a także mając na uwadze, co następuje:(1) Osoby zgłaszające właściwym organom rzeczywiste lub potencjalne naruszenia przepisów rozporządzenia (UE) nr 596/2014 (osoby zgłaszające przypadki naruszenia, ang. whistle-blowers) mogą zwracać uwagę właściwych organów na nowe informacje oraz pomagać tym organom w wykrywaniu przestępstw polegających na nadużyciach na rynku oraz w nakładaniu za nie sankcji. Do informowania o nieprawidłowościach może jednak zniechęcać obawa przed odwetem, dyskryminacją lub ujawnieniem danych osobowych. W związku z tym konieczne są odpowiednie rozwiązania dotyczące informowania o nieprawidłowościach, aby zapewnić ogólną ochronę i poszanowanie praw podstawowych osób zgłaszających przypadki naruszenia oraz osób oskarżanych. Osoby, które świadomie zgłoszą właściwym organom nieprawidłowe lub wprowadzające w błąd informacje, nie powinny być uważane za osoby zgłaszające przypadki naruszenia, a zatem nie powinny podlegać mechanizmom zapewniającym ochronę.
(2) Właściwe organy powinny zezwolić na anonimowe zgłaszanie, a mechanizmy zapewniające ochronę przewidziane w niniejszej dyrektywie powinny mieć zastosowanie również w przypadku, gdy anonimowa osoba zgłaszająca przypadki naruszenia zdecyduje się ujawnić właściwemu organowi swoją tożsamość na późniejszym etapie. Osoby zgłaszające przypadki naruszenia powinny mieć możliwość dokonania zgłoszenia w drodze wewnętrznych procedur lub bezpośrednio właściwemu organowi.
(3) Do celów obsługi zgłoszeń przypadków naruszeń przepisów rozporządzenia (UE) nr 596/2014 oraz w celu zapewnienia komunikacji z osobami zgłaszającymi naruszenie, a także w celu prowadzenia we właściwy sposób działań następczych w związku ze wspomnianym zgłoszeniem niezbędni są wyznaczeni członkowie personelu w ramach właściwych organów, którzy zostali odpowiednio przeszkoleni, w tym w kwestii mających zastosowanie przepisów o ochronie danych.
(4) Osoby, które zamierzają zgłosić rzeczywiste lub potencjalne naruszenie przepisów rozporządzenia (UE) nr 596/2014, powinny mieć możliwość podjęcia decyzji o tym, czy, w jaki sposób i kiedy dokonać takiego zgłoszenia. Właściwe organy powinny zatem podać do wiadomości publicznej informacje na temat dostępnych kanałów komunikacji z właściwymi organami, na temat mających zastosowanie procedur i na temat wyznaczonych członków personelu w ramach właściwych organów, którzy zajmują się zgłoszeniami naruszeń, oraz zapewnić łatwy dostęp do tych informacji. Wszystkie informacje na temat zgłoszeń naruszeń powinny być przejrzyste, łatwo zrozumiałe i wiarygodne, aby promować zgłaszanie naruszeń, zamiast do niego zniechęcać.
(5) Aby ułatwić skuteczną komunikację właściwych organów z ich wyznaczonym personelem, właściwe organy powinny zapewnić istnienie i wykorzystanie różnych kanałów komunikacji, które powinny być przyjazne dla użytkownika i powinny umożliwiać komunikację na piśmie i ustnie, a także w formie elektronicznej i nieelektronicznej.
(6) Istotne jest, aby procedury ochrony osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, które zgłoszą naruszenie lub którym zarzuca się popełnienie naruszenia przepisów rozporządzenia (UE) nr 596/2014 - niezależnie od charakteru współpracy tych osób oraz tego, czy otrzymują wynagrodzenie - zapewniały ochronę wspomnianych osób przed odwetem, dyskryminacją lub innymi rodzajami niesprawiedliwego traktowania w sposób bezpośredni lub pośredni. Niesprawiedliwe traktowanie może przybierać różne formy, zależnie od okoliczności. W związku z tym poszczególne przypadki należy oceniać w oparciu o zasady rozstrzygania sporów lub procedury postępowania sądowego dostępne w ramach prawa krajowego.
(7) Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby we właściwych organach funkcjonowały odpowiednie procedury ochrony na potrzeby przetwarzania zgłoszeń dotyczących naruszeń oraz danych osobowych osób, których dotyczy zgłoszenie. W ramach tego rodzaju procedur należy zapewnić ochronę tożsamości każdej osoby zgłaszającej naruszenie lub osoby, której dotyczy zgłoszenie, na każdym etapie wspomnianej procedury. Powyższy obowiązek pozostaje bez uszczerbku dla koniecznego i proporcjonalnego obowiązku przekazania informacji w przypadku, gdy jest to wymagane prawem unijnym lub krajowym, z zastrzeżeniem stosownych zabezpieczeń w ramach tych praw, w tym w kontekście czynności wyjaśniających lub postępowań sądowych bądź w celu zabezpieczenia wolności innych osób, włącznie z prawem do obrony przysługującym osobie, której dotyczy zgłoszenie.
(8) Niezwykle istotnym i koniecznym warunkiem jest, aby wyznaczony personel w ramach właściwego organu, który uzyskuje dostęp do informacji dostarczonych przez osobę zgłaszającą naruszenie właściwemu organowi, przestrzegał obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej i poufności przy przekazywaniu danych zarówno w ramach właściwego organu, jak i poza właściwy organ, w tym jeżeli właściwy organ rozpocznie czynności wyjaśniające lub dochodzenie bądź późniejsze czynności związane z egzekwowaniem przepisów w związku ze zgłoszeniem naruszeń.
(9) Państwa członkowskie powinny zapewnić odpowiednie przechowywanie zapisów dotyczących wszystkich zgłoszeń naruszeń oraz możliwość wyszukania każdego zgłoszenia w danym właściwym organie, a także w stosownych przypadkach możliwość wykorzystania informacji otrzymanych w drodze zgłoszenia jako dowodu w ramach działań związanych z egzekwowaniem prawa. Państwa członkowskie zapewniają zgodność z dyrektywą 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 2 i przepisami krajowymi transponującymi dyrektywę 95/46/WE.
(10) Ochrona danych osobowych osoby zgłaszającej naruszenie i osoby, której dotyczy zgłoszenie, ma kluczowe znaczenie, aby uniknąć niesprawiedliwego traktowania lub zniszczenia reputacji ze względu na ujawnienie danych osobowych, w szczególności danych ujawniających tożsamość osoby, której dotyczą. W uzupełnieniu do przepisów krajowych dotyczących ochrony danych, które transponują dyrektywę 95/46/WE, właściwe organy powinny ustanowić odpowiednie procedury ochrony danych przeznaczone specjalnie do celów ochrony osoby zgłaszającej naruszenie i osoby, której dotyczy zgłoszenie; procedury te powinny obejmować bezpieczny system w ramach właściwego organu z ograniczonymi prawami dostępu przyznanymi wyłącznie na rzecz upoważnionego personelu.
(11) Przekazywanie przez właściwy organ danych osobowych związanych ze zgłoszeniami naruszeń może być niezbędne w celu przeprowadzenia oceny zgłoszenia naruszeń oraz podjęcia koniecznych działań wyjaśniających i związanych z egzekwowaniem przepisów. Podczas przekazywania danych w obrębie właściwego organu lub osobom trzecim właściwe organy powinny zachować poufność w największym stopniu możliwym zgodnie z prawem krajowym.
(12) Należy zapewnić ochronę praw osoby, której dotyczy zgłoszenie i której zarzuca się popełnienie naruszenia przepisów rozporządzenia (UE) nr 596/2014, aby uniknąć zniszczenia ich reputacji lub innych negatywnych skutków. Ponadto na każdym etapie procedury wszczętej w wyniku zgłoszenia należy zapewnić pełne poszanowanie przysługującego osobie, której dotyczy zgłoszenie, prawa do obrony i prawa dostępu do środków odwoławczych. Państwa członkowskie powinny zapewnić prawo do ochrony osoby, której dotyczy zgłoszenie, w tym prawo dostępu do akt, prawo do bycia wysłuchanym oraz prawo do skutecznego środka odwoławczego w odniesieniu do decyzji dotyczącej tej osoby zgodnie z mającymi zastosowanie procedurami przewidzianymi w prawie krajowym w kontekście czynności wyjaśniających lub późniejszych postępowań sądowych.
(13) Przeprowadzany regularnie i przynajmniej co dwa lata (raz na dwa lata) przegląd ustanowionych przez właściwe organy procedur powinien zagwarantować, że wspomniane procedury są odpowiednie i opierają się na aktualnym stanie wiedzy, a w związku z tym - że spełniają swoje zadanie. W tym celu istotne jest, aby właściwe organy przeprowadziły ocenę własnych doświadczeń oraz aby wymieniały się doświadczeniami i dobrymi praktykami z innymi właściwymi organami.
(14) Z uwagi na fakt, że szczegółowe zasady ochrony osób zgłaszających przypadki naruszenia zdecydowanie utrudniłyby państwom członkowskim zapewnienie zgodności i dostosowania pod względem operacyjnym w odniesieniu do ich systemów krajowych, w tym aspektów administracyjnych, proceduralnych i instytucjonalnych, w ramach aktu wykonawczego należy przewidzieć pewien zakres elastyczności. Tego rodzaju elastyczność można najlepiej osiągnąć w drodze dyrektywy zamiast rozporządzenia, zatem wydaje się, że dyrektywa jest najbardziej odpowiednim instrumentem, aby umożliwić państwom członkowskim skuteczne dostosowanie systemu zgłaszania naruszeń do swoich systemów krajowych, w tym do ram instytucjonalnych.
(15) Biorąc pod uwagę fakt, że rozporządzenie (UE) nr 596/2014 stosuje się od dnia 3 lipca 2016 r., państwa członkowskie powinny transponować i stosować przepisy niniejszej dyrektywy od dnia 3 lipca 2016 r.
(16) Środki przewidziane w niniejszej dyrektywie są zgodne z opinią Europejskiego Komitetu Papierów Wartościowych,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ: