a także mając na uwadze, co następuje:(1) Opłaty pobierane od podmiotów nadających niewielkie ilości transgranicznych paczek i innych przesyłek pocztowych, zwłaszcza od małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) i osób fizycznych, są nadal stosunkowo wysokie. Ma to bezpośredni negatywny wpływ na użytkowników korzystających z transgranicznych usług doręczania paczek, zwłaszcza w odniesieniu do handlu elektronicznego.
(2) W art. 14 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) podkreśla się miejsce, jakie usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym, takie jak usługi pocztowe, zajmują wśród wspólnych wartości Unii, jak również ich znaczenie we wspieraniu jej spójności społecznej i terytorialnej. Stwierdza się w nim również, że należy zapewnić, aby usługi te funkcjonowały na podstawie zasad i na warunkach, które pozwolą im wypełniać ich zadania.
(3) W protokole nr 26 w sprawie usług świadczonych w interesie ogólnym, załączonym do Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) i do TFUE, podkreślono ponadto, że wspólne wartości Unii w odniesieniu do usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym w rozumieniu art. 14 TFUE obejmują różnice w potrzebach i preferencjach odbiorców mogące wynikać z odmiennej sytuacji geograficznej, społecznej lub kulturowej, a także wysoki poziom jakości, bezpieczeństwa i przystępności cenowej, równe traktowanie oraz propagowanie powszechnego dostępu i praw odbiorców.
(4) Art. 169 ust. 1 oraz art. 169 ust. 2 lit. a) TFUE stanowią, że Unia ma przyczyniać się do osiągnięcia wysokiego poziomu ochrony konsumentów poprzez środki, które przyjmuje na podstawie art. 114 TFUE.
(5) Istnieją zasadnicze różnice pomiędzy państwami członkowskimi, jeżeli chodzi o kompetencje krajowych organów regulacyjnych w zakresie monitorowania rynku i nadzoru regulacyjnego nad operatorami świadczącymi usługi doręczania paczek. Przykładowo, niektóre organy mogą z powodzeniem wymagać od operatorów podania stosownych informacji o cenach. Występowanie takich różnic zostało potwierdzone we wspólnej opinii sporządzonej przez Organ Europejskich Regulatorów Łączności Elektronicznej i Europejską Grupę Regulacji Rynku Usług Pocztowych, w której ustalono, że krajowe organy regulacyjne potrzebują odpowiednich kompetencji regulacyjnych do podejmowania działań, jednak nie we wszystkich państwach członkowskich takie kompetencje posiadają. Różnice te powodują dodatkowe obciążenia administracyjne i koszty związane z przestrzeganiem przepisów przez operatorów świadczących usługi doręczania paczek, którzy prowadzą działalność transgraniczną. Różnice te stanowią zatem przeszkodę dla transgranicznego świadczenia usług doręczania paczek, a tym samym wywierają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego.
(6) Ze względu na międzynarodowy charakter sektora pocztowego i sektora doręczania paczek duże znaczenie ma dalszy rozwój europejskich i międzynarodowych norm technicznych w celu przyniesienia korzyści użytkownikom i środowisku, a także w celu stworzenia przedsiębiorstwom szerszych możliwości rynkowych. Ponadto użytkownicy często informują o problemach z jakością usług, jakie wystąpiły przy okazji wysyłania, odbierania lub odsyłania paczek międzynarodowych. Istnieje zatem potrzeba dalszej poprawy - w równym stopniu - norm jakości usług, jak i interoperacyjności transgranicznych usług doręczania paczek. Obu tym zagadnieniom powinno się nadawać w jeszcze większym stopniu priorytet zgodnie z dyrektywą 97/67/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 3 , między innymi za pośrednictwem Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego (CEN). Potrzebne są również dalsze postępy w zakresie podnoszenia wydajności usług, co powinno uwzględniać w szczególności interesy użytkowników.
(7) Normalizacja usług pocztowych oraz poprawa jakości usług w myśl dyrektywy 97/67/WE należą do strategicznych priorytetów Unii i procesy te należy kontynuować. Normalizacja techniczna jest niezbędna do promowania interoperacyjności pomiędzy sieciami krajowymi oraz do istnienia efektywnych usług powszechnych. W sierpniu 2016 r. Komisja skierowała do CEN czwarty wniosek o normalizację w celu sporządzenia programu prac i przedstawienia sprawozdania końcowego w sierpniu 2020 r. 4 . Ten program prac powinien w szczególności uwzględniać interesy użytkowników, aspekty środowiskowe i skuteczność oraz przyczyniać się do promowania stworzenia jednolitego rynku cyfrowego Unii.
(8) Rynek transgranicznych usług doręczania paczek jest zróżnicowany, złożony i konkurencyjny, a różni operatorzy oferują różne usługi i ceny w zależności od masy, rozmiaru i kształtu nadawanych paczek, jak również od miejsca ich przeznaczenia, elementów stanowiących wartość dodaną, takich jak systemy śledzenia przesyłek, oraz od liczby nadawanych paczek. W niektórych państwach członkowskich operatorzy świadczący usługę powszechną nie posiadają większościowego udziału w rynku usług doręczania paczek. Wobec tej różnorodności trudno jest konsumentom i użytkownikom porównywać usługi doręczania paczek oferowane przez różnych operatorów pod względem jakości i cen, ponieważ często nie wiedzą oni o istnieniu możliwości wyboru podobnych usług doręczania paczek w transgranicznym handlu online. Należy ułatwić - w szczególności MŚP i osobom fizycznym - dostęp do stosownych informacji. Ponadto małe i średnie przedsiębiorstwa handlowe uznały kwestie związane z dostawą za przeszkodę w sprzedaży transgranicznej.
(9) Aby usprawnić transgraniczne usługi doręczania paczek, w szczególności dla osób fizycznych oraz mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw, w tym na oddalonych lub słabo zaludnionych obszarach, a także dla osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej możliwości poruszania się, konieczna jest poprawa dostępu do publicznych cenników opłat za ograniczony zestaw transgranicznych usług doręczania paczek oraz zwiększenie przejrzystości tych cenników. Poprawa przejrzystości i ułatwienie porównywalności cen transgranicznych usług doręczania paczek w całej Unii powinny sprzyjać zmniejszeniu nadmiernych różnic w stawkach opłat, w tym, w razie potrzeby, nieuzasadnionych różnic w stawkach opłat za usługi krajowe i transgraniczne.
(10) Usługi doręczania pojedynczych paczek są częścią usługi powszechnej w każdym państwie członkowskim i są również usługami, z których najczęściej korzystają osoby fizyczne i małe przedsiębiorstwa. Poprawa przejrzystości i przystępności cen jednostkowych jest konieczna dla dalszego rozwoju handlu elektronicznego.
(11) Wiele przedsiębiorstw, które prowadzą, prowadziły lub próbowały prowadzić sprzedaż przez internet, uważa, że wysokie koszty doręczania oraz kosztowne procesy obsługi skarg i gwarancji stanowią problem. Należy podjąć dodatkowe działania, w szczególności w celu zadbania o to, by MŚP i osoby fizyczne na obszarach oddalonych korzystały w pełni ze sprawnych i dostępnych transgranicznych usług doręczania paczek i w celu zapewnienia, aby usługi te świadczone były po przystępnych cenach.
(12) Pojęcie "operatorów świadczących usługę powszechną" odnosi się do operatorów pocztowych, którzy świadczą powszechną usługę pocztową lub części tej usługi w konkretnym państwie członkowskim. Operatorzy świadczący usługę powszechną, którzy prowadzą działalność w więcej niż jednym państwie członkowskim, powinni zostać sklasyfikowani jako operatorzy świadczący usługę powszechną tylko w tych państwach członkowskich, w których świadczą powszechną usługę pocztową.
(13) Usługi pocztowe są obecnie uregulowane w dyrektywie 97/67/WE Parlamentu Europejskiego i Rady. W dyrektywie tej ustanowiono wspólne reguły dotyczące świadczenia usług pocztowych i powszechnej usługi pocztowej w Unii. Dyrektywa skupia się przede wszystkim na krajowych usługach powszechnych i nie zajmuje się nadzorem regulacyjnym nad operatorami świadczącymi usługi doręczania paczek. Przestrzegania określonych w tej dyrektywie minimalnych wymogów dotyczących usługi powszechnej dopilnowują krajowe organy regulacyjne wyznaczone przez państwa członkowskie. Niniejsze rozporządzenie uzupełnia zatem przepisy dyrektywy 97/67/WE w odniesieniu do transgranicznych usług doręczania paczek. Przepisy niniejszego rozporządzenia nie naruszają praw i gwarancji ustanowionych w dyrektywie 97/67/WE, a zwłaszcza ciągłości świadczenia powszechnej usługi pocztowej na rzecz użytkowników.
(14) Niniejsze rozporządzenie nie zmienia definicji przesyłki pocztowej zawartej w art. 2 pkt 6 dyrektywy 97/67/WE ani opartych na niej definicji zawartych w prawie krajowym.
(15) Około 80 % zaadresowanych paczek generowanych przez handel elektroniczny stanowią obecnie paczki o masie poniżej dwóch kilogramów i często są one przetwarzane w strumieniu przesyłek listowych. Brak jest informacji o masie paczek dostarczanych innymi sposobami. Ważne jest, aby te lżejsze przesyłki zostały objęte niniejszym rozporządzeniem.
(16) Do celu wdrożenia niniejszego rozporządzenia należy opracować jasne definicje paczek, usług doręczania paczek i operatorów świadczących usługi doręczania paczek, a także określić, jakie przesyłki pocztowe są objęte tymi definicjami. Przyjmuje się, że przesyłki pocztowe o grubości powyżej 20 mm zawierają towary inne niż przesyłki z korespondencją, niezależnie od tego czy są obsługiwane przez operatora świadczącego usługę powszechną. Przesyłki pocztowe składające się tylko z korespondencji nie powinny wchodzić w zakres usług doręczania paczek. Niniejsze rozporządzenie powinno zatem obejmować, zgodnie z utrwaloną praktyką, paczki zawierające towary, niezależnie od tego czy posiadają one wartość handlową, o masie do 31,5 kg, gdyż cięższe przesyłki nie mogą być obsługiwane przez przeciętną osobę fizyczną bez użycia urządzeń mechanicznych, a działalność ta należy do sektora transportu towarów i logistyki.
(17) Operatorzy świadczący usługi doręczania paczek przy zastosowaniu alternatywnych modeli biznesowych, na przykład korzystający z gospodarki współpracy i platform handlu elektronicznego, powinni podlegać niniejszemu rozporządzeniu, jeżeli świadczą usługi stanowiące co najmniej jeden z etapów w łańcuchu dostaw pocztowych. Przyjmowanie, sortowanie i doręczanie, w tym usługi odbioru paczek, należy uznawać za usługi doręczania paczek, również kiedy czynności te wykonują operatorzy świadczący usługi ekspresowe i kurierskie oraz zajmujący się konsolidacją przesyłek zgodnie z obecną praktyką. Sam transport, który nie jest prowadzony w powiązaniu z żadnym z tych etapów, nie powinien wchodzić w zakres usług doręczania paczek, również kiedy realizują go podwykonawcy, zarówno w ramach alternatywnych modeli biznesowych, jak i poza nimi, ponieważ w tym przypadku należy założyć, że działalność ta należy do sektora transportu, chyba że dane przedsiębiorstwo albo jedna z jego jednostek zależnych lub jedno z powiązanych z nim przedsiębiorstw jest z innych względów objęte zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia.
(18) Niniejsze rozporządzenie nie powinno mieć zastosowania do przedsiębiorstw mających siedzibę tylko w jednym państwie członkowskim i korzystających z krajowych wewnętrznych sieci doręczania paczek wyłącznie w celu realizacji zamówień na doręczanie towarów sprzedawanych przez siebie na mocy umów sprzedaży w rozumieniu art. 2 pkt 5 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE 5 . Przepisami niniejszego rozporządzenia powinny zostać objęte przedsiębiorstwa korzystające z krajowych wewnętrznych sieci doręczania paczek również w celu doręczania towarów sprzedawanych przez strony trzecie.
(19) Należy określić minimalny zestaw informacji poufnych, które powinny być przekazywane krajowym organom regulacyjnym, i procedury, dzięki którym organy te dopilnowują przestrzegania handlowego charakteru działalności operatorów krajowych, a także stworzyć bezpieczne kanały przekazywania tych informacji.
(20) Do celów statystycznych jest niezbędnym, aby krajowe organy regulacyjne posiadały wiedzę i informacje na temat operatorów świadczących usługi doręczania paczek, którzy działają na rynku w oparciu o odpowiednie procedury udzielania zezwoleń lub inne wymogi prawne. Ze względu na pracochłonny charakter sektora oraz aby ograniczyć obciążenia administracyjne dla małych operatorów świadczących usługi doręczania paczek, którzy działają tylko na rynku krajowym lub regionalnym, należy zastosować próg poniżej 50 osób, oparty na liczbie osób zatrudnionych przez operatora w poprzednim roku kalendarzowym i uczestniczących w świadczeniu usług doręczania paczek w państwie członkowskim, w którym operator prowadzi działalność, chyba że prowadzi ją w więcej niż jednym państwie członkowskim. Ta wartość progowa jest zgodna z zaleceniem Komisji 2003/361/WE 6 , odzwierciedla pracochłonny charakter sektora oraz obejmuje większość rynku usług doręczania paczek, szczególnie w państwach o niskim poziomie przepływu paczek. Próg ten powinien obejmować w szczególności osoby uczestniczące w świadczeniu usług doręczania paczek, takie jak pracownicy zatrudnieni w pełnym wymiarze godzin, w niepełnym wymiarze godzin, pracownicy tymczasowi i samozatrudnieni pracujący dla operatora świadczącego usługi doręczania paczek. Podziały ukazujące liczbę osób posiadających określony status zatrudnienia powinny być zgodne z prawem krajowym zainteresowanego państwa członkowskiego. W celu zwiększenia przejrzystości opłat transgranicznych i rynku jako całości w niektórych przypadkach krajowy organ regulacyjny, uwzględniając specyfikę danego państwa członkowskiego, powinien mieć możliwość obniżenia progu do 25 osób lub zwrócenia się do operatora świadczącego transgraniczne usługi doręczania paczek o ujęcie w progu pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy, w niepełnym wymiarze czasu pracy oraz pracowników tymczasowych i osoby prowadzące działalność na własny rachunek pracujące dla jego podwykonawców.
(21) Przekazywanie krajowemu organowi regulacyjnemu danych dotyczących liczby osób pracujących dla operatora świadczącego usługi doręczania paczek powinno odbywać się zgodnie z obowiązującymi praktykami sprawozdawczymi przedsiębiorstwa dotyczącymi informacji statystycznych. Jest to ważne w celu zapewnienia porównywalności danych, przy jednoczesnym utrzymaniu na minimalnym poziomie obciążenia administracyjnego dla operatorów.
(22) Miejsce prowadzenia działalności przez operatora należy ustalać zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W przypadkach gdy usługodawca prowadzi działalność w kilku miejscach, istotne jest ustalenie, z którego z nich dana usługa jest faktycznie świadczona.
(23) Informacje dotyczące cech usług doręczania paczek przekazywane krajowemu organowi regulacyjnemu powinny obejmować poszczególne etapy w łańcuchu doręczania przesyłek pocztowych (przyjmowanie, sortowanie, przemieszczanie i doręczanie) realizowane przez danego operatora, oraz informacje, czy usługi wchodzą w zakres obowiązku świadczenia usługi powszechnej, czy też są wyłączone z tego zakresu, jaki jest zakres terytorialny usługi (regionalny, krajowy, transgraniczny), a także czy oferowana jest wartość dodana.
(24) Wykaz przesyłek pocztowych objętych środkami dotyczącymi przejrzystości cen powinien być ograniczony, by ułatwić porównywalność i zmniejszyć do minimum obciążenia administracyjne nakładane na operatorów świadczących transgraniczne usługi doręczania paczek i na krajowe organy regulacyjne. Aby zapewnić porównywalność w całej Unii, do wykazu należy włączyć przesyłki zwykle i polecone, gdyż stanowią one podstawę obowiązku świadczenia usługi powszechnej, a ze względu na znaczenie funkcji identyfikacji i śledzenia przesyłek dla handlu elektronicznego, w wykazie należy również uwzględnić ceny paczek z opcją identyfikacji i śledzenia oraz ceny paczek poleconych, niezależnie od tego, czy stanowią one element obowiązku świadczenia usługi powszechnej. Należy skupić się na lżejszych przesyłkach, które stanowią większość przesyłek dostarczanych przez operatorów świadczących usługi doręczania paczek, a także na cenach przesyłek pocztowych o grubości przekraczającej 20 mm, które są przetwarzane w strumieniu przesyłek listowych. Należy uwzględnić wyłącznie ceny jednostkowe, gdyż są to ceny, które płacą nadawcy wysyłający najmniejsze ilości przesyłek. Przesyłki pocztowe, o których mowa, powinny zostać jasno określone w załączniku do niniejszego rozporządzenia. Niniejsze rozporządzenie nie zobowiązuje operatorów świadczących transgraniczne usługi doręczania paczek do oferowania usługi doręczania wszystkich przesyłek pocztowych wymienionych w załączniku. W celu zapewnienia dokładności informacji o stawkach opłat, informacje te powinny pochodzić od samych operatorów świadczących transgraniczne usługi doręczania paczek. Stawki te powinny być publikowane przez Komisję na specjalnej stronie internetowej o neutralnym i niekomercyjnym charakterze.
(25) Krajowe organy regulacyjne, prowadząc obiektywną ocenę transgranicznych stawek opłat, które ich zdaniem należy poddać ocenie, powinny opierać się na takich elementach, jak: stawki krajowe i wszelkie inne istotne stawki opłat za porównywalne usługi doręczania paczek w państwie członkowskim nadania i w państwie członkowskim przeznaczenia; zastosowanie jednolitej stawki opłat do co najmniej dwóch państw członkowskich; wielkość dwustronnych obrotów, szczególne koszty transportu lub obsługi; inne stosowne koszty i normy jakości usług; oraz, o ile to możliwe bez nieproporcjonalnych obciążeń, potencjalny wpływ obowiązujących transgranicznych stawek opłat na osoby fizyczne oraz MŚP korzystające z tych usług, w tym na oddalonych lub słabo zaludnionych obszarach, oraz na indywidualnych użytkowników będących osobami niepełnosprawnymi lub osobami o ograniczonej możliwości poruszania się. Te wspólne elementy można uzupełnić dodatkowymi elementami o szczególnym znaczeniu dla wyjaśnienia danych stawek opłat, np. czy stawki opłat podlegają konkretnej regulacji cen na podstawie przepisów krajowych lub czy stwierdzono nadużywanie pozycji dominującej na rynku w rozumieniu obowiązującego prawa. Ponadto aby zmniejszyć obciążenie administracyjne nakładane na krajowe organy regulacyjne i operatorów świadczących usługi doręczania paczek objętych obowiązkiem świadczenia usługi powszechnej oraz zgodnie z zasadą proporcjonalności, krajowe organy regulacyjne, decydując o tym, które transgraniczne stawki opłat muszą zostać poddane ocenie, mogą opierać się na obiektywnym mechanizmie filtrującym przed oceną.
(26) Jednolite stawki opłat za transgraniczne doręczanie paczek do dwóch lub więcej państw członkowskich mogą mieć znaczenie dla ochrony spójności regionalnej i społecznej. w tym względzie należy wziąć pod uwagę konieczność promowania handlu elektronicznego oraz zapewnienia obszarom oddalonym lub słabo zaludnionym nowych możliwości uczestniczenia w handlu online i napędzania ich gospodarki regionalnej.
(27) Znaczne różnice między krajowymi i zagranicznymi stawkami opłat za transgraniczne usługi doręczania paczek powinny być uzasadnione w oparciu o obiektywne kryteria, takie jak szczególne koszty transportu czy obsługi lub inne istotne koszty. W celu przeprowadzenia oceny konieczne może być gromadzenie dowodów przez krajowy organ regulacyjny. Dowody te należy przekazać krajowemu organowi regulacyjnemu na jego żądanie wraz z uzasadnieniem stawek opłat, które są poddawane ocenie.
(28) W celu zapewnienia przejrzystości w całej Unii Komisja powinna publikować nieopatrzoną klauzulą poufności wersję oceny przedłożonej przez każdy krajowy organ regulacyjny.
(29) W celu ograniczenia obciążeń administracyjnych operatorzy świadczący usługi doręczania paczek, krajowe organy regulacyjne i Komisja powinny przekazywać dane w formie elektronicznej, a w szczególności powinny umożliwić korzystanie z podpisów elektronicznych zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 7 .
(30) Ze względu na szybkie zmiany zachodzące na rynkach usług doręczania paczek Komisja powinna ponownie ocenić efektywność i skuteczność niniejszego rozporządzenia, z uwzględnieniem rozwoju handlu elektronicznego, oraz powinna regularnie składać sprawozdania Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. W stosownych przypadkach sprawozdaniom tym powinny towarzyszyć wnioski ustawodawcze dotyczące przeglądu, skierowane do Parlament Europejskiego i Rady. Sprawozdania te należy sporządzać we współpracy z wszystkimi zainteresowanymi podmiotami, w tym z Europejskim Komitetem Dialogu Społecznego w sektorze pocztowym.
(31) Komisja powinna wykorzystywać cenne uwagi Europejskiej Grupy Regulacji Rynku Usług Pocztowych, w której skład wchodzą przedstawiciele krajowych organów regulacyjnych.
(32) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w zakresie określenia wzoru formularza do celów przekazywania takich informacji krajowym organom regulacyjnym przez operatorów świadczących usługi doręczania paczek. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 8 .
(33) Niniejsze rozporządzenie nie narusza praw podstawowych i jest zgodne z zasadami uznanymi w szczególności w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej oraz powinno być wykonywane zgodnie z tymi prawami i zasadami.
(34) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 9 i dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/680 10 mają zastosowanie w odniesieniu do przetwarzania danych osobowych w ramach niniejszego rozporządzenia.
(35) Państwa członkowskie powinny ustanowić przepisy dotyczące sankcji mających zastosowanie w przypadku naruszeń przepisów niniejszego rozporządzenia oraz powinny zapewnić ich wykonywanie. Sankcje te powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.
(36) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie ustanowienie zasad regulacyjnych i przepisów niezbędnych do poprawy nadzoru regulacyjnego, zwiększenie przejrzystości stawek opłat oraz ustanowienie w odniesieniu do transgranicznych usług doręczania paczek określonych zasad, które powinny sprzyjać konkurencji, z myślą o osiągnięciu ostatecznego celu, jakim jest usprawnienie transgranicznych usług doręczania paczek z punktu widzenia użytkowników, a co za tym idzie, także przyczynienie się do zwiększenia zaufania konsumentów do transgranicznego handlu elektronicznego, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na rozmiary i skutki tych celów możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 TUE. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
