uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską,
uwzględniając rozporządzenie Rady (EWG) nr 3528/86 z dnia 17 listopada 1986 r. w sprawie ochrony lasów Wspólnoty przed zanieczyszczeniem atmosferycznym(1), ostatnio zmienione rozporządzeniem (EWG) nr 2157/92(2), w szczególności jego art. 3,
uwzględniając rezolucję nr 1 pierwszej konferencji ministerialnej w sprawie ochrony lasów w Europie(3) oraz podjęte w jej następstwie działania,
a także mając na uwadze, co następuje:
na podstawie art. 2 ust. 1 tiret 3 i 4 rozporządzenia (EWG) nr 3528/86 celem programu Wspólnoty jest pomaganie Państwom Członkowskim:
- w prowadzeniu intensywnego i ciągłego nadzoru nad ekosystemami leśnymi,
- w zakładaniu lub rozszerzaniu, w skoordynowany i zharmonizowany sposób, sieci stałych powierzchni obserwacyjnych służących do prowadzenia takiego ciągłego, intensywnego nadzoru;
na podstawie art. 2 ust. 2 rozporządzenia (EWG) nr 3528/86, Państwa Członkowskie przekażą Komisji dane zebrane dzięki sieci powierzchni obserwacyjnych służących do ciągłego intensywnego nadzoru;
sieć powierzchni obserwacyjnych zostaje założona w celu otrzymania szczegółowych danych na temat ewolucji ekosystemów leśnych we Wspólnocie; podejście to pozwala na ustalenie związków między różnorodnymi czynnikami środowiskowymi,
w szczególności zanieczyszczeniami atmosferycznymi i reakcją ekosystemów leśnych; zebrane w ten sposób dane pozwalają lepiej interpretować wyniki otrzymane dzięki regularnej sieci powierzchni obserwacyjnych, jak określono w rozporządzeniu Komisji (EWG) nr 1696/87(4), ostatnio zmienionym rozporządzeniem (EWG) nr 836/94(5);
wnioski o udzielenie pomocy, przedkładane na podstawie rozporządzenia (EWG) nr 3528/86, w celu prowadzenia ciągłego intensywnego nadzoru, określonego w art. 2 ust. 1, powinny zawierać wszelkie informacje niezbędne do zbadania tych środków w świetle celów i kryteriów wspomnianego rozporządzenia; informacje te powinny być przedstawione na znormalizowanym formularzu w celu ułatwienia analizy i porównania wniosków;
środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Leśnictwa,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
(uchylony)
Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie trzeciego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich.
Sporządzono w Brukseli, dnia 29 kwietnia 1994 r.
W imieniu Komisji | |
René STEICHEN | |
Członek Komisji |
______
(1) Dz.U. L 326 z 21.11.1986, str. 2.
(2) Dz.U. L 217 z 31.7.1992, str. 1.
(3) Grudzień 1990 r., Strasburg.
(4) Dz.U. L 161 z 10.6.1987, str. 1.
(5) Dz.U. L 97 z 15.4.1994, str. 4.
ZAŁĄCZNIKI
WSPÓLNE METODY ZAKŁADANIA SIECI STAŁYCH POWIERZCHNI OBSERWACYJNYCH DO INTENSYWNEGO, CIĄGŁEGO MONITOROWANIA
I. Uwagi ogólne
Celem programu wymienionego w art. 2 ust. 1 rozporządzenia nr 3528/86 i jego zmian jest założenie w Państwach Członkowskich Wspólnoty sieci stałych powierzchni obserwacyjnych i zbieranie danych poprzez prowadzenie intensywnego i ciągłego nadzoru.
Program ma na celu:
- ciągłe intensywne monitorowanie ekosystemów leśnych w związku ze szkodami wyrządzonymi przez zanieczyszczenia atmosferyczne i inne czynniki mające wpływ na stan lasów,
- lepsze zrozumienie przyczynowego związku między zmianami zachodzącymi w ekosystemie leśnym a wpływającymi na niego czynnikami, w szczególności zanieczyszczeniami atmosferycznymi, poprzez skupienie różnorodnych pomiarów w jednym miejscu oraz monitorowanie ekosystemów leśnych i ich części,
- uzyskanie istotnych informacji na temat ewolucji wielu ekosystemów leśnych we Wspólnocie.
II. Zakładanie sieci stałych powierzchni obserwacyjnych
II.1. Wybór powierzchni
Państwa Członkowskie wybrały do dnia 30 czerwca 1994 r. wystarczająco dużą liczbę stałych powierzchni obserwacyjnych w swoim kraju. Od tego czasu niektóre Państwa Członkowskie wypełniły swój krajowy program intensywnego monitorowania, dodając powierzchnie. Dla każdego Państwa Członkowskiego maksymalna liczba tych powierzchni powinna być ograniczona do 15, ale Państwom Członkowskim wolno wybrać większą liczbę powierzchni pod warunkiem, że ich liczba nie przekroczy 20 % liczby krajowych powierzchni należących do wspólnotowej sieci 16 x 16 km (rozporządzenie (EWG) nr 1696/87).
Za wybór tych powierzchni odpowiedzialne są Państwa Członkowskie, chociaż należy stosować następujące kryteria wyboru:
- powierzchnie powinny być umiejscowione w taki sposób, aby na ich terenach reprezentowane były ważniejsze gatunki leśne i bardziej rozległe warunki wzrostu w danym kraju,
- minimalna wielkość powierzchni mierzona w płaszczyźnie poziomej powinna wynosić 0,25 ha,
- w celu zminimalizowania wpływu działalności na tereny przyległe powierzchnia powinna być otoczona strefą buforową. Rzeczywista szerokość takiej strefy zależy od typu i wieku lasu. Jeśli obszar powierzchni i jej otoczenia jest jednolity pod względem struktury wysokościowej i wiekowej, szerokość strefy buforowej może być ograniczona do 5 lub 10 m. Jeśli obszar leśny, na którym znajduje się powierzchnia, składa się z drzewostanu mieszanego, różnych gatunków lub różnej struktury wiekowej, obszar strefy buforowej powinien zostać powiększony do pięciokrotności potencjalnej maksymalnej wysokości lasu na powierzchni,
- powierzchnia musi być dostępna do celów długotrwałego monitorowania, dlatego konieczne jest wyraźne oznakowanie jej punktów narożnych i/lub granic oraz ponumerowanie każdego drzewa próbnego na jej terenie w sposób trwały,
- dostęp do powierzchni powinien być łatwy o każdej porze i nie powinny wystąpić żadne ograniczenia w odniesieniu do dostępu bądź pobierania próbek,
- nie powinny wystąpić żadne różnice w gospodarowaniu powierzchnią, strefą buforową i otaczającym lasem (np. gospodarowanie powinno być porównywalne), a zakłócenia spowodowane monitorowaniem zmniejszone do minimum,
- należy unikać bezpośredniego zanieczyszczenia ze źródeł lokalnych. Powierzchnie nie powinny być umiejscowione w najbliższym otoczeniu gospodarstw, blisko głównych dróg lub w bezpośrednim sąsiedztwie zanieczyszczających zakładów przemysłowych,
- na powierzchni lub w jej pobliżu powinna być dostępna wystarczająca liczba drzew do pobierania próbek,
- powierzchnie i strefa buforowa powinny być jak najbardziej jednolite pod względem np. gatunków lub ich mieszanek, wieku, wielkości, typu gleby i nachylenia,
- powierzchnie powinny być umiejscowione wystarczająco daleko od skraju lasu.
Zaleca się wybieranie powierzchni, które były monitorowane w ostatnich latach w ramach rozporządzenia (EWG) nr 3528/86 lub innych programów. Jeśli trzeba wybrać dodatkowe powierzchnie, zaleca się wybieranie powierzchni identycznych z powierzchniami należącymi do wspólnotowej sieci 16 x 16 km lub położonych w ich pobliżu, a ponadto umiejscowionych w taki sposób, aby można było wykorzystać informacje z innych źródeł (np. stacji meteorologicznych).
11.2. Zakładanie i dokumentacja powierzchni
Państwa Członkowskie przedłożyły Komisji w 1994 r. ogólne dane i szczegółowy opis każdej powierzchni.
Szczegółowy opis powierzchni obejmuje: jej dokładne położenie, odręczną mapę przedstawiającą trwałe oznaczenie punktów narożnych i/lub jej granic, liczbę drzew na powierzchni i pozostałe istotne trwałe elementy znajdujące się na powierzchni lub w jej pobliżu (np. drogi dojazdowe, rzeki). W przyszłości należy również nanieść na mapę dokładne miejsce pobierania próbek (np. otworów w glebie).
11.3. Definicja poletka
Zasadniczo wszystkie drzewa na całej powierzchni muszą zostać włączone do próbki w celu oceny stanu drzew (np. inwentaryzacja koron, ocena przyrostu). Jeśli na powierzchni znajduje się dużo drzew (tj. gęsty drzewostan), można zdefiniować poletko do celów wykorzystania do tych badań. Wielkość poletka w czasie zakładania powierzchni powinna być wystarczająco duża, aby szacunkowe dane otrzymywane w tych badaniach były wiarygodne przez okres przynajmniej 20 lat, a nawet przez cały okres życia drzewostanu. W tym okresie na poletku powinno być dostępnych przynajmniej 20 drzew.
11.4. Ogólne informacje o każdej powierzchni
Podczas zakładania powierzchni i przeprowadzania pierwszego badania należy zebrać następujące ogólne informacje na temat każdej stałej powierzchni obserwacyjnej służącej do intensywnego i ciągłego monitorowania:
Założenie | Pierwsze badania |
- Kod opisowy | |
Kraj Numer powierzchni obserwacyjnej Rzeczywista długość i szerokość geograficzna |
|
Wysokość Zaopatrzeniewwodę Orientacja głównych gatunków Całkowita wielkość powierzchni Rodzaj próchnicy Liczba drzew porastających Jednostkowa gleba powierzchnię Powierzchnia (jeśli utworzono) |
|
Średni wiek dominującego piętra Główne gatunki drzew Wydajność (wielkość szacunkowa) | |
- Inne spostrzeżenia | |
Historia powierzchni Inna stacja monitorowania położona w pobliżu |
Jeśli zostały założone dodatkowe powierzchnie w celu realizacji krajowego programu intensywnego monitorowania Państwa Członkowskie przekażą Komisji informacje zebrane podczas zakładania powierzchni, dla każdej istniejącej powierzchni, przy użyciu pliku danych (patrz załącznik VIla, formularz 1a) oraz sprawozdań (patrz załącznik VIIa, formularz 1b) do końca tego samego roku, w którym ponowne założenie miało miejsce. Ważne informacje uzyskane w latach monitorowania będą przedkładane corocznie, przy użyciu formularzy la i 1b (załącznik VII). Pozostałe informacje zostaną przedłożone po przeprowadzeniu pierwszego odpowiedniego badania i będą w miarę konieczności aktualizowane.
III. Zastępowanie zniszczonych powierzchni
III.1. Uwagi ogólne
Za wybór powierzchni do intensywnego monitorowania odpowiedzialne są Państwa Członkowskie. W tym celu w Załączniku ustanowiono szereg kryteriów. Większość Państw Członkowskich opracowała własną strategię monitorowania krajowych ekosystemów leśnych, które mają na celu obserwację ważniejszych gatunków drzew i warunków wzrostu.
Chociaż powierzchnie, które mają być wybrane, powinny być dostępne do długoterminowego monitorowania, to jednak zawsze występuje możliwość przedwczesnego zniszczenia wskutek takich czynników, jak pożar itp. W niektórych przypadkach należy pobrać końcowe próbki, zanim znikną wszystkie drzewa na danej powierzchni. Następny etap to przegląd strategii, na której oparte są kryteria wyboru, oraz podjęcie decyzji, które kryteria należy stosować w odniesieniu do procedury wyboru nowej powierzchni.
111.2. Likwidacja powierzchni
Należy wykorzystać możliwości ostatecznych pomiarów/ocen. Jeśli to możliwe, przed (ostatecznym) zniszczeniem powierzchni można wykonać (niszczące) pobieranie próbek drzew monitorowanych na powierzchni. Po ścięciu drzew można dokonać dokładnego pomiaru długości drzewa, pobrać przekroje pnia oraz pobrać dokładne próbki liści.
111.3. Strategia
Strategia monitorowania w większości Państw Członkowskich obejmuje aspekty związane z obszarem lasu, ekosystemem leśnym i gatunkami drzew, a także często aspekty dotyczące gleby, meteorologii i poziomu osadzania. Kiedy występuje potrzeba wymiany powierzchni, należy wykorzystać możliwość weryfikacji, czy pierwotna strategia jest nadal ważna i jak można uzupełnić braki. W tym kontekście należy uwzględnić, czy oprócz badań pierwotnych (stan korony, gleby, stan ulistnienia i przyrosty) dodano w ostatnich latach dodatkowe badania (osadzanie, warunki meteorologiczne, roztwór glebowy, roślinność gruntowa, teledetekcja(1)). Dlatego zaleca się podczas planowania zastąpienia powierzchni, uwzględnienie ewolucji programu intensywnego monitorowania.
Jednakże zaleca się na ogół, by nowe powierzchnie były umiejscowione w tym samym regionie i by występował tam ten sam typ gleby, poziom osadzania i gatunków drzew jak na zniszczonych powierzchniach.
111.4. Ponowne założenie powierzchni
Do wyboru nowych powierzchni odnoszą się te same kryteria jak w przypadku zniszczonych powierzchni. Po założeniu nowej powierzchni należy jak najszybciej przeprowadzić pewne badania, których nie można szybko powtórzyć (np. badania gleby teledetekcję). Ponieważ badanie stanu korony i ulistnienia wykonuje się raz na rok lub co dwa lata, nie ma potrzeby wykonywania badań tego rodzaju od razu po założeniu powierzchni. Jeśli zaplanowano regularne badania przyrostu w czasie dłuższym niż trzy lata po założeniu powierzchni, to pomiary przyrostu na tworzonej powierzchni należy przeprowadzić natychmiast po jej założeniu.
111.5. Punkty wymagające szczególnej uwagi
Ponownie założone powierzchnie powinny uzyskać nowy numer. Państwa Członkowskie w momencie następnego regularnego składania informacji przedłożą Komisji informacje o przyczynach zastąpienia powierzchni, wynikach ostatnich obserwacji/wykonanych pomiarów oraz kryteriów zastosowanych przy wyborze nowych powierzchni."
______
(1) Techniczne szczegóły dotyczące nieobowiązkowego zastosowania zdjęć lotniczych na powierzchniach intensywnego monitorowania są ustanowione w podręczniku na temat zastosowań teledetekcji przygotowanej przez Komisję Europejską.
WNIOSEK O UDZIELENIE POMOCY PRZEZ WSPÓLNOTĘ W ODNIESIENIU DO ŚRODKÓW, KTÓRE NALEŻY ZREALIZOWAĆ NA PODSTAWIE ART. 2 ROZPORZĄDZENIA (EWG) NR 3528/86 I JEGO ZMIAN
Dla każdego ze środków, które mają być zrealizowane zgodnie z art. 2, dostarczone zostaną następujące informacje:
1) Krótki opis środków
2) Wnioskodawca
Powiązanie między wnioskodawcą a środkami
3) Agencja odpowiedzialna za realizację środków
Przedmiot i zakres podstawowej działalności agencji
4) Szczegółowy opis środków,
gdy:
a) środki związane są z zakładaniem lub rozszerzaniem sieci stałych powierzchni obserwacyjnych do prowadzenia ciągłego, intensywnego nadzoru:
1) opis obecnej sytuacji
2) położenie geograficzne oraz obszar danego regionu (+ dokument kartograficzny)
3) liczba stałych powierzchni obserwacyjnych;
b) środki związane są z ustanowieniem i przeprowadzaniem inwentaryzacji stanu koron drzew na stałych powierzchniach obserwacyjnych:
1) opis obecnej sytuacji
2) liczba powierzchni obserwacyjnych, które mają zostać włączone do inwentaryzacji stanu koron drzew (formularz 2a)
3) szczegółowy opis procedur pobierania próbek stosowanych na poziomie powierzchni (liczba drzew, oznaczenia itd.)
4) wyznaczenie harmonogramu realizacji projektowanych środków (formularz 2b);
c) środki związane są z ustanowieniem i przeprowadzaniem inwentaryzacji stanu gleby na stałych powierzchniach obserwacyjnych:
1) opis obecnej sytuacji
2) liczba powierzchni obserwacyjnych, które mają zostać włączone do inwentaryzacji stanu gleby (formularz 2a)
3) szczegółowy opis procedur pobierania próbek stosowanych na poziomie powierzchni (liczba pojedynczych próbek, opis profilu glebowego itd.)
4) szczegółowy opis parametrów, które mają być określone, oraz metod analizy, które mają być zastosowane, w tym jasny opis kalibracji, poprawek i/lub ponownych obliczeń niezbędnych do uzyskania wyników zgodnych z analizowanymi wynikami zgodnie z zatwierdzonymi metodami
5) wyznaczenie harmonogramu realizacji projektowanych środków (formularz 2b);
d) środki związane są z ustanawianiem i przeprowadzaniem inwentaryzacji stanu listowia na stałych powierzchniach obserwacyjnych:
1) opis obecnej sytuacji
2) liczba powierzchni obserwacyjnych, które mają zostać włączone do inwentaryzacji stanu listowia (formularz 2a)
3) szczegółowy opis procedur pobierania próbek stosowanych na poziomie powierzchni (liczba pojedynczych próbek, opis itd.)
4) szczegółowy opis parametrów, które mają zostać określone, oraz metod analizy, które mają być zastosowane, w tym jasny opis kalibracji, poprawek i/lub ponownych obliczeń niezbędnych do uzyskania wyników zgodnych z analizowanymi wynikami zgodnie z zatwierdzonymi metodami
5) wyznaczenie harmonogramu realizacji projektowanych środków (formularz 2b);
e) środki związane są z ustanawianiem i przeprowadzaniem pomiarów zmian przyrostowych na stałych powierzchniach obserwacyjnych:
1) opis obecnej sytuacji
2) liczba powierzchni obserwacyjnych, które mają zostać włączone do pomiarów przyrostu (formularz 2a)
3) szczegółowy opis procedur dokonywania pomiarów stosowanych na poziomie powierzchni (liczba pomiarów, opis itd.)
4) szczegółowy opis parametrów, które mają zostać określone, oraz metod analizy, które mają być zastosowane, w tym jasny opis kalibracji, poprawek i/lub ponownych obliczeń niezbędnych do uzyskania wyników zgodnych z analizowanymi wynikami zgodnie z zatwierdzonymi metodami
5) wyznaczenie harmonogramu realizacji projektowanych środków (formularz 2b);
f) środki związane są z ustanawianiem i przeprowadzaniem pomiarów szybkości osadzania na stałych powierzchniach obserwacyjnych:
1) opis obecnej sytuacji
2) liczba powierzchni obserwacyjnych, które mają zostać włączone do pomiarów osadzania (formularz 2a)
3) szczegółowy opis procedur dokonywania pomiarów stosowanych na poziomie powierzchni (liczba pomiarów, opis itd.)
4) szczegółowy opis parametrów, które mają zostać określone, oraz metod analizy, które mają zostać zastosowane, w tym jasny opis kalibracji, poprawek i/lub ponownych obliczeń niezbędnych do uzyskania wyników zgodnych z analizowanymi wynikami zgodnie z zatwierdzonymi metodami
5) wyznaczenie harmonogramu realizacji projektowanych środków (formularz 2b);
g) środki związane są z ustanowieniem i prowadzeniem pomiarów meteorologicznych na stałych powierzchniach obserwacyjnych:
1) opis obecnej sytuacji
2) liczba powierzchni obserwacyjnych, które mają zostać objęte pomiarami meteorologicznymi (formularz 2a)
3) szczegółowy opis procedur dokonywania pomiarów stosowanych na poziomie powierzchni (liczba pomiarów, opis itd.)
4) szczegółowy opis parametrów, które mają zostać określone, oraz metod analizy, które mają być zastosowane, w tym jasny opis kalibracji, poprawek i/lub ponownych obliczeń niezbędnych do uzyskania wyników zgodnych z analizowanymi wynikami zgodnie z zatwierdzonymi metodami
5) wyznaczenie harmonogramu realizacji proponowanych środków (formularz 2b);
h) środki związane są ustanowieniem i prowadzeniem pomiarów zmian roztworu glebowego na stałych powierzchniach obserwacyjnych:
1) opis obecnej sytuacji
2) liczba powierzchni obserwacyjnych, które mają zostać objęte pomiarami roztworu glebowego (formularz 2a)
3) szczegółowy opis procedur dokonywania pomiarów stosowanych na poziomie powierzchni (liczba pomiarów, opis itd.)
4) szczegółowy opis parametrów, które mają zostać określone, oraz metod analizy, które mają być zastosowane, w tym jasny opis kalibracji, poprawek i/lub ponownych obliczeń niezbędnych do uzyskania wyników zgodnych z analizowanymi wynikami zgodnie z zatwierdzonymi metodami
5) wyznaczenie harmonogramu realizacji proponowanych środków (formularz 2b);
i) środki odnoszą się do ustanowienia i dokonywania oceny roślinności gruntowej na stałych powierzchniach obserwacyjnych:
1) opis obecnej sytuacji
2) liczba powierzchni obserwacyjnych, które mają zostać objęte oceną roślinności gruntowej (formularz 2a)
3) szczegółowy opis procedur pobierania próbek stosowanych na poziomie powierzchni (liczba próbek cząstkowych, opis itd.)
4) szczegółowy opis parametrów, które mają zostać określone, oraz metod analizy, które mają być zastosowane, w tym jasny opis kalibracji, poprawek i/lub ponownych obliczeń niezbędnych do uzyskania wyników zgodnych
5) harmonogramu realizacji proponowanych środków (formularz 2b).
5) Koszt realizacji środków określonych w pkt 4 lit. a)-pkt 4 lit. i) (formularz 2a)
1) Koszty założenia lub rozszerzenia sieci (pkt 4a)
1.1. koszty przypadające na jedną powierzchnię
1.2. koszty całkowite
1.3. wnioskowana kwota pomocy Wspólnoty
2) Koszty ustanowienia, obserwacji lub pobierania próbek dla każdego badania pkt 4 lit. b) do pkt 4 lit. i)
2.1. koszty przypadające na jedną powierzchnię
2.2. koszty całkowite
2.3. wnioskowana kwota pomocy Wspólnoty
3) Koszty analizy i oceny dla każdego badania 4 lit. b) do 4 lit. i)
3.1. koszty przypadające na jedną powierzchnię
3.2. koszty całkowite
3.3. wnioskowana kwota pomocy Wspólnoty
4) Całkowity koszt projektu (suma kosztów z ppkt 1.2 (ustanowienie), ppkt 2.2 (prowadzenie obserwacji i/lub pobieranie próbek) i ppkt 3.2 (analiza i ocena)
5) Całkowita wnioskowana kwota pomocy Wspólnoty (suma kosztów z ppkt 1.3 (ustanowienie), ppkt 2.3 (prowadzenie obserwacji i/lub pobieranie próbek) i ppkt 3.3 (analiza i ocena))
6) Uzupełnione formularze 2a i 2b
.......................
Data i podpis
Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX
Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.
..................................................
Formularz 2a
ROZDZIAŁ KOSZTÓW I PROPONOWANE FINANSOWANIE (intensywne monitorowanie)
Formularz 2b
WYJŚCIOWY PLAN REALIZACJI PROJEKTU
Uzupełniany dla każdej propozycji projektu
______
(1) Dz.U. L 53 z 21.2.1987, str. 14.
WSPÓLNE METODY INWENTARYZACJI STANU KORON DRZEW NA STAŁYCH POWIERZCHNIACH OBSERWACYJNYCH
Inwentaryzacja zostanie przeprowadzona w 1994 r. na wszystkich stałych powierzchniach obserwacyjnych i powtarzana będzie corocznie.
II. Metodyka inwentaryzacji
II. 1 Wybór drzew do pobierania próbek
Zasadniczo należy monitorować wszystkie drzewa górujące, panujące lub współpanujące (klasy 1-3 wg Krafta) na całej powierzchni. Jeśli na powierzchni znajduje się dużo drzew (np. gesty drzewostan), liczba drzew do pobierania próbek do oceny koron drzew może zostać zmniejszona poprzez wykorzystanie poletka (patrz załącznik I (II.3)). W przypadku poletka należy monitorować wszystkie drzewa górujące, panujące lub współpanujące (klasy 1-3 wg Krafta) na obszarze poletka. W niektórych przypadkach można dopuścić zastosowanie innego, lecz obiektywnego i bezstronnego systemu służącego zmniejszaniu lub wybieraniu liczby drzew do pobierania próbek. Każdego roku należy stosować te same metody, a podczas każdego badania należy dokonać oceny przynajmniej dwudziestu drzew.
II. 2 Data dokonania oceny
Inwentaryzacje należy przeprowadzać w okresie miedzy powstawaniem nowych igieł i liści a odbarwieniem liści jesienią.
II. 3 Dodatkowe informacje ogólne
Należy zebrać następujące informacje dotyczące działki obserwacyjnej i drzewostanu:
- numer działki,
- działanie czynników zewnętrznych,
- numer drzewa,
- informacje dotyczące usuwania i obumierania,
- gatunki drzew,
- klasa drzewostanu,
- zwartość korony,
- widoczność,
i datę dokonania oceny.
II.4. Ocena drzew próbnych
1. Wzrokowa ocena defoliacji
Defoliacje szacuje się według skali o pięcioprocentowych odstępach względem drzewa z pełnym ulistnieniem w warunkach lokalnych. Klasyfikacje drzew według stopnia defoliacji przeprowadza się podczas obserwacji i rejestruje w pięcioprocentowych odstępach. Drzewo o defoliacji między 95 % a 100 % klasyfikuje się jako żywe i punktuje notą skali 99. Nota 100 jest zarezerwowana dla drzew martwych.
2. Wzrokowa ocena odbarwienia
Klasyfikacje drzew według stopnia odbarwienia dokonuje się po przeprowadzeniu obserwacji. Określa się następujące stopnie odbarwienia:
Klasa | Odbarwienie | ndykatywny procent odbarwionych liści |
0 | Brak lub nieznaczne odbarwienie | 0-10 |
1 | Lekkie odbarwienie | 11-25 |
2 | Umiarkowane odbarwienie | 26-60 |
3 | Poważne odbarwienie | > 60 |
4 | Drzewa martwe |
3. Dodatkowe parametry
Dodatkowe parametry są wymienione poniżej:
- uszkodzenia, których przyczyny można łatwo zidentyfikować (owady, grzyby, czynniki abiotyczne,
- identyfikacja rodzaju uszkodzenia,
- obserwacje drzewa występującego na powierzchni.
II.5 Metody
Podręcznik do prowadzenia oceny wzrokowej stanu drzew na działkach (ICP Forests) intensywnie nadzorowanych, zawiera dodatkowe szczegóły w sprawie wyboru drzew i dokonywania oceny. Zawiera również informacje techniczne dotyczące dodatkowych parametrów oceny oraz dostarczania danych na temat tych parametrów. Doradza się stosowanie się do szczegółów technicznych, określonych w tym podręczniku i fakultatywne dostarczanie Komisji wyników oceny wybranych parametrów dokonywanej w oparciu o odpowiednie szczegółowe wskazówki podręcznika."
II. 6 Przekazywanie danych
Państwa Członkowskie przekazują Komisji niniejsze informacje dla każdej powierzchni na znormalizowanym formularzu (patrz załącznik VII, formularze 3a i 3b).
WSPÓLNE METODY INWENTARYZACJI GLEBY NA STAŁYCH POWIERZCHNIACH OBSERWACYJNYCH
Inwentaryzację należy przeprowadzać na wszystkich stałych powierzchniach obserwacyjnych w okresie od 1994 do 1996 r. Jeśli zastosowano metody opisane poniżej, można wykorzystać dane zebrane i przeanalizowane przed 1994 r., lecz po dniu l stycznia 1991 r. Inwentaryzacja będzie przeprowadzana co dziesięć lat na każdej powierzchni próbnej. Niniejszy załącznik sporządzono na podstawie wyników oceny i monitorowania wpływu zanieczyszczeń powietrza na lasy (ICP forests) otrzymanych przez zespół ekspertów UN-ECE/ICP ds. gleb. Nawiązuje się również do podręcznika (1992) przygotowanego przez ten zespół ekspertów. Po dwóch okresach pobierania próbek dokonany zostanie przegląd parametrów, które mają być analizowane w kolejnych próbkach gleb.
II. Metodyka inwentaryzacji
II. 1 Wybór miejsca pobierania próbek
Próbki gleby będą statystycznie reprezentatywne dla warunków panujących na powierzchni. Próbki gleby zostaną pobrane z profilowanego wgłębienia i/lub otworów. Należy zachować ostrożność, aby nie uszkodzić korzeni drzew próbnych.
II. 2 Dodatkowe informacje ogólne
Należy zebrać następujące informacje ogólne:
- numer powierzchni,
- datę pobrania próbki i wykonania analizy.
II. 3 Pedologiczne i fizyczne właściwości powierzchni próbnych
Należy dokonać charakterystyki pedologicznej każdej powierzchni próbnej. Zaleca się wykonanie opisu profilu zgodnie z wytycznymi FAO (Wytyczne FAO do opisu gleb, wydanie trzecie (poprawione), Rzym (l 990) w strefie buforowej. Należy zachować ostrożność, aby opis(-y) profilu wykonany(-e) został(-y) dla miejsca reprezentatywnego dla obszaru pobierania próbek. Zaleca się ustalanie gęstości suchej masy z gleby nienaruszonej w celu umożliwienia obliczenia całkowitej zawartości substancji odżywczych. Jeśli gęstość suchej masy nie zostanie ustalona, należy przyjąć właściwą wartość szacunkową. Obowiązkowe jest ustalenie uziarnienia gleby. Przedziały wielkości ziaren są następujące: < 2 urn, 2-63 urn, 63-2000 urn (FAO). Jeśli do oddzielenia frakcji pyłowej i piaskowej wykorzystywana jest wartość 50 urn, należy dokonać zamiany na wartość graniczną 6 3 urn.
II. 4 Metoda pobierania próbek
Próbki gleby należy pobierać według warstwy lub poziomu gleby. Dla każdej warstwy lub poziomu należy zebrać przynajmniej jedną reprezentatywną próbkę złożoną lub wiele próbek; należy zanotować liczbę pobranych próbek składowych tworzących próbkę złożoną, a także datę pobrania próbki.
Próbki warstw organicznych (O- i H-)(*) pobierane są oddzielnie. Jeśli pobieranie próbek odbywa się na ustalonej głębokości, należy wykorzystać następujące warstwy:
- 0 - 10 cm (zaleca się pobierać próbki z głębokości od O do 5 cm i od 5 do 10 cm oddzielnie),
- 10 - 20 cm,
- 20 - 40 cm,
- 40 - 80 cm.
II. 5 Transport, przechowywanie i przygotowanie
Próbki przewożone i przechowywane są w taki sposób, aby zminimalizować powstawanie zmian chemicznych. Sporządzane jest sprawozdanie z procedur stosowanych podczas transportu i przechowywania (w tym okresy oczekiwania). W stosownych przypadkach sporządzane jest szczegółowe sprawozdanie o problemach i odchyleniach od tych procedur. Zaleca się przechowywanie części próbki w banku gleby w celu porównania z przyszłymi próbkami (np. pobranymi za dziesięć lat). Przed dokonaniem analizy, próbki należy przygotować. Duże cząsteczki (>2 mm) należy usunąć, zaś próbki muszą być wysuszone (w temperaturze nie przekraczającej 40 °C) oraz przemielone lub przesiane.
II. 6 Metody analizy
W Podręczniku metodyki pobierania próbek gleby leśnej i jej analizy sporządzonym przez zespół ekspertów ICP forests ds. gleb, opisane są zatwierdzone metody analizy różnych parametrów gleby. Zaleca się stosowanie zatwierdzonych metod. W przypadku stosowania innych metod (krajowych), sporządza się szczegółowe sprawozdanie o porównywalności wyników oraz przedstawia wyniki analizy. W inwentaryzacji stanu gleby leśnej rozróżniać się będzie parametry obowiązkowe i nieobowiązkowe (patrz wykaz).
Parametry obowiązkowe i nieobowiązkowe oraz odpowiednia, zatwierdzona metoda ich analizy:
Parametr | Jednostki | H/O | Min. | Zatwierdzone metody | Uwagi |
pH (CaCl2) | Obowiązkowy | Obowiązkowy | Labex 8703-01-1-1 | ||
ÜSO/TC190/SC3/GT8 | |||||
Węgiel organiczny | (g/kg) | Obowiązkowy | Obowiązkowy | Suche spalanie | |
(C-org) | |||||
Azot (N) | (g/kg) | Obowiązkowy | Obowiązkowy | Suche spalanie | |
Fosfor (P) | (mg/kg) | Obowiązkowy | Nieobowiązkowy | Rozpuszczalnik: woda królewska | |
Potas (K) | (mg/kg) | Obowiązkowy | Nieobowiązkowy | Rozpuszczalnik: woda królewska | |
Wapń (Ca) | (mg/kg) | Obowiązkowy | Nieobowiązkowy | Rozpuszczalnik: woda królewska | |
Magnez (Mg) | (mg/kg) | Obowiązkowy | Nieobowiązkowy | Rozpuszczalnik: woda królewska | |
Warstwa organiczna | (kg/m2 | Obowiązkowy | Objętość (cylindryczna)-sucha- | ||
(OrgLay) | masa | ||||
Węglan wapnia (Ca- | (g/kg) | Nieobowiązkowy | Obowiązkowy | AFNORX 31-105 | jeśli |
C03) | pH | ||||
(CaCl2 | |||||
> 6 | |||||
Kwasowość wymienna | (cmol(+)/kg) | Nieobowiązkowy | Obowiązkowy | Miareczkowanie | |
(Ac-Exc) | |||||
Zasadowe kationy | (cmol(+)/kg) | Nieobowiązkowy | Obowiązkowy | Rozpuszczalnik BaCl2 | |
wymienne (BCE) | |||||
Kwasowe kationy | (cmol(+)/kg) | Nieobowiązkowy | Obowiązkowy | Rozpuszczalnik: BaCl2 | |
wymienne (ACE) | |||||
Zdolność wymienna | (cmol(+)/kg) | Nieobowiązkowy | Obowiązkowy | Bascomb | |
kationów (CEC) | |||||
Stopień wysycenia | (%) | Nieobowiązkowy | Obowiązkowy | Labex L8703-26-1-1 | |
zasadowego (BaseSat) | |||||
Sód (Na) | (mg/kg) | Nieobowiązkowy | Nieobowiązkowy | Rozpuszczalnik: woda królewska | |
Glin (Al) | (mg/kg) | Nieobowiązkowy | Nieobowiązkowy | Rozpuszczalnik: woda królewska | |
Żelazo (Fe) | (mg/kg) | Nieobowiązkowy | Nieobowiązkowy | Rozpuszczalnik: woda królewska | |
Chrom (Cr) | (mg/kg) | Nieobowiązkowy | Rozpuszczalnik: woda królewska | ||
Nikiel (Ni) | (mg/kg) | Nieobowiązkowy | Rozpuszczalnik: woda królewska | ||
Mangan (Mn) | (mg/kg) | Nieobowiązkowy | Nieobowiązkowy | Rozpuszczalnik: woda królewska | |
Cynk (Zn) | (mg/kg) | Nieobowiązkowy | Nieobowiązkowy | Rozpuszczalnik: woda królewska | |
Miedź (Cu) | (mg/kg) | Nieobowiązkowy | Nieobowiązkowy | Rozpuszczalnik: woda królewska | |
Ołów (Pb) | (mg/kg) | Nieobowiązkowy | Nieobowiązkowy | Rozpuszczalnik: woda królewska | |
Kadm (Cd) | (mg/kg) | Nieobowiązkowy | Nieobowiązkowy | Rozpuszczalnik: woda królewska | |
Rtęć (Hg) | (mg/kg) | Nieobowiązkowy | Rozpuszczalnik: woda królewska | ||
Siarka (S) | (mg/kg) | Nieobowiązkowy | Nieobowiązkowy | Rozpuszczalnik: woda królewska | |
pH (H20) | Nieobowiązkowy | Nieobowiązkowy | Elektroda pH | ||
Przewodność elek- | (mS/m) | Nieobowiązkowy | Nieobowiązkowy | Konduktometr | |
tryczna (EC) |
Państwa Członkowskie mogą analizować więcej, wszystkie lub cześć parametrów nieobowiązkowych.
II. 7 Przesyłanie danych
Państwa Członkowskie prześlą Komisji corocznie niniejsze informacje dla każdej powierzchni na znormalizowanym formularzu (patrz załącznik VII, formularz 4a, 4b i 4c).
______
(*) Zespół ekspertów UN-ECE/ICP ds. gleb uzgodnił stosowanie definicji podanych w wytycznych FAO do opisu gleb (1990). Definicje warstw organicznych (O- i H-) brzmią następująco:
Poziomy lub warstwy H: warstwy, w których dominuje materiał organiczny, powstały w wyniku nagromadzenia nierozłożonego lub częściowo rozłożonego materiału organicznego przy powierzchni gleby, która może znajdować się pod wodą. Wszystkie poziomy H są nasycone wodą przez dłuższy okres lub były kiedyś nasycone, lecz obecnie są sztucznie osuszone. Poziom H może znajdować się na powierzchni gleb mineralnych lub na dowolnej głębokości pod powierzchnią, jeśli został przysypany.Poziomy lub warstwy O: warstwy, w których dominuje materiał organiczny, składający sie z nierozłożonej lub częściowo rozłożonej ściółki, takiej jak: liście, igły, gałęzie, mech, porosty, nagromadzonych na powierzchni: mogą znajdować się na powierzchni gleby mineralnej lub organicznej. Przez dłuższe okresy poziomy O nie są nasycane wodą. Cześć mineralna takiego materiału stanowi zaledwie niewielki procent jego objętości i zasadniczo stanowi mniej niż połowę jego wagi. Warstwa O: może znajdować się na powierzchni gleby lub na dowolnej głębokości pod powierzchnią, jeśli została przysypana. Poziom utworzony poprzez przenikanie materiału organicznego do podglebia mineralnego nie jest poziomem O, mimo że niektóre poziomy w ten sposób formowane zawierają dużo materii organicznej.
WSPÓLNE METODY INWENTARYZACJI ULISTNIENIA NA STAŁYCH POWIERZCHNIACH OBSERWACYJNYCH
Inwentaryzacja przeprowadzana będzie na wszystkich stałych powierzchniach obserwacyjnych. Pierwsza wspólna inwentaryzacja powinna zostać zakończona przed początkiem lata 1996 r. Mimo że przeprowadzenie inwentaryzacji ulistnienia zalecane jest w wyznaczonych okresach latem 19 9 5 r. i zimą 1995/96 r., zezwala się na rozłożenie inwentaryzacji na dwa lata. Na każdej powierzchni próbnej inwentaryzacja będzie powtarzana co dwa lata. Opisane niżej szczegóły techniczne oparte są na wynikach zespołu ekspertów ICP forests ds. analizy listowia. Nawiązuje się również do podręcznika (1993) sporządzonego przez ten zespół ekspertów.
II. Metodyka inwentaryzacji
II. l. Data pobrania próbki
Gatunki liściaste (w tym modrzew): próbki muszą być pobierane w czasie, kiedy nowe liście są całkowicie rozwinięte oraz przed samym początkiem żółknięcia i starzenia się jesienią. Gatunki zimozielone: próbki muszą być pobierane podczas okresu spoczynku. Od Państw Członkowskich wymaga się określenia dla każdego regionu, a w każdym regionie dla równin i obszarów górskich, najbardziej dogodnego okresu pobierania próbek i analiz różnych gatunków oraz stosowania się do ustalonego okresu.
II. 2 Wybór drzew
Co dwa lata należy pobierać próbkę z co najmniej pięciu drzew każdego głównego gatunku rosnącego na powierzchni.
Liczba drzew niezbędnych do pobrania próbek dobierana jest w taki sposób, aby:
- nie były to te same drzewa, które wykorzystano do oceny koron, w celu uniknięcia utraty ulistnienia spowodowanego kolejnym pobieraniem próbek,
- jeśli ocena żywotności ograniczona jest do drzew znajdujących się na poletku, drzewa do pobierania próbek ulistnienia zostały wybrane spośród drzew na pozostałej części powierzchni. Jeśli nie korzysta sie z poletka, drzewa do pobierania próbek były wybierane spośród drzew w strefie buforowej. W takim przypadku drzewom wybranym do pobrania próbek w strefie buforowej przydzielone zostaną specjalne numery (patrz załącznik VII),
- drzewa należały do klas górujących i panujących (lasy z koronami zamkniętymi) lub miały średnią wysokość ± 20 % (lasy z koronami otwartymi),
- drzewa znajdowały się w pobliżu miejsc, z których próbki gleby zostały pobrane do analizy; jednakże należy zachować ostrożność, aby główne korzenie drzew próbnych nie zostały uszkodzone podczas pobierania próbek gleby,
- drzewa były reprezentatywne dla średniego poziomu defoliacji na powierzchni (± 5 % średniej utraty ulistnienia),
- drzewa były reprezentatywne dla statusu sanitarnego powierzchni.
Próbki należy pobierać z tych samych drzew próbnych przez cały okres; drzewa muszą być ponumerowane. W przypadku gatunków z niewielkimi koronami i zbyt małą roczną ilością igieł (lub liści) zezwala się (lecz nie zaleca się) na pobieranie próbek na przemian z dwóch grup po pięć drzew w celu uniknięcia uszkodzenia drzew próbnych. Każda grupa musi odpowiadać wyżej wymienionym warunkom.
Próbki należy pobierać tylko z głównych gatunków drzew we Wspólnocie (patrz załącznik VII, pkt 15).
Drzewa, które są wykorzystywane do pobierania próbek ulistnienia, oceniane są pod względem stanu koron (patrz załącznik III), przy użyciu dotychczasowych lub specjalnie w tym celu przypisanych numerów.
II. 3 Dodatkowe informacje ogólne
Gromadzone są następujące informacje:
- numer powierzchni,
- data pobrania próbki i wykonania analizy,
- gatunek drzewa.
II 4 Wybór i ilość liści oraz igliwia
Drzewa rosnące na powierzchni nie mogą być wycinane, gdyż mogłoby to mieć wpływ na metodę pobierania próbek liści lub igliwia. Ważne jest, aby liście lub igliwie, z których pobierane są próbki, były w pełni rozwinięte. Ogólnie rzecz biorąc, tegoroczne igliwie lub liście gatunków zimozielonych są najodpowiedniejsze do oceny poziomu odżywienia, lecz w przypadku niektórych pierwiastków interesujące może być porównanie stężenia tego pierwiastka w igliwiu starszym od tegorocznego.
Liście i igliwie, z których pobierane są próbki, muszą pochodzić z górnej warstwy korony drzewa, lecz nie pierwszych okółków drzew iglastych; w drzewostanach, w których można wyraźnie wydzielić okółki zaleca się pobierać próbki miedzy siódmym a piętnastym okółkiem.
Dla gatunków liściastych próbki pobiera sie z tegorocznych liści lub igliwia.
Dla gatunków zimozielonych, zaleca się pobieranie próbek zarówno z tegorocznych igieł bądź liści oraz igieł i liści drugorocznych (bieżący + 1).
W przypadku wszystkich gatunków należy zwrócić uwagę, aby liście lub igliwie, które jest przeznaczane na próbki, było dojrzałe. Dotyczy to przede wszystkim gatunków, które zrzucają liście kilka razy w roku (np. Pinus Halepensis, Pseudotsuga menziesii, Eucalyptus sp., Quercus sp.). W przypadku gatunków Larix sp. i Cedrus sp. próbki pobiera sie z krótkich gałązek z roku poprzedniego.
Zasadniczo próbki muszą być pobierane w taki sposób, aby wszystkie orientacje były reprezentowane w grupie drzew próbnych. Jeśli jest to konieczne, zezwala się na pobieranie próbek z różnych orientacji na każdym drzewie z grupy próbnej. W miejscach, gdzie jedna orientacja ma wyraźny wpływ (np. strome zbocza lub silny przeważający wiatr), próbki pobiera się tylko z jednej orientacji, przy czym zawsze musi być to ta sama orientacja. W takich przypadkach konieczne jest udokumentowanie orientacji.
W celu wykonania analizy ważniejszych pierwiastków oraz Fe, Mn, Zn, Cu zalecana ilość próbki wynosi 30 g świeżych igieł i liści z każdej klasy wiekowej, z której pobierane są próbki.
Każdy kraj może zdecydować się na pobieranie większej ilości próbek liści, zgodnie z potrzebami własnych metod analizy lub w celu zachowania próbek na przyszłość.
II. 5 Metody pobierania próbek
Ponieważ drzewa nie mogą być wycinane, dozwolone są wszelkie dogodne metody pobierania próbek, z uwzględnieniem rodzaju, wielkości drzewostanu itp., o ile nie prowadzą one do zanieczyszczenia próbki, ciężkiego uszkodzenia drzewa ani nie są ryzykowne dla osób pobierających próbki.
II. 6 Obróbka wstępna przed przekazaniem próbek do analizy w laboratorium
Próbki należy pobierać z co najmniej pięciu drzew każdego głównego gatunku rosnącego na powierzchni, a każdą z próbek należy przechowywać w oddzielnym woreczku. Do celów analizy tworzy się próbkę złożoną poprzez zmieszanie równych ilości każdej z pięciu próbek (jeśli drzewa analizowane są oddzielnie, należy obliczyć średnią wartość dla każdego pierwiastka).
W przypadku drzew liściastych zaleca się oderwanie liści od gałązek (a nawet, w przypadku niektórych gatunków, małych listków od osi), co nie jest jednak konieczne w przypadku igliwia drzew iglastych. Pędy tegoroczne i ubiegłoroczne rozdziela się i przechowuje w oddzielnych woreczkach. Zaleca się stosowanie woreczków z polietylenu o dużej gęstości z otworami. Jeśli jest to możliwe, próbki suszy się w czystym pomieszczeniu i przechowuje się w chłodnym miejscu w woreczkach polietylenowych z otworami.
Należy uważnie oznaczać każdą próbkę (las, numer powierzchni, gatunek, wiek igliwia itp.) przed przekazaniem jej do analizy w laboratorium. Takie identyfikatory muszą znajdować się na zewnętrznej stronie woreczka (bezpośrednio na woreczku wypisane nieusuwalnym tuszem lub na etykiecie przymocowanej do woreczka). Zaleca się umieszczanie identyfikatorów, wykonanych nieusuwalnym tuszem, także wewnątrz woreczka na papierowej etykiecie. Etykietę należy złożyć w celu uniknięcia zanieczyszczenia liści lub igliwia poprzez kontakt z tuszem.
II. 7 Obróbka przed analizą
Zaleca się ustalenie masy 100 liści lub l 000 igieł, a także masy pędów do celów ciągłego, intensywnego nadzoru na stałych powierzchniach obserwacyjnych oraz dla tegorocznych pędów.
Obcinanie ogonków liści nie jest konieczne, jednak w przypadku liści złożonych stosowne może być oddzielenie małych listków od osi, jeśli nie zrobiono tego w lesie. Aby uniknąć zanieczyszczenia, nie można używać rękawiczek plastikowych z talkiem.
Nie jest konieczne systematyczne mycie próbek; może ono jednak okazać się stosowne w regionach o dużym poziomie zanieczyszczenia powietrza lub w pobliżu mórz. Próbki przemywa się wodą bez żadnych dodatków.
Liście należy suszyć w suszarce w temperaturze nieprzekraczającej 80 °C przez przynajmniej 24 godziny. Igły usuwa sie z gałązek zachowując takie same środki ostrożności, jak w przypadku odrywania małych listków od osi.
Wysuszone próbki należy zmielić w celu otrzymania drobnego, jak najbardziej jednolitego proszku. Zawsze pozostanie kilka włókien, zależnie od gatunku drzewa; nie jest to jednak główna niedogodność, jeśli są one niewielkie a proszek jest starannie wymieszany przed poddaniem próbek analizie. W celu określenia zawartości Mn, Fe, Cu, Cd, Al i Pb należy upewnić się, że młynek nie pozostawia zanieczyszczeń na próbkach. Młynek można sprawdzić poprzez zmielenie wysuszonej celulozy włóknistej oraz jej analizę pod względem obecności tych pierwiastków zarówno przed mieleniem i po.
II. 8 Analizy chemiczne
Ustala się jedynie całkowite stężenie pierwiastka.
W "Podręczniku metodyki pobierania próbek liści i igliwia oraz ich analizy" przygotowanym przez zespół ekspertów ICP forests ds. listowia, opisane są wskazane metody analizy różnych parametrów listowia.
Każdy kraj może stosować swoje własne metody. Jednak konieczne jest porównanie całkowitego stężenia pierwiastków otrzymanego za pomocą metod krajowych ze stężeniami zatwierdzonymi na standardowych próbkach odniesienia. W inwentaryzacji stanu ulistnienia rozróżniać się będzie parametry obowiązkowe i nieobowiązkowe (patrz wykaz poniżej).
Parametry
Parametry obowiązkowe | Parametry nieobowiązkowe |
Azot (N) | Sód (Na) |
Siarka (S) | Cynk (Zn) |
Fosfor (P) | Mangan (Mn) |
Wapń (Ca) | Żelazo (Fe) |
Magnez (Mg) | Miedź (Cu) |
Potas (K) | Ołów (Pb) |
Glin (Al) | |
Bór (B) |
Państwa Członkowskie mogą analizować więcej, wszystkie lub cześć parametrów nieobowiązkowych.
II. 9 Przekazywanie danych
Państwa Członkowskie prześlą Komisji niniejsze informacje dla każdej powierzchni na znormalizowanym formularzu (patrz załącznik VII, formularz 5a i 5b i 5c).
WSPÓLNE METODY DOKONYWANIA POMIARÓW ZMIAN PRZYROSTOWYCH NA STAŁYCH POWIERZCHNIACH OBSERWACYJNYCH
Pierwszy pomiar zostanie przeprowadzony w okresie od 1994 do 1996 r. na wszystkich stałych powierzchniach obserwacyjnych.
Pomiar wzrostu dzieli się na dwie części:
- okresowe pomiary parametrów drzew,
- analiza słoi drzewa poprzez przyrosty rdzenia i obręczy pnia (nieobowiązkowe).
Pomiary okresowe będą powtarzane na każdej powierzchni w okresach spoczynku w latach 1999-2000, a następnie w odstępach pięcioletnich. Pobieranie próbek oraz analiza przyrostu rdzenia i obręczy pnia mogą być przeprowadzone raz, najlepiej podczas zakładania lub w krótkim czasie po jej założeniu.
Opisane niżej szczegóły techniczne oparte są na wynikach badań zespołu ekspertów ICP forests ds. przyrostu. Nawiązuje się również do podręcznika sporządzonego przez ten zespół ekspertów.
Opisanej tu metodyki nie należy stosować dla makii i roślinności podobnego typu.
II. Metodyka inwentaryzacji
II. l Data wykonania pomiarów
Pomiary muszą być wykonane podczas okresu spoczynku.
II. 2 Wybór drzew do pobierania próbek
Zasadniczo należy monitorować wszystkie drzewa występujące na powierzchni. Jeśli na powierzchni znajduje się dużo drzew (gesty drzewostan) można określić poletko, które będzie wykorzystane do wykonania pomiarów (np. oceny i pomiaru przyrostu koron drzew). W takim przypadku należy monitorować wszystkie drzewa znajdujące się na poletku. Wielkość poletka w czasie inwentaryzacji powinna być wystarczająco duża, aby szacunkowe dane dotyczące przyrostu drzewostanu były wiarygodne przez cały okres wykonywania pomiarów. Należy ustalić i zamieścić w sprawozdaniu dokładną wielkość poletka.
II. 3 Metody
Pomiary okresowe
Co pięć lat należy monitorować wszystkie drzewa porastające poletko.
Analiza słoi drzew (przyrosty rdzenia i obręczy pnia)
Ponieważ pobieranie próbek do oceny przyrostu rdzenia mogłoby mieć wpływ na inne pomiary, próbki te należy pobierać z drzew znajdujących się poza powierzchnią. Ponieważ do celów pobrania próbki obręczy pnia drzewa muszą być ścięte, wybrane drzewa muszą znajdować się w takiej odległości od powierzchni, aby ich wycięcie nie miało wpływu na monitorowane drzewa na powierzchni. Drzewa, z których pobierane są próbki, muszą być reprezentatywne dla drzew rosnących na powierzchni. Kiedy tylko jest to możliwe, należy maksymalnie wykorzystać drzewa ścięte podczas zwykłych prac związanych z gospodarką leśną.
II. 4 Dodatkowe informacje ogólne
Należy zebrać następujące informacje:
- numer powierzchni,
- datę pobrania próbki i wykonania analizy,
- numer drzewa.
II. 5 Mierzone parametry
Parametry obowiązkowe | Parametry nieobowiązkowe | |
Pomiary okresowe | Gatunek drzewa | Grubość koty |
Pierśnica (DBH) | Wysokość drzewa | |
Informacje dotyczące gospodarki | Wysokość korony | |
leśnej | Szerokość korony | |
Szacunkowa miąższość | ||
Analiza słoi drzewa | Szerokość słoi Historia średnicy drzewa pod korą w odstępach pięcioletnich Powierzchnia poprzecznego przekroju i szacowana miąższość drzewa |
Państwa Członkowskie mogą analizować więcej, wszystkie lub cześć parametrów nieobowiązkowych.
Państwa Członkowskie mogą stosować swój system krajowy i własne metody. Proponowane metody i szczegóły dotyczące procedur pomiarów opisane są w "Suplemencie o przyrostach" opracowanym przez zespół ekspertów ICP forests ds. przyrostu.
II. 6 Przekazywanie danych
Państwa Członkowskie prześlą Komisji corocznie niniejsze informacje dla każdej powierzchni na znormalizowanym formularzu (patrz załącznik VII, formularz 6a, 6b, 6c i 6d).
WSPÓLNE WYTYCZNE DOTYCZĄCE PRZEDSTAWIANIA SPRAWOZDAŃ Z WYNIKÓW NADZORU NA STAŁYCH POWIERZCHNIACH OBSERWACYJNYCH ORAZ ICH INTERPRETACJI
Celem istnienia sieci stałych powierzchni obserwacyjnych jest otrzymanie szczegółowych danych o ewolucji ekosystemów leśnych we Wspólnocie oraz próba ustalenia współzależności miedzy różnymi czynnikami środowiskowymi, przede wszystkim zanieczyszczeniem atmosferycznym oraz reakcją ekosystemów leśnych.
Cel ten może zostać osiągnięty tylko dzięki ocenie wyników na poziomie powierzchni. Wyniki otrzymane z różnych stałych powierzchni należy porównywać na poziomie regionalnym lub na poziomie wspólnotowym zachowując dużą ostrożność. Zaleca się przekazanie Komisji aktualnych danych z każdego badania (lub jego zakończonej części) w momencie, gdy tylko dane te staną się dostępne, za pomocą znormalizowanych formularzy zawartych w niniejszym załączniku.
Państwa Członkowskie prześlą Komisji dane zebrane podczas różnych inwentaryzacji prowadzonych w latach 1991-1996na każdej stałej powierzchni obserwacyjnej wraz z interpretacją wyników dla każdej powierzchni. Do dnia 31 grudnia 1996 r. należy udostępnić Komisji wszystkie dane oraz ich krajową interpretacje na znormalizowanym formularzu do celów dalszej oceny.
Aktualne dane z inwentaryzacji przeprowadzonych po 1996 r. zostaną przekazane Komisji po zakończeniu badań, przy czym co pięć lat ustalane będą nowe terminy (np. 31 grudnia 2001 r., 2006 r. itd.).
W niniejszym załączniku przedstawione zostały szczegóły dotyczące przekazywania wyników inwentaryzacji oraz ich interpretacji.
II. Ogólne informacje techniczne dotyczące przekazywania danych
II. l Wymogi dotyczące sprzętu komputerowego
Nośnikiem przekazywanych danych są dyskietki 3,5-calowe (DSDD lub HD). Dyskietki te są standardem na całym świecie, a ponadto są tanie i trwałe. Należy stosować dyskietki dobrej jakości.
II. 2 Wymogi dotyczące oprogramowania
Dyskietki powinny być sformatowane w odpowiedniej gęstości (DSDD = mała gęstość i HD = duża gęstość), z wykorzystaniem DOS 2.1 lub późniejszej wersji i powinny być w 100 % kompatybilne z IBM. Wszystkie informacje znajdujące się na dyskietce powinny być zapisane w kodzie ASCII.
II. 3 Pliki danych
Każda dyskietka (lub zestaw dyskietek) powinna zawierać pliki dotyczące powierzchni oraz danych; plik z podsumowanymi informacjami na temat powierzchni (plik dotyczący powierzchni) oraz plik(-i) zawierający wyniki inwentaryzacji dla badania (pliki zawierające dane). Szczegóły dotyczące nazw i zawartości powyższych plików przedstawione są w załączniku VIIa.
II. 4 Przykładowa dyskietka
Istnieje możliwość dostarczenia na wniosek dyskietki z przykładową strukturą i zawartością plików.
PRZEKAZYWANIE DANYCH DOTYCZĄCYCH STAŁEJ POWIERZCHNI W FORMIE ELEKTRONICZNEJ
W poprzednich załącznikach opisano szczegóły związane z metodami inwentaryzacji. Po dokonaniu oceny, pobraniu/przeanalizowaniu próbek, zatwierdzeniu i ocenie, dane należy przekazać Komisji na znormalizowanym formularzu. W niniejszym załączniku określone zostały znormalizowane formularze dla każdej oceny.
Wszystkie aktualne dane dotyczące oceny należy przedstawić w standardowym formacie w jednym lub większej liczbie plików.
Ocena | Załącznik | Częstotliwość | Nazwa pliku |
Założenie | I | Jednokrotnie | XXGENER. PLT |
Ocena koron drzew | III | Corocznie | XX1995. PLT, XX1995. TRĘ |
Inwentaryzacja gleby | IV | Pięć lub dziesięć razy w roku | XX1995. PLS, XX1995. SOM, XX1995. SOO |
Inwentaryzacja ulistnienia | V | Dwa razy w roku | XX1995. PLF, XX1995. FOM, XX1995. FOO |
Przyrost | VI | Pięć razy w roku | XX1995. PLI, XX1995. IPM, XX1995.IRA, XX1995. IEV |
Osadzanie Meteorologia |
VIII IX |
ciągła ciągła |
XX1995.PLD, XX1995.DEM, XX1995.DEO, XX1995. DEA XX1995. PLM, XX1995. MEM, XX1995. MEC, Formularz 8d, XX1995. MEO et XX1995. MED |
Roztwór glebowy | X | ciągła | XXI1996.PSS, XXI1996.SSM, XXI1996.SSO |
Roślinność gruntowa | XI | pięć razy w roku |
XX1996.PLV, XX1996.VEM |
Każda nazwa pliku składa się z dwuliterowego kodu kraju (reprezentowanego przez znaki XX w wykazie nazw), po którym następuje rok dokonania oceny (w przykładzie 1996) lub GENER, jeśli informacja podawana jest jednokrotnie, kropka (.), a w rozwinięciu trzyliterowy kod. Powyższy trzyliterowy kod dla plików dotyczących powierzchni składa się z liter PL oraz pierwszej litery/liter oceny: gleby, przyrostu ulistnienia, osadzania, warunków meteorologicznych, roztworu glebowego i roślinności gruntowej. Trzyliterowy kod plików danych składa się z dwóch (lub jednej) lit. y) dla gleby, ulistnienia, przyrostu, warunków meteorologicznych, roztworu glebowego lub roślinności gruntowej oraz z jednej (lub dwóch) liter dla oznaczenia oceny obowiązkowej lub nieobowiązkowej albo różnych części oceny (oszacowania) przyrostu, oceny osadzania (powietrze).
Formularz 1a
Formularz 1b
Formularz 3a
XX1996.PLT Zawartość pliku z informacjami na temat działki do wykorzystania przy ocenie koron drzew
Formularz 3b
XX1996.TRM Zawartość pliku z informacjami o poziomie drzewa (obowiązkowo) do wykorzystania przy ocenie stanu drzew
Formularz 4a
Formularz 4b
Formularz 4c
Formularz 5a
Formularz 5b
XX1996.FOM
Zawartość plików z informacjami na temat analiz listowia (obowiązkowe)
Formularz 5c
Formularz 6a
Formularz 6b
Formularz 6c
Formularz 6d
Formularz 7a
Formularz 7b
Formularz 7c
Formularz 7d
Formularz 8a
XX1996.PLM
Zawartość zredukowanego pliku dotyczącego powierzchni do wykorzystania w połączeniu z pomiarami meteorologicznymi
Formularz 8b
XX1996.MEM
Zawartość pliku danych z pomiarami meteorologicznymi
Formularz 8c
XX1996.MEO
Zawartość pliku danych z pomiarami meteorologicznymi
Formularz 9a
XX1996.PSS
Zawartość zredukowanego p liku danych dotyczącego działki do wykorzystania przy pomiarach roztworu glebowego
Formularz 9b
XX1996.SSM Zawartość pliku danych z pomiarami roztworu glebowego (obowiązkowo)
Formularz 9c
XX1996.SSO
Zawartość pliku danych z pomiarami roztworu glebowego (fakultatywne)
Formularz 10a
XX1996.PLV
Zawartość zredukowanego pliku dotyczącego powierzchni do wykorzystania w połączeniu z badaniem roślinności gruntowej (patrz załącznik XI)
Formularz 8b
XX1996.VEM
Zawartość pliku danych z oceną roślinności gruntowej
WYKAZ KODÓW DLA DANYCH, KTÓRE MAJĄ BYĆ PRZEKAZANE KOMISJI, POCHODZĄCYCH Z BADAŃ STAŁYCH POWIERZCHNI OBSERWACYJNYCH
Państwa Członkowskie przyjmą następujące instrukcje i kody w celu uzupełnienia wspólnych obserwacji
Informacje na poziomie powierzchni
1) Państwo
01: Francja
02: Belgia
03: Niderlandy
04: Niemcy
05: Włochy
06: Zjednoczone Królestwo
07: Irlandia
08: Dania
09: Grecja
10: Portugalia
11: Hiszpania
12: Luksemburg
13 Sverige
14 Österreich
15 Suomi-Finland
2) Numer powierzchni obserwacyjnej
Numer powierzchni obserwacyjnej odpowiada unikatowemu numerowi nadanemu stałej powierzchni podczas dokonywania wyboru lub jej zakładania.
3) Data obserwacji, oceny i analizy
Daty należy uzupełniać w następującej kolejności: dzień, miesiąc i rok:
Dzień | Miesiąc | Rok |
08 | 09 | 94 |
4) Współrzędne szerokości/długości geograficznej
Należy podać wszystkie sześć cyfr współrzędnych szerokości i długości geograficznej dla środka powierzchni obserwacyjnej.
np.
+/- | Stopnie | Minuty | Sekundy | |||
+ | 5 | 0 | 1 | 0 | 2 | 7 |
- | 0 | 1 | 1 | 5 | 3 | 2 |
– szerokość
– długość
pierwsze pole służy do wskazania znaku współrzędnej: + lub -
5) Zaopatrzenie w wodę głównych gatunków (wartość szacunkowa)
1: Niewystarczająca
2: Wystarczająca
3: Nadmierna
6) Rodzaj próchnicy
1: Mull
2: Moder
3: Mor
4: Anmor
5: Torf
6: Pozostałe
7: Butwina
7) Wysokość
1: ≤ 50 m
2: 51-100 m
3: 101-150 m
4: 151-200 m
5: 201-250 m
6: 251-300 m
7: 301-350 m
8: 351-400 m
9: 401-450 m
10: 451-500 m
11: 501-550 m
12: 551-600 m
13: 601-650 m
14: 651-700 m
15: 701-750 m
16: 751-800 m
17: 801-850 m
18: 851- 900 m
19: 901- 950 m
20: 951-1.000 m
21: 1.001-1.050 m
22: 1.051-1.100 m
23: 1.101-1.150 m
24: 1.151-1.200 m
25: 1.201-1.250 m
26: 1.251-1.300 m
27: 1.301-1.350 m
28: 1.351-1.400 m
29: 1.401-1.450 m
30: 1.451-1.500 m
31: 1.501-1.550 m
32: 1.551-1.600 m
33: 1.601-1.650 m
34: 1.651-1.700 m
35: 1.701-1.750 m
36: 1.751-1.800 m
37: 1.801-1.850 m
38: 1.851-1.900 m
39: 1.901-1.950 m
40: 1.951-2.000 m
41: 2.001-2.050 m
42: 2.051-2.100 m
43: 2.101-2.150 m
44: 2.151-2.200 m
45: 2.201-2.250 m
46: 2.251-2.300 m
47: 2.301-2.350 m
48: 2.351-2.400 m
49: 2.401-2.450 m
50: 2.451-2.500 m
51: >2.500 m
8) Orientacja
1: N
2: NE
3: E
4: SE
5: S
6: SW
7: W
8: NW
9: brak
9) Średni wiek panującego piętra (w latach)
1: ≤ 20
2: 21-40
3: 41-60
4: 61-80
5: 81-100
6: 101-120
7: > 20
8: Drzewostany nieregularne
10) Jednostki glebowe
Fluvisols
101 Eutric Fluvisols
102 Calcaric Fluvisols
103 Dystric Fluvisols
104 Mollic Fluvisols
105 Umbric Fluvisols
106 Thionic Fluvisols
107 Salic Fluvisols
Gleysols
108 Eutric Gleysols
109 Calcic Gleysols
110 Dystric Gleysols
111 Andic Gleysols
112 Mollic Gleysols
113 Umbric Gleysols
114 Thionic Gleysols
115 Gelic Gleysols
Regosols
116 Eutric Regosols
117 Calcaric Regosols
118 Gypsic Regosols
119 Dystric Regosols
120 Umbric Regosols
121 Gelic Regosols
Leptosols
122 Eutric Leptosols
123 Dystric Leptosols
124 Rendzic Leptosols
125 Mollic Leptosols
126 Umbric Leptosols
127 Lithic Leptosols
128 Gelic Leptosols
Arenosols
129 Haplic Arenosols
130 Cambic Arenosols
131 Luvic Arenosols
132 Ferralic Arenosols
133 Albic Arenosols
134 Calcaric Arenosols
135 Gleyic Arenosols
Andosols
136 Haplic Andosols
137 Mollic Andosols
138 Umbric Andosols
139 Vitric Andosols
141 Gelic Andosols
Vertisols
142 Eutric Vertisols
143 Dystric Vertisols
144 Calcic Vertisols
145 Gypsic Vertisols
Cambisols
146 Eutric Cambisols
147 Dystric Cambisols
148 Humic cambisols
149 Calcaric Cambisols
150 Chromic Cambisols
151 Vertic Cambisols
152 Ferralic cambisols
153 Gleyic cambisols
154 Gelic Cambisols
Calcisols
155 Haplic Calcisols
156 Luvic Calcisols
157 Petric calcisols
Gypsisols
158 Haplic Gypsisols
159 Calcic Gypsisols
160 Luvic Gypsisols
161 Petric Gypsisols
Solonetz
162 Haplic Solonetz
163 Mollic Solonetz
164 Calcic Solonetz
165 Gypsic Solonetz
166 Stagnic Solonetz
167 Gleyic Solonetz
Solonchaks
168 Haplic Solonchaks
169 Mollic Solonchaks
170 Calcic Solonchaks
171 Gypsic Solonchaks
172 Sodic Solonchaks
173 Gleyic Solonchaks
174 Gelic Solonchaks
Kastanozems
175 Haplic Kastanozems
176 Luvic Kastanozems
177 Calcic Kastanozems
178 Gypsic Kastanozems
Chernozems
179 Haplic Chernozems
180 Calcic Chernozems
181 Luvic Chernozems
182 Glossic Chernozems
183 Gleyic Chernozems
Phaeozems
184 Haplic Phaeozems
185 Calcaric Phaeozems
186 Luvic Phaeozems
187 Stagnic Phaeozems
188 Gleyic Phaeozems
Greyzems
189 Haplic Greyzems
190 Gleyic Greyzems
Luvisols
191 Haplic Luvisols
192 Ferric Luvisols
193 Chromic Luvisols
194 Calcic Luvisols
195 Vertic Luvisols
196 Albic Luvisols
197 Stagnic Luvisols
198 Gleyic Luvisols
Lixisols
199 Haplic Lixisols
200 Ferric Lixisols
201 Plinthic Lixisols
202 Albic Lixisols
203 Stagnic Lixisols
204 Gleyic Lixisols
Planosols
205 Eutric Planosols
206 Dystric Planosols
207 Mollic Planosols
208 Umbric Planosols
209 Gelic Planosols
Podzoluvisols
210 Eutric Podzoluvisols
211 Dystric Podzoluvisols
212 Stagnic Podzoluvisols
213 Gleyic Podzoluvisols
214 Gelic Podzoluvisols
Podzols
215 Haplic Podzols
216 Cambic Podzols
217 Ferric Podzols
218 Carbic Podzols
219 Gleyic Podzols
220 Gelic Podzols
Acrisols
221 Haplic Acrisols
222 Ferric Acrisols
223 Humic Acrisols
224 Plinthic Acrisols
225 Gleyic Acrisols
Alisols
226 Haplic Alisols
227 Ferric Alisols
228 Humic Alisols
229 Plinthic Alisols
230 Stagnic Alisols
231 Gleyic Alisols
Nitisols
232 Haplic Nitisols
233 Rhodic Nitisols
234 Humic Nitisols
Ferralsols
235 Haplic Ferralsols
236 Xanthic Ferralsols
237 Rhodic Ferralsols
238 Humic Ferralsols
239 Geric Ferralsols
240 Plinthic Ferralsols
Plinthosols
241 Eutric Plinthosols
242 Dystric Plinthosols
243 Humic Plinthosols
244 Albic Plinthosols
Histosols
245 Folic Histosols
246 Terric Histosols
247 Fibric Histosols
248 Thionic Histosols
249 Gelic Histosols
Anthrosols
250 Aric Anthrosols
251 Fimic Anthrosols
252 Cumulic Anthrosols
253 Urbic Anthrosols
11) Całkowita wielkość powierzchni, wielkość poletka
Całkowita wielkość powierzchni lub rozmiar poletka należy podać z dokładnością do 0,0001 ha.
12) Liczba drzew na całej powierzchni
Całkowita liczba drzew na całej powierzchnia. Należy policzyć wszystkie drzewa o pierśnicy równej lub większej niż 5 cm (DBH).
13) Wartość szacunkowa wydajności
Wartość szacunkowa wydajności składa się z szacunkowej wartości względnej i bezwzględnej. Bezwzględną wartość szacunkową stanowi średnia szacunkowa wydajność z całego czasu życia drzewostanu. Wydajność względna będzie wskazywać, czy szacunkową wydajność bezwzględną należy uznać za niską, w normie lub wysoką dla danego drzewostanu. Należy stosować następujące kody:
Kod wydajności bezwzględnej | Kod wydajności względnej |
0 = 0,0-2,5 m3 na hektar rocznie | 1 = Niska |
1 = 2,5-7,5 m3 na hektar rocznie | 2 = W normie |
2 = 7,5-12,5 m3 na hektar rocznie | 3 = Wysoka |
3 = 12,5-17,5 m3 na hektar rocznie | |
4 = 17,5-22,5 m3 na hektar rocznie | |
5 = > 22,5 m3 na hektar rocznie |
99) Inne uwagi
W tej rubryce podaje się stosowne informacje dotyczące powierzchni.
Informacje dotyczące drzew
do wykorzystania przy ocenie koron drzew
14) Numer drzewa próbnego
Numerem drzewa jest numer, który został przypisany drzewu podczas zakładania powierzchni.
15) Gatunki (Odniesienie do Flora Europaea)
Liściaste (* = gatunki do wykorzystania przy inwentaryzacji ulistnienia)
001: Acer campestre *
002: Acer monspessulanum *
003: Acer opalus
004: Acer platanoides
005: Acer pseudoplatanus *
006: Alnus cordata *
007: Alnus glutinosa *
008: Alnus incana
009: Alnus viridis
010: Betula pendula *
011: Betula pubescens *
012: Buxus sempervirens
013: Carpinus betulus *
014: Carpinus orientalis
015: Castanea sativa (C. vesca) *
016: Corylus avellana *
017: Eucalyptus sp. *
018: Fagus moesiaca *
019: Fagus orientalis
020: Fagus sylvatica *
021: Fraxinus angustifolia spp. oxycarpa
(F. oxyphylla) *
022: Fraxinus excelsior *
023: Fraxius ornus *
024: Ilex aquifolium
025: Juglans nigra
026: Juglans regia
027: Malus domestica
028: Olea europaea *
029: Ostrya carpinifolia*
030: Platanus orientalis
031: Populus alba
032: Populus canescens
033: Populus hybrides *
034: Populus nigra *
035: Populus tremula *
036: Prunus avium *
037: Prunus dulcis (Amygdalus communis)
038: Prunus padus
039: Prunus serotina
040: Pyrus communis
041: Quercus cerris *
042: Quercus coccifera (Q. calliprinos) *
043: Quercus faginea *
044: Quercus frainetto (Q. conferta) *
045: Quercus fruticosa (Q. lusitanica)
046: Quercus ilex *
047: Quercus macrolepis (Q. aegilops)
048: Quercus petraea *
049: Quercus pubescens *
050: Quercus pyrenaica (Q. toza) *
051: Quercus robur (Q. peduculata) *
052: Quercus rotundifolia *
053: Quercus rubra *
054: Quercus suber *
055: Quercus trojana
056: Robinia pseudoacacia *
057: Salix alba
058: Salix caprea
059: Salix cinerea
060: Salix eleagnos
061: Salix fragilis
062: Salix sp.
063: Sorbus aria
064: Sorbus aucuparia
065: Sorbus domestica
066: Sorbus torminalis
067: Tamarix africana
068: Tilia cordata
069: Tilia platyphyllos
070: Ulmus glabra (U. scabra, U. montana)
071: Ulmus laevis (U. effusa)
072: Ulmus minor (U. campestris, U. carpinifolia)
073: Arbutus unedo
074: Arbutus andrachne
075: Ceratonia siliqua
076: Cercis siliquastrum
077: Erica arborea
078: Erica scoparia
079: Erica manipuliflora
080: Laurus nobilis
081: Myrtus communis
082: Phillyrea latifolia
083: Phillyrea angustifolia
084: Pistacia lentiscus
085: Pistacia terebinthus
086: Rhamnus oleoides
087: Rhamnus alaternus
099: Inne liściaste
Iglaste (* = gatunki do wykorzystania przy inwentaryzacji igliwia)
100: Abies alba *
101: Abies borisii-regis*
102: Abies cephalonica*
103: Abies grandis
104: Abies nordmanniana
105: Abies pinsapo
106: Abies procera
107: Cedrus atlantica
108: Cedrus deodara
109: Cupressus lusitanica
110: Cupressus sempervirens
111: Juniperus communis
112: Juniperus oxycedrus *
113: Juniperus phoenicea
114: Juniperus sabina
115: Juniperus thurifera *
116: Larix decidua *
117: Larix kaempferi (L. leptolepis)
118: Picea abies (P. excelsa) *
119: Picea omorika
120: Picea sitchensis *
121: Pinus brutia *
122: Pinus canariensis
123: Pinus cembra
124: Pinus contorta *
125: Pinus halepensis *
126: Pinus heldreichii
127: Pinus leucodermis
128: Pinus mugo (P. montana)
129: Pinus nigra*
130: Pinus pinaster*
131: Pinus pinea*
132: Pinus radiata (P. insignis) *
133: Pinus strobus
134: Pinus sylvestris*
135: Pinus uncinata*
136: Pseudotsuga menziesii*
137: Taxus baccata
138: Thuya sp.
139: Tsuga sp.
199: Inne iglaste
16) Defoliacja
Stopień defoliacji dla każdego drzewa próbnego wyrażony w procentach (w odstępach co 5 %) w porównaniu z drzewem o pełnej ulistnieniu. Stosuje się procent rzeczywisty.
0 = 0 %
5 = 1-5 %
10 = 6-10 %
15 = 11-15 %
itd.
17) Kody odbarwienia
0: brak odbarwienia (0-10 %)
1: lekkie odbarwienie (11-25 %)
2: umiarkowane odbarwienie (26-60 %)
3: poważne odbarwienie (> 60 %)
4: martwe drzewo
18) Uszkodzenia, których przyczyny można łatwo zidentyfikować
Należy postawić oznaczenie (1) w odpowiedniej(-ch) kolumnie(-ach).
T1 = zwierzyna i wypas
T2 = obecność lub ślady obecności nadmiernej ilości owadów
T3 = grzyby
T4 = czynniki abiotyczne (wiatr, śnieg, mróz, susza...)
T5 = bezpośrednia działalność człowieka
T6 = pożar
T7 = znane zanieczyszczenia lokalne/regionalne
T8 = inne
19) Identyfikacja rodzaju uszkodzenia
W miarę możliwości, należy podać dokładniejsze informacje na temat rodzaju uszkodzenia, np. w przypadku owadów: gatunek lub rodzina (np. "kornikowate").
20) Inne uwagi dotyczące drzew
W formularzu należy umieścić wszelkie uwagi dodatkowe, które mogą okazać się użyteczne (np. czynniki mogące mieć wpływ na drzewa (niedawna susza, ekstremalne temperatury); inne objawy uszkodzeń/obciążeń) do wykorzystania przy inwentaryzacji stanu gleby
21) Kod poziomu głębokości
O = Warstwa organiczna (patrz definicja w przypisie w ppkt II.4)
H = Warstwa organiczna (patrz definicja w przypisie w ppkt II.4)
M05 = Gleba mineralna od 0 do 5 cm (nieobowiązkowe)
M51 = Gleba mineralna od 5 do 10 cm (nieobowiązkowe)
M01 = Gleba mineralna od 0 do 10 cm (obowiązkowe)
M12 = Gleba mineralna od 10 do 20 cm (obowiązkowe)
M24 = Gleba mineralna od 20 do 40 cm (obowiązkowe)
M48 = Gleba mineralna od 40 do 80 cm (obowiązkowe)
22) Kod metody analizy pobierania próbek (MAPP)
Dla każdego parametru, który został ustalony w jednej lub więcej próbkach gleby, w pierwszej linii danych zawarty jest jeden z następujących kodów, wykorzystany do określenia typu próbki według jej kodu:
0 = brak odchyleń od zatwierdzonej metody
1 = parametry zostały ustalone poprzez zastosowanie metody alternatywnej (szczegóły należy zawrzeć w załączniku do sprawozdania o stanie gleby), lub pierwszej (kolejnej) próbki
2-8 = kody wykorzystywane dla wszystkich kolejnych próbek
9 = parametry zostały ustalone poprzez ponowne obliczenie danych otrzymanych za pomocą innej metody (szczegóły należy zawrzeć w załączniku do sprawozdania o stanie gleby).
do wykorzystana przy inwentaryzacji ulistnienia
23) Kod próbki
Kod próbki dla inwentaryzacji ulistnienia składa się z kodu gatunku drzewa (patrz objaśnienia pkt 15), po którym następuje kod listowia/igliwia roku bieżącego (= 0) lub listowia/igliwia roku: bieżący + 1 (1). Na przykład próbka zeszłorocznego igliwia (1) dla gatunku Picea abies (118) ma kod 118.1.
24) Numery drzewa, z którego pobierana jest próbka
Ponieważ do pobierania niektórych próbek (do oceny listowia, przyrostu) konieczne jest wykorzystanie drzew znajdujących poza powierzchnią (lub poletkiem), należy zastosować numerację specjalną. Numeracja tych drzew rozpoczynać się będzie od litery (F = ulistnienie, R = analiza przyrostu słojów drzew za pomocą wierceń, D = analiza pniowa), po których następować będzie liczba porządkowa (np. F001). Numery należy zawrzeć w sprawozdaniu.
25) Masa 100 liści lub 1.000 igieł
Masę 100 liści lub 1.000 igieł (wysuszonych w suszarce) określa się w gramach.
26) (skreślony)
27) Pierśnica (DBH)
Pierśnica (na wys. 1,30 m) wraz z korą, z dokładnością do 0,1 cm.
Jeśli korzysta się ze średnicomierza, należy podać jedną wartość. Jeśli wykorzystuje się suwmiarka, należy ustalić i zawrzeć w sprawozdaniu maksymalną i minimalną średnicę z uwzględnieniem kory (średnica 1 i średnica 2).
28) Grubość kory
Grubość kory na wysokości 1,30 m, wyrażona w centymetrach z dokładnością do jednej dziesiątej decymetra.
29) Wysokość drzewa
Wysokość drzewa wyrażona w metrach i zaokrąglona z dokładnością do 0,5 m.
30) Miąższość drzewa
Miąższość drzewa można oszacować na podstawie zmierzonej średnicy (średnic) oraz wysokości, z wykorzystaniem lokalnie znanych współczynników lub aktualnych tabel miąższości. Miąższość drzewa należy wyrazić w metrach sześciennych (m3) z dokładnością do trzech miejsc po przecinku.
31) Długość korony drzewa
Długość korony drzewa zaokrągloną z dokładnością do 0,5 m ustala się od końca pnia do najniższej żywej gałęzi, z pominięciem pędów wodnych.
32) Szerokość korony drzewa
Średnią szerokość korony drzewa ustala się obliczając średnią, z co najmniej czterech promieni korony, pomnożoną przez dwa, zaokrąglając ją z dokładnością do 0,5 m.
33) Średnica pod korą
Rzeczywistą średnicę pod korą oblicza się odejmując szerokość kory po obu stronach drzewa od średnicy drzewa mierzonej z uwzględnieniem kory. Rzeczywistą średnicę pod korą sprzed pięciu lat oblicza się odejmując przyrost w ostatnich pięciu latach po obu stronach drzewa od średnicy drzewa pod korą. Średnica drzewa pod korą wyrażana jest z dokładnością do 0,1 cm.
34) Powierzchnia poprzecznego przekroju drzew przypadająca na powierzchnię
Rzeczywista powierzchnia poprzecznego przekroju drzew przypadająca na powierzchnię obliczana jest jako całkowita powierzchnia poprzecznego przekroju wszystkich drzew występujących na tej powierzchni. Rzeczywista powierzchnia przekroju poprzecznego drzew sprzed pięciu lat obliczana jest na podstawie szacowanej średnicy pod korą wszystkich drzew sprzed pięciu lat. Powierzchnia poprzecznego przekroju drzew przypadająca na powierzchnię wyrażana jest z dokładnością do 0,1 m2
35) Miąższość przypadająca na powierzchnię
Rzeczywista miąższość przypadająca na powierzchnię obliczana jest jako całkowita miąższość wszystkich drzew na powierzchni. Rzeczywista miąższość sprzed pięciu lat obliczana jest na podstawie szacowanej średnicy pod korą wszystkich drzew sprzed pięciu lat. Miąższość przypadająca na powierzchnię wyrażana jest z dokładnością do 0,1 m3.
36) Trzebieże
Należy wskazać (tak = 1, nie = 0), czy w okresie pięciu lat między terminami, w których ustalana jest średnica drzewa, powierzchnia przekroju poprzecznego oraz miąższość przypadająca na powierzchnię, miała miejsce trzebież. Szczegóły dotyczące trzebieży należy opisać jak najdokładniej w części dodatkowej (w tym metodę trzebieży, rok jej przeprowadzenia, intensywność trzebieży wyrażoną liczbą drzew, powierzchnią przekroju poprzecznego/ha, miąższość/ha).
Informacja dotycząca monitorowania osadzania
37) Kod próbnika
Należy stosować następujące kody dla próbników osadzania:
1: opady pod koronami drzew 5: mgła
2: osadzanie kumulacja 6: szron
3: osadzanie tylko wilgotne 7: koncentracja mas powietrza
4: spływpopniu 9: inne.
Szczegóły w sprawie stosowanego urządzenia należy określić w załączniku do dokumentu wraz z podaniem ogólnych informacji.
37a) Ilość próbki
Zebrana łączna ilość próbki(-ek) dzielona jest przez obszary zlewisk kolektora(-ów) i wyrażona w mm.
38) Pierwszy i ostatni dzień okresu monitorowania
Na formularzach należy określić pierwszy i ostatni dzień poszczególnych okresów monitorowania, przy czym należy użyć tego samego formatu, jak w przypadku daty obserwacji, oceny i analizy (patrz pozycja 3).
Na okres monitorowania składa się jeden lub wiele okresów pomiarowych. Okresy pomiarowe w czasie okresu monitorowania powinny być tak samo długie. Minimalna długość jednego okresu pomiarowego to tydzień, maksymalna to miesiąc.
Jeśli podczas roku muszą być stosowane różne okresy pomiarowe (np. tygodniowo latem i miesięcznie zimą), należy prowadzić dwa oddzielne okresy monitorowania i oddzielnie zaznaczać wyniki na formularzach.
39) Numer okresów pomiarowych
Na formularzach należy podawać numer okresów pomiarowych w każdym okresie monitorowania.
40) Okres
Należy podać numer okresu pomiarowego, w którym zebrano próbkę. Każdego roku (w dniu lub około dnia 1 stycznia) rozpoczyna się nowa seria okresów pomiarowych. Jeśli podsumowano próbki pochodzące z różnych okresów pomiarowych przed dokonaniem analizy, należy podać dokładne szczegóły takiego mieszanego procesu w załączniku do dokumentu, wraz z podaniem ogólnych informacji. Aby wskazać okres analizy, stosuje się numer pierwszego okresu pomiarowego (jeśli przykładowo próby okresów 9, 10, 11 i 12 zostaną zebrane do analizy w jedną próbę, nadaje się jej jako numer okresu numer 9).
Informacja dotycząca monitorowania pomiarów meteorologicznych
41) Kod powierzchni/przyrządu
Wszystkim przyrządom, które są założone na powierzchni lub w jej pobliżu, należy nadać kod powierzchni obserwacyjnej/przyrządu. Ten kod składa się z numeru przyrządów (maksymalnie 99). Jeśli powierzchnie są dodawane lub wymienione, wtedy stosuje się nowe kody (np. w ten sposób piąty przyrząd na powierzchni 1234 otrzyma kod 1234.05).
42) Położenie
Podane jest położenie przyrządu:
S: przyrząd jest położony w danym miejscu, tj. w (strefie buforowej) powierzchni. Sytuacja taka może wystąpić pod koroną, powyżej korony lub w glebie obszaru lasu
F: przyrząd położony jest na (pobliskim) otwartym polu na obszarze lasu
W: przyrząd położony jest w stacji meteorologicznej (na ogół poza obszarem lasu)
O: przyrząd położony jest gdzie indziej.
43) Zmienne
Określenie zmiennej, która jest mierzona za pomocą przyrządu
AT = temperatura powietrza (Air temperature)
PR = opady atmosferyczne (Precipitation)
RH = wilgotność względna (Relative Humidity)
WS = prędkość wiatru (Wind speed)
WD = kierunek wiatru (Wind direction)
SR = promieniowanie słoneczne (Solar radiation)
UVb = promieniowanie ultrafioletowe typu B (UVb radiation)
TF = opady na powierzchnię gruntu (Throughfall)
SF = spływ po pniu (Stemflow)
ST = temperatura gleby (Soil temperature)
MP = potencjał kapilarny w glebie (Matric potential in the soil)
WC = zawartość wody w glebie (Water content in the soil)
XX = kody użyte dla opisu dodatkowych parametrów można wskazać w sprawozdaniu towarzyszącym danym (STD).
44) Informacje o urządzeniach
Położenie pionowe
Położenie pionowe (wysokość lub głębokość) przyrządów zostanie podane w metrach ze znakiem plus (= wysokość nad poziomem gruntu) lub minus (głębokość poniżej gruntu) w formacie dwóch cyfr i dwóch części dziesiętnych po przecinku.
Kod przyrządu
Dla urządzeń do pobierania próbek i metod rejestracji danych będą stosowane następujące kody:
10: ręczny odczyt i rejestracja na papierze
20: mechaniczna rejestracja (ręczny odczyt i rejestracja na papierze)
30: bezpośrednia rejestracja na papierze
40: rejestracja cyfrowa (indywidualnie)
50: rejestracja cyfrowa (zintegrowane urządzenie do rejestracji danych)
Szczegółowe informacje o urządzeniach zostaną podane w sprawozdaniu towarzyszącym danym (STD).
Odstęp czasowy między pomiarami (tylko urządzenia automatyczne) Przerwa między dwoma kolejnymi pomiarami będzie podawana w sekundach.
Okres między zapisem rejestrowym danych (tylko urządzenia automatyczne) Przerwa między dwoma kolejnymi zapisami rejestrowymi danych będzie podana w minutach.
45) Parametry poddawane ocenie przy monitorowaniu meteorologicznym
Opad atmosferyczny i opad na powierzchnię gruntu
Opad atmosferyczny podaje się jako sumę dobową, w formacie do czterech cyfr i jednej części dziesiętnej po przecinku.
Temperatura (powietrze i gleba)
Temperatura będzie podawana w °C, w formacie plus/minus i dwie cyfry oraz jedna część dziesiętna po przecinku. Należy przedstawić średnie wartości dobowe oraz wartości minimalne i maksymalne.
Wilgotność względna
Wilgotność względną należy podawać jako średnią dobową, minimalną i maksymalną wartość osiągniętą podczas doby, w formacie dwóch cyfr i jednej części dziesiętnej po przecinku.
Prędkość wiatru
Prędkość wiatru należy podawać jako średnią dobową i maksymalną wartość osiągniętą podczas doby, w formacie dwóch cyfr i jednej części dziesiętnej po przecinku.
Kierunek wiatru
Jako kierunek wiatru zostanie podany kierunek przeważający w danym dniu. Róża wiatrów zostanie podzielona na osiem części po 45°, rozpoczynając od 22,5° w kierunku (NE (=45°), E (=90°), SE (=135°)... N (=0°). Najczęstszy kierunek wiatru zostanie podany jako wartość średnia.
Promieniowanie słoneczne i ultrafioletowe typu b
Promieniowanie słoneczne i promieniowanie ultrafioletowe typu b podaje się jako średnią dobową, w formacie maksymalnie czterech cyfr i jednej części dziesiętnej po przecinku.
Spływ po pniu
Spływ po pniu należy obliczać w oparciu o mm opadu i podaje się jako sumę dobową, w formacie do czterech cyfr i jednej części dziesiętnej po przecinku.
Potencjał kapilarny w glebie
Potencjał kapilarny należy podawać w hPa jako średnią dobową, minimalną i maksymalną wartość osiągniętą podczas doby, w formacie maksymalnie czterech cyfr i jednej części dziesiętnej po przecinku.
Zawartość wody w glebie
Zawartość wody w glebie podaje się w procentach objętościowych, jako średnią dobową, minimalną i maksymalną wartość osiągniętą podczas doby, w formacie maksymalnie czterech cyfr i jednej części dziesiętnej po przecinku.
46) Kompletność
Kompletność to wskaźnik procedur objęcia pomiarami i przechowywania danych, podaje się go w procentach w formacie do trzech cyfr (100 % = kompletne)
- Informacja w odniesieniu do monitorowania roztworu glebowego
47) (skreślony)
48) (skreślony)
49) (skreślony)
50) (skreślony)
51) Numer próbnika
Próbniki na działce należy ponumerować w sposób stały (1-99).
52) Kod próbnika
Do próbników roztworu glebowego stosuje się następujące kody:
1: Lizymetr
2: Lizymetr przesączania zerowego
3: Odwirowywanie
4: Ekstrakcja nasycenia
53) Głębokość pobierania próbek
Głębokość pobierania próbek w metrach poniżej powierzchni (np. 0,40)
- Informacja w odniesieniu do oceny stanu drzew
(54) Działanie czynników zewnętrznych
1 Brak specyficznych czynników zewnętrznych (działka usytuowana w obrębie większego obszaru leśnego o słabo lub w niewielkim stopniu ukształtowanej rzeźbie terenu)
2 Ograniczone czynniki zewnętrzne (działki w pobliżu brzegu lasu, na zboczach itp.)
3 Działki poważnie narażone na wpływ czynników zewnętrznych (na szczytach gór itp.)
(55) Usuwanie i obumieranie
Drzewo zostało ścięte i usunięte, pozostaje karcz:
11 planowana utylizacja, np. trzebież
12 utylizacja z przyczyn biotycznych, np. niszczenie szkodników
13 utylizacja z przyczyn abiotycznych, np. powalenia przez wichurę
18 przyczyna zniknięcia nieznana
Drzewo stojące i żywe, ale parametry już nie są poddawane ocenie
21 drzewo z obciętymi lub uschniętymi gałęziami bocznymi
22 poważne uszkodzenia korony (powyżej 50 % korony) lub złamany pień główny
23 drzewo już nie znajduje się w klasie Kraft 1, 2 lub 3 (nie ma zastosowania do pierwszej inwentaryzacji na działce)
29 inne przyczyny (wyszczególnić)
Drzewo stojące martwe
31 przyczyny biotyczne, np. inwazja korników
32 przyczyny abiotyczne, np. susza, piorun
38 nieznane przyczyny obumierania
Drzewa powalone (żywe lub martwe)
41 przyczyny abiotyczne, np. burza
42 przyczyny biotyczne, np. bobry
48 przyczyny nieznane
Uwagi:
- klasa 22 jest stosowana tylko w krajach, które nie rejestrują drzew z uszkodzeniami korony powyżej 50 %
- klasa 23 jest wyłącznie stosowana w krajach, które ograniczają pobieranie próbek do klasy Kraft 1, 2 i 3
(56) Klasa drzewostanu
1 pojedyncze drzewa dominujące (włączając w to drzewa wolnostojące) - drzewa z górną koroną wystającą ponad główny poziom korony lasu
2 drzewa dominujące - drzewa z koronami tworzącymi główny poziom korony lasu
3 drzewa współdominujące - drzewa sięgające do głównego poziomu korony i otrzymujące światło z góry, ale krótsze niż 1 lub 2
4 zdominowane - drzewa z koronami poniżej głównego poziomu koron, nie otrzymujące bezpośredniego światła z góry.
(57) Zwartość korony - zacienienie
1 korona znacznie odkształcona (zacieniona lub z przyczyn fizycznych) z jednej strony
2 korona znacznie odkształcona (zacieniona lub z przyczyn fizycznych) z dwóch stron
3 korona znacznie odkształcona (zacieniona lub z przyczyn fizycznych) z trzech stron
4 korona znacznie odkształcona (zacieniona lub z przyczyn fizycznych) z czterech stron
5 korona rozwinięta w pełnym oświetleniu lub bez śladu skutków zacienienia
6 drzewa zdominowane
(58) Widoczność
1 widoczna jest cała korona
2 korona widoczna tylko częściowo
3 korona widoczna tylko przy oświetleniu tła (tj. w konturach)
4 korona niewidoczna.
Informacje dotyczące oceny roślinności gruntowej
61) Numer powierzchni/badania
Na danej powierzchni prowadzona jest ocena roślinności gruntowej o każdej porze (dnia) i sytuacji (wewnątrz lub na zewnątrz ogrodzenia), numer badania jest podany. Unikatowy numer powierzchni/badania jest tworzony poprzez połączenie numeru powierzchni z numerem badania.
62) Ogrodzenie
Ponieważ na zewnątrz i wewnątrz ogrodzenia mogą występować bardzo duże różnice, jeśli chodzi o roślinność, podjęto decyzję, że badanie roślinności gruntowej będzie odbywać się na zewnątrz ogrodzenia. Jeśli prowadzone jest badanie w obrębie ogrodzenia, należy je zaznaczyć jako oddzielne badanie i należy podać kod ogrodzenia:
1 = Tak, badanie wewnątrz ogrodzenia,
2 = Nie, badanie było na zewnątrz ogrodzenia.
63) Całkowity obszar, na którym odbywa się pobieranie próbek
Całkowity obszar pobierania próbek będzie podany w m2, maksymalnie cztery cyfry. W sprawozdaniu towarzyszącym badaniom (lub STD-Q) należy podać dokładne dane o liczbie powtórzeń, położenia/orientacji powierzchni z roślinnością gruntową i wielkości) dla tych powierzchni.
64) Wysokość i pokrycie warstwami
Średnią wysokość i szacowane pokrycie całkowite warstwą roślinności gruntowej, warstwą krzewów, warstwą zielną i mchem należy podawać w następujący sposób:
Wysokość (w m) | Pokrycie (w %) | |
Całkowita warstwa roślinności gruntowej | × | |
Warstwa krzewów | × | × |
Warstwa roślinności zielnej | × | × |
Warstwa mchu | × | |
× = należy podać. |
Średnią wysokość warstw należy podać w metrach, w formacie jednej cyfry i dwóch części dziesiętnych po przecinku. Szacowane pokrycie podaje się w % całkowitego obszaru, z którego pobierane są próbki.
65) Warstwy
Definiuje się następujące warstwy:
1 = warstwa wolna)
2 = warstwa krzewów}> do zdefiniowania w STD-Q
3 = warstwa zielna)
4 = warstwa mchu)
66) Kod gatunku
Należy używać kodu gatunku, który składa się z trzech grup kodów numerycznych oznaczających rodzinę, rodzaj i gatunek, które są oddzielone kropkami (.). Większość kodów składa się z trzech cyfr. Niestety, jeden rodzaj składa się z trzycyfrowego kodu i słowa »bis«. Do kodu gatunku można dodać jedną literę oznaczającą odmianę. Pełny wykaz składa się z ponad 11.000 gatunków. Wykaz ten zostanie udostępniony przez Komisję w formie cyfrowej do wykorzystania przez NFC.
W przypadkach gdy Flora Europaea nie jest wystarczająco kompletny, NFC może przygotować specjalny wykaz gatunków ważnych w skali krajowej. Te kody gatunków krajowych będą składać się z nowego numeru kodu (rodzina, rodzaj i gatunek) plus kod kraju (2 litery) rozdzielone kropkami (.). NFC będzie utrzymywać kompletny wykaz zawierający wszystkie kody, włączając odpowiednie szczegółowe dane o gatunkach (pełna nazwa, nazwy zastępcze itd.) i będą zawarte w STD.
67) Pokrycie gatunkami roślin
Kraje mają swobodę w ocenie zagęszczenia/pokrycia gatunkami roślin. Dane o pokryciu podaje się w %, podając maksymalnie pięć cyfr i dwie części dziesiętne po przecinku (999.99). W STD należy podać pełne metody ocen oraz konwersję do %..
99) Inne uwagi
W tej rubryce umieszcza się stosowne informacje oraz objaśnia je w odpowiednim sprawozdaniu z oceny (patrz załącznik VIIb).
DANE SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE PRZEKAZYWANIA OGÓLNYCH INFORMