PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 100a,
uwzględniając wniosek Komisji(1),
uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego(2),
stanowiąc zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 189b Traktatu(3), w świetle tekstu jednolitego zatwierdzonego przez Komitet Pojednawczy dnia 27 listopada 1996 r.,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) W związku z realizacją celów rynku wewnętrznego niezbędne jest przyjęcie środków mających na celu stopniową konsolidację tego rynku.
(2) Swobodny przepływ towarów i usług ma wpływ nie tylko na działalność podmiotów gospodarczych, ale również osób fizycznych; oznacza to, że konsumenci powinni mieć dostęp do towarów i usług w innym Państwie Członkowskim na takich samych warunkach jak obywatele tego Państwa Członkowskiego.
(3) Jak stwierdza między innymi skierowany do Rady komunikat Komisji zatytułowany "Ku jednolitemu rynkowi dystrybucji", transgraniczna sprzedaż na odległość może być dla konsumentów jednym z ważniejszych namacalnych przejawów urzeczywistnienia rynku wewnętrznego. Dla sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego niezbędne jest, by konsumenci mogli nawiązać stosunki z przedsiębiorstwem spoza swoich krajów, nawet jeśli w państwie zamieszkania konsumenta znajduje się oddział tego przedsiębiorstwa.
(4) Dzięki wprowadzaniu nowych technologii konsument ma większe możliwości dotarcia do informacji na temat ofert w dowolnym miejscu Wspólnoty i złożenia zamówienia; niektóre Państwa Członkowskie już podjęły różne lub nawet rozbieżne środki ochrony konsumentów w przypadku sprzedaży na odległość, wpływając szkodliwie na konkurencję między przedsiębiorstwami na rynku wewnętrznym; dlatego konieczne jest wprowadzenie na poziomie wspólnotowym podstawowego zbioru wspólnych reguł w tej dziedzinie.
(5) Ustępy 18 i 19 Załącznika do rezolucji Rady z dnia 14 kwietnia 1975 r. w sprawie wstępnego programu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej dotyczącego polityki ochrony i informowania konsumentów(4) podkreślają konieczność ochrony nabywców towarów i usług przed żądaniami zapłaty za niezamówione towary, a także przed agresywnymi metodami sprzedaży.
(6) Ustęp 33 komunikatu Komisji skierowanego do Rady, pod tytułem "Nowe tempo polityki ochrony konsumenta", zatwierdzonego rezolucją Rady z dnia 23 czerwca 1986 r.(5), stanowi, że Komisja przedstawi wnioski dotyczące wykorzystania nowych technologii informatycznych umożliwiających konsumentom składanie zamówień do dostawców bez wychodzenia z domu.
(7) Rezolucja Rady z dnia 9 listopada 1989 r. w sprawie przyszłych priorytetów nowej polityki ochrony konsumentów(6) wzywa Komisję do nadania pierwszeństwa dziedzinom określonym w Załączniku do wspomnianej rezolucji; Załącznik odnosi się do nowych technologii dotyczących telesprzedaży; na podstawie tej rezolucji Komisja przyjęła trzyletni plan działań w dziedzinie polityki ochrony konsumentów w Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej (1990-1992); przewiduje on przyjęcie dyrektywy.
(8) Wybór języków używanych w umowach zawieranych na odległość leży w gestii Państw Członkowskich.
(9) Umowy zawierane na odległość wymagają wykorzystania jednego lub kilku środków porozumiewania się na odległość; te różnorodne środki są używane w ramach zorganizowanych systemów sprzedaży bądź świadczenia usług na odległość, bez jednoczesnej obecności dostawcy i konsumenta; ciągłyrozwój tych środków nie pozwala na sporządzenie ich wyczerpującego wykazu, konieczne jest jednak zdefiniowanie zasad, które będą obowiązywały nawet w odniesieniu do środków jeszcze niewykorzystywanych powszechnie.
(10) Ta sama transakcja obejmująca kolejne czynności lub szereg oddzielnych, rozłożonych w czasie czynności może być odmiennie opisywana przez prawo w zależności od ustawodawstwa Państwa Członkowskiego; przepisy niniejszej dyrektywy nie mogą być stosowane odmiennie, zgodnie z ustawodawstwem poszczególnych Państw Członkowskich, z zastrzeżeniem odwołania się przez nie do art. 14; w tym celu należy uznać, że konieczna jest zgodność z przepisami niniejszej dyrektywy przynajmniej podczas realizacji pierwszej z kolejnych czynności lub pierwszej z szeregu oddzielnych, rozłożonych w czasie czynności, które można uznać za jedną całość, bez względu na to, czy ta czynność bądź szereg czynności jest przedmiotem jednej umowy czy też kilku kolejnych oddzielnych umów.
(11) Wykorzystanie środków porozumiewania się na odległość nie może zmniejszać ilości informacji przekazywanych konsumentowi; należy zatem określić, jakie informacje należy przekazać konsumentowi, niezależnie od wykorzystywanego środka porozumiewania się; przekazywane informacje muszą być ponadto zgodne z innymi odpowiednimi regułami wspólnotowymi, w szczególności z przepisami dyrektywy Rady 84/450/EWG z dnia 10 września 1984 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących reklamy wprowadzającej w błąd(7); w przypadku wyłączenia z obowiązku przekazywania informacji konsument może zażądać, na zasadzie uznaniowej, niektórych podstawowych informacji, takich jak tożsamość dostawcy, podstawowe cechy towarów lub usług oraz ich cena.
(12) W przypadku porozumiewania się z wykorzystaniem telefonu niezbędne jest przekazanie konsumentowi na początku rozmowy wystarczających informacji umożliwiających podjęcie decyzji o przerwaniu lub kontynuowaniu rozmowy.
(13) Informacja rozpowszechniania za pomocą niektórych technologii elektronicznych ma często charakter ulotny, jako że nie jest przekazywana na trwałym nośniku; konsument musi zatem otrzymać w stosownym czasie pisemne powiadomienie zawierające informacje konieczne do należytego wykonania umowy.
(14) Konsument nie ma możliwości zobaczenia produktu w rzeczywistości ani upewnienia się co do charakteru usług przed zawarciem umowy; należy wprowadzić przepis nadający konsumentowi prawo odstąpienia od umowy, chyba że w niniejszej dyrektywie ustalono inaczej; aby prawo to nie miało jedynie formalnego charakteru, ewentualne koszty ponoszone przez konsumenta w przypadku wykonywania przez niego prawa odstąpienia od umowy muszą ograniczać się do bezpośrednich kosztów zwrotu towarów; prawo odstąpienia od umowy pozostaje bez uszczerbku dla praw konsumenta wynikających z przepisów krajowych, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów dotyczących uszkodzonych produktów, niepełnowartościowych usług czy też produktów lub usług nieodpowiadających opisowi określonemu w ofercie; do Państw Członkowskich należy ustalenie pozostałych warunków lub ustaleń wynikających z wykonywania prawa do odstąpienia od umowy.
(15) Konieczne jest również wyznaczenie terminu wykonania umowy, jeśli nie jest on określony w momencie składania zamówienia.
(16) Nie można zezwolić na stosowanie techniki promocyjnej polegającej na odpłatnym wysyłaniu produktu lub świadczeniu usługi bez uprzedniego żądania lub wyraźnej zgody ze strony konsumenta, chyba że chodzi o dostawę lub usługę zastępczą.
(17) Stosuje się zasady ustanowione w art. 8 i 10 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 r.; należy uznać prawo konsumenta do prywatności, w szczególności w zakresie uwolnienia od niektórych szczególnie agresywnych środków porozumiewania się; dlatego należy przewidzieć ograniczenia w stosowaniu takich środków; Państwa Członkowskie powinny podjąć właściwe środki, aby skutecznie chronić tych konsumentów, którzy nie życzą sobie nawiązywania kontaktu za pośrednictwem niektórych środków porozumiewania się, bez uszczerbku dla szczególnego zabezpieczenia konsumenta w ramach prawodawstwa wspólnotowego dotyczącego ochrony danych osobowych i prywatności.
(18) Istotne jest, by minimalne wiążące normy zawarte w niniejszej dyrektywie zostały uzupełnione w razie potrzeby dobrowolnymi porozumieniami między zainteresowanymi podmiotami gospodarczymi, zgodnie z zaleceniem Komisji 92/295/EWG z dnia 7 kwietnia 1992 r. w sprawie kodeksów praktyk dotyczących ochrony konsumentów w przypadku umów zawieranych na odległość(8).
(19) W interesie optymalnej ochrony konsumenta ważne jest wystarczające poinformowanie konsumentów o przepisach niniejszej dyrektywy oraz o kodeksach praktyk obowiązujących w tej dziedzinie;
(20) Nieprzestrzeganie przepisów niniejszej dyrektywy może przynosić szkodę nie tylko konsumentom, ale również konkurencji; można zatem ustanowić przepisy umożliwiające monitorowanie ich stosowania instytucjom publicznym, ich przedstawicielom lub organizacjom konsumentów, mającym na podstawie ustawodawstwa krajowego uzasadniony interes w ochronie konsumentów, lub organizacjom zawodowym, mającym uzasadniony interes w podejmowaniu działań.
(21) W celu ochrony konsumentów istotne jest uregulowanie jak najszybciej kwestii reklamacji o zasięgu transgranicznym; Komisja opublikowała dnia 14 lutego 1996 r. plan działań w sprawie ułatwienia dostępu konsumentów do wymiaru sprawiedliwości i rozstrzygania sporów konsumenckich na rynku wewnętrznym; plan ten zawiera szczegółowe inicjatywy mające na celu wspieranie procedur pozasądowych; zaproponowano obiektywne kryteria (załącznik II) mające gwarantować wiarygodność tych procedur, a także wprowadzono przepis o wykorzystaniu ujednoliconych formularzy występowania z roszczeniami (załącznik III).
(22) Konsument nie ma wpływu na działanie środków porozumiewania się wykorzystujących nowe technologie; konieczne jest zatem zastrzeżenie, że ciężar dowodu spoczywa na dostawcy.
(23) Istnieje ryzyko, że w niektórych przypadkach konsument może zostać pozbawiony ochrony wynikającej z niniejszej dyrektywy poprzez wyznaczenie przepisów prawnych państwa trzeciego jako właściwych dla danej umowy; w związku z powyższym do niniejszej dyrektywy należy włączyć przepisy zapobiegające takiemu ryzyku.
(24) Państwo Członkowskie może, z uwagi na interes ogólny, zakazać sprzedaży niektórych towarów i usług na swoim terytorium za pośrednictwem umów zawieranych na odległość; taki zakaz musi być zgodny z regułami wspólnotowymi; takie zakazy już przewidziano, w szczególności w zakresie produktów leczniczych, na mocy dyrektywy Rady 89/552/EWG z dnia 3 października 1989 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej(9) oraz dyrektywy Rady 92/28/EWG z dnia 31 marca 1992 r. w sprawie reklamowania produktów leczniczych przeznaczonych dla ludzi(10),
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
Sporządzono w Brukseli, dnia 20 maja 1997 r.
W imieniu Parlamentu Europejskiego |
W imieniu Rady |
J. M. GIL-ROBLES |
J. VAN AARTSEN |
Przewodniczący |
Przewodniczący |
______
(1) Dz.U. C 156 z 23.6.1992, str. 14 i Dz.U. C 308 z 15.11.1993, str. 18.
(2) Dz.U. C 19 z 25.1.1993, str. 111.
(3) Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 26 maja 1993 r. (Dz.U. C 176 z 28.6.1993, str. 95), wspólne stanowisko Rady z dnia 29 czerwca 1995 r. (Dz.U. C 288 z 30.10.1995, str. 1) oraz decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 grudnia 1995 r. (Dz.U. C 17 z 22.1.1996, str. 51). Decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 stycznia 1997 r. oraz decyzja Rady z dnia 20 stycznia 1997 r.
(4) Dz.U. C 92 z 25.4.1975, str. 1.
(5) Dz.U. C 167 z 5.7.1986, str. 1.
(6) Dz.U. C 294 z 22.11.1989, str. 1.
(7) Dz.U. L 250 z 19.9.1984, str. 17.
(8) Dz.U. L 156 z 10.6.1992, str. 21.
(9) Dz.U. L 298 z 17.10.1989, str. 23.
(10) Dz.U. L 113 z 30.4.1992, str. 13.
(11) Dz.U. L 271 z 9.10.2002, str. 16.
(12) Dz.U. L 149 z 11.6.2005, str. 22.
ZAŁĄCZNIKI