a także mając na uwadze, co następuje:(1) Niektóre substancje i mieszaniny są prekursorami materiałów wybuchowych i mogą być użyte do nielegalnego wytwarzania materiałów wybuchowych. W planie działania Unii Europejskiej w sprawie poprawy bezpieczeństwa materiałów wybuchowych przyjętym przez Radę w dniu 18 kwietnia 2008 r. Komisja została wezwana do ustanowienia Stałego Komitetu ds. Prekursorów, w celu przeanalizowania środków i przygotowania zaleceń dotyczących uregulowania kwestii dostępnych na rynku prekursorów materiałów wybuchowych, przy uwzględnieniu związanych z tym kosztów i korzyści.
(2) Stały Komitet ds. Prekursorów, ustanowiony przez Komisję w 2008 r., określił różne prekursory materiałów wybuchowych, które mogą być wykorzystywane do przeprowadzania ataków terrorystycznych, i zalecił podjęcie odpowiednich działań na szczeblu Unii.
(3) Niektóre państwa członkowskie przyjęły już przepisy ustawowe, wykonawcze lub administracyjne dotyczące wprowadzania do obrotu, udostępniania lub posiadania niektórych prekursorów materiałów wybuchowych.
(4) Te przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne, które są rozbieżne i mogą stwarzać bariery w handlu w ramach Unii, należy zharmonizować, w celu poprawy swobody przepływu substancji chemicznych i mieszanin na rynku wewnętrznym oraz w jak największym stopniu wyeliminować zakłócenia konkurencji, przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony bezpieczeństwa ogółu społeczeństwa. Na szczeblu krajowym i unijnym wprowadzono również inne przepisy dotyczące niektórych substancji objętych niniejszym rozporządzeniem w odniesieniu do bezpieczeństwa pracowników oraz ochrony środowiska. Niniejsze rozporządzenie nie narusza tych innych przepisów.
(5) Aby zapewnić podmiotom gospodarczym jak najbardziej jednolite warunki, rozporządzenie jest najodpowiedniejszym instrumentem prawnym służącym uregulowaniu wprowadzania do obrotu i używania prekursorów materiałów wybuchowych.
(6) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin 3 stanowi, że przed wprowadzeniem do obrotu substancje i mieszaniny sklasyfikowane jako niebezpieczne mają być prawidłowo oznakowane. Stanowi ono ponadto, że podmioty gospodarcze, w tym detaliści, mają albo klasyfikować i oznaczać takie substancje, albo polegać na klasyfikacji dokonanej przez podmiot występujący wcześniej w łańcuchu dostaw. Należy zatem w niniejszym rozporządzeniu przewidzieć, że wszystkie podmioty gospodarcze, w tym detaliści, którzy udostępniają przeciętnym użytkownikom substancje objęte ograniczeniami na mocy niniejszego rozporządzenia, mają zapewnić, aby opakowanie wskazywało, że nabycie, posiadanie lub używanie tej substancji lub mieszaniny przez przeciętnych użytkowników podlega ograniczeniom.
(7) Aby na szczeblu krajowym zapewnić poziom ochrony przed nielegalnym używaniem prekursorów materiałów wybuchowych podobny do poziomu przewidzianego niniejszym rozporządzeniem na szczeblu unijnym, lub wyższy od tego poziomu, niektóre państwa członkowskie wprowadziły już przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne w odniesieniu do niektórych substancji, które mogą być używane nielegalnie. Niektóre z tych substancji są już wymienione w niniejszym rozporządzeniu, a na inne być może zostaną nałożone ograniczenia na szczeblu unijnym w przyszłości. Z uwagi na fakt, że zmniejszenie ochrony w drodze środków na szczeblu unijnym byłoby sprzeczne z niniejszym rozporządzeniem, należy wprowadzić mechanizm, na mocy którego takie środki krajowe mogłyby nadal obowiązywać (klauzula ochronna).
(8) Nielegalne wytwarzanie materiałów wybuchowych powinno zostać utrudnione przez wprowadzenie stężeń granicznych w odniesieniu do niektórych prekursorów materiałów wybuchowych. Poniżej określonych stężeń granicznych swobodny obrót tymi prekursorami materiałów wybuchowych jest zapewniony dzięki mechanizmowi ochronnemu; należy ograniczyć dostęp przeciętnych użytkowników do tych prekursorów materiałów wybuchowych powyżej tych stężeń granicznych.
(9) Przeciętni użytkownicy nie powinni zatem mieć możliwości nabywania, wprowadzenia, posiadania ani użycia tych prekursorów materiałów wybuchowych w stężeniach powyżej stężeń granicznych. Jednak właściwe jest umożliwienie przeciętnemu użytkownikowi nabywania, wprowadzania lub posiadania takich prekursorów materiałów wybuchowych, do legalnych zastosowań, o ile posiadaja stosowne pozwolenie.
(10) Ponadto wobec faktu, że niektóre państwa członkowskie posiadają już ugruntowane systemy rejestracji, wykorzystywane do celów kontroli udostępniania na rynku niektórych lub wszystkich substancji, objętych ograniczeniami na mocy niniejszego rozporządzenia, które nie mają być udostępniane przeciętnym użytkownikom, należy ustanowić w niniejszym rozporządzeniu system rejestracji, mający zastosowanie do niektórych lub wszystkich tych substancji.
(11) Nadtlenek wodoru, nitrometan i kwas azotowy są powszechnie wykorzystywane do legalnych zastosowań przez przeciętnych użytkowników. W związku z tym państwa członkowskie powinny mieć możliwość zapewnienia dostępu do tych substancji o określonym stężeniu, raczej poprzez system rejestracji ustanowiony na mocy niniejszego rozporządzenia niż poprzez system pozwoleń.
(12) Cel niniejszego rozporządzenia, ze względu na jego specyficzny przedmiot, można zrealizować, zgodnie z zasadami pomocniczości i proporcjonalności, zostawiając państwom członkowskim swobodę wyboru, czy wprowadzić ograniczony dostęp dla przeciętnego użytkownika zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.
(13) Aby realizować uzasadnione cele bezpieczeństwa publicznego, zapewniając jednocześnie jak najmniejsze zakłócenie prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego, należy stworzyć system udzielania pozwoleń, zgodnie z którym przeciętny użytkownik, który nabył substancję objętą ograniczeniami na mocy niniejszego rozporządzenia, która nie może być udostępniana przeciętnemu użytkownikowi lub mieszaninę lub substancję zawierającą tę substancję - w stężeniu powyżej stężenia granicznego, miałby możliwość wprowadzania jej z innego państwa członkowskiego lub państwa trzeciego do państwa członkowskiego, które dopuszcza dostęp do tej substancji zgodnie z którymkolwiek z systemów przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu.
(14) W celu skutecznego wykonania przepisów dotyczących wprowadzania prekursorów materiałów wybuchowych zachęca się państwa członkowskie do zapewnienia, aby podróżni z zagranicy byli informowani o warunkach mających zastosowanie do wprowadzania substancji objętych ograniczeniami na mocy niniejszego rozporządzenia, które nie mogą być udostępniane przeciętnemu użytkownikowi. Z tego samego powodu zachęca się również państwa członkowskie do zapewnienia, aby przeciętni użytkownicy byli informowani o ograniczeniach, stosowanych do małych przesyłek skierowanych do osób prywatnych lub do przesyłek zamawianych na odległość przez konsumentów końcowych.
(15) Informacje przekazywane przez państwa członkowskie przemysłowi, w szczególności małym i średnim przedsiębiorstwom (MŚP), mogą stanowić ważny środek ułatwiający zapewnienie zgodności z niniejszym rozporządzeniem, biorąc pod uwagę znaczenie minimalizacji obciążeń administracyjnych dla MŚP.
(16) Ponieważ zakazanie wykorzystywania prekursorów materiałów wybuchowych w działalności zawodowej byłoby nieproporcjonalnym środkiem, ograniczenia dotyczące udostępniania, wprowadzania, posiadania i używania prekursorów materiałów wybuchowych powinny dotyczyć wyłącznie przeciętnych użytkowników. Z uwagi na ogólne cele niniejszego rozporządzenia należy jednak przewidzieć mechanizm zgłaszania, który obejmie zarówno użytkowników zawodowych w całym cyklu dostaw, jak i przeciętnych użytkowników zaangażowanych w transakcje, które z powodu ich charakteru lub skali należy uznać za podejrzane. W tym celu państwa członkowskie powinny ustanowić krajowe punkty kontaktowe obsługujące zgłoszenia podejrzanych transakcji.
(17) Różne transakcje dotyczące prekursorów materiałów wybuchowych mogą być postrzegane jako podejrzane i w związku z tym wymagające zgłoszenia. Dzieje się tak, na przykład, jeśli nie ma pewności co do tego, w jaki sposób potencjalny klient (zawodowy lub przeciętny użytkownik) użyje nabywane substancje, potencjalny klient wydaje się niezaznajomiony z ich zamierzonym użyciem lub nie może go w wiarygodny sposób wyjaśnić, zamierza nabyć nietypowe ilości, nietypowe stężenia lub nietypowe kombinacje substancji, nie chce przedstawić dowodu tożsamości lub podać miejsca zamieszkania lub nalega na skorzystanie z nietypowych metod płatności, w tym płatności dużą ilością gotówki. Podmioty gospodarcze powinny mieć możliwość zastrzeżenia sobie prawa do odmowy takiej transakcji.
(18) Wobec ogólnych celów niniejszego rozporządzenia zachęca się właściwe organy do informowania odpowiedniego krajowego punktu kontaktowego o każdym odmownym rozpatrzeniu wniosku o udzielenie pozwolenia, jeżeli powody odmowy są oparte na wątpliwościach co do legalności zamierzonego użycia lub zamiarów użytkownika. Podobnie zachęca się właściwe organy udzielające pozwolenia do informowania krajowego punktu kontaktowego o zawieszeniu lub odwołaniu pozwolenia.
(19) Do celów prewencji i wykrywania potencjalnego niezgodnego z prawem używania prekursorów materiałów wybuchowych wskazane jest, by krajowe punkty kontaktowe prowadziły ewidencję zgłoszeń podejrzanych transakcji oraz by właściwe organy podjęły niezbędne kroki w celu zbadania konkretnych okoliczności, w tym autentyczności danej działalności gospodarczej prowadzonej przez zawodowego użytkownika dokonującego podejrzanej transakcji.
(20) W miarę możliwości należy ustalić stężenia graniczne, powyżej których dostęp do niektórych prekursorów materiałów wybuchowych jest ograniczony, natomiast w stosunku do niektórych innych prekursorów materiałów wybuchowych należy przewidzieć jedynie zgłaszanie podejrzanych transakcji. Do kryteriów określania tego, jakie środki powinny mieć zastosowanie do których prekursorów materiałów wybuchowych należą: poziom zagrożenia związany z danym prekursorem materiałów wybuchowych, wielkość handlu danym prekursorem materiałów wybuchowych oraz możliwość ustalenia poziomu stężenia, poniżej którego prekursor materiałów wybuchowych mógłby być wciąż używany do legalnych celów, dla których został wprowadzony do obrotu. Kryteria te powinny nadal być wskazówką dla dalszych działań, które można by podjąć w odniesieniu do prekursorów materiałów wybuchowych nieobjętych obecnie zakresem niniejszego rozporządzenia.
(21) Nie jest technicznie możliwe wprowadzenie stężeń granicznych urotropiny zawartej w tabletkach paliwowych. Ponadto istnieje wiele legalnych zastosowań kwasu siarkowego, acetonu, azotanu potasu, azotanu sodu, azotanu wapnia i azotanu wapniowo amonowego. Uregulowanie na szczeblu unijnym ograniczające sprzedaż tych substancji przeciętnym użytkownikom spowodowałoby nieproporcjonalnie wysokie koszty administracyjne i koszty przestrzegania przepisów dla konsumentów, organów publicznych i przedsiębiorstw. Niemniej z uwagi na cele niniejszego rozporządzenia należy przyjąć środki ułatwiające zgłaszanie podejrzanych transakcji dotyczących tabletek paliwowych zawierających urotropinę oraz innych prekursorów materiałów wybuchowych, dla których brakuje odpowiednich i bezpiecznych alternatyw.
(22) Kradzieże prekursorów materiałów wybuchowych służą uzyskiwaniu materiałów wyjściowych do nielegalnego wytwarzania materiałów wybuchowych. Należy zatem przewidzieć zgłaszanie znaczących przypadków kradzieży i zniknięcia substancji objętych środkami na mocy niniejszego rozporządzenia. Aby ułatwić wykrywanie sprawców i ostrzeganie właściwych organów w innych państwach członkowskich przed możliwymi zagrożeniami, zachęca się krajowe punkty kontaktowe, aby w stosownych przypadkach, korzystały z systemu wczesnego ostrzegania Europolu.
(23) Państwa członkowskie powinny ustanowić przepisy dotyczące sankcji za naruszenie niniejszego rozporządzenia. Sankcje te powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.
(24) Na mocy załącznika XVII do rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) 4 zakazuje się dostarczania przeciętnym użytkownikom azotanu amonu, który mógłby być bezpośrednio nielegalnie użyty jako prekursor materiałów wybuchowych. Jednakże dozwolone jest dostarczanie azotanu amonu niektórym użytkownikom zawodowym, w szczególności rolnikom. Ta dostawa powinna zatem być objęta mechanizmem zgłaszania podejrzanych transakcji, ustanowionym niniejszym rozporządzeniem, ponieważ brak jest równoważnego wymogu w rozporządzeniu (WE) nr 1907/2006.
(25) Niniejsze rozporządzenie wymaga przetwarzania danych osobowych, a następnie ich ujawniania osobom trzecim w przypadku podejrzanych transakcji. To przetwarzanie i ujawnianie oznacza poważną ingerencję w podstawowe prawo do życia prywatnego oraz prawo do ochrony danych osobowych. Dyrektywa 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych 5 reguluje przetwarzanie danych osobowych odbywające się w ramach niniejszego rozporządzenia. Należy zatem zagwarantować odpowiednią ochronę prawa do ochrony danych osobowych jednostkom, których dane osobowe są przetwarzane w ramach stosowania niniejszego rozporządzenia. W szczególności przetwarzanie danych osobowych w związku z udzielaniem pozwoleń, rejestracją transakcji oraz zgłaszaniem transakcji podejrzanych powinno odbywać się zgodnie z dyrektywą 95/46/WE, z uwzględnieniem ogólnych zasad ochrony danych dotyczących minimalizacji danych, zasady celowości, proporcjonalności oraz potrzeby i wymogu okazania należytego poszanowania dla praw podmiotu danych w odniesieniu do dostępu do tych danych, ich sprostowania i usunięcia.
(26) Wybór substancji wykorzystywanych przez terrorystów i innych przestępców do nielegalnego wytwarzania materiałów wybuchowych może się szybko zmieniać. Należy zatem zapewnić możliwość obejmowania systemem przewidzianym w niniejszym rozporządzeniu dodatkowych substancji, w razie konieczności w trybie pilnym.
(27) W celu uwzględnienia tendencji w zakresie niezgodnego z przeznaczeniem używania substancji jako prekursorów materiałów wybuchowych oraz z zastrzeżeniem przeprowadzenia z odpowiednimi zainteresowanymi stronami stosownych konsultacji w celu uwzględnienia potencjalnie znacznych skutków dla podmiotów gospodarczych, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do zmian stężeń granicznych, powyżej których niektóre substancje, objęte ograniczeniami na mocy niniejszego rozporządzenia, nie mogą być udostępniane przeciętnemu użytkownikowi oraz sporządzenia wykazu dodatkowych substancji, w odniesieniu do których podejrzane transakcje mają być zgłaszane. Szczególnie istotne jest, aby w ramach swoich prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów. Podczas przygotowywania i opracowywania aktów delegowanych Komisja powinna zapewnić jednoczesne, terminowe i odpowiednie przekazywanie stosownych dokumentów Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.
(28) Komisja powinna prowadzić stały przegląd wykazu substancji, które nie mogą być udostępnione ogółowi społeczeństwa powyżej pewnych stężeń granicznych, oraz wykazu substancji, w odniesieniu do których podejrzane transakcje mają być zgłaszane. Komisja powinna, w uzasadnionych przypadkach, przygotować projekty aktów ustawodawczych, zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą, celem dodania lub wykreślenia wpisów w pierwszym wykazie lub wykreślenia wpisów w ostatnim wykazie, w celu uwzględnienia tendencji w zakresie niezgodnego z przeznaczeniem używania substancji jako prekursorów materiałów wybuchowych.
(29) Aby uwzględnić substancje jeszcze nie objęte ograniczeniami na mocy niniejszego rozporządzenia, ale co do których dane państwo członkowskie znajduje uzasadnione powody, by sądzić, że mogłyby one zostać użyte do nielegalnego wytwarzania materiałów wybuchowych, należy wprowadzić klauzulę ochronną przewidującą odpowiednią procedurę unijną.
(30) Ponadto z uwagi na szczególne zagrożenia, które są przedmiotem niniejszego rozporządzenia, należy zezwolić państwom członkowskim, w pewnych okolicznościach, na przyjmowanie środków ochronnych, w tym w odniesieniu do substancji już objętych środkami ochronnymi na mocy niniejszego rozporządzenia.
(31) W związku z wymogami na mocy niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do informacji, które mają być przekazywane Komisji i państwom członkowskim, nie należy uzależniać takich nowych środków ochronnych od systemu określonego w dyrektywie 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiającej procedurę udzielania informacji w zakresie norm i przepisów technicznych 6 , bez względu na to, czy środki te odnoszą się do substancji już objętych środkami na mocy niniejszego rozporządzenia czy do substancji nie objętych ograniczeniami.
(32) W związku z celem niniejszego rozporządzenia i wpływem, jaki może ono mieć na bezpieczeństwo obywateli i na rynek wewnętrzny, Komisja powinna, opierając się przy tym na regularnych dyskusjach w Stałym Komitecie ds. Prekursorów, przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie analizujące wszelkie problemy wynikające z wykonania niniejszego rozporządzenia, konieczność i wykonalność rozszerzenia jego zakresu, zarówno jeżeli chodzi o objęcie nim zawodowych użytkowników, jak i o włączenie do przepisów o zgłaszaniu transakcji podejrzanych, przypadków zniknięcia i kradzieży substancji, które mimo że nie są objęte ograniczeniami na mocy niniejszego rozporządzenia, zostały określone jako substancje używane do nielegalnego wytwarzania materiałów wybuchowych (substancje niesklasyfikowane jako prekursory materiałów wybuchowych). Ponadto Komisja powinna, uwzględniając odpowiednie doświadczenia państw członkowskich oraz aspekt kosztów i korzyści, przedstawić sprawozdanie analizujące zasadność i wykonalność dalszego wzmacniania i harmonizacji systemu w kontekście zagrożenia bezpieczeństwa publicznego. W ramach przeglądu Komisja powinna przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie analizujące możliwości przeniesienia przepisów dotyczących azotanu amonu z rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 do niniejszego rozporządzenia.
(33) Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia - a mianowicie ograniczenie dostępu przeciętnych użytkowników do prekursorów materiałów wybuchowych - nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na rozmiary ograniczenia możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.
(34) Zgodnie z art. 28 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2000 r. o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych 7 Europejski Inspektor Ochrony Danych wydał opinię 8 .
(35) Niniejsze rozporządzenie respektuje prawa podstawowe i jest zgodne z zasadami uznanymi w szczególności w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności z zasadami ochrony danych osobowych, wolnością działalności gospodarczej, prawem własności i zasadą niedyskryminacji. Niniejsze rozporządzenie powinno być stosowane przez państwa członkowskie zgodnie z tymi prawami i zasadami,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE: