a także mając na uwadze, co następuje:(1) Rozporządzeniem (WE) nr 726/2004(5) wprowadzono obowiązującą w całej Unii procedurę dopuszczania do obrotu w odniesieniu do pewnych kategorii produktów leczniczych (zwaną dalej "procedurą scentralizowaną"), określono zasady nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii w odniesieniu do tych produktów oraz ustanowiono Europejską Agencję Leków (zwaną dalej "Agencją").
(2) Zasady dotyczące nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii są niezbędne dla ochrony zdrowia publicznego w celu zapobiegania, wykrywania i oceny skutków ubocznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi wprowadzonych do obrotu w Unii, ponieważ pełny profil bezpieczeństwa produktów leczniczych stosowanych u ludzi może zostać poznany dopiero po ich wprowadzeniu do obrotu.
(3) Zanieczyszczenie wód i gleb pozostałościami farmaceutycznymi stanowi coraz większy problem dla środowiska. Państwa członkowskie powinny rozważyć przyjęcie środków monitorowania i oceny skutków oddziaływania produktów leczniczych stosowanych u ludzi na środowisko, w tym skutków mogących oddziaływać na zdrowie publiczne. W oparciu, między innymi, na danych przekazanych przez Agencję, Europejską Agencję Środowiska i państwa członkowskie Komisja powinna przedstawić sprawozdanie na temat skali problemu, wraz z oceną, czy wymagane są zmiany w prawodawstwie Unii dotyczącym produktów leczniczych stosowanych u ludzi lub w innych stosownych przepisach Unii.
(4) W świetle nabytych doświadczeń oraz po dokonaniu przez Komisję oceny unijnego systemu nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii stało się oczywiste, że konieczne jest podjęcie środków w celu poprawy funkcjonowania prawa Unii w dziedzinie nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii produktów leczniczych stosowanych u ludzi.
(5) Główne zadania Agencji w dziedzinie nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii określone w rozporządzeniu (WE) nr 726/2004 powinny być zachowane i rozwijane, szczególnie w odniesieniu do zarządzania unijną bazą danych dotyczących nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii oraz sieci przetwarzania danych (zwaną dalej "bazą danych Eudravigilance"), a także w dziedzinie koordynacji ogłoszeń dotyczących bezpieczeństwa wydawanych przez państwa członkowskie oraz podawania do wiadomości publicznej informacji dotyczących kwestii bezpieczeństwa.
(6) Aby umożliwić wszystkim właściwym władzom otrzymywanie i równoczesny dostęp do informacji dotyczących nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii w odniesieniu do produktów leczniczych stosowanych u ludzi dopuszczonych do obrotu w Unii oraz wymianę tych informacjami, baza danych Eudravigilance powinna być aktualizowana i jej rola wzmacniana jako pojedynczego punktu zbierania takich informacji. Państwa członkowskie nie powinny zatem nakładać na posiadaczy pozwolenia na dopuszczenie do obrotu żadnych dodatkowych wymagań sprawozdawczych. Baza powinna być w pełni i stale dostępna dla państw członkowskich, Agencji i Komisji, oraz dostępna, w odpowiednim zakresie, dla posiadaczy pozwolenia na dopuszczenie do obrotu i ogółu społeczeństwa.
(7) W celu wzmocnienia przejrzystości kwestii związanych z nadzorem nad bezpieczeństwem farmakoterapii Agencja powinna utworzyć i prowadzić europejską stronę internetową nt. leków.
(8) W celu zapewnienia dostępu do niezbędnej wiedzy fachowej i zasobów dla oceny nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii na poziomie unijnym, należy utworzyć w ramach Agencji nowy komitet naukowy: Komitet ds. Oceny Ryzyka w ramach Nadzoru nad Bezpieczeństwem Farmakoterapii. Komitet ten powinien składać się z członków powoływanych przez państwa członkowskie, kompetentnych w dziedzinie bezpieczeństwa produktów leczniczych, włącznie z wykrywaniem, oceną, minimalizacją ryzyka i informowaniem o nim, oraz w dziedzinie opracowywania badań dotyczących bezpieczeństwa przeprowadzanych po wydaniu pozwolenia i audytów w ramach nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii, a także z członków powoływanych przez Komisję, będących niezależnymi ekspertami naukowymi lub przedstawicielami pracowników służby zdrowia i pacjentów.
(9) Do Komitetu ds. Oceny Ryzyka w ramach Nadzoru nad Bezpieczeństwem Farmakoterapii powinny stosować się przepisy dotyczące komitetów naukowych Agencji zawarte w rozporządzeniu (WE) nr 726/2004.
(10) Aby zagwarantować w całej Unii zharmonizowaną odpowiedź na obawy dotyczące bezpieczeństwa produktów leczniczych stosowanych u ludzi Komitet ds. Produktów Leczniczych Stosowanych u Ludzi oraz grupa koordynacyjna ustanowiona dyrektywą 2001/83/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 listopada 2001 r. w sprawie wspólnotowego kodeksu odnoszącego się do produktów leczniczych stosowanych u ludzi(6) powinny opierać się na zaleceniach Komitetu ds. Oceny Ryzyka w ramach Nadzoru nad Bezpieczeństwem Farmakoterapii we wszystkich kwestiach związanych z nadzorem nad bezpieczeństwem farmakoterapii w odniesieniu do produktów leczniczych stosowanych u ludzi. Jednakże ze względu na potrzebę zapewnienia spójności i ciągłości ocen bezpieczeństwa ostateczna odpowiedzialność za wydanie opinii na temat oceny ryzyka i korzyści płynących z produktów leczniczych stosowanych u ludzi dopuszczonych do obrotu zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 726/2004 powinna nadal spoczywać na Komitecie ds. Produktów Leczniczych Stosowanych u Ludzi oraz na właściwych władzach wydających pozwolenia na dopuszczenie do obrotu.
(11) Komitet ds. Oceny Ryzyka w ramach Nadzoru nad Bezpieczeństwem Farmakoterapii powinien wydać zalecenie w ramach wszelkiej ogólnounijnej oceny dokonywanej po wydaniu pozwolenia, opartej na danych z zakresu nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii w odniesieniu do produktów leczniczych stosowanych u ludzi, a także powinien być odpowiedzialny za wydawanie zaleceń dotyczących systemów zarządzania ryzykiem i monitorowanie skuteczności tych systemów. Po takich ogólnounijnych ocenach powinny być przeprowadzane procedury ustanowione w dyrektywie 2001/83/WE, także dla produktów leczniczych stosowanych u ludzi, na które wydano pozwolenie w procedurze scentralizowanej.
(12) Zgodnie z dyrektywą 2001/83/WE Agencja jest odpowiedzialna za zorganizowanie sekretariatu dla grupy koordynacyjnej. W związku z rozszerzonym mandatem grupy koordynacyjnej w obszarze nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii sekretariat Agencji powinien wzmocnić wsparcie techniczne i administracyjne dla grupy koordynacyjnej. Należy umożliwić Agencji zapewnienie właściwej koordynacji pomiędzy grupą koordynacyjną i komitetami naukowymi Agencji.
(13) Aby chronić zdrowie publiczne, należy zapewnić odpowiednie finansowanie działań Agencji związanych z nadzorem nad bezpieczeństwem farmakoterapii. Możliwość odpowiedniego finansowania działań w zakresie nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii powinna być zapewniona poprzez upoważnienie Agencji do pobierania opłat od posiadaczy pozwolenia na dopuszczenie do obrotu. Zarządzanie tak zebranymi funduszami powinno być jednak pod stałą kontrolą zarządu, aby zagwarantować niezależność Agencji.
(14) Aby zapewnić jak najlepszą wiedzę fachową oraz właściwe funkcjonowanie Komitetu ds. Oceny Ryzyka w ramach Nadzoru nad Bezpieczeństwem Farmakoterapii, sprawozdawcy przedstawiający ocenę unijnych procedur w dziedzinie nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii, okresowo aktualizowanych sprawozdań dotyczących bezpieczeństwa, protokołów z badań dotyczących bezpieczeństwa przeprowadzanych po wydaniu pozwolenia oraz systemów zarządzania ryzykiem powinni otrzymać wynagrodzenie za pośrednictwem Agencji.
(15) Należy zatem upoważnić Agencję do pobierania opłat w zamian za wykonywanie działań grupy koordynacyjnej w ramach unijnego systemu nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii zgodnie z dyrektywą 2001/83/WE; sprawozdawcy w ramach grupy koordynacyjnej powinni natomiast być opłacani przez Agencję.
(16) Z uwagi na zdrowie publiczne konieczne jest uzupełnienie danych dostępnych w momencie wydania pozwolenia o dodatkowe dane dotyczące bezpieczeństwa, a także w niektórych przypadkach o dane dotyczące skuteczności produktów leczniczych stosowanych u ludzi dopuszczonych do obrotu zgodnie z rozporządzeniem (WE) 726/2004. Komisja powinna zatem być upoważniona do nałożenia na posiadacza pozwolenia na dopuszczenia do obrotu obowiązku przeprowadzenia badań dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności po wydaniu pozwolenia. Nałożenie tego obowiązku powinno być możliwe w momencie wydawania pozwolenia na dopuszczenie do obrotu lub w terminie późniejszym i powinno być warunkiem pozwolenia na dopuszczenia do obrotu. Badania te mogą mieć na celu zbieranie danych w celu umożliwienia oceny bezpieczeństwa lub skuteczności produktów leczniczych stosowanych u ludzi w codziennej praktyce medycznej.
(17) Istotne jest, by umocnienie systemu nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii nie prowadziło do przedwczesnego wydawania pozwoleń na dopuszczenie do obrotu. Niektóre produkty lecznicze stosowane u ludzi są jednak dopuszczane do obrotu pod warunkiem dodatkowego monitorowania. Obejmuje to wszystkie produkty lecznicze stosowane u ludzi z nową substancją aktywną i biologiczne produkty lecznicze, w tym biopodobne produkty lecznicze, które stanowią priorytet dla nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii. Właściwe władze mogą również wymagać dodatkowego monitorowania w przypadku specjalnych produktów leczniczych stosowanych u ludzi, które podlegają obowiązkowi przeprowadzenia badań dotyczących bezpieczeństwa po wydaniu pozwolenia lub warunkom lub ograniczeniom dotyczącym bezpiecznego i skutecznego stosowania produktu leczniczego, które zostaną określone w planie zarządzania ryzykiem. Plany zarządzania ryzykiem są zwykle wymagane w przypadku nowych substancji aktywnych, produktów biopodobnych, produktów leczniczych stosowanych w pediatrii oraz produktów leczniczych stosowanych u ludzi wymagających znaczącej zmiany w pozwoleniu na dopuszczenie do obrotu, w tym nowego procesu wytwarzania produktu leczniczego pochodnego biotechnologicznie. Produkty lecznicze stosowane u ludzi podlegające dodatkowemu monitorowaniu powinno się oznaczać jako takie czarnym symbolem, który zostanie wybrany przez Komisję na podstawie zalecenia Komitetu ds. Oceny Ryzyka w ramach Nadzoru nad Bezpieczeństwem Farmakoterapii, natomiast odpowiednie standardowe objaśnienie powinno zostać umieszczone w charakterystyce produktu leczniczego i na ulotce dołączonej do opakowania. Agencja powinna prowadzić aktualizowany i publicznie dostępny wykaz takich produktów leczniczych.
(18) Doświadczenie pokazało, że należy doprecyzować obowiązki posiadaczy pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w zakresie nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii w odniesieniu do produktów leczniczy stosowanych u ludzi dopuszczonych do obrotu. Posiadacz pozwolenia na dopuszczenie do obrotu powinien być odpowiedzialny za ciągłe monitorowanie bezpieczeństwa swoich produktów leczniczych stosowanych u ludzi, za informowanie władz o wszelkich zmianach, które mogłyby mieć wpływ na pozwolenie na dopuszczenie do obrotu oraz za zagwarantowanie, że informacje o produkcie są aktualizowane. Ponieważ produkty lecznicze stosowane u ludzi mogą być stosowane poza warunkami określonymi w pozwoleniu na dopuszczenie do obrotu, obowiązki posiadacza pozwolenia na dopuszczenie do obrotu powinny obejmować dostarczanie wszelkich dostępnych informacji, włącznie z wynikami badań klinicznych lub innych badań, jak również zgłoszenia dotyczącego wszelkich przypadków stosowania produktu leczniczego poza warunkami określonymi w pozwoleniu na dopuszczenie do obrotu. Należy również zapewnić, by wszystkie stosowne informacje zebrane w sprawie bezpieczeństwa produktu leczniczego stosowanego u ludzi były brane pod uwagę na etapie odnawiania pozwolenia na dopuszczenie do obrotu.
(19) Literatura medyczna i naukowa jest ważnym źródłem informacji o przypadkach prawdopodobnych skutków ubocznych. Obecnie w przypadku substancji aktywnych wchodzących w skład co najmniej dwóch produktów leczniczych stosowanych u ludzi przypadki skutków ubocznych są zgłaszane w literaturze w sposób duplikujący się. W celu poprawy skuteczności sprawozdawczości Agencja powinna monitorować określony wykaz literatury pod kątem zdefiniowanego wykazu substancji aktywnych stosowanych w produktach leczniczych, dla których wydano większą liczbę pozwoleń na dopuszczenie do obrotu.
(20) Dzięki przekazywaniu wszystkich danych dotyczących prawdopodobnych skutków ubocznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi dopuszczonych do obrotu przez państwa członkowskie bezpośrednio do bazy danych Eudravigilance można uniknąć różnych zasad dotyczących sprawozdawczości w zakresie produktów leczniczych stosowanych u ludzi dopuszczonych do obrotu zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 726/2004. Zasady dotyczące rejestrowania i sprawozdawczości w zakresie prawdopodobnych skutków ubocznych, określone w dyrektywie 2001/83/WE, powinny mieć zatem zastosowanie do produktów leczniczych stosowanych u ludzi dopuszczonych do obrotu zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 726/2004.
(21) W kontekście oceny okresowo aktualizowanych sprawozdań dotyczących bezpieczeństwa konieczne jest wzmocnienie wspólnego korzystania przez właściwe władze z dostępnych zasobów. Procedury oceny przewidziane w dyrektywie 2001/83/WE powinny mieć zatem zastosowanie wobec jednej wspólnej oceny okresowo aktualizowanych sprawozdań dotyczących bezpieczeństwa dla różnych produktów leczniczych stosowanych u ludzi zawierających tę samą substancję aktywną lub tę samą kombinację substancji aktywnych, włącznie ze wspólnymi ocenami produktów leczniczych stosowanych u ludzi dopuszczonych do obrotu zarówno na poziomie krajowym, jak i w ramach procedury scentralizowanej.
(22) Należy wzmocnić funkcje nadzorcze w stosunku do produktów leczniczych stosowanych u ludzi dopuszczonych do obrotu w ramach procedury scentralizowanej poprzez zapewnienie, by władzami odpowiedzialnymi za nadzór nad bezpieczeństwem farmakoterapii były właściwe władze państwa członkowskiego, w którym znajduje się pełny opis systemu nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii posiadacza pozwolenia na dopuszczenie do obrotu.
(23) Niniejsze rozporządzenie stosuje się bez uszczerbku dla dyrektywy 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych(7) i rozporządzenia (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2000 r. o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych(8). Aby wykryć, ocenić i zrozumieć skutki uboczne oraz ich unikać, a także identyfikować i podejmować działania w celu zmniejszenia ryzyka i zwiększenia korzyści związanych z produktami leczniczymi stosowanymi u ludzi w celu ochrony zdrowia publicznego, powinno być możliwe przetwarzanie danych osobowych w ramach systemu Eudravigilance przy jednoczesnym przestrzeganiu przepisów Unii dotyczących ochrony danych. Ochrona zdrowia publicznego leży w istotnym interesie publicznym i w związku z tym przetwarzanie danych osobowych można uzasadnić, jeżeli możliwe do zidentyfikowania dane dotyczące zdrowia są przetwarzane tylko w razie konieczności i tylko w przypadku gdy zaangażowane strony oceniają tę konieczność na każdym etapie procesu nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii.
(24) Niniejsze rozporządzenie i dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/84/UE z dnia 15 grudnia 2010 r. zmieniająca - w zakresie nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii - dyrektywę 2001/83/WE w sprawie wspólnotowego kodeksu odnoszącego się do produktów leczniczych stosowanych u ludzi(9) zwiększają zadania Agencji dotyczące nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii, w tym monitorowania literatury, usprawnionego korzystania z narzędzi technologicznych i udzielania większej ilości informacji do wiadomości publicznej. Agencja powinna mieć możliwość finansowania tych działań z opłat pobieranych od posiadaczy pozwolenia na dopuszczenie do obrotu. Opłaty te nie powinny pokrywać wykonywania zadań przez właściwe władze krajowe, za co władze te pobierają opłaty zgodnie z dyrektywą 2001/83/WE.
(25) Działania w zakresie nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii przewidziane w niniejszym rozporządzeniu wymagają ustanowienia jednolitych warunków dotyczących zawartości i prowadzenia pełnego opisu systemu nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii, a także minimalnych wymogów dla systemu jakości działań Agencji w zakresie nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii, stosowania ustalonej na poziomie międzynarodowym terminologii, formatów i norm prowadzenia działalności w zakresie nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii i minimalnych wymogów dla monitorowania danych zawartych w bazie danych Eudravigilance w celu określenia, czy występują nowe lub zmienione rodzaje ryzyka. Należy także ustanowić format i zawartość elektronicznych zgłoszeń o prawdopodobnych skutkach ubocznych, składanych przez państwa członkowskie i posiadaczy pozwolenia na dopuszczenie do obrotu, format i zawartość elektronicznych okresowo aktualizowanych sprawozdań dotyczących bezpieczeństwa i planów zarządzania ryzykiem, a także format protokołów, streszczeń i sprawozdań końcowych z badań dotyczących bezpieczeństwa przeprowadzanych po wydaniu pozwolenia. Zgodnie z art. 291 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję są ustanawiane z wyprzedzeniem w drodze rozporządzenia przyjętego zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą. Do czasu przyjęcia tego nowego rozporządzenia nadal zastosowanie ma decyzja Rady nr 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiająca warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji(10), z wyjątkiem procedury regulacyjnej połączonej z kontrolą, która nie ma zastosowania.
(26) Komisja powinna zostać uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 290 TFUE w celu uzupełnienia przepisów art. 9 ust. 4 lit. cc) i art. 10a ust. 1 lit. b) rozporządzenia (WE) nr 726/2004. Komisja powinna zostać uprawniona do przyjmowania dodatkowych środków określających przypadki, w których można wymagać badań dotyczących skuteczności przeprowadzanych po wydaniu pozwolenia. Szczególnie istotne jest, by Komisja prowadziła odpowiednie konsultacje w ramach prac przygotowawczych, w tym konsultacje z ekspertami.
(27) Przepisy rozporządzenia (WE) nr 726/2004 dotyczące monitorowania produktów leczniczych stosowanych u ludzi stanowią przepisy szczególne w rozumieniu art. 15 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. ustanawiającego wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące się do warunków wprowadzania produktów do obrotu(11).
(28) Należy zapewnić odpowiednią koordynację pomiędzy działaniami nowo utworzonego Komitetu ds. Oceny Ryzyka w ramach Nadzoru nad Bezpieczeństwem Farmakoterapii oraz działaniami innych komitetów Agencji, w szczególności Komitetu ds. Sierocych Produktów Leczniczych i Komitetu ds. Terapii Zaawansowanych utworzonych na mocy rozporządzenia (WE) nr 1394/2007(12).
(29) Rozporządzenia (WE) nr 726/2004 i (WE) nr 1394/2007 należy zatem odpowiednio zmienić,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
______(1) Dz.U. C 306 z 16.12.2009, s. 22.
(2) Dz.U. C 79 z 27.3.2010, s. 50.
(3) Dz.U. C 229 z 23.9.2009, s. 19.
(4) Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 22 września 2010 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym) i decyzja Rady z dnia 29 listopada 2010 r.
(5) Dz.U. L 136 z 30.4.2004, s. 1.
(6) Dz.U. L 311 z 28.11.2001, s. 67.
(7) Dz.U. L 281 z 23.11.1995, s. 31.
(8) Dz.U. L 8 z 12.1.2001, s. 1.
(9) Zob. s. niniejszego 74 Dziennika Urzędowego.
(10) Dz.U. L 184 z 17.7.1999, s. 23.
(11) Dz.U. L 218 z 13.8.2008, s. 30.
(12) Dz.U. L 324 z 10.12.2007, s. 121.