a także mając na uwadze, co następuje:(1) Niniejsze rozporządzenie stanowi jeden z instrumentów służących bezpośredniemu wspieraniu polityki zewnętrznej Unii oraz zastąpi ono rozporządzenie (WE) nr 1717/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady 2 , które wygasło dnia 31 grudnia 2013 r.
(2) Do głównych celów działań zewnętrznych Unii, o których mowa między innymi w art. 21 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), należy utrzymywanie pokoju, zapobieganie konfliktom, umacnianie bezpieczeństwa międzynarodowego oraz niesienie pomocy narodom, krajom i regionom dotkniętym klęskami żywiołowymi lub katastrofami spowodowanymi przez człowieka. Kryzysy i konflikty, które dotykają kraje i regiony, oraz inne czynniki, takie jak terroryzm, przestępczość zorganizowana, przemoc na tle płciowym, zmiana klimatu, wyzwania związane z bezpieczeństwem cybernetycznym oraz zagrożenia wynikające z klęsk żywiołowych, stanowią zagrożenie dla stabilności i bezpieczeństwa na świecie. Aby rozwiązać te kwestie w skuteczny sposób i w odpowiednim czasie, niezbędne są specjalne zasoby i instrumenty finansowe, mające charakter komplementarny względem działań podejmowanych w ramach pomocy humanitarnej i instrumentów współpracy długookresowej.
(3) W konkluzjach z dnia 15-16 czerwca 2001 r. Rada Europejska zatwierdziła unijny program zapobiegania konfliktom z użyciem siły, podkreślając polityczne zaangażowanie Unii w dążenie do zapobiegania konfliktom jako jeden z głównych celów stosunków zewnętrznych Unii oraz uznając, że instrumenty współpracy na rzecz rozwoju mogą przyczynić się do osiągnięcia tego celu. W konkluzjach Rady z dnia 20 czerwca 2011 r. dotyczących zapobiegania konfliktom potwierdzono ważność tego programu jako istotnej politycznej podstawy dalszych działań Unii w zakresie zapobiegania konfliktom. W konkluzjach z dnia 17 listopada 2009 r. Rada zatwierdziła "koncepcję zwiększenia zdolności UE w zakresie dialogu i mediacji".
(4) W konkluzjach Rady z dnia 19 listopada 2007 r. na temat reakcji Unii na sytuacje niestabilności oraz w konkluzjach Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie (również z dnia 19 listopada 2007 r.) na temat bezpieczeństwa i rozwoju podkreślono, że związek pomiędzy rozwojem a bezpieczeństwem powinien znaleźć odzwierciedlenie w strategiach i politykach Unii i tym samym przyczynić się do zapewnienia spójności polityki na rzecz rozwoju, zgodnie z art. 208 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), i ogólnie do zapewnienia spójności unijnych działań zewnętrznych. Rada w szczególności stwierdziła, że w przyszłych pracach nad bezpieczeństwem i rozwojem należy uwzględniać wpływ zmiany klimatu na te dziedziny, kwestie gospodarowania zasobami ekologicznymi i naturalnymi oraz migrację.
(5) W dniu 12 grudnia 2003 r. Rada Europejska zatwierdziła europejską strategię bezpieczeństwa, a w dniu 11 grudnia 2008 r. - wspólną analizę sprawozdania z jej wykonania. Także Komisja w komunikacie pt. "Strategia bezpieczeństwa wewnętrznego UE w działaniu: pięć kroków w kierunku bezpieczniejszej Europy" zwróciła uwagę na znaczenie współpracy z państwami trzecimi i organizacjami regionalnymi, w szczególności w celu zwalczania licznych zagrożeń, takich jak handel ludźmi, handel narkotykami i terroryzm.
(6) W komunikacie zatytułowanym "Strategie reagowania UE na sytuacje niestabilności - podejmowanie działań w trudnych warunkach na rzecz zrównoważonego rozwoju, stabilności i pokoju" Komisja uznała znaczący wkład Unii w propagowanie pokoju i stabilności, poprzez podejmowanie działań przeciwko przejawom przemocy oraz związane z przyczynami braku bezpieczeństwa i konfliktów z użyciem siły. Niniejsze rozporządzenie powinno przyczynić się do osiągnięcia tych celów
(7) W dniu 8 grudnia 2008 r. Rada zatwierdziła wszechstronne podejście do realizacji przez Unię rezolucji Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych 1325(2000) i 1820(2008) dotyczących kobiet, pokoju i bezpieczeństwa, w którym to podejściu uznano ścisłe powiązanie kwestii pokoju, bezpieczeństwa, rozwoju i równości płci. Unia konsekwentnie wzywała do pełnego wprowadzenia w życie harmonogramu dotyczącego kobiet, pokoju i bezpieczeństwa, przedstawionego w rezolucjach Rady Bezpieczeństwa ONZ, w szczególności do uwzględniania potrzeby zwalczania przemocy wobec kobiet w sytuacjach konfliktowych oraz potrzeby propagowania uczestnictwa kobiet w budowaniu pokoju.
(8) W przyjętych przez Radę w dniu 25 czerwca 2012 r. strategicznych ramach UE dotyczących praw człowieka i demokracji oraz planie działania w tym zakresie zaapelowano o opracowanie wytycznych operacyjnych, aby zagwarantować uwzględnianie praw człowieka w opracowywaniu i realizacji projektów wsparcia działań antyterrorystycznych, i podkreślono, że wyeliminowanie tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania oraz poszanowanie sprawiedliwości proceduralnej (w tym domniemania niewinności, prawa do sprawiedliwego procesu, prawa obrony) stanowią jeden z priorytetów Unii przy realizacji praw człowieka.
(9) Demokracja i prawa człowieka znalazły się na pierwszym planie stosunków Unii z państwami trzecimi i dlatego w ramach niniejszego rozporządzenia należy je uważać za zasady.
(10) Deklaracja Rady Europejskiej z dnia 25 marca 2004 r. w sprawie zwalczania terroryzmu zawiera apel o uwzględnienie założeń zwalczania terroryzmu w programach pomocy zewnętrznej. W strategii Unii Europejskiej w dziedzinie walki z terroryzmem, przyjętej przez Radę w dniu 30 listopada 2005 r., wzywa się do ściślejszej współpracy z państwami trzecimi i Organizacją Narodów Zjednoczonych w zakresie zwalczania terroryzmu. W konkluzjach Rady z dnia 23 maja 2011 r. w sprawie wzmocnienia związku między wewnętrznymi a zewnętrznymi aspektami walki z terroryzmem wzywa się do wzmocnienia zdolności właściwych organów zaangażowanych w zwalczanie terroryzmu w państwach trzecich w ramach strategicznego programowania Instrumentu na rzecz Stabilności utworzonego na mocy rozporządzenia (WE) nr 1717/2006.
(11) Rozporządzenie (WE) nr 1717/2006 zostało przyjęte z myślą o umożliwieniu Unii spójnej i zintegrowanej reakcji w sytuacjach kryzysu i początku kryzysu, podejmowania działań w przypadku konkretnych zagrożeń dla bezpieczeństwa globalnego i ponadregionalnego oraz zwiększania poziomu gotowości na wypadek kryzysu. Niniejsze rozporządzenie ma na celu wprowadzenie zmienionego instrumentu, opartego na doświadczeniach ze stosowania rozporządzenia (WE) nr 1717/2006, w celu zwiększenia efektywności i spójności działań Unii w dziedzinach zapobiegania konfliktom, budowania pokoju oraz gotowości na kryzysy, jak również w radzeniu sobie z zagrożeniami dla bezpieczeństwa i wyzwaniami.
(12) Środki przyjmowane na mocy niniejszego rozporządzenia powinny służyć realizacji celów ujętych w art. 21 TUE i w art. 208 i 212 TFUE. Środki te mogą mieć charakter uzupełniający w stosunku do środków przyjętych przez Unię w dążeniu do realizacji celów wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa w ramach tytułu V TUE oraz środków przyjętych w ramach części piątej TFUE i powinny być z nimi spójne. Rada i Komisja powinny ze sobą współpracować, stosownie do ich właściwych uprawnień, aby zapewnić tę spójność.
(13) Niniejsze rozporządzenie powinno być spójne z przepisami dotyczącymi organizacji i funkcjonowaniu Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (zwanej dalej "ESDZ"), ustalonymi w decyzji Rady 2010/427/UE 3 . Oświadczenie Wysokiego Przedstawiciela dotyczące odpowiedzialności politycznej potwierdziło zasady dotyczące dialogu i konsultacji z Parlamentem Europejskim oraz przekazywania mu informacji i sprawozdań.
(14) Odpowiednio Komisja lub ESDZ powinny przeprowadzać regularną i częstą wymianę poglądów i informacji z Parlamentem Europejskim. Oprócz tego Parlament Europejski powinien uzyskać dostęp do dokumentów zgodnie ze stosownymi porozumieniami międzyinstytucjonalnymi w tej sprawie, tak aby mógł w świadomy sposób wykonywać swoje uprawnienia kontrolne na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 4 .
(15) Wspólne zasady i procedury wdrażania unijnych instrumentów na rzecz finansowania działań zewnętrznych są określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 231/2014 5 .
(16) Aby zapewnić jednolite warunki wdrażania niniejszego rozporządzenia, Komisji należy przyznać uprawnienia wykonawcze odnoszące się do środków programowych i wykonawczych. Te uprawnienia powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011.
(17) Uwzględniając charakter takich aktów wykonawczych, zwłaszcza ich wpływ na politykę oraz skutki budżetowe, do ich przyjęcia należy co do zasady stosować procedurę sprawdzającą, z wyjątkiem środków o niewielkiej skali finansowej.
(18) Komisja powinna niezwłocznie przyjąć odnośne akty wykonawcze wtedy, gdy w należycie uzasadnionych przypadkach jest to niezbędne z racji potrzeby szybkiej reakcji ze strony Unii.
(19) Unia powinna dążyć do jak najbardziej efektywnego wykorzystywania dostępnych zasobów, by zoptymalizować wpływ prowadzonych przez siebie działań zewnętrznych. Efektywność należy uzyskać przez spójność i komplementarność unijnych instrumentów działań zewnętrznych, a także przez współdziałanie między niniejszym instrumentem, innymi unijnymi instrumentami finansowania działań zewnętrznych i pozostałymi politykami Unii. Powinno to także pociągać za sobą wzajemne wzmacnianie programów opracowanych na mocy instrumentów finansowania działań zewnętrznych.
(20) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na skalę oraz skutki działań możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 TUE. Zgodnie zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(21) W niniejszym rozporządzeniu określa się pulę środków finansowych przeznaczoną na cały okres jego stosowania; pula ta ma dla Parlamentu Europejskiego i Rady stanowić w trakcie corocznej procedury budżetowej podstawową kwotę odniesienia w rozumieniu pkt 17 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 2 grudnia 2013 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami 6 .
(22) Właściwe jest dostosowanie okresu stosowania niniejszego rozporządzenia do okresu stosowania rozporządzenia Rady (UE, Euratom) nr 1311/2013 7 . Niniejsze rozporządzenie powinno być zatem stosowane od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2020 r.
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
1 Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 11 grudnia 2013 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym) oraz decyzja Rady z dnia 11 marca 2014 r.
2 Rozporządzenie (WE) nr 1717/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 listopada 2006 r. ustanawiające Instrument na rzecz Stabilności (Dz.U. L 327 z 24.11.2006, s. 1)
3 Decyzja Rady 2010/427/UE z dnia 26 lipca 2010 r. określająca organizację i zasady funkcjonowania Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (Dz.U. L 201 z 3.8.2010, s. 30).
4 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).
5 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 231/2014 z dnia 11 marca 2014 r. ustanawiające wspólne zasady i procedury wdrażania unijnych instrumentów na rzecz finansowania działań zewnętrznych (Dz.U. L 77 z 15.3.2014, s. 1).
6 Dz.U. C 373 z 20.12.2013, s. 1.
7 Rozporządzenie Rady (UE, Euratom) nr 1311/2013 z dnia 2 grudnia 2013 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2014-2020 (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 884).
8 Art. 1 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 1 rozporządzenia nr 2017/2306 z dnia 12 grudnia 2017 r. (Dz.U.UE.L.2017.335.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 grudnia 2017 r.
9 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1257/96 z dnia 20 czerwca 1996 r. dotyczące pomocy humanitarnej (Dz.U. L 163 z 2.7.1996, s. 1).
10 Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1313/2013/UE z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie unijnego mechanizmu ochrony ludności (Dz. U. L 347 z 20.12.2013, s. 924).
11 Art. 3a dodany przez art. 1 pkt 2 rozporządzenia nr 2017/2306 z dnia 12 grudnia 2017 r. (Dz.U.UE.L.2017.335.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 grudnia 2017 r.
12 Art. 7 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 3 rozporządzenia nr 2017/2306 z dnia 12 grudnia 2017 r. (Dz.U.UE.L.2017.335.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 grudnia 2017 r.
13 Art. 8 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 4 rozporządzenia nr 2017/2306 z dnia 12 grudnia 2017 r. (Dz.U.UE.L.2017.335.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 grudnia 2017 r.
14 Art. 10 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 5 rozporządzenia nr 2017/2306 z dnia 12 grudnia 2017 r. (Dz.U.UE.L.2017.335.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 grudnia 2017 r.
15 Art. 13 ust. 4 dodany przez art. 1 pkt 6 rozporządzenia nr 2017/2306 z dnia 12 grudnia 2017 r. (Dz.U.UE.L.2017.335.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 grudnia 2017 r.
16 Komisja Europejska będzie reprezentowana przez właściwego komisarza
* W stosownych przypadkach.
* W stosownych przypadkach.