(2014/70/UE)(Dz.U.UE L z dnia 8 lutego 2014 r.)
KOMISJA EUROPEJSKA,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 292,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Państwa członkowskie mają prawo do określania warunków wykorzystania swoich zasobów energetycznych, o ile uwzględniają potrzebę zachowania, ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego.
(2) Na obecnym etapie rozwoju technologicznego rozpoznawanie i wydobywanie węglowodorów, takich jak gaz łupkowy, wymaga intensywnego szczelinowania hydraulicznego przy jednoczesnym zastosowaniu odwiertów kierunkowych (zwłaszcza z odcinkami poziomymi) o skali i intensywności, które jak dotąd rzadko występowały w Unii. Technika szczelinowania hydraulicznego stwarza szczególne problemy związane zwłaszcza ze zdrowiem i środowiskiem naturalnym.
(3) W swojej rezolucji z dnia 21 listopada 2012 r. Parlament Europejski odnotował znaczące potencjalne korzyści z produkcji gazu łupkowego i olei łupkowych oraz wezwał Komisję do wprowadzenia ogólnounijnego systemu kontrolowania zagrożeń wynikających z rozpoznawania i wydobywania niekonwencjonalnych paliw kopalnych celem zagwarantowania, że we wszystkich państwach członkowskich stosowane będą zharmonizowane przepisy dotyczące ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska naturalnego.
(4) W swoich konkluzjach z dnia 22 maja 2013 r. Rada Europejska podkreśliła potrzebę dywersyfikacji dostaw energii w Europie oraz rozwoju lokalnych zasobów energetycznych w celu zapewnienia bezpieczeństwa dostaw, zmniejszenia zależności Unii od zewnętrznych dostaw energii oraz pobudzenia wzrostu gospodarczego. Rada pozytywnie przyjęła wyrażony przez Komisję zamiar zbadania możliwości bardziej systematycznego korzystania z lokalnych źródeł energii w celu ich bezpiecznej, zrównoważonej i opłacalnej eksploatacji z jednoczesnym poszanowaniem decyzji państw członkowskich dotyczących własnych koszyków energetycznych.
(5) W swoim komunikacie do Rady i Parlamentu Europejskiego w sprawie rozpoznawania i wydobywania węglowodorów (takich jak gaz łupkowy) w UE z zastosowaniem intensywnego szczelinowania hydraulicznego 2 Komisja przedstawiła potencjalne nowe możliwości i problemy związane z eksploatacją niekonwencjonalnych złóż węglowodorów w Unii, a także główne elementy uznane za niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa tej techniki. W komunikacie stwierdza się, że istnieje potrzeba wydania zalecenia określającego podstawowe zasady, które pomogą państwom członkowskim w rozpoznawaniu i wydobywaniu gazu ziemnego ze złóż łupków oraz zapewnią ochronę klimatu i środowiska, efektywne wykorzystanie zasobów oraz informowanie opinii publicznej.
(6) Na szczeblu międzynarodowym Międzynarodowa Agencja Energetyczna opracowała zalecenia dotyczące bezpiecznego rozwoju gazu niekonwencjonalnego. Te "złote zasady" dotyczą niezawodnych i adekwatnych systemów regulacyjnych, starannego wyboru lokalizacji, odpowiedniego planowania projektów, charakterystyki zagrożeń podziemnych, solidnych zasad projektowania odwiertów, zapewnienia przejrzystości dla działań i monitorowania powiązanych skutków, należytego gospodarowania wodą i odpadami oraz ograniczania emisji zanieczyszczeń do powietrza i emisji gazów cieplarnianych.
(7) Zarówno unijne przepisy ogólne, jak i prawodawstwo Unii w zakresie ochrony środowiska, mają zastosowanie do działań w zakresie rozpoznawania i wydobywania węglowodorów, wymagających intensywnego szczelinowania hydraulicznego. W szczególności dyrektywa Rady 89/391/EWG 3 ustanawiająca przepisy dotyczące bezpieczeństwa i zdrowia pracowników wprowadza środki w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy; dyrektywa Rady 92/91/EWG 4 ustanawiająca przepisy dotyczące wydobywania kopalin otworami wiertniczymi ustanawia minimalne wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi; dyrektywa 94/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 5 w sprawie warunków udzielania i korzystania z zezwoleń na poszukiwanie, badanie i produkcję węglowodorów wymaga udzielania zezwoleń w sposób niedyskryminujący; dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 6 ustanawiająca ramy polityki wodnej wymaga od operatora uzyskania zezwolenia na pobór wód i zakazuje bezpośrednich zrzutów zanieczyszczeń do wód gruntowych; dyrektywa 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 7 ustanawiająca przepisy dotyczące strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymaga oceny planów i programów w dziedzinie energii, przemysłu, gospodarki odpadami, gospodarki wodnej, transportu lub użytkowania gruntów; dyrektywa 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 8 ustanawiająca przepisy w sprawie odpowiedzialności za środowisko ma zastosowanie do działalności zawodowej obejmującej takie działania, jak gospodarowanie odpadami i pozyskiwanie wody; dyrektywa 2006/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 9 ustanawiająca przepisy dotyczące odpadów z przemysłu wydobywczego reguluje gospodarowanie powierzchniowymi i podziemnymi odpadami powstającymi w wyniku rozpoznawania i wydobywania węglowodorów z zastosowaniem intensywnego szczelinowania hydraulicznego; dyrektywa 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 10 ustanawiająca przepisy dotyczące wód gruntowych zobowiązuje państwa członkowskie do wprowadzenia środków, które uniemożliwiają lub ograniczają wprowadzanie zanieczyszczeń do wód gruntowych; rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady 11 w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 528/2012 12 w sprawie udostępniania na rynku i stosowania produktów biobójczych mają zastosowanie do stosowania chemikaliów i produktów biobójczych, które mogą być wykorzystywane do szczelinowania; dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE 13 ustanawiająca przepisy w sprawie odpadów określa warunki mające zastosowanie do ponownego użycia płynów, które wydobywają się na powierzchnię w wyniku intensywnego szczelinowania hydraulicznego i podczas wydobycia; rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013 14 w sprawie mechanizmu monitorowania i sprawozdawczości w zakresie emisji gazów cieplarnianych oraz decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/406/WE 15 w sprawie wysiłków podjętych przez państwa członkowskie, zmierzających do zmniejszenia emisji gazów do roku 2020, mają zastosowanie do niekontrolowanych emisji metanu; dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE 16 ustanawiająca przepisy w sprawie emisji przemysłowych ma zastosowanie do instalacji, w których prowadzone są rodzaje działalności wymienione w załączniku I do tej dyrektywy; dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE 17 ustanawiająca przepisy w sprawie oceny skutków wywieranych na środowisko wymaga przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko projektów obejmujących wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego do celów handlowych, w przypadku gdy ilości wydobyte przekraczają 500 ton dziennie dla ropy naftowej i 500 000 m3 dziennie w przypadku gazu, a także przeprowadzania kontroli w przypadku głębokich wierceń oraz instalacji powierzchniowych urządzeń przemysłowych do wydobywania ropy naftowej i gazu; dyrektywa Rady 96/82/WE 18 w sprawie kontroli niebezpieczeństwa poważnych awarii związanych z substancjami niebezpiecznymi, a od dnia 1 czerwca 2015 r. - dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/18/UE 19 - nakładają na prowadzących zakłady, w których znajdują się niebezpieczne substancje w ilościach przekraczających pewne pułapy określone w załączniku I do każdej z tych dyrektyw, do wprowadzania wszelkich niezbędnych środków w celu zapobiegania poważnym awariom oraz ograniczania ich skutków dla zdrowia człowieka i środowiska. Odnosi się to między innymi do chemicznych i cieplnych procesów przetwarzania i powiązanego składowania w ramach eksploatacji kopalin w kopalniach i kamieniołomach, jak również do podziemnego magazynowania gazu na lądzie.
(8) Przepisy Unii w zakresie środowiska opracowano jednak w czasie, gdy w Europie nie stosowano intensywnego szczelinowania hydraulicznego. Dlatego też niektóre aspekty środowiskowe związane z rozpoznawaniem i wydobywaniem węglowodorów z wykorzystaniem tej metody nie są w pełni uwzględnione w obowiązujących przepisach Unii, w szczególności w zakresie planowania strategicznego, oceny zagrożeń podziemnych, integralności odwiertów, monitoringu bazowego i operacyjnego, wychwytywana metanu i ujawniania informacji na temat chemikaliów stosowanych w poszczególnych odwiertach.
(9) Konieczne jest zatem ustanowienie podstawowych zasad, które powinny zostać uwzględnione przez państwa członkowskie przy stosowaniu bądź dostosowywaniu ich przepisów odnoszących się do działalności związanej z intensywnym szczelinowaniem hydraulicznym. Taki zbiór zasad pozwoliłby wyrównać warunki działania dla podmiotów gospodarczych oraz zwiększyć zaufanie inwestorów i poprawić funkcjonowanie wewnętrznego rynku energii. Jasne i przejrzyste zasady przyczyniłyby się również do złagodzenia obaw społecznych i ewentualnego sprzeciwu wobec wydobycia gazu łupkowego. Z niniejszego zbioru zasad nie wynika, że państwa członkowskie mają obowiązek prowadzić działania rozpoznawcze lub wydobywcze z zastosowaniem intensywnego szczelinowania hydraulicznego, nawet jeżeli tego nie chcą, ani też nie wynika z nich, że państwa członkowskie nie powinny utrzymać lub wprowadzić bardziej szczegółowych środków dopasowanych do szczególnych warunków krajowych, regionalnych lub lokalnych.
(10) Unia nie ma doświadczenia w udzielaniu koncesji na wydobywanie węglowodorów z zastosowaniem intensywnego szczelinowania hydraulicznego i ma niewielkie doświadczenie w udzielaniu koncesji na rozpoznawanie złóż. W związku z tym należy monitorować stosowanie przepisów Unii oraz niniejszego zalecenia w państwach członkowskich. Aktualizacja niniejszego zalecenia lub opracowanie prawnie wiążących przepisów mogą okazać się niezbędne w związku z postępem technicznym, potrzebą łagodzenia zagrożeń i skutków rozpoznawania i wydobywania węglowodorów z zastosowaniem technik innych niż intensywne szczelinowanie hydrauliczne, nieprzewidzianymi problemami związanymi ze stosowaniem przepisów Unii lub rozpoznawaniem i wydobywaniem węglowodorów z zastosowaniem intensywnego szczelinowania hydraulicznego w morskiej działalności wydobywczej.
(11) Niniejsze zalecenie określające podstawowe zasady, które mają być wykorzystane jako wspólna podstawa do rozpoznawania i wydobywania węglowodorów z zastosowaniem intensywnego szczelinowania hydraulicznego, jest na obecnym etapie niezbędne. Stanowi ono uzupełnienie dotychczasowych przepisów unijnych mających zastosowanie do projektów obejmujących intensywne szczelinowanie hydrauliczne z i powinno zostać wdrożone przez państwa członkowskie w terminie 6 miesięcy.
(12) Niniejsze zalecenie nie narusza praw i jest zgodne z zasadami uznanymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, a w szczególności prawa do życia i prawa człowieka do integralności, wolności wypowiedzi i informacji, wolności prowadzenia działalności gospodarczej, prawa własności oraz prawa do wysokiego poziomu ochrony zdrowia i środowiska. Niniejsze zalecenie musi być wykonywane zgodnie z tymi prawami i zasadami,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ZALECENIE: