(notyfikowana jako dokument nr C(2013) 2362)(Jedynie tekst w języku angielskim jest autentyczny)
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
(2013/452/UE)
(Dz.U.UE L z dnia 12 września 2013 r.)
KOMISJA EUROPEJSKA,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 108 ust. 2 akapit pierwszy,
uwzględniając Porozumienie o Europejskim Obszarze Gospodarczym, w szczególności jego art. 62 ust. 1 lit. a),
po wezwaniu zainteresowanych stron do przedstawienia uwag zgodnie z przywołanymi artykułami 1 i uwzględniając otrzymane odpowiedzi,
a także mając na uwadze, co następuje:
1. PROCEDURA
(1) W dniu 7 grudnia 2011 r. władze szwedzkie powiadomiły Komisję o wprowadzeniu środka przeznaczonego na budowę nowej hali widowiskowo-sportowej w Uppsali po zakończeniu etapu poprzedzającego zgłoszenie. W dniu 17 stycznia 2012 r. Komisja wystosowała wezwanie do udzielenia informacji. Władze szwedzkie przekazały swoją odpowiedź w dniu 16 lutego 2012 r.
(2) W piśmie z dnia 22 marca 2012 r. Komisja poinformowała władze szwedzkie o wszczęciu procedury przewidzianej w art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do przedmiotowego środka pomocy.
(3) Decyzję Komisji o wszczęciu procedury opublikowano w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej 2 . Komisja wezwała zainteresowane strony do przedstawienia uwag.
(4) Komisja otrzymała uwagi od jednej zainteresowanej strony. Uwagi te zostały przekazane władzom szwedzkim, którym umożliwiono ustosunkowanie się do nich; władze szwedzkie przekazały swoje uwagi w piśmie z dnia 3 sierpnia 2012 r.
(5) Władze szwedzkie udzieliły również dodatkowych wyjaśnień w październiku i listopadzie 2012 r.
(6) Władze szwedzkie zwolniły Komisję z obowiązku tłumaczenia na języki urzędowe i wyraziły zgodę na to, aby decyzja została przyjęta w języku angielskim jako języku autentycznym.
2. OPIS ŚRODKA
(7) Strony zaangażowane w realizację projektu budowy hali widowiskowo-sportowej w Uppsali to gmina Uppsala 3 (zwana dalej "gminą") oraz trzy przedsiębiorstwa, które są obecnie, lub będą po ich utworzeniu, własnością prywatnych właścicieli, mianowicie Arena Company, Property Company i Events Company.
(8) Przedsiębiorstwo Arena Company będzie zarządzało realizacją projektu budowy hali widowiskowo-sportowej i koordynowało ten projekt do momentu utworzenia przedsiębiorstw Property Company i Events Company. Arena Company to jedyne przedsiębiorstwo, które obecnie już istnieje. Stanowi ono własność spółek prywatnych SH Bygg (45 %), Aros Holding (45 %) oraz klubu sportowego Almtuna IS (10 %).
(9) Przedsiębiorstwo Property Company wybuduje halę widowiskowo-sportową i będzie jej właścicielem. Udziałowcami Property Company będą wyłącznie prywatni inwestorzy. Gmina ustanowi wymogi, mające zapewnić obiektywną, jak najbardziej otwartą i przejrzystą procedurę wyboru inwestorów w odniesieniu do Property Company. Przedsiębiorstwo Arena Company będzie przekazywało gminie sugestie w zakresie potencjalnych i kwalifikowalnych inwestorów, a gmina będzie odpowiedzialna za zatwierdzanie odpowiednich inwestorów i podejmowanie decyzji, którzy z nich zostaną wybrani do utworzenia Property Company zgodnie z podanymi kryteriami wyboru 4 . W celu przekazywania informacji na temat projektu budowy hali widowiskowo-sportowej oraz utrzymywania kontaktu z zainteresowanymi stronami utworzony zostanie specjalny portal internetowy. Za pośrednictwem tego portalu zainteresowane strony będą mogły wyrazić zainteresowanie inwestycją w Property Company 5 . Gmina nie będzie jednak właścicielem żadnej części hali widowiskowo-sportowej, ani nie będzie mogła wywierać żadnego wpływu na działalność samego przedsiębiorstwa Property Company, ale w zamian za udzielenie dotacji będzie mogła skorzystać z prawa opcji zakupu Property Company.
(10) Events Company będzie prywatnym przedsiębiorstwem odpowiedzialnym za zarządzanie halą widowiskowo-sportową. Jego właścicielami nie mogą być podmioty będące właścicielami Property Company. Przedsiębiorstwo Events Company zostanie wybrane przez Property Company zgodnie z wymogami określonymi przez gminę, aby zagwarantować, że procedura selekcji Events Company zostanie przeprowadzona w otwarty, przejrzysty i obiektywny sposób, zgodnie z podanymi kryteriami wyboru 6 .
(11) W oparciu o wyniki przeprowadzonych badań 7 gmina twierdzi, że aby sprostać aktualnym i przyszłym potrzebom w zakresie dostępności obiektów umożliwiających organizowanie imprez sportowych i kulturalnych konieczne jest wybudowanie wielofunkcyjnego obiektu o wielkości odpowiadającej rozmiarowi omawianej hali widowiskowo-sportowej.
(12) Hala widowiskowo-sportowa zostanie zaprojektowana w taki sposób, aby mogła służyć do organizowania zawodów w różnego rodzaju dyscyplinach sportowych, takich jak hokej na lodzie, koszykówka, unihokej, piłka ręczna oraz jeździectwo, szeregu imprez kulturalnych i rozrywkowych, na przykład koncertów, imprez rodzinnych, programów telewizyjnych oraz gal, a także różnego rodzaju spotkań, na przykład konferencji, zebrań firmowych, targów oraz imprez firmowych. Największe pomieszczenie będzie mogło pomieścić 8 500 osób podczas imprez sportowych oraz 10 000 osób w trakcie innego rodzaju imprez 8 . W hali widowiskowo-sportowej znajdować się będzie również sala gimnastyczna i restauracje.
(13) Obecnie w Uppsali znajduje się sześć hal widowiskowo-sportowych i sal koncertowych, przy czym cztery z nich są własnością gminy, a dwie stanowią własność podmiotów prywatnych. Ponadto w odległości od 1 do 2 godzin jazdy od Uppsali znajdują się inne duże hale widowiskowo-sportowe, m.in. w Sztokholmie. Władze szwedzkie twierdzą jednak, że pojemność istniejących obiektów jest niewystarczająca, aby sprostać zapotrzebowaniu na powierzchnię w halach widowiskowo-sportowych, i uniemożliwia organizację większych imprez sportowych i kulturalnych, a alternatywne rozwiązania zakładające rozbudowę istniejących obiektów byłyby bardziej kosztowne dla gminy 9 .
(14) Rozwiązaniem najchętniej widzianym przez gminę byłoby zapewnienie nowej powierzchni dzięki realizacji prywatnych projektów, bez konieczności interwencji publicznej, ale jest to niewykonalne.
2.1. Finansowanie budowy hali widowiskowo-sportowej
(15) Gmina będzie finansowo zaangażowana w realizację projektu na dwa sposoby: po pierwsze, udzielając dotacji bezpośredniej na budowę hali widowiskowo-sportowej, i po drugie, wydzierżawiając przedsiębiorstwu Property Company grunty, na których zostanie wzniesiona hala.
(16) Jeżeli chodzi o dotację, szacunkowy koszt wybudowania hali widowiskowo-sportowej wynosi 650 mln SEK (lub 72 mln EUR). Wysokość wkładu gminy w postaci dotacji wynosiłaby 150 mln SEK (czyli 16,5 mln EUR), natomiast pozostała część wymaganej kwoty zostałaby pokryta głównie dzięki połączeniu kapitału prywatnego i środków uzyskanych z zaciągniętych pożyczek: prywatni właściciele Property Company zapewnią od 75 do 100 mln SEK (czyli 8-11 mln EUR), natomiast samo Property Company zaciągnie pożyczki na kwotę od 400 do 425 mln SEK (czyli 44-47 mln EUR), na które gmina nie będzie udzielała żadnych gwarancji.
(17) W zamian za przekazane środki gmina będzie mogła skorzystać z prawa opcji ("opcja") zakupu hali widowiskowo-sportowej. Ze wspomnianego prawa opcji zakupu, które jest zbywalne, można skorzystać po upływie 6, ale przed upływem 25 lat od momentu jego wejścia w życie. Aby skorzystać z tej opcji, jej posiadacz musi uiścić opłatę w wysokości odpowiadającej kwocie określonej w kryteriach ustalonych w umowie opcyjnej. Zgodnie z przedstawionym scenariuszem dotyczącym sytuacji po upływie 10 lat wysokość takiej opłaty wynosiłaby 47,3 mln SEK (czyli 5 mln EUR). Zdaniem władz szwedzkich według założeń pesymistycznego scenariusza wartość bieżąca netto opcji kształtowałaby się na poziomie 128 mln SEK (czyli 15 mln EUR) (co oznaczałoby, że wartość netto dotacji przyznanej przez gminę wynosiłaby 22 mln SEK (czyli 2,6 mln EUR)) 10 . Według władz szwedzkich przejęcie własności nad halą widowiskowo-sportową nie leży w interesie gminy, a wartość, jaką przedstawia dla gminy opcja, leży w możliwości jej odsprzedania w przyszłości w celu uzyskania zwrotu kosztów poniesionych na budowę hali.
(18) Jeżeli chodzi o dzierżawę gruntów, hala widowiskowo-sportowa zostanie wzniesiona na gruntach publicznych, które gmina wydzierżawi przedsiębiorstwu Property Company na okres co najmniej 50 lat 11 . Koszt dzierżawy będzie wynosił 50 000 SEK rocznie (czyli 5.500 EUR). Władze szwedzkie twierdzą, że cena dzierżawy jest ustalona na warunkach rynkowych.
2.2. Eksploatacja i użytkowanie hali widowiskowo-sportowej
(19) Po zakończeniu budowy halą widowiskowo-sportową będzie zarządzać przedsiębiorstwo Events Company, które wydzierżawi obiekt od Property Company i będzie wynajmować go użytkownikom.
(20) Zgodnie z jednym z warunków udzielenia wsparcia finansowego na budowę hali widowiskowo-sportowej, gmina będzie upoważniona do określenia wymogów w ramach procedury selekcji inwestorów do utworzenia Events Company. Zgodnie z treścią umowy dzierżawy zawartej między Property Company a Events Company, to drugie przedsiębiorstwo zapewni również udostępnienie hali widowiskowo-sportowej ogółowi społeczeństwa na rynkowych i niedyskryminujących warunkach.
(21) Zgodnie z wyjaśnieniami przekazanymi przez władze szwedzkie w trakcie procedury, w hali widowiskowo-sportowej organizowane będą trzy główne rodzaje imprez: imprezy komercyjne, imprezy sponsorowane oraz imprezy organizowane przez gminę lub inne podmioty w czasie, gdy hala będzie wynajmowana przez gminę. Około 90 % tych imprez będzie ogólnodostępne, choć w różnych cenach za wstęp, przy czym co najmniej 95 % czasu, w którym hala będzie wynajmowana przez gminę, tzn. około 60 godzin tygodniowo, zostanie przeznaczone na zajęcia sportowe dla szkół i uczniów, potrzeby stowarzyszeń niedochodowych oraz zajęcia rekreacyjne dla ogółu społeczeństwa. Władze szwedzkie twierdzą, że hala widowiskowo-sportowa będzie miała wielofunkcyjny charakter i będzie dostępna dla wszystkich, przy czym żaden użytkownik nie będzie dysponował możliwością korzystania z hali w przeważającej mierze na użytek własny 12 .
(22) Aby zapewnić dostępność hali widowiskowo-sportowej dla szkół, klubów sportowych i ogółu społeczeństwa, jak również aby umożliwić samej gminie organizowanie odpowiednich imprez, gmina zawrze umowę dzierżawy z Events Company 13 . Gmina wydzierżawi 20 % całkowitej powierzchni hali. Dzierżawa będzie obejmowała okres 25 lat, a czynsz będzie wynosił 15 mln SEK (czyli 1,7 mln EUR) rocznie 14 . Poza opłatami czynszowymi uiszczanymi przez gminę szacuje się, że hala będzie uzyskiwać również innego rodzaju dochody z wynajmu w wysokości [...] * SEK.
2.3. Podstawy do wszczęcia postępowania
(23) W decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego Komisja ustaliła, że na żadnym poziomie przedmiotowego projektu, np. na poziomie budowy, eksploatacji i użytkowania hali widowiskowo-sportowej, nie można wykluczyć istnienia selektywnej korzyści gospodarczej i w związku z tym realizacja projektu może obejmować pomoc państwa. Ponadto współfinansowanie budowy hali ze środków publicznych najprawdopodobniej zakłóciłoby konkurencję, lub co najmniej groziłoby jej zakłóceniem i nie można byłoby wykluczyć wpływu na konkurencję i wymianę handlową między państwami członkowskimi. Komisja miała również wątpliwości, czy w świetle powyższego proponowany projekt może zostać uznany na tym etapie za zgodny z postanowieniami art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu na wszystkich trzech poziomach, na których istnieje możliwość udzielenia pomocy (budowa, eksploatacja i użytkowanie).
3. UWAGI ZAINTERESOWANYCH STRON
(24) Po wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego uwagi zostały zgłoszone jedynie przez przedstawicieli opozycyjnej Partii Zielonych w radzie gminy Uppsala, którzy, ogólnie rzecz biorąc, wyrazili swój sprzeciw wobec realizacji projektu, uważając, że przyniósłby on korzyści głównie prywatnym przedsiębiorstwom.
4. UWAGI WŁADZ SZWEDZKICH
(25) Do celu przedmiotowego zgłoszenia władze szwedzkie przyjęły założenie istnienia pomocy państwa, przyznając, że dodatkowa powierzchnia halowa nie zostanie zapewniona dzięki wykorzystaniu mechanizmów rynkowych, i podkreślając jednocześnie, że opisane działania powinny zostać uznane za zgodne z postanowieniami art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu. Władze szwedzkie argumentują, że należy wziąć pod uwagę w szczególności następujące kwestie.
(26) Budowa hali widowiskowo-sportowej pozwala osiągnąć jasno określony cel leżący we wspólnym interesie, z uwagi na jej wielofunkcyjny charakter i brak odpowiednich i nowoczesnych obiektów umożliwiających organizowanie imprez sportowych i kulturalnych w Uppsali. Gmina będzie wywiązywać się ze swoich zobowiązań wobec ogółu społeczeństwa, umożliwiając realizację projektu budowy hali widowiskowo-sportowej 15 . Dostępne rozwiązania alternatywne, inwestycje w rozbudowę istniejącego lodowiska Gränby, byłyby bardziej kosztownie, a ponadto i tak nie pozwoliłoby w całości pokryć niedoboru powierzchni halowej.
(27) Występuje tu niedoskonałość rynku, ponieważ wymagana nowa powierzchnia halowa nie zostałaby zapewniona bez udziału pomocy. W odróżnieniu od sytuacji w niektórych innych państwach członkowskich, sektor sportowy w Szwecji ma w dużej mierze charakter niekomercyjny i uzależniony jest od publicznego wsparcia finansowego.
(28) Kwota współfinansowania ze środków publicznych na poziomie 23 % całkowitego budżetu projektu jest ograniczona do wysokości ściśle niezbędnej i proporcjonalnej do zrealizowania projektu, ograniczając się do poziomu niedopasowania poziomu płynności, tj. kwoty finansowania, której nie można było uzyskać na rynku. Dlatego też dzięki zainwestowaniu "brakujących" funduszy gmina umożliwia realizację projektu hali widowiskowo-sportowej, ponieważ żaden inny podmiot rynkowy nie jest skłonny wnieść 150 mln SEK (lub 16,5 mln EUR) na ten cel. Kwota, którą gmina będzie płacić za korzystanie z 20 % powierzchni hali, nie zapewni operatorowi hali korzyści większej niż korzyść, jaką czerpałby on z umowy dzierżawy zawartej na warunkach rynkowych; ponadto obiekt zostanie wydzierżawiony przedsiębiorstwu Property Company na warunkach porównywalnych z warunkami stosowanymi wobec innych przedsiębiorstw dzierżawiących od gminy grunty przeznaczone pod eksploatację obiektów sportowych. Władze szwedzkie udzieliły dalszych wyjaśnień w sprawie potrzeby wybudowania hali, zwracając uwagę na fakt, że niezbędna dodatkowa powierzchnia halowa nie mogła zostać zapewniona przez podmioty prywatne ani w wyniku użytkowania, ani rozbudowy hal już istniejących w Uppsali.
(29) Aby zapewnić proporcjonalność pomocy, gmina otrzyma możliwość skorzystania z prawa opcji, której wartość według scenariusza podstawowego szacuje się na 174 mln SEK (lub 19,6 mln EUR) 16 . Opcja wyklucza możliwość przyznania jakiejkolwiek nadmiernej rekompensaty, ponieważ w zamian za wniesienie wkładu gmina uzyskuje prawo opcji, która jest warta więcej niż wniesiony wkład.
(30) Władze szwedzkie udzieliły również dalszych wyjaśnień w sprawie użytkowania hali widowiskowo-sportowej i jej dostępności dla ogółu społeczeństwa, podkreślając, że hala będzie dostępna dla ogółu społeczeństwa przez ok. 90 % czasu i zapewnione będzie użytkowanie na niedyskryminujących zasadach, bez faworyzowania żadnych konkretnych przedsiębiorstw, oraz na zasadach rynkowych.
(31) Wpływ na konkurencję i wymianę handlową między państwami członkowskimi, o ile w ogóle występuje, jest ograniczony, ponieważ omawiana działalność gospodarcza jest prowadzona głównie na szczeblu lokalnym. Ponadto obiekty prywatne prowadzące działalność na terenie gminy mają odmienne profile i z tego względu nie mogą zostać uznane za podmioty kierujące swoją ofertę do tych samych odbiorców, co hala widowiskowo-sportowa.
5. OCENA POMOCY
5.1. Istnienie pomocy w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu
(32) Zgodnie z art. 107 ust. 1 Traktatu "wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi".
(33) Aby zgłoszony projekt mógł zostać uznany za środek pomocy państwa, musi łącznie spełniać następujące warunki: po pierwsze, środek musi zostać przyznany przy użyciu zasobów państwowych; po drugie, musi przynosić przedsiębiorstwom korzyści gospodarcze; po trzecie, wspomniane korzyści muszą być selektywne i zakłócać konkurencję lub grozić jej zakłóceniem; i po czwarte, środek pomocy musi wywierać wpływ na wymianę handlową wewnątrz Unii.
(34) Jeżeli chodzi o wymóg, zgodnie z którym środek pomocy musi zostać przyznany przy użyciu zasobów państwowych i musi być przypisany państwu, kryterium to zostało wyraźnie spełnione w tym przypadku, ponieważ sama gmina Uppsala wniesie wkład w realizację projektu w formie dotacji bezpośredniej, będzie opłacać czynsz z tytułu użytkowania hali oraz zapewniać grunty, na których hala ma zostać wzniesiona. Gminy, takie jak Uppsala, są organami publicznymi i wchodzą w skład struktury administracyjnej państwa, tym samym ich zasoby uznaje się za przypisane państwu.
(35) Współfinansowanie budowy hali widowiskowo-sportowej przez gminę może stanowić środek pomocy państwa, jeżeli przyznaje selektywną korzyść określonym rodzajom działalności gospodarczej. W tym kontekście zgodnie z treścią wyroku Trybunału Sprawiedliwości w sprawie dotyczącej portu lotniczego Lipsk/Halle 17 finansowanie budowy infrastruktury służącej prowadzeniu działalności komercyjnej stanowi pomoc państwa, o ile spełnione zostały wszystkie wymogi przewidziane w art. 107 ust. 1 Traktatu. Zgodnie z opinią Trybunału, o charakterze procesu budowy infrastruktury decyduje gospodarczy charakter późniejszego jej użytkowania. W rozpatrywanym przypadku hala ma być wykorzystywana do świadczenia usług na rynku, a więc do prowadzenia działalności gospodarczej. W związku z tym należy ocenić, czy występuje pomoc państwa na rzecz różnych podmiotów biorących udział w realizacji projektu.
Budowa hali
(36) Władze szwedzkie przyznały, że początkowo gmina miała nadzieję, iż budowa hali zostanie sfinansowana przez prywatnych inwestorów, ale realizacja projektu bez udziału środków publicznych jest niewykonalna. W konsekwencji dotacja na budowę hali w wysokości 150 mln SEK zapewnia korzyść gospodarczą jej właścicielowi, Property Company, ponieważ jest to konieczne do celu budowy hali, która nie zostałaby wzniesiona na warunkach rynkowych. Ponieważ środki przeznaczone na realizację projektu pochodzą najwyraźniej z zasobów państwowych, a decyzję o przyznaniu dotacji można przypisać gminie, wszystkie pozostałe kryteria wystąpienia pomocy państwa zostały spełnione - zob. przedstawiona poniżej analiza dotycząca zakłócenia konkurencji i wpływu na wymianę handlową między państwami członkowskimi - zatem przedmiotowa dotacja stanowi pomoc państwa przyznany na rzez przedsiębiorstwa Property Company.
(37) Jeżeli chodzi o kwestię dzierżawy obiektu, władze szwedzkie przedstawiły dowody porównywalnych cen dzierżawy innych obiektów sportowych w Uppsali 18 . W związku z tym nie można wykazać, że warunki umowy dzierżawy przyznałyby dodatkową korzyść przedsiębiorstwu Property Company.
Zarządzanie halą
(38) Halą będzie zarządzać przedsiębiorstwo Events Company, które wydzierżawi obiekt od Property Company. Zarówno Property Company, jak i Events Company będą spółkami prywatnymi. W trakcie procedury władze szwedzkie udzieliły dalszych wyjaśnień dotyczących warunków wyboru inwestorów pod kątem Property Company i Events Company, jak również podstawowych warunków umowy dzierżawy zawartej między Property Company a Events Company 19 . Jeżeli chodzi o procedurę wyboru inwestorów dla celów Property Company, gmina będzie odpowiedzialna za zatwierdzanie odpowiednich kandydatów i podejmowanie decyzji, którzy kandydaci są wybierani dla celów Property Company, jednak nie będzie brała udziału w podejmowanych przez Property Company działaniach komercyjnych. Przedsiębiorstwo Property Company dokona wyboru inwestorów dla celów Events Company, które będzie prywatnym przedsiębiorstwem niezwiązanym z Property Company.
(39) Jeżeli chodzi o wysokość opłaty z tytułu dzierżawy, którą Events Company będzie uiszczało na rzecz Property Company, władze szwedzkie wyjaśniły, że opłata ta będzie składała się z następujących elementów:
(i) stałej opłaty czynszowej, odpowiadającej wysokości czynszu opłacanego przez gminę na rzecz Events Company z tytułu dzierżawy 20 % powierzchni hali;
(ii) stałej opłaty, odpowiadającej kwocie uiszczanej przez sponsora tytularnego obiektu;
(iii) stałej opłaty czynszowej, obliczanej w oparciu o wysokość rzeczywistych kosztów, pokrywającej koszty eksploatacyjne i amortyzację wyposażenia; oraz
(iv) zmiennej opłaty czynszowej, obliczanej jako odsetek przychodów netto ze sprzedaży uzyskiwanych przez Events Company, przy czym minimalna kwota tej opłaty ma być uzgodniona przez strony. Innymi słowy obydwa przedsiębiorstwa prywatne będą mogły ustalić kwotę dzierżawy na dowolnym poziome powyżej pewnego minimalnego poziomu, wynikającego z opisanych powyżej opłat. Władze szwedzkie wyjaśniły również, że gmina nie będzie uprawniona do bezpośredniego udziału w negocjacjach dotyczących kształtu umowy dzierżawy prowadzonych między Property Company a Events Company i nie będzie mogła wywierać żadnego wpływu na warunki prowadzenia działalności komercyjnej uzgodnione przez wspomniane dwa niezależne, prywatne przedsiębiorstwa.
(40) Jeżeli chodzi o umowę dzierżawy między gminą a Events Company, dotyczącą użytkowania 20 % całkowitej powierzchni hali widowiskowo-sportowej, będzie ona obowiązywała przez okres 25 lat, a wysokość opłaty czynszowej będzie wynosiła 15 mln SEK rocznie (czyli 1,7 mln EUR). Władze szwedzkie oświadczyły również, że: (i) gmina będzie uiszczać opłatę czynszową za każdą godzinę, przy czym wysokość tej opłaty będzie o 40-50 % niższa od kwoty czynszu płaconego przez Events Company na rzecz Property Company z tytułu użytkowania hali; (ii) różnica między wysokością opłaty czynszowej uiszczanej przez gminę a wysokością opłaty uiszczanej przez Events Company będzie powiększać się wraz z upływem czasu; oraz (iii) Events Company będzie pobierało od innych użytkowników rynkowe opłaty czynszowe.
(41) Choć przedmiotowe uzgodnienia ograniczają korzyść przyznawaną na rzecz Events Company do minimum niezbędnego do zapewnienia funkcjonowania infrastruktury, nie można wykluczyć, że operator nowej hali, działający na rynku eksploatacji tego rodzaju obiektów, może odnieść korzyść. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że taka pomoc byłaby zgodna z rynkiem wewnętrznym, jak wykazano poniżej, dokonanie rozstrzygającego ustalenia w kwestii istnienia pomocy nie jest konieczne.
Użytkowanie hali
(42) Jak wspomniano powyżej, Events Company jest przedsiębiorstwem prywatnym. Jeżeli chodzi o użytkowanie hali, Events Company musi zapewnić ogółowi społeczeństwa dostęp do hali na rynkowych i niedyskryminujących warunkach. Około 90 % wszystkich imprez będzie ogólnodostępne, choć w różnych cenach za wstęp, przy czym co najmniej 95 % czasu, w którym hala będzie wynajmowana przez gminę, tzn. około 60 godzin tygodniowo, zostanie przeznaczone na zajęcia sportowe dla szkół i uczniów, potrzeby stowarzyszeń niedochodowych oraz zajęcia rekreacyjne dla ogółu społeczeństwa. Oznacza to, że hala będzie ogólnodostępnym obiektem wielofunkcyjnym, przy czym nie będzie żadnego użytkownika profesjonalnego dysponującego możliwością korzystania z hali na użytek własny.
(43) W takiej sytuacji gmina będzie pełniła rolę podstawowego klienta, a hala będzie użytkowana w dużej mierze przez lokalne drużyny hokeja na lodzie i koszykówki, dla których będzie ona stanowiła miejsce rozgrywek na własnym terenie. Działalność drużyny hokeja na lodzie oraz drużyn koszykówki ma zasadniczo charakter amatorski, przy czym najlepszy zespół w stowarzyszeniu drużyn hokeja na lodzie gra w drugiej lidze hokeja na lodzie.
(44) Wypożyczanie hali może stanowić pomoc na rzecz jej użytkowników, jeżeli można ich uznać za przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 107 Traktatu, oraz jeżeli wysokość wnoszonej przez nich opłaty czynszowej jest niższa niż wysokość opłaty czynszowej uiszczanej z tytułu użytkowania porównywalnej infrastruktury w normalnych warunkach rynkowych. Użytkowników nieprofesjonalnych nie zalicza się do przedsiębiorstw w rozumieniu art. 107 Traktatu. Ponadto władze szwedzkie zobowiązały się do stosowania opłaty odpowiadającej warunkom rynkowym. Jednak z uwagi na brak jakichkolwiek wyjaśnień w kwestii sposobu obliczania wysokości tej opłaty, nie można całkowicie wykluczyć, że jej zastosowanie mogłoby przynieść użytkownikom korzyść.
Wpływ na konkurencję i wymianę handlową między państwami członkowskimi
(45) Nawet jeżeli większość imprez organizowanych w hali będzie miała charakter lokalny, powierzchnia hali będzie wystarczająco duża, by zorganizować w niej również duże lub średniej wielkości imprezy międzynarodowe, a zatem nie można wykluczyć wpływu na konkurencję i wymianę handlową między państwami członkowskimi. Chociaż zdaniem gminy zorganizowanie w hali większej liczby niż kilku imprez, lub choćby jednej imprezy, która wzbudziłaby na tyle duże zainteresowanie osób mieszkających w sąsiednich państwach, że byłyby one skłonne pokonać setki kilometrów drogi do Uppsali, aby móc wziąć w nich udział, jest wysoce mało prawdopodobne, mało prawdopodobne jest jednak, aby imprezy organizowane w przedmiotowej hali konkurowały z imprezami organizowanymi w halach położonych w sąsiednich państwach.
(46) W postanowieniu w sprawie kompleksu Ahoy w Niderlandach Sąd stwierdził jednak, że ograniczanie rynku związanego z użytkowaniem tego rodzaju obiektów do terytorium danego państwa członkowskiego jest nieuzasadnione 20 . Dlatego też, podobnie jak w decyzji o wszczęciu postępowania Komisja stwierdza, że pomoc przyznana na rzecz hali może wywrzeć potencjalny wpływ na konkurencję i wymianę handlową między państwami członkowskimi.
5.2. Zgodność z rynkiem wewnętrznym
(47) Władze szwedzkie argumentowały, że nawet gdyby okazało się, że przedmiotowy środek jest środkiem pomocy państwa, należałoby uznać go za zgodny z postanowieniami art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu. Aby proponowany środek mógł zostać uznany za zgodny z rynkiem wewnętrznym na mocy przedmiotowego odstępstwa, Komisja bada, czy służy on realizacji celu strategicznego leżącego we wspólnym interesie, a także czy jego zastosowanie jest konieczne i proporcjonalne, oraz czy nie powoduje on nadmiernego zakłócenia konkurencji.
(48) Jeżeli chodzi o realizację celu strategicznego leżącego we wspólnym interesie, należy zwrócić uwagę, że budowa obiektów przeznaczonych do organizowania imprez sportowych i innego rodzaju imprez publicznych oraz wspieranie różnego typu działań przynoszących korzyść ogółowi społeczeństwa, może zostać uznane za wchodzące w zakres kompetencji państwa, w szczególności w świetle postanowień deklaracji amsterdamskiej w sprawie sportu oraz art. 165 Traktatu, zgodnie z którym "Unia przyczynia się do wspierania europejskich przedsięwzięć w zakresie sportu, uwzględniając jego szczególny charakter, jego struktury oparte na zasadzie dobrowolności oraz uwzględniając jego funkcję społeczną i edukacyjną".
(49) Ponieważ hala zapewni ogółowi społeczeństwa dostęp do imprez sportowych i kulturalnych oraz do aktywności sportowej i kulturalnej, w szczególności uwzględniając wielofunkcyjny charakter hali i brak wystarczającej powierzchni lub odpowiednich i nowoczesnych obiektów do organizowania imprez sportowych i kulturalnych w Uppsali, dzięki umożliwieniu realizacji projektu hali gmina wywiąże się ze swoich zobowiązań wobec ogółu społeczeństwa. Dlatego też budowę hali należy uznać za działanie służące realizacji celu strategicznego leżącego we wspólnym interesie.
(50) Jeżeli chodzi o konieczność i proporcjonalność proponowanego środka, władze szwedzkie wykazały potrzebę dodatkowej powierzchni halowej. Ponieważ obecnie można zaspokoić zaledwie 70 % zapotrzebowania na obiekty umożliwiające organizację większych imprez sportowych w Uppsali 21 , jak również uwzględniając stosunkowo wysokie tempo wzrostu liczby mieszkańców Uppsali, istnieje pilna i nie cierpiąca zwłoki potrzeba zapewnienia dodatkowej powierzchni halowej w Uppsali. Władze szwedzkie wyjaśniły dalej, że potrzeba hali widowiskowo-sportowej nie może być zaspokojona przez same podmioty prywatne. Jedną z przyczyn są cechy szwedzkiego ruchu sportowego, który m.in. ma charakter niekomercyjny i zasadza się na dobrowolnym przywództwie i pracy, a także jest uzależniony od publicznego wsparcia finansowego. Szwecja wyjaśniła również, że istniejące hale widowiskowo-sportowe nie nadają się do organizacji niektórych rodzajów imprez, np. większych imprez sportowych i kulturalnych, oraz że w obiektach należących do właścicieli prywatnych z reguły można zorganizować wyłącznie mniejsze imprezy. Istniejące obiekty są przestarzałe i nie spełniają już oczekiwań współczesnej publiczności. Lodowisko Gränby zostało wybudowane w 1974 r. i zdaniem władz szwedzkich przeprowadzenie jego modernizacji, aby spełniło wymagania nowoczesnych norm, wymagałaby dokonania tak poważnych zmian, że oznaczałoby to praktycznie konieczność wybudowania całkowicie nowej hali, a w takiej sytuacji powierzchnia terenu, którą lodowisko zajmuje, jest zbyt mała, aby to było możliwe. Na przykład miałoby to wpływ na sąsiednie boisko do gry w bandy, a drugim problemem związanym z lokalizacją hali byłby brak możliwości transportu, ewakuacji oraz zagwarantowania bezpieczeństwa gości i zawodników w sytuacji, w której w okolicznych obiektach prowadzone byłyby inne działania.
(51) Ponadto po wybudowaniu nowej hali istniejące hale, w tym lodowisko Gränby, będą w dalszym ciągu użytkowane. Dzięki swojemu wielofunkcyjnemu charakterowi nowa hala będzie wykorzystywana zarówno do organizowania dużych imprez sportowych, jak i kulturalnych, których obecnie nie można organizować w Uppsali, co będzie stanowiło uzupełnienie w stosunku do już istniejących hal, które będą w dalszym ciągu funkcjonować na tych samych zasadach, co poprzednio. Po zbudowaniu nowej hali większe imprezy sportowe, które obecnie są organizowane na lodowisku Gränby, np. drugoligowe mecze hokeja na lodzie, zostaną przeniesione na bardziej odpowiednie sale w nowej hali, mieszczące większą liczbę osób. Oczekuje się, że ok. 60 % aktywności związanej z hokejem na lodzie będzie stopniowo przenoszone z lodowiska Gränby do nowej hali, dzięki czemu na lodowisku Gränby zwolni się ok. 3 045 godzin w ciągu roku, które można przeznaczyć na prowadzenie zajęć sportowych dla szkół i uczniów oraz zajęć rekreacyjnych dla ogółu społeczeństwa.
(52) Nie istnieją także żadne inne praktyczne alternatywy dla budowy nowej hali. Utrzymywanie istniejącej hali lodowiska Gränby bez podejmowania jakichkolwiek działań służących zwiększeniu jej powierzchni użytkowej nie stanowiłoby realnej alternatywy wobec projektu bodowy nowej hali, ponieważ nie rozwiązałoby problemu niedoboru powierzchni, a zwiększenie powierzchni użytkowej lodowiska Gränby nie zaspokoiłoby zapotrzebowania na obiekty umożliwiające organizację większych imprez. Po wybudowaniu nowej hali istniejące hale, w tym lodowisko Gränby, będą w dalszym ciągu wymagały remontu i zmiany wyposażenia.
(53) W związku z tym, pomimo że zarówno na omawianym obszarze, jak i w sąsiednich miastach/państwach funkcjonują już inne hale widowiskowo-sportowe, Komisja uznaje, że władze szwedzkie w dostateczny sposób wykazały, że potrzeba zwiększenia powierzchni halowej w Uppsali nie może zostać zaspokojona wyłącznie w wyniku użytkowania lub rozbudowy hal już istniejących w tej miejscowości. Nowa hala nie będzie zastępowała już istniejących obiektów, w szczególności lodowiska Gränby, ale będzie stanowiła ich uzupełnienie, zapewniając efektywne użytkowanie powierzchni halowej w Uppsali i umożliwiając organizację większych imprez sportowych i kulturalnych, dla których nie ma w Uppsali obecnie odpowiednich obiektów.
(54) Władze szwedzkie wyjaśniły również, że gdyby gmina nie zainteresowała się przedmiotowym projektem, strony prywatne zadowoliłyby się realizacją projektu innej hali, koncentrując się w większym stopniu na działalności komercyjnej, ze szkodą dla promowania aktywności sportowej oraz dla ogółu społeczeństwa. Zdaniem władz szwedzkich po przeprowadzeniu rozmów z bankami i inwestorami prywatnymi okazało się, że podmioty te nie są skłonne pokryć całości ryzyka finansowego związanego z projektem. Na finansowanie całkowitego kosztu inwestycji, wynoszącego 650 mln SEK (lub 72 mln EUR), składają się trzy elementy: pożyczki, bezpośrednie inwestycje podmiotów prywatnych oraz inwestycja gminy. Aby zapewnić odpowiedni poziom wypłacalności przedsiębiorstwa, udział elementu pożyczkowego nie może być zbyt duży, a pozostała część inwestycji musi być finansowana bezpośrednio przez inwestorów. Z uwagi na strukturę i relację ryzyka do zwrotu w przypadku przedmiotowego projektu, inwestorzy prywatni wyrazili gotowość do zainwestowania zaledwie ok. 75-100 mln SEK (czyli 8-11 mln EUR), co oznaczało, że pozostałe 150 mln SEK (czyli 16,5 mln EUR) ma być zapewnione przez gminę. Przy takiej inwestycji ze strony gminy, początkowa wypłacalność będzie kształtowała się na poziomie przekraczającym 35 %, a w trakcie realizacji projektu również utrzyma się powyżej 30 % 22 . Kwota 150 mln SEK (lub 16,5 mln EUR) odpowiadała również około 23 % nominalnej całkowitej kwoty inwestycji. Banki i inwestorzy prywatni we wszystkich prywatnych listach intencyjnych uzależniają swój udział w projekcie od tego, czy gmina zainwestuje 150 mln SEK (czyli 16,5 mln EUR). Zatem zainwestowanie takiej kwoty przez gminę jest niezbędne do realizacji projektu i uzyskania związanych z nim korzyści społecznych. W ten sposób wykazano, że zaangażowanie gminy w realizację projektu jest działaniem koniecznym. Współfinansowanie budowy hali ze środków publicznych jest również konieczne, ponieważ nie wystarczyłoby funduszy na realizację przedmiotowego projektu bez wkładu ze strony gminy. Na podstawie powyższego, zapewniono również ograniczenie wkładu gminy do niezbędnego minimum.
(55) Wartość opcji kupna hali, do której prawo gmina uzyska w zamian za wniesienie wkładu w realizację projektu, szacuje się na 128 mln SEK (czyli 15 mln EUR) według założeń pesymistycznego scenariusza, co oznacza, że w ramach scenariusza zakładającego wystąpienie niekorzystnych czynników wartość netto wkładu kapitałowego gminy będzie wynosiła najwyżej 22 mln SEK (czyli 2,6 mln EUR). Gmina szacuje jednak, że wartość opcji prawie na pewno przewyższy koszt inwestycji.
(56) W każdym razie zarówno procedura wyboru operatora i zawarta przez niego umowa z Property Company, jak i pozostałe wskazane powyżej powody zapewniają spełnienie wymogów w zakresie konieczności i proporcjonalności inwestycji.
(57) Jeżeli chodzi o użytkowanie hali przez gminę, władze szwedzkie zobowiązały się, że z 20 % łącznego czasu przeznaczonego na korzystanie z hali w ciągu roku, jakim dysponuje gmina, tj. 3 285 godzin, co najmniej 95 % czasu wynajęcia, tj. około 3 121 godzin rocznie i w przybliżeniu 60 godzin tygodniowo, zostanie przeznaczone na zajęcia sportowe dla szkół i uczniów, potrzeby stowarzyszeń niedochodowych oraz zajęć rekreacyjnych dla ogółu społeczeństwa. W konsekwencji, pod względem dostępności dla ogółu społeczeństwa wybudowanie nowej hali nie tylko przyczyni się do zwiększenia dostępnego czasu halowego o 3 285 godzin dzięki zawarciu umowy w sprawie wynajmu nowej hali przez gminę, ale również zwiększy całkowity dostępny czas na lodowisku Gränby o 3 045 godzin rocznie (zob. motyw(51).
(58) Zatem wybudowanie nowej hali przyczyni się zwiększenia dostępnego czasu halowego w istniejących halach i rozszerzenia repertuaru imprez sportowych i kulturalnych, jakie można organizować w Uppsali, i przyniesie istotne korzyści sportom amatorskim i ogółowi społeczeństwa w Uppsali. Tak więc pomoc należy uznać za dobrze ukierunkowaną, a decyzję o zapewnieniu współfinansowania ze środków publicznych za uzasadnioną.
(59) Ponadto biorąc pod uwagę lokalizację hali oraz fakt, że większość działań, które mają być w niej organizowane, ma charakter lokalny, wpływ na konkurencję i wymianę handlową między państwami członkowskimi jest ograniczony, choć, jak opisano powyżej, nie można go całkowicie wykluczyć.
(60) W oparciu o przytoczone powyżej argumenty wykazano, że zaangażowanie gminy w projekt budowy hali jest konieczne, proporcjonalne i nie powoduje nadmiernego zakłócenia konkurencji, a potencjalna pomoc na rzecz Events Company i użytkowników hali będzie również zgodna z rynkiem wewnętrznym.
(61) Ponieważ projekt wciąż znajduje się na pierwszym etapie realizacji, oczekując na zatwierdzenie przez Komisję, dalsze prace nad projektem i utworzenie Property Company i Events Company nastąpią dopiero po wydaniu pozytywnej decyzji w tej sprawie przez Komisję. W związku z tym władze szwedzkie zobowiązały się do:
(i) wykonania postanowień listu intencyjnego i suplementu do listu intencyjnego podpisanego przez gminę i przedsiębiorstwo Arena Company 23 ;
(ii) zagwarantowania, że co najmniej 95 % wynajętego przez gminę czasu na użytkowanie hali zostanie przeznaczone na zajęcia sportowe dla szkół i uczniów, potrzeby stowarzyszeń niedochodowych oraz zajęcia rekreacyjne dla ogółu społeczeństwa;
(iii) przedkładania Komisji odpowiednich umów zawartych w konsekwencji podpisania listu intencyjnego (umowy między gminą a Property Company, umowy między Property Company a Events Company oraz umowy dzierżawy między gminą a Events Company); oraz
(iv) przedkładania Komisji rocznych sprawozdań z wdrażania środka pomocy, w szczególności jeżeli chodzi o realizację postanowień pkt (ii) powyżej, do końca 2020 r.
6. WNIOSEK
(62) Udzielona przez gminę dotacja na budowę hali stanowi pomoc państwa przyznaną na rzecz Property Company, a potencjalnie także na rzecz Events Company i użytkowników hali. Wykazano, że współfinansowanie budowy hali widowiskowo-sportowej w Uppsali ze środków publicznych jest proporcjonalne i konieczne do zrealizowania projektu, a wszystkim podmiotom umożliwia odpowiedni dostęp do przekazanych środków na niedyskryminujących zasadach i bez faworyzowania jakiegokolwiek konkretnego przedsiębiorstwa. Wynik przeprowadzonego testu bilansującego był pozytywny.
(63) W związku z tym Komisja uznaje realizację projektu budowy hali widowiskowo-sportowej w Uppsali za zgodną z rynkiem wewnętrznym na mocy art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu.
(64) Komisja odnotowuje, że władze szwedzkie wyraziły zgodę na przyjęcie niniejszej decyzji w języku angielskim jako języku autentycznym.
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
