Jedynie oryginalne teksty EKG ONZ mają skutek prawny na mocy międzynarodowego prawa publicznego. Status i datę wejścia w życie niniejszego regulaminu należy sprawdzać w najnowszej wersji dokumentu EKG ONZ dotyczącego statusu TRANS/WP.29/343/, dostępnego pod adresem:http://www.unece.org/trans/main/wp29/wp29wgs/wp29gen/wp29fdocstts.html
Regulamin nr 101 Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ) - Jednolite przepisy dotyczące homologacji samochodów osobowych wyposażonych wyłącznie w silnik spalinowy spalania wewnętrznego lub wyposażonych w hybrydowy elektryczny układ napędowy w zakresie pomiaru emisji dwutlenku węgla i zużycia paliwa i/lub pomiaru zużycia energii elektrycznej i zasięgu przy zasilaniu energią elektryczną oraz pojazdów kategorii M1 i N1 wyposażonych w elektryczny układ napędowy w zakresie pomiaru zużycia energii elektrycznej i zasięgu przy zasilaniu energią elektryczną
(Dz.U.UE L z dnia 26 maja 2012 r.)
Obejmująca cały obowiązujący tekst, w tym:
serię 01 poprawek - Data wejścia w życie: 9 grudnia 2010 r.
1. ZAKRES
Niniejszy regulamin dotyczy pojazdów kategorii M1 i N1(1) w odniesieniu do:
a) pomiaru emisji dwutlenku węgla (CO2) i zużycia paliwa lub pomiaru zużycia energii elektrycznej i zasięgu przy zasilaniu energią elektryczną pojazdów wyposażonych wyłącznie w silnik spalinowy spalania wewnętrznego lub w hybrydowy elektryczny układ napędowy;
b) a także w odniesieniu do pomiaru zużycia energii elektrycznej i zasięgu przy zasilaniu energią elektryczną pojazdów wyposażonych wyłącznie w elektryczny układ napędowy.
Nie dotyczy to pojazdów kategorii N1, jeżeli zarówno:
a) typ silnika zainstalowanego w tego typu pojeździe otrzymał homologację typu na podstawie regulaminu nr 49; jak i
b) całkowita roczna światowa produkcja pojazdów kategorii N1 danego producenta jest mniejsza niż 2 000 sztuk.
2. DEFINICJE
Dla celów niniejszego regulaminu:
2.1. "Homologacja pojazdu" oznacza homologację typu pojazdu w odniesieniu do pomiaru zużycia energii (paliwa lub energii elektrycznej).
2.2. "Typ pojazdu" oznacza kategorię pojazdów o napędzie silnikowym, które nie różnią się pod takimi istotnymi względami, jak nadwozie, mechanizm napędowy, przeniesienie napędu, akumulator trakcyjny (odpowiednio), opony i masa własna pojazdu.
2.3. "Masa własna" oznacza masę pojazdu w stanie gotowości do jazdy, bez kierowcy, pasażerów i ładunku, ale z napełnionym zbiornikiem paliwa (jeśli taki jest), płynem chłodniczym i akumulatorami trakcyjnymi, olejem, ładowarką pokładową, ładowarką przenośną, narzędziami i kołem zapasowym, wszelkimi przedmiotami właściwymi dla danego pojazdu lub dostarczonymi przez producenta pojazdu.
2.4. "Masa odniesienia" oznacza masę własną pojazdu zwiększoną o stałą wartość 100 kg.
2.5. "Masa maksymalna" oznacza dopuszczalną technicznie maksymalną masę podaną przez producenta (masa ta może być większa niż masa maksymalna dopuszczona przez krajowy organ administracyjny).
2.6. "Masa testowa" dla pojazdów elektrycznych oznacza masę odniesienia dla pojazdów kategorii M1, a dla pojazdów kategorii N1 - masę własną pojazdu plus połowa pełnego obciążenia.
2.7. "Samochód ciężarowy" oznacza pojazd silnikowy kategorii N1 zaprojektowany i przeznaczony wyłącznie lub głównie do przewozu towarów.
2.8. "Van" oznacza samochód ciężarowy o kabinie kierowcy zawartej w bryle nadwozia.
2.9. "Urządzenie rozruchowe zimnego silnika" oznacza urządzenie czasowo wzbogacające mieszankę powietrzno-paliwową silnika, wspomagające rozruch silnika.
2.10. "Wspomaganie rozruchu" oznacza urządzenie wspomagające rozruch silnika bez wzbogacania mieszanki powietrzno-paliwowej silnika, np. świece żarowe, zmiany w rozrządzie wtrysku itp.
2.11. "Układ napędowy" oznacza układ urządzenia (urządzeń) do magazynowania energii, przemiennika (przemienników) energii i przeniesienie napędu, które przekształcają zachowaną energię w energię mechaniczną dostarczaną do kół w celu zapewnienia napędu pojazdu.
2.12. "Pojazd wyposażony w silnik spalinowy spalania wewnętrznego" oznacza pojazd zasilany wyłącznie silnikiem spalinowy spalania wewnętrznego.
2.13. "Elektryczny układ napędowy" oznacza system złożony z jednego lub więcej układów do magazynowania energii elektrycznej (np. akumulatora, elektromechanicznego koła zamachowego lub ultrakondensatora), jednego lub więcej kondycjonerów energii elektrycznej i jednego lub więcej urządzeń elektrycznych, które przekształcają zachowaną energię elektryczną w energię mechaniczną dostarczaną do kół w celu zapewnienia napędu pojazdu.
2.14. "Pojazd elektryczny" oznacza pojazd wyposażony wyłącznie w elektryczny układ napędowy.
2.15. "Hybrydowy układ napędowy" oznacza układ napędowy złożony z co najmniej dwóch różnych konwerterów energii i dwóch różnych układów magazynowania energii (zainstalowanych w pojeździe), zapewniający napęd pojazdu.
2.15.1. "Hybrydowy elektryczny układ napędowy" oznacza układ napędowy, który czerpie energię z obu wymienionych poniżej źródeł zmagazynowanej energii zainstalowanych w pojeździe:
- paliwa nieodnawialnego,
- układu magazynowania energii (np. akumulator, kondensator, koło zamachowe/prądnica itp.).
2.16. "Zasięg pojazdu przy doładowaniu zewnętrznym": całkowita odległość, jaką jest w stanie pokonać pojazd podczas pełnego cyklu łączonego, aż do wyczerpania energii pochodzącej z akumulatora ładowanego ze źródła zewnętrznego (lub innego urządzenia magazynującego energię elektryczną), według pomiarów zgodnych z procedurą opisaną w załączniku 9.
2.17. "Pojazd hybrydowy (HV)" oznacza pojazd wyposażony w hybrydowy układ napędowy.
2.17.1. "Hybrydowy pojazd elektryczny (HEV)" oznacza pojazd wyposażony w hybrydowy elektryczny układ napędowy.
2.18. "Zasięg przy zasilaniu energią elektryczną" dla pojazdów wyposażonych w elektryczny układ napędowy lub w hybrydowy elektryczny układ napędowy z doładowaniem poza pojazdem oznacza odległość, którą można przejechać, korzystając z zasilania elektrycznego, przy jednym całkowicie naładowanym akumulatorze (innym urządzeniu do magazynowania energii elektrycznej), zmierzoną zgodnie z procedurą opisaną w załączniku 9.
2.19. "Układ okresowej regeneracji" oznacza urządzenie ograniczające zanieczyszczenia (np. kataliza-
tor, filtr cząstek stałych), które wymaga przeprowadzenia procesu okresowej regeneracji podczas zwykłego użytkowania pojazdu na odcinku krótszym niż 4 000 km. Jeżeli regeneracja urządzenia ograniczającego zanieczyszczenia ma miejsce przynajmniej raz podczas badania typu I i jeżeli urządzenie to było wcześniej co najmniej raz regenerowane podczas cyklu przygotowania pojazdu, urządzenie uważa się za układ poddawany ciągłej regeneracji, który nie wymaga specjalnej procedury badania. Załącznik 10 nie ma zastosowania do układów poddawanych ciągłej regeneracji.
Na wniosek producenta i za zgodą upoważnionej placówki technicznej, do urządzenia poddawanego regeneracji nie będzie stosowana specjalna procedura badania przewidziana dla układów regeneracji okresowej, jeżeli producent przedstawi organowi homologacyjnemu dane wskazujące, iż podczas cykli, w których ma miejsce regeneracja, poziom emisji CO2 nie przekracza podanej wartości o więcej niż 4 %.
3. WNIOSEK O UDZIELENIE HOMOLOGACJI
3.1. Z wnioskiem o udzielenie homologacji typu pojazdu w odniesieniu do pomiaru emisji dwutlenku węgla i zużycia paliwa, i/lub pomiaru zużycia energii elektrycznej i zasięgu przy zasilaniu energią elektryczną występuje producent pojazdu lub jego upoważniony przedstawiciel.
3.2. Do wniosku należy załączyć wymienione poniżej dokumenty w trzech egzemplarzach, a także następujące informacje:
3.2.1. Opis głównych cech charakterystycznych pojazdu, w tym informacje dodatkowe wymienione w załączniku 1, 2 lub 3, w zależności od układu napędowego. Na wniosek upoważnionej placówki technicznej odpowiedzialnej za badania lub producenta, w odniesieniu do określonych pojazdów charakteryzujących się szczególną efektywnością wykorzystania paliwa, uwzględnione mogą być uzupełniające informacje techniczne.
3.2.2. Opis podstawowych cech charakterystycznych pojazdu, w tym wskazanych w załączniku 4.
3.3. Pojazd reprezentatywny dla typu, który ma być homologowany, jest dostarczony upoważnionej placówce technicznej odpowiedzialnej za przeprowadzenie badania homologacyjnego. W przypadku pojazdów kategorii M1 i N1 homologowanych w odniesieniu do emisji gazów zgodnie z regulaminem nr 83 upoważniona placówka techniczna sprawdzi w czasie badania, czy pojazd ten, jeśli jest wyposażony wyłącznie w silnik spalinowy spalania wewnętrznego lub w hybrydowy elektryczny układ napędowy, spełnia wymogi dotyczące wartości limitów dla danego typu, zgodnie z regulaminem nr 83.
3.4. Właściwe organy sprawdzają istnienie odpowiednich postanowień zapewniających skuteczną kontrolę zgodności produkcji przed wydaniem homologacji typu pojazdu.
4. HOMOLOGACJA
4.1. Homologacji typu udziela się, jeżeli emisja CO2 i zużycie paliwa, i/lub zużycie energii elektrycznej i zasięg przy zasilaniu energią elektryczną typu pojazdu, którego dotyczy wniosek o homologację zgodnie z niniejszym regulaminem, zostały zmierzone zgodnie z warunkami określonymi w pkt 5 poniżej.
4.2. Każdy typ, któremu udzielono homologacji, otrzymuje numer homologacji. Pierwsze dwie cyfry tego numeru (obecnie 01) wskazują serię poprawek, obejmujących ostatnie główne zmiany techniczne do regulaminu, na podstawie którego udzielono homologacji. Ta sama Umawiająca się Strona nie może przydzielić tego samego numeru homologacji innemu typowi pojazdu.
4.3. Powiadomienie o udzieleniu, rozszerzeniu lub odmowie homologacji typu zgodnie z niniejszym regulaminem zostanie przekazane Stronom Porozumienia z 1958 r., stosującym niniejszy regulamin, w postaci formularza zgodnego z wzorem przedstawionym w załączniku 4 do niniejszego regulaminu.
4.4. Na każdym pojeździe zgodnym z typem pojazdu homologowanego zgodnie z niniejszym regulaminem, w widocznym i łatwo dostępnym miejscu, określonym w formularzu homologacji, umieszcza się międzynarodowy znak homologacji składający się z:
4.4.1. litery "E" umieszczonej w okręgu, po której następuje numer wskazujący kraj, który udzielił homologacji(2);
4.4.2. numeru niniejszego regulaminu, po którym stawia się literę "R", łącznik i numer homologacji, na prawo od okręgu wymienionego w pkt 4.4.1.
4.5. Jeżeli pojazd jest zgodny z typem pojazdu homologowanego zgodnie z jednym lub większą liczbą regulaminów załączonych do Porozumienia w kraju, który udzielił homologacji zgodnie z niniejszym regulaminem, nie trzeba powtarzać symbolu opisanego w pkt 4.4.1; w takim wypadku numery regulaminu i homologacji oraz dodatkowe symbole wszystkich regulaminów, zgodnie z którymi udzielono homologacji w kraju, w którym udzielono homologacji na podstawie niniejszego regulaminu, umieszcza się w kolumnach pionowych z prawej strony symbolu opisanego w pkt 4.4.1.
4.6. Znak homologacji musi być łatwy do odczytania i nieusuwalny.
4.7. Znak homologacji umieszcza się na tabliczce znamionowej pojazdu lub w jej pobliżu.
4.8. W załączniku 5 do niniejszego regulaminu podano przykładowe układy znaku homologacji.
5. SPECYFIKACJE I BADANIA
5.1. Dane ogólne
Części składowe, które mogą wpływać na emisję CO2 i zużycie paliwa lub energii elektrycznej, powinny być projektowane, konstruowane i montowane w sposób zapewniający zgodność pojazdu z postanowieniami niniejszego regulaminu w warunkach normalnego użytkowania, pomimo wibracji, na jakie mogą być narażone.
5.2. Opis badań dla pojazdów wyposażonych w silnik spalinowy spalania wewnętrznego
5.2.1. Pomiar emisji CO2 i zużycia paliwa prowadzi się zgodnie z procedurą badania opisaną w załączniku 6. Pojazdy, które nie osiągają przyspieszenia i wartości prędkości maksymalnej wymaganych w cyklu badania, muszą być prowadzone z w pełni włączonym urządzeniem do sterowania i kontroli przyspieszenia, dopóki ponownie nie osiągną wymaganej krzywej działania. Odchylenia od cyklu badania muszą zostać odnotowane w sprawozdaniu z badania.
5.2.2. W odniesieniu do emisji CO2, wyniki badania należy wyrazić w gramach na kilometr (g/km), zaokrąglonych do najbliższej liczby całkowitej.
5.2.3. Wartości zużycia paliwa należy wyrazić w litrach na 100 km (w przypadku benzyny, LPG lub oleju napędowego) lub w m3 na 100 km (w przypadku gazu ziemnego) i przeliczyć zgodnie z pkt 1.4.3 załącznika 6 metodą bilansu węglowego z uwzględnieniem zmierzonej emisji CO2 i innych emisji powiązanych z węglem (CO i HC). Wyniki zaokrągla się do jednego miejsca po przecinku.
5.2.4. Dla celów wyliczenia wymienionego w pkt 5.2.3 zużycie paliwa wyrażone jest w odpowiednich jednostkach, przy czym należy zastosować następujące cechy charakterystyczne paliwa:
a) gęstość: pomiar dokonany na paliwie stosowanym do przeprowadzania badań zgodnie z ISO 3675 lub metodą równoważną. W przypadku benzyny, oleju napędowego, biodiesla i etanolu (E85) należy zastosować pomiar gęstości dokonany przy 15 °C; w przypadku LPG i gazu ziemnego/biometanu stosuje się następujące gęstości wzorcowe:
0,538 kg/l dla LPG;
0,654 kg/m3 dla gazu ziemnego(3);
b) stosunek wodoru do węgla: należy stosować stałe wartości wynoszące:
C1H1,89O0,016 dla benzyny;
C1H1,86O0,005 dla oleju napędowego;
C1H2,525 dla LPG (skroplonego gazu ropopochodnego);
CH4 dla gazu ziemnego lub biometanu;
C1H2,74O0,385 dla etanolu (E85).
5.3. Opis badań dla pojazdów wyposażonych wyłącznie w elektryczny układ napędowy
5.3.1. Upoważniona placówka techniczna odpowiedzialna za badania prowadzi pomiary zużycia energii elektrycznej z zastosowaniem metody i cyklu badań opisanego w załączniku 7 do niniejszego regulaminu.
5.3.2. Upoważniona placówka techniczna odpowiedzialna za badania prowadzi pomiary zasięgu przy zasilaniu energią elektryczną z zastosowaniem metody opisanej w załączniku 9.
W materiałach promocyjnych dla celów sprzedaży przedstawiany może być wyłącznie zasięg przy zasilaniu energią elektryczną zmierzony tą metodą.
5.3.3. Wyniki pomiarów zużycia energii elektrycznej należy wyrazić w watogodzinach na kilometr (Wh/km), a zasięg przy zasilaniu energią elektryczną w kilometrach, przy czym obie wartości należy zaokrąglić do najbliższej liczby całkowitej.
5.4. Opis badań dla pojazdów wyposażonych w hybrydowy elektryczny układ napędowy
5.4.1. Upoważniona placówka techniczna odpowiedzialna za badanie prowadzi pomiary emisji CO2 i zużycia energii elektrycznej z zastosowaniem procedury badań opisanej w załączniku 8.
5.4.2. Wyniki badań emisji CO2 należy wyrazić w gramach na kilometr (g/km), zaokrąglonych do najbliższej liczby całkowitej.
5.4.3. Wartości zużycia paliwa należy wyrazić w litrach na 100 km (w przypadku benzyny, LPG lub oleju napędowego) lub w m3 na 100 km (w przypadku gazu ziemnego) i przeliczyć zgodnie z pkt 1.4.3 załącznika 6 metodą bilansu węglowego z uwzględnieniem zmierzonej emisji CO2 i innych emisji powiązanych z węglem (CO i HC). Wyniki zaokrągla się do jednego miejsca po przecinku.
5.4.4. Dla celów wyliczenia wymienionego w pkt 5.4.3 obowiązują wskazania i wartości zawarte w pkt 5.2.4.
5.4.5. Odpowiednio, wyniki pomiarów zużycia energii elektrycznej należy wyrazić w watogodzinach na kilometr (Wh/km), zaokrąglonych do najbliższej liczby całkowitej.
5.4.6. Upoważniona placówka techniczna odpowiedzialna za badania prowadzi pomiary zasięgu przy zasilaniu energią elektryczną z zastosowaniem metody opisanej w załączniku 9 do niniejszego regulaminu. Wynik jest wyrażany w kilometrach zaokrąglonych do najbliższej liczby całkowitej.
Wyłącznie zasięg przy zasilaniu energią elektryczną zmierzony tą metodą może być przedstawiany w materiałach promocyjnych dla celów sprzedaży i zastosowany w wyliczeniach określonych w załączniku 8.
5.5. Interpretacja wyników
5.5.1. Wartością CO2 lub wartością zużycia energii elektrycznej przyjętą jako wartość homologacji typu jest wartość podana przez producenta, jeżeli wartość zmierzona przez upoważnioną placówkę techniczną nie przekracza wartości zadeklarowanej o więcej niż 4 %. Wartość zmierzona może być niższa bez żadnych ograniczeń.
W przypadku pojazdów wyposażonych w silnik spalinowy spalania wewnętrznego, które posiadają układ okresowej regeneracji zgodnie z definicją zawartą w pkt 2.19, przed porównaniem z wartością zadeklarowaną, wyniki mnoży się przez współczynnik Ki z załącznika 10.
5.5.2. Jeśli zmierzona wartość CO2 lub wartość zużycia energii elektrycznej przekracza podaną przez producenta wartość CO2 lub zużycia energii o więcej niż 4 %, ten sam pojazd poddaje się kolejnemu badaniu.
Jeśli średnia wyników z tych dwóch badań nie przekracza wartości podanej przez producenta o więcej niż 4 %, jako wartość homologacji typu przyjmuje się wartością podaną przez producenta.
5.5.3. Jeśli średnia wciąż przekracza wartość podaną o więcej niż 4 %, ten sam pojazd poddaje się ostatecznemu badaniu. Jako wartość homologacji typu przyjmuje się średnią trzech wyników badań.
6. MODYFIKACJA I ROZSZERZENIE HOMOLOGACJI TYPU
6.1. Każda modyfikacja typu objętego homologacją jest zgłaszana organowi administracyjnemu udzielającemu homologacji typu pojazdu. Organ ten może wówczas:
6.1.1. uznać, że wprowadzone modyfikacje prawdopodobnie nie będą miały istotnego negatywnego wpływu na wartości CO2 i zużycie paliwa lub zużycie energii elektrycznej i że w tym przypadku dla zmodyfikowanego typu pojazdu obowiązywać będzie oryginalna homologacja;
6.1.2. zażądać kolejnego sprawozdania z badań od upoważnionej placówki technicznej odpowiedzialnej za prowadzenie badań zgodnie z warunkami pkt 7 niniejszego regulaminu.
6.2. Informacja o potwierdzeniu lub rozszerzeniu homologacji, z wyszczególnieniem zmian, jest przekazywana zgodnie z procedurą określoną w pkt 4.3 Stronom Porozumienia z 1958 r. stosującym niniejszy regulamin.
6.3. Właściwy organ udzielający rozszerzenia homologacji przydziela numer seryjny dla danego rozszerzenia oraz informuje o nim pozostałe Strony Porozumienia z 1958 r. stosujące niniejszy regulamin, za pomocą formularza komunikatu zgodnego z wzorem w załączniku 4 do niniejszego regulaminu.
7. WARUNKI ROZSZERZENIA HOMOLOGACJI TYPU POJAZDU
7.1. Pojazdy wyposażone w silnik spalinowy spalania wewnętrznego, z wyjątkiem pojazdów wyposażonych w układ okresowej regeneracji dla celów kontroli emisji
Homologacja typu może być rozszerzona na pojazdy tego samego lub innego typu, różniące się w odniesieniu do wymienionych poniżej cech charakterystycznych podanych w załączniku 4, jeśli emisja CO2 zmierzona przez upoważnioną placówkę techniczną nie przekracza wartości homologacji typu o więcej niż 4 % w przypadku pojazdów kategorii M1 oraz 6 % w przypadku pojazdów kategorii N1:
7.1.1. Masa odniesienia.
7.1.2. Maksymalna masa dopuszczalna.
7.1.3. Rodzaj nadwozia:
a) dla kategorii M1: kareta (sedan), hatchback, kombi, coupe, kabriolet, wielozadaniowe(4);
b) dla kategorii N1: samochód ciężarowy, van.
7.1.4. Przełożenia całkowite biegów.
7.1.5. Wyposażenie i akcesoria silnika.
7.2. Pojazdy wyposażone w silnik spalinowy spalania wewnętrznego i w układ okresowej regeneracji dla celów kontroli emisji
Homologacja typu może być rozszerzona na pojazdy tego samego lub innego typu, różniące się pod względem cech charakterystycznych podanych w załączniku 4, wymienionych w pkt 7.1.1-7.1.5 powyżej, ale nienaruszających cech charakterystycznych rodziny podanych w załączniku 10, jeśli emisja CO2 zmierzona przez upoważnioną placówkę techniczną nie przekracza wartości homologacji typu o więcej niż 4 % w przypadku pojazdów kategorii M1 oraz 6 % w przypadku pojazdów kategorii N1 i jeśli obowiązuje ten sam współczynnik Ki.
Homologacja typu może być rozszerzona również na pojazdy tego samego typu, ale o innym współczynniku Ki, jeśli skorygowana wartość CO2 zmierzona przez upoważnioną placówkę techniczną nie przekracza wartości homologacji typu o więcej niż 4 % w przypadku pojazdów kategorii M1 oraz 6 % w przypadku pojazdów kategorii N1.
7.3. Pojazdy wyposażone wyłącznie w elektryczny układ napędowy
Rozszerzenie może nastąpić za zgodą upoważnionej placówki technicznej odpowiedzialnej za przeprowadzenie badania.
7.4. Pojazdy wyposażone w hybrydowy elektryczny układ napędowy
Homologacja typu może być rozszerzona na pojazdy tego samego lub innego typu, różniące się w odniesieniu do wymienionych poniżej cech charakterystycznych podanych w załączniku 4, jeśli emisja CO2 i zużycie energii elektrycznej zmierzone przez upoważnioną placówkę techniczną nie przekracza wartości homologacji typu o więcej niż 4 % w przypadku pojazdów kategorii M1 oraz 6 % w przypadku pojazdów kategorii N1:
7.4.1. Masa odniesienia.
7.4.2. Maksymalna masa dopuszczalna.
7.4.3. Typ nadwozia
a) dla kategorii M1: kareta (sedan) hatchback, kombi, coupe, kabriolet, wielozadaniowe(4);
b) dla kategorii N1: samochód ciężarowy, van.
7.4.4. W przypadku zmiany innych cech charakterystycznych rozszerzenie może nastąpić za zgodą upoważnionej placówki technicznej odpowiedzialnej za przeprowadzenie badania.
7.5. Rozszerzenie homologacji pojazdów kategorii N1 w ramach rodziny pojazdów, w przypadku gdy są one wyposażone wyłącznie w silnik spalinowy spalania wewnętrznego lub w hybrydowy elektryczny układ napędowy
7.5.1. W przypadku pojazdów kategorii N1, które są homologowane jako członkowie rodziny pojazdów przy zastosowaniu procedury opisanej w pkt 7.6.2, homologacja typu może zostać rozszerzona na pojazdy z tej samej rodziny, tylko jeśli upoważniona placówka techniczna oszacuje, że zużycie paliwa przez nowy pojazd nie przekracza zużycia paliwa pojazdu, na podstawie którego określa się zużycie paliwa dla rodziny pojazdów.
Homologacja może być także rozszerzona na pojazdy, które:
a) są do 110 kg cięższe niż badany członek rodziny pojazdów, pod warunkiem że ich masa nie przekracza masy najlżejszego członka rodziny pojazdów o więcej niż 220 kg;
b) mają niższy współczynnik całkowitego przełożenia niż badany członek rodziny pojazdów wyłącznie z powodu zmiany wielkości opon; oraz
c) odpowiadają charakterystyce rodziny pojazdów we wszystkich innych aspektach.
7.5.2. W przypadku pojazdów kategorii N1, które zostały homologowane jako członkowie rodziny pojazdów przy zastosowaniu procedury opisanej w pkt 7.6.3, homologacja może zostać rozszerzona na pojazdy z tej samej rodziny bez dodatkowych badań, tylko jeżeli upoważniona placówka techniczna oszacuje, że zużycie paliwa nowego pojazdu mieści się w granicach określonych przez dwa pojazdy należące do rodziny, które mają najmniejsze i największe zużycie paliwa.
7.6. Homologacja pojazdów kategorii N1 w ramach rodziny, w przypadku gdy są one wyposażone wyłącznie w silnik spalinowy spalania wewnętrznego lub w hybrydowy elektryczny układ napędowy
Pojazdy kategorii N1 mogą być homologowane w ramach rodziny zdefiniowanej w pkt 7.6.1 przy zastosowaniu jednej z dwóch metod opisanych w pkt 7.6.2 i 7.6.3.
7.6.1. Pojazdy kategorii N1 mogą zostać zaliczone do jednej rodziny do celów niniejszego regula-
minu, jeżeli następujące parametry są identyczne lub mieszczą się w określonych granicach:
7.6.1.1. Identyczne muszą być następujące parametry:
a) producent i typ zdefiniowany w załączniku 4, pozycja 2;
b) pojemność silnika;
c) typ układu kontroli emisji;
d) typ układu paliwowego zdefiniowany w załączniku 4, pozycja 6.7.2.
7.6.1.2. Poniższe parametry muszą się mieścić w następujących granicach:
a) współczynniki całkowitego przełożenia (nieprzekraczające najniższej wartości o więcej niż 8 %) zgodnie z definicją w załączniku 4, pozycja 6.10.3;
b) masa odniesienia (mniejsza o nie więcej niż 220 kg od największej wartości);
c) powierzchnia czołowa (mniejsza o nie więcej niż 15 % od największej wartości);
d) moc silnika (mniejsza o nie więcej niż 10 % od najwyższej wartości).
7.6.2. Rodzina pojazdów, zdefiniowana w pkt 7.6.1, może zostać homologowana według danych o emisji CO2 i zużyciu paliwa, które są wspólne dla wszystkich członków rodziny. Upoważniona placówka techniczna musi wybrać do badania członka rodziny pojazdów, który według placówki emituje najwięcej CO2. Pomiarów dokonuje się zgodnie z opisem w pkt 5 i w załączniku 6, a wyniki uzyskane zgodnie z metodą opisaną w pkt 5.5 wykorzystuje się jako wartości homologacji typu, które są wspólne dla wszystkich członków rodziny pojazdów.
7.6.3. Pojazdy, które są zgrupowane w jednej rodzinie zgodnie z definicją w pkt 7.6.1, mogą być homologowane według indywidualnych danych dotyczących emisji CO2 i zużycia paliwa dla poszczególnych członków rodziny pojazdów. Upoważniona placówka techniczna wybiera do badania dwa pojazdy, które według niej emitują najwięcej i najmniej CO2. Pomiarów dokonuje się zgodnie z opisem w pkt 5 i załączniku 6. Jeżeli dane producenta dotyczące tych dwóch pojazdów mieszczą się w granicach tolerancji określonych w pkt 5.5, wartości emisji CO2 zadeklarowane przez producenta dla wszystkich członków rodziny pojazdów mogą być stosowane jako wartości homologacji typu. Jeżeli dane producenta nie mieszczą się w granicach tolerancji, wyniki uzyskane zgodnie z metodą opisaną w pkt 5.5 wykorzystuje się jako wartości homologacji typu, a upoważniona placówka techniczna wybiera odpowiednią liczbę członków rodziny pojazdów do dodatkowych testów.
8. POSTANOWIENIA SPECJALNE
W przyszłości w ofercie mogą pojawić się pojazdy oparte na specjalnych technologiach zapewniających efektywne wykorzystanie energii. Pojazdy takie mogą być poddane uzupełniającym programom badawczym, które zostaną określone na późniejszym etapie. Producent może odwoływać się do takich uzupełniających programów badawczych, aby wykazać zalety rozwiązania.
9. ZGODNOŚĆ PRODUKCJI
9.1. Pojazdy, które otrzymały homologację zgodnie z niniejszym regulaminem, są produkowane w sposób zapewniający zgodność z pojazdem posiadającym homologację typu.
9.2. W związku z tym, aby sprawdzić zgodność z warunkami określonymi w pkt 9.1, prowadzone są odpowiednie badania produkcyjne.
9.3. Pojazdy wyposażone w silnik spalinowy spalania wewnętrznego
9.3.1. Generalnie, pomiary zapewniające zgodność produkcji w odniesieniu do emisji CO2 z pojazdów
sprawdzane są na podstawie opisu w poświadczeniu homologacji typu zgodnym z wzorem przedstawionym w załączniku 4 do niniejszego regulaminu.
Kontrola zgodności produkcji opiera się na dokonanej przez właściwe organy ocenie procedury badania stosowanej przez producenta w celu zapewnienia zgodności typu pojazdu w odniesieniu do emisji CO2.
Jeśli organy nie są zadowolone ze standardu procedury badania stosowanej przez producenta, mogą wymagać przeprowadzenia badań weryfikacyjnych obejmujących pojazdy w produkcji.
9.3.1.1. W przypadku konieczności przeprowadzenia pomiaru emisji CO2 dla typu pojazdu, który był przedmiotem jednego lub więcej rozszerzeń, badania będą dotyczyć pojazdu(-ów) dostępnego(-ych) w momencie badania (pojazdu(-ów) opisanego(-ych) w pierwszym dokumencie lub kolejnych rozszerzeniach).
9.3.1.1.1. Zgodność pojazdu pod względem badania CO2.
9.3.1.1.1.1. Z danej serii wybiera się losowo trzy pojazdy, które poddawane są badaniu zgodnie z procedurą opisaną w załączniku 6.
9.3.1.1.1.2. Jeśli właściwy organ uzna, iż odchylenie od standardu produkcji podane przez producenta jest zadowalające, badanie przeprowadza się zgodnie z pkt 9.3.2.
Jeśli właściwy organ uzna, iż odchylenie od standardu produkcji podane przez producenta jest niezadowalające, badanie przeprowadza się zgodnie z pkt 9.3.3.
9.3.1.1.1.3. Produkcję w danej serii uznaje się zgodną lub niezgodną z wymogami na podstawie badania próbki trzech pojazdów, po uzyskaniu decyzji pozytywnej lub negatywnej dla CO2, zgodnie ze stosowanymi kryteriami badań zawartymi w odpowiedniej tabeli.
Jeżeli dla CO2 nie zostanie wydana decyzja pozytywna ani nie zostanie wydana decyzja negatywna, badanie przeprowadza się na innym pojeździe (zob. rysunek 1).
9.3.1.1.1.4. W przypadku układów okresowej regeneracji zgodnie z definicją w pkt 2.19, wyniki są mnożone przez współczynnik Ki uzyskany zgodnie z procedurą określoną w załączniku 10 w momencie udzielenia homologacji typu.
Na wniosek producenta badania mogą być przeprowadzone bezpośrednio po zakończeniu regeneracji.
Rysunek 1
grafika
9.3.1.1.2. Niezależnie od wymogów załącznika 6, badania przeprowadza się na pojazdach, które nie przejechały żadnej odległości.
9.3.1.1.2.1. Na wniosek producenta badania mogą być jednak przeprowadzone na pojazdach, które przejechały maksymalnie 15 000 km.
W tym przypadku procedura dotarcia zostanie przeprowadzona przez producenta, który zobowiązuje się nie wykonywać żadnych regulacji w tych pojazdach.
9.3.1.1.2.2. Jeżeli producent wnioskuje o wykonanie dotarcia pojazdów ("x" km, gdzie x ≤ 15 000 km), procedura może być przeprowadzona w następujący sposób:
emisję CO2 mierzy się przy zerze i "x" km na pierwszym badanym pojeździe (którym może być pojazd posiadających homologację typu);
współczynnik rozwoju emisji (EC) od zera do "x" km wylicza się w następujący sposób:
Wartość EC może być niższa niż 1.
Pozostałych pojazdów nie dociera się, lecz ich emisje przy zerze km będą przemnożone przez uzyskany współczynnik rozwoju emisji (EC).
W tym przypadku wartościami, które bierze się pod uwagę, są:
wartość przy "x" km dla pierwszego pojazdu;
wartości przy zerze km pomnożone przez współczynnik rozwoju dla pozostałych pojazdów.
9.3.1.1.2.3. Zamiast tej procedury producent pojazdów może zastosować stały współczynnik rozwoju emisji EC wynoszący 0,92 i pomnożyć wszystkie wartości CO2 zmierzone przy zerze km przez ten współczynnik.
9.3.1.1.2.4. Powyższe badanie zostanie przeprowadzane z użyciem paliw odniesienia opisanych w załącznikach 10 i 10a do regulaminu nr 83.
9.3.2. Zgodność produkcji w przypadku dostępności danych statystycznych producenta.
9.3.2.1. Poniższe punkty opisują procedurę, którą należy zastosować w celu weryfikacji wymogów zgodności produkcji w zakresie CO2, jeśli odchylenie od standardu produkcji, podane przez producenta, jest zadowalające.
9.3.2.2. Przy minimalnej wielkości próbki równej trzy procedurę pobierania próbek opracowano tak, aby prawdopodobieństwo zatwierdzenia partii w przypadku 40 % sztuk wadliwych wynosiło 0,95 (ryzyko producenta = 5 %), a w przypadku 65 % sztuk wadliwych - 0,1 (ryzyko konsumenta = 10 %).
9.3.2.3. Stosuje się następującą procedurę (zob. rysunek 1):
L = logarytm naturalny z dopuszczalnej wartości CO2
xi = logarytm naturalny z wartości zmierzonej dla i-tego pojazdu z danej próbki
s = szacunkowe odchylenie od standardu produkcji (po obliczeniu logarytmu naturalnego ze zmierzonych wartości)
n = wielkość bieżącej próbki
9.3.2.4. Dla próbki oblicza się statystykę badania, określającą sumę standardowych odchyleń od wartości dopuszczalnej, wyznaczonej jako:
9.3.2.5. Wówczas:
9.3.2.5.1. jeśli statystyka badania przekracza wartość przewidzianą dla zatwierdzenia próbki o wielkości podanej w tabeli 1, podejmuje się decyzję o zatwierdzeniu próbki;
9.3.2.5.2. jeśli statystyka badania jest niższa niż wartość przewidziana dla odrzucenia próbki o danej wielkości podanej w tabeli 1, podejmuje się decyzję o odrzuceniu próbki;
9.3.2.5.3. w innym wypadku przeprowadza się badanie kolejnego pojazdu zgodnie z załącznikiem 6 i procedura stosowana jest w odniesieniu do próbki powiększonej o jedną sztukę.
Tabela 1
| Wielkość próbki (łączna liczba badanych pojazdów) |
Próg zatwierdzenia |
Próg odrzucenia |
| (a) |
(b) |
(c) |
| 3 |
3,327 |
- 4,724 |
| 4 |
3,261 |
- 4,790 |
| 5 |
3,195 |
- 4,856 |
| 6 |
3,129 |
- 4,922 |
| 7 |
3,063 |
- 4,988 |
| 8 |
2,997 |
- 5,054 |
| 9 |
2,931 |
- 5,120 |
| 10 |
2,865 |
- 5,185 |
| 11 |
2,799 |
- 5,251 |
| 12 |
2,733 |
- 5,317 |
| 13 |
2,667 |
- 5,383 |
| 14 |
2,601 |
- 5,449 |
| 15 |
2,535 |
- 5,515 |
| 16 |
2,469 |
- 5,581 |
| 17 |
2,403 |
- 5,647 |
| 18 |
2,337 |
- 5,713 |
| 19 |
2,271 |
- 5,779 |
| 20 |
2,205 |
- 5,845 |
| 21 |
2,139 |
- 5,911 |
| 22 |
2,073 |
- 5,977 |
| 23 |
2,007 |
- 6,043 |
| 24 |
1,941 |
- 6,109 |
| 25 |
1,875 |
- 6,175 |
| 26 |
1,809 |
- 6,241 |
| 27 |
1,743 |
- 6,307 |
| 28 |
1,677 |
- 6,373 |
| 29 |
1,611 |
- 6,439 |
| 30 |
1,545 |
- 6,505 |
| 31 |
1,479 |
- 6,571 |
| 32 |
- 2,112 |
- 2,112 |
9.3.3. Zgodność produkcji w przypadku, gdy dane statystyczne producenta są niezadowalające lub nieznane.
9.3.3.1. Poniższe punkty opisują procedurę, którą należy zastosować w celu weryfikacji wymogów zgodności produkcji w zakresie CO2, jeśli podane przez producenta odchylenie od standardu produkcji jest niewystarczające lub nieznane.
9.3.3.2. Przy minimalnej wielkości próbki równej trzy, procedurę pobierania próbek opracowano tak, aby prawdopodobieństwo zatwierdzenia partii w przypadku 40 % sztuk wadliwych wynosiło 0,95 (ryzyko producenta = 5 %), a w przypadku 65 % sztuk wadliwych - 0,1 (ryzyko konsumenta = 10 %).
9.3.3.3. Zakłada się, że zmierzone wartości CO2 mają rozkład logarytmiczno-normalny i należy je najpierw przekształcić obliczając ich logarytm naturalny. Niech mo i m oznaczają odpowiednio minimalną i maksymalną wielkość próbki (mo = 3 i m = 32), a n niech oznacza wielkość bieżącej próbki.
9.3.3.4. Jeżeli x1, x2..., xj są logarytmami naturalnymi zmierzonych wartości w serii, a L jest logarytmem naturalnym dopuszczalnej wartości CO2, wówczas:
dj = xj - L
9.3.3.5. Tabela 2 zawiera wartości progów zatwierdzenia (An) i odrzucenia (Bn) w odniesieniu do wielkości bieżącej próbki. Statystyka badania jest stosunkiem dn=vn i służy do określania, czy seria zostaje zatwierdzona, czy odrzucona, jak poniżej:
dla mo ≤ n ≤ m:
9.3.3.5.1. seria jest zatwierdzana, jeśli d n=v n ≤ A n;
9.3.3.5.2. seria jest odrzucana, jeśli dn=vn ≥ Bn;
9.3.3.5.3. jeśli 
, przeprowadza się kolejny pomiar.
Tabela 2
|
Wielkość próbki (łączna liczba badanych pojazdów)
n
|
Próg zatwierdzenia An
|
Próg odrzucenia Bn
|
| (a) |
(b) |
(c) |
| 3 |
- 0,80380 |
16,64743 |
| 4 |
- 0,76339 |
7,68627 |
| 5 |
- 0,72982 |
4,67136 |
| 6 |
- 0,69962 |
3,25573 |
| 7 |
- 0,67129 |
2,45431 |
| 8 |
- 0,64406 |
1,94369 |
| 9 |
- 0,61750 |
1,59105 |
| 10 |
- 0,59135 |
1,33295 |
| 11 |
- 0,56542 |
1,13566 |
| 12 |
- 0,53960 |
0,97970 |
| 13 |
- 0,51379 |
0,85307 |
| 14 |
- 0,48791 |
0,74801 |
| 15 |
- 0,46191 |
0,65928 |
| 16 |
- 0,43573 |
0,58321 |
| 17 |
- 0,40933 |
0,51718 |
| 18 |
- 0,38266 |
0,45922 |
| 19 |
- 0,35570 |
0,40788 |
| 20 |
- 0,32840 |
0,36203 |
| 21 |
- 0,30072 |
0,32078 |
| 22 |
- 0,27263 |
0,28343 |
| 23 |
- 0,24410 |
0,24943 |
| 24 |
- 0,21509 |
0,21831 |
| 25 |
- 0,18557 |
0,18970 |
| 26 |
0,18970 |
0,16328 |
| 27 |
- 0,12483 |
0,13880 |
| 28 |
- 0,09354 |
0,11603 |
| 29 |
- 0,06159 |
0,09480 |
| 30 |
- 0,02892 |
0,0749 |
| 31 |
0,00449 |
0,05629 |
| 32 |
0,03876 |
0,03876 |
9.3.3.6. Uwagi
Do obliczenia kolejnych wartości statystyki badania przydatne są następujące wzory rekurencyjne:
9.4. Pojazdy wyposażone w elektryczny układ napędowy
Generalnie, pomiary zapewniające zgodność produkcji w odniesieniu do zużycia energii elektrycznej sprawdzane są na podstawie opisu w poświadczeniu homologacji typu przedstawionym w załączniku 4 do niniejszego regulaminu.
9.4.1. Posiadacz homologacji w szczególności:
9.4.1.1. zapewnia istnienie procedur skutecznej kontroli jakości produkcji;
9.4.1.2. posiada dostęp do urządzeń niezbędnych do sprawdzenia zgodności każdego typu posiadającego homologację;
9.4.1.3. zapewnia rejestrację danych dotyczących wyników badania i dostępność załączonych dokumentów przez okres, którzy zostanie uzgodniony ze służbą administracyjną;
9.4.1.4. analizuje wyniki badania każdego rodzaju, tak aby monitorować i zapewnić zgodność cech charakterystycznych produktu, z uwzględnieniem wahań dopuszczalnych w produkcji przemysłowej;
9.4.1.5. zapewnia, przeprowadzanie badania określonego w załączniku 7 niniejszego regulaminu, w odniesieniu do każdego typu pojazdu; niezależnie od wymogów pkt 2.3.1.6 załącznika 7, na wniosek producenta badania przeprowadza się na pojazdach, które nie przejechały żadnej odległości;
9.4.1.6. zapewnia, aby po każdym pobraniu próbek lub badaniach wykazujących niezgodność z danym badaniem typu nastąpiło pobranie próbek i kolejne badanie. Podejmowane są wszystkie niezbędne kroki celem ponownego ustanowienia zgodności produkcji.
9.4.2. Właściwy organ, który udzielił homologacji, może w każdej chwili zweryfikować metody stosowane w każdej jednostce produkcyjnej.
9.4.2.1. W czasie każdej inspekcji inspektor otrzymuje informacje o rejestrach badań i monitorowaniu produkcji.
9.4.2.2. Inspektor może wybrać losowo próbki, które mają być zbadane w laboratorium producenta. Minimalną liczbę próbek można określić w oparciu o wyniki własnych kontroli prowadzonych przez producenta.
9.4.2.3. Jeśli standard jakości wydaje się niezadowalający lub w przypadku stwierdzenia konieczności weryfikacji ważności badań prowadzonych zgodnie z pkt 9.4.2.2, inspektor pobiera próbki do przesłania upoważnionej placówce technicznej, która przeprowadziła badania homologacyjne.
9.4.2.4. Właściwe organy mogą przeprowadzić wszystkie badania określone w niniejszym regulaminie.
9.5. Pojazdy wyposażone w hybrydowy elektryczny układ napędowy
Generalnie, pomiary zapewniające zgodność produkcji w odniesieniu do emisji CO2 i zużycia energii elektrycznej przez pojazdy wyposażone w hybrydowy elektryczny układ napędowy sprawdzane są na podstawie opisu w poświadczeniu homologacji typu zgodnym z wzorem przedstawionym w załączniku 4 do niniejszego regulaminu.
Kontrola zgodności produkcji opiera się na dokonanej przez właściwe organy ocenie procedury badania stosowanej przez producenta w celu zapewnienia zgodności typu pojazdu w odniesieniu do emisji CO2 i zużycia energii elektrycznej.
Jeśli organy nie są zadowolone ze standardu procedury badania stosowanej przez producenta, mogą wymagać przeprowadzenia badań weryfikacyjnych obejmujących pojazdy w produkcji.
Zgodność dla emisji CO2 sprawdza się z zastosowaniem procedury statystycznej opisanej w pkt 9.3.1-9.3.3. Pojazdy bada się zgodnie z procedurą opisaną w załączniku 8 do niniejszego regulaminu.
9.6. Działania w przypadku niezgodności produkcji
W przypadku stwierdzenia niezgodności w czasie inspekcji właściwe organy zapewnią podjęcie wszystkich niezbędnych kroków celem możliwie najszybszego ponownego ustanowienia zgodności produkcji.
10. SANKCJE ZA NIEZGODNOŚĆ PRODUKCJI
10.1. Homologacja udzielona w odniesieniu do typu pojazdu zgodnie z niniejszym regulaminem może zostać cofnięta w razie niespełnienia wymogów zawartych w pkt 9.1.
10.2. Jeżeli Strona Porozumienia z 1958 r. stosująca niniejszy regulamin cofnie uprzednio udzieloną homologację, zobowiązana jest do bezzwłocznego powiadomienia o tym pozostałych Umawiających się Stron stosujących niniejszy regulamin, za pomocą formularza komunikatu zgodnego ze wzorem przedstawionym w załączniku 4 do niniejszego regulaminu.
11. OSTATECZNE ZAPRZESTANIE PRODUKCJI
Jeżeli posiadacz homologacji całkowicie zaprzestanie produkcji typu pojazdu homologowanego zgodnie z niniejszym regulaminem, informuje o tym organ, który udzielił homologacji. Po otrzymaniu właściwego komunikatu organ ten, za pomocą formularza komunikatu zgodnego ze wzorem w załączniku 4 do niniejszego regulaminu, poinformuje o tym pozostałe Strony z Porozumienia z 1958 r. stosujące niniejszy regulamin.
12. NAZWY I ADRESY PLACÓWEK TECHNICZNYCH ODPOWIEDZIALNYCH ZA PROWADZENIE BADAŃ HOMOLOGACYJNYCH ORAZ ORGANÓW ADMINISTRACYJNYCH
Strony Porozumienia z 1958 r. stosujące niniejszy regulamin przekażą Sekretariatowi Organizacji Narodów Zjednoczonych nazwy i adresy upoważnionych placówek technicznych odpowiedzialnych za prowadzenie badań homologacyjnych oraz organów administracyjnych udzielających homologacji, którym należy przesłać wydane w innych krajach formularze poświadczające udzielenie, rozszerzenie, odmowę lub cofnięcie homologacji.
______(1) Zgodnie z definicją określoną w załączniku 7 do ujednoliconej rezolucji w sprawie budowy pojazdów (R.E.3) (dokument TRANS/WP.29/78/Rev.1/Amend.2).
(2) Numery wyróżniające Umawiających się Stron Porozumienia z 1958 r. podano w załączniku 3 do ujednoliconej rezolucji w sprawie budowy pojazdów (R.E.3), dokument TRANS/WP.29/78/Rev.2.
(3) Wartość średnia paliw referencyjnych G20 i G23 przy 15 °C.
(4) Zgodnie z definicją określoną w załączniku 7 do ujednoliconej rezolucji w sprawie budowy pojazdów (R.E.3) (TRANS/ WP.29/78/Rev.1/Amend.2).
(wyrażone w Wh/km i zaokrąglone do najbliższej liczby całkowitej)
