PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, a w szczególności jego art. 175 ust. 1,
uwzględniając wniosek Komisji(1),
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego(2),
uwzględniając opinię Komitetu Regionów(3),
stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu(4) na podstawie wspólnego tekstu zatwierdzonego przez Komitet Pojednawczy w dniu 8 listopada 2002 r.,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Zwiększony publiczny dostęp do informacji o środowisku i rozpowszechnianie takich informacji wpływa na zwiększenie świadomości ekologicznej, swobodną wymianę opinii, bardziej efektywne uczestnictwo społeczeństwa w podejmowaniu decyzji dotyczących środowiska, a ostatecznie na poprawę stanu środowiska.
(2) Dyrektywa Rady 90/313/EWG z dnia 7 czerwca 1990 r. w sprawie swobody dostępu do informacji o środowisku(5) zapoczątkowała zmiany w sposobie podejścia organów władzy publicznej do zagadnienia jawności i przejrzystości, ustanawiając środki realizacji prawa publicznego dostępu do informacji o środowisku, które to zmiany powinny być pogłębiane i kontynuowane. Niniejsza dyrektywa zwiększa dotychczasowy dostęp do tych informacji, który został zagwarantowany przez dyrektywę 90/313/EWG.
(3) Artykuł 8 tej dyrektywy nakłada na Państwa Członkowskie obowiązek informowania Komisji o zdobytych doświadczeniach, a Komisja ma obowiązek na tej podstawie składać Parlamentowi Europejskiemu i Radzie raporty wraz ze wszelkimi propozycjami przeglądu dyrektywy, jakie uzna za właściwe.
(4) Raport sporządzony zgodnie z art. 8 tej dyrektywy przedstawia konkretne problemy napotkane przy stosowaniu dyrektywy w praktyce.
(5) Dnia 25 czerwca 1998 r. Wspólnota Europejska podpisała Konwencję EKG ONZ o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska ("Konwencja z Aarhus"). Ze względu na zawarcie powyższej konwencji przez Wspólnotę Europejską, przepisy prawa wspólnotowego muszą być z nią zgodne.
(6) Z punktu widzenia większej przejrzystości właściwe jest zastąpienie, a nie nowelizacja, dyrektywy 90/313/EWG, tak by zainteresowane strony mogły dysponować jednym czytelnym i spójnym tekstem prawnym.
(7) Rozbieżności pomiędzy obowiązującymi w Państwach Członkowskich przepisami prawnymi dotyczącymi informacji o środowisku, które znajdują się w posiadaniu organów władzy publicznej, mogą powodować nierówności w obrębie Wspólnoty odnośnie do dostępu do takich informacji lub warunków konkurencji.
(8) Należy zapewnić każdej osobie fizycznej i prawnej prawo dostępu do informacji o środowisku, które znajdują się w posiadaniu organów władzy publicznej lub które są dla tych organów przeznaczone, bez konieczności wykazania interesu przez tę osobę.
(9) Organy władzy publicznej powinny również udostępniać i rozpowszechniać informacje o środowisku wśród ogółu społeczeństwa w najszerszym możliwym zakresie, w szczególności wykorzystując technologie informacyjne i komunikacyjne. Przyszły rozwój tych technologii powinien zostać uwzględniony przy sporządzaniu sprawozdań dotyczących niniejszej dyrektywy oraz przy jej przeglądach.
(10) Definicja informacji o środowisku powinna zostać sprecyzowana, tak by uwzględniać informacje w dowolnej formie dotyczące stanu środowiska, czynników, środków lub działań, które wpływają lub mogą wpłynąć na środowisko, lub mają na celu jego ochronę, analizy kosztów i korzyści oraz analizy gospodarcze wykorzystywane w ramach takich środków lub działań, jak również informacje dotyczące stanu ludzkiego zdrowia i bezpieczeństwa, łącznie ze skażeniem łańcucha pokarmowego, warunkami życia człowieka, obiektami kultury i budowlami w stopniu, w jakim ulegają one, lub mogą ulec, wpływowi tych elementów.
(11) Biorąc pod uwagę zasadę określoną w art. 6 Traktatu, wymagania dotyczące ochrony środowiska powinny być włączone do definicji i realizacji polityk Wspólnoty oraz jej działań, definicja organów władzy publicznej powinna zostać rozszerzona, tak by uwzględniać rząd lub inne organy administracji publicznej na poziomie krajowym, regionalnym lub lokalnym, niezależnie od tego, czy pełnią one określone obowiązki dotyczące środowiska. Definicja ta powinna również objąć inne osoby lub organy sprawujące, na mocy prawa krajowego, publiczne funkcje administracyjne dotyczące środowiska, jak też inne osoby lub organy im podlegające i pełniące publiczne obowiązki lub funkcje dotyczące środowiska.
(12) Informacje o środowisku, którymi fizycznie, w imieniu organów władzy publicznej, dysponują inne organy, powinny również podlegać niniejszej dyrektywie.
(13) Informacje o środowisku powinny zostać udostępnione wnioskodawcom tak szybko jak to możliwe, bez zbędnej zwłoki oraz z uwzględnieniem terminu postulowanego przez wnioskodawcę.
(14) Organy władzy publicznej powinny udostępniać informacje o środowisku w formie lub formacie, o jaki prosi wnioskodawca, chyba że są one już publicznie dostępne w innej formie lub formacie lub właściwe jest udostępnienie ich w innej formie lub formacie. Ponadto organy władzy publicznej powinny być obowiązane dołożyć wszelkich starań, by informacje o środowisku, które znajdują się w ich posiadaniu lub które są dla nich przeznaczone, były przechowywane w formach lub formatach, które mogą być łatwo powielone i dostępne drogą elektroniczną.
(15) Państwa Członkowskie powinny określić ustalenia praktyczne, pozwalające na skuteczne udostępnianie takich informacji. Ustalenia te gwarantują efektywną i łatwą dostępność informacji oraz zapewniają, że informacje, w tym publicznie dostępne wykazy organów władzy publicznej oraz rejestry lub wykazy informacji o środowisku, które znajdują się w posiadaniu organów władzy publicznej lub które są przeznaczone dla tych organów, są stopniowo udostępniane społeczeństwu przez publiczne sieci telekomunikacyjne.
(16) Prawo do informacji oznacza, że ujawnianie informacji powinno stanowić regułę oraz że organy władzy publicznej powinny móc odmówić udostępnienia informacji o środowisku w określonych i jasno sprecyzowanych przypadkach. Podstawy do odmowy powinny być interpretowane zawężająco, przy czym należy rozważyć, czy społeczny interes, któremu ma służyć ujawnienie informacji, nie przeważa nad interesem dyktującym odmowę udostępnienia informacji. Powody odmowy powinny zostać przedstawione wnioskodawcy w terminie określonym przez niniejszą dyrektywę.
(17) Organy władzy publicznej powinny udostępniać część informacji o środowisku, w przypadku gdy z informacji, których dotyczy wniosek, można wydzielić informacje wchodzące w zakres wyjątków.
(18) Organy władzy publicznej powinny móc pobrać opłatę za dostarczenie informacji o środowisku, jednak opłata taka nie powinna być wygórowana, co oznacza, że nie może ona przekraczać rzeczywistych kosztów omawianych materiałów. Zaliczka może być wymagana jedynie w nielicznych sytuacjach. W szczególnych przypadkach, gdy organy władzy publicznej udostępniają informacje za opłatą oraz jeśli jest to konieczne by zagwarantować ciągłość gromadzenia i publikowania takich informacji, za niewygórowaną uważana jest opłata odpowiadająca cenom rynkowym; w takich przypadkach można zażądać zaliczki. Wykaz opłat powinien zostać opublikowany i udostępniony wnioskodawcom łącznie z informacjami dotyczącymi okoliczności pobierania i uchylania opłat.
(19) Wnioskodawcy powinni mieć możliwość ubiegania się o administracyjną lub sądową kontrolę działań lub zaniedbań organów władzy publicznej w związku z wnioskiem.
(20) Organy władzy publicznej powinny dołożyć starań, by gromadzone przez nie lub w ich imieniu informacje o środowisku były zrozumiałe, dokładne i porównywalne. Metoda wykorzystywana przy gromadzeniu informacji jest istotnym czynnikiem przy ocenianiu ich jakości, powinna być zatem ujawniona na wniosek.
(21) W celu zwiększenia społecznej świadomości ekologicznej i poprawienia ochrony środowiska, organy władzy publicznej powinny udostępniać i rozpowszechniać informacje o środowisku, które odnoszą się do pełnionych przez nie funkcji, w szczególności wykorzystując komunikację teleinformatyczną i/lub technologie elektroniczne, jeśli są one dostępne.
(22) Co cztery lata od wejścia w życie niniejsza dyrektywa powinna być oceniana w świetle zdobytych doświadczeń oraz po przedłożeniu odpowiednich raportów przez Państwa Członkowskie i na tej podstawie powinna być zmieniana. Komisja powinna przedłożyć Parlamentowi Europejskiemu i Radzie raport oceny dotyczący niniejszej dyrektywy.
(23) Na poziomie Państw Członkowskich cele niniejszej dyrektywy nie mogą zostać zrealizowane równie skutecznie co na poziomie wspólnotowym. Wspólnota może zatem zgodnie z zasadą pomocniczości, określoną w art. 5 Traktatu, podejmować odpowiednie działania. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w w/w artykule, niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia zamierzonych celów.
(24) Postanowienia niniejszej dyrektywy nie wpływają na prawo Państwa Członkowskiego do utrzymywania lub wprowadzania środków pozwalających na dostęp do informacji w stopniu szerszym, niż jest to wymagane przez niniejszą dyrektywę,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
Sporządzono w Brukseli, dnia 28 stycznia 2003 r.
W imieniu Parlamentu Europejskiego |
W imieniu Rady |
P. COX |
G. PAPANDREOU |
Przewodniczący |
Przewodniczący |
______
(1) Dz.U. C 337 E z 28.11.2000, str. 156 i Dz.U. C 240 E z 28.8.2001, str. 289.
(2) Dz.U. C 116 z 20.4.2001, str. 43.
(3) Dz.U. C 148 z 18.5.2001, str. 9.
(4) Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 14 marca 2001 r. (Dz.U. C 343 z 5.12.2001, str. 165), wspólne stanowisko Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. (Dz.U. C 113 E z 14.5.2002, str. 1) i decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 30 maja 2002 r. (jeszcze nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym). Decyzja Rady z dnia 16 grudnia 2002 r. i decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 18 grudnia 2002 r.
(5) Dz.U. L 158 z 23.6.1990, str. 56.
(6) Dz.U. L 281 z 23.11.1995, str. 31.