a także mając na uwadze, co następuje:(1) Stworzenie ram wspólnej polityki imigracyjnej, w tym definicji warunków wjazdu i pobytu cudzoziemców oraz środków zwalczania nielegalnej imigracji, jest istotnym elementem w realizacji celu Unii Europejskiej polegającego na stworzeniu obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.
(2) Na specjalnym posiedzeniu w Tampere w dniach 15 i 16 października 1999 r. Rada Europejska wyraziła zdecydowany zamiar zwalczania nielegalnej imigracji u źródeł, na przykład poprzez dotarcie do osób zajmujących się handlem ludźmi i gospodarczym wyzyskiem migrantów. Wezwała Państwa Członkowskie do skoncentrowania działań na wykrywaniu i likwidacji sieci przestępczych, przy jednoczesnej ochronie praw ofiar.
(3) Oznaką rosnącego zaniepokojenia tym zjawiskiem na szczeblu międzynarodowym było przyjęcie przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych Konwencji przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, uzupełnionej o Protokół o zapobieganiu, zwalczaniu oraz karaniu handlu ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi oraz Protokół przeciwko przemytowi migrantów drogą lądową, morską i powietrzną. Zostały one podpisane przez Wspólnotę i piętnaście Państw Członkowskich w grudniu 2000 roku.
(4) Niniejsza dyrektywa pozostaje bez uszczerbku dla innych przepisów dotyczących ochrony przyznanej uchodźcom, osobom korzystającym z dodatkowej ochrony i osobom starającym się o ochronę międzynarodową na mocy prawa międzynarodowego dotyczącego uchodźców, a także dla innych instrumentów dotyczących praw człowieka.
(5) Niniejsza dyrektywa pozostaje bez uszczerbku dla innych przepisów dotyczących ofiar, świadków lub osób szczególnie narażonych. Nie pozostaje ona również w sprzeczności z prerogatywami Państw Członkowskich w zakresie prawa pobytu przyznanego z powodów humanitarnych lub innych.
(6) Niniejsza dyrektywa szanuje prawa podstawowe i jest zgodna z zasadami uznanymi na przykład w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej.
(7) Państwa Członkowskie powinny wprowadzić w życie przepisy niniejszej dyrektywy bez dyskryminacji ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub wyznanie, przekonania polityczne lub inne, przynależność do mniejszości etnicznej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.
(8) Na szczeblu europejskim zostały przyjęte: dyrektywa Rady 2002/90/WE z dnia 28 listopada 2002 r. definiująca ułatwienie nielegalnego wjazdu, tranzytu i pobytu(4) oraz decyzja ramowa Rady 2002/629/WSiSW z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie zwalczania handlu ludźmi(5), mające na celu wzmocnienie zapobiegania powyższym przestępstwom i walki z nimi.
(9) Niniejsza dyrektywa wprowadza dokument pobytowy przeznaczony dla ofiar handlu ludźmi lub, jeżeli Państwo Członkowskie podejmie decyzję o rozszerzeniu zakresu niniejszej dyrektywy, dla obywateli państw trzecich będących wcześniej przedmiotem działań ułatwiających nielegalną imigrację, dla których dokument pobytowy stanowi wystarczający bodziec do współpracy z właściwymi organami, określając jednocześnie pewne warunki służące jako zabezpieczenie przed nadużyciami.
(10) W tym celu konieczne jest ustanowienie kryteriów wydawania dokumentu pobytowego, warunków pobytu oraz powodów nieprzedłużenia i cofnięcia dokumentu. Prawo pobytu na mocy niniejszej dyrektywy podlega pewnym warunkom i ma charakter czasowy.
(11) Zainteresowani obywatele państw trzecich powinni zostać poinformowani o możliwości uzyskania takiego dokumentu pobytowego i mieć zapewniony czas na zastanowienie się nad swoją sytuacją. Powinno im to pomóc w podjęciu świadomej decyzji co do podjęcia lub niepodjęcia współpracy z właściwymi organami, którymi mogą być policja, prokuratura i organy sądowe (ze względu na ryzyko, jakie się z tym wiąże), tak aby współpracowali z własnej woli, a zatem skuteczniej.
(12) Wziąwszy pod uwagę ich trudną sytuację, zainteresowanym obywatelom państw trzecich należy przyznać pomoc przewidzianą w niniejszej dyrektywie. Pomoc ta powinna umożliwić im odzyskanie sił oraz pozwolić na uniknięcie wpływania na nich sprawców przestępstw. Leczenie zapewniane obywatelom państw trzecich objętym niniejszą dyrektywą obejmuje również, tam, gdzie jest to właściwe, pomoc psychologa i terapeuty.
(13) Decyzja w sprawie wydania dokumentu pobytowego ważnego przez przynajmniej sześć miesięcy lub jego przedłużenia musi być podjęta przez właściwe organy, które powinny rozważyć, czy zostały spełnione odpowiednie warunki.
(14) Niniejsza dyrektywa powinna być stosowana bez uszczerbku dla działań podejmowanych przez właściwe organy na wszystkich etapach danych postępowań krajowych, a zwłaszcza podczas badania przedmiotowych przestępstw.
(15) Państwa Członkowskie powinny rozważyć, zgodnie z ustawodawstwem krajowym, zezwolenie na pobyt z innych przyczyn obywatelom państw trzecich, którzy mogą być objęci zakresem niniejszej dyrektywy, ale nie spełniają lub już nie spełniają warunków w niej określonych, członkom ich rodzin lub osobom traktowanym jak członkowie ich rodzin.
(16) W celu umożliwienia zainteresowanym obywatelom państw trzecich uzyskania niezależności i uniknięcia powrotu do sieci przestępczej, posiadaczom dokumentu pobytowego należy zezwolić, na warunkach określonych w niniejszej dyrektywie, na dostęp do rynku pracy oraz na kształcenie zawodowe i edukację. Zezwalając posiadaczom dokumentu pobytowego na dostęp do kształcenia zawodowego i edukacji, Państwa Członkowskie powinny w szczególności rozważyć prawdopodobny czas pobytu.
(17) Udział zainteresowanych obywateli państw trzecich w programach i planach już istniejących lub mających powstać, powinien przyczynić się do ich powrotu do normalnego życia społecznego.
(18) Jeżeli zainteresowani obywatele państw trzecich składają wniosek o innego rodzaju dokument pobytowy, Państwa Członkowskie podejmują decyzję na podstawie powszechnie obowiązującego prawa krajowego regulującego status cudzoziemców. Podczas rozpatrywania takiego wniosku Państwa Członkowskie powinny rozważyć fakt, że zainteresowani obywatele państw trzecich otrzymali dokument pobytowy wydany na mocy niniejszej dyrektywy.
(19) Państwa Członkowskie powinny dostarczyć Komisji, w związku z wykonaniem niniejszej dyrektywy, informacje uzyskane w ramach działań prowadzonych przy gromadzeniu i przetwarzaniu danych dotyczących zagadnień wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.
(20) Ponieważ cel polegający na wprowadzeniu dokumentu pobytowego dla zainteresowanych obywateli państw trzecich, którzy współpracują w zwalczaniu handlu ludźmi, nie może zostać w wystarczającym stopniu osiągnięty przez same Państwa Członkowskie i, ze względu na skalę działań, może zostać w większym stopniu osiągnięty na poziomie wspólnotowym, Wspólnota może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne dla osiągnięcia tego celu.
(21) Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii, załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, oraz bez uszczerbku dla art. 4 tego Protokołu, te Państwa Członkowskie nie biorą udziału w przyjęciu niniejszej dyrektywy i nie są nią związane, ani nie podlegają jej stosowaniu.
(22) Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu w sprawie stanowiska Danii, załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, oraz bez uszczerbku dla art. 4 rzeczonego Protokołu, Dania nie bierze udziału w przyjęciu niniejszej dyrektywy i nie jest nią związana, ani nie podlega jej stosowaniu,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
______(1) Dz.U. L 126 E z 28.5.2003 r., str. 393.
(2) Opinia wydana w dniu 5 grudnia 2002 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym).
(3) Dz.U. C 221 z 17.9.2002 r., str. 80.
(4) Dz.U. L 328 z 5.12.2002 r., s. 17.
(5) Dz.U. L 203 z 1.8.2002 r., s. 1.
