RADA UNII EUROPEJSKIEJ,uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 115,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego 1 ,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 2 ,
stanowiąc zgodnie ze specjalną procedurą ustawodawczą,
a także mając na uwadze, co następuje:(1) Sytuacje, w których różne państwa członkowskie odmiennie interpretują lub stosują postanowienia dwustronnych umów i konwencji podatkowych lub Konwencji w sprawie eliminowania podwójnego opodatkowania w przypadku korekty zysków przedsiębiorstw powiązanych (90/436/EWG) 3 (zwanej dalej "unijną konwencją arbitrażową"), mogą powodować poważne przeszkody podatkowe dla przedsiębiorstw prowadzących działalność transgraniczną. Powodują one nadmierne obciążenie podatkowe dla przedsiębiorstw oraz mogą być przyczyną zakłóceń gospodarczych i obniżenia efektywności, a ponadto mogą negatywnie wpływać na transgraniczne inwestycje i wzrost.
(2) Z tego względu konieczne jest, aby w Unii istniały mechanizmy, które zapewniają skuteczne rozstrzyganie sporów dotyczących interpretacji i stosowania takich dwustronnych umów i konwencji podatkowych oraz unijnej konwencji arbitrażowej, a w szczególności sporów prowadzących do podwójnego opodatkowania.
(3) Mechanizmy obecnie przewidziane w dwustronnych umowach i konwencjach podatkowych oraz w unijnej konwencji arbitrażowej mogą nie zapewniać skutecznego rozstrzygania takich sporów we wszystkich przypadkach w sposób terminowy. Monitorowanie prowadzone w ramach wykonywania unijnej konwencji arbitrażowej ujawniło pewne istotne niedociągnięcia, w szczególności pod względem dostępu do procedury oraz pod względem czasu trwania i skutecznego zakończenia procedury.
(4) W celu stworzenia bardziej sprawiedliwego otoczenia podatkowego należy udoskonalić przepisy dotyczące przejrzystości oraz wzmocnić środki przeciwdziałające unikaniu opodatkowania. Jednocześnie w duchu sprawiedliwego systemu podatkowego konieczne jest też zapewnienie, aby mechanizmy rozstrzygania sporów były kompleksowe, skuteczne i trwałe. Usprawnienie mechanizmów rozstrzygania sporów jest też niezbędne z uwagi na ryzyko zwiększenia się liczby sporów w zakresie podwójnego lub wielokrotnego opodatkowania dotyczących potencjalnie wysokich kwot, z racji bardziej regularnych i skoncentrowanych praktyk kontrolnych ustanowionych przez administracje podatkowe.
(5) Zasadnicze znaczenie ma wprowadzenie skutecznych i efektywnych ram rozstrzygania sporów podatkowych, które to ramy zapewniają pewność prawa i środowisko przyjazne inwestycjom przedsiębiorstw w celu stworzenia sprawiedliwych i skutecznych systemów podatkowych w Unii. Mechanizmy rozstrzygania sporów powinny też stwarzać zharmonizowane i przejrzyste ramy rozwiązywania sporów i zapewniać w ten sposób korzyści wszystkim podatnikom.
(6) Rozstrzyganie sporów powinno mieć zastosowanie do odmiennej interpretacji i odmiennego stosowania dwustronnych umów i konwencji podatkowych oraz unijnej konwencji arbitrażowej, w szczególności do odmiennej interpretacji i odmiennego stosowania prowadzących do podwójnego opodatkowania. Należy to osiągnąć za pomocą procedury, w której pierwszym krokiem będzie zgłoszenie sprawy do organów podatkowych zainteresowanych państw członkowskich w celu rozstrzygnięcia sporu w drodze procedury wzajemnego porozumiewania. Państwa członkowskie należy zachęcać do stosowania niewiążących form pozasądowego rozstrzygania sporów, takich jak mediacja lub postępowanie pojednawcze, na ostatnich etapach procedury wzajemnego porozumiewania. Jeżeli takie porozumienie nie zostanie osiągnięte w określonym czasie, sprawę należy poddać procedurze rozstrzygania sporów. W doborze metody rozstrzygania sporów należy zachować elastyczność, wykorzystując struktury ad hoc albo struktury o bardziej stałym charakterze. Procedury rozstrzygania sporów mogłyby przyjąć formę komisji doradczej, w której skład wchodziliby zarówno przedstawiciele zainteresowanych organów podatkowych, jak i niezależne osoby cieszące się powszechnym uznaniem, lub formę komisji ds. pozasądowego rozstrzygania sporów (przy czym ta ostatnia zapewniałaby elastyczność w doborze metod rozstrzygania sporów). Ponadto, w stosownych przypadkach, państwa członkowskie mogłyby wybrać, w drodze dwustronnego porozumienia, jakiekolwiek inne postępowanie w zakresie rozstrzygania sporów, takie jak "arbitraż ostatniej oferty" (zwany również arbitrażem "ostatniej najlepszej oferty"), w celu rozwiązania sporu w sposób wiążący. Organy podatkowe powinny podjąć ostateczną wiążącą decyzję odwołując się do opinii komisji doradczej lub komisji ds. pozasądowego rozstrzygania sporów.
(7) Usprawniony mechanizm rozstrzygania sporów powinien opierać się na istniejących już w Unii systemach, w tym na unijnej konwencji arbitrażowej. Zakres stosowania niniejszej dyrektywy powinien być jednak szerszy niż zakres stosowania unijnej konwencji arbitrażowej, który ogranicza się jedynie do sporów dotyczących ustalania cen transferowych i przypisywania zysków stałym zakładom. Niniejsza dyrektywa powinna mieć zastosowanie do wszystkich podatników podlegających opodatkowaniu z tytułu podatków dochodowych i podatków od kapitału, objętych dwustronnymi umowami i konwencjami podatkowymi oraz unijną konwencją arbitrażową. Jednocześnie obciążenie administracyjne osób fizycznych, mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw przy korzystaniu z procedury rozstrzygania sporów powinno być mniejsze. Ponadto usprawnić należy etap rozstrzygania sporów. W szczególności konieczne jest ustanowienie ograniczenia czasu trwania procedur rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz warunków procedury rozstrzygania sporów dla podatników.
(8) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszej dyrektywy należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 4 .
(9) Niniejsza dyrektywa nie narusza praw podstawowych i jest zgodna z zasadami uznanymi w szczególności w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej. W szczególności niniejsza dyrektywa dąży do zapewnienia pełnego poszanowania prawa dostępu do bezstronnego sądu oraz wolności prowadzenia działalności gospodarczej.
(10) Ponieważ cel niniejszej dyrektywy, a mianowicie ustanowienie skutecznej i efektywnej procedury rozstrzygania sporów w kontekście właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na rozmiary i skutki działań możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym samym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.
(11) Komisja powinna dokonać przeglądu stosowania niniejszej dyrektywy po upływie pięciu lat, a państwa członkowskie powinny wesprzeć ten przegląd, dostarczając Komisji stosownych informacji,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ: