a także mając na uwadze, co następuje:(1) Prawdziwy jednolity rynek usług finansowych ma zasadnicze znaczenie dla wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy we Wspólnocie.
(2) Zintegrowany i wydajny rynek wymaga uczciwości rynkowej. Sprawne funkcjonowanie rynków papierów wartościowych oraz publiczne zaufanie do rynków są warunkiem wstępnym wzrostu gospodarczego i dobrobytu. Nadużycia na rynku naruszają integralność rynków finansowych oraz publiczne zaufanie do papierów wartościowych i instrumentów pochodnych.
(3) Komunikat Komisji z dnia 11 maja 1999 r. zatytułowany "Wprowadzanie ram dla rynków finansowych: plan działań" określa serię działań potrzebnych do wprowadzenia jednolitego rynku usług finansowych. Na posiedzeniu w Lizbonie w marcu 2000 r. Rada Europejska wezwała do wprowadzenia wymienionego planu działań do 2005 r. Plan działań kładzie nacisk na potrzebę przygotowania dyrektywy przeciwko manipulacji na rynku.
(4) Na posiedzeniu dnia 17 lipca 2000 r. Rada powołała Komitet Mędrców ds. Regulacji Europejskiego Rynku Papierów Wartościowych. W swoim sprawozdaniu końcowym Komitet Mędrców zaproponował wprowadzenie nowych technik legislacyjnych opartych na podejściu czteropoziomowym, a mianowicie: zasady ramowe, środki wykonawcze, współpraca i stosowanie. Poziom pierwszy, dyrektywa, powinien ograniczać się do szerokich zasad "ramowych", podczas gdy poziom drugi powinien zawierać środki wykonawcze o charakterze technicznym przyjmowane przez Komisję przy wsparciu Komitetu.
(5) Rezolucja przyjęta na posiedzeniu Rady Europejskiej w Sztokholmie w marcu 2001 r. zatwierdziła sprawozdanie końcowe Komitetu Mędrców i proponowane podejście czteropoziomowe w celu nadania większej przejrzystości i zwiększenia skuteczności procesu wykonawczego dotyczącego prawodawstwa wspólnotowego w zakresie papierów wartościowych.
(6) Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 5 lutego 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie prawodawstwa w zakresie usług finansowych także przyjęła sprawozdanie Komitetu Mędrców, na podstawie uroczystego oświadczenia Komisji przed Parlamentem złożonego tego samego dnia oraz listu z dnia 2 października 2001 r. adresowanego przez Komisarza ds. Rynku Wewnętrznego do przewodniczącego Komisji ds. Gospodarczych i Pieniężnych Parlamentu, w celu zapewnienia roli Parlamentu Europejskiego w tym procesie.
(7) Środki niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy powinny być przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji(5).
(8) Według Rady Europejskiej, obradującej w Sztokholmie, powinno częściej używać się poziomu drugiego "środki wykonawcze", w celu zapewnienia, że przepisy techniczne są aktualizowane zgodnie z rozwojem sytuacji rynkowej i nadzoru, a także należy ustalić terminy dla wszystkich etapów prac w ramach poziomu drugiego.
(9) Parlament Europejski powinien dysponować okresem trzech miesięcy od pierwszego przekazania projektu środków wykonawczych tak, aby mógł je zbadać i wydać swoją opinię. Jednakże w pilnych i należycie uzasadnionych przypadkach okres ten może zostać skrócony. Jeśli w tym okresie Parlament Europejski przyjmie rezolucję, Komisja powinna ponownie zbadać projekt.
(10) Rozwój nowych instrumentów finansowych i technicznych wzmacnia bodźce, środki i możliwości do dokonywania nadużyć na rynku: poprzez nowe produkty, nowe technologie, narastające działania transgraniczne oraz Internet.
(11) Istniejące wspólnotowe ramy prawne mające na celu ochronę integralności rynku są niepełne. Wymogi prawne różnią się od siebie w poszczególnych Państwach Członkowskich, pozostawiając podmiotom aktywnym gospodarczo niepewność co do pojęć, definicji i stosowania. W niektórych Państwach Członkowskich nie ma przepisów odnoszących się do zagadnień manipulacji cenami i rozpowszechniania informacji wprowadzających w błąd.
(12) Nadużycia na rynku polegają na wykorzystywaniu poufnych informacji i manipulacjach na rynku. Cel przepisów wymierzonych przeciwko wykorzystywaniu poufnych informacji jest taki sam jak cel przepisów wymierzonych przeciwko manipulacjom na rynku: zapewnienie integralności rynków finansowych Wspólnoty i zwiększenie zaufania inwestorów do tych rynków. Dlatego zalecane jest wprowadzenie łączonych zasad zwalczania zarówno wykorzystywania poufnych informacji, jak i manipulacji na rynku. Jedna dyrektywa zapewni w całej Wspólnocie takie same ramy dla przyznania obowiązków, stosowania i współpracy.
(13) Z uwagi na zmiany na rynkach finansowych i w prawodawstwie wspólnotowym od czasu przyjęcia dyrektywy Rady 89/592/EWG z dnia 13 listopada 1989 r. koordynującej przepisy dotyczące wykorzystywania poufnych informacji(6) dyrektywa ta powinna zostać zastąpiona w celu zapewnienia spójności przepisów zwalczających manipulacje na rynku. Nowa dyrektywa jest także potrzebna w celu uniknięcia luk w prawodawstwie wspólnotowym, które mogłyby być wykorzystane do działań sprzecznych z prawem i mogłyby podważyć zaufanie publiczne i z tego względu zaszkodzić sprawnemu funkcjonowaniu rynków.
(14) Niniejsza dyrektywa wychodzi naprzeciw obawom wyrażanym przez Państwa Członkowskie po atakach terrorystycznych z 11 września 2001 r. w odniesieniu do zwalczania finansowania działań terrorystycznych.
(15) Wykorzystanie poufnych informacji i manipulacje na rynku uniemożliwiają pełną i właściwą przejrzystość rynku, która jest warunkiem wstępnym wymiany handlowej dla wszystkich podmiotów aktywnych gospodarczo na zintegrowanych rynkach finansowych.
(16) Informacje wewnętrzne to wszelkie informacje o ściśle określonym charakterze, niepodane do wiadomości publicznej, dotyczące bezpośrednio lub pośrednio jednego lub kilku emitentów instrumentów finansowych lub jednego lub kilku instrumentów finansowych. Informacje, które mogłyby mieć istotny wpływ na rozwój i kształtowanie się cen na rynku regulowanym, mogłyby zostać uznane za informacje odnoszące się pośrednio do jednego lub kilku emitentów instrumentów finansowych lub do jednego lub kilku powiązanych pochodnych instrumentów finansowych.
(17) W odniesieniu do wykorzystywania informacji poufnych należy wziąć pod uwagę przypadki, w których informacje wewnętrzne pochodzą nie z wykonywania zawodu lub pełnienia funkcji, lecz z działalności przestępczej, których przygotowanie i realizacja mogłaby mieć istotny wpływ na ceny jednego lub więcej instrumentów finansowych lub na kształtowanie się cen na rynku regulowanym.
(18) Wykorzystanie informacji wewnętrznej może polegać na nabyciu lub zbyciu instrumentów finansowych przez osobę, która wie lub powinna wiedzieć, że posiadane informacje są informacjami wewnętrznymi. Z tego względu właściwe władze powinny rozważyć, co przeciętna osoba mogłaby wiedzieć lub powinna była wiedzieć w danych okolicznościach. Ponadto sam fakt, że podmioty organizujące rynek, organy upoważnione do działania jako kontrahenci lub osoby upoważnione do realizacji zleceń w imieniu osób trzecich, posiadające informacje wewnętrzne ograniczają się, w pierwszych dwóch przypadkach, do prowadzenia swojej legalnej działalności polegającej na nabywaniu lub sprzedaży instrumentów finansowych lub w ostatnim przypadku - na należytej realizacji zleceń, nie powinien być uważany za wykorzystanie takich wewnętrznych informacji.
(19) Państwa Członkowskie powinny zmierzyć się z praktyką znaną jako "front running", wraz z "front running" w towarowych instrumentach pochodnych, gdzie stanowi to nadużycie na rynku zgodnie z definicją zawartą w niniejszej dyrektywie.
(20) Osoba zawierająca transakcje lub składająca zlecenia, które stanowią manipulację na rynku, może być w stanie ustalić, że powody, dla których dokonała transakcji lub złożyła zlecenie, były uzasadnione oraz że transakcje lub zlecenia były zgodne z praktyką dopuszczalną na danym rynku regulowanym. Sankcja mogłaby być wciąż nakładana, jeśli właściwy organ ustali, że był inny bezprawny powód, dla którego zawarto transakcję lub złożono zlecenie.
(21) Właściwy organ może wydać wytyczne w sprawach objętych niniejszą dyrektywą, np. definicję informacji wewnętrznej w odniesieniu do towarowych instrumentów pochodnych lub wprowadzenia w życie definicji dopuszczalnych praktyk rynkowych odnoszących się do definicji manipulacji na rynku. Wytyczne te powinny być zgodne z przepisami dyrektywy oraz ze środkami wykonawczymi przyjętymi zgodnie z procedurami komitologii.
(22) Państwa Członkowskie powinny mieć możliwość wybrania najbardziej właściwego sposobu regulowania działalności osób sporządzających lub rozpowszechniających analizy dotyczące instrumentów finansowych lub emitentów instrumentów finansowych lub osób sporządzających lub rozpowszechniających inne informacje rekomendujące lub sugerujące strategię inwestycyjną, włączając właściwe mechanizmy samoregulacji, o których powinny powiadomić Komisję.
(23) Upowszechnianie informacji wewnętrznych przez emitentów na ich stronach internetowych powinno być zgodne z przepisami dotyczącymi przekazywania danych osobowych do państw trzecich ustanowionych w dyrektywie 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych(7).
(24) Szybkie i rzetelne ujawnianie informacji do wiadomości publicznej wzmacnia integralność rynku, podczas gdy selektywne ujawnianie wewnętrznych informacji przez emitentów może prowadzić do utraty zaufania inwestorów do integralności rynków finansowych. Profesjonalne podmioty aktywne gospodarczo powinny przyczyniać się do integralności rynku poprzez różne środki. Takie środki mogłyby obejmować na przykład tworzenie "szarych list", stosowanie "window trading" do wrażliwych kategorii pracowników, stosowanie wewnętrznych kodeksów postępowania oraz tworzenie "chińskich murów". Takie środki zapobiegawcze mogą przyczynić się do zwalczania nadużyć na rynku tylko wtedy, gdy są wprowadzane ze zdecydowaniem i są należycie kontrolowane. Właściwa kontrola stosowania oznacza na przykład wyznaczenie urzędników sprawdzających przestrzeganie przepisów w ramach organów i okresowe kontrole prowadzone przez niezależnych biegłych rewidentów.
(25) Nowoczesne metody łączności umożliwiają podmiotom związanym profesjonalnie z rynkiem finansowym oraz prywatnym inwestorom posiadanie równiejszego dostępu do informacji finansowych, lecz również zwiększają ryzyko upowszechniania fałszywych lub błędnych informacji.
(26) Większa przejrzystość transakcji przeprowadzanych przez osoby wykonujące obowiązki związane z zarządem emitentów oraz, tam gdzie ma to zastosowanie, osoby ściśle z nimi związane, stanowi środek zapobiegawczy przeciwko nadużyciom na rynku. Publikowanie takich transakcji, co najmniej indywidualnie, może także być wartościowym źródłem informacji dla inwestorów.
(27) Rynkowe podmioty gospodarcze powinny przyczyniać się do zapobiegania nadużyciom na rynku i przyjmować rozwiązania strukturalne mające na celu wykrywanie i zapobieganie praktykom manipulacji na rynku. Takie przepisy mogą obejmować wymogi dotyczące przejrzystości zawieranych transakcji, całkowite ujawnienie porozumień regulujących ceny, rzetelny system dopasowywania do siebie zleceń, wprowadzenie efektywnego systemu wykrywania nietypowych zleceń, wystarczająco stabilne systemy ustalania cen referencyjnych instrumentów finansowych oraz przejrzystość zasad zawieszania transakcji.
(28) Niniejsza dyrektywa powinna być interpretowana i wprowadzona w życie przez Państwa Członkowskie w sposób zgodny z wymogami skutecznej regulacji w celu ochrony interesów posiadaczy zbywalnych papierów wartościowych posiadających prawa głosu w spółce (lub które mogą wnosić takie prawa jako skutek wykonywania praw lub konwersji) kiedy spółka podlega publicznej ofercie przejęcia lub innej proponowanej zmianie kontroli. W szczególności niniejsza dyrektywa nie uniemożliwia Państwom Członkowskim wprowadzenia lub posiadania takich środków, jakie uzna za właściwe dla realizacji tych celów.
(29) Posiadanie dostępu do informacji wewnętrznych odnoszących się do innej spółki i wykorzystywanie ich w kontekście publicznej oferty przejęcia do celu uzyskania kontroli nad tą spółką lub połączenia się z tą spółką nie powinno samo w sobie być uznawane jako stanowiące wykorzystywanie poufnych informacji.
(30) Ponieważ nabywanie lub zbywanie instrumentów finansowych koniecznie wymaga uprzedniej decyzji w sprawie nabycia lub zbycia, podjętej przez osobę, która zobowiązuje się przeprowadzić jedną z tych transakcji, dokonanie takiego nabycia lub zbycia nie stanowi samo w sobie wykorzystania informacji wewnętrznych.
(31) Badania i szacunki sporządzone na podstawie dostępnych publicznie danych nie można uważać za informacje wewnętrzne i dlatego żadna transakcja przeprowadzana na podstawie takich badań i szacunków nie stanowi wykorzystywania poufnych informacji w rozumieniu niniejszej dyrektywy.
(32) Państwa Członkowskie i Europejski System Banków Centralnych, krajowe banki centralne lub każdy oficjalnie wyznaczony organ, lub każda osoba działająca w ich imieniu, nie powinni być ograniczeni w prowadzeniu polityki pieniężnej, wymiany walut lub zarządzaniu długiem publicznym.
(33) Stabilizacja instrumentów finansowych lub obrót akcjami własnymi w programach odkupu mogą być, w niektórych okolicznościach, uzasadnione z przyczyn gospodarczych i dlatego nie powinny same być w sobie uznawane jako nadużycie na rynku. Należy wypracować wspólne normy w celu dostarczenia praktycznych wytycznych.
(34) Poszerzanie zakresu rynków finansowych, szybkie zmiany i wybór nowych produktów i zjawisk wymagają szerokiego stosowania niniejszej dyrektywy do instrumentów finansowych i stosowanych technik, w celu zagwarantowania integralności rynków finansowych Wspólnoty.
(35) Ustanowienie równych reguł gry na rynkach finansowych Wspólnoty wymaga szerokiego geograficznie zastosowania przepisów niniejszej dyrektywy. W odniesieniu do instrumentów pochodnych niedopuszczonych do obrotu, lecz objętych zakresem stosowania niniejszej dyrektywy, każde Państwo Członkowskie powinno posiadać kompetencje do sankcjonowania działań na swoim terytorium lub za granicą, które dotyczą stanowiących ich podstawę instrumentów finansowych dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym znajdującym się lub działającym na jego terytorium lub ubiegających się o dopuszczenie do obrotu na takim rynku regulowanym. Każde Państwo Członkowskie powinno mieć także kompetencje do sankcjonowania działań prowadzonych na swoim terytorium dotyczących podstawowych instrumentów finansowych dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym w Państwie Członkowskim lub ubiegających się o dopuszczenie do obrotu na takim rynku.
(36) Zróżnicowanie właściwych władz Państw Członkowskich, mających różne zakresy odpowiedzialności, może powodować zamieszanie wśród podmiotów aktywnych gospodarczo. W każdym Państwie Członkowskim powinien zostać wyznaczony jeden właściwy organ, który przyjmuje co najmniej końcową odpowiedzialność za nadzór nad zgodnością z przepisami przyjętymi na podstawie niniejszej dyrektywy, a także za współpracę międzynarodową. Taki organ powinien mieć charakter administracyjny gwarantujący jego niezależność od podmiotów aktywnych gospodarczo i unikanie konfliktów interesów. Zgodnie z prawem krajowym, Państwa Członkowskie powinny zapewnić właściwe finansowanie tego organu. Organ ten powinien być wystarczająco przygotowany do konsultacji w sprawie ewentualnych zmian w ustawodawstwie krajowym z komitetem konsultacyjnym składającym się z przedstawicieli emitentów, usługodawców finansowych i konsumentów tak, aby był w pełni poinformowany o ich poglądach i obawach.
(37) Wspólny minimalny zestaw skutecznych narzędzi i uprawnień właściwych organów każdego Państwa Członkowskiego zagwarantuje skuteczność nadzoru. Przedsiębiorstwa rynkowe i wszystkie podmioty aktywne gospodarczo powinny także przyczyniać się, na swoich poziomach, do integralności rynku. W tym sensie wyznaczenie jednego organu właściwego do spraw nadużyć na rynku nie uniemożliwia współpracy lub delegacji, za które odpowiedzialność ponosi właściwy organ, między tym organem i przedsiębiorstwami rynkowymi w celu zagwarantowania skutecznego nadzoru nad stosowaniem przepisów przyjętych zgodnie z niniejszą dyrektywą.
(38) W celu zapewnienia, że ramy wspólnotowe wymierzone w nadużycia na rynku są wystarczające, każde naruszenie zakazów lub wymogów ustanowionych na mocy niniejszej dyrektywy będzie musiało być szybko wykryte i usankcjonowane. W tym celu sankcje powinny być wystarczająco odstraszające i proporcjonalne do wagi naruszenia i zrealizowanych zysków oraz powinny być stosowane konsekwentnie.
(39) Przy określaniu środków administracyjnych i sankcji Państwa Członkowskie powinny zwrócić szczególną uwagę na konieczność zapewnienia stopnia jednolitości regulacji w poszczególnych Państwach Członkowskich.
(40) Narastające działania transgraniczne wymagają poprawy współpracy i spójnego zestawu przepisów regulujących wymianę informacji między właściwymi organami krajowymi. Organizacja nadzoru i uprawnień śledczych w każdym Państwie Członkowskim nie może być przeszkodą dla współpracy między właściwymi organami krajowymi.
(41) Ponieważ cel zaproponowanych działań, a mianowicie zapobieganie nadużyciom na rynku w formie wykorzystywania poufnych informacji i manipulacji na rynku, nie może być w wystarczającym stopniu osiągnięty przez Państwa Członkowskie i dlatego, ze względu na zakres i skutki środków, może zostać w wyższym stopniu osiągnięty na poziomie Wspólnoty, Wspólnota może przyjąć środki, zgodnie z zasadą pomocniczości wymienioną w art. 5. Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia tego celu.
(42) Wytyczne techniczne i środki wykonawcze do zasad ustanowionych w niniejszej dyrektywie mogą okazać się od czasu do czasu niezbędne dla uwzględnienia nowych osiągnięć na rynkach finansowych. Komisja powinna więc być uprawniona do podejmowania środków wykonawczych, pod warunkiem że nie będą one modyfikować podstawowych składników niniejszej dyrektywy i że Komisja działa zgodnie z zasadami ustanowionymi w niniejszej dyrektywie, po konsultacji z Europejskim Komitetem Papierów Wartościowych ustanowionym decyzją Komisji 2001/528/WE(8).
(43) Przy wykonywaniu uprawnień wykonawczych zgodnie z niniejszą dyrektywą Komisja powinna przestrzegać następujących zasad:
- konieczność zapewnienia zaufania do rynków finansowych wśród inwestorów poprzez wspieranie wysokich standardów przejrzystości na rynkach finansowych,
- konieczność stworzenia inwestorom szerokich możliwości dokonywania konkurencyjnych inwestycji oraz poziomu ujawniania i ochrony dopasowanego do ich sytuacji,
- konieczność zapewnienia, że niezależne organy regulacyjne konsekwentnie stosują przepisów, szczególnie w odniesieniu do zwalczania przestępczości gospodarczej,
- konieczność wysokich poziomów przejrzystości i konsultacji ze wszystkimi uczestnikami rynku oraz z Parlamentem Europejskim i Radą,
- konieczność zachęcania do wprowadzania innowacji na rynkach finansowych, jeżeli rynki mają pozostać dynamiczne i efektywne,
- konieczność zapewnienia integralności rynkowej poprzez ścisłe i oddziałujące monitorowanie innowacji finansowych,
- znaczenie zmniejszenia kosztów i ułatwianie dostępu do kapitału,
- bilans kosztów i korzyści uczestników rynku w perspektywie długookresowej (wraz z małymi i średnimi przedsiębiorstwami oraz małymi inwestorami) każdego ze środków wykonawczych,
- konieczność sprzyjania międzynarodowej konkurencyjności rynków finansowych UE bez uszczerbku dla wielce pożądanego rozwoju współpracy międzynarodowej,
- konieczność osiągnięcia równych reguł gry dla wszystkich uczestników rynku przez ustanawianie reguł obowiązujących w całej Unii Europejskiej za każdym razem, gdy jest to właściwe,
- konieczność poszanowania różnic między rynkami krajowymi tam, gdzie nie naruszają spójności jednolitego rynku,
- konieczność zapewnienia spójności prawodawstwa wspólnotowego w tej dziedzinie, jako że różnice w zakresie dostępnych informacji i brak przejrzystości mogą zagrozić transakcjom rynkowym, a przede wszystkim zaszkodzić konsumentom i małym inwestorom.
(44) Niniejsza dyrektywa respektuje prawa podstawowe i stosuje się do zasad uznanych w szczególności w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności w jej art. 11 i w art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. W tym zakresie niniejsza dyrektywa w żadnym stopniu nie uniemożliwia Państwom Członkowskim stosowania ich norm konstytucyjnych odnoszących się do wolności prasy i wolności słowa w mediach,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ: