uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską,
uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 2152/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. dotyczące monitorowania wzajemnego oddziaływania lasów i środowiska naturalnego we Wspólnocie(1), w szczególności jego art. 4 ust. 2, art. 5 ust. 5, art. 6 ust. 4, art. 7 ust. 3, art. 8 ust. 6, art. 9 ust. 6, art. 10 ust. 2, art. 14 ust. 5 i art. 15 ust. 4,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Rozporządzenie (WE) nr 2152/2003 stosuje się od dnia 1 stycznia 2003 r. i stanowi ono podstawę umożliwiającą zintegrowane podejście do dalszego stosowania i rozwoju środków uprzednio wykonywanych na mocy rozporządzenia Rady (EWG) nr 3528/86 z dnia 17 listopada 1986 r. w sprawie ochrony lasów Wspólnoty przed zanieczyszczeniem atmosferycznym(2) i rozporządzenia Rady (EWG) nr 2158/92 z dnia 23 lipca 1992 r. w sprawie ochrony lasów wspólnotowych przed pożarami(3). Rozporządzenie (WE) nr 2152/2003 pozwoli również na rozwiązywanie ważnych problemów środowiskowych, z którymi Wspólnota zetknie się w przyszłości.
(2) W chwili obecnej obowiązują następujące rozporządzenia: rozporządzenie Komisji (EWG) nr 1696/87 z dnia 10 czerwca 1987 r. ustanawiające niektóre szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 3528/86 w sprawie ochrony lasów Wspólnoty przed zanieczyszczeniem atmosferycznym(4), rozporządzenie Komisji (WE) nr 804/94 z dnia 11 kwietnia 1994 r. ustalające niektóre szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (EWG) nr 2158/92 w odniesieniu do systemów informacji o pożarach lasów(5), rozporządzenie Komisji (WE) nr 1091/94 z dnia 29 kwietnia 1994 r. ustanawiające niektóre szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 3528/86 w sprawie ochrony lasów Wspólnoty przed zanieczyszczeniem atmosferycznym(6), rozporządzenie Komisji (WE) nr 1727/1999 z dnia 28 lipca 1999 r. ustanawiające niektóre szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (EWG) nr 2158/92 w sprawie ochrony lasów wspólnotowych przed pożarami(7), rozporządzenie Komisji (WE) nr 2278/1999 z dnia 21 października 1999 r. ustalające niektóre szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 3528/86 w sprawie ochrony lasów Wspólnoty przed zanieczyszczeniami atmosferycznymi(8). Dla celów wykonania przepisów rozporządzenia (WE) nr 2152/2003 niektóre z przepisów powyższych rozporządzeń należy zmienić, inne zaś stosować w dalszym ciągu. W celu zapewnienia skuteczności, przejrzystości i racjonalnego porządku rozporządzenia te powinny zostać zastąpione przez jeden dokument, w którym powinny zostać zawarte te przepisy, które nadal zachowują ważność.
(3) Monitorowanie wpływu zanieczyszczenia powietrza na lasy powinno być nadal prowadzone w oparciu o systematyczną sieć punktów obserwacyjnych oraz sieć powierzchni obserwacyjnych przeznaczonych do prowadzenia stałego i intensywnego monitoringu, ustanowione i wdrożone na mocy rozporządzenia (EWG) nr 3528/86 oraz rozporządzeń (EWG) nr 1696/87 i (WE) nr 1091/94.
(4) Opracowywanie nowych działań monitorujących powinno ograniczać się do faz pilotażowych badań, eksperymentów i projektów demonstracyjnych w celu ustalenia możliwych do przyjęcia nowych wariantów działań z zakresu monitorowania.
(5) W odniesieniu do nowych działań monitorujących oraz przedstawiania wyników z tej dziedziny w okresie 2003-2006 nie będą konieczne szczegółowe zasady i wytyczne dotyczące wdrożenia art. 6 ust. 3 i art. 16 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 2152/2003, ponieważ w okresie tym nie zostało przewidziane wdrożenie nowych działań monitorujących.
(6) Podręcznik, o którym mowa w art. 10 rozporządzenia (WE) nr 2152/2003, a w którym zawarto informacje na temat parametrów, metod monitorowania oraz formatów danych, opiera się na przepisach dotyczących monitorowania zawartych w załącznikach do rozporządzeń (EWG) nr 1696/87, (WE) nr 804/94 i (WE) nr 1091/94. W świetle najnowszych postępów technologicznych konieczne jest jednak dokonanie zmian w tych przepisach. Przede wszystkim należy połączyć metody wykorzystywane do badań nad stanem koron drzew w oparciu o systematyczną sieć punktów obserwacyjnych oraz w oparciu o sieć powierzchni obserwacyjnych przeznaczonych do prowadzenia intensywnego monitoringu. Podręcznik powinien również zawierać omówienie metod dla prowadzenia dodatkowych działań monitorujących z zakresu takich dziedzin jak fenologia, jakość otaczającego powietrza, uszkodzenia spowodowane przez ozon oraz opad ściółki leśnej.
(7) Monitorowanie pożarów lasów powinno nadal odbywać się w ramach Europejskiego systemu informacji o pożarach lasów (EFFIS). EFFIS jest rozwinięciem skutecznego systemu wymiany informacji o pożarach lasów na terenie Wspólnoty, utworzonego i wdrożonego na mocy rozporządzenia (EWG) nr 2158/92 oraz rozporządzenia (WE) nr 804/94 i obejmuje dodatkowe informacje gromadzone przez Wspólne Centrum Badawcze w ramach Europejskiego systemu prognozowania zagrożenia pożarowego (EFFRFS) oraz Europejskiego systemu oceny szkód spowodowanych przez pożary lasów (EFFDAS).
(8) Środki zapobiegające pożarom lasów powinny być określane w oparciu o rezultaty, jakie dało zastosowanie rozporządzenia (EWG) nr 2158/92, pod warunkiem że środki te nie są finansowane na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 1257/99 z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR), zmieniającego i uchylającego niektóre rozporządzenia(9) i pod warunkiem że nie są one objęte programami rozwoju obszarów wiejskich utworzonymi przez państwa członkowskie. Rozporządzenie to powinno określić podstawowe dane, które państwa członkowskie muszą przekazywać w przypadku wystąpienia na ich terytorium pożaru lasów, a także specyfikacje techniczne dotyczące sposobu przekazywania tych danych.
(9) W celu zapewnienia spójności z innymi działaniami finansowanymi przez Wspólnotę oraz aby uniknąć wypadków powielania i podwójnego finansowania, propozycje badań, eksperymentów i projektów demonstracyjnych przedstawiane przez państwa członkowskie zgodnie z art. 5, 6 i 7 rozporządzenia (WE) nr 2152/2003 powinny być ocenianie przez Komisję według określonych kryteriów.
(10) Aby zagwarantować, że tego rodzaju badania, eksperymenty i projekty demonstracyjne są dostosowane do aktualnych problemów i odpowiadają aktualnym potrzebom z dziedziny monitorowania lasów, konieczne będzie ustalenie listy priorytetów dotyczących przyznawania przez Wspólnotę środków finansowych na takie działania.
(11) Przy przygotowywaniu krajowych programów oraz ich aspektów finansowych należy w szczególności uwzględnić przepisy rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich(10) oraz rozporządzenia Komisji (WE, Euratom) nr 2342/2002 z dnia 23 grudnia 2002 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego stosowanego do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich(11).
(12) Należy wprowadzić zasady kwalifikowania, aby określić zakres kosztów uznanych za uprawnione do częściowego finansowania przez Wspólnotę.
(13) Naukowa grupa doradcza, którą należy ustanowić zgodnie z art. 9 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 2152/2003, powinna doradzać Stałemu Komitetowi ds. Leśnictwa w sprawach technicznych dotyczących systemu monitorowania.
(14) Każde państwo członkowskie powinno wyznaczyć właściwy organ zgodnie z kryteriami określonymi w akcie podstawowym na mocy art. 54 ust. 2 lit. c) rozporządzenia (WE, Euratom) nr 1605/2002 w celu zapewnienia zgodności z wymogami należytego zarządzania finansami oraz poszanowania zasad niedyskryminacji i przejrzystości. Państwa członkowskie, które ponoszą prawną i finansową odpowiedzialność za wdrożenie przyjętych krajowych programów powinny ponosić odpowiedzialność za nieprawidłowości, zaniedbania lub nadużycia popełnione przez właściwy organ.
(15) Z uwagi na zdecentralizowane struktury organizacyjne administracji Belgia, Niemcy i Portugalia powinny uzyskać pozwolenie na wyznaczenie większej ilości właściwych organów.
(16) Dane przekazywane przez państwa członkowskie Komisji w ramach rozporządzenia (WE) nr 2152/2003 są uznawane za dokumenty w rozumieniu rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji(12).
(17) Środki przewidziane niniejszym rozporządzeniem są zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Leśnictwa ustanowionego decyzją Rady 89/367/EWG(13),
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
PRZEDMIOT
MONITOROWANIE SKUTKÓW ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA
SIEĆ PUNKTÓW OBSERWACYJNYCH
Systematyczna sieć punktów obserwacyjnych i monitorowanie
Badania te przeprowadzane są z wykorzystaniem metod określonych w rozdziale 2 załącznika I.
Wyjątki dotyczące gęstości siatki
Przekazywanie danych
Ponadto państwa członkowskie przekazują dane uzupełniające sprawozdanie, zawierające dodatkowe informacje na temat zastosowanych metod monitorowania. Sprawozdanie jest sporządzone zgodnie z zasadami przedstawionymi w rozdziale 13 oraz w punkcie IV.1 rozdziału 14 załącznika I.
Przy przekazywaniu danych zebranych zgodnie z przepisami zawartymi w akapicie pierwszym należy wykorzystywać instrukcje i kody określone w rozdziale 15 załącznika I.
SIEĆ POWIERZCHNI OBSERWACYJNYCH
Utworzenie powierzchni obserwacyjnych dla celów intensywnego monitorowania
Państwa członkowskie mogą jednak wybrać większą liczbę powierzchni II rzędu, pod warunkiem że nie przekracza ona 20 % liczby krajowych powierzchni I rzędu.
Monitorowanie
Intensywne i ciągłe monitorowanie ekosystemów leśnych obejmuje:
a) ciągłą inwentaryzację stanu koron drzew, analizę składu chemicznego liści i pomiary zmian przyrostowych na każdej powierzchni obserwacyjnej II rzędu zgodnie z rozdziałami 2, 3 i 4 załącznika I;
b) pomiary osadzania, pomiary meteorologiczne oraz analizę składu chemicznego roztworu glebowego, jak również ocenę runa leśnego prowadzone na przynajmniej 10 % powierzchni obserwacyjnych II rzędu zgodnie z rozdziałami 5-8 załącznika I;
c) tam gdzie to stosowne, także inne działania z zakresu monitorowania, takie jak ocena jakości otaczającego powietrza, obserwacja widocznych uszkodzeń spowodowanych przez ozon, obserwacja opadu ściółki oraz obserwacje fenologiczne zgodnie z rozdziałami 9-12 załącznika I.
Przekazywanie danych
Ponadto państwa członkowskie przekazują dane uzupełniające sprawozdanie, zawierające dodatkowe informacje na temat zastosowanych metod monitorowania. Sprawozdanie jest sporządzone zgodnie z zasadami przedstawionymi w rozdziale 13 oraz w punkcie IV.1 rozdziału 14 załącznika I.
Przy przekazywaniu danych zebranych zgodnie z przepisami zawartymi w akapicie pierwszym należy wykorzystywać instrukcje i kody określone w rozdziale 15 załącznika I.
EUROPEJSKI SYSTEM INFORMACJI O POŻARACH LASÓW
Informacje objęte systemem
a) wspólne podstawowe dane przekazywane zgodnie z art. 9;
b) dodatkowe dane na temat pożarów lasów na terenach o powierzchni co najmniej 50 hektarów, przekazywane zgodnie z art. 10;
c) informacje na temat prognoz zagrożenia pożarowego dostarczane przez Wspólne Centrum Badawcze w ramach Europejskiego systemu prognozowania zagrożenia pożarowego (EFFRFS) oraz na temat map i oceny szkód wyrządzonych przez pożary na powierzchni obejmującej co najmniej 50 hektarów w ramach Europejskiego systemu oceny szkód spowodowanych przez pożary lasów (EFFDAS).
Wspólne podstawowe dane
a) datę i miejscową godzinę pierwszego alarmu;
b) datę i miejscową godzinę pierwszej interwencji;
c) datę i miejscową godzinę ugaszenia pożaru;
d) miejsce wybuchu pożaru na poziomie gminy (wspólny dziewięciocyfrowy kod);
e) całkowitą powierzchnię obszaru zniszczonego przez pożar;
f) podział obszaru objętego zniszczeniami na tereny leśne, zalesione i niezalesione;
g) przypuszczalną przyczynę.
Informacje dodatkowe
W przypadku pożarów obejmujących powierzchnię co najmniej 50 hektarów państwa członkowskie mogą przekazywać Komisji co roku dodatkowe informacje, uzupełniające wspólne podstawowe dane, o których mowa w art. 9.
Jeśli zostaną dostarczone, informacje te powinny dotyczyć poziomu wyrządzonych szkód (czy jest on niski, średni czy wysoki) oraz lokalizacji.
BADANIA, EKSPERYMENTY I PROJEKTY DEMONSTRACYJNE
Ocena proponowanych projektów
Propozycje badań, eksperymentów i projektów demonstracyjnych oraz prób na podstawie fazy pilotażowej przedstawione przez państwa członkowskie na mocy art. 5 ust. 2, art. 6 ust. 2 oraz art. 7 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 2152/2003, dalej zwane "proponowanymi projektami", są oceniane przez Komisję według kryteriów określonych w załączniku III.
Decyzja dotycząca ustalania kolejności proponowanych projektów
Komisja ustala kolejność kryteriów, według których Wspólnota będzie udzielać wsparcia finansowego proponowanym projektom.
WŁAŚCIWE ORGANY
Właściwe organy
Kryteria wyboru
a) są to krajowe organy sektora publicznego lub podmioty podlegające prawu prywatnemu z misją służby publicznej, których działania są regulowane prawem jednego z państw członkowskich;
b) oferują odpowiednie gwarancje finansowe, wydane przez organ władzy publicznej, szczególnie w przypadku pełnego zwrotu kwot należnych Komisji;
c) działają zgodnie z wymogami należytego zarządzania finansami;
d) gwarantują przejrzystość działań prowadzonych zgodnie z art. 56 ust. 1 rozporządzenia (WE, Euratom) nr 1605/2002.
Dodatkowe warunki dla podmiotów podlegających prawu prywatnemu
W przypadku wyznaczenia przez państwa członkowskie na mocy art. 14 podmiotów podlegających prawu prywatnemu, decyzja Komisji dotycząca akceptacji tych podmiotów, zależy od dostarczenia przez nie następujących dowodów potwierdzających:
a) ich możliwości techniczne i umiejętności zawodowe, w oparciu o dokumenty potwierdzające wykształcenie i kwalifikacje zawodowe pracowników na stanowiskach kierowniczych;
b) ich możliwości ekonomiczne i finansowe, w oparciu o gwarancje rządowe udzielone zgodnie z art. 14 ust. 3 lit. e) rozporządzenia (WE) nr 2152/2003 oraz odpowiednie wyciągi bankowe lub właściwe ubezpieczenie od ryzyka zawodowego, lub zestawienia bilansowe, lub wyciągi z zestawień bilansowych dotyczące co najmniej dwóch ostatnich lat, za które zamknięto rachunki, jeżeli publikacji zestawienia bilansowego wymaga prawo spółek państwa członkowskiego, w którym znajduje się siedziba podmiotu;
c) ich kompetencje na mocy prawa krajowego do przeprowadzania zadań związanych z wykonaniem budżetu potwierdzone dokumentami poświadczającymi wpisanie do rejestru zawodowego lub handlowego lub potwierdzonym oświadczeniem lub świadectwem, członkostwem specjalnej organizacji, wyraźnym upoważnieniem lub wpisaniem do rejestru VAT;
d) że nie znajdują się one w żadnej z sytuacji, o których mowa w art. 93 i 94 rozporządzenia (WE, Euratom) nr 1605/2002;
e) że zgadzają się one na poddanie się kontroli przez Trybunał Obrachunkowy.
Umowa
Komisja zawiera umowę z właściwymi organami zgodnie z art. 56 rozporządzenia (WE, Euratom) nr 1605/2002 oraz art. 35 i 41 rozporządzenia (WE, Euratom) nr 2342/2002.
Zadania właściwych organów
Właściwe organy spełniają następujące zadania:
a) przeprowadzają regularne kontrole w celu zapewnienia właściwego wykonania działań, które mają być finansowane zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 2152/2003;
b) podejmują stosowne środki zapobiegające nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym oraz, w razie konieczności, wnoszą oskarżenia w celu odzyskania utraconych, niewłaściwie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych środków;
c) udostępniają Komisji wszelkie żądane przez nią informacje;
d) występują w roli pośrednika, któremu wypłacane są środki wspólnotowe;
e) przechowują księgowość oraz wszelkie dokumenty potwierdzające otrzymanie i wypłatę omówionych środków przeznaczonych na realizację programu krajowego, łącznie ze wszystkimi fakturami innymi dokumentami o podobnej mocy dowodowej, służącymi jako potwierdzenie kosztów programu.
Kontrole Komisji
Eksperci Komisji mogą przeprowadzać kontrole dokumentów oraz kontrole na miejscu sprawdzające istnienie, użyteczność i poprawne działanie właściwych organów zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami.
PROGRAMY KRAJOWE I ICH DOSTOSOWANIA
PROGRAMY KRAJOWE
Zawartość
Państwa członkowskie przekazują Komisji informacje o krajowych programach i ich dostosowaniach na formularzach przedstawionych w tym załączniku na papierze oraz w formacie cyfrowym.
Programy cząstkowe
Krajowe programy w Belgii, Niemczech i Portugalii mogą składać się z programów cząstkowych przedstawionych przez właściwe organy.
DOSTOSOWANIE
Dostosowanie
ZARZĄDZANIE FINANSAMI I KONTROLA
KOSZTY
Definicja kosztów kwalifikowanych
Koszty kwalifikowane są kosztami, które bezpośrednio i w całości są związane z realizacją krajowego programu, zatwierdzonego przez Komisję.
Państwa członkowskie mogą stosować surowsze zasady określania kosztów kwalifikowanych.
Zatwierdzanie wydatku
Wydatki poparte są odpowiednimi oryginalnymi dokumentami, takimi jak faktury lub inne dokumenty o podobnej mocy dowodowej.
Nie należy załączać oryginalnych dokumentów do zestawienia wydatków. Beneficjent powinien jednak dostarczyć Komisji, na jej żądanie, wszystkie szczegóły, włącznie z fakturami, których Komisja może potrzebować do oceny wydatków.
Koszty uznawane za kwalifikowane
a) prawne zobowiązanie do pokrycia kosztów zostało podjęte po rozpoczęciu okresu kwalifikowalności oraz przed jego zakończeniem;
b) działanie, z którym związane są koszty, musi zostać podjęte po rozpoczęciu okresu kwalifikowalności i ukończone przed jego upłynięciem.
Koszty personelu
Koszty personelu nalicza się według rzeczywistego czasu poświęconego programowi krajowemu. Oblicza się je na podstawie rzeczywistego wynagrodzenia lub płacy brutto łącznie z obowiązkowymi składkami na ubezpieczenia społeczne, jednak z wyłączeniem jakichkolwiek innych kosztów.
Czas pracy każdego pracownika, włącznie z urzędnikami państwowymi oraz pracownikami agencji rządowych pracującymi przy realizacji krajowego programu, jest rejestrowany przy pomocy list obecności lub sprawozdań z systemu rejestrowania czasu pracy, utworzonego i poświadczonego przez właściwy organ i przez ewentualnych partnerów.
Koszty podróży
Koszty podróży uznawane są za kwalifikowane, jeśli są one bezpośrednio i w całości związane z realizacją zatwierdzonego programu krajowego. Koszty podróży oblicza się zgodnie z wewnętrznymi zasadami właściwego organu.
Koszty ogólne
Koszty kapitałowe
W przypadku gdy koszty obejmują amortyzację zainwestowanego kapitału z okresem trwania dłuższym niż jeden rok i w cenie wyższej niż 500 EUR, koszty amortyzacji są uznawane za kwalifikowane, jeżeli odnoszą się one wyłącznie do programu krajowego i do okresu kwalifikowalności danej fazy tego programu, oraz pod warunkiem że koszty te są amortyzowane metodą liniową: w przypadku inwestycji w zakresie budowy oraz infrastruktury w okresie 10 lat, zaś w przypadku sprzętu, łącznie ze sprzętem komputerowym, w okresie 5 lat.
Koszt zakupu używanego sprzętu
Koszty zakupu sprzętu używanego są uznawane za kwalifikowane po spełnieniu następujących trzech warunków:
a) sprzedawca sprzętu przedstawia deklarację określającą pochodzenie sprzętu i potwierdza, że nigdy w ciągu ubiegłych siedmiu lat przy zakupie tego sprzętu nie korzystano z pomocy dotacji krajowych lub wspólnotowych;
b) cena sprzętu nie przekracza jego wartości rynkowej i jest niższa od ceny podobnego nowego sprzętu;
oraz
c) sprzęt posiada właściwości techniczne niezbędne dla realizacji działania oraz odpowiada obowiązującym normom.
Podwykonawstwo
Wydatki związane z zawieraniem umów o podwykonawstwo z pośrednikami lub konsultantami są obliczane w oparciu o koszty rzeczywiste i udokumentowane przez odpowiednie faktury i inne dokumenty potwierdzające. W wyjątkowych przypadkach, gdy koszty są wyrażone jako procent całkowitych kosztów działań, mogą one zostać uznane za kwalifikowane, jeśli właściwy organ jest w stanie je uzasadnić poprzez odniesienie do rzeczywistej wartości wykonanych prac lub wyświadczonych usług.
Podatek od wartości dodanej
Podatek od wartości dodanej (VAT) uznaje się za kwalifikowany, jeżeli właściwy organ nie ma możliwości odzyskania podatku VAT zapłaconego przy realizacji programu krajowego.
Właściwy organ dostarcza oświadczenie wystawione przez odpowiednie władze krajowe potwierdzające, że niemożliwe jest odzyskanie zapłaconego podatku VAT od towarów i usług koniecznych do realizacji programu krajowego.
Koszty niekwalifikowane
a) jakiekolwiek koszty poniesione z tytułu działań objętych innym instrumentem finansowym Wspólnoty;
b) straty wynikające z różnic kursowych;
c) nakłady zbędne lub zmarnowane;
d) koszty dystrybucji oraz koszty związane z marketingiem i reklamą produktów i działań handlowych;
e) jakiekolwiek rezerwy na pokrycie możliwych przyszłych strat lub należności;
f) jakiekolwiek odsetki z tytułu długu lub odsetki od kapitału pożyczonego;
g) nieściągalne należności.
Niektóre z kosztów, o których mowa w lit. d), mogą być uznane za kwalifikowane po ustaleniu z Komisją.
Kurs wymiany
PŁATNOŚĆ
Decyzja w sprawie udziału finansowego
Komisja decyduje o udziale finansowym w kosztach kwalifikowanych programów krajowych w dwóch etapach, podejmując każdego roku trwania programu decyzję, dalej zwaną "decyzją Komisji". Decyzja Komisji skierowana jest do państwa członkowskiego.
Prefinansowanie
Właściwe organy mogą zwrócić się z prośbą o wypłatę płatności zaliczkowej w wysokości 50 % rocznej pomocy Wspólnoty przeznaczonej na realizację programu krajowego zgodnie z ustaleniami programu krajowego dopiero po upływie trzech miesięcy od daty powiadomienia o decyzji Komisji. Prefinansowanie podlega porozumieniu zawartemu na mocy art. 16.
Deklaracje
W przypadku gdy wydatki wymienione w sprawozdaniu przekraczają wysokość płatności zaliczkowej, Komisja dokonuje płatności okresowej.
Płatności okresowe nie mogą w żadnym wypadku przekroczyć 30 % rocznej pomocy Wspólnoty na rzecz programu krajowego.
Realizacja techniczna i finansowa
Właściwe organy występują z wnioskiem o płatność salda kwalifikowanych wydatków najpóźniej w okresie 27 miesięcy od daty powiadomienia o decyzji Komisji.
Koordynacja wniosków o płatność
Zgodnie z przepisami ich prawa krajowego państwa członkowskie gwarantują, że wnioski o płatność sporządzone przez właściwe organy są skoordynowane i zgodne z decyzją Komisji.
Wnioski o prefinansowanie i płatności
Właściwe organy składają wnioski do Komisji o dokonanie płatności zaliczkowych i płatności, wykorzystując wzory określone w załącznikach VI, VII i VIII.
NIEPRAWIDŁOWOŚCI
Nieprawidłowości
KONTROLE, AUDYTY I INSPEKCJE TECHNICZNE
Audyt finansowy Komisji
Komisja może skontrolować sposób, w jaki zostały wykorzystane środki finansowe Wspólnoty przez właściwe organy, wykonawców lub podwykonawców odpowiedzialnych za wykonanie działań podjętych w ramach programu krajowego.
Kontrole i inspekcje techniczne
Właściwe organy umożliwiają personelowi Komisji i osobom upoważnionym przez Komisję odpowiedni dostęp do miejsc lub lokali, na terenie których wykonywane są działania związane z realizacją programu krajowego oraz do wszystkich dokumentów dotyczących merytorycznego i finansowego zarządzania operacją. Dostęp osób upoważnionych przez Komisję może być przedmiotem uzgodnień dotyczących zachowania poufności pomiędzy Komisją a właściwym organem.
Kontrole mogą rozpocząć się w fazie realizacji programu i są przeprowadzane z zachowaniem poufności.
Właściwe organy i strony odpowiedzialne za wykonanie działań związanych z realizacją krajowego programu gwarantują udzielenie Komisji lub osobom przez nią upoważnionym stosownej pomocy.
Oceny
(artykuł 8 ust. 4 rozporządzenia (WE) nr 2152/2003)
NAUKOWA GRUPA DORADCZA
Zadania
a) potrzeba przeprowadzenia szczególnych badań lub analiz;
b) potrzeba utworzenia grup roboczych ad hoc zajmujących się konkretnymi kwestiami;
c) usprawnienie organizacji i struktury systemu monitorowania;
d) problemy na styku nauki i polityki.
a) propozycje badań;
b) wyniki badań, takie jak użyteczność i jakość danych, oraz ogólniej sprawozdania przedstawiające wyniki uzyskane przez system monitorowania;
c) projekty podręczników.
DOSTĘP DO DANYCH
Dostęp do danych
W stopniu, w jakim jest to konieczne do realizacji ich działań, dostęp do danych określonych w art. 4 ust. 1 i art. 5 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 2152/2003 jest umożliwiany na mocy art. 9 ust. 5 i art. 11 ust. 2 tego rozporządzenia Europejskiej Agencji Środowiska i Międzynarodowemu programowi współpracy w zakresie oceny i monitorowania wpływu zanieczyszczenia powietrza na lasy, działającemu w ramach Komisji Gospodarczej ds. Europy ONZ (ICP Forests).
PRZEPISY KOŃCOWE
Sporządzono w Brukseli, dnia 7 listopada 2006 r.
| W imieniu Komisji | |
| Stavros DIMAS | |
| Członek Komisji |
______
(1) Dz.U. L 324 z 11.12.2003, str. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 788/2004 (Dz.U. L 138 z 30.4.2004, str. 17).
(2) Dz.U. L 326 z 21.11.1986, str. 2. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 804/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 132 z 17.5.2002, str. 1).
(3) Dz.U. L 217 z 31.7.1992, str. 3. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 805/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 132 z 17.5.2002, str. 3).
(4) Dz.U. L 161 z 22.6.1987, str. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 2278/1999 (Dz.U. L 279 z 29.10.1999, str. 3).
(5) Dz.U. L 93 z 12.4.1994, str. 11.
(6) Dz.U. L 125 z 18.5.1994, str. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 2278/1999.
(7) Dz.U. L 203 z 3.8.1999, str. 41. Rozporządzenie zmienione rozporządzeniem (WE) nr 2121/2004 (Dz.U. L 367 z 14.12.2004, str. 17).
(8) Dz.U. L 279 z 29.10.1999, str. 3. Rozporządzenie zmienione rozporządzeniem (WE) nr 2121/2004.
(9) Dz.U. L 160 z 26.6.1999, str. 80. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 1698/2005 (Dz.U. L 277 z 21.10.2005, str. 1).
(10) Dz.U. L 248 z 16.9.2002, str. 1.
(11) Dz.U. L 357 z 31.12.2002, str. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE, Euratom) nr 1248/2006 (Dz.U. L 227 z 19.8.2006, str. 3).
(12) Dz.U. L 145 z 31.5.2001, str. 43.
(13) Dz.U. L 165 z 15.6.1989, str. 14.
ZAŁĄCZNIKI
Podręcznik dotyczący parametrów, metod monitorowania oraz formatów danych wykorzystywanych do zharmonizowanego monitorowania wpływu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego na lasy
Niniejszy podręcznik składa się z następujących 15 rozdziałów:
| Rozdział 1 | WSPÓLNE METODY WYBORU POWIERZCHNI II RZĘDU |
| Rozdział 2 | WSPÓLNE METODY BADANIA STANU KORON DRZEW NA POWIERZCHNIACH I ORAZ II RZĘDU |
| Rozdział 3 | WSPÓLNE METODY POMIARU SKŁADU CHEMICZNEGO LISTOWIA NA POWIERZCHNIACH II RZĘDU |
| Rozdział 4 | WSPÓLNE METODY DOKONYWANIA POMIARÓW ZMIAN PRZYROSTOWYCH NA POWIERZCHNIACH II RZĘDU |
| Rozdział 5 | WSPÓLNE METODY DOKONYWANIA POMIARÓW OSADZANIA NA POWIERZCHNIACH II RZĘDU |
| Rozdział 6 | WSPÓLNE METODY DOKONYWANIA POMIARÓW METEOROLOGICZNYCH NA POWIERZCHNIACH II RZĘDU |
| Rozdział 7 | WSPÓLNE METODY MONITOROWANIA ROZTWORU GLEBOWEGO NA POWIERZCHNIACH II RZĘDU |
| Rozdział 8 | WSPÓLNE METODY DOKONYWANIA OCENY RUNA LEŚNEGO NA POWIERZCHNIACH II RZĘDU |
| Rozdział 9 | WSPÓLNE METODY DOKONYWANIA OCENY OPADU ŚCIÓŁKI NA POWIERZCHNIACH II RZĘDU |
| Rozdział 10 | WSPÓLNE METODY OCENY JAKOŚCI OTACZAJĄCEGO POWIETRZA NA POWIERZCHNIACH II RZĘDU |
| Rozdział 11 | WSPÓLNE METODY DOKONYWANIA OCENY WIDOCZNYCH USZKODZEŃ SPOWODOWANYCH PRZEZ OZON NA POWIERZCHNIACH II RZĘDU |
| Rozdział 12 | WSPÓLNE METODY DOKONYWANIA OBSERWACJI FENOLOGICZNYCH NA POWIERZCHNIACH II RZĘDU |
| Rozdział 13 | SZCZEGÓŁY DOTYCZĄCE PRZEDSTAWIANIA INFORMACJI OGÓLNYCH DOTYCZĄCYCH STOSOWANYCH METOD MONITOROWANIA A TAKŻE WYNIKÓW OCENY/INTERPRETACJI UZYSKANYCH NA SZCZEBLU KRAJOWYM |
| Rozdział 14 | WSPÓLNE INSTRUKCJE W ZAKRESIE PRZEDSTAWIANIA WYNIKÓW ORAZ FORMATÓW DANYCH |
| Rozdział 15 | LISTA KODÓW I OBJAŚNIENIA DLA DANYCH Z BADAŃ DLA POWIERZCHNI I ORAZ II RZĘDU |
Przepisy szczegółowe określone w każdym rozdziale oparte są na zaleceniach technicznych zespołów ekspertów Międzynarodowego programu współpracy w zakresie oceny i monitorowania wpływu zanieczyszczenia powietrza na lasy (ICP Forests). W ramach działań monitorujących rozróżnia się obowiązkowe i nieobowiązkowe działania monitorujące (parametry, metody itp.).
Rozdziały 1-8 oraz 14-15 opierają się na opisach technicznych zawartych w załącznikach do rozporządzenia Komisji (WE) nr 1091/94, a dodatkowo na podręcznikach dotyczących opadu ściółki, jakości otaczającego powietrza, oceny widocznych uszkodzeń spowodowanych przez ozon oraz ocen fenologicznych, których nie obejmuje wyżej wspomniane rozporządzenie.
Rozdział 2 zawiera szczegóły techniczne dotyczące monitorowania stanu koron drzew na powierzchniach I rzędu oraz II rzędu, gdyż jest to jedyne badanie, które należy przeprowadzać regularnie w ramach obu sieci. Ponadto, spośród rozdziałów dotyczących przedstawiania danych oraz formatów danych, tylko dwa rozdziały (14 i 15) dotyczą zarówno powierzchni rzędu I, jak i rzędu II.
WSPÓLNE METODY WYBORU POWIERZCHNI II RZĘDU
Za wybór tych powierzchni odpowiedzialne są państwa członkowskie, przy czym stosują one następujące kryteria wyboru:
– minimalna wielkość powierzchni mierzona w płaszczyźnie poziomej wynosi 0,25 ha,
– w celu zminimalizowania wpływu działalności na tereny przyległe, powierzchnia musi być otoczona strefą buforową. Rzeczywista szerokość takiej strefy zależy od typu i wieku lasu. Jeśli obszar powierzchni i jej otoczenie jest jednolite pod względem struktury wysokościowej i wiekowej, szerokość strefy buforowej może być ograniczona do 5 lub 10 m. Jeśli obszar leśny, na którym znajduje się powierzchnia, składa się z drzewostanu mieszanego, różnych gatunków lub różnej struktury wiekowej, obszar strefy buforowej powinien zostać powiększony do pięciokrotności potencjalnej maksymalnej wysokości drzew na powierzchni,
– dostęp do powierzchni musi być łatwy o każdej porze, przy czym nie powinny wystąpić żadne ograniczenia w odniesieniu do dostępu bądź pobierania próbek,
– należy unikać jakichkolwiek różnic w gospodarowaniu powierzchnią, strefą buforową i otaczającym je lasem,
– należy ograniczyć do minimum zakłócenia spowodowane monitorowaniem,
– należy unikać bezpośredniego zanieczyszczenia ze znanych lokalnych źródeł emisji zanieczyszczeń,
– powierzchnie powinny być zlokalizowane wystarczająco daleko od skraju lasu, w odległości dochodzącej do wartości pięciokrotnie przewyższającej potencjalną maksymalną wysokość drzew znajdujących się na powierzchni.
II. Zakładanie i dokumentacja powierzchni
Każda założona powierzchnia musi zostać szczegółowo opisana. Dane ogólne dotyczące nowych lub dodatkowych powierzchni ustala się i zgłasza Komisji w ramach następnego regularnego przekazywania danych. W szczegółowym opisie powierzchni należy: określić dokładne położenie powierzchni (lokalizację środka oraz punktów narożnych powierzchni), zamieścić szkicową mapę przedstawiającą trwałe oznaczenie punktów narożnych i/lub jej granic, liczbę drzew porastających powierzchnię i pozostałe istotne rozpoznawalne trwałe elementy znajdujące się na powierzchni lub w jej pobliżu (np. drogi dojazdowe, rzeki, rowy, duże drzewa). Ponadto na mapie należy wskazać położenie (przy pomocy współrzędnych GPS lub wskazując odległość od środka powierzchni) próbników oraz miejsc pobierania próbek (np. próbników osadzania lub wykopów w glebie).
III. Definicja podpowierzchni
Zasadniczo wszystkie drzewa na całej powierzchni muszą zostać włączone do próby w celu dokonania oceny stanu drzew (np. inwentaryzacja koron, ocena przyrostu). Jeśli na powierzchni znajduje się dużo drzew (tj. gęsty drzewostan), do celów tych badań można wyznaczyć podpowierzchnię. Wielkość podpowierzchni w czasie zakładania powierzchni powinna być wystarczająco duża, aby szacunkowe dane otrzymywane w tych badaniach były wiarygodne przez okres przynajmniej dwudziestu lat, a najlepiej przez cały okres wykorzystywania tego drzewostanu. W tym okresie na podpowierzchni powinno być dostępne przynajmniej 20 drzew.
IV. Ogólne informacje na temat każdej powierzchni
Podczas zakładania powierzchni i przeprowadzania pierwszego badania należy zebrać następujące informacje ogólne na temat każdej stałej powierzchni obserwacyjnej służącej do ciągłego, intensywnego monitorowania:
| Założenie | Pierwsze badanie |
| - Kod opisowy | |
| Kraj | |
| Numer powierzchni obserwacyjnej | |
| Rzeczywista szerokość i długość geograficzna | |
| - Dane powierzchni | |
| Wysokość | |
| Orientacja | |
| Całkowita wielkość powierzchni | |
| Liczba drzew porastających powierzchnię | |
| Podpowierzchnia (jeżeli taką utworzono) | |
| Zaopatrzenie w wodę głównych gatunków | |
| Rodzaj próchnicy | |
| Jednostka glebowa (szacunkowo) | |
| - Dane na temat drzewostanu | |
| Średni wiek dominującego piętra | |
| Główne gatunki drzew | |
| Wydajność (wielkość szacunkowa) | |
| - Inne obserwacje | |
| Historia powierzchni | |
| Inne stacje monitorowania położone w pobliżu |
W przypadku założenia nowej powierzchni w ramach realizacji krajowych intensywnych programów monitorowania, państwa członkowskie, korzystając ze zbioru danych i sprawozdań, prześlą Komisji Europejskiej (do końca roku, w którym powierzchnia została założona) informacje dotyczące każdej założonej powierzchni zebrane podczas jej zakładania.
Raz w roku należy przedstawić wszystkie zmiany dokonane w okresie tworzenia systemu monitorowania oraz inne istotne informacje (np. na temat gospodarki leśnej, burz oraz ataków szkodników).
V. Zastąpienie powierzchni zniszczonych oraz powierzchnie dodatkowe
Powierzchnie zniszczone oraz dodatkowe powinny być wybierane spośród istniejących powierzchni II rzędu zgodnie z kryteriami wyboru określonymi w niniejszym rozdziale. Powierzchnie założone na nowo lub powierzchnie dodatkowe otrzymują nowy numer. W ramach następnego regularnego przekazywania danych państwa członkowskie przedstawiają Komisji uzasadnienie zastąpienia danej powierzchni lub powód założenia powierzchni dodatkowej, wyniki ostatnio dokonanych obserwacji/pomiarów oraz kryteria wyboru powierzchni dodatkowych.
VI. Przekazywanie danych
Do przekazywania Komisji danych dla każdej powierzchni państwa członkowskie wykorzystują formularze 1 oraz 2 zawarte w rozdziale 14.
WSPÓLNE METODY BADANIA STANU KORON DRZEW NA POWIERZCHNIACH I ORAZ II RZĘDU
Badanie stanu koron drzew na podstawie art. 2 oraz art. 6 lit. a) jest obowiązkowe i jest przeprowadzane na wszystkich powierzchniach I oraz II rzędu i jest powtarzane corocznie. Poniższe przepisy są oparte na zaleceniach technicznych zespołu ekspertów EKG ONZ ds. stanu koron drzew Międzynarodowego programu współpracy w zakresie oceny i monitorowania wpływu zanieczyszczenia powietrza na lasy (ICP Forests).
II. Wybór drzew do pobierania próbek
II.1. Wybór drzew do pobierania próbek w punktach I rzędu
W każdym punkcie pobierania próbek należy wybierać drzewa według ściśle określonej, obiektywnej i nieobciążonej błędem procedury statystycznej (np. krzyżowe skupienie zorientowane wzdłuż głównych kierunków geograficznych z narożnymi punktami w odległości 25 m od punktu siatki, z procesem próbkowania obejmującym 6 drzew na każdej podpowierzchni lub z procesem próbkowania drzew po linii spiralnej od punktu centralnego). W przypadku gęstych młodych stanowisk, gdzie nie można wyróżnić pojedynczych koron, wybór drzew powinien następować według określonych kryteriów geometrycznych. Proces ten należy powtarzać do momentu, gdy znaleziona zostanie wystarczająca liczba drzew o koronach, które można oszacować. Należy stosować następujące kryteria wyboru:
- państwa członkowskie mogą podjąć decyzję w sprawie liczby drzew objętych oceną; jednakże w każdym punkcie próba nie może obejmować mniej niż 20 lub więcej niż 30 drzew, przy czym liczba drzew musi pozostać stała,
- ocena obejmuje wszystkie gatunki drzew. Drzewa do pobierania próbek powinny mieć minimalną wysokość 60 cm. Wyłącznie drzewa górujące, panujące oraz współpanujące odpowiadające klasom drzew 1, 2 oraz 3 wg Krafta kwalifikują się jako drzewa do pobierania próbek w celu oceny stanu korony drzew. Drzewa należące to tych klas, których wierzchołki są złamane, nie kwalifikują się jako drzewa do pobierania próbek,
- drzewa usunięte w ramach działań w zakresie gospodarki leśnej, drzewa powalone (np. przewrócone przez wiatr lub złamane), a także drzewa martwe muszą zostać zastąpione nowymi drzewami do pobierania próbek wybranymi według obiektywnej procedury. Drzewo definiuje się jako martwe, jeżeli obumarciu uległa całość tkanki przewodzącej strzały. Drzewo martwe może być zarejestrowane wyłącznie raz. Zrąb zupełny drzewostanu oznacza, że punkt pobierania próbek przestaje istnieć do momentu założenia nowego drzewostanu,
- należy zaznaczyć centralny punkt jednostki pobierania próbek na potrzeby ponownej oceny w ramach kolejnych inwentaryzacji. Należy ponadto zapewnić możliwość identyfikacji drzew do pobierania próbek w ramach oceny dokonywanej w roku następnym, o ile to możliwe, bez trwałego znakowania drzew.
II.2. Wybór drzew do pobierania próbek na powierzchniach II rzędu
Należy monitorować wszystkie drzewa górujące, panujące lub współpanujące, odpowiadające klasom drzew 1, 2 oraz 3 wg Krafta, znajdujące się na obszarze powierzchni. Jeśli na powierzchni znajduje się za dużo drzew (np. gęsty drzewostan), można wyznaczyć podpowierzchnię, ograniczając w ten sposób liczbę drzew poddanych badaniu korony. W przypadku podpowierzchni należy monitorować wszystkie drzewa górujące, panujące i współpanujące, odpowiadające klasom drzew 1,2 oraz 3 wg Krafta, znajdujące się na obszarze podpowierzchni. W niektórych przypadkach można zastosować odmienny, lecz obiektywny i nieobciążony błędem statystycznym sposób wyboru lub ograniczania liczby drzew do pobierania próbek. Każdego roku należy stosować te same metody, przy czym podczas każdego badania należy dokonać oceny przynajmniej dwudziestu drzew.
III. Data dokonania oceny
Inwentaryzację należy przeprowadzać w okresie po ukształtowaniu się nowych igieł i liści, a przed odbarwieniem liści jesienią.
IV. Dodatkowe informacje ogólne
W punktach I rzędu ocenie poddać należy następujące parametry powierzchni i drzew:
- dla każdej powierzchni:
- kod opisowy:
- państwo,
- data obserwacji,
- numer punktu obserwacyjnego,
- rzeczywiste współrzędne szerokości i długości geograficznej,
- zaopatrzenie w wodę głównych gatunków,
- rodzaj próchnicy,
- wysokość,
- orientacja,
- dane na temat drzewostanu:
- średni wiek dominującego piętra,
- dane na temat gleby:
- jednostka glebowa,
- dodatkowe informacje dotyczące powierzchni specyficzne dla bieżącego roku (działania, zdarzenia),
- dla każdego drzewa znajdującego się na powierzchni:
- numer powierzchni,
- dane na temat drzewa do pobierania próbek:
- numer drzewa,
- gatunek drzewa,
- defoliacja,
- odbarwienie,
- uszkodzenia, których przyczyny można łatwo zidentyfikować (owady, grzyby, czynniki abiotyczne...),
- identyfikacja rodzaju uszkodzenia,
- obserwacje drzewa występującego na powierzchni.
Należy zebrać następujące informacje na temat powierzchni i drzew na powierzchni II rzędu:
- państwo,
- numer powierzchni,
- data dokonania oceny,
- liczba drzew,
- gatunek drzewa,
- orientacja,
- informacje na temat wycinki oraz śmiertelności,
- działanie czynników zewnętrznych,
- klasa drzewostanu,
- zwartość korony
- widoczność.
V. Ocena drzew próbnych
V.1. Wzrokowa ocena defoliacji
Defoliację szacuje się rocznie według skali o pięcioprocentowych odstępach względem drzewa z pełnym ulistnieniem w warunkach lokalnych. Klasyfikację drzew według stopnia defoliacji przeprowadza się podczas obserwacji i rejestruje w pięcioprocentowych odstępach.
Drzewo o defoliacji między 95 % a 100 % klasyfikuje się jako żywe i punktuje notą 99. Nota 100 jest zarezerwowana dla drzew martwych.
| Klasa | Stopień defoliacji | Procent utraty igliwia/liści |
| 0 | Brak defoliacji | 0-10 |
| 1 | Nieznaczna defoliacja | 11-25 |
| 2 | Umiarkowana defoliacja | 26-60 |
| 3 | Poważna defoliacja | 61-99 |
| 4 | Drzewo martwe | 100 |
V.2. Wzrokowa ocena odbarwienia
Należy sklasyfikować drzewa według stopnia odbarwienia.
Określa się następujące stopnie odbarwienia:
| Klasa | Odbarwienie | Indykatywny odsetek odbarwionego igliwia/liści |
| 0 | Brak lub nieznaczne odbarwienie | 0-10 |
| 1 | Lekkie odbarwienie | 11-25 |
| 2 | Umiarkowane odbarwienie | 26-60 |
| 3 | Poważne odbarwienie | > 60 |
Jeżeli dodatkowo łączy się klasy defoliacji i odbarwienia, należy stosować następujące klasy uszkodzeń łącznych:
| Klasa defoliacji | Klasa odbarwienia | ||
| 1 | 2 | 3 | |
| Wynikowa klasa uszkodzeń I | |||
| 0 | 0 | I | II |
| 1 | I | II | II |
| 2 | II | III | III |
| 3 | III | III | III |
| 4 | IV | IV | IV |
| 0 = brak uszkodzeń, I = nieznaczne uszkodzenia, II = umiarkowane uszkodzenia, III = poważne uszkodzenia, IV = drzewo martwe. | |||
VI. Ocena przyczyn uszkodzeń
VI.1. Wybór drzew do pobierania próbek
Ocena przyczyn uszkodzeń jest nieobowiązkowa i jest dokonywana celem uzupełnienia rocznego badania stanu korony drzewa.
VI.2. Częstotliwość i wybór terminu Rząd I i rząd II: ocenę przyczyn uszkodzeń przeprowadza się w trakcie normalnie przeprowadzanej oceny stanu korony drzewa w lecie.
Na powierzchniach II rzędu, na których realizuje się kompletny program, czyli na tak zwanych "powierzchniach kluczowych", przeprowadza się dodatkową ocenę, mającą na celu ocenę uszkodzeń, w przypadku gdy zaobserwowano znaczne uszkodzenia poza okresem oceny stanu korony. Obserwacje dokonywane przez pracowników odpowiedzialnych za pobieranie próbek osadzania lub obserwacje fenologiczne mogą posłużyć jako system wczesnego ostrzegania. Dodatkowa ocena odbywa się w czasie maksymalnego nasilenia głównej przyczyny uszkodzeń (np. wiosną w przypadku owadów żerujących na liściach).
VI.3. Parametry poddawane ocenie
Poniższa tabela zawiera przegląd parametrów poddawanych ocenie na powierzchniach I oraz II rzędu.
| Opis objawów | |
| Wskazanie części dotkniętej objawami | |
| Objaw | |
| Wskazanie objawu | |
| Położenie w koronie | |
| 1.1. Przyczyna | |
| 1.2. Zasięg |
VII. Przekazywanie danych
Do przekazywania Komisji danych dla każdej powierzchni państwa członkowskie wykorzystują formularze 3-8 zawarte w rozdziale 14.
WSPÓLNE METODY POMIARU SKŁADU CHEMICZNEGO LISTOWIA NA POWIERZCHNIACH II RZĘDU
Inwentaryzację składu chemicznego listowia zgodnie z art. 6 lit. a) przeprowadza się na wszystkich powierzchniach II rzędu i powtarza na każdej powierzchni co dwa lata. Poniższe przepisy oparte są na zaleceniach technicznych zespołu ekspertów EKG ONZ ds. składu chemicznego listowia Międzynarodowego programu współpracy w zakresie oceny i monitorowania wpływu zanieczyszczania powietrza na lasy (ICP Forests).
II. Metodyka inwentaryzacji
II.1. Data pobierania próbek
Gatunki drzew liściastych oraz modrzew: próbki muszą być pobierane w czasie, kiedy nowe liście są całkowicie rozwinięte oraz zanim rozpoczną się procesy żółknięcia i starzenia się jesienią.
Gatunki zimozielone: próbki muszą być pobierane podczas okresu spoczynku. Od państw członkowskich wymaga się określenia dla każdego regionu, a w każdym regionie dla równin i obszarów górskich, najbardziej dogodnego okresu pobierania próbek i analiz poszczególnych gatunków oraz stosowania się do ustalonego okresu.
Inwentaryzacja ulistnienia gatunków drzew liściastych zostanie przeprowadzona latem 2005 r., natomiast gatunków drzew zimozielonych zimą 2005/2006. Inwentaryzację powtarza się na każdej powierzchni co dwa lata.
II.2. Wybór drzew
Co dwa lata pobierana jest próbka z co najmniej pięciu drzew każdego głównego gatunku rosnącego na powierzchni.
Należy dobierać liczbę drzew do pobrania próbek w taki sposób, aby:
- nie były to te same drzewa, które wykorzystano do oceny koron, w celu uniknięcia utraty listowia spowodowanego kolejnym pobieraniem próbek,
- jeśli ocena żywotności ograniczona jest do drzew znajdujących się na podpowierzchni, drzewa do pobierania próbek listowia zostały wybrane spośród drzew na pozostałej części powierzchni. Jeśli nie korzysta się z podpowierzchni, drzewa do pobierania próbek były wybierane spośród drzew w strefie buforowej. W takim przypadku drzewom wybranym do pobrania próbek w strefie buforowej przydzielone zostają specjalne numery,
- drzewa należały do klas górujących i panujących (lasy z okapem zwartym) lub miały średnią wysokość ± 20 % (lasy z okapem przerzedzonym),
- drzewa znajdowały się w pobliżu miejsc, z których próbki gleby zostały pobrane do analizy; jednakże należy zachować ostrożność, aby główne korzenie drzew próbnych nie zostały uszkodzone podczas pobierania próbek gleby,
- drzewa były reprezentatywne dla średniego poziomu defoliacji na powierzchni (± 5 % średniej utraty ulistnienia),
- drzewa były reprezentatywne dla statusu sanitarnego powierzchni.
Próbki należy pobierać z tych samych drzew próbnych przez wszystkie lata; drzewa muszą być ponumerowane. O ile wystąpi taka konieczność, aby uniknąć uszkodzeń drzew do pobierania próbek, dopuszczalne jest zamienne pobieranie próbek z dwóch grup pięciu drzew. Każda z tych grup musi odpowiadać wyżej wymienionym warunkom.
Próbki należy pobierać tylko z głównych gatunków drzew (patrz: załącznik I, rozdział 15, pkt 16).
Drzewa, które są wykorzystywane do pobierania próbek listowia, oceniane są pod względem stanu koron przy użyciu dotychczasowych lub specjalnie w tym celu przypisanych numerów.
II.3. Informacje ogólne
Należy zebrać następujące informacje:
- numer powierzchni,
- data pobrania próbki i wykonania analizy,
- gatunek drzewa.
II.4. Wybór i ilość listowia oraz igliwia
Drzewa rosnące na powierzchni nie mogą być wycinane, gdyż mogłoby to mieć wpływ na metodę pobierania próbek liści lub igliwia. Ważne jest, aby liście lub igły, z których pobierane są próbki, rozwijały się w pełnym oświetleniu.
Listowie i igliwie, z których pobierane są próbki, muszą pochodzić z górnej jednej trzeciej warstwy korony drzewa, lecz nie pierwszych okółków drzew iglastych.
Dla gatunków liściastych próbki pobiera się z tegorocznych liści lub igliwia.
Dla gatunków zimozielonych, należy pobierać próbki zarówno z tegorocznych igieł bądź liści oraz igieł i liści drugorocznych (tegoroczny + 1).
W przypadku wszystkich gatunków należy zwrócić uwagę, aby liście lub igliwie, które jest przeznaczone na próbki, było dojrzałe. Dotyczy to przede wszystkim gatunków, które zrzucają liście kilka razy w roku (np. Pinus Halepensis, Pseuotsuga menziesii, Eucalyptus sp. Quercus sp.). W przypadku gatunków Larix sp. I Cedrus sp. próbki pobiera się z krótkich gałązek z roku poprzedniego.
Zasadniczo próbki muszą być pobierane w taki sposób, aby wszystkie orientacje były reprezentowane w grupie drzew próbnych. Jeśli jest to konieczne, zezwala się na pobieranie próbek z różnych orientacji na każdym drzewie z grupy próbnej.
W miejscach, gdzie jedna orientacja wywiera wyraźny wpływ (np. strome zbocza lub silny przeważający wiatr), próbki pobiera się tylko z jednej orientacji, przy czym zawsze musi być to ta sama orientacja. W takich przypadkach konieczne jest udokumentowanie orientacji.
W celu wykonania analizy ważniejszych pierwiastków oraz Fe, Mn, Zn, Cu zalecana ilość próbki wynosi 30 g świeżych igieł i liści z każdej klasy wiekowej, z której pobierane są próbki.
Każdy kraj może zdecydować się na pobieranie większej liczby próbek liści, zgodnie z potrzebami własnych metod analizy lub w celu zachowania próbek na przyszłość.
II.5. Metody pobierania próbek
Ponieważ drzewa nie mogą być wycinane, dozwolone są wszelkie dogodne metody pobierania próbek, z uwzględnieniem rodzaju, wielkości drzewostanu itp., o ile nie prowadzą one do zanieczyszczenia próbki, ciężkiego uszkodzenia drzewa ani nie są ryzykowne dla osób pobierających próbki.
II.6. Obróbka wstępna przed przekazaniem próbek do analizy w laboratorium
Próbka jest pobierana z co najmniej pięciu drzew każdego głównego gatunku rosnącego na powierzchni. Każda z pięciu próbek jest przechowywana w oddzielnym woreczku, Do celów analizy tworzy się próbkę złożoną poprzez zmieszanie równych ilości każdej z pięciu próbek (jeśli drzewa analizowane są oddzielnie należy obliczyć średnią wartość dla każdego pierwiastka).
Należy uważnie oznaczyć każdą próbkę (las, numer powierzchni, gatunek, wiek igliwia itp.) przed przekazaniem jej do analizy do laboratorium. Te identyfikatory muszą znajdować się po zewnętrznej stronie woreczka (bezpośrednio na woreczku wypisane nieusuwalnym tuszem lub na etykiecie przymocowanej do woreczka).
II.7. Obróbka przed analizą
Należy ustalić masę 100 liści lub 1.000 igieł, a także masę pędów do celów ciągłego, intensywnego nadzoru na stałych powierzchniach obserwacyjnych oraz dla tegorocznych pędów.
Obcinanie ogonków liści nie jest konieczne, jednak w przypadku liści złożonych stosowne może być oddzielenie małych listków od osi, jeśli nie zrobiono tego w lesie. Aby uniknąć zanieczyszczenia, nie należy używać rękawiczek plastikowych z talkiem.
Nie jest konieczne systematyczne mycie próbek; może ono jednak okazać się stosowne w regionach o dużym poziomie zanieczyszczenia powietrza lub w pobliżu mórz. Próbki przemywa się wodą bez żadnych dodatków.
Liście należy suszyć w suszarce w temperaturze nieprzekraczającej 80 °C przez przynajmniej 24 godziny. Igły usuwa się z gałązek, zachowując takie same środki ostrożności, jak w przypadku odrywania małych listków od osi.
II.8. Analizy chemiczne
Ustala się jedynie całkowite stężenie pierwiastka.
Każdy kraj może stosować swoje własne metody. Jednak konieczne jest dostosowanie krajowych metod obliczania całkowitego stężenia pierwiastków do metod znormalizowanych. W inwentaryzacji stanu listowia rozróżnia się parametry obowiązkowe i nieobowiązkowe (patrz: wykaz poniżej).
| Parametry obowiązkowe | Parametry nieobowiązkowe |
| Azot (N) | Cynk (Zn) |
| Siarka (S) | Mangan (Mn) |
| Fosfor (P) | Żelazo (Fe) |
| Wapń (Ca) | Miedź (Cu) |
| Magnez (Mg) | Ołów (Pb) |
| Potas (K) | Bor (B) |
III. Przekazywanie danych
Do przekazywania Komisji danych dla każdej powierzchni państwa członkowskie wykorzystują formularze 9, 10, 11, zawarte w rozdziale 14.
WSPÓLNE METODY DOKONYWANIA POMIARÓW ZMIAN PRZYROSTOWYCH NA POWIERZCHNIACH II RZĘDU
Pomiary zmian przyrostowych zgodnie z art. 6 lit. a) przeprowadza się na wszystkich powierzchniach w okresie spoczynku.
Odniesieniem dla pierwszej inwentaryzacji realizowanej na podstawie rozporządzenia (WE) nr 2152/2003 jest okres spoczynku zimą 2004/2005 r., a inwentaryzacja jest powtarzana co pięć lat.
Poniższe przepisy oparte są na zaleceniach technicznych zespołu ekspertów EKG ONZ ds. wzrostu lasu Międzynarodowego programu współpracy w zakresie oceny i monitorowania wpływu zanieczyszczania powietrza na lasy (ICP Forests).
Pomiar wzrostu dzieli się na dwie części:
- okresowe pomiary parametrów drzew (obowiązkowe co pięć lat),
- analiza słojów rocznych poprzez analizę przyrostu rdzenia i krążków wyciętych ze strzał (nieobowiązkowa).
Opisanej tu metodyki nie należy stosować dla makii i roślinności podobnego typu.
Oprócz okresowych pomiarów parametrów drzew państwa członkowskie mogą prowadzić pomiary stałe i ciągłe przy pomocy opasek do pomiaru zmian średnicy pnia.
II. Metodyka inwentaryzacji
II.1. Data wykonania pomiarów
Pomiary muszą być wykonywane podczas okresu spoczynku.
II.2. Wybór drzew do pobierania próbek
Zasadniczo należy monitorować wszystkie drzewa występujące na powierzchni. Jeśli na powierzchni znajduje się dużo drzew (np. gęsty drzewostan), można wyznaczyć podpowierzchnię do celów oceny drzewa. W tym przypadku należy monitorować wszystkie drzewa występujące na podpowierzchni. Wielkość podpowierzchni w czasie inwentaryzacji powinna być wystarczająco duża, aby szacunkowe dane dotyczące przyrostu drzewostanu były wiarygodne przez cały okres wykonywania pomiarów. Należy ustalić i zamieścić w sprawozdaniu dokładną wielkość podpowierzchni.
Należy zapewnić możliwość identyfikacji poprzez numerację wszystkich drzew o średnicy przynajmniej 5 cm.
II.3. Informacje ogólne
Należy zebrać następujące informacje:
- numer powierzchni,
- datę pobrania próbki i wykonania analizy,
- numer drzewa.
II.4. Mierzone parametry
| Parametry obowiązkowe | Parametry nieobowiązkowe | |
| Pomiary okresowe | Gatunek drzewa | Kora |
| Pierśnica (DBH) | Wysokość drzewa (wszystkie drzewa) | |
| Wysokość drzewa | Wysokość korony (wszystkie drzewa) | |
| Wysokość do podstawy korony na próbie drzew znajdujących na powierzchni | Szerokość korony | |
| Informacje o działaniach z zakresu gospodarki leśnej | Szacunki miąższości | |
| Analiza | Szerokość pierścieni przyrostu | |
| pierścieni przyrostu drzew | Dane historyczne na temat średnicy drzewa bez kory co pięć lat | |
| Powierzchnia przekroju poprzecznego drzewa i szacunkowa miąższość |
III. Przekazywanie danych
Do przekazywania Komisji danych dla każdej powierzchni państwa członkowskie wykorzystują formularze 12-16 zawarte w rozdziale 14.
WSPÓLNE METODY DOKONYWANIA POMIARÓW OSADZANIA NA POWIERZCHNIACH II RZĘDU
Pomiary osadzania zgodnie z art. 6 lit. b) przeprowadza się na przynajmniej 10 % powierzchni II rzędu.
Poniższe przepisy oparte są na zaleceniach technicznych zespołu ekspertów EKG ONZ ds. osadzania Międzynarodowego programu współpracy w zakresie oceny i monitorowania wpływu zanieczyszczania powietrza na lasy (ICP Forests).
II. Metodyka monitorowania
Każda powierzchnia osadzania musi być szczegółowo opisana. Niektóre informacje są już zawarte w opisach powierzchni monitorowania lasu (długość i szerokość geograficzna, wysokość, działanie czynników zewnętrznych, gatunki drzew itd.). Pozostałe informacje należy udokumentować, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji w zakresie osadzania (oddziaływanie lokalnych źródeł zanieczyszczeń oraz zagospodarowania terenu w skali lokalnej, położenie względem skraju lasu itd.). Na potrzeby interpretacji oraz zrozumienia procesów osadzania przydatne są informacje na temat takich czynników, jak szorstkość okapu, indeks powierzchni liści itp.
II.1. Monitorowanie opadów na powierzchnię gruntu
Monitorowanie osadzania jest przeprowadzane dla konkretnego miejsca. Pomiary należy przeprowadzać w taki sposób, aby były one dobrze rozplanowane przestrzennie w całym kraju, o ile to konieczne na wszystkich powierzchniach II rzędu. Pomiary osadzania opadów na powierzchni gruntu należy przeprowadzać na samej powierzchni. Jeżeli nie jest to możliwe, pomiary należy przeprowadzać w pobliżu powierzchni i w tym samym drzewostanie. Pomiary nie mogą w żaden sposób zakłócać innych pomiarów dotyczących gleby i roślinności. Należy zachować ostrożność, aby nie spowodować żadnych szkód na powierzchni.
II.2. Monitorowanie na otwartych obszarach w obrębie lasu
W miejscu znajdującym się w pobliżu danej powierzchni (w odległości nieprzekraczającej 2 km), należy zainstalować kolektory osadzania tylko na mokro lub osadzania całkowitego. Miejsce to należy wybrać w taki sposób, aby otaczające je obiekty znajdowały się w odległości nie mniejszej niż dwukrotność ich wysokości.
II.3. Monitorowanie zanieczyszczenia powietrza
Pomiary zanieczyszczenia są przeprowadzane dla konkretnego miejsca, lecz mogą, ze względów praktycznych lub z uwagi na koordynację z innymi projektami, być dokonywane z pewnej odległości. Miejsce pomiarów nie może znajdować się w strefie oddziaływania lokalnych źródeł emisji zanieczyszczeń.
II.4. Okres wykonywania pomiarów
Pomiary wykonuje się co 4 tygodnie, co tydzień lub w odstępach czasowych mieszczących się w tym przedziale czasowym, w zależności od warunków pogodowych występujących w obrębie danej powierzchni.
W przypadku konieczności stosowania różnych okresów wykonywania pomiarów w ciągu roku (np. co tydzień w lecie i co miesiąc w zimie) należy określić dwa oddzielne okresy monitorowania i przedstawiać ich wyniki oddzielnie. W ramach jednego okresu monitorowania długość okresu dokonywania pomiarów jest stała. Ten sam okres wykonywania pomiarów stosowany jest do monitorowania zanieczyszczenia powietrza pod okapem drzewostanu oraz na otwartej powierzchni.
II.5. Pobieranie próbek, obróbka próbek
Do pobierania próbek należy wykorzystywać czyste przyrządy do pobierania próbek i pojemniki. Do płukania sprzętu stosuje się wodę dejonizowaną. Ważne jest, aby w trakcie pobierania próbek i ich transportu pojemniki były przechowywane w chłodnym i ciemnym miejscu. W ciepłych i słonecznych warunkach dopuszcza się dodanie środków konserwujących celem zapobieżenia wzrostu alg. W takim przypadku należy wykorzystać środki konserwujące niezakłócające przebiegu analizy żadnego badanego jonu.
II.6. Wstępna obróbka próbek, transport oraz przechowywanie
Należy określić objętość każdej próbki pobranej z każdego kolektora opadów, spływu po pniu lub kolektora znajdującego się na otwartej powierzchni. Próbki mogą być analizowane osobno lub połączone z próbkami pobranymi z tej samej powierzchni w tych samych odstępach czasowych. Próbki opadów na powierzchnię gruntów, spływu po pniu lub próbki pochodzące ze stanowisk zlokalizowanych na otwartej powierzchni analizuje się osobno. Próbki z pomiarów spływu po pniu mogą być łączone w przypadku drzew tego samego gatunku oraz podobnych rozmiarów i panowania.
Próbki pobrane w krótkich okresach mogą być poddane analizie w postaci, w jakiej zostały pobrane, lub mogą zostać zmieszane przed analizą z próbkami miesięcznymi. W przypadku mieszania próbek powinny być one mieszane proporcjonalnie do całkowitej objętości próbki.
Próbki należy przetransportować do laboratorium jak najszybciej (najlepiej w lodówkach) i przechowywać w chłodnym (4 °C) i ciemnym miejscu do czasu analizy.
II.7. Informacje ogólne
Należy zebrać następujące informacje:
- numer powierzchni,
- kod próbnika,
- data wyjściowa okresu monitorowania,
- data końcowa okresu monitorowania,
- liczba (równych) okresów dokonywania pomiarów podczas okresu monitorowania.
Można zebrać dodatkowe informacje nieobowiązkowe, takie jak szorstkość pokrywy korony oraz indeks powierzchni liści itp., jeżeli będą one przydatne w interpretacji wyników.
II.8. Analiza chemiczna
Parametry obowiązkowe i nieobowiązkowe, które należy poddać analizie w przypadku próbek osadzania całkowitego, opadu na powierzchnię gruntu, spływu po pniu oraz mgły, przedstawia poniższa tabela:
| Rodzaj próbki | Obowiązkowo | Nieobowiązkowo |
| Osadzanie całkowite, opad na powierzchnię | Ilość opadów atmosferycznych | |
| gruntu, spływ po pniu | pH oraz przewodność elektryczna przy 25 °C | |
| Na, K, Mg, Ca, NH4 | Al, Mn, Fe i inne metale ciężkie, np. Cu, Zn, Hg, Pb, Cd, Co, Mo | |
| Cl, NO3 SO4 | P całkowite, PO4 | |
| Zasadowość całkowita | ||
| Obowiązkowo dla pojedynczych próbek, jeżeli pH > 5 | ||
| RWO, N całkowite | S całkowite, HCO3 | |
| (N całkowite nie jest obowiązkowe w przypadku osadzania całkowitego, lecz jest bardzo zalecane) | Stężenie HCO3 można otrzymać bądź z obliczeń (z pH, zasadowości całkowitej, temperatury i siły jonowej), bądź z bezpośrednich pomiarów | |
| Mgła | pH, przewodność elektryczna | |
| szron | Na, K, Mg, Ca, NH4 | |
| (ime) | Cl, NO3, SO4, P całkowite | |
| Zasadowość | ||
| Al, Mn, Fe i inne metale ciężkie, np. Cu, Zn, Hg, Pb, Cd, Co, Mo | ||
| RWO = rozpuszczony węgiel organiczny oraz N całkowite = całkowite stężenie azotu. | ||
III. Przekazywanie danych
Do przekazywania Komisji danych dla każdej powierzchni państwa członkowskie wykorzystują formularze 17-19 zawarte w rozdziale 14.
WSPÓLNE METODY DOKONYWANIA POMIARÓW METEOROLOGICZNYC NA POWIERZCHNIACH II RZĘDU
Pomiary parametrów meteorologicznych zgodnie z art. 6 lit. b) przeprowadza się na przynajmniej 10 % powierzchni obserwacyjnych. Poniższe przepisy oparte są na zaleceniach technicznych zespołu ekspertów EKG ONZ ds. meteorologii i fenologii Międzynarodowego programu współpracy w zakresie oceny i monitorowania wpływu zanieczyszczania powietrza na lasy (ICP Forests).
II. Metodyka inwentaryzacji
II.1. Położenie urządzeń do pobierania próbek
W celu uzyskania reprezentatywnych danych o określonych warunkach meteorologicznych pomiary należy przeprowadzić w obrębie danego lasu. Na ogół pomiary (z wyjątkiem temperatury gleby, wilgotności gleby i opadów w drzewostanie) mogą być wykonane albo powyżej okapu drzewostanu na terenie powierzchni obserwacyjnej, albo w punkcie pomiarowym na otwartej przestrzeni w obrębie lasu w pobliżu drzewostanu danej powierzchni obserwacyjnej (na ogół w odległości nie większej niż 2 km). Odległość punktu pomiarowego w stacjach pomiarowych zlokalizowanych na otwartej przestrzeni od otaczających drzewostanów lub innych przeszkód powinna być równa co najmniej dwukrotnej wysokości dorosłych drzew/przeszkody. Temperaturę gleby, wilgotność gleby i opady w drzewostanie należy mierzyć wewnątrz drzewostanu stałej powierzchni obserwacyjnej.
Urządzenia powinny, o ile to możliwe, być połączone z urządzeniami do pomiarów osadzania. W celu uniknięcia zaburzeń układu korzeniowo-glebowego urządzenia należy tak umieścić, by można było mieć do nich dostęp i utrzymywać je bez konieczności wchodzenia na teren powierzchni.
II.2. Metody pomiaru aktualnej sytuacji meteorologicznej na powierzchni lub w jej pobliżu
Należy stale monitorować sytuację meteorologiczną poprzez założenie stacji meteorologicznej na otwartej przestrzeni blisko powierzchni lub na wieży w drzewostanie w pobliżu powierzchni. Wyposażenie techniczne, czujniki i ich położenie muszą być zgodne z międzynarodowymi normami meteorologicznymi. Należy uzyskać dane o następujących zmiennych:
| Obowiązkowo | Nieobowiązkowo |
| Opady | Promieniowanie ultrafioletowe typu B |
| Temperatura powietrza | Temperatury gleby |
| Wilgotność powietrza | Wilgotność gleby |
| Prędkość wiatru | (potencjał kapilarny, zawartość wody) |
| Kierunek wiatru | Opady w drzewostanie (ilość opadu na powierzchnię gruntu oraz spływ po pniu) |
| Promieniowanie słoneczne |
II.3. Zbieranie, agregowanie, przechowywanie oraz przedstawianie informacji
Dane należy agregować do wartości dziennych (suma lub średnia, odpowiednio wartość minimalna i maksymalna) przed ich przedłożeniem.
Należy zebrać i przedstawić następujące informacje dotyczące powierzchni:
- państwo,
- numer powierzchni,
- szczegółowe dane na temat wykorzystanego sprzętu,
- położenie powierzchni (długość i szerokość geograficzna, wysokość) oraz sprzętu (względem powierzchni),
- data rozpoczęcia oraz zakończenia pomiarów,
- częstotliwość (liczba okresów).
WYKAZ PARAMETRÓW
| Parametr | Jednostka | Średnia | Suma | Wartość minimalna | Wartość maksymalna | Uwagi |
| Opady | (mm) | * | Opady całkowite | |||
| (włączając opady śniegu itd.) | ||||||
| Temperatura powietrza | (°C) | * | * | * | ||
| Wilgotność względna | (%) | |||||
| Prędkość wiatru | (m/s) | * | * | |||
| Kierunek wiatru | (°) | * | Dominujący kierunek wiatru | |||
| Promieniowanie słoneczne | (W/m2) | * | ||||
| Promieniowanie ultrafioletowe typu B | (W/m2) | * | ||||
| Temperatura gleby | (°C) | * | * | * | ||
| Wilgotność gleby: | (hPa) | |||||
| Potencjał kapilarny w glebie | ||||||
| Wilgotność gleby: | (Obj. %) | * | * | * | ||
| Zawartość wody w glebie | ||||||
| Opady w drzewostanie (ilość opadu na powierzchnię gruntu oraz spływ po pniu) | (mm) | * | ||||
| Inne | Powinny zostać sprecyzowane w sprawozdaniu towarzyszącym badaniu | |||||
| * = obowiązkowe. | ||||||
III. Przekazywanie danych
Do przekazywania Komisji danych dla każdej powierzchni państwa członkowskie wykorzystują formularze 20-23 zawarte w rozdziale 14.
WSPÓLNE METODY MONITOROWANIA ROZTWORU GLEBOWEGO NA POWIERZCHNIACH II RZĘDU
Pomiary roztworu glebowego zgodnie z art. 6 lit. b) przeprowadza się na przynajmniej 10 % powierzchni II rzędu.
Poniższe przepisy oparte są na zaleceniach technicznych zespołu ekspertów EKG ONZ ds. składu chemicznego gleby Międzynarodowego programu współpracy w zakresie oceny i monitorowania wpływu zanieczyszczania powietrza na lasy (ICP Forests).
II. Metodyka inwentaryzacji
II.1. Wybór miejsca pobierania próbek
Próbniki do badania roztworu glebowego należy zainstalować w pobliżu miejsca, gdzie przeprowadza się ocenę stanu korony. Lizymetry mogą być rozmieszczone losowo lub regularnie w obrębie działki, chociaż może to być utrudnione obecnością kamieni lub pni (odległość od drzewa nie jest określona). Aby uniknąć zakłóceń podłoża nie należy instalować lizymetrów przesączania zerowego w centralnej części działki, gdzie dokonuje się monitorowania parametrów drzew. Z przyczyn praktycznych można wykorzystać reprezentatywną podpowierzchnię. Lizymetry już zainstalowane mogą pozostać, ale nowe należy instalować w sposób podany powyżej.
II.2. Głębokość pobierania próbek
Lizymetry należy instalować na ustalonych głębokościach, ale dopuszczalna jest również instalacja w układzie poziomym.
- Kolektory roztworu glebowego
Tam gdzie to stosowne, lizymetry należy umieścić na co najmniej dwóch głębokościach, tj. jeden w obrębie strefy ukorzenienia (sugerowana głębokość 10-20 cm), dla uzyskania wglądu w zawartość składników odżywczych i substancji toksycznych w pobliżu korzeni głównych (cel 1) i kolejny poniżej strefy ukorzenienia (sugerowana głębokość 40-80 cm) w celu oszacowania oddawania pierwiastków (cel 2). Trzeci lizymetr może być umieszczony bezpośrednio poniżej warstwy humusu.
II.3. Częstotliwość pobierania próbek
Na działkach objętych programem intensywnego monitorowania, gdzie dokonuje się np. pomiarów osadzania i pomiarów meteorologicznych, należy pobierać próbki roztworu glebowego w odstępach miesięcznych lub dwutygodniowych. Próbkowania należy dokonywać w tym samym miesiącu roku.
II.4. Transport, przechowywanie i przygotowanie
Próbki należy przewozić i przechowywać w taki sposób, żeby zminimalizować zakres zmian chemicznych.
Przechowywanie próbki roztworu glebowego w chłodnym (4 °C) i zaciemnionym miejscu w ramach systemu stosowania lizymetru zmniejsza aktywność biologiczną. W wielu przypadkach, w szczególności podczas chłodnej pory roku, wystarczy przechowywanie szklanych pojemników z próbkami w ciemności. Dopuszcza się stosowanie organicznych i nieorganicznych środków konserwujących, ale mogą one zakłócić przebieg analizy. W celu zminimalizowania występowania możliwych zmian w próbkach roztwór glebowy należy pobierać jak najszybciej po zastosowaniu urządzenia ssącego.
Należy powiadamiać o stosowanych procedurach transportu i przechowywania (łącznie z okresami oczekiwania). W przypadku pojawienia się problemów i odstępstw od określonych procedur należy je szczegółowo opisać w sprawozdaniu.
Próbki przeznaczone do celów ustalania zawartości śladowych ilości metali należy przewozić do laboratorium w butelkach wymytych kwasem.
Jeżeli pobierane są próbki gleby, należy je przechowywać w workach plastykowych lub polietylenowych w temperaturze 4 °C do chwili ich odwirowania lub przygotowania ekstraktu nasycenia. Odwirowanie lub ekstrakcja powinny mieć miejsce w ciągu jednego dnia (18-30 godzin) od chwili pobrania próbek gleby.
II.5. Ogólne informacje podstawowe
Należy zebrać następujące informacje:
- państwo,
- numer powierzchni,
- informacja w sprawie próbnika (rodzaj, głębokość),
- data wyjściowa okresu monitorowania,
- data końcowa okresu monitorowania,
- liczba (równych) okresów dokonywania pomiarów podczas okresu monitorowania.
II.6. Metody analizy
W inwentaryzacji dotyczącej monitorowania roztworu gleby leśnej rozróżnia się parametry obowiązkowe i nieobowiązkowe (patrz: wykaz poniżej).
WYKAZ PARAMETRÓW
| Parametr | Jednostka | Obowiązkowe/Fakultatywne |
| Przewodność elektryczna | μS/cm | Nieobowiązkowo |
| pH | Obowiązkowo | |
| Zasadowość | μmolc/l | Fakultatywnie (jeśli pH > 5) |
| RWO | mg/l | Obowiązkowo |
| Sód (Na) | mg/l | Fakultatywnie(1) |
| Potas (K) | mg/l | Obowiązkowo |
| Wapń (Ca) | mg/l | Obowiązkowo |
| Magnez (Mg) | mg/l | Obowiązkowo |
| Glin (całkowity) | mg/l | Fakultatywnie (jeśli pH < 5) |
| Glin (nietrwały) | mg/l | Fakultatywnie |
| Żelazo (Fe) | mg/l | Fakultatywnie |
| Mangan (Mn) | mg/l | Fakultatywnie |
| Fosfor całkowity (P) | mg/l | Fakultatywnie |
| NO3-N | mg/l | Obowiązkowo |
| SO4-S | mg/l | Obowiązkowo |
| NH4-N | mg/l | Fakultatywnie(2) |
| Chlor (Cl) | mg/l | Fakultatywnie(1) |
| Chrom (Cr) | μg/l | Fakultatywnie |
| Nikiel (Ni) | μg/l | Fakultatywnie |
| Cynk (Zn) | μg/l | Fakultatywnie(3) |
| Miedź (Cu) | μg/l | Fakultatywnie(3) |
| Ołów (Pb) | μg/l | Fakultatywnie |
| Kadm (Cd) | μg/l | Fakultatywnie |
| Krzem (Si) | mg/l | Fakultatywnie |
|
(1) Zaleca się dokonywanie pomiaru przy obliczaniu bilansu kwasowo- zasadowego. | ||
|
(2) Zaleca się dokonywanie pomiaru NH4 na obszarach o wysokim poziomie osadzania NHx (powyżej 20 kg NHx na hektar rocznie). | ||
|
(3) Zalecane, ponieważ są to mniej istotne substancje odżywcze. Państwa członkowskie mogą analizować część, większość lub wszystkie z nieobowiązkowych parametrów. | ||
III. Przekazywanie danych
Do przekazywania Komisji danych dla każdej powierzchni państwa członkowskie wykorzystują formularze 24-26 zawarte w rozdziale 14.
WSPÓLNE METODY DOKONYWANIA OCENY RUNA LEŚNEGO NA POWIERZCHNIACH II RZĘDU
Inwentaryzację runa leśnego zgodnie z art. 6 lit. b) przeprowadza się na przynajmniej 10 % powierzchni II rzędu.
Poniższe przepisy są oparte na zaleceniach technicznych zespołu ekspertów EKG ONZ ds. runa leśnego Międzynarodowego programu współpracy w zakresie oceny i monitorowania wpływu zanieczyszczenia powietrza na lasy (ICP Forests).
II. Metodyka inwentaryzacji
II.1. Schemat pobierania próbek
Można stosować dwa różne schematy pobierania próbek, które prowadzą do uzyskania bądź charakterystyki jakościowej, bądź ilościowej:
- w pierwszym przypadku dynamikę ocenia się poprzez monitorowanie zmian w składzie gatunkowym na dużej powierzchni, z wykorzystaniem jednostek do pobierania próbek przekraczających 100 m2, przy niskiej lub średniej dokładności szacunków na temat zmian w pokryciu dla każdego z tych gatunków,
- w drugim przypadku badanie skupia się na dynamice populacji (ekspansja lub regresja) na mniejszym obszarze. Do bardziej precyzyjnych szacunków pokrycia gatunków wykorzystuje się małe jednostki do pobierania próbek (na ogół o powierzchni mniejszej niż 10 m2).
Do oceny roślinności należy wybrać obszar reprezentatywny dla powierzchni, dzięki czemu możliwe będzie porównanie z innymi parametrami zarejestrowanymi na tej samej powierzchni. Można zastosować kilka jednostek do pobierania próbek w celu uzyskania powtarzalności statystycznej.
Zgodnie z zasadami fitosocjologii wymogiem minimalnym jest przeprowadzenie inwentaryzacji wszystkich gatunków na poziomie powierzchni. Celem uzyskania porównywalności wyników między krajami obowiązkowy jest wspólny obszar pobierania próbek (CSA) o powierzchni 400 m2, reprezentatywny dla runa leśnego powierzchni II rzędu. Obszar o tej powierzchni można otrzymać, sumując mniejsze podpowierzchnie w obrębie powierzchni II rzędu. Dane należy przedstawiać dla całkowitej powierzchni CSA (dane zagregowane), a nie dla podpowierzchni. Państwa członkowskie przechowują wyniki z poszczególnych podpowierzchni w swoich krajowych bazach danych.
Państwa mogą dowolnie wybierać liczbę i kształt jednostek do pobierania próbek.
Jeżeli jednostki do pobierania próbek nie są przyległe, muszą one być umiejscowione jak najdalej od siebie w obrębie powierzchni II rzędu lub jej strefy buforowej, co pozwoli na zminimalizowanie związków przestrzennych między jednostkami do pobierania próbek w obrębie tej samej powierzchni. Nie powinny one również obejmować głównych cech niejednorodnych przy dowolnej skali pobierania próbek (głazy i urwiska, dróżki i ścieżki, miejsca do rozpalania ogniska, strumienie i stawy, rowy i kanały, torfowiska).
Dla jednostek pobierania próbek należy przyjąć stały system znakowania.
II.2. Informacje ogólne
Należy zebrać następujące informacje:
- państwo,
- numer powierzchni,
- datę pobrania próbki i wykonania analizy,
- ogrodzenie,
- całkowity obszar, na którym pobierane są próbki,
- informacje na temat ogólnej warstwy runa (pokrycie), warstwy krzewów i roślinności zielnej (pokrycie i średnia wysokość) i warstwy mchu (pokrycie).
II.3. Pomiar liczebności gatunków lub pokrycia
Państwa członkowskie mogą stosować podczas dokonywania oceny swój system określania skali, o ile tylko można go bezpośrednio przeliczyć na pokrycie procentowe od 0,01 % (bardzo rzadkie pokrycie) do 100 % (pełne pokrycie).
II.4. Gatunki
Należy uwzględnić wszystkie rośliny nagonasienne, naczyniowe okrytonasienne oraz żyjące na powierzchni gruntu mszaki i porosty. Wykaz gatunków w ramach tych grup musi być kompletny. Dodatkowo można odnotować gatunki należące do nienaziemnych oraz do grzybów, przy czym najlepiej byłoby, gdyby stały się one przedmiotem oddzielnych badań.
Niezidentyfikowane gatunki należy odnotować jako takie i o ile nie są to gatunki rzadko występujące w obrębie danej jednostki do pobierania próbek, powinny być one pobierane i przechowywane w zielniku na potrzeby przyszłej identyfikacji.
Gatunki spotykane wyłącznie w miejscach szczególnych (takich jak skały, pniaki, trakty i ścieżki, martwe drzewa itp.) należy odnotowywać oddzielnie.
II.5. Częstotliwość i wybór terminu oceny
Badania roślinności należy wykonywać na przynajmniej 10 % powierzchni co pięć lat. W przypadku roślinności o skomplikowanym składzie w ciągu sezonu pełna ocena pokrywy roślinnej może wymagać drugiej oceny w ciągu roku. Kolejną ocenę runa należy przeprowadzić w przybliżeniu o tej samej porze roku.
II.6. Analiza
Informacje otrzymane z oceny przeprowadzonej na jednostkach do pobierania próbek należy agregować na poziomie powierzchni.
III. Przekazywanie danych
Do przekazywania Komisji danych dla każdej powierzchni państwa członkowskie wykorzystują formularze 27-28 zawarte w rozdziale 14.
WSPÓLNE METODY DOKONYWANIA OCENY OPADU ŚCIÓŁKI NA POWIERZCHNIACH II RZĘDU
Monitorowanie opadu ściółki zgodnie z art. 6 lit. b) należy prowadzić na przynajmniej 10 % powierzchni II rzędu począwszy od roku 2005. W przypadku monitorowania opadu ściółki stosuje się poniższe przepisy.
Poniższe przepisy są oparte na zaleceniach technicznych grupy roboczej ad hoc EKG ONZ ds. opadu ściółki Międzynarodowego programu współpracy w zakresie oceny i monitorowania wpływu zanieczyszczenia powietrza na lasy (ICP Forests).
II. Metodyka inwentaryzacji
II.1. Pobieranie próbek
Z punktu widzenia wszystkich celów oceny opadu ściółki zaleca się, aby program pobierania próbek obejmował szeroką gamę gleb, uwarunkowań klimatycznych oraz struktury drzewostanu danego gatunku.
Ocenę opadu ściółki przeprowadza się wyłącznie na powierzchniach monitorowania II rzędu, na których prowadzi się intensywne monitorowanie warunków meteorologicznych, osadzania, wód gruntowych oraz fenologii.
II.2. Rozmieszczenie i liczba łapaczy ściółki
Łapacze ściółki należy rozmieścić według schematu umożliwiającego porównanie z wynikami badań osadzania oraz zawartości wody w glebie. Łapacze są zakładane na stałe i mogą być rozmieszczone losowo lub według schematu, np. w regularnych odstępach oraz w liczbie wystarczającej do uzyskania danych reprezentatywnych dla całej powierzchni, a nie wyłącznie dla panujących gatunków drzew.
Łapacze ściółki należy rozmieścić na całym obszarze powierzchni. Próbki ściółki są pobierane z co najmniej 10 kolektorów na każdą powierzchnię, a nawet do 20 kolektorów, w zależności od rozmiaru powierzchni oraz gatunków drzew objętych oceną.
Państwa same wybierają rodzaj łapaczy do monitorowania opadu ściółki.
II.3. Częstotliwość pobierania próbek
Ściółkę pobiera się przynajmniej raz w miesiącu, a nawet co dwa tygodnie w okresach intensywnego opadania ściółki.
Zebrane próbki można łączyć w próbki okresowe na potrzeby analiz chemicznych. W regionach, w których w okresie zimowym występuje śnieg i mróz oraz na obszarach odległych, konieczne może być pozostawienie łapaczy w lesie na okres zimowy. W takim przypadku próbki ściółki można pobrać raz przed okresem zimowym, a raz po roztopach, ponieważ mróz ogranicza odpływ wody oraz rozkładanie się ściółki.
II.4. Parametry oraz analiza
W ramach oceny opadu ściółki rozróżnia się parametry obowiązkowe i nieobowiązkowe (patrz: wykaz poniżej).
WYKAZ PARAMETRÓW
| Obowiązkowo | Nieobowiązkowo |
| Ca, K, Mg, C, N, P, S | Na, Zn, Mn, Fe, Cu, Pb, Al, B |
Na potrzeby analizy chemicznej próbki ściółki poddaje się suszeniu w piecu w maksymalnej temperaturze 80 °C, najlepiej w temperaturze 65 °C. Po wysuszeniu masę 100 liści lub 1.000 igieł określa się w temperaturze 105 °C. Znając procentową zawartość wilgotności w podpróbkach, cała ilość każdego ułamka może zostać przeliczona na suchą masę w temperaturze 80 °C. Próbki wysuszone w maksymalnej temperaturze 80 °C mieli się na jednorodny proszek. Analizę chemiczną ściółki prowadzi się podobnie jak analizę chemiczną listowia. Wyniki analizy chemicznej opadu ściółki podaje się dla temperatury 80 °C, podobnie jak masę opadu ściółki.
III. Przekazywanie danych
Do przekazywania Komisji danych dla każdej powierzchni państwa członkowskie wykorzystują formularze 29-31 zawarte w rozdziale 14.
WSPÓLNE METODY OCENY JAKOŚCI OTACZAJĄCEGO POWIETRZA NA POWIERZCHNIACH II RZĘDU
Ocena otaczającego powietrza nie jest obowiązkowa na powierzchniach II rzędu. W przypadku przeprowadzania oceny jakości otaczającego powietrza stosuje się poniższe przepisy.
Poniższe przepisy są oparte na zaleceniach technicznych grupy roboczej ad hoc EKG ONZ ds. jakości otaczającego powietrza Międzynarodowego programu współpracy w zakresie oceny i monitorowania wpływu zanieczyszczenia powietrza na lasy (ICP Forests).
II. Wybór metody i sprzętu
Pobieranie próbek przy pomocy metody pasywnej stosuje się na powierzchniach, na których nie monitoruje się obecnie głównych zanieczyszczeń powietrza z wykorzystaniem próbników służących do pobierania próbek metodą aktywną.
Poszczególne państwa mogą same wybrać rodzaj wykorzystywanego urządzenia do pobierania próbek metodą pasywną. Jednakże należy wykazać, że zarówno wykorzystywane próbniki, jak stosowane procedury spełniają warunki pomiarów dokonywanych przy pomocy metody referencyjnej (próbnik do pobierania próbek metodą aktywną).
III. Okres wykonywania pomiarów
Należy pobierać próbki przynajmniej co dwa tygodnie. W miejscach odległych okres wykonywania pomiarów może zostać przedłużony do czterech tygodni, o ile wystąpi taka konieczność, a na powierzchniach silnie zanieczyszczonych, skrócony do jednego tygodnia. Pomiary ozonu ogranicza się do okresu, w którym drzewa liściaste są pokryte liśćmi, natomiast dla innych zanieczyszczeń pomiary prowadzi się przez cały rok.
IV. Wybór powierzchni i położenia
Monitorowanie jakości otaczającego powietrza przeprowadza się dla konkretnego miejsca na powierzchniach, dla których dostępne są dane meteorologiczne oraz dane na temat osadzania. Należy wybrać miejsca o zróżnicowanym oddziaływaniu czynników zewnętrznych, tj. miejsca, w których oczekuje się silnego działania czynników zewnętrznych, jako dodatkowe do kilku stacji pomiaru tła.
Stężenie zanieczyszczeń powietrza należy mierzyć w pobliżu lasu, lecz poza jego granicami, w miejscu reprezentatywnym dla powierzchni. Monitorowanie może odbywać się na otwartej przestrzeni, najlepiej w miejscu, w którym zainstalowano próbniki do mierzenia osadzania mokrego oraz sprzęt meteorologiczny.
V. Parametry
Następujące parametry wchodzą w zakres nieobowiązkowego monitorowania jakości otaczającego powietrza.
| Związki | Parametry | Uwaga | ||||
| Związki gazowe | O3, SO2, NO2, NO, HNO3, HNO2, NH3, VOC | Jeżeli chodzi o bezpośrednie oddziaływanie na roślinność, na większości obszarów Europy najbardziej szkodliwą substancją zanieczyszczającą jest ozon. | ||||
| Związki w pyle zawieszonym | SO42-, NO3-, NH4+, kationy zasadowe | W przypadku obliczeń osadzania suchego związków z pyłu zawieszonego, pomiary powinny być wykonywane z uwzględnieniem rozkładu wielkości cząstek. | ||||
| O3 | NH3 | NO2 | SO2 | |||
| Stężenie średnie | X | X | X | X | ||
| Stężenie(*) maksymalne | X | X | X | X | ||
| AOT 40(*) | X | |||||
| (*) Wyłącznie w przypadku pobierania próbek metodą aktywną. | ||||||
VI. Przekazywanie danych
Do przekazywania Komisji danych dla każdej powierzchni państwa członkowskie wykorzystują formularze 32-34 zawarte w rozdziale 14.
WSPÓLNE METODY DOKONYWANIA OCENY WIDOCZNYCH USZKODZEŃ SPOWODOWANYCH PRZEZ OZON NA POWIERZCHNIACH II RZĘDU
Przeprowadzenie oceny uszkodzeń spowodowanych przez ozon zgodnie z art. 6 lit. c) na powierzchniach II rzędu nie jest obowiązkowe. W przypadku przeprowadzania oceny uszkodzeń spowodowanych przez ozon stosuje się poniższe przepisy.
Poniższe przepisy są oparte na zaleceniach technicznych grupy roboczej ad hoc EKG ONZ ds. jakości otaczającego powietrza Międzynarodowego programu współpracy w zakresie oceny i monitorowania wpływu zanieczyszczenia powietrza na lasy (ICP Forests). [Podaje się odesłania do podręcznika przygotowanego przez wyżej wymienioną grupę roboczą, w którym dostępne są informacje dodatkowe].
II. Zakres zastosowania
Najlepiej, aby ocena objawów widocznych uszkodzeń spowodowanych przez ozon była dokonywana na powierzchniach, na których próbki pobierane są przy pomocy metody pasywnej.
III. Ocena oraz ewaluacja
III.1. Ocena w obrębie powierzchni II rzędu
Ocenę widocznych uszkodzeń spowodowanych przez ozon u głównych gatunków drzew w obrębie tej samej powierzchni intensywnego monitorowania (PIM) należy przeprowadzać przynajmniej na gałęziach pochodzących z tych samych 5 pojedynczych drzew, z których pobiera się próbki listowia do analizy chemicznej.
Próby do badania uszkodzenia listowia powinny być pobierane co dwa lata z górnej wystawionej na promieniowanie słoneczne części korony drzewa.
Preferuje się ocenę coroczną, lecz nie jest ona obowiązkowa.
III.2. Dokonywanie oceny na nasłonecznionych powierzchniach pobierania próbek (LESS)
Nasłonecznioną powierzchnię pobierania próbek (zwaną dalej LESS) zakłada się w pobliżu miejsca, w którym zainstalowany jest próbnik do pobierania próbek metodą pasywną. Celem dokonania oceny w obrębie LESS jest uzyskanie szacunkowych danych na temat uszkodzeń liści spowodowanych przez ozon na nasłonecznionym skraju lasu znajdującym się najbliżej urządzenia do mierzenia ozonu, w maksymalnym promieniu 500 m. Sugerowany program pobierania próbek to system losowego pobierania próbek opisany w dodatku I podręcznika przygotowanego przez wspomnianą wyżej grupę roboczą, gdzie dostępne są informacje dodatkowe.
Ocenę przeprowadza się na drzewach, krzewach, roślinach pnących i roślinach zielnych wieloletnich (ocena roślin zielnych jednorocznych nie jest obowiązkowa).
Z oceny wyłączone są jedynie rośliny jednoliścienne.
III.3. Okres ewaluacji
Identyfikację i kwantyfikację widocznych uszkodzeń spowodowanych przez ozon w obrębie powierzchni II rzędu przeprowadza się: w przypadku drzew iglastych między październikiem i lutym, natomiast w przypadku drzew liściastych między lipcem a początkiem września.
Zasadniczo należy przeprowadzić identyfikację widocznych uszkodzeń drzew, krzewów oraz roślin zielnych spowodowanych przez ozon w obrębie LESS, a roślinności runa leśnego w obrębie PIM (nieobowiązkowo), przynajmniej raz późnym latem (i wczesnym latem, o ile to możliwe), zanim rozpocznie się naturalne odbarwianie liści, a starzenie się liści oraz/lub susza doprowadzi do utraty listowia.
III.4. Ewaluacja dla głównych gatunków drzew liściastych
Dla głównych gatunków drzew, z górnej, wystawionej na działanie promieni słonecznych, trzeciej części korony każdego drzewa odcina się pięć gałęzi (jak najmniejszych, lecz posiadających liście reprezentujące każdy etap rozwoju liścia), w tym samym czasie, w którym dokonuje się co dwa lata pobierania próbek do analizy chemicznej igliwia i listowia, lub, jeśli to możliwe, według lokalnych objawów fenologicznych. Po pobraniu poddaje się badaniu reprezentatywną liczbę liści z każdej gałęzi (tj. około 30 liści w przypadku Fagus selvatica) w najlepszych warunkach oświetleniowych, następnie punktuje się ją pod względem uszkodzeń spowodowanych przez ozon (uszkodzenia/brak uszkodzeń).
| Punktacja | Odsetek, definicja |
| 0 | Brak uszkodzeń, brak uszkodzonych liści. |
| 1 | 1 % - 5 % liści wykazuje objawy uszkodzeń spowodowanych przez ozon |
| 2 | 6 % - 50 % liści wykazuje objawy uszkodzeń spowodowanych przez ozon |
| 3 | 51 % - 100 % liści wykazuje objawy uszkodzeń spowodowanych przez ozon |
III.5. Ewaluacja dla głównych gatunków drzew iglastych
Podobnie jak w przypadku pobierania próbek liści, z każdego drzewa odcina się po kilka gałęzi [5 jak najmniejszych gałęzi, przy czym muszą mieć one igły z bieżącego roku (igły C) oraz igły z roku poprzedniego (igły C+1)] z wystawionej na działanie promieni słonecznych górnej części korony. Jeśli ta część drzewa jest niedostępna, należy wykorzystać część gałęzi pobranych do analizy listowia.
Plamistość spowodowaną chlorozą chlorotyczną punktuje się dla każdej klasy wiekowej igliwia [od roku bieżącego (C) do igieł trzyletnich (C+2)] w ujęciu procentowym w stosunku do całkowitej uszkodzonej powierzchni, poprzez zlokalizowanie wszystkich igieł jednej klasy wiekowej tworzącej tę powierzchnię, następnie przypisuje się temu odsetkowi odpowiadający wynik (klasę) zgodnie z poniższą tabelą.
| Punktacja | Definicja |
| 0 | Brak uszkodzeń. |
| 1 | Zmienione jest 1-5 % powierzchni |
| 2 | Uszkodzonych jest 6-50 % powierzchni |
| 3 | Uszkodzone jest 51-100 % powierzchni |
Punktacje obejmują klasę igliwia; w ten sposób dany gatunek będzie miał oddzielną punktację dla każdej z klas wiekowych C, C+1, C+2 itd. Punktacja końcowa dla pojedynczego drzewa będzie punktacją odpowiadającą średniemu odsetkowi uszkodzeń danej klasy wiekowej igliwia tego drzewa (otrzymuje się ją poprzez uśrednienie odsetka uszkodzeń dla wszystkich igieł z okółków danej klasy wiekowej tego drzewa). Na podobnej zasadzie ostatecznym wynikiem dla powierzchni będzie punktacja odpowiadająca średniemu odsetkowi uszkodzeń wszystkich badanych drzew.
III.6. Identyfikacja widocznych uszkodzeń spowodowanych przez ozon na (małych) drzewach, krzewach i gatunkach wieloletnich w obrębie LESS oraz (nieobowiązkowo) runa leśnego w obrębie powierzchni II rzędu
Dla oceny objawów gatunków małych drzew, krzewów oraz roślin zielnych w obrębie LESS oraz runa leśnego (nieobowiązkowo) w obrębie powierzchni II rzędu wymagane są następujące informacje dla każdej losowo wybranej przestrzennej jednostki pobierania próbek:
- nazwa naukowa oraz kod obecnych gatunków (małych) drzew, krzewów oraz roślin zielnych ze wskazaniem, czy wykazują one objawy czy nie,
- drzewa oraz krzewy ocenia się pojedynczo, rośliny pnące i zielne jako populacje,
- dane szacunkowe wyraża się zatem w postaci częstotliwości, wartości średnich i całkowitych:
- częstotliwość kwadratów obejmujących rośliny wykazujące objawy (% dotkniętej powierzchni, na której znajduje się roślinność porastająca skraj lasu),
- częstotliwość roślin wykazujących objawy (% gatunków wykazujących objawy względem całkowitej liczby gatunków porastających skraj lasu),
- średnia liczba gatunków wykazujących objawy,
- całkowita liczna gatunków wykazujących objawy,
- szacunki powinny być zgłaszane z przedziałami ufności na poziomie prawdopodobieństwa wynoszącym 95 %.
Warunki wilgotności gleby rejestruje się w obrębie LESS oraz podpowierzchni nieobowiązkowych. Należy pobrać próbki oraz zrobić zdjęcia każdego uszkodzonego gatunku zgodnie z zaleceniami technicznymi grupy roboczej ds. jakości otaczającego powietrza.
IV. Przekazywanie danych
Do przekazywania Komisji danych dla każdej powierzchni państwa członkowskie wykorzystują formularze 35-37 zawarte w rozdziale 14.
WSPÓLNE METODY DOKONYWANIA OBSERWACJI FENOLOGICZNYCH NA POWIERZCHNIACH II RZĘDU
Przeprowadzenie oceny fenologii zgodnie z art. 6 lit. c) na powierzchniach II rzędu nie jest obowiązkowe. W przypadku przeprowadzania oceny fenologii stosuje się poniższe przepisy.
Poniższe przepisy oparte są na zaleceniach technicznych zespołu ekspertów EKG ONZ ds. meteorologii i fenologii Międzynarodowego programu współpracy w zakresie oceny i monitorowania wpływu zanieczyszczania powietrza na lasy (ICP Forests). [Podaje się odesłania do podręcznika przygotowanego przez wyżej wymienioną grupę roboczą, w którym dostępne są informacje dodatkowe].
II. Zakres zastosowania
Badania pobieżnego na powierzchni oraz w strefie buforowej dokonuje się na tych powierzchniach II rzędu, na których przeprowadza się obserwacje meteorologiczne, pomiar osadzania oraz opadania ściółki.
III. Obserwacje i rejestracja na poziomie powierzchni
Dalsze informacje podstawowe na temat procesów ekologicznych oraz systemu wczesnego ostrzegania o zdarzeniach mających wpływ na stan drzew można uzyskać poprzez rejestrowanie najbardziej wyraźnych skutków zdarzeń biotycznych oraz abiotycznych (niszczących), a także zjawisk fenologicznych. Jest to szczególnie istotne z punktu widzenia oceny danych rzędu II na szczeblu krajowym.
Obserwacje oraz rejestracje powinny być łatwe i nieskomplikowane i powinny ograniczać się do:
- zrzucania liści, zmiany koloru oraz opadania liści/igliwia,
- uszkodzeń biotycznych (szkodniki oraz/lub choroby),
- uszkodzeń abiotycznych (np. mróz, wiatr, grad).
III.1. Miejsce obserwacji
Obserwacje powinny być przeprowadzane na samej powierzchni oraz/lub w strefie buforowej tych wszystkich powierzchni II rzędu, na których przeprowadzane są pomiary ciągłe.
III.2. Częstotliwość
Daty obserwacji mogą być zbieżne z pobieraniem próbek osadzania lub roztworu glebowego. W celu śledzenia zmian fenologicznych w okresie wzrostu obserwacje należy przeprowadzać przynajmniej co dwa tygodnie.
III.3. Obserwacja oraz rejestracja
W sferze zainteresowania pozostają wszystkie gatunki występujące na powierzchniach intensywnego monitorowania, jednakże priorytetowo należy traktować główne gatunki drzew występujące na danej powierzchni. Państwa członkowskie mogą włączyć do obserwacji więcej gatunków. W tym wypadku jednakże należy rejestrować dane dotyczące każdego gatunku oddzielnie. Należy rejestrować wyłącznie zdarzenia, które wystąpiły oraz/lub zmieniły swoją częstotliwość/intensywność od ostatniej wizytacji. W miarę występowania poszczególnych etapów zjawisk fenologicznych oceny należy powtarzać do zakończenia etapu.
IV. Intensywne monitorowanie zjawisk fenologicznych na poziomie pojedynczego drzewa
Fazy podlegające monitorowaniu (o ile występują w odniesieniu do danego gatunku) obejmują: pojawianie się liści/igliwia, pojawianie się wilków, wtórne zrzucanie liści, kwitnienie, jesienne zabarwienie, obumieranie liści/igliwia oraz opadanie liści/igliwia.
IV.1. Wybór gatunków i powierzchni
Priorytetowo traktować należy:
- te powierzchnie, na których wykonuje się (przynajmniej) pomiary meteorologiczne,
- najważniejszy gatunek na powierzchni, który już wcześniej został zgłoszony jako gatunek główny (można dodać inne gatunki na tej samej powierzchni).
IV.2. Kryteria wyboru drzew do pobierania próbek
Przyjmuje się następujące kryteria wyboru drzew:
Drzewa powinny zostać wybrane spośród tych, na których przeprowadza się ocenę stanu korony. Należy preferencyjnie traktować drzewa, które są wyraźnie widoczne z miejsca znajdującego się poza powierzchnią, ponieważ częste wchodzenie w celu obserwacji może negatywnie wpłynąć na stan runa znajdującego się na powierzchni.
W przypadku braku wystarczającej liczby drzew z widoczną koroną, konieczne będzie wybranie dodatkowych drzew z powierzchni lub strefy buforowej. W takim przypadku:
- drzewa te powinny być panujące lub współpanujące,
- preferuje się drzewa, na których których przeprowadza się (planuje się przeprowadzanie) okresowych pomiarów pierśnicy DBH oraz wysokości,
- nie włącza się do obserwacji drzew wybranych do pobierania próbek oraz analizy liści/igliwia.
Do pobierania próbek wybiera się 10-20 drzew znajdujących się na powierzchni. Wszystkie drzewa powinny być ponumerowane. Jeżeli drzewa już są ponumerowane (np. na potrzeby oceny stanu korony drzewa lub przyrostu) należy zachować oraz stosować istniejącą numerację.
Jeżeli wybrane drzewo obumrze lub zostanie usunięte, może zostać zastąpione. Nowo wybrane drzewo zostanie opisane nowym numerem, zarejestrowane i zgłoszone Komisji.
IV.3. Korona poddawana ocenie
Najlepiej, aby szczyt korony (luźna korona) był widoczny z jednego punktu obserwacyjnego. Jeżeli nie jest to możliwe, ocenie może zostać poddana środkowa część korony. W kolejnych badaniach fenologicznych dokonywanych w ciągu całego roku oraz w latach następnych należy uwzględnić tę samą część korony.
IV.4. Kierunek oceny
Kierunek, z którego przeprowadza się obserwacje pojedynczych drzew, powinnien być za każdym razem ten sam. Powinien być on zarejestrowany z wykorzystaniem systemu ośmioklasowego w momencie wyboru drzew, a następnie zgłoszony na formularzu 12a. Jakakolwiek zmiana powinna również zostać zapisana i zgłoszona.
IV.5. Częstotliwość obserwacji
W trakcie okresów trwających od początku do końca odnośnych faz fenologicznych obserwacje przeprowadzać należy cotygodniowo w tym samym dniu tygodnia.
IV.6. Monitorowane faz
Zasadniczo z punktu widzenia monitorowania fenologicznego istotne są wszystkie fazy fenologiczne. Jednakże z praktycznego punktu widzenia (np. z punktu widzenia nakładów finansowych, łatwości i wiarygodności monitorowania, porównywalności w całej Europie, porównywalności z innymi badaniami, takimi jak badania stanu koron drzew) konieczne jest skupienie uwagi na ograniczonej liczbie faz oraz na głównych gatunkach lub grupach gatunków.
Rozróżnia się między gatunkami drzew iglastych i drzew liściastych:
| Drzewa iglaste | Drzewa liściaste |
| Pojawianie się igieł | Rozwijanie się liści |
| Wilki | Wtórne zrzucanie liści |
| Kwitnienie | Kwitnienie |
| Zabarwienie jesienne | |
| Obumieranie oraz opadanie liści |
Dla fazy kwitnienia rejestruje się wyłącznie początkową fazę otwierania kwiatów męskich (charakteryzującą się zrzucaniem pyłku), natomiast pozostałe fazy rejestruje się ilościowo. Dodatkowo należy odnotować uszkodzenia igliwia, liści oraz kwiatów spowodowane późnymi przymrozkami, a także ich intensywność. Definicje oraz sposób określania poszczególnych faz opisano poniżej.
V. Dodatkowe techniki monitorowania
Dzięki dodatkowym technikom (pobieranie opadu ściółki lub pomiar zmian w średnicy pnia przy pomocy opaski) można uzyskać informacje dodatkowe i uzupełniające.
Pobieranie próbek opadu ściółki dostarcza danych ilościowych, np. o kwitnieniu, produkcji nasion, utratcie liści/igliwia itp.
Opaska do pomiaru zmian średnicy pnia: ciągły pomiar zmian w obwodzie może dostarczyć informacji na temat początku oraz końca fazy wzrostu oraz reakcji drzewa na uciążliwe zjawiska.
Badania składu chemicznego opadu na powierzchnię gruntu mogą dostarczyć informacji na temat występowania faz fenologicznych poprzez zmiany w obiegu substancji odżywczych.
VI. Przekazywanie danych
Do przekazywania Komisji danych dla każdej powierzchni państwa członkowskie wykorzystują formularze 38-40 zawarte w rozdziale 14.
DANE SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE PRZEKAZYWANIA OGÓLNYCH INFORMACJI W SPRAWIE MONITOROWANIA STOSOWANYCH METOD I WYNIKÓW OCENY/INTERPRETACJI UZYSKANYCH NA POZIOMIE KRAJOWYM
W uzupełnieniu danych przekazywanych na podstawie art. 15 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 2152/2003 państwa członkowskie przygotowują oraz przedstawiają Komisji dokument zawierający ogólne informacje na temat stosowanych metod monitorowania powierzchni rzędu I oraz rzędu II (sprawozdanie towarzyszące danym, STD).
STD składa się z dwóch części: części opisującej zastosowane metody pobierania próbek, wykorzystywany sprzęt, zawierającej oceny, analizy itp. (patrz: dane szczegółowe w ust. II.1) i części traktującej o napotkanych sytuacjach wyjątkowych lub powodujących zakłócenia (patrz: dane szczegółowe w ust. II.2).
II. Sprawozdanie towarzyszące danym
II.1. Część STD opisująca zastosowane metody itd.
Ta część STD opisuje zastosowane metody pobierania próbek, stosowany sprzęt, metody dokonywania oceny, analizy itd.
Podaje się następujące szczegóły:
Metody inwentaryzacji/pobierania próbek
W wielu badaniach prowadzonych w ramach programu "Forest Focus" istnieje duża dowolność w wyborze sprzętu, określaniu głębokości pobierania próbek, wyboru terminu, intensywności badania itd. Podaje się szczegółowe dane dotyczące zastosowanego sprzętu, głębokości pobierania próbek, wyboru terminu i częstotliwości badania/pobierania próbek. Każdorazowo przy pobieraniu próbek podaje się szczegółowe dane na temat tego pobrania, włącznie z informacją o składowaniu i transporcie próbek.
Podaje się krótki opis każdego ze stosowanych pomiarów kontrolnych.
Metody analizy i obliczania wyników
Jeżeli chodzi o analizę próbek, podaje się dane szczegółowe dotyczące przygotowywania próbek i metod stosowanych w analizie. Podaje się szczegółowe informacje dotyczące stosowanych metod, włącznie z umożliwiającymi (ponowne) obliczanie otrzymywanych danych. Podaje się skrócony opis każdego za stosowanych pomiarów kontrolnych (badanie pierścieni przyrostu itd.).
Informacje dostarczone na wymienionym kwestionariuszu STD zachowują ważność przez wszystkie lata, aż do czasu, gdy zostaną zmienione stosowane metody.
Szczególną uwagę poświęca się obserwowaniu i dokumentowaniu zmian w zakresie stosowanych metod prowadzenia inwentaryzacji, transportu i analizy. Ustala się i szczegółowo wyjaśnia różnice regionalne (np. korzystanie z różnych laboratoriów w celu wyknoania analiz).
II.2. Część STD traktująca o napotkanych sytuacjach wyjątkowych i powodujących zakłócenia (coroczne STD)
W uzupełnieniu informacji ogólnych w sprawie stosowanych metod opisanych przy wykorzystaniu kwestionariusza STD, należy opisać specyficzne problemy, wyjątki, zakłócenia i problemy związane z potwierdzaniem składanych corocznie danych.
Wyjątki i zakłócenia
Należy zgłosić wyjątkowe sytuacje i poważne zakłócenia rutynowych działań. Oprócz opisu stosowanych metod pobierania próbek, analizy itd., przedstawionych w kwestionariuszu STD, niezbędne jest prawidłowe udokumentowanie wyjątków, sytuacji szczególnych i zaistniałych zakłóceń. Będzie to dokumentowane w rocznym sprawozdaniu STD i przedkładane Komisji wraz z dostarczanymi danymi.
Zatwierdzanie danych, zarządzanie danymi i jakość danych
Podaje się informacje o obowiązujących procedurach stosowanych w kontroli danych, włącznie z limitami odrzucanych danych (kontrole wiarygodności itd.) jak również procedury stosowane przy kontroli spójności zestawień danych krajowych.
W przypadku występowania luk w danych w niektórych przypadkach można dokonać szacunków na podstawie wyników z innych źródeł. Dane szacunkowe są odpowiednio oznaczane, a przyjmowane założenia są starannie dokumentowane.
Ponadto należy podać opis zastosowanych metod w świetle zapewnienia jakości oraz kontroli jakości.
O ile wystąpi taka potrzeba, Komisja może zażądać od państw członkowskich przedstawienia dalszych informacji przy użyciu rocznych kwestionariuszy STD.
WSPÓLNE INSTRUKCJE W ZAKRESIE PRZEDSTAWIANIA WYNIKÓW ORAZ FORMATÓW DANYCH
I.1. Wymogi dotyczące sprzętu komputerowego
Nośnikiem przekazywanych danych są dyskietki 3,5-calowe (DSDD lub HD) lub CD-ROM. Jeżeli istnieje możliwość wykorzystania urządzeń transferu danych elektronicznych, państwa członkowskie powinny z nich korzystać począwszy od 2005 r.
I.2. Wymogi dotyczące oprogramownia, format danych
Dyskietki muszą być sformatowane w odpowiedniej gęstości (DSDD = mała gęstość i HD = duża gęstość), z wykorzystaniem DOS 2.1 lub późniejszej wersji i muszą być w 100 % kompatybilne z IBM. Wszelkie informacje znajdujące się na dyskietce lub na dysku CD-ROM muszą być zapisane w kodzie ASCII, zgodnie ze strukturą określoną w tabelach zawartych w pkt V.
I.3. Pliki danych
Każda dyskietka (lub zestaw dyskietek) powinna zawierać pliki dotyczące powierzchni oraz danych; plik z podsumowaniem informacji na temat powierzchni (plik dotyczący powierzchni) oraz plik(-i) zawierający(-e) wyniki inwentaryzacji dla badania (pliki zawierające dane).
II. Zatwierdzanie danych i zarządzanie danymi
Podaje się informacje o obowiązujących procedurach stosowanych w kontroli jakości danych, włącznie z limitami odrzucanych danych (kontrole wiarygodności), jak również procedury stosowane przy kontroli spójności zestawień danych krajowych.
W przypadku występowania luk w danych w niektórych przypadkach można dokonać szacunków na podstawie wyników z innych źródeł. Dane szacunkowe są odpowiednio oznaczane, a przyjmowane założenia są starannie dokumentowane.
III. Roczne sprawozdanie z postępów poczynionych w zakresie dokonywania interpretacji/oceny wyników na poziomie krajowym
Sprawozdanie to dostarcza informacji o postępach czynionych na poziomie krajowym w zakresie dokonywania interpretacji/oceny wyników. W odniesieniu do interpretacji/oceny wyników na poziomie krajowym podaje się następujące dane szczegółowe:
Państwa członkowskie dokonują oceny i interpretacji danych monitorowanych na poziomie krajowym.
Państwa członkowskie mają swobodę podejmowania decyzji, jakiego rodzaju oceny i interpretacji dokonują na poziomie krajowym i zgłaszają to Komisji.
IV. Terminy dla składania STD i sprawozdania w sprawie postępów poczynionych w zakresie dokonywania interpretacji/oceny wyników na poziomie krajowym
IV.1. Terminy dla składania STD
Kwestionariusz STD jest wypełniany i dostarczany Komisji wraz z dostarczeniem pierwszych danych. Jeżeli miała miejsce zmiana w zakresie stosowanych metod, podawana jest odpowiednia informacja o tych zmianach. Część STD, dotycząca opisu zaistniałych zakłóceń i wyjątków, dostarczana jest Komisji wraz z danymi rocznymi.
IV.2. Termin dostarczania sprawozdania z postępów dokonanych na poziomie krajowym w zakresie dokonywania interpretacji/oceny wyników
Sprawozdania z postępów dokonanych na poziomie krajowym w zakresie dokonywania interpretacji/oceny wyników są przekazywane Komisji do dnia 31 grudnia każdego roku.
V. Przedkładanie danych w formacie cyfrowym - formularze
| Ocena/treść informacji | Numer/nazwa formularza | Sieć | |
| Założenie | 1 | XXGENER. PLT: Informacje na temat rzędu powierzchni | II |
| Założenie | 2 | Inne obserwacje na powierzchni w ramach intensywnego monitorowania ekosystemów leśnych | II |
| Korona | 3 | XX1993.PLO: Informacje na temat rzędu powierzchni | I |
| Korona | 4 | XX1993.TRE NEW: Informacje na temat poziomu drzewa | I |
| Korona | 5 | Zawartość pliku z infomacjami na temat rzędu powierzchni do wykorzystania w połączeniu z inwentaryzacją żywotności drzewa rzędu I | I |
| Korona | 6 | XX1996.PLT (TCP): Zawartość pliku z informacjami na temat rzędu powierzchni do wykorzystania przy ocenie koron drzew | II |
| Korona | 7 | XX1996.TRM (TC1): Zawartość pliku z informacjami o poziomie drzewa (obowiązkowe) do wykorzystania przy ocenie stanu drzewa | II |
| Korona | 8 | XX2004.TRO: Zawartość pliku z informacjami o poziomie drzewa (nieobowiązkowe) do wykorzystania przy ocenie stanu drzewa | II |
| Listowie | 9 | XX1996.PLF: Zawartość zredukowanego pliku do wykorzystania w połączeniu z badaniem składu chemicznego igliwia i liści | II |
| Listowie | 10 | XX1996.FOM: Zawartość pliku z informacjami na temat analizy listowia (obowiązkowe) | II |
| Listowie | 11 | XX1996.FOO: Zawartość pliku z informacjami na temat analizy listowia (nieobowiązkowe) | II |
| Przyrost | 12 | XX1993.PLI: Zawartość zredukowanego pliku z danymi o powierzchni do wykorzystania przy badaniu przyrostu | II |
| Przyrost | 13 | XX1996.IPM: Zawartość pliku z informacjami na temat przyrostu - pomiary okresowe | II |
| Przyrost | 14 | XX1996.IRA: Zawartość pliku z informacjami na temat przyrostu - analiza pierścieni przyrostu drzewa i krążków wyciętych ze strzał (nieobowiązkowe) | II |
| Przyrost | 15 | XX1996.IEV: Zawartość ocenionych danych na temat przyrostu (nieobowiązkowe) | II |
| Przyrost | 16 | XX2002.INV: Zawartość zredukowanego pliku z danymi o powierzchni do wykorzystania przy przedstawianiu informacji na temat objętości powierzchni | II |
| Osadzanie | 17 | XX1996.PLD: Zawartość zredukowanego pliku z danymi o powierzchni do wykorzystania w połączeniu z pomiarami osadzania | II |
| Osadzanie | 18 | XX1996.DEM: Zawartość pliku zawierającego dane na temat pomiarów osadzania (obowiązkowe) | II |
| Osadzanie | 19 | XX1996.DEO: Zawartość pliku zawierającego dane na temat pomiarów osadzania (nieobowiązkowe) | II |
| Czynniki meteorologiczne | 20 | XX1996.PLM: Zawartość zredukowanego pliku z danymi o powierzchni do wykorzystania w połączeniu z pomiarami meteorologicznymi | II |
| Czynniki meteorologiczne | 21 | XX1996.MEM: Zawartość pliku zawierającego pomiary meteorologiczne (obowiązkowe) | II |
| Czynniki meteorologiczne | 22 | XX1996.MEO: Zawartość pliku zawierającego pomiary meteorologiczne (nieobowiązkowe) | II |
| Czynniki meteorologiczne | 23 | XX1996.MEC: Zawartość pliku z informacjami klimatycznymi (nieobowiązkowe) | II |
| Roztwór glebowy | 24 | XX1996.PSS: Zawartość zredukowanego pliku z danymi o powierzchni do wykorzystania w połączeniu z pomiarami roztworu glebowego | II |
| Roztwór glebowy | 25 | XX1996.SSM: Zawartość pliku zawierającego pomiary roztworu glebowego (obowiązkowe) | II |
| Roztwór glebowy | 26 | XX1996.SSO: Zawartość pliku zawierającego pomiary roztworu glebowego (nieobowiązkowe) | II |
| Runo leśne | 27 | XX1997.PLV: Zawartość zredukowanego pliku z danymi o powierzchni do wykorzystania w połączeniu z badaniem runa leśnego | II |
| Runo leśne | 28 | XX1996.VEM: Zawartość pliku z informacjami na temat runa leśnego | II |
| Opad ściółki | 29 | XX1996.LFP: Zawartość zredukowanego pliku z danymi o powierzchni do wykorzystania w połączeniu z badaniem opadu ściółki | II |
| Opad ściółki | 30 | XX2002.LFM: Zawartość pliku z informacjami na temat analizy opadu ściółki (obowiązkowe) | II |
| Opad ściółki | 31 | XX2002.LFO: Zawartość pliku z informacjami na temat analizy opadu ściółki (nieobowiązkowe) | II |
| Ozon | 32 | XX2000.pac: Jakość otaczającego powietrza: Ozon | II |
| Ozon | 33 | XX2000.pps: Jakość otaczającego powietrza: Ozon | II |
| Ozon | 34 | XX2000.aqm: Jakość otaczającego powietrza: Ozon | II |
| Uszkodzenia spowodowane przez ozon | 35 | XX2004.PLL: Ocena uszkodzeń spowodowanych przez ozon | II |
| Uszkodzenia spowodowane przez ozon | 36 | XX2004.LTF: Ocena uszkodzeń spowodowanych przez ozon | II |
| Uszkodzenia spowodowane przez ozon | 37 | XX2004.LSS: Ocena uszkodzeń spowodowanych przez ozon | II |
| Fenologia | 38 | XX2004.PLP: Formularz rejestracji drzew wybranych do intensywnego monitorowania zjawisk fenologicznych | II |
| Fenologia | 39 | XX2004.PHE: Zjawiska fenologiczne oraz zdarzenia biotyczne i abiotyczne (niszczące) (poziom powierzchni - ekstensywne) | II |
| Fenologia | 40 | XX2004.PHI: Rejestracja zjawisk fenologicznych oraz zdarzeń biotycznych i abiotycznych (niszczących) (poziom drzewa - intensywne) | II |
Formularze:
[Formularze są dostępne wyłącznie w formacie programu Excel].
LISTA KODÓW I OBJAŚNIENIA DLA DANYCH Z BADAŃ RZĘDU I ORAZ RZĘDU II
Ogólne informacje o powierzchni
1) Kraj
01: Francja
02: Belgia
03: Niderlandy
04: Niemcy
05: Włochy
06: Zjednoczone Królestwo
07: Irlandia
08: Dania
09: Grecja
10: Portugalia
11: Hiszpania
12: Luksemburg
13: Szwecja
14: Austria
15: Finlandia
50: Szwajcaria
51: Węgry
52: Rumunia
53: Polska
54: Słowacja
55: Norwegia
56: Litwa
57: Chorwacja
58: Republika Czeska
59: Estonia
60: Słowenia
61: Mołdawia
62: Rosja
63: Bułgaria
64: Łotwa
66: Cypr
2) Numer powierzchni obserwacyjnej
Numer powierzchni obserwacyjnej odpowiada unikatowemu numerowi nadanemu stałej powierzchni podczas dokonywania wyboru lub jej zakładania.
3) Data obserwacji, oceny, analizy
Daty należy uzupełniać w następującej kolejności: dzień, miesiąc i rok:
| Dzień | Miesiąc | Rok |
| 08 | 09 | 04 |
4) Współrzędne szerokości/długości geograficznej
Należy podać wszystkie sześć cyfr współrzędnych szerokości i długości geograficznej środka powierzchni obserwacyjnej, np.:
| +/- | Stopnie | Minuty | Sekundy | ||||
| szerokość geograficzna | + | 5 | 0 | 1 | 0 | 2 | 7 |
| długość geograficzna | - | 0 | 1 | 1 | 5 | 3 | 2 |
Pierwsze pole służy do wskazania znaku współrzędnej: + lub -.
5) Zaopatrzenie w wodę głównych gatunków (wartość szacunkowa)
1: niewystarczająca
2: wystarczająca
3: nadmierna
6) Rodzaj próchnicy
1: mull
2: moder
3: mor
4: anmor
5: torf
6: pozostałe
7: butwina
7) Wysokość
1 ≤ 50 m
2 51-100 m
3 101-150 m
4 151-200 m
5 201-250 m
6 251-300 m
7 301-350 m
8 351-400 m
9 401-450 m
10 451-500 m
11 501-550 m
12 551-600 m
13 601-650 m
14 651-700 m
15 701-750 m
16 751-800 m
17 801-850 m
18 851-900 m
19 901-950 m
20 951-1.000 m
21 1.001-1.050 m
22 1.051-1.100 m
23 1.101-1.150 m
24 1.151-1.200 m
25 1.201-1.250 m
26 1.251-1.300 m
27 1.301-1.350 m
28 1.351-1.400 m
29 1.401-1.450 m
30 1.451-1.500 m
31 1.501-1.550 m
32 1.551-1.600 m
33 1.601-1.650 m
34 1.651-1.700 m
35 1.701-1.750 m
36 1.751-1.800 m
37 1.801-1.850 m
38 1.851-1.900 m
39 1.901-1.950 m
40 1.951-2.000 m
41 2.001-2.050 m
42 2.051-2.100 m
43 2.101-2.150 m
44 2.151-2.200 m
45 2.201-2.250 m
46 2.251-2.300 m
47 2.301-2.350 m
48 2.351-2.400 m
49 2.401-2.450 m
50 2.451-2.500 m
51 > 2.500 m
8) Orientacja
1: N
2: NE
3: E
4: SE
5: S
6: SW
7: W
8: NW
9: brak
9) Średni wiek panującego piętra (w latach)
1: ≤ 20
2: 21-40
3: 41-60
4: 61-80
5: 81-100
6: 101-120
7: > 120
8: Drzewostany nieregularne
10) Jednostki glebowe
Fluvisols
101 Eutric Fluvisols
102 Calcaric Fluvisols
103 Dystric Fluvisols
104 Mollic Fluvisols
105 Umbric Fluvisols
106 Thionic Fluvisols
107 Salic Fluvisols
Gleysols
108 Eutric Gleysols
109 Calcic Gleysols
110 Dystric Gleysols
111 Andic Gleysols
112 Mollic Gleysols
113 Umbric Gleysols
114 Thionic Gleysols
115 Gelic Gleysols
Regosols
116 Eutric Regosols
117 Calcaric Regosols
118 Gypsic Regosols
119 Dystric Regosols
120 Umbric Regosols
121 Gelic Regosols
Leptosols
122 Eutric Leptosols
123 Dystric Leptosols
124 Rendzic Leptosols
125 Mollic Leptosols
126 Umbric Leptosols
127 Lithic Leptosols
128 Gelic Leptosols
Arenosols
129 Haplic Arenosols
130 Cambic Arenosols
131 Luvic Arenosols
132 Ferralic Arenosols
133 Albic Arenosols
134 Calcaric Arenosols
135 Gleyic Arenosols
Andosols
136 Haplic Andosols
137 Mollic Andosols
138 Umbric Andosols
139 Vitric Andosols
140 Gleyic Andosols
141 Gelic Andosols
Vertisols
142 Eutric Vertisols
143 Dystric Vertisols
144 Calcic Vertisols
145 Gypsic Vertisols
Cambisols
146 Eutric Cambisols
147 Dystric Cambisols
148 Humic Cambisols
149 Calcaric Cambisols
150 Chromic Cambisols
151 Vertic Cambisols
152 Ferralic Cambisols
153 Gleyic Cambisols
154 Gelic Cambisols
Calcisols
155 Haplic Calcisols
156 Luvic Calcisols
157 Petric Calcisols
Gypsisols
158 Haplic Gypsisols
159 Calcic Gypsisols
160 Luvic Gypsisols
161 Petric Gypsisols
Solonetz
162 Haplic Solonetz
163 Mollic Solonetz
164 Calcic Solonetz
165 Gypsic Solonetz
166 Stagnic Solonetz
167 Gleyic Solonetz
Solonchaks
168 Haplic Solonchaks
169 Mollic Solonchaks
170 Calcic Solonchaks
171 Gypsic Solonchaks
172 Sodic Solonchaks
173 Gleyic Solonchaks
174 Gelic Solonchaks
Kastanozems
175 Haplic Kastanozems
176 Luvic Kastanozems
177 Calcic Kastanozems
178 Gypsic Kastanozems
Chernozems
179 Haplic Chernozems
180 Calcic Chernozems
181 Luvic Chernozems
182 Glossic Chernozems
183 Gleyic Chernozems
Phaeozems
184 Haplic Phaeozems
185 Calcaric Phaeozems
186 Luvic Phaeozems
187 Stagnic Phaeozems
188 Gleyic Phaeozems
Greyzems
189 Haplic Greyzems
190 Gleyic Greyzems
Luvisols
191 Haplic Luvisols
192 Ferric Luvisols
193 Chromic Luvisols
194 Calcic Luvisols
195 Vertc Luvisols
196 Albic Luvisols
197 Stagnic Luvisols
198 Gleyic Luvisols
Lixisols
199 Haplic Lixisols
200 Ferric Lixisols
201 Plinthic Lixisols
202 Albic Lixisols
203 Stagnic Lixisols
204 Gleyic Lixisols
Planosols
205 Eutric Planosols
206 Dystric Planosols
207 Mollic Planosols
208 Umbric Planosols
209 Gelic Planosols
Podzoluvisols
210 Eutric Podzoluvisols
211 Dystric Podzoluvisols
212 Stagnic Podzoluvisols
213 Gleyic Podzoluvisols
214 Gelic Podzoluvisols
Podzols
215 Haplic Podzols
216 Cambic Podzols
217 Ferric Podzols
218 Carbic Podzols
219 Gleyic Podzols
220 Gelic Podzols
Acrisols
221 Haplic Acrisols
222 Ferric Acrisols
223 Humic Acrisols
224 Plinthic Acrisols
225 Gleyic Acrisols
Alisols
226 Haplic Alisols
227 Ferric Alisols
228 Humic Alisols
229 Plinthic Alisols
230 Stagnic Alisols
231 Gleyic Alisols
Nitisols
232 Haplic Nitisols
233 Rhodic Nitisols
234 Humic Nitisols
Ferralsols
235 Haplic Ferralsols
236 Xanthic Ferralsols
237 Rhodic Ferralsols
238 Humic Ferralsols
239 Geric Ferralsols
240 Plinthic Ferralsols
Plinthosols
241 Eutric Plinthosols
242 Dystric Plinthosols
243 Humic Plinthosols
244 Albic Plinthosols
Histosols
245 Folic Histosols
246 Terric Histosols
247 Fibric Histosols
248 Thionic Histosols
249 Gelic Histosols
Anthrosols
250 Aric Anthrosols
251 Fimic Anthrosols
252 Cumulic Anthrosols
253 Urbic Anthrosols
11) Całkowita wielkość powierzchni, wielkość podpowierzchni
Całkowitą wielkość powierzchni lub rozmiar podpowierzchni należy podać z dokładnością do 0,0001 ha.
12) Liczba drzew na całej powierzchni
Próba drzew w badaniach obu rzędów obejmuje wszystkie gatunki drzew, pod warunkiem że drzewa mają minimalną wysokość 60 cm.
13) Wartość szacunkowa wydajności
Wartość szacunkowa wydajności składa się z szacunkowej wartości względnej i bezwzględnej.
Bezwzględną wartość szacunkową stanowi średnia szacunkowa wydajność z całego czasu życia drzewostanu. Wydajność względna wskazuje, czy szacunkową wydajność bezwzględną należy uznać za niską, w normie lub wysoką dla danego drzewostanu. Należy stosować następujące kody:
| Kod wydajności bezwzględnej | Kod wydajności względnej |
| 0 = 0,0-2,5 m3 na hektar rocznie | 1 = niska |
| 1 = 2,5-7,5 m3 na hektar rocznie | 2 = w normie |
| 2 = 7,5-12,5 m3 na hektar rocznie | 3 = wysoka |
| 3 = 12,5-17,5 m3 na hektar rocznie | |
| 4 = 17,5-22,5 m3 na hektar rocznie | |
| 5 = > 22,5 m3 na hektar rocznie |
14) Inne uwagi
W tej rubryce podaje się istotne informacje dotyczące powierzchni.
Ogólne informacje o rzędzie drzew
15) Numer drzewa próbnego
Numerem drzewa jest numer, który został przypisany drzewu podczas zakładania powierzchni.
16) Gatunki (odniesienie do Flora Europaea)
Liściaste (* = gatunki do wykorzystania przy inwentaryzacji ulistnienia)
001: Acer campestre *
002: Acer monspessulanum *
003: Acer opalus
004: Acer platanoides
005: Acer pseudoplatanus *
006: Alnus cordata *
007: Alnus glutinosa *
008: Alnus incana
009: Alnus viridis
010: Betula pendula *
011: Betula pubescens *
012: Buxus sempervirens
013: Carpinus betulus *
014: Carpinus orientalis
015: Castanea sativa (C. vesca) *
016: Corylus avellana *
017: Eucalyptus sp. *
018: Fagus moesiaca *
019: Fagus orientalis
020: Fagus sylvatica *
021: Fraxinus angustifolia spp. oxycarpa (F. oxyphylla) *
022: Fraxinus excelsior *
023: Fraxius ornus *
024: Ilex aquifolium
025: Juglans nigra
026: Juglans regia
027: Malus domestica
028: Olea europaea *
029: Ostrya carpinifolia *
030: Platanus orientalis
031: Populus alba
032: Populus canescens
033: Populus hybrides *
034: Populus nigra *
035: Populus tremula *
036: Prunus avium *
037: Prunus dulcis (Amygdalus communis)
038: Prunus padus
039: Prunus serotina
040: Pyrus communis
041: Quercus cerris *
042: Quercus coccifera (Q. calliprinos) *
043: Quercus faginea *
044: Quercus frainetto (Q. conferta) *
045: Quercus fruticosa (Q. lusitanica)
046: Quercus ilex *
047: Quercus macrolepis (Q. aegilops)
048: Quercus petraea *
049: Quercus pubescens *
050: Quercus pyrenaica (Q. toza) *
051: Quercus robur (Q. peduculata) *
052: Quercus rotundifolia *
053: Quercus rubra *
054: Quercus suber *
055: Quercus trojana
056: Robinia pseudoacacia *
057: Salix alba
058: Salix caprea
059: Salix cinerea
060: Salix eleagnos
061: Salix fragilis
062: Salix sp.
063: Sorbus aria
064: Sorbus aucuparia
065: Sorbus domestica
066: Sorbus torminalis
067: Tamarix africana
068: Tilia cordata
069: Tilia platyphyllos
070: Ulmus glabra (U. scabra, U. montana)
071: Ulmus laevis (U. effusa)
072: Ulmus minor (U. campestris, U. carpinifolia)
073: Arbutus unedo
074: Arbutus andrachne
075: Ceratonia siliqua
076: Cercis siliquastrum
077: Erica arborea
078: Erica scoparia
079: Erica manipuliflora
080: Laurus nobilis
081: Myrtus communis
082: Phillyrea latifolia
083: Phillyrea angustifolia
084: Pistacia lentiscus
085: Pistacia terebinthus
086: Rhamnus oleoides
087: Rhamnus alaternus
099: Inne drzewa liściaste
Iglaste (* = gatunki do wykorzystania przy inwentaryzacji igliwia)
100: Abies alba *
101: Abies borisii-regis *
102: Abies cephalonica *
103: Abies grandis
104: Abies nordmanniana
105: Abies pinsapo
106: Abies procera
107: Cedrus atlantica
108: Cedrus deodara
109: Cupressus lusitanica
110: Cupressus sempervirens
111: Juniperus communis
112: Juniperus oxycedrus *
113: Juniperus phoenicea
114: Juniperus sabina
115: Juniperus thurifera *
116: Larix decidua *
117: Larix kaempferi (L. leptolepis)
118: Picea abies (P. excelsa) *
119: Picea omorika
120: Picea sitchensis *
121: Pinus brutia *
122: Pinus canariensis
123: Pinus cembra
124: Pinus contorta *
125: Pinus halepensis *
126: Pinus heldreichii
127: Pinus leucodermis
128: Pinus mugo (P. montana)
129: Pinus nigra *
130: Pinus pinaster *
131: Pinus pinea *
132: Pinus radiata (P. insignis) *
133: Pinus strobus
134: Pinus sylvestris *
135: Pinus uncinata *
136: Pseudotsuga menziesii *
137: Taxus baccata
138: Thuya sp.
139: Tsuga sp.
199: Inne drzewa iglaste
Informacje dotyczące badania stanu korony i pomiarów przyrostowych
17) Defoliacja
Stopień defoliacji dla każdego drzewa próbnego wyrażony w procentach (w odstępach co 5 %) w porównaniu z drzewem o pełnym ulistnieniu. Stosuje się procent rzeczywisty.
0 = 0%
5 = 1-5 %
10 = 6-10 %
15 = 11-15 %
itd.
18) Kody odbarwienia
0: brak odbarwienia (0-10 %)
1: lekkie odbarwienie (11-25 %)
2: umiarkowane odbarwienie (26-60 %)
3: poważne odbarwienie (> 60 %)
4: drzewo martwe
19) Identyfikacja rodzaju uszkodzenia
W miarę możliwości należy podać dokładniejsze informacje na temat rodzaju uszkodzenia, np. w przypadku owadów: gatunek lub rodzina (np. "kornikowate").
20) Narażenie na oddziaływanie czynników zewnętrznych
1: brak szczególnego narażenia na odziaływanie czynników zewnętrznych (powierzchnia usytuowana w obrębie większego obszaru leśnego o rzeźbie terenu ukształtowanej słabo lub w niewielkim stopniu)
2: ograniczone narażenie na oddziaływanie czynników zewnętrznych (powierzchnie w pobliżu brzegu lasu, na zboczach itp.)
3: powierzchnie poważnie narażone na oddziaływanie czynników zewnętrznych (na szczytach gór itp.)
21) Usuwanie i obumieranie
Kod 0: drzewo żywe i nadające się do pomiaru (nowe, uwaga: kod ten różni się od braku wartości)
01 drzewo żywe, w obecnej i poprzedniej inwentaryzacji (dawniej puste)
02 nowe drzewo żywe
03 żywe drzewo (obecne, ale nie oceniane w poprzedniej inwentaryzacji)
Kod 1-: drzewo usunięte, którego nie ma
11 planowana utylizacja (jak w CC)
12 utylizacja z przyczyn biotycznych (jak w CC)
13 utylizacja z przyczyn abiotycznych (jak w CC)
14 ścięte, przyczyna nieznana
18 nieznana przyczyna zniknięcia (jak w CC)
Kod 2-: drzewo ciągle żywe i stojące, ale nie wykonano pomiarów korony drzewa ani pomiarów wysokości, nie powinno być wykorzystywane do obliczeń drzewostanu lub wzrostu
21 drzewo przekrzywione lub wiszące (jak w CC)
22 nie dotyczy, zamiast tego należy wykorzystać 24 lub 25
23 nie dotyczy
24 złamanie końcówki(-ek) drzewa (pędu)
25 drzewo nieujęte w próbie przyrostu wysokości
29 inne przyczyny, wyszczególnić
Kod 3-: drzewo stojące martwe (przynajmniej 1,3 m wysokości)
31 drzewo o nienaruszonej koronie, przyczyny biotyczne (jak w CC)
32 drzewo o nienaruszonej koronie, przyczyny abiotyczne (jak w CC)
33 uszkodzenie korony
34 uszkodzenie strzały, poniżej podstawy korony i powyżej 1,3 m
38 drzewo o nienaruszonej koronie, nieznana przyczyna obumarcia (jak w CC)
Kod 4-: drzewo powalone żywe lub martwe (wysokość poniżej 1,3 m lub strzała lub korona dotyka ziemi w jednym miejscu)
41 przyczyny abiotyczne (jak w CC)
42 przyczyny biotyczne (jak w CC)
48 nieznana przyczyna (jak w CC)
Uwagi:
- klasa 22 jest stosowana tylko w krajach, które nie rejestrują drzew z uszkodzeniami korony powyżej 50 %
- klasa 23 jest wyłącznie stosowana w krajach, które ograniczają pobieranie próbek do klas Krafta 1, 2 i 3
22) Klasa drzewostanu
1 pojedyncze drzewa górujące (włączając w to drzewa wolnostojące) - drzewa z górną koroną wystającą ponad główny poziom okapu lasu
2 drzewa panujące - drzewa z koronami tworzącymi główny poziom okapu lasu
3 drzewa współpanujące - drzewa sięgające do głównego poziomu okapu i otrzymujące światło z góry, ale krótsze niż 1 lub 2
4 opanowane - drzewa z koronami poniżej głównego poziomu okapu, nieotrzymujące bezpośredniego światła z góry
23) Zwartość korony
1: korona znacznie odkształcona (z powodu zacienienia lub z przyczyn fizycznych) z jednej strony
2: korona znacznie odkształcona (z powodu zacienienia lub z przyczyn fizycznych) z dwóch stron
3: korona znacznie odkształcona (z powodu zacienienia lub z przyczyn fizycznych) z trzech stron
4: korona znacznie odkształcona (z powodu zacienienia lub z przyczyn fizycznych) z czterech stron
5: korona rozwinięta w pełnym oświetleniu lub bez śladu skutków zacienienia
6: drzewa opanowane
24) Widoczność
1: widoczna jest cała korona
2: korona widoczna tylko częściowo
3: korona widoczna tylko przy oświetleniu od tyłu (tj. w konturach)
4: korona niewidoczna
25) Pierśnica (DBH)
Pierśnica (na wys. 1,30 m) wraz z korą z dokładnością do 0,1 cm
Jeśli korzysta się ze średnicomierza, należy podać jedną wartość. Jeśli wykorzystuje się suwmiarkę, należy ustalić i zawrzeć w sprawozdaniu maksymalną i minimalną średnicę z uwzględnieniem kory (średnica 1 i średnica 2).
26) Kora
Grubość kory na wysokości 1,30 m wyrażona w centymetrach, z dokładnością do jednego miejsca po przecinku.
27) Wysokość drzewa
Wysokość drzewa wyrażona w metrach i zaokrąglona z dokładnością do 0,1 m.
28) Miąższość drzewa
Miąższość drzewa można oszacować na podstawie zmierzonej średnicy (średnic) oraz wysokości, z wykorzystaniem lokalnie znanych współczynników lub aktualnych tabel miąższości. Miąższość drzewa należy wyrazić w metrach sześciennych
(m3) z dokładnością do trzech miejsc po przecinku.
29) Wysokość do korony drzewa
Wysokość do korony drzewa zaokrągloną z dokładnością do 0,1 m ustala się do wysokości najniższej żywej gałęzi, z pominięciem pędów odroślowych.
30) Długość korony drzewa
Długość korony drzewa zaokrągloną z dokładnością do 0,1 m ustala się od końca pnia do najniższej żywej gałęzi, z pominięciem pędów odroślowych.
31) Szerokość korony drzewa
Średnią szerokość korony drzewa ustala się, obliczając średnią z co najmniej czterech promieni korony, pomnożonych przez dwa, zaokrąglając ją z dokładnością do 0,1 m.
32) Średnica pod korą
Rzeczywistą średnicę pod korą oblicza się, odejmując szerokość kory po obu stronach drzewa od średnicy drzewa mierzonej z uwzględnieniem kory. Rzeczywistą średnicę pod korą sprzed pięciu lat oblicza się, odejmując przyrost w ostatnich pięciu latach po obu stronach drzewa od średnicy drzewa pod korą. Średnica drzewa pod korą wyrażana jest z dokładnością do 0,1 cm.
33) Powierzchnia poprzecznego przekroju drzew przypadająca na powierzchnię
Rzeczywista powierzchnia poprzecznego przekroju drzew przypadająca na powierzchnię obliczana jest jako całkowita powierzchnia poprzecznego przekroju wszystkich drzew występujących na tej powierzchni. Rzeczywista powierzchnia przekroju poprzecznego drzew sprzed pięciu lat obliczana jest na podstawie szacowanej średnicy pod korą wszystkich drzew sprzed pięciu lat. Powierzchnia poprzecznego przekroju drzew przypadająca na powierzchnię wyrażana jest z dokładnością do 0,1 m2.
34) Miąższość przypadająca na powierzchnię
Rzeczywista miąższość przypadająca na powierzchnię obliczana jest jako całkowita miąższość wszystkich drzew na powierzchni. Rzeczywista miąższość sprzed pięciu lat obliczana jest na podstawie szacowanej średnicy pod korą wszystkich drzew sprzed pięciu lat. Miąższość przypadająca na powierzchnię wyrażana jest z dokładnością do 0,1 m3.
35) Trzebieże
Należy wskazać (tak = 1, nie = 0), czy w okresie pięciu lat między terminami, w których ustalana jest średnica drzewa, powierzchnia przekroju poprzecznego oraz miąższość przypadająca na powierzchnię, miała miejsce trzebież. Szczegóły dotyczące trzebieży należy opisać jak najdokładniej w części dodatkowej (w tym metodę trzebieży, rok jej przeprowadzenia, intensywność trzebieży wyrażoną liczbą drzew, powierzchnią przekroju poprzecznego/ha, miąższość/ha).
Informacje dotyczące pomiarów składu chemicznego listowia i oceny opadu ściółki leśnej
36) Kod próbki
Kod próbki dla inwentaryzacji ulistnienia składa się z kodu gatunku drzewa (patrz: objaśnienia pkt 15), po którym następuje (po kropce) kod listowia/igliwia roku bieżącego (= 0) lub w przypadku igieł ubiegłorocznych (rok bieżący + 1) stosuje się kod (1), np. próbka zeszłorocznego igliwia gatunku Picea abies (118) ma kod: 118.1.
37) Numery drzewa, z którego pobierana jest próbka
Ponieważ do pobierania niektórych próbek (do oceny listowia, przyrostu) konieczne jest wykorzystanie drzew znajdujących poza powierzchnią (lub podpowierzchnią), należy zastosować numerację specjalną. Numeracja tych drzew rozpoczynać się będzie od litery (F = ulistnienie, R = analiza przyrostu pierścieni drzew za pomocą wierceń, D = analiza pniowa), po których następować będzie liczba porządkowa (np. F001). Numery należy podać w sprawozdaniu.
38) Masa 100 liści lub 1.000 igieł
Masę 100 liści lub 1.000 igieł (wysuszonych w suszarce) określa się w gramach.
Informacje odnoszące się do monitorowania depozycji i monitorowania meteorologicznego
39) Kod próbnika
Do próbników roztworu osadzania opadów stosuje się następujące kody:
1: opady na powierzchnię gruntu (throughfall)
2: osadzanie całkowite
3: osadzanie tylko na mokro
4: spływ po pniu (stemflow)
5: mgła
6: zamarznięta mgła (szron)
7: stężenie w powietrzu
9: inne
Szczegółowe informacje dotyczące przyrządów określa załącznik do dokumentu zawierającego informacje ogólne.
40) Liczba próbek
Całkowita pobrana liczba próbek dzielona jest przez powierzchnię spływu kolektora(-ów) i jest podawana w milimetrach.
41) Data rozpoczęcia oraz zakończenia okresu monitorowania
Data rozpoczęcia i zakończenia każdego okresu monitorowania podawana jest na formularzach, przy użyciu tego samego formatu, jak w przypadku daty obserwacji, oceny i analizy.
Okres monitorowania składa się z jednego lub więcej okresów dokonywania pomiarów. Okresy dokonywania pomiarów w ramach jednego okresu monitorowania powinny mieć tę samą długość. Minimalna długość okresu dokonywania pomiarów wynosi jeden tydzień, a maksymalna jeden miesiąc.
W przypadku konieczności stosowania różnych okresów dokonywania pomiarów w ciągu roku (np. co tydzień w lecie i co miesiąc w zimie), należy określić dwa oddzielne okresy monitorowania i w formularzach przedstawiać ich wyniki oddzielnie.
42) Liczba okresów dokonywania pomiarów
Liczba okresów dokonywania pomiarów w każdym okresie monitorowania jest przedstawiona w formularzach.
43) Okres dokonywania pomiarów
Podaje się numer okresu dokonywania pomiarów, w którym została pobrana próbka. Co roku (około 1 stycznia) rozpoczyna się nowa seria okresów dokonywania pomiarów. Jeżeli przed analizą łączone są próbki próby z kilku okresów dokonywania pomiarów, w załączniku do dokumentu zawierającego informacje ogólne podaje się dokładne dane szczegółowe dotyczące mieszania. Do wskazania okresu analizowanego stosuje się numer pierwszego okresu dokonywania pomiarów (np. jeżeli do analizy łączy się próbki próby z okresu 9, 10, 11 i 12 w jedną próbkę, to tej próbce próby nadaje się numer okresu 9).
Parametry poddawane ocenie w kodzie powierzchni/przyrządu
Wszystkim przyrządom, które są założone na powierzchni lub w jej pobliżu, należy nadać kod powierzchni obserwacyjnej/przyrządu. Ten kod składa się z numeru powierzchni (do czterech cyfr) i kolejnego numeru dla wszystkich przyrządów (maksymalnie 99). W przypadku wymiany lub dodania przyrządów, stosowane są nowe kody. (np. piąty przyrząd na powierzchni 1234 otrzyma zatem kod 1.234,05).
44) Położenie przyrządu
Podane jest położenie przyrządu:
S: przyrząd jest położony w danym miejscu, tj. w (strefie buforowej) powierzchni. Sytuacja taka może wystąpić pod okapem, powyżej okapu lub w glebie obszaru lasu
F: przyrząd położony jest na (pobliskiej) otwartej powierzchni na obszarze lasu
W: przyrząd położony jest na stacji meteorologicznej (na ogół poza obszarem lasu)
O: przyrząd położony jest gdzie indziej
45) Zmienne
Określenie zmiennej, która jest mierzona za pomocą przyrządu
AT = temperatura powietrza (air temperature)
PR = opady atmosferyczne (precipitation)
RH = wilgotność względna (relative humidity)
WS = prędkość wiatru (wind speed)
WD = kierunek wiatru (wind direction)
SR = promieniowanie słoneczne (solar radiation)
UVb = promieniowanie ultrafioletowe typu B (UVb radiation)
TF = opady na powierzchnię gruntu (throughfall)
SF = spływ po pniu (stemflow)
ST = temperatura gleby (soil temperature)
MP = potencjał kapilarny w glebie (matric potential in the soil)
WC = zawartość wody w glebie (water content in the soil)
XX = kody użyte dla opisu dodatkowych parametrów można wskazać w sprawozdaniu towarzyszącym danym (STD)
Informacje dotyczące przyrządu
46) Położenie pionowe
Położenie pionowe (wysokość lub głębokość) przyrządów zostanie podane w metrach ze znakiem plus (= wysokość nad poziomem gruntu) lub minus (głębokość poniżej poziomu gruntu) w formacie plus/minus i dwie cyfry oraz jedna część dziesiętna po przecinku (+/- 99,9).
47) Kod przyrządu
Dla urządzeń do pobierania próbek i metod rejestracji danych będą stosowane następujące kody:
10: ręczny odczyt i rejestracja na papierze
20: mechaniczna rejestracja (ręczny odczyt i rejestracja na papierze)
30: bezpośrednia rejestracja na papierze
40: rejestracja cyfrowa (indywidualnie)
50: rejestracja cyfrowa (zintegrowane urządzenie do rejestracji danych)
Szczegółowe informacje o urządzeniach zostaną podane w sprawozdaniu towarzyszącym danym (STD).
48) Odstęp czasu między pomiarami (tylko urządzenia automatyczne)
Odstęp czasu między dwoma kolejnymi pomiarami podaje się w sekundach.
49) Okres między zapisem rejestrowym danych (tylko urządzenia automatyczne)
Odstęp czasu między dwoma kolejnymi zapisami rejestrowymi danych podaje się w minutach.
50) Opad atmosferyczny i opad na powierzchnię gruntu
Opad atmosferyczny podaje się jako sumę dobową, w formacie do czterech cyfr i jednej części dziesiętnej po przecinku (9999,9).
51) Temperatura (powietrze i gleba)
Temperatura będzie podawana w °C, w formacie plus/minus i dwie cyfry oraz jedna część dziesiętna po przecinku (+/- 99,9). Należy przedstawić średnie wartości dobowe oraz wartości minimalne i maksymalne.
