a także mając na uwadze, co następuje:(1) Gospodarka europejska boryka się z istotnym spadkiem koniunktury spowodowanym kryzysem finansowym. Aby przeciwdziałać tej poważnej i bezprecedensowej sytuacji gospodarczej, wymagane są nadzwyczajne i natychmiastowe działania. Aby odbudować zaufanie uczestników rynku, należy niezwłocznie przedsięwziąć środki oddziałujące na gospodarkę.
(2) Jednocześnie jest oczywiste, że siła i trwałość gospodarki europejskiej w perspektywie długookresowej zależą od przekształcenia jej w sposób umożliwiający sprostanie potrzebom zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego oraz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Ten wniosek nabiera jeszcze większego znaczenia wobec rosnących problemów związanych z zapewnieniem nieprzerwanych dostaw gazu.
(3) W świetle tych problemów Rada Europejska w dniach 11 i 12 grudnia 2008 r. zatwierdziła w swoich konkluzjach europejski plan naprawy gospodarczej (plan naprawy), przedstawiony przez Komisję w dniu 26 listopada 2008 r., określający możliwe sposoby koordynowania przez państwa członkowskie i Unię Europejską ich polityk w różnych dziedzinach oraz stworzenia nowego bodźca dla gospodarki europejskiej, ukierunkowanego na długookresowe cele Wspólnoty.
(4) Ważną częścią planu naprawy był wniosek dotyczący zwiększenia wydatków Wspólnoty w wyznaczonych sektorach strategicznych, będący odpowiedzią na brak zaufania inwestorów i umożliwiający wytyczenie drogi w kierunku silniejszej gospodarki w przyszłości. Rada Europejska wezwała Komisję do przedstawienia wykazu konkretnych projektów, przy zachowaniu odpowiedniej równowagi geograficznej, w celu wzmocnienia inwestycji w zakresie opracowania projektów dotyczących w szczególności infrastruktury.
(5) Aby plan naprawy mógł okazać się skuteczny, niezbędne jest finansowanie działań, które w krótkim czasie pozwolą opanować kryzys gospodarczy i rozwiązać problem zaspokojenia pilnych potrzeb energetycznych Wspólnoty. Niemniej jednak specjalny program ustanowiony niniejszym rozporządzeniem w żadnym przypadku nie powinien stanowić precedensu dla przyszłych wskaźników współfinansowania w sferze inwestycji infrastrukturowych.
(6) Aby inwestycja ta miała konkretne i znaczne oddziaływanie, powinna być ukierunkowana na kilka ściśle określonych sektorów, w których działanie przyczyniłoby się wyraźnie do osiągnięcia celów bezpieczeństwa dostaw energii i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, w których istnieją duże i dobrze przygotowane projekty, pozwalające na skuteczne i efektywne wykorzystanie znacznych kwot pomocy finansowej oraz uruchomienie znacznych nakładów inwestycyjnych pochodzących z innych źródeł, między innymi z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, oraz w których działanie na szczeblu europejskim mogłoby wnieść wartość dodaną. Sektory: infrastruktury gazowej i elektroenergetycznej, morskiej energii wiatrowej, oraz wychwytywania i składowania dwutlenku węgla - spełniają te kryteria. Wybór tych sektorów odzwierciedla szczególne warunki, w jakich realizowany jest plan naprawy, i nie powinien podważać priorytetu przyznanego efektywności energetycznej i promowaniu energii ze źródeł odnawialnych, zaznaczonego w planie naprawy przedstawionym przez Komisję w listopadzie 2008 r.
(7) W przypadku gdyby nie było możliwe rozdysponowanie wszystkich środków do końca roku 2010, Komisja zadeklarowała zamiar zaproponowania - jeżeli będzie to celowe - przy okazji składania w roku 2010 sprawozdania z wykonywania niniejszego rozporządzenia, środków umożliwiających finansowanie projektów spójnych z planem naprawy, jak np. projektów w dziedzinie efektywności energetycznej i energii ze źródeł odnawialnych.
(8) W sektorze infrastruktury gazowej i elektroenergetycznej w ciągu ostatnich lat pojawiły się problemy. Niedawne kryzysy gazowe (zima 2006 r. i zima 2009 r.), a także wzrost cen ropy naftowej do połowy 2008 r., świadczą o tym, w jak znacznym stopniu Europa jest narażona na skutki tego rodzaju wydarzeń. Zmniejsza się stan jej własnych zasobów energetycznych - gazu i ropy naftowej - a w związku tym pod względem dostaw energii Europa w coraz większym stopniu staje się uzależniona od importu. W tym kontekście zasadniczą rolę będzie odgrywała infrastruktura energetyczna.
(9) Obecny kryzys gospodarczy i finansowy ma jednak negatywny wpływ na realizację projektów dotyczących infrastruktury energetycznej. W przypadku niektórych ważnych projektów - wśród nich projektów o znaczeniu wspólnotowym - mogą następować poważne opóźnienia w realizacji, spowodowane niedostatecznym poziomem środków finansowych. Dlatego też należy podjąć niezwłoczne działania mające na celu wsparcie inwestycji w dziedzinie infrastruktury energetycznej. Ponieważ proces planowania, a następnie realizacji takich projektów jest długotrwały, ważne jest, by Wspólnota niezwłocznie zainwestowała w tego rodzaju infrastrukturę, gdyż dzięki temu możliwe zwłaszcza będzie przyspieszenie realizacji projektów o szczególnym znaczeniu dla bezpieczeństwa dostaw energii w obrębie Wspólnoty. Będzie to miało istotne znaczenie dla zapewnienia Wspólnocie bezpieczeństwa dostaw energii po konkurencyjnych cenach, gdy nastąpi ponowne ożywienie gospodarki i wzrost ogólnoświatowego popytu na energię.
(10) Spośród projektów dotyczących infrastruktury energetycznej należy wybrać te, które mają ważne znaczenie dla funkcjonowania rynku wewnętrznego energii i bezpieczeństwa dostaw energii oraz przyczyniają się do przywrócenia dobrej koniunktury gospodarczej.
(11) W szczególności w odniesieniu do projektów wychwytywania i składowania dwutlenku węgla oraz wytwarzania morskiej energii wiatrowej niniejsze rozporządzenie powinno opierać się na przedstawionym przez Komisję w dniu 22 listopada 2007 r. Europejskim strategicznym planie w dziedzinie technologii energetycznych, w którym wzywa się do przyjęcia wspólnego i strategicznego planu badań w zakresie energetyki oraz podejmowania działań innowacyjnych zgodnych z celami polityki energetycznej UE oraz zaangażowania na rzecz ustanowienia sześciu europejskich inicjatyw przemysłowych. Rada Europejska w dniu 16 października 2008 r. zaapelowała w swoich konkluzjach do Komisji o znaczne przyspieszenie realizacji Europejskiego strategicznego planu w dziedzinie technologii energetycznych. Program zapoczątkowuje finansowanie projektów w dziedzinach wychwytywania i składowania dwutlenku węgla oraz morskiej energii wiatrowej bez uszczerbku dla ustanowienia w przyszłości sześciu inicjatyw przemysłowych na rzecz projektów demonstracyjnych w dziedzinie energetyki, przedstawionych w Europejskim strategicznym planie w dziedzinie technologii energetycznych.
(12) Aby niniejsze rozporządzenie przyniosło natychmiastowe efekty w zakresie przeciwdziałania kryzysowi gospodarczemu, należy koniecznie wskazać w nim projekty, które mogą otrzymać bezzwłoczną pomoc finansową, pod warunkiem spełnienia kryteriów zapewniających efektywność i skuteczność oraz w ramach przyznanej puli środków finansowych.
(13) Wykaz projektów dotyczących infrastruktury gazowej i elektroenergetycznej sporządza się na podstawie wkładu, jaki te projekty wnoszą do osiągnięcia celów bezpieczeństwa i dywersyfikacji źródeł dostaw, określonych w przedstawionym przez Komisję Drugim strategicznym przeglądzie sytuacji energetycznej z dnia 13 listopada 2008 r. i zatwierdzonych przez Parlament Europejski w jego rezolucji z dnia 3 lutego 2009 r. oraz przez Radę w jej konkluzjach z dnia 19 lutego 2009 r. Wyboru projektów należy dokonywać, biorąc pod uwagę to, czy realizują one priorytety wymienione w tym przeglądzie, czy został osiągnięty rozsądny poziom ich przygotowania i czy przyczyniają się do zapewnienia bezpieczeństwa i dywersyfikacji źródeł energii i dostaw, optymalizacji zdolności sieci i integracji wewnętrznego rynku energii, w szczególności w odniesieniu do odcinków transgranicznych, rozwoju sieci w celu wzmocnienia spójności gospodarczej i społecznej poprzez zmniejszenie izolacji regionów lub wysp najmniej uprzywilejowanych; udostępnienia odnawialnych zasobów energii; bezpieczeństwa, niezawodności i interoperacyjności sieci objętych połączeniami międzysystemowymi oraz solidarności państw członkowskich. Realizacja tych projektów będzie wymagała zaangażowania ze strony władz krajowych, regionalnych i lokalnych, w celu przyspieszenia procedur administracyjnych i zatwierdzania projektów. W przypadku wielu projektów wsparcie nie zostanie udzielone w wyznaczonych ramach czasowych, jeżeli nie nastąpi takie przyspieszenie.
(14) W wykazie projektów dotyczących morskiej energii wiatrowej powinny znajdować się projekty, które można - na podstawie informacji zebranych od zainteresowanych stron, skupionych w ramach europejskiej platformy technologicznej na rzecz energii wiatrowej, oraz pochodzących ze źródeł przemysłowych i innych - uznać za: zatwierdzone i gotowe do realizacji; innowacyjne, a zarazem oparte na dobrze ugruntowanych koncepcjach, takie, których realizacja może zostać przyspieszona po zapewnieniu bodźca finansowego, mające znaczenie transgraniczne, charakteryzujące się dużą skalą, dające możliwość zademonstrowania, w jaki sposób efekty postępu technicznego będą skutecznie upowszechniane w świetle celów i struktur zatwierdzonych w europejskim strategicznym planie w dziedzinie technologii energetycznych. Pomoc finansowa powinna dotyczyć tych projektów, w których realizacji istotny postęp można osiągnąć w roku 2009 i 2010.
(15) Wykaz projektów dotyczących wychwytywania i składowania dwutlenku węgla należy sporządzić zasadniczo na podstawie informacji zebranych od zainteresowanych stron, skupionych w ramach Forum Paliw Kopalnych i Platformy Technologicznej na rzecz Bezemisyjnych Elektrowni Zasilanych Paliwami Kopalnymi, oraz pochodzących z innych źródeł. Pomoc finansowa powinna dotyczyć tych projektów, w których realizacji istotny postęp można osiągnąć w roku 2009 i 2010. Stan przygotowania należy ocenić na podstawie: istnienia dobrze przygotowanego i wykonalnego projektu koncepcyjnego dla instalacji przemysłowej, obejmującego również element wychwytywania dwutlenku węgla; istnienia dobrze przygotowanej i wykonalnej koncepcji transportu i składowania CO2; a także wyrażenia przez władze lokalne zobowiązania do wsparcia projektu. Projekty powinny również demonstrować, jak efekty osiągnięć technologicznych będą skutecznie upowszechniane i w jaki sposób przyczynią się one do przyspieszenia realizacji celów określonych w Europejskim strategicznym planie w dziedzinie technologii energetycznych.
(16) Niezbędne będzie dokonanie wyboru projektów kwalifikowalnych. Dokonując takiego wyboru, należy zagwarantować między innymi, by w każdym państwie członkowskim wsparcie otrzymał nie więcej niż jeden projekt dotyczący wychwytywania i składowania dwutlenku węgla, tak aby stworzyć możliwości zbadania szerokiego spektrum warunków geologicznego składowania i wsparcia celu, jakim jest naprawa gospodarcza w całej Europie.
(17) Finansowanie wspólnotowe nie powinno prowadzić do nieuzasadnionego zakłócenia konkurencji lub funkcjonowania rynku wewnętrznego, a przy jego przyznawaniu należy mieć na względzie w szczególności zasady regulujące dostęp stron trzecich i ewentualne wyjątki od tych zasad. W przypadku finansowania ze środków krajowych, przyznawanego jako uzupełnienie do niniejszego finansowania wspólnotowego, należy uwzględniać przepisy dotyczące pomocy państwa. Niezależnie od formy, wspólnotowa pomoc finansowa powinna być przyznawana zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich 3 ("rozporządzenia finansowego") i rozporządzenia Komisji (WE, Euratom) nr 2342/2002 z dnia 23 grudnia 2002 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich 4 , chyba że przepisy niniejszego rozporządzenia wprowadzają wyraźne odstępstwo.
(18) Ze względu na pilną potrzebę zaradzenia kryzysowi finansowemu i ze względu na niecierpiące zwłoki potrzeby energetyczne Wspólnoty niniejsze rozporządzenie zawiera już szczegółowe przepisy w zakresie przyznawania pomocy finansowej, w tym wykaz kwalifikowanych projektów. Ponadto, ze względu na pilną potrzebę stworzenia bodźca, przed końcem 2010 r. należy podjąć wszystkie zobowiązania prawne w zakresie realizacji zobowiązań budżetowych podjętych w roku 2009 i 2010.
(19) Podczas realizacji działań finansowanych na podstawie niniejszego rozporządzenia należy chronić interesy finansowe Wspólnoty poprzez stosowanie środków zapobiegających nadużyciom finansowym, korupcji i wszelkim innym nielegalnym działaniom, poprzez skuteczne kontrole oraz odzyskiwanie nienależnie wypłaconych kwot, a w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości - poprzez zastosowanie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji, zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich 5 , rozporządzeniem Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami 6 i rozporządzeniem (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 maja 1999 r. dotyczącym dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) 7 .
(20) Biorąc pod uwagę charakter zagadnień objętych podprogramami, przy wyborze wniosków do finansowania i ustalaniu kwot środków finansowych, które zostaną przyznane w ramach każdego podprogramu, Komisję powinny wspierać różne komitety.
(21) Środki niezbędne do wykonania niniejszego rozporządzenia należy przyjąć zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji 8 .
(22) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, polegające na wspomaganiu naprawy gospodarczej w obrębie Wspólnoty, wobec konieczności zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych poprzez zwiększenie wydatków w wyznaczonych sektorach strategicznych, nie mogą zostać w wystarczającym stopniu zrealizowane przez państwa członkowskie, mogą natomiast, ze względu na zakres niniejszego rozporządzenia oraz charakter wybranych sektorów i projektów, zostać lepiej osiągnięte na poziomie wspólnotowym, Wspólnota może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym samym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(23) Z uwagi na pilną potrzebę zajęcia się problemem kryzysu gospodarczego i konieczność zaspokojenia naglących potrzeb energetycznych Wspólnoty niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie niezwłocznie po jego opublikowaniu,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
1 Opinia z dnia 13 maja 2009 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym).
2 Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 6 maja 2009 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym) i decyzja Rady z dnia 7 lipca 2009 r.
3 Dz.U. L 248 z 16.9.2002, s. 1.
4 Dz.U. L 357 z 31.12.2002, s. 1.
5 Dz.U. L 312 z 23.12.1995, s. 1.
6 Dz.U. L 292 z 15.11.1996, s. 2.
7 Dz.U. L 136 z 31.5.1999, s. 1.
8 Dz.U. L 184 z 17.7.1999, s. 23.
9 Art. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 1 rozporządzenia nr 1233/2010 z dnia 15 grudnia 2010 r. (Dz.U.UE.L.10.346.5) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 grudnia 2010 r.
10 Art. 3 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 2 lit. a) rozporządzenia nr 1233/2010 z dnia 15 grudnia 2010 r. (Dz.U.UE.L.10.346.5) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 grudnia 2010 r.
11 Art. 3 ust. 3 dodany przez art. 1 pkt 2 lit. b) rozporządzenia nr 1233/2010 z dnia 15 grudnia 2010 r. (Dz.U.UE.L.10.346.5) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 grudnia 2010 r.
12 Rozdział IIa dodany przez art. 1 pkt 3 rozporządzenia nr 1233/2010 z dnia 15 grudnia 2010 r. (Dz.U.UE.L.10.346.5) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 grudnia 2010 r.
13 Art. 22 skreślony przez art. 1 pkt 4 rozporządzenia nr 1233/2010 z dnia 15 grudnia 2010 r. (Dz.U.UE.L.10.346.5) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 grudnia 2010 r.
14 Art. 23 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 5 lit. a) rozporządzenia nr 1233/2010 z dnia 15 grudnia 2010 r. (Dz.U.UE.L.10.346.5) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 grudnia 2010 r.
15 Art. 23 ust. 2a dodany przez art. 1 pkt 5 lit. b) rozporządzenia nr 1233/2010 z dnia 15 grudnia 2010 r. (Dz.U.UE.L.10.346.5) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 grudnia 2010 r.
16 Dz.U. L 162 z 22.6.2007, s. 1.
17 Dz.U. L 400 z 30.12.2006, s. 86.
18 Art. 27 ust. 1 skreślony przez art. 49 pkt 1 rozporządzenia nr (UE) 2018/1999 z dnia 11 grudnia 2018 r. (Dz.U.UE.L.2018.328.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 24 grudnia 2018 r.
19 Art. 27 ust. 1a dodany przez art. 1 pkt 6 lit. a) rozporządzenia nr 1233/2010 z dnia 15 grudnia 2010 r. (Dz.U.UE.L.10.346.5) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 grudnia 2010 r.
20 Art. 27 ust. 3 skreślony przez art. 49 pkt 1 rozporządzenia nr (UE) 2018/1999 z dnia 11 grudnia 2018 r. (Dz.U.UE.L.2018.328.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 24 grudnia 2018 r.
21 Art. 28 skreślony przez art. 49 pkt 2 rozporządzenia nr (UE) 2018/1999 z dnia 11 grudnia 2018 r. (Dz.U.UE.L.2018.328.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 24 grudnia 2018 r.
22 Załącznik I według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt 8 rozporządzenia nr 1233/2010 z dnia 15 grudnia 2010 r. (Dz.U.UE.L.10.346.5) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 grudnia 2010 r.
23 Załącznik II dodany przez art. 1 pkt 8 rozporządzenia nr 1233/2010 z dnia 15 grudnia 2010 r. (Dz.U.UE.L.10.346.5) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 grudnia 2010 r.