a także mając na uwadze, co następuje:Traktat o Unii Europejskiej oznacza nowy etap w procesie tworzenia coraz silniejszych związków między narodami Europy; jednym z celów Traktatu jest tworzenie, w sposób spójny i solidarny, związków między narodami Państw Członkowskich; do jego podstawowych celów należy wzmocnienie ochrony praw i interesów obywateli Państw Członkowskich poprzez wprowadzenie obywatelstwa Unii;
w tym celu w tytule II Traktatu o Unii Europejskiej wprowadza się obywatelstwo Unii dla wszystkich obywateli Państw Członkowskich oraz przyznaje się im w związku z tym szereg praw;
przewidziane w art. 8b ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską prawo głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych w Państwie Członkowskim, w którym dana osoba ma miejsce zamieszkania, jest zastosowaniem zasady niedyskryminacji między osobami mającymi obywatelstwo danego państwa a osobami będącymi obywatelami innego państwa oraz uzupełnieniem, zagwarantowanego w art. 8a niniejszego Traktatu, prawa do swobodnego przemieszczania się i przebywania;
stosowanie art. 8b ust. 1 nie zakłada pełnej harmonizacji ordynacji wyborczych Państw Członkowskich; dąży on przede wszystkim do zniesienia wymogu obywatelstwa, od którego większość Państw Członkowskich uzależnia wykonywanie prawa głosowania i kandydowania w wyborach; ponadto, aby uwzględnić zasadę proporcjonalności, wymienioną w art. 3b Traktatu, treść wspólnotowej legislacji w tej dziedzinie nie powinna wykraczać poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia celów art. 8b ust. 1 Traktatu;
zamiarem art. 8b ust. 1 jest zapewnienie wszystkim obywatelom Unii, bez względu na to, czy są obywatelami Państwa Członkowskiego miejsca zamieszkania czy nie, możliwości wykonywania w tym państwie prawa głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych na takich samych warunkach; z tego względu warunki wobec obywateli Unii niemających obywatelstwa odnośnego państwa, w szczególności dotyczące okresu i dowodu miejsca zamieszkania, powinny być takie same jak warunki stawiane obywatelom tego Państwa Członkowskiego, jeśli takie warunki są w ogóle stawiane; od obywateli Unii niebędących obywatelami danego Państwa Członkowskiego nie można wymagać spełnienia dodatkowych specjalnych warunków, chyba że w wyjątkowych sytuacjach odmienne traktowanie obywateli własnych i obcych jest uzasadnione szczególnymi okolicznościami;
artykuł 8b ust. 1 Traktatu uznaje prawo głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych w Państwie Członkowskim miejsca zamieszkania, przy czym prawo to nie zastępuje prawa głosowania i kandydowania w Państwie Członkowskim, którego obywatelem jest dany obywatel Unii; należy szanować przysługujące obywatelom Unii prawo wyboru Państwa Członkowskiego, w którym chcą oni uczestniczyć w wyborach lokalnych; z tego względu jest zasadne, aby obywatele ci mogli wyrazić swoją wolę do wzięcia udziału w wyborach w takim Państwie, przy czym w Państwie Członkowskim, w którym udział w wyborach nie jest obowiązkowy, dopuszczalna może być rejestracja z urzędu takich obywateli na listach wyborców;
lokalna administracja w różnych Państwach Członkowskich odzwierciedla różne polityczne i prawne tradycje oraz charakteryzuje się dużą różnorodnością struktur; termin "wybory lokalne" nie jest z tego powodu tożsamy we wszystkich Państwach Członkowskich; przedmiot niniejszej dyrektywy musi zostać zatem sprecyzowany poprzez zdefiniowanie pojęcia wyborów lokalnych; wybory takie obejmują powszechne i bezpośrednie wybory na poziomie wspólnoty lokalnej stopnia podstawowego oraz jednostek podległych; dotyczy to zarówno powszechnych i bezpośrednich wyborów do samorządowych organów przedstawicielskich, jak również do samorządowych organów wykonawczych;
pozbawienie prawa kandydowania w wyborach może wynikać z decyzji indywidualnej właściwych władz Państwa Członkowskiego miejsca zamieszkania lub Państwa Członkowskiego pochodzenia; mając na uwadze polityczne znaczenie sprawowania mandatu nadanego w wyborach lokalnych, Państwa Członkowskie powinny podjąć wszelkie niezbędnych działania celem zapewnienia, że osoba pozbawiona prawa kandydowania w Państwie Członkowskim jej pochodzenia nie odzyska tego prawa jedynie w wyniku tego, że ma miejsce zamieszkania w innym Państwie Członkowskim; ten szczególny problem, odnoszący się do kandydatów będących obywatelami innego Państwa Członkowskiego, stanowi uzasadnienie umożliwiające tym Państwom Członkowskim, które uznają to za konieczne, objęcie takich kandydatów przepisami wykluczającymi nie tylko obowiązującymi w Państwie Członkowskim ich miejsca zamieszkania, lecz również Państwa Członkowskiego ich pochodzenia; mając na uwadze zasadę proporcjonalności, jest jednak wystarczające, że prawo głosowania objęte jest jedynie przepisami wykluczającymi Państwa Członkowskiego miejsca zamieszkania;
zadania organów wykonawczych wspólnoty lokalnej stopnia podstawowego mogą obejmować branie udziału w wykonywaniu władzy publicznej oraz ochronę interesu powszechnego; z tego względu Państwa Członkowskie powinny mieć prawo do zastrzeżenia pełnienia tych urzędów tylko przez własnych obywateli; poza tym Państwa Członkowskie powinny mieć możliwość podjęcia w tym celu właściwych działań, które jednak nie mogą ograniczać prawa głosowania obywateli innych Państw Członkowskich w stopniu większym, niż jest to konieczne dla osiągnięcia tego celu;
jest również uzasadnione, aby udział członków samorządowych władz przedstawicielskich w wyborach zgromadzenia parlamentarnego zastrzeżony był dla własnych obywateli;
jeżeli przepisy prawne Państw Członkowskich stanowią, że sprawowanie urzędu pochodzącego z wyboru nie może być łączone ze sprawowaniem innego urzędu, Państwa Członkowskie mogą rozszerzyć zakres takiego zakazu na odpowiednie urzędy sprawowane w innych Państwach Członkowskich;
zgodnie z art. 8b ust. 1 Traktatu wszelkie odstępstwa od ogólnych zasad niniejszej dyrektywy muszą być uzasadnione specyficznymi problemami danego Państwa Członkowskiego, przy czym każde takie odstępstwo musi podlegać sprawdzeniu co do jego wyjątkowego charakteru;
takie specyficzne problemy mogą powstawać w Państwie Członkowskim, w którym odsetek obywateli Unii w wieku uprawniającym do udziału w wyborach, mających miejsce zamieszkania w tym państwie, lecz niebędących jego obywatelami, znacznie przekracza średnią; odstępstwo jest uzasadnione, w przypadku gdy tacy obywatele Unii stanowią ponad 20% ogółu wyborców, przy czym jego punktem odniesienia musi być kryterium okresu zamieszkania;
obywatelstwo Unii ma na celu umożliwienie obywatelom Unii lepszej integracji w państwie przyjmującym; w związku z tym, zgodnie z intencją autorów Traktatu, należy unikać wszelkiego różnicowania między listami kandydatów będących własnymi obywatelami a kandydatami zagranicznymi;
ryzyko takiego różnicowania dotyczy w szczególności Państwa Członkowskiego, w którym odsetek obywateli Unii w wieku uprawniającym do udziału w wyborach mających miejsce zamieszkania w tym państwie, lecz niebędących jego obywatelami przekracza 20% ogólnej liczby mających tam miejsce zamieszkania obywateli Unii w wieku uprawniającym do głosowania; z tego względu ważne jest, aby takie Państwo Członkowskie mogło ustanowić, zgodnie z art. 8b Traktatu, szczególne przepisy dotyczące składu list kandydatów;
w niektórych Państwach Członkowskich mający tam miejsce zamieszkania obywatele innych Państw Członkowskich mają prawo głosowania w wyborach do parlamentów narodowych; z tego względu możliwe są ułatwienia w odniesieniu do niektórych formalności przewidzianych w niniejszej dyrektywie;
Królestwo Belgii charakteryzuje się szczególnymi cechami i relacjami równowagi, ponieważ belgijska Konstytucja w art. 1-4 przewiduje trzy języki urzędowe oraz podział na regiony i wspólnoty; nieograniczone stosowanie niniejszej dyrektywy mogłoby w pewnych gminach wywoływać skutki, które uzasadniają wprowadzenie odstępstw od niniejszej dyrektywy, mając na względzie powyższe szczególne cechy i relacje równowagi;
po wejściu w życie niniejszej dyrektywy Komisja dokona oceny jej prawnego i faktycznego stosowania, włączając w to zmiany w elektoracie; w tym celu przedstawi ona Parlamentowi Europejskiemu i Radzie stosowne sprawozdanie,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
______(1) Dz.U. C 323 z 21.11.1994.
(2) Opinia wydana dnia 14 września 1994 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym).
(3) Opinia wydana dnia 28 września 1994 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym).