uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 209 i 212,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 1 ,
uwzględniając opinię Komitetu Regionów 2 ,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 3 ,
(1) Niniejsze rozporządzenie stanowi jeden z instrumentów bezpośrednio wspierających polityki zewnętrzne Unii oraz zastępuje rozporządzenie (WE) nr 1889/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady 4 . Ustanawia ono instrument finansowy na rzecz propagowania i wspierania demokracji i praw człowieka na świecie, umożliwiający udzielanie pomocy niezależnie od zgody rządów i organów publicznych odnośnych państw trzecich.
(2) Art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) stanowi, że Unia opiera się na wartościach poszanowania godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, praworządności, jak również poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości. Wartości te są wspólne państwom członkowskim w społeczeństwie opartym na pluralizmie, niedyskryminacji, tolerancji, sprawiedliwości, solidarności oraz na równości kobiet i mężczyzn.
(3) Zgodnie z art. 2 i art. 3 ust. 3 TUE oraz art. 8 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) równość kobiet i mężczyzn jest podstawową wartością i celem Unii, a Unia ma propagować równość płci i uwzględniać tę kwestię we wszystkich swoich działaniach.
(4) Zgodnie z art. 21 TUE działania zewnętrzne Unii mają być oparte na tych samych zasadach, które leżą u podstaw jej utworzenia, a mianowicie demokracji, praworządności, powszechności i niepodzielności praw człowieka i podstawowych wolności, poszanowania godności ludzkiej, zasadach równości i solidarności oraz poszanowania zasad Karty Narodów Zjednoczonych oraz prawa międzynarodowego.
(5) W ramach zasad i celów działań zewnętrznych Unii propagowanie praw człowieka, demokracji, praworządności i dobrych rządów, a także trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, stanowią dwa podstawowe filary polityki rozwojowej Unii. Zobowiązanie do poszanowania, propagowania oraz ochrony praw człowieka i zasad demokracji jest zasadniczym elementem stosunków umownych Unii z państwami trzecimi.
(6) We wspólnym komunikacie Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa oraz Komisji Europejskiej z dnia 12 grudnia 2011 r., zatytułowanym "Prawa człowieka i demokracja w centrum działań zewnętrznych UE - Dążenie do bardziej skutecznego podejścia", zaproponowane zostały szczególne środki w celu zwiększenia skuteczności i spójności unijnego podejścia do praw człowieka i demokracji.
(7) Instrument ustanowiony niniejszym rozporządzeniem ma przyczynić się do osiągnięcia celów działań zewnętrznych Unii, w tym celów jej polityki rozwojowej, w szczególności celów określonych we wspólnym oświadczeniu Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w ramach Rady, Parlamentu Europejskiego i Komisji w sprawie polityki rozwojowej Unii Europejskiej, zatytułowanym "Konsensus Europejski", oraz w komunikacie Komisji z dnia 13 października 2011 r., zatytułowanym "Zwiększanie wpływu unijnej polityki rozwoju - Program działań na rzecz zmian", oraz politykach Unii dotyczących praw człowieka, w tym celów przedstawionych w ramach strategicznych i planie działania UE dotyczących praw człowieka i demokracji, przyjętych przez Radę w dniu 25 czerwca 2012 r.
(8) Zgodnie z ramami strategicznymi i planem działania UE dotyczącymi praw człowieka i demokracji, w celu włączenia zasad dotyczących praw człowieka w proces wykonywania niniejszego rozporządzenia Unia powinna stosować podejście oparte na poszanowaniu praw obejmujących wszystkie prawa człowieka, zarówno obywatelskie, jak i polityczne, gospodarcze, społeczne lub kulturalne.
(9) Wkład Unii w działania na rzecz demokracji i praworządności oraz propagowania i ochrony praw człowieka i podstawowych wolności oparty jest na zapisach Powszechnej deklaracji praw człowieka, Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych oraz Międzynarodowego paktu praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych, a także innych instrumentach na rzecz praw człowieka przyjętych w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ), a także na odpowiednich regionalnych instrumentach dotyczących praw człowieka.
(10) Równość płci, prawa kobiet, w tym wzmocnienie pozycji kobiet, oraz niedyskryminacja są podstawowymi prawami człowieka i mają zasadnicze znaczenie dla zapewnienia sprawiedliwości społecznej, a także dla zwalczania nierówności. Ich propagowanie powinno być przekrojowym priorytetem niniejszego rozporządzenia.
(11) Demokracja i prawa człowieka są ze sobą nierozerwalnie związane i wzajemnie się umacniają, jak przypomniano w konkluzjach Rady z dnia 18 listopada 2009 r. w sprawie wspierania demokracji w stosunkach zewnętrznych UE. Podstawowe wolności, takie jak wolność myśli, sumienia i religii lub przekonań, wolność słowa, zrzeszania się i zgromadzeń, to podstawy pluralizmu politycznego, procesu demokratycznego i otwartego społeczeństwa, natomiast kontrola demokratyczna, odpowiedzialność we własnym państwie oraz rozdział władzy to warunki konieczne dla zachowania niezależności sądów i praworządności, które z kolei są niezbędne dla skutecznej ochrony praw człowieka.
(12) Tworzenie i utrzymanie kultury praw człowieka oraz wspieranie kształtowania się niezależnego społeczeństwa obywatelskiego, w tym poprzez zwiększanie roli tego społeczeństwa w odnośnych państwach, oraz zapewnienie demokracji dla wszystkich - zadanie szczególnie pilne i trudne we wschodzących demokracjach - to nieustanne wyzwanie, za które odpowiadają przede wszystkim ludzie z danego państwa, lecz które nie zmniejsza zobowiązania społeczności międzynarodowej. Wymaga to szeregu instytucji, w tym demokratycznych parlamentów krajowych oraz zgromadzeń wyłonionych w lokalnych wyborach, które zapewniają uczestnictwo, reprezentatywność, zdolność do podejmowania zadań i odpowiedzialność. W tym kontekście szczególną uwagę należy zwrócić na państwa będące w okresie transformacji, jak również na państwa znajdujące się w niestabilnej sytuacji lub w sytuacji pokonfliktowej. Należy uwzględnić doświadczenia i wiedzę zdobyte podczas przechodzenia do demokracji w ramach unijnych polityk rozszerzenia i sąsiedztwa.
(13) Aby skutecznie, przejrzyście, terminowo i elastycznie rozwiązywać te kwestie po wygaśnięciu rozporządzenia (WE) nr 1889/2006, konieczne są w dalszym ciągu konkretne zasoby finansowe oraz oddzielny instrument finansowy, który nadal będzie mógł funkcjonować w niezależny sposób.
(14) Unijna pomoc w ramach niniejszego rozporządzenia powinna być zaprojektowana w taki sposób, aby stanowić uzupełnienie różnych innych narzędzi służących realizacji unijnych polityk dotyczących demokracji i praw człowieka. Zakres tych narzędzi sięga od dialogu politycznego i działań dyplomatycznych po różne instrumenty współpracy finansowej i technicznej, które obejmują zarówno programy geograficzne, jak i tematyczne. Unijna pomoc powinna również uzupełniać działania związane ściślej z sytuacjami kryzysowymi podejmowane w ramach Instrumentu na rzecz Przyczyniania się do Stabilności i Pokoju, ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 230/2014 5 , w tym pilne działania niezbędne na pierwszych etapach procesu transformacji.
(15) W ramach niniejszego rozporządzenia Unia ma zapewniać pomoc w rozwiązywaniu globalnych, regionalnych, krajowych i lokalnych problemów w zakresie przestrzegania praw człowieka i demokratyzacji, w ramach partnerstwa ze społeczeństwem obywatelskim. W tym zakresie społeczeństwo obywatelskie należy rozumieć jako rozciągające się na wszystkie rodzaje działań społecznych prowadzonych przez osoby fizyczne lub grupy, które są niezależne od państwa i działają na rzecz propagowania praw człowieka i demokracji, w tym obrońców praw człowieka, zdefiniowanych w Deklaracji ONZ o przynależnych jednostkom, grupom i podmiotom społecznym prawie i obowiązku propagowania i ochrony powszechnie uznanych praw człowieka oraz podstawowych wolności ("deklaracja o obrońcach praw człowieka"). Przy wykonywaniu niniejszego rozporządzenia należy odpowiednio uwzględniać lokalne strategie krajowe Unii w zakresie praw człowieka.
(16) Ponadto, podczas gdy cele z zakresu demokracji i praw człowieka muszą być w coraz większym stopniu uwzględniane we wszystkich instrumentach na rzecz finansowania działań zewnętrznych, pomoc Unii w ramach niniejszego rozporządzenia - ze względu na swój globalny charakter i niezależność działania od zgody rządów i organów publicznych odnośnych państw trzecich - powinna mieć szczególny charakter uzupełniający i dodatkowy. Ten charakter powinien umożliwić współpracę i partnerstwo ze społeczeństwem obywatelskim w odniesieniu do wrażliwych zagadnień związanych z prawami człowieka i demokracją, w tym kwestii korzystania przez migrantów z praw człowieka oraz praw osób ubiegających się o azyl oraz osób wewnętrznie przesiedlonych, zapewniając elastyczność i wymaganą zdolność do reagowania na zmianę okoliczności, potrzeby beneficjentów lub okresy kryzysowe. Niniejsze rozporządzenie powinno również umożliwić Unii wyrażanie i wspieranie określonych celów i środków na poziomie międzynarodowym, niepowiązanych geograficznie ani niewywołanych przez kryzysy, które to cele i działania wymagają podejścia transnarodowego lub obejmują działania zarówno w Unii, jak i w szeregu państw trzecich. Niniejsze rozporządzenie powinno zapewnić ponadto niezbędne ramy dla działań, takich jak wspieranie niezależnych misji obserwacji wyborów prowadzonych przez Unię Europejską (EU EOM), które wymagają spójności polityki, jednolitego systemu zarządzania i wspólnych standardów operacyjnych.
(17) Rozwijanie i umacnianie demokracji zgodnie z niniejszym rozporządzeniem może ewentualnie obejmować udzielanie strategicznego wsparcia dla demokratycznych parlamentów krajowych oraz zgromadzeń konstytucyjnych, w szczególności w celu zwiększenia ich zdolności w zakresie wspierania i pogłębiania procesów demokratycznych reform.
(18) Unia powinna zwracać szczególną uwagę na państwa i sytuacje wyjątkowe, w których prawa człowieka i podstawowe wolności są najbardziej zagrożone i w których brak poszanowania tych praw i wolności jest szczególnie wyraźny i systematyczny. W takich przypadkach priorytetem politycznym powinno być propagowanie poszanowania odpowiednich postanowień prawa międzynarodowego, zapewnienie lokalnemu społeczeństwu obywatelskiemu konkretnego wsparcia i możliwości działania oraz wniesienie wkładu w jego pracę prowadzoną w bardzo trudnych warunkach. W takich państwach lub sytuacjach oraz w celu zaspokojenia pilnych potrzeb w zakresie ochrony obrońców praw człowieka i działaczy demokratycznych, Unia powinna być w stanie reagować w sposób elastyczny i szybki poprzez zastosowanie szybszych i bardziej elastycznych procedur administracyjnych oraz za pomocą różnych mechanizmów finansowania. Powinno tak być zwłaszcza w przypadku, gdy wybór warunków proceduralnych mógłby bezpośrednio wpłynąć na skuteczność działań lub mógłby narazić beneficjentów na ryzyko poważnego zastraszenia, odwetu lub inne rodzaje ryzyka.
(19) W sytuacjach konfliktowych Unia powinna propagować wypełnianie przez wszystkie strony konfliktu ich zobowiązań prawnych wynikających z międzynarodowego prawa humanitarnego, zgodnie z odpowiednimi wytycznymi UE. Ponadto w państwach w okresie transformacji pomoc unijna w ramach niniejszego rozporządzenia powinna wspierać tworzenie odpowiedniego środowiska umożliwiającego pojawianie się nowych podmiotów politycznych działających na rzecz demokratycznego pluralistycznego wielopartyjnego systemu. Niniejsze rozporządzenie powinno również zmierzać do wspierania struktur demokratycznych, podziału władzy i odpowiedzialnych organów publicznych.
(20) EU EOM w znaczącym stopniu przyczyniają się do powodzenia procesów demokratycznych w państwach trzecich. Jednak propagowanie i wspieranie demokracji wykracza daleko poza sam proces wyborczy i w związku z czym należy uwzględnić wszystkie etapy cyklu wyborczego. Wydatki na EU EOM nie powinny zatem pochłaniać sum nieproporcjonalnie wysokich w stosunku do całości środków finansowych dostępnych w ramach niniejszego rozporządzenia.
(21) Należy podkreślić jak ważne jest utworzenie stanowiska Specjalnego Przedstawiciela UE ds. Praw człowieka (SPUE). SPUE powinien przyczyniać się do jedności, spójności i skuteczności unijnych działań i polityki w zakresie praw człowieka oraz powinien pomóc w zapewnieniu spójnego stosowania wszystkich unijnych instrumentów i działań podejmowanych przez państwa członkowskie, aby osiągnąć cele polityki Unii.
(22) Unia powinna dążyć do najbardziej skutecznego wykorzystania dostępnych zasobów w celu optymalizacji wpływu prowadzonych przez nią działań zewnętrznych. Powinno się to osiągnąć dzięki spójności i komplementarności unijnych instrumentów na rzecz działań zewnętrznych oraz stworzeniu synergii między niniejszym rozporządzeniem, pozostałymi unijnymi instrumentami na rzecz finansowania działań zewnętrznych oraz innymi politykami Unii. Powinno to również pociągać za sobą wzajemne wzmacnianie programów opracowywanych w ramach instrumentów na rzecz finansowania działań zewnętrznych.
(23) Unia i państwa członkowskie mają dołożyć starań w celu regularnej wymiany informacji i wzajemnych konsultacji na wczesnym etapie procesu programowania w celu propagowania komplementarności swoich odpowiednich działań. Unia powinna konsultować się także z innymi darczyńcami i odpowiednimi podmiotami.
(24) Komisja i Europejska Służba Działań Zewnętrznych (ESDZ) powinny, w stosownych przypadkach, przeprowadzać regularne wymiany poglądów i informacji z Parlamentem Europejskim. Ponadto Parlament Europejski i Rada powinny uzyskać dostęp do dokumentów, aby móc w świadomy sposób wykonywać swoje uprawnienia kontrolne na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 6 . Środki podejmowane w ramach niniejszego rozporządzenia powinny należycie uwzględniać poglądy Parlamentu Europejskiego i Rady.
(25) Unia powinna, w tym w stosownych przypadkach za pośrednictwem swoich delegatur, dokładać starań w celu regularnej wymiany informacji ze społeczeństwem obywatelskim i konsultacji z nim na wszystkich szczeblach, w tym w państwach trzecich, na jak najwcześniejszym etapie procesu programowania, aby ułatwić mu wnoszenie stosownego wkładu i zapewnić istotną rolę w tym procesie.
(26) W celu dostosowania zakresu niniejszego rozporządzenia do szybko zmieniających się warunków w państwach trzecich, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do priorytetów określonych w załączniku do niniejszego rozporządzenia. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów. Przygotowując i opracowując akty delegowane, Komisja powinna zapewnić jednoczesne, terminowe i odpowiednie przekazywanie stosownych dokumentów Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.
(27) Uprawnienia wykonawcze związane z programowaniem i finansowaniem działań objętych wsparciem na mocy niniejszego rozporządzenia powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011. Biorąc pod uwagę charakter tych aktów wykonawczych, w szczególności ich aspekt kształtowania polityki oraz ich skutki finansowe, do ich przyjęcia należy co do zasady stosować procedurę sprawdzającą, z wyjątkiem przypadków technicznych środków wykonawczych o niewielkiej skali finansowej.
(28) Wspólne zasady i procedury wdrażania unijnych instrumentów na rzecz finansowania działań zewnętrznych są określone w rozporządzeniu (UE) nr 236/2014 Parlamentu Europejskiego i Rady 7 .
(29) Niniejsze rozporządzenie określa pulę środków finansowych na cały okres jego stosowania, która ma stanowić główną kwotę odniesienia, w rozumieniu pkt 17 porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 2 grudnia 2013 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami 8 , dla Parlamentu Europejskiego i Rady podczas corocznej procedury budżetowej.
(30) Organizacja i zasady funkcjonowania ESDZ są ustanowione w decyzji Rady 2010/427/UE 9 .
(31) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie propagowanie demokracji i praw człowieka na świecie, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na ich rozmiary i skutki możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodne z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 TUE. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(32) Należy zapewnić sprawne i nieprzerwane przejście między rozporządzeniem (WE) nr 1889/2006 i niniejszym rozporządzeniem oraz dostosować okres stosowania niniejszego rozporządzenia do okresu stosowania rozporządzenia Rady (UE, Euratom) nr 1311/2013 10 . Niniejsze rozporządzenie powinno być zatem stosowane od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2020 r.,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
Sporządzono w Strasburgu dnia 11 marca 2014 r.
W imieniu Parlamentu Europejskiego | W imieniu Rady |
M. SCHULZ | D. KOURKOULAS |
Przewodniczący | Przewodniczący |
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie zgodziło się na usunięcie z ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców przepisu podnoszącego w kodeksie pracy kary dla pracodawców. Senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej zaakceptowała we wtorek jedynie poprawki Biura Legislacyjnego Senatu do tej ustawy. Nie można jednak wykluczyć, że na posiedzeniu Senatu inni senatorowie przejmą poprawki zgłaszane przez stronę pracodawców.
11.03.2025Podczas ostatniego posiedzenia Sejmu, ku zaskoczeniu zarówno przedsiębiorców, jak i części posłów koalicji rządzącej, Lewica w ostatniej chwili „dorzuciła” do ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom poprawki zaostrzające kary za naruszanie przepisów prawa pracy - m.in. umożliwiające orzeczenie kary ograniczenia wolności. Jednocześnie zignorowano postulaty organizacji pracodawców, mimo wcześniejszych zapewnień rządu o ich poparciu.
27.02.2025Już nie 30 tys. zł, a 50 tys. zł ma grozić maksymalnie pracodawcy, który zawrze umowę cywilnoprawną, choć powinien - umowę o pracę. Podobnie temu, który nie wypłaca w terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi jego rodziny. A jeśli nie wypłaca przez okres co najmniej 3 miesięcy, to kara ma wynieść nawet 60 tys. złotych - zdecydował Sejm, przyjmując poprawkę Lewicy, zmieniającą Kodeks pracy w... ustawie dotyczącej cudzoziemców.
25.02.2025500 zł zarobi członek obwodowej komisji wyborczej w wyborach Prezydenta RP, 600 zł - zastępca przewodniczącego, a 700 zł przewodniczący komisji wyborczej – wynika z uchwały Państwowej Komisji Wyborczej. Jeżeli odbędzie się ponownie głosowanie, zryczałtowana dieta wyniesie 75 proc. wysokości diety w pierwszej turze. Termin zgłaszania kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych mija 18 kwietnia
20.01.20251 stycznia 2025 r. weszły w życie liczne zmiany podatkowe, m.in. nowe definicje budynku i budowli w podatku od nieruchomości, JPK CIT, globalny podatek wyrównawczy, PIT kasowy, zwolnienie z VAT dla małych firm w innych krajach UE. Dla przedsiębiorców oznacza to często nowe obowiązki sprawozdawcze i zmiany w systemach finansowo-księgowych. Firmy muszą też co do zasady przeprowadzić weryfikację nieruchomości pod kątem nowych przepisów.
02.01.2025W 2025 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie tylko raz. Obniżeniu ulegnie natomiast minimalna podstawa wymiaru składki zdrowotnej płaconej przez przedsiębiorców. Grozi nam za to podwyżka podatku od nieruchomości. Wzrosną wynagrodzenia nauczycieli, a prawnicy zaczną lepiej zarabiać na urzędówkach. Wchodzą w życie zmiany dotyczące segregacji odpadów i e-doręczeń. To jednak nie koniec zmian, jakie czekają nas w Nowym Roku.
31.12.2024Identyfikator: | Dz.U.UE.L.2014.77.85 |
Rodzaj: | Rozporządzenie |
Tytuł: | Rozporządzenie 235/2014 ustanawiające instrument finansowy na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka na świecie |
Data aktu: | 11/03/2014 |
Data ogłoszenia: | 15/03/2014 |
Data wejścia w życie: | 16/03/2014, 01/01/2014 |