52) Wilgotność względna
Wilgotność względną należy podawać jako średnią dobową, minimalną i maksymalną wartość osiągniętą podczas doby, w formacie trzech cyfr i jednej części dziesiętnej po przecinku (999,9).
53) Prędkość wiatru
Prędkość wiatru należy podawać jako średnią dobową i maksymalną wartość osiągniętą podczas doby, w formacie dwóch cyfr i jednej części dziesiętnej po przecinku (99,9).
54) Kierunek wiatru
Jako kierunek wiatru zostanie podany kierunek przeważający w danym dniu. Różę wiatrów dzieli się na osiem części po 45°, rozpoczynając od 22,5° w kierunku NE (= 45°), E (= 90°), SE (= 135°)... N (= 0°). Najczęstszy kierunek wiatru zostanie podany jako wartość średnia.
55) Promieniowanie słoneczne i ultrafioletowe typu B
Promieniowanie słoneczne i promieniowanie ultrafioletowe typu B podaje się jako średnią dobową, w formacie maksymalnie czterech cyfr i jednej części dziesiętnej po przecinku (9999,9).
56) Spływ po pniu
Spływ po pniu należy obliczać w oparciu o mm opadu i podaje się jako sumę dobową, w formacie maksymalnie czterech cyfr i jednej części dziesiętnej po przecinku (9999,9).
57) Potencjał kapilarny w glebie
Potencjał kapilarny podaje się w hPa jako średnią dobową, minimalną i maksymalną wartość osiągniętą podczas doby, w formacie maksymalnie czterech cyfr i jednej części dziesiętnej po przecinku (9999,9).
58) Zawartość wody w glebie
Zawartość wody w glebie podaje się w procentach objętościowych, jako średnią dobową, minimalną i maksymalną wartość osiągniętą podczas doby, w formacie maksymalnie dwóch cyfr i jednej części dziesiętnej po przecinku (99,9).
59) Kompletność
Kompletność to wskaźnik procedur objęcia pomiarami i przechowywania danych, podaje się go w procentach w formacie do trzech cyfr (100 % = kompletne).
Informacja w odniesieniu do monitorowania roztworu glebowego
60) Numer próbnika
Próbniki na powierzchni należy ponumerować w sposób stały (1-99).
61) Kod próbnika
Do próbników roztworu glebowego stosuje się następujące kody:
1: lizymetr
2: lizymetr przesączania zerowego
3: odwirowywanie
4: ekstrakcja nasycenia
62) Głębokość pobierania próbek
Głębokość pobierania próbek w metrach poniżej powierzchni (np. - 0,40)
Informacje dotyczące oceny runa leśnego
63) Numer powierzchni/badania
Dla każdej pory (każdego dnia) i sytuacji (wewnątrz lub na zewnątrz ogrodzenia), kiedy prowadzona jest ocena runa leśnego na danej powierzchni, podany jest numer badania. Unikatowy numer powierzchni/badania jest tworzony poprzez połączenie numeru powierzchni z numerem badania.
64) Ogrodzenie
Ponieważ na zewnątrz i wewnątrz ogrodzenia mogą występować bardzo duże różnice, jeśli chodzi o roślinność, podjęto decyzję, że badanie roślinności runa leśnego będzie odbywać się na zewnątrz ogrodzenia. Jeśli prowadzone jest badanie w obrębie ogrodzenia, należy je zaznaczyć jako oddzielne badanie i należy podać kod ogrodzenia:
1 = tak, badanie wewnątrz ogrodzenia,
2 = nie, badanie było na zewnątrz ogrodzenia.
65) Całkowity obszar, na którym pobierane są próbki próby
Całkowity obszar pobierania próbek jest podawany w m2, maksymalnie cztery cyfry. W sprawozdaniu towarzyszącym badaniom (lub STD-Q) należy podać dokładne dane o liczbie powtórzeń, położenia/orientacji powierzchni z roślinnością gruntową i wielkości tych powierzchni.
66) Wysokość i pokrycie warstwami
Średnią wysokość i szacowane pokrycie całkowite warstwą runa, warstwą krzewów, warstwą zielną i warstwą mszystą należy podawać w następujący sposób:
| Wysokość (m) | Pokrycie (%) | |
| Całkowita warstwa roślinności gruntowej | * | |
| Warstwa krzewów | * | * |
| Warstwa zielna | * | * |
| Warstwa mszysta | * | |
| * = należy podać. |
Średnią wysokość warstw należy podać w metrach, w formacie jednej cyfry i dwóch części dziesiętnych po przecinku (9,99). Szacowane pokrycie podaje się w % całkowitego obszaru, z którego pobierane są próbki próby.
67) Warstwy
Definiuje się następujące warstwy:
1 = warstwa drzew (tylko zdrewniałe, wraz z roślinami pnącymi), wysokość > 5 m
2 = warstwa krzewów (tylko zdrewniałe, wraz z roślinami pnącymi), wysokość > 0,5 m
3 = warstwa zielna (wszystkie niezdrewniałe i zdrewniałe), wysokość < 0,5m
4 = warstwa mszysta (np. mszaki żyjące na powierzchni gleby i porosty).
Siewki i zgryzane drzewa poniżej 0,5 m powinny być traktowane jako część warstwy zielnej.
68) Kod gatunku
Należy używać kodu gatunku, który składa się z trzech grup kodów numerycznych oznaczających rodzinę, rodzaj i gatunek, które są oddzielone kropkami (.). Większość kodów składa się z trzech cyfr.
69) Pokrycie gatunkami roślin
Kraje mają swobodę w ocenie zagęszczenia/pokrycia gatunkami roślin. Dane o pokryciu podaje się w %, podając trzy cyfry i dwie części dziesiętne po przecinku (999,99). W STD należy podać pełne metody ocen oraz zamianę na %.
Informacje odnoszące się do uszkodzeń spowodowanych przez ozon
70) Punktacja i definicja udziału procentowego liści z objawami na gałęzi, na której jest około 30 liści
0 brak uszkodzeń, żaden z liści nie jest uszkodzony
1 1 % - 5 % liści wykazuje uszkodzenia ozonowe
2 6 % - 50 % liści wykazuje uszkodzenia ozonowe
3 51 % - 100 % liści wykazuje uszkodzenia ozonowe
71) Punktacja i definicja punktacji dla widocznego uszkodzenia spowodowanego przez ozon, tak jak jest to wyrażone w odnośnych latach tworzenia się igieł dla gałęzi gatunków iglastych zebranych z poszczególnych okresów
0 nie ma uszkodzeń
1 zmienione jest 1-5 % powierzchni
2 zmienione jest 6-50 % powierzchni
3 zmienione jest 51-100 % powierzchni
72) Kod i definicja dla klasyfikacji warunków wilgotności gleby w obrębie LESS i podpowierzchni
1 podmokłe lub wilgotne (strefy nadbrzeżne i podmokłe lub wilgotne obszary wzdłuż strumieni, łąk lub tereny denne)
2 umiarkowanie suche (użytki zielone lub łąki oraz stoki północne lub wschodnie)
3 bardzo suche (odsłonięte krawędzie skaliste)
Informacje odnoszące się do obserwacji fenologicznych
73) Kody zdarzeń monitorowanych i zjawisk fenologicznych
1 wygląd igieł lub rozwinięcie się liści
2 wilki/wtórne zrzucanie liści
3 kwitnienie
4 zmiany koloru
5 opad liści/igieł
6 istotne oznaki uszkodzenia liści lub korony (np. liście zgryzione lub ogołocone części korony)
7 inne uszkodzenia (złamania, drzewa wykorzenione)
74) Występowanie zdarzeń i zjawisk
0 = 0 %
1 = > 0-33 %
2 = > 33-66 %
3 = > 66 - < 100 %
4 = 100 %
W przypadku zaobserwowania istotnych oznak uszkodzenia liści lub korony (kod zdarzenia 6) lub innych uszkodzeń (kod zdarzenia 7), należy przeprowadzić dodatkową ocenę zgodnie z podręcznikiem w sprawie stanu korony i wytycznymi do oceny przyczyny uszkodzenia.
75) Obserwowane części korony
1 = szczyt korony
2 = środek korony
3 = szczyt i środek korony
76) Fazy kwitnienia
Liczba kwiatów męskich, które są w opisywanym etapie lub już przeszły przez ten etap, powinna być zapisana przy użyciu następującej klasyfikacji:
0 = faza jest nieobecna
1 = faza jest obecna (np. trzy lub więcej kwiatostany męskie (pręcikowe)
77) Wygląd igieł, rozwinięcie liści, kolory jesienne i opad liści
Proporcja igieł lub liści widocznej części korony, które są w opisywanym etapie lub już przeszły przez ten etap, powinna być zapisana przy użyciu następującej klasyfikacji:
0 = 0 %
1 = > 0-33 %
2 = > 33-66 %
3 = > 66 - < 100 %
4 = 100 %
78) Tracenie zielonych liści
Tracenie zielonych liści spowodowane np. przez grad, silne wiatry, owady lub suszę powinno być rejestrowane przy użyciu następującej klasyfikacji [wg "zapisywanie (niszczących) zdarzeń biotycznych i abiotycznych", ale na poziomie pojedynczego drzewa]:
0 = 0 %
1 = > 0-33 %
2 = > 33-66 %
3 = > 66 - < 100 %
4 = 100
79) Uszkodzenia igieł, liści lub kwiatów przez mróz
Uszkodzenia igieł, liści lub kwiatów spowodowane przez późne przymrozki wiosną powinny być zapisywane przy pomocy następującej klasyfikacji:
0 = 0
1 = > 0-33 %
2 = > 33-66 %
3 = > 66 - < 100 %
4 = 100 %
W przypadku zaobserwowania istotnych oznak uszkodzenia liści lub korony (kod zdarzenia 6) lub innych uszkodzeń (kod zdarzenia 7), należy przeprowadzić dodatkową ocenę zgodnie z podręcznikiem w sprawie stanu korony i wytycznymi do oceny przyczyny uszkodzenia.
Informacja odnosząca się do dodatkowych informacji na temat przyczyn uszkodzeń
80) Położenie w koronie
1: górna korona
2: dolna korona
3: łaty/gałęziami
4: cała korona
81) Uszkodzone części drzewa i położenie w koronie
| Część dotknięta objawami | Specyfikacja części dotkniętej objawami | Objaw | Specyfikacja objawu | Położenie w koronie | |||||
| Listowie/igliwie | 1 | Igliwie tegoroczne | 11 | Częściowo lub całkowicie zgryzione/brakujące | 01 | dziury lub częściowo zgryzione/brakujące | 31 | Górna korona | 1 |
| Starsze igliwie | 12 | nacięcia (dotknięte brzegi liści/igieł) | 32 | Dolna korona | 2 | ||||
| Igliwie każdego wieku | 13 | całkowicie zgryzione/brakujące | 33 | Łaty/gałęziami | 3 | ||||
| Drzewa liściaste (włącznie z gat. zimozielonymi) | 14 | szkieletowe | 34 | ||||||
| zminowane | 35 | ||||||||
| przedwczesne opadanie | 36 | ||||||||
| Odbarwienie jasnozielone lub żółte | 02 | ogólnie | 37 | ||||||
| Odbarwienie czerwone do brązowego (włącznie z martwicą) | 03 | plamki, cętki | 38 | ||||||
| Brązowienie | 04 | marginalne | 39 | ||||||
| Inny kolor | 05 | paski | 40 | ||||||
| międzyżyłkowe | 41 | ||||||||
| końce, wierzchołkowe | 42 | ||||||||
| częściowe | 43 | ||||||||
| wzdłuż żyłek | 44 | ||||||||
| Microfilia (małe liście) | 06 | ||||||||
| Inna nienormalna wielkość | 07 | ||||||||
| Listowie/igliwie | Zniekształcenia | 08 | zwijanie się | 45 | |||||
| zginanie | 46 | ||||||||
| rolowanie | 47 | ||||||||
| skręcanie się szypułki | 48 | ||||||||
| składanie się | 49 | ||||||||
| galasy | 50 | ||||||||
| więdnięcie | 51 | ||||||||
| inne zniekształcenia | 52 | ||||||||
| Inny objaw | 09 | ||||||||
| Oznaki działalności owadów | 10 | czarne pokrycie na liściach | 53 | ||||||
| gniazdo | 54 | ||||||||
| owady dorosłe, larwy, nimfy, poczwarki, masy jajeczek | 55 | ||||||||
| Oznaki obecności grzybów | 11 | białe pokrycie na liściach | 56 | ||||||
| owocniki grzybów | 57 | ||||||||
| Inne oznaki | 12 | ||||||||
| Gałęzie/pędy i pąki | 2 | Pędy tegoroczne roku | 21 | Zgryzione/brakujące | 01 | Górna korona | 1 | ||
| Średnica < 2 cm (gałązki) | 22 | Złamane | 13 | Dolna korona | 2 | ||||
| Średnica 2 ≤ 10 cm | 23 | Martwe/obumierające | 14 | Łaty | 3 | ||||
| Średnica ≥ 10 cm | 24 | Przerwane | 15 | Cała korona | 4 | ||||
| Różne wielkości | 25 | Martwica | 16 | ||||||
| Wierzchołek głównego pędu | 26 | Rany, (odkorowanie, pęknięcia itd.) | 17 | odkorowanie | 58 | ||||
| Pąki | 27 | pęknięcia | 59 | ||||||
| inne rany | 60 | ||||||||
| Wypływ żywicy (drzewa iglaste) | 18 | ||||||||
| Strumienie śluzu (drzewa liściaste) | 19 | ||||||||
| Gnicie/murszenie | 20 | ||||||||
| Gałęzie/pędy i pąki | Zniekształcenia | 08 | więdnięcie | 51 | |||||
| zginanie, zwisanie, wykrzywianie | 61 | ||||||||
| rakowatości | 62 | ||||||||
| guzy | 63 | ||||||||
| czarcia miotła | 64 | ||||||||
| inne zniekształcenia | 52 | ||||||||
| Inny objaw | 09 | ||||||||
| Oznaki działalności owadów | 10 | wywiercone otwory, pył ze świdrowania | 65 | ||||||
| gniazdo | 54 | ||||||||
| białe kropki lub pokrycia | 66 | ||||||||
| owady dorosłe, larwy, nimfy, poczwarki, masy jajeczek | 55 | ||||||||
| Oznaki obecności grzybów | 11 | owocniki grzybów | 57 | ||||||
| Inne oznaki | 12 | ||||||||
| Strzała/podstawa pnia | 3 | Strzała korony | 31 | Rany, (odkorowanie, pęknięcia itd.) | 17 | odkorowanie | 58 | ||
| Pień drzewa | 32 | pęknięcia (pęknięcia mrozowe...) | 59 | ||||||
| Korzenie (odsłonięte) i podstawa pnia | 33 | inne rany | 60 | ||||||
| Cały pień | 34 | Wypływ żywicy (drzewa iglaste) | 18 | ||||||
| Strumienie śluzu (drzewa liściaste) | 19 | ||||||||
| Gnicie/murszenie | 20 | ||||||||
| Zniekształcenia | 08 | rakowatości | 62 | ||||||
| guzy | 63 | ||||||||
| wzdłużne wypukłości (listwy mrozowe...) inne zniekształcenia | 52 | ||||||||
| Pień/podstawa pnia | Pochylony | 21 | |||||||
| Powalony (z korzeniami) | 22 | ||||||||
| Złamany | 13 | ||||||||
| Martwica | 16 | ||||||||
| Inny objaw | 09 | ||||||||
| Oznaki działalności owadów | 10 | wywiercone otwory, pył ze świdrowania | 65 | ||||||
| białe kropki lub pokrycia | 66 | ||||||||
| owady dorosłe, larwy, nimfy, poczwarki, masy jajeczek | 55 | ||||||||
| Oznaki obecności grzybów | 11 | owocniki grzybów | 57 | ||||||
| pęcherze żółte do pomańczowych | 67 | ||||||||
| Drzewo obumarłe | 4 | ||||||||
| Brak objawów na jakiejkolwiek części drzewa | 0 | ||||||||
| Brak oceny | 9 |
82) Główne kategorie czynników przyczynowych
| Grupa czynników | Kod |
| Zwierzyna i wypasanie | 100 |
| Owady | 200 |
| Grzyby | 300 |
| Czynniki abiotyczne | 400 |
| Bezpośrednie działanie człowieka | 500 |
| Pożar | 600 |
| Zanieczyszczenie atmosferyczne | 700 |
| Inne czynniki | 800 |
| (Badane lecz nie zidentyfikowane) | 999 |
83) Grupa czynników
| Zwierzyna i wypasanie | 100 |
| Owady | 200 |
| Grzyby | 300 |
| Czynniki abiotyczne | 400 |
| Bezpośrednie działanie człowieka | 500 |
| Pożar | 600 |
| Zanieczyszczenie atmosferyczne | 700 |
| Inna | 800 |
| (Badane lecz nie zidentyfikowane) | 999 |
84) Grupa czynników - zwierzyna i wypasanie
| Klasa | Kod | Typ | Kod |
| Cervidae | 110 | Sarna | 111 |
| Jeleń | 112 | ||
| Renifer | 113 | ||
| Łoś (Alces alces) | 114 | ||
| Inne Cervidae | 119 | ||
| Suidae | 120 | Dzik | 121 |
| Inne Suidae | 129 | ||
| Rodentia | 130 | Królik | 131 |
| Zając | 132 | ||
| Wiewiórka itd. | 133 | ||
| Nornik | 134 | ||
| Bóbr | 135 | ||
| Inne Rodentia | 139 | ||
| Aves | 140 | Tetraonidae | 141 |
| Corvidae | 142 | ||
| Picidae | 143 | ||
| Fringillidae | 144 | ||
| Inne Aves | 149 | ||
| Zwierzęta domowe | 150 | Bydło | 151 |
| Kozy | 152 | ||
| Owce | 153 | ||
| Inne zwierzęta udomowione | 159 | ||
| Inne kręgowce | 190 | Niedźwiedź | 191 |
| Inne kręgowce | 199 |
85) Grupa czynników - owady
| Klasa | Kod |
| Owady żerujące na liściach | 210 |
| Owady żyjące w pniu i gałęziach (włącznie z minującymi pędy) | 220 |
| Owady świdrujące pąki | 230 |
| Owady świdrujące owoce | 240 |
| Owady ssące | 250 |
| Owady minujące | 260 |
| Owady powodujące galasy | 270 |
| Inne owady | 290 |
86) Grupa czynników - grzyby
| Klasa | Kod |
| Grzyby powodujące zrzucanie i rdzę igliwia | 301 |
| Rdza pnia i pędów | 302 |
| Grzyby powodujące zamieranie i rakowatości | 309 |
| Zgorzel | 303 |
| Grzyby powodujące murszenie i gnicie korzeni | 304 |
| Inne grzyby | 390 |
87) Grupa czynników - abiotyczne
| Klasa | Kod | Typ | Kod | Określony czynnik | Kod |
| Czynniki chemiczne | 410 | Zaburzenia odżywiania - niedobory składników biogennych | 411 | Niedobór Cu | 41101 |
| Niedobór Fe | 41102 | ||||
| Niedobór Mg | 41103 | ||||
| Niedobór Mn | 41104 | ||||
| Niedobór K | 41105 | ||||
| Niedobór N | 41106 | ||||
| Niedobór B | 41107 | ||||
| Toksyczność Mn | 41108 | ||||
| Inne | 41109 | ||||
| Sól morska + środki powierzchniowo czynne | 412 | ||||
| Czynniki fizyczne | 420 | Lawina | 421 | ||
| Susza | 422 | ||||
| Powódź/wysokie stany wód | 423 | ||||
| Mróz | 424 | Mróz zimowy | 42401 | ||
| Mróz późny | 42402 | ||||
| Grad | 425 | ||||
| Upał/oparzenie słoneczne | 426 | ||||
| Piorun | 427 | ||||
| Osuwisko błotne/terenu | 429 | ||||
| Śnieg/lód | 430 | ||||
| Wiatr/trąba powietrzna | 431 | ||||
| Uszkodzenia zimowe - zimowe wysuszenie | 432 | ||||
| Płytka/słaba gleba | 433 | ||||
| Inne czynniki abiotyczne | 490 |
88) Grupa czynników - bezpośrednie działanie człowieka
| Klasa | Kod | Typ | Kod |
| Przedmioty osadzone | 510 | ||
| Niewłaściwa technika sadzenia | 520 | ||
| Zmiana użytkowania terenu | 530 | ||
| Operacje hodowli lasu lub pozyskiwania | 540 | Ścinanie | 541 |
| Okrzesywanie drzew | 542 | ||
| Pozyskiwanie żywicy | 543 | ||
| Pozyskiwanie korka | 544 | ||
| Działania hodowli lasu w pobliskich drzewach i inne działania hodowli lasu | 545 | ||
| Pojazdy mechaniczne/uszkodzenia | 550 | ||
| Budowa dróg | 560 | ||
| Zagęszczanie gleby | 570 | ||
| Niewłaściwe użycie środków chemicznych | 580 | Pestycydy | 546 |
| Sól stosowana do odladzania | 547 | ||
| Inne bezpośrednie działanie człowieka | 590 |
89) Grupa czynników - zanieczyszczenia atmosferyczne
| Klasa | Kod |
| SO2 | 701 |
| H2S | 702 |
| O3 | 703 |
| PAN | 704 |
| F | 705 |
| HF | 706 |
| Inne | 790 |
90) Grupa czynników - inne
| Klasa | Kod | Gatunek/rodzaj | Kod |
| Pasożytnicze/epifityczne/pnącza | 810 | Viscum album | 81001 |
| Arceuthobium oxycedri | 81002 | ||
| Hedera helix | 81003 | ||
| Lonicera sp | 81004 | ||
| Bakterie | 820 | Bacillus vuilemini | 82001 |
| Brenneria quercinea | 82002 | ||
| Wirusy | 830 | ||
| Nicienie | 840 | Bursaphelenchus xylophilus | 84001 |
| Konkurencja | 850 | Brak światła | 85001 |
| Interakcje fizyczne | 85002 | ||
| Konkurencja ogólnie (gęstość) | 85003 | ||
| Inne | 85004 | ||
| Mutacje somatyczne | 860 | ||
| Inne (znana przyczyna, ale nie umieszczona na liście) | 890 |
91) Rozmiar
Rozmiar uszkodzeń wskazuje ilość (%) dotkniętych objawami części drzewa z powodu działania czynnika przyczynowego, np. % dotkniętych gałęzi.
Rozmiar objawów odzwierciedlających defoliację (np. uszkodzenia liści przez owady niszczące liście) wskazuje % powierzchni liści, które zostały utracone z powodu działania odnośnego środka/czynnika. To oznacza, że rozmiar powinien uwzględniać nie tylko % dotkniętych liści, ale również "intensywność" uszkodzenia na poziomie liści: fizjologicznie dla drzewa jest to różnica, czy 30 % jego listowia wykazuje tylko pewne drobne otworki, czy 30 % jego listowia zostało całkowicie zgryzione.
Dotkniętą powierzchnię liścia wyraża się jako udział procentowy rzeczywistego listowia w momencie obserwacji.
92) Klasy rozmiaru uszkodzenia
| Klasa | Kod |
| 0 % | 0 |
| 1-10 % | 1 |
| 11-20 % | 2 |
| 21-40 % | 3 |
| 41-60 % | 4 |
| 61-80 % | 5 |
| 81-99 % | 6 |
93) Nazwa przyczyny
Należy stosować nazewnictwo zalecane przez ICP Forests.
INSTRUKCJA - w celu zapewnienia zgodności z art. 10 rozporządzenia (WE) nr 2152/2003
W odniesieniu do zbioru wspólnych danych podstawowych, jakie powinny być zapisywane i zgłaszane w przypadku każdego pożaru lasu, jak wskazano w art. 9, obowiązują podane niżej specyfikacje techniczne.
Dane należy dostarczać w postaci plików danych rozgraniczonych przecinkiem formatu ASCII (np. format CSV - Comma Separated Value). Każdy pożar będzie jednym rekordem pliku. Każdy rekord pożaru musi zawierać następujące informacje:
a) Data i godzina pierwszego alarmu wg czasu lokalnego
Składające się z:
a1. daty pierwszego alarmu: data (dzień, miesiąc, rok), kiedy oficjalne służby ochrony przeciwpożarowej lasu zostały poinformowane o wybuchu pożaru.
Oczekiwanym formatem danej jest [YYYYMMDD], przykład: 20030702 (2 lipca 2003 r.);
a2. godziny pierwszego alarmu: godzina wg czasu miejscowego (godzina, minuta), kiedy oficjalne służby ochrony przeciwpożarowej lasu zostały poinformowane o wybuchu pożaru.
Oczekiwanym formatem danej jest [HHMM], gdzie HH jest od 00 do 23. Przykłady: 0915, 1446, 0035.
Data i godzina pierwszego alarmu są związane ze zdarzeniem, które uruchamia zasoby straży pożarnej. Dlatego niekoniecznie jest to moment fizycznego zgłoszenia pożaru lub możliwego pożaru w urzędzie ds. pożaru lasu, ale bardziej ogólnie godzina, kiedy członek organizacji ochrony przeciwpożarowej lasu został po raz pierwszy zaalarmowany o możliwym pożarze lub kiedy po raz pierwszy bezpośrednio go wykrył.
Jeżeli przed wysłaniem załóg straży pożarnej sprawdza się prawdziwość alarmu, należy podać pierwszy alarm.
b) Data i godzina pierwszej interwencji wg czasu lokalnego
Składające się z:
b1. daty pierwszej interwencji: data (dzień, miesiąc, rok), kiedy pierwsze jednostki straży pożarnej pojawiły się w miejscu pożaru lasu.
Oczekiwanym formatem danej jest [YYYYMMDD], przykład: 20030702 (2 lipca 2003 r.);
b2. godziny pierwszej interwencji: godzina wg czasu lokalnego (godzina, minuty), kiedy pierwsze jednostki straży pożarnej pojawiły się w miejscu pożaru lasu.
Oczekiwanym formatem danej jest [HHMM], gdzie HH jest od 00 do 23. Przykłady: 0915, 1446, 0035.
Data i godzina pierwszej interwencji odpowiada chwili, kiedy pierwsza załoga straży pożarnej dotarła do frontu pożaru, tj. chwila rozpoczęcia pierwszego ataku.
c) Data i czas ugaszenia pożaru wg czasu lokalnego
Składające się z:
c1. daty ugaszenia pożaru: data miejscowa (dzień, miesiąc, rok), kiedy pożar został całkowicie ugaszony, tj. ostatnie jednostki straży pożarnej opuściły miejsce pożaru lasu.
Oczekiwanym formatem danej jest [YYYYMMDD], przykład: 20030702 (2 lipca 2003 r.);
c2. godziny ugaszenia pożaru: wg czasu lokalnego (godzina, minuta), kiedy pożar został całkowicie ugaszony, tj. ostatnie jednostki straży pożarnej opuściły miejsce pożaru lasu.
Oczekiwanym formatem danej jest [HHMM], gdzie HH jest od 00 do 23. Przykłady: 0915, 1.446, 0035.
Data i godzina ugaszenia odpowiadają chwili, kiedy front pożaru został całkowicie ugaszony. Zatem obejmuje to działania porządkowe ale nie obejmuje czasu powrotu załóg do bazy.
Uwaga: Rozpoczęciem nowego dnia jest północ (godzina: 00:00). Dlatego, jeżeli pierwszy alarm ma miejsce na przykład o 23:30, a pierwsza interwencja o 00:30, to te zdarzenia muszą być zgłaszane w różnych dniach (odpowiednio d i d+ 1)
d) Położenie miejsca wybuchu pożaru na poziomie gminy
Nazwa i kod gminy(1), w której zgłoszono wybuch pożaru. Należy przestrzegać nomenklatury państwa członkowskiego. Pełna lista nazw gmin i kody stosowane w państwie członkowskim i przyjęte we wspólnej podstawowej bazie danych o pożarach lasów będą musiały zostać dostarczone wraz z danymi pożaru w oddzielnym pliku.
Zapisuje się również kod wyższej hierarchicznie jednostki terytorialnej, do której należy gmina. Taka jednostka terytorialna odpowiada Klasyfikacji Jednostek Terytorialnych dla Celów Statystycznych (NUTS) poziomu 3, zgodnie z definicją w rozporządzeniu (WE) nr 1059/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady(2). Zapisany kod NUTS3 musi być zgodny z pięcioznakowymi kodami podanymi w załączniku I do tego rozporządzenia.
Nowe państwa członkowskie, dla których wykaz kodów NUTS3 nie jest podany w rozporządzeniu (WE) nr 1059/2003, będą postępowały zgodnie ze standardem "Klasyfikacji jednostek terytorialnych dla celów statystycznych (NUTS)" ustanowionym przez Urząd Statystyczny Wspólnot Europejskich. Podane kody będą najnowszymi kodami NUTS3 utrzymywanymi w systemie informacji GISCO.
e) Całkowity obszar zniszczony przez pożar
Całkowity obszar zniszczony przez pożar odpowiada szacowanej ostatecznej wielkości pożaru tj. zasięgowi ostatecznego obszaru zniszczonego przez pożar (niezależnie od poziomu szkód).
Zasięg jest mierzony w ułamkach hektarów z dokładnością do drugiego znaku po przecinku, bez używania przecinka jako separatora (np. w hektarach*100). Przykłady:
spalony obszar = 12,05 ha, zapisuje się jako 1205; spalony obszar = 3,2 ha zapisuje się jako 320.
W przypadku niespalonych obszarów położonych wewnątrz spalonego obwodu ("niespalone wyspy") ich powierzchnia nie powinna być uwzględniana przy szacowaniu wielkości pożaru.
f) Podział obszaru zniszczonego przez pożar na las i inne obszary zalesione oraz obszary niezalesione
Całkowity obszar spalony musi być podzielony na:
f(1): las i inny obszar zalesiony
f(2): obszar niezalesiony.
"Las" i "inny obszar zalesiony" są zdefiniowane zgodnie z art. 3 rozporządzenia Forest Focus. "Obszar niezalesiony" odpowiada "innemu obszarowi" zdefiniowanemu w art. 3 tego samego rozporządzenia. Jeżeli pożar spalił jednak również obszar rolniczy lub miejski, te obszary nie powinny być ujęte w całkowitej powierzchni spalonej.
Zasięg jest mierzony w ułamkach hektarów z dokładnością do drugiego znaku po przecinku, bez używania przecinka jako separatora (np. w hektarach*100).
g) Przypuszczalna przyczyna
Przypuszczalna przyczyna pożaru powinna być sklasyfikowana w jednej z następujących czterech kategorii:
1. nieznana;
2. przyczyna naturalna;
3. przyczyna przypadkowa lub zaniedbanie, oznaczająca powiązanie z działalnością człowieka ale bez zamiaru spowodowania pożaru (np. wypadki spowodowane przez linie wysokiego napięcia, koleje, prace, ogniska itd.).
4. przyczyna celowa lub podpalenie.
Daną, która powinna być zapisana w rekordzie pożaru, jest numer kategorii (1-4) podany w spisie powyżej.
Przykład rekordu pożaru i danych
Pełny rekord pożaru będzie zawierał wszystkie dane (pola) podsumowane w tabeli poniżej.
| Nazwa pola | Opis | Odn.(*) | Długość(**) | Przykład danych pożaru |
| FIREID | Identyfikator pożaru państwa członkowskiego | 1 | ||
| DATEAL | Data pierwszego alarmu | a1 | 8 | 20030813 |
| TIMEAL | Godzina pierwszego alarmu | a2 | 4 | 1435 |
| DATEIN | Data pierwszej interwencji | b1 | 8 | 20030813 |
| TIMEIN | Godzina pierwszej interwencji | b2 | 4 | 1520 |
| DATEEX | Data ugaszenia pożaru | c1 | 8 | 20030814 |
| TIMEEX | Godzina ugaszenia pożaru | c2. | 4 | 0010 |
| NUTS3 | Kod NUTS3 (rozporządzenie (WE) nr 1059/2003) | d | 5 | ITG21 |
| CODECOM | Kod gminy (klasyfikacja państwa członkowskiego) | d | 090047 | |
| NAMECOM | Nazwa gminy (klasyfikacja państwa członkowskiego) | d | OLBIA | |
| TBA | Całkowity obszar spalony (Ha*100) | e | 2540 | |
| FBA | Zalesiony obszar spalony (Ha*100) | f1 | 2000 | |
| NFBA | Niezalesiony obszar spalony (Ha*100) | f2 | 540 | |
| CAUSE | Przypuszczalna przyczyna | g | 1 | 1 |
| (*) Odniesienie do akapitów niniejszego załącznika. | ||||
|
(**) Długość pola (liczba znaków) podana tylko dla pól o stałej liczbie znaków. Kod gminy, ponieważ jest podawany zgodnie z klasyfikacją państwa członkowskiego, może mieć różną długość, w zależności od kraju. | ||||
Rekord pożaru podany w kolumnie "Przykład danych pożaru" będzie zapisany w dostarczonym pliku CSV w sposób następujący:
1, 20030813, 1435, 20030813, 1520, 20030814, 0010, ITG21, 090047, OLBIA, 2540, 2000, 540, 1
Ważna uwaga
Żadna pozycja w rekordzie pożaru nie może pozostać pusta. W przypadku brakującej informacji powinien być wyraźnie zdefiniowany i zapisany określony kod dla każdego rodzaju danych. Zatem należy zdefiniować kody brakujących danych dla różnych rodzajów danych.
Proponuje się następujące kody brakujących danych:
Data (pola DATEAL, DATEIN, DATEEX): 99999999
Godzina (pola TIMEAL, TIMEIN, TIMEEX): 9999
Położenie (pola NUTS3, CODECOM, NAMECOM): XX
Obszar (pola TBA, FBA, NFBA): -999
Przyczyna (pole CAUSE): 9
Puste pola (albo bez danych, albo bez kodu brakujących danych) będą uważane za błędne i odpowiadający im rekord pożaru będzie musiał być przetwarzany osobno.
Ocena jakości danych
Ocena jakości danych analitycznych będzie wykonana po otrzymaniu danych z państw członkowskich w celu zapewnienia integralności i logicznej spójności bazy danych.
W pierwszym etapie będą badane pojedyncze pola w celu sprawdzenia, czy są przestrzegane domeny danych i zasady potwierdzania danych (patrz: tabela poniżej).
| Nazwa pola | Domeny danych i zasady potwierdzania dla poszczególnych pól | Kody brakujących danych |
| FIREID | Nie są akceptowane podwójne wartości (ID musi istnieć i być unikatowe w ramach kraju) | Brakujące dane nie są przyjmowane |
| DATEAL | Dane muszą istnieć w roku sprawozdawczym (np. rok = rok sprawozdawczy, domena miesiąca: 1...12; domena dnia: w zależności od miesiąca) | 99.999.999 |
| TIMEAL | Domeny: godzina (0...23); minuty (0...59) | 9999 |
| DATEIN | Dane muszą istnieć w roku sprawozdawczym (np. rok = rok sprawozdawczy, domena miesiąca: 1...12; domena dnia: w zależności od miesiąca) | 99999999 |
| TIMEIN | Domeny: godzina (0...23); minuty (0...59) | 9999 |
| DATEEX | Dane muszą istnieć w roku sprawozdawczym (np. rok = rok sprawozdawczy, domena miesiąca: 1...12; domena dnia: w zależności od miesiąca) | 99999999 |
| TIMEEX | Domeny: godzina (0...23); minuty (0...59) | 9999 |
| NUTS3 | Kod NUTS3 musi istnieć w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 1059/2003 (lub w bazie danych GISCO dla nowych państw członkowskich) | XX |
| CODECOM | Kod gminy musi odpowiadać kodowi w spisie kodów gmin podanym przez państwo członkowskie | XX |
| NAMECOM | Nazwa gminy musi odpowiadać nazwie w spisie nazw gmin podanym przez państwo członkowskie | XX |
| TBA | Domena: TBA > 0 | -999 |
| FBA | Domena: FBA ≥ 0 | -999 |
| NFBA | Domena: NFBA ≥ 0 | - 999 |
| CAUSE | Domena: CAUSE in (1,2,3,4) | 9 |
W drugim etapie sprawdzana będzie logiczna spójność pól. W tym celu będzie stosowanych kilka zasad do otrzymanych danych, takich jak w następujących, niewyczerpujących przykładach:
1. Powinna być przestrzegana sekwencja czasowa "data/godzina alarmu" - >"data godzina interwencji" - > "data/godzina ugaszenia". Jedynie w niektórych przypadkach można zaakceptować, że "data/godzina alarmu" = "data godzina interwencji" w przypadku gdy pierwszy atak następuje bezpośrednio po wykryciu pożaru (pożar wykryty przez załogę straży pożarnej), chociaż ta sytuacja nie zdarza się często.
2. Weryfikuje się, że "Zalesiony obszar spalony" + "Niezalesiony obszar spalony" = "Całkowity obszar spalony".
3. Gmina wskazana w CODECOM i NAMECOM należy do jednostek terytorialnych wskazanych w NUTS3.
______
(1) Dla Belgii "Gemeenten/Communes", dla Danii "Kommuner", dla Niemiec "Gemeinden", dla Grecji "Demoi/Koinotites", dla Hiszpanii "Municipios", dla Francji "Communes", dla Irlandii "Counties lub County boroughs", dla Włoch "Comuni", dla Luksemburga "Communes", dla Niderlandów "Gemeenten", dla Austrii "Gemeinden", dla Portugalii "Freguesias", dla Finlandii "Kunnat/Kommuner", dla Szwecji "Kommuner" i dla Zjednoczonego Królestwa "Wards". Dla Cypru "Chor", dla Republiki Czeskiej "Obec", dla Estonii "Linn/Vald", dla Węgier "Telep", dla Litwy "Savyvaldybe", dla Łotwy "Pagasts/Pilseta", dla Polski "Gmina", dla Słowenii "Obcina", dla Słowacji "Obce/Ku".
(2) Dz.U. L 154 z 21.6.2003, str. 1. Rozporządzenie zmienione rozporządzeniem (WE) nr 1888/2005 (Dz.U. L 309 z 25.11.2005, str. 1).
Kryteria oceny dotyczące badań, eksperymentów
Zakres punktów, które można uzyskać, dla każdego pytania określającego siedem kryteriów i punkty eliminacyjne dla każdego pytania są przedstawione w tabeli poniżej. Jeżeli propozycja nie uzyskuje minimalnej punktacji dla pytania, jest eliminowana z procesu.
| Kryteria | Zakres oceny | Punktacja eliminująca | Punkty oceny |
| KRYTERIA przyznawania | |||
| 1. Spójność projektu | 0-20 | Poniżej 9 | |
| Czy cele projektu są w pełni wyjaśnione? | |||
| Czy cel projektu odpowiada zagadnieniom monitoringu, którymi zajmuje się rozporządzenie (WE) nr 2152/2003? | |||
| Czy oczekiwane wyniki są w pełni wyjaśnione? | |||
| Czy wymagane działania są wyjaśnione jasno i wyczerpująco? | |||
| 2. Planowanie | 0-10 | Poniżej 4 | |
| Czy planowanie jest realistyczne? | |||
| 3. Wykonalność finansowa | 0-10 | Poniżej 4 | |
| Czy szacunki budżetowe są realistyczne? | |||
| 4. Trwałość | 0-20 | Poniżej 15 | |
| Czy podjęte działanie i jego wyniki będą miały trwałe skutki po ukończeniu projektu? | |||
| 5. Ogólna jakość prezentacji | 0-10 | / | |
| Czy projekt jest przedstawiony w sposób logiczny i dobrze uzasadniony? Czy dokument propozycji jest dobrze skonstruowany, jasny i kompletny? | |||
| 6. Jakość propozycji | 0-20 | Poniżej 9 | |
| Ocena metodyki i układu projektu | |||
| 7. Interes Wspólnoty | 0-20 | / | |
| Czy ten projekt daje bezpośrednio lub pośrednio wartość dodaną na poziomie Wspólnoty? |
FORMULARZE DLA PROGRAMÓW KRAJOWYCH
Typ działań:
Typ A: Koordynacja i zarządzanie
| Podtyp | Środek | Formularz(-e) |
| / | Koszty koordynacji | 2a |
| / | Koszty ogólne | 2a |
| / | Koszty podróży | 2a |
| / | Koszty zarządzania danymi i przesyłania danych Komisji oraz rozpowszechniania danych | 2a |
| / | Koszty opracowania przeglądu śródokresowego oraz oceny ex post | 2a |
Typ B: Koszty związane z monitorowaniem ekosystemów leśnych (art. 4 ust. 1 lit. a) i b) oraz art. 5 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 2152/2003)
| Podtyp | Środki | Formularze |
| B1 | Inwentaryzacje okresowe mające na celu uzyskanie reprezentatywnych informacji na temat stanu lasów | 2b |
| B2 | Monitorowanie intensywne i ciągłe | 2c |
| B3 | System informacji dotyczących pożarów lasów oraz środków zapobiegania pożarom | 2d I + II |
Typ C: Badania, eksperymenty, projekty demonstracyjne oraz fazy pilotażowe (art. 5 ust. 2, art. 6 ust. 2 oraz art. 7 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 2152/2003)
| Podtyp | Środek | Formularze |
| C1 | Badania dotyczące identyfikacji przyczyn i dynamiki pożarów lasów | 3 |
| C2 | Badania, doświadczenia, projekty demonstracyjne służące dalszemu opracowywaniu programu | 3 |
| C3 | Badania, doświadczenia, projekty demonstracyjne służące promowaniu zharmonizowanego gromadzenia oraz dostarczania danych, poprawie oceny danych oraz jakości danych, włączając szkolenia z zakresu kalibracji i badania pierścieni przyrostów | 3 |
| C4 | Etapy testowania monitoringu | 3 |
Formularze
Następujące formularze należy wykorzystywać do przedstawiania wieloletnich programów krajowych:
- krótki opis programu (formularz 1),
- informacje szczegółowe (formularze 2-3).
Formularz opisu programu zawiera informacje administracyjne na temat właściwych organów oraz streszczenie informacji na temat poszczególnych wniosków złożonych w ramach programu, wraz z harmonogramem. Formularz musi być opatrzony pieczęcią właściwego organu oraz podpisany i datowany, z nazwiskiem osoby podpisującej podanym poniżej podpisu. Do arkusza programu zawierającego streszczenie poszczególnych wniosków należy dołączyć formularz informacji szczegółowych (zawierający informacje techniczne dotyczące poszczególnych wniosków) wypełniany oddzielnie dla każdego wniosku o pomoc.
Na potrzeby adaptacji programu krajowego do poprawionego formularza 1 należy dołączyć informację dotyczącą środków szczególnych (formularz 3). Wszystkie formularze muszą być opisane w następujący sposób: "Zmiana programu krajowego nr...".
Następujące formularze są dostępne wyłącznie w postaci tabeli programu Excel:
Formularz 1: ARKUSZ PROGRAMU Streszczenie poszczególnych wniosków
Formularz 2a: Arkusz koordynacji i zarządzania
Formularz 2b: Arkusz sieci systematycznej
Formularz 2c: Arkusz intensywnego monitorowania
Formularz 2d I + II: Arkusz systemu informacji dotyczących pożarów lasów oraz środków zapobiegania pożarom
Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX
Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.
..................................................
Arkusz 3: Arkusz działań C
Roczne sprawozdanie z płatności dokonanych na rzecz beneficjentów
Sprawozdania roczne oraz sprawozdania z postępów należy przedkładać w dwóch egzemplarzach na następujący adres:
Komisja Europejska
Dyrekcja Generalna ds. Środowiska
Unit B.3
B-1049 Brussels
- Roczne sprawozdanie z wydatków (należy wykorzystać formularz zamieszczony w tabeli 1)
- Sprawozdanie z postępu prac (należy wykorzystać formularz zamieszczony w tabeli 2)
Tabela 1
Sprawozdanie z kosztów programu krajowego
Program krajowy 200 _- 200 _
Etap: _ Okres od 1/_ _ /200 _ do 1/ _ _ /200 _
| a) Całkowita przyznana pomoc |
c) Całkowite płatności dokonane na rzecz beneficjentów do końca okresu 31/12/20_ _ |
Tabela 2
Sprawozdanie z postępów prac
Program krajowy 200 _- 200 _
Etap: _ Okres od 1/_ _ /200 _ do 1/ _ _ /200 _
| Numer wniosku | Tytuł | Realizacja | Tempo realizacji | Uwagi |
Wniosek o prefinansowanie
Poświadczenie wypłaty pozostałej części wydatków
Bilans przychodów i rozchodów
Program krajowy 200 _- 200 _
Etap: _ Okres od 1/_ _ /200 _ do 1/ _ _ /200 _
| Numer wniosku | Wnioskowany wkład Wspólnoty | Wkład właściwego organu | Inne źródła finansowania ze środków publicznych | Inne źródła finansowania ze środków prywatnych | Przychody z działalności komercyjnej uzyskane dzięki programowi krajowemu |
| Suma |
Tabela 4
Struktura kosztów
Program krajowy 200 _- 200 _
Etap: _ Okres od 1/_ _ /200 _ do 1/ _ _ /200 _
(według podtypu działań)
| Numer wniosku |
Typ działania: (A, B, C) |
Podtyp działania (1, 2...) |
Koszty | Uwagi |
| 1. | ||||
| 2. | ||||
| 3. | ||||
| 4. | ||||
| 5. | ||||
| 6. | ||||
| 7. | ||||
| 8. | ||||
| Suma | ||||
OCENY I PRZEGLĄDY
Ocena ex ante opiera się na doświadczeniach zdobytych w trakcie wcześniejszych działań w zakresie monitorowania. Ocena ex ante jest ponadto przewidziana w celu usunięcia z planu potencjalnych czynników ryzyka oraz przeszkód w jego realizacji. Kładzie ona szczególny nacisk na mechanizmy monitorowania technicznego oraz finansowego.
Ponadto ocena ex ante dostarcza dodatkowych informacji wymaganych przez Komisję celem rozpatrzenia propozycji i podjęcia sprawiedliwych i przejrzystych decyzji w sprawie wkładu finansowego. W tym względzie prace w zakresie oceny muszą ułatwić konstruktywny dialog między organami właściwymi dla programów krajowych a ekspertami i Komisją.
Główne elementy uwzględniane w ocenie ex ante
1) Krótki opis elementów programu oraz określenie jego celu
2) Przegląd koncepcji monitorowania na szczeblu krajowym
3) Priorytety w ramach programu krajowego
4) Szczegółowy cel działań oraz oczekiwane wyniki
5) Intensywność oraz okresowość zbierania danych i analiza wraz z krótkim opisem
6) Specyfika krajowa oraz powiązania z innymi działaniami w zakresie monitorowania lub inwentaryzacji związanych z lasami
7) Krótki opis sytuacji w zakresie kwestii związanych z pożarami lasów oraz główne elementy planów ochrony przeciwpożarowej lasów dla danego obszaru
Przegląd śródokresowy/ocena ex post
Przegląd śródokresowy oraz ocena ex post przedstawia dokonany postęp oraz musi kłaść nacisk na analizę luk w danych oraz potencjału.
Główne elementy uwzględniane w przeglądach śródokresowych i ocenie ex post
| Przegląd śródokresowy | Ocena ex post | |
| Część A - Osiągnięcia oraz główne ustalenia | X | X |
| Część B - Ocena sukcesu i niepowodzeń oraz skuteczności | X | |
|
1. Struktura oraz organizacja krajowego programu monitorowania |
||
|
2. Spójność programu wspólnotowego z krajowymi programami monitorowania |
||
| 3. Ocena elementów programu. | ||
| Część C - Analiza kosztów/korzyści | X | |
| Część D - Zalecenia | X | |
| 1. Zalecenia w zakresie programu wspólnotowego | ||
| 2. Zalecenia w zakresie programu krajowego | ||
| Część E - Wnioski | X | X |
Senat nie zgodził się w czwartek na zniesienie obowiązku zawierania umów o pracę z cudzoziemcami będącymi pracownikami tymczasowymi przez agencje pracy tymczasowej, ale umożliwił agencjom zawieranie umów cywilnoprawnych. Senatorowie zdecydowali natomiast o skreśleniu przepisu podnoszącego kary grzywny dla pracodawców przewidziane w kodeksie pracy. W głosowaniu przepadła też poprawka Lewicy podnosząca z 2 tys. zł do 10 tys. zł kary grzywny, jakie w postępowaniu mandatowym może nałożyć Państwowa Inspekcja Pracy.
Grażyna J. Leśniak 13.03.2025
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie zgodziło się na usunięcie z ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców przepisu podnoszącego w kodeksie pracy kary dla pracodawców. Senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej zaakceptowała we wtorek jedynie poprawki Biura Legislacyjnego Senatu do tej ustawy. Nie można jednak wykluczyć, że na posiedzeniu Senatu inni senatorowie przejmą poprawki zgłaszane przez stronę pracodawców.
Grażyna J. Leśniak 11.03.2025
Podczas ostatniego posiedzenia Sejmu, ku zaskoczeniu zarówno przedsiębiorców, jak i części posłów koalicji rządzącej, Lewica w ostatniej chwili „dorzuciła” do ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom poprawki zaostrzające kary za naruszanie przepisów prawa pracy - m.in. umożliwiające orzeczenie kary ograniczenia wolności. Jednocześnie zignorowano postulaty organizacji pracodawców, mimo wcześniejszych zapewnień rządu o ich poparciu.
Grażyna J. Leśniak 27.02.2025
Już nie 30 tys. zł, a 50 tys. zł ma grozić maksymalnie pracodawcy, który zawrze umowę cywilnoprawną, choć powinien - umowę o pracę. Podobnie temu, który nie wypłaca w terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi jego rodziny. A jeśli nie wypłaca przez okres co najmniej 3 miesięcy, to kara ma wynieść nawet 60 tys. złotych - zdecydował Sejm, przyjmując poprawkę Lewicy, zmieniającą Kodeks pracy w... ustawie dotyczącej cudzoziemców.
Grażyna J. Leśniak 25.02.2025
500 zł zarobi członek obwodowej komisji wyborczej w wyborach Prezydenta RP, 600 zł - zastępca przewodniczącego, a 700 zł przewodniczący komisji wyborczej – wynika z uchwały Państwowej Komisji Wyborczej. Jeżeli odbędzie się ponownie głosowanie, zryczałtowana dieta wyniesie 75 proc. wysokości diety w pierwszej turze. Termin zgłaszania kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych mija 18 kwietnia
Robert Horbaczewski 20.01.2025
1 stycznia 2025 r. weszły w życie liczne zmiany podatkowe, m.in. nowe definicje budynku i budowli w podatku od nieruchomości, JPK CIT, globalny podatek wyrównawczy, PIT kasowy, zwolnienie z VAT dla małych firm w innych krajach UE. Dla przedsiębiorców oznacza to często nowe obowiązki sprawozdawcze i zmiany w systemach finansowo-księgowych. Firmy muszą też co do zasady przeprowadzić weryfikację nieruchomości pod kątem nowych przepisów.
Monika Pogroszewska 02.01.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.L.2006.334.1 |
| Rodzaj: | Rozporządzenie |
| Tytuł: | Rozporządzenie 1737/2006 ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia (WE) nr 2152/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącego monitorowania wzajemnego oddziaływania lasów i środowiska naturalnego we Wspólnocie |
| Data aktu: | 07/11/2006 |
| Data ogłoszenia: | 30/11/2006 |
| Data wejścia w życie: | 03/12/2006 |
