aby zapobiegać powstawaniu odpadów żywności, państwa członkowskie powinny wprowadzić zachęty do zbierana niesprzedanych produktów spożywczych na wszystkich etapach łańcucha dostaw żywności oraz wspierające bezpieczne przekazywanie ich dalej, w tym organizacjom charytatywnym. Aby ograniczyć marnotrawienie żywności, należy także podnieść poziom świadomości konsumentów w zakresie znaczenia określeń "należy spożyć do" oraz "najlepiej spożyć przed".
(33) Zaśmiecenie występujące, zarówno w miastach, na lądzie, w rzekach i morzach, jak i gdziekolwiek indziej, ma bezpośredni i pośredni szkodliwy wpływ na środowisko, dobrostan obywateli i gospodarkę, a koszty jego uprzątnięcia stanowią niepotrzebne obciążenie ekonomiczne dla społeczeństwa. Państwa członkowskie powinny podjąć środki mające na celu zapobieganie wszelkim formom porzucania, wyrzucania i niekontrolowanego gospodarowania lub innym formom pozbywania się odpadów. Państwa członkowskie powinny również podjąć środki mające na celu uprzątnięcie zaśmiecenia środowiska, niezależnie od jego źródła lub wielkości oraz bez względu na to, czy odpady zostały wyrzucone umyślnie czy wskutek zaniedbania. Środki mające na celu zapobieganie powstawaniu zaśmiecenia i zmniejszenie ilości śmieci pochodzących z produktów, które są głównymi źródłami zaśmiecania środowiska lądowego i morskiego, mogą obejmować między innymi poprawę infrastruktury i praktyk gospodarowania odpadami, instrumenty ekonomiczne oraz kampanie podnoszące świadomość. Rozważając wprowadzenie środka mającego skutki ograniczające handel wewnątrz Unii, państwa członkowskie powinny być w stanie wykazać, że dany środek jest odpowiedni do osiągnięcia celu, jakim jest zapobieganie zaśmiecaniu i zmniejszanie ilości śmieci w środowisku lądowym i morskim, nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu, oraz nie stanowi środka arbitralnej dyskryminacji ani ukrytej restrykcji w handlu między państwami członkowskimi.
(34) W zwalczaniu zaśmiecania powinny współuczestniczyć właściwe organy, producenci i konsumenci. Konsumenci powinni być zachęcani do zmiany swoich zachowań, w tym poprzez edukację i podnoszenie świadomości, natomiast producenci powinni promować zrównoważone stosowanie swoich produktów i przyczyniać się do właściwego gospodarowania odpadami powstałymi z ich produktów.
(35) Zaśmiecanie środowiska morskiego jest szczególnie palącym problemem, a państwa członkowskie powinny podjąć środki mające na celu zatrzymanie wytwarzania odpadów morskich w Unii, przyczyniając się przez to do realizacji celu Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 25 września 2015 r., tj. do zapobiegania i znacznego zmniejszenia do 2025 r. poziomu wszelkich rodzajów zanieczyszczeń morza, w szczególności powstałych w wyniku działalności na lądzie, w tym zrzucaniu do mórz odpadów stałych i zanieczyszczeń substancjami odżywczymi. Ponieważ odpady morskie, w szczególności odpady z tworzyw sztucznych, pochodzą w dużej mierze z działalności na lądzie i są spowodowane głównie złymi praktykami gospodarowania odpadami stałymi i słabą infrastrukturą, zaśmiecaniem przez obywateli i brakiem świadomości społecznej, należy ustanowić szczególne środki w programach zapobiegania powstawaniu odpadów i planach gospodarki odpadami. Środki te powinny przyczynić się do osiągnięcia celu dobrego stanu ekologicznego środowiska morskiego do 2020 r., jak stanowi dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE 13 . Zgodnie z tą dyrektywą państwa członkowskie są zobowiązane do opracowania szczególnych strategii i środków oraz ich aktualizacji co sześć lat. Od państw członkowskich wymaga się również składania regularnych sprawozdań, począwszy od 2018 r., na temat postępów w utrzymywaniu lub osiąganiu celu, jakim jest dobry stan ekologiczny. Przewidziane w dyrektywie 2008/98/WE środki mające na celu rozwiązanie problemu zaśmiecania powinny zatem być skoordynowane ze środkami wymaganymi na mocy dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE i 2000/60/WE 14 .
(36) Niektóre surowce mają duże znaczenie dla gospodarki Unii i występuje wysokie ryzyko zakłócenia ich dostaw. W celu zapewnienia bezpieczeństwa dostaw tych surowców oraz zgodnie z inicjatywą na rzecz surowców ustanowioną w komunikacie Komisji z dnia 4 listopada 2008 r. zatytułowanym: Inicjatywa na rzecz surowców -Zaspokajanie naszych kluczowych potrzeb w celu stymulowania wzrostu i tworzenia miejsc pracy w Europie oraz założeniami i celami europejskiego partnerstwa innowacji w dziedzinie surowców, państwa członkowskie powinny wprowadzić środki promujące ponowne użycie produktów stanowiących główne źródła surowców krytycznych, aby zapobiec sytuacji, w której materiały te staną się odpadami. W tym kontekście Komisja sporządziła wykaz takich materiałów dla Unii w swoim komunikacie z dnia 13 września 2017 r. w sprawie wykazu surowców krytycznych dla UE w 2017 r.; wykaz ten podlega regularnym przeglądom.
(37) W celu dalszego wspierania skutecznej realizacji inicjatywy na rzecz surowców państwa członkowskie powinny również wprowadzić środki służące możliwie najlepszemu gospodarowaniu odpadami zawierającymi znaczne ilości surowców krytycznych, uwzględniając wykonalność ekonomiczną i techniczną oraz korzyści dla środowiska i zdrowia. Powinny także włączyć do swoich planów gospodarki odpadami stosowne środki na poziomie krajowym w odniesieniu do zbierania, sortowania i odzysku odpadów zawierających znaczne ilości tych surowców. Środki te powinny być włączone do planów gospodarki odpadami, kiedy będą one aktualizowane po raz pierwszy po wejściu w życie niniejszej dyrektywy. Komisja powinna udzielać informacji dotyczących odpowiednich grup produktów i strumieni odpadów na poziomie Unii. Udzielanie tych informacji nie wyklucza jednak podjęcia przez państwa członkowskie środków w odniesieniu do innych surowców uznawanych za istotne dla gospodarki krajowej.
(38) Gdy produkty, materiały i substancje stają się odpadami, obecność substancji niebezpiecznych może sprawić, że odpady te nie będą nadawać się do recyklingu lub produkcji surowców wtórnych wysokiej jakości. W związku z tym, zgodnie z siódmym programem działań w zakresie środowiska, który wzywa do opracowania nietoksycznych cyklów materiałowych, konieczne jest promowanie środków mających na celu zmniejszenie zawartości substancji niebezpiecznych w materiałach i produktach, w tym w materiałach pochodzących z recyklingu, oraz zadbanie o to, by w całym cyklu życia produktów i materiałów przekazywane były wystarczające informacje na temat obecności substancji niebezpiecznych, a zwłaszcza substancji wzbudzających szczególnie duże obawy. Aby osiągnąć te cele, konieczna jest poprawa spójności między prawodawstwem unijnym dotyczącym odpadów, chemikaliów i produktów oraz określenie roli Europejskiej Agencji Chemikaliów w zapewnianiu dostępności informacji o obecności substancji wzbudzających szczególnie duże obawy przez cały cykl życia produktów i materiałów, w tym na etapie odpadów.
(39) Lepsze korzystanie z zasobów może przynieść znaczne oszczędności netto unijnym przedsiębiorstwom, organom publicznym i konsumentom, zmniejszając jednocześnie łączne roczne emisje gazów cieplarnianych. Z tego powodu do końca 2018 r. Komisja powinna zaproponować wskaźnik główny i tabelę wskaźników cząstkowych dotyczące efektywnego wykorzystania zasobów, by monitorować postępy w osiąganiu celu, jakim jest zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów na poziomie Unii.
(40) Wspieranie zrównoważonej biogospodarki może przyczynić się do zmniejszenia uzależnienia Unii od importowanych surowców. Bioprodukty nadające się do recyklingu i ulegające biodegradacji produkty nadające się do kompostowania mogłyby stanowić okazję do stymulowania dalszych badań i innowacji oraz zastąpienia surowców opartych na paliwach kopalnych zasobami odnawialnymi.
(41) W celu uniknięcia przetwarzania odpadów, które blokuje zasoby na niższych poziomach hierarchii postępowania z odpadami, zwiększenia stopnia przygotowania do ponownego użycia i recyklingu, umożliwienia recyklingu wysokiej jakości oraz zwiększenia wykorzystania surowców wtórnych wysokiej jakości, państwa członkowskie powinny zapewnić ściślejsze przestrzeganie obowiązku selektywnego zbierania odpadów, określonego w art. 10 ust. 2 i art. 11 ust. 1 dyrektywy 2008/98/WE, w tym obowiązku ustanowienia selektywnej zbiórki co najmniej odpadów papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła, które to cele państwa członkowskie powinny były osiągnąć do 2015 r., oraz powinny wprowadzić selektywną zbiórkę bioodpadów, odpadów niebezpiecznych wytwarzanych przez gospodarstwa domowe oraz odpadów tekstyliów. W stosownych przypadkach niebezpieczne bioodpady i odpady opakowaniowe zawierające substancje niebezpieczne powinny podlegać szczególnym wymogom dotyczącym zbierania.
(42) Selektywne zbieranie można osiągnąć poprzez zbieranie od drzwi do drzwi, systemy przynoszenia i odbioru lub inne formy zbierania. Chociaż obowiązek selektywnego zbierania odpadów wymaga, aby odpady były przechowywane oddzielnie ze względu na ich rodzaj i charakter, powinno być możliwe wspólne zbieranie niektórych rodzajów odpadów, pod warunkiem że nie będzie to utrudniało wysokiej jakości recyklingu ani innego odzysku odpadów zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami. Państwa członkowskie powinny mieć również możliwość odstąpienia od ogólnego obowiązku selektywnej zbiórki odpadów w innych należycie uzasadnionych przypadkach, na przykład gdy selektywne zbieranie określonych strumieni odpadów na odległych i słabo zaludnionych obszarach powoduje negatywny wpływ na środowisko, które przewyższają ogólne korzyści dla środowiska, lub pociąga za sobą nieproporcjonalnie wysokie koszty ekonomiczne. Oceniając wszystkie przypadki, w których koszty ekonomiczne mogłyby być nieproporcjonalne, państwa członkowskie powinny uwzględnić ogólne korzyści ekonomiczne wynikające z selektywnej zbiórki, w tym w odniesieniu do uniknięcia bezpośrednich kosztów i kosztów negatywnego wpływu na środowisko i zdrowie związanych ze zbieraniem i przetwarzaniem odpadów zmieszanych, przychodów ze sprzedaży surowców wtórnych oraz możliwości rozwoju rynków takich materiałów, jak również wkładu wytwórców odpadów i producentów produktów, co mogłoby jeszcze bardziej poprawić efektywność kosztową systemów gospodarowania odpadami.
(43) Aby przynieść istotne korzyści środowiskowe, gospodarcze i społeczne oraz przyspieszyć przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, cele w zakresie przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych powinny wzrosnąć.
(44) Stopniowe podnoszenie istniejących celów w zakresie przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych powinno zapewnić, by wartościowe dla gospodarki materiały odpadowe były efektywnie przygotowywane do ponownego użycia lub poddawane recyklingowi, przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska, oraz przywracanie europejskiej gospodarce wartościowych materiałów zawartych w odpadach, co oznacza postęp w realizacji inicjatywy na rzecz surowców i w tworzeniu gospodarki o obiegu zamkniętym.
(45) Między państwami członkowskimi występują duże różnice w zakresie uzyskiwanych wyników w gospodarowaniu odpadami, a zwłaszcza w odniesieniu do recyklingu odpadów komunalnych. W celu uwzględnienia tych różnic te państwa członkowskie, które w 2013 r. przygotowały do ponownego użycia i poddały recyklingowi mniej niż 20 % swoich odpadów komunalnych lub poddały składowaniu ponad 60 % swoich odpadów komunalnych według danych podanych we wspólnym kwestionariuszu OECD i Eurostatu, powinny mieć możliwość podjęcia decyzji o przedłużeniu okresu realizacji celów w zakresie przygotowania do ponownego użycia i recyklingu wyznaczonych na rok 2025, 2030 i 2035. W kontekście średnich wskaźników postępów rocznych odnotowywanych w państwach członkowskich w ciągu ostatnich piętnastu lat, aby osiągnąć te cele, wspomniane państwa członkowskie powinny zwiększyć swoje możliwości recyklingu do poziomów znacznie wyższych od średnich osiąganych w ostatnich latach. Aby zagwarantować stałe postępy w realizacji celów oraz wypełnienie luk we wdrażaniu w stosownym czasie, państwa członkowskie, które korzystają z dodatkowego okresu, powinny realizować cele śródokresowe i, w oparciu o szczegółowe kryteria, ustanowić plan wdrażania.
(46) W celu zapewnienia wiarygodności danych konieczne jest bardziej precyzyjne ustanowienie zasad, zgodnie z którymi państwa członkowskie powinny zgłaszać to, co jest rzeczywiście poddawane recyklingowi oraz przygotowane do ponownego użycia i może być zaliczane na poczet realizacji celów. Cele recyklingu powinny być obliczane na podstawie masy odpadów komunalnych wprowadzanych do operacji recyklingu. Co do zasady, faktyczny pomiar masy odpadów komunalnych zaliczonych jako poddane recyklingowi powinien być dokonany w momencie, w którym odpady komunalne są wprowadzane do operacji recyklingu. Aby ograniczyć obciążenia administracyjne, państwa członkowskie powinny jednak mieć możliwość, pod ścisłymi warunkami i w drodze odstępstwa od ogólnej zasady, ustalania masy odpadów komunalnych poddanych recyklingowi na podstawie pomiaru masy materiału wyjściowego z operacji sortowania. Straty materiałów występujące przed poddaniem odpadów procesowi recyklingu, na przykład w wyniku sortowania lub innych działań wstępnych, nie powinny być włączane do ilości odpadów zgłaszanych jako poddane recyklingowi. Straty te można ustalić na podstawie rejestrów elektronicznych, specyfikacji technicznych, szczegółowych zasad obliczania średnich wskaźników strat dla różnych strumieni odpadów lub innych równoważnych środków. Państwa członkowskie powinny informować o takich środkach w sprawozdaniach z kontroli jakości, dołączanych do przekazywanych Komisji danych na temat recyklingu odpadów. Średnie wskaźniki strat powinny być w miarę możliwości ustalane na poziomie poszczególnych sortowni i powinny być powiązane z różnymi głównymi rodzajami odpadów, różnymi źródłami (takimi jak gospodarstwa domowe lub działalność gospodarcza), różnymi systemami zbierania i różnymi rodzajami procesów sortowania. Średnie wskaźniki strat powinny być stosowane jedynie w przypadkach, gdy nie są dostępne żadne inne wiarygodne dane, w szczególności w związku z przemieszczaniem i wywozem odpadów. Ubytek masy materiałów lub substancji wynikający z fizycznych lub chemicznych procesów transformacji będący nieodłącznym elementem operacji recyklingu, podczas której materiały odpadowe są rzeczywiście ponownie przetwarzane w produkty, materiały lub substancje, nie powinien być odejmowany od masy odpadów zgłaszanych jako poddane recyklingowi.
(47) W związku z dostosowaniem definicji zawartych w, dyrektywie 94/62/WE 15 Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektywie 2000/53/WE, dyrektywie 2006/66/WE, dyrektywie 2008/98/WE i dyrektywie 2012/19/UE, przepis art. 6 dyrektywy 2008/98/WE dotyczący przeznaczania materiałów, które przestają być odpadami, na cele odzysku i recyklingu określone w tych dyrektywach, nie jest już konieczny. Materiały, które przestają być odpadami w wyniku procesu odzysku lub recyklingu, mają być brane pod uwagę przy osiąganiu odpowiednich celów odzysku lub recyklingu określonych w tych dyrektywach zgodnie z obowiązującymi metodami obliczania. W przypadku gdy materiały odpadowe przestają być odpadami w wyniku działań wstępnych przed ich rzeczywistym przetworzeniem, materiały takie mogą zostać uznane za poddane recyklingowi, pod warunkiem że są one przeznaczone do późniejszego dalszego przetwarzania na produkty, materiały lub substancje zarówno do celów pierwotnych, jak i innych. Materiały, które utraciły status odpadu i mają być użyte jako paliwa lub inne środki wytwarzania energii, które są używane do wypełniania wyrobisk, unieszkodliwiane lub które mają być użyte w dowolnej operacji mającej taki sam cel jak odzysk odpadów inny niż przygotowanie do ponownego użycia i recykling, nie powinny być zaliczane na poczet realizacji celów recyklingu.
(48) W przypadku gdy obliczenie poziomu recyklingu stosuje się do tlenowego lub beztlenowego przetwarzania odpadów ulegających biodegradacji, ilości odpadów, które są wprowadzane do przetwarzania tlenowego lub beztlenowego, mogą być zaliczane do odpadów poddanych recyklingowi, pod warunkiem że takie przetwarzanie powoduje wytworzenie materiału wyjściowego, który będzie wykorzystany jako produkt, materiał lub substancja z recyklingu. O ile materiałem wyjściowym z takich procesów przetwarzania jest najczęściej kompost lub materiał pofermentacyjny, można byłoby uwzględnić również inne materiały wyjściowe, pod warunkiem że zawierałyby one porównywalne ilości poddanej recyklingowi zawartości w stosunku do ilości przetworzonych odpadów ulegających biodegradacji. W innych przypadkach, zgodnie z definicją recyklingu, powtórne przetwarzanie odpadów ulegających biodegradacji na materiały, które mają być użyte jako paliwa lub inne środki wytwarzania energii lub które są unieszkodliwiane lub które mają być użyte w jakiejkolwiek operacji mającej taki sam cel jak odzysk odpadów inny niż przygotowanie do ponownego użycia i recykling, nie powinno być zaliczane na poczet realizacji celów recyklingu.
(49) Na potrzeby obliczania, czy cele w zakresie przygotowania do ponownego użycia i recyklingu są osiągane, państwa członkowskie powinny mieć możliwość uwzględnienia recyklingu metali, które są oddzielane po spaleniu odpadów komunalnych. W celu zagwarantowania jednolitych obliczeń tych danych Komisja powinna przyjąć szczegółowe zasady dotyczące kryteriów jakości dla metali pochodzących z recyklingu oraz zasady dotyczące obliczania, weryfikacji i zgłaszania danych.
(50) W przypadku wywozu odpadów z Unii w celu przygotowania ich do ponownego użycia lub recyklingu państwa członkowskie powinny skutecznie korzystać z uprawnień kontrolnych przewidzianych w art. 50 ust. 4c rozporządzenia (WE) nr 1013/2006 pozwalających wymagać przedstawienia dokumentacji dowodowej w celu stwierdzenia, czy przemieszczane odpady są przeznaczone do odzysku zgodnie z art. 49 tego rozporządzenia, a zatem gospodaruje się nimi w sposób racjonalny ekologicznie w zakładzie działającym zgodnie z normami ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska, które są zasadniczo równoważne z normami ustanowionymi w prawodawstwie unijnym. Przy wykonywaniu tego zadania państwa członkowskie mogą współpracować z innymi odpowiednimi podmiotami, takimi jak właściwe organy w państwie przeznaczenia, niezależne organy weryfikujące będące stroną trzecią lub organizacje realizujące obowiązki w ramach rozszerzonej odpowiedzialności producentów w imieniu producentów produktów, utworzone w ramach systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta, które mogą przeprowadzać kontrole fizyczne i inne kontrole zakładów w państwach trzecich. W sprawozdaniu z kontroli jakości dołączanym do danych na temat osiągania celów państwa członkowskie powinny podać informacje na temat środków służących realizacji obowiązku zapewnienia, by odpady wywiezione z Unii były przetwarzane w warunkach w zasadniczo równoważnych warunkom określonym w odpowiednich unijnych przepisach prawa ochrony środowiska.
(51) Aby zapewnić lepsze, bardziej terminowe i jednolite wdrożenie przepisów niniejszej dyrektywy oraz przewidzieć wszelkie niedociągnięcia we wdrażaniu, należy utworzyć system sprawozdań wczesnego ostrzegania, umożliwiający wykrycie uchybień i podjęcie działań przed upływem terminów osiągnięcia celów.
(52) Odpady przemysłowe, niektóre części odpadów z handlu i odpadów wydobywczych są bardzo zróżnicowane pod względem składu i objętości oraz w bardzo różnym stopniu zależą od struktury gospodarczej państwa członkowskiego, struktury sektora przemysłu lub handlu wytwarzającego odpady i od nasilenia działalności przemysłowej lub handlowej na określonym obszarze geograficznym. W odniesieniu do większości odpadów przemysłowych i wydobywczych za odpowiednie rozwiązanie uważa się podejście ukierunkowane na daną branżę z wykorzystaniem dokumentów referencyjnych dotyczących najlepszych dostępnych technik (BAT) i podobnych instrumentów w celu rozwiązania konkretnych problemów z gospodarowaniem danym rodzajem odpadów. Przemysłowe i handlowe odpady opakowaniowe powinny jednak nadal podlegać wymogom dyrektyw 94/62/WE i 2008/98/WE, w tym odpowiednim zmianom tych wymogów. Z myślą o dalszym badaniu możliwości intensyfikacji działań w zakresie przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów z handlu, odpadów przemysłowych innych niż niebezpieczne oraz innych kluczowych strumieni odpadów Komisja powinna rozważyć wyznaczenie celów dla tych strumieni odpadów.
(53) Aby zapewnić dalszą realizację celów zawartych w unijnych przepisach w zakresie gospodarki odpadami, Komisja powinna dokonać przeglądu procesów unieszkodliwiania wymienionych w załączniku I do dyrektywy 2008/98/WE. Przegląd ten należy przeprowadzić w świetle art. 13 tej dyrektywy przy jednoczesnym uwzględnieniu istotnych informacji, takich jak rozwój sytuacji międzynarodowej, w szczególności w związku z Konwencją bazylejską o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych z dnia 22 marca 1989 r. 16 .
(54) Odpady niebezpieczne powstałe w gospodarstwach domowych, takie jak odpady niebezpieczne pochodzące z farb, lakierów, rozpuszczalników czy środków czyszczących, również powinny być zbierane selektywnie, aby uniknąć zanieczyszczania odpadów komunalnych frakcjami odpadów niebezpiecznych, które mogłyby obniżyć jakość recyklingu, i aby zapewnić bezpieczne dla środowiska gospodarowanie tymi odpadami niebezpiecznymi. W tym zakresie istnieją już specjalne obowiązki dotyczące zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz zużytych baterii i akumulatorów pochodzących z gospodarstw domowych.
(55) Selektywna zbiórka olejów odpadowych i zapobieganie ich mieszaniu z innymi rodzajami odpadów lub substancji ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia jak najlepszego dla środowiska ogólnego wyniku ich przetwarzania. Przy przetwarzaniu olejów odpadowych należy dać pierwszeństwo regeneracji lub ewentualnie innym sposobom recyklingu zapewniającym wynik całkowity równoważny lub korzystniejszy dla środowiska niż regeneracja. W trosce o dalsze usprawnianie gospodarki olejami odpadowymi Komisja powinna rozważyć i w razie potrzeby zaproponować środki na rzecz poprawy przetwarzania olejów odpadowych, w tym ilościowe cele dotyczące ich regeneracji. Podczas tego przeglądu należy zwrócić uwagę na możliwości przetwarzania związane z regeneracją olejów odpadowych oraz na jakość i ostateczne wykorzystanie produktów poddanych regeneracji i recyklingowi.
(56) Aby nie dopuścić do przetwarzania odpadów blokującego zasoby na niższych poziomach hierarchii postępowania z odpadami, umożliwić wysokiej jakości recykling oraz zwiększyć wykorzystanie wysokiej jakości surowców wtórnych, państwa członkowskie powinny zapewnić, aby bioodpady były zbierane selektywnie i poddawane recyklingowi w sposób, który gwarantuje wysoki poziom ochrony środowiska i którego materiał wyjściowy spełnia wysokie standardy jakości.
(57) W niniejszej dyrektywie wyznaczono długoterminowe cele dla unijnego gospodarowania odpadami i przedstawiono jasne wskazówki dla przedsiębiorców i państw członkowskich dotyczące inwestycji niezbędnych do osiągnięcia tych celów. Przy opracowywaniu krajowych planów gospodarki odpadami i planowaniu inwestycji w infrastrukturę gospodarowania odpadami, państwa członkowskie powinny oceniać i uwzględniać konieczne inwestycje i inne środki finansowe, także w odniesieniu do władz lokalnych. Ocena ta powinna się znaleźć w planie gospodarki odpadami lub innych dokumentach strategicznych. W związku z tym, państwa członkowskie powinny właściwie wykorzystywać inwestycje, w tym inwestycje z funduszy unijnych, nadając priorytet zapobieganiu powstawaniu odpadów, w tym ponownemu użyciu, przygotowaniu do ponownego użycia i recyklingowi, zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami. Komisja powinna wspierać właściwe organy w opracowywaniu efektywnych ram finansowych, w stosownych przypadkach wykorzystując fundusze unijne, tak aby wdrożyć wymogi niniejszej dyrektywy zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami i aby wspomagać innowacyjne technologie i gospodarowanie odpadami.
(58) Odpowiednie gospodarowanie odpadami niebezpiecznymi nadal stanowi problem w Unii, a dane dotyczące przetwarzania tych odpadów są niepełne. Należy zatem wzmocnić mechanizmy prowadzenia ewidencji i identyfikowalności poprzez utworzenie elektronicznych rejestrów odpadów niebezpiecznych w państwach członkowskich. Aby uprościć prowadzenie ewidencji przez przedsiębiorstwa i organy administracji oraz poprawić monitoring przepływu strumieni odpadów w Unii, elektroniczne gromadzenie danych należy, w stosownych przypadkach, rozszerzyć na inne rodzaje odpadów.
(59) Sprawozdania z wykonania, sporządzane przez państwa członkowskie co trzy lata, nie okazały się skutecznym narzędziem weryfikacji zgodności z przepisami ani zapewniania prawidłowego wdrażania, spowodowały natomiast zbędne obciążenia administracyjne. Należy zatem uchylić przepisy zobowiązujące państwa członkowskie do sporządzania takich sprawozdań. Zamiast tego monitorowanie przestrzegania przepisów powinno się opierać wyłącznie na danych, które państwa członkowskie co roku przekazują Komisji.
(60) Dane zgłaszane przez państwa członkowskie są niezbędne Komisji do oceny przestrzegania unijnych przepisów dotyczących odpadów w państwach członkowskich. Należy poprawić jakość, wiarygodność i porównywalność danych dzięki zastosowaniu jednego punktu wprowadzania wszystkich danych dotyczących odpadów, zlikwidowaniu przestarzałych wymogów w zakresie sprawozdawczości, przeprowadzeniu analizy porównawczej krajowych metod sprawozdawczości i wprowadzeniu sprawozdania z kontroli jakości danych. W związku z tym w sprawozdaniach na temat osiągnięcia celów określonych w unijnych aktach ustawodawczych dotyczących odpadów państwa członkowskie powinny wykorzystywać najnowsze zasady opracowane przez Komisję i metodologie opracowane przez odpowiednie właściwe organy krajowe odpowiedzialne za wdrożenie niniejszej dyrektywy.
(61) Aby ułatwić odpowiednią interpretację i wdrażanie wymogów określonych w dyrektywie 2008/98/WE, należy opracować wytyczne dotyczące tych wymogów i poddawać je okresowym przeglądom, a także zapewnić wymianę informacji i najlepszych praktyk między państwami członkowskimi w zakresie praktycznego stosowania i egzekwowania tych wymogów. Te wytyczne oraz wymiana informacji i najlepszych praktyk powinny m.in. ułatwić wspólne zrozumienie i zastosowanie w praktyce definicji "odpadów", w tym pojęcia "usuwania", i powinny uwzględniać modele biznesowe oparte na obiegu zamkniętym, w których na przykład dana substancja czy przedmiot przechodzą z jednego właściciela na drugiego bez zamiaru ich usunięcia.
(62) W celu uzupełnienia lub zmiany dyrektywy 2008/98/WE należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do art. 7 ust. 1, art. 9 ust. 8, art. 11a ust. 10, art. 27 ust. 1 i 4 oraz art. 38 ust. 2-3 tej dyrektywy w brzemieniu zmienionym niniejszą dyrektywą. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 17 . W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie, co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowywaniem aktów delegowanych.
(63) w celu zapewnienia jednolitych warunków wykonania dyrektywy 2008/98/WE, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w odniesieniu do art. 5 ust. 2, art. 6 ust. 2, art. 8 ust. 5, art. 9 ust. 7, art. 11a ust. 9, art. 33 ust. 2, art. 35 ust. 5 i art. 37 ust. 7 tej dyrektywy w brzmieniu zmienionym niniejszą dyrektywą. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 18 .
(64) Ponieważ cele niniejszej dyrektywy, a mianowicie poprawa gospodarowania odpadami w Unii, a tym samym przyczynienie się do ochrony, zachowania i poprawy jakości środowiska, dobrego stanu ekologicznego oceanów oraz bezpieczeństwa produktów żywnościowych pochodzących z morza poprzez zmniejszenie ilości odpadów morskich, a także rozważnego i racjonalnego wykorzystywania zasobów naturalnych w całej Unii, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na rozmiary i skutki działań możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(65) Należy zatem odpowiednio zmienić dyrektywę 2008/98/WE.
(66) Zgodnie ze wspólną deklaracją polityczną państw członkowskich i Komisji z dnia 28 września 2011 r. dotyczącą dokumentów wyjaśniających 19 państwa członkowskie zobowiązały się do złożenia, w uzasadnionych przypadkach, wraz z powiadomieniem o transpozycji, jednego lub większej liczby dokumentów wyjaśniających związki między elementami dyrektywy a odpowiadającymi im częściami krajowych instrumentów transpozycyjnych. W odniesieniu do niniejszej dyrektywy ustawodawca uznaje, że przekazanie takich dokumentów jest uzasadnione.
(67) Niniejsza dyrektywa została przyjęta z uwzględnieniem zobowiązań określonych w porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa i powinna być wdrażana i stosowana zgodnie z wytycznymi zawartymi w tym porozumieniu,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
| W imieniu Parlamentu Europejskiego | W imieniu Rady |
| A. TAJANI | L. PAVLOVA |
| Przewodniczący | Przewodniczący |
Podczas ostatniego posiedzenia Sejmu, ku zaskoczeniu zarówno przedsiębiorców, jak i części posłów koalicji rządzącej, Lewica w ostatniej chwili „dorzuciła” do ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom poprawki zaostrzające kary za naruszanie przepisów prawa pracy - m.in. umożliwiające orzeczenie kary ograniczenia wolności. Jednocześnie zignorowano postulaty organizacji pracodawców, mimo wcześniejszych zapewnień rządu o ich poparciu.
27.02.2025
Już nie 30 tys. zł, a 50 tys. zł ma grozić maksymalnie pracodawcy, który zawrze umowę cywilnoprawną, choć powinien - umowę o pracę. Podobnie temu, który nie wypłaca w terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi jego rodziny. A jeśli nie wypłaca przez okres co najmniej 3 miesięcy, to kara ma wynieść nawet 60 tys. złotych - zdecydował Sejm, przyjmując poprawkę Lewicy, zmieniającą Kodeks pracy w... ustawie dotyczącej cudzoziemców.
25.02.2025
500 zł zarobi członek obwodowej komisji wyborczej w wyborach Prezydenta RP, 600 zł - zastępca przewodniczącego, a 700 zł przewodniczący komisji wyborczej – wynika z uchwały Państwowej Komisji Wyborczej. Jeżeli odbędzie się ponownie głosowanie, zryczałtowana dieta wyniesie 75 proc. wysokości diety w pierwszej turze. Termin zgłaszania kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych mija 18 kwietnia
20.01.2025
1 stycznia 2025 r. weszły w życie liczne zmiany podatkowe, m.in. nowe definicje budynku i budowli w podatku od nieruchomości, JPK CIT, globalny podatek wyrównawczy, PIT kasowy, zwolnienie z VAT dla małych firm w innych krajach UE. Dla przedsiębiorców oznacza to często nowe obowiązki sprawozdawcze i zmiany w systemach finansowo-księgowych. Firmy muszą też co do zasady przeprowadzić weryfikację nieruchomości pod kątem nowych przepisów.
02.01.2025
W 2025 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie tylko raz. Obniżeniu ulegnie natomiast minimalna podstawa wymiaru składki zdrowotnej płaconej przez przedsiębiorców. Grozi nam za to podwyżka podatku od nieruchomości. Wzrosną wynagrodzenia nauczycieli, a prawnicy zaczną lepiej zarabiać na urzędówkach. Wchodzą w życie zmiany dotyczące segregacji odpadów i e-doręczeń. To jednak nie koniec zmian, jakie czekają nas w Nowym Roku.
31.12.2024
1 stycznia 2025 r. zacznie obowiązywać nowa Polska Klasyfikacja Działalności – PKD 2025. Jej ostateczny kształt poznaliśmy dopiero w tygodniu przedświątecznym, gdy opracowywany od miesięcy projekt został przekazany do podpisu premiera. Chociaż jeszcze przez dwa lata równolegle obowiązywać będzie stara PKD 2007, niektórzy już dziś powinni zainteresować się zmianami.
31.12.2024| Identyfikator: | Dz.U.UE.L.2018.150.109 |
| Rodzaj: | Dyrektywa |
| Tytuł: | Dyrektywa 2018/851 zmieniająca dyrektywę 2008/98/WE w sprawie odpadów |
| Data aktu: | 30/05/2018 |
| Data ogłoszenia: | 14/06/2018 |
| Data wejścia w życie: | 04/07/2018 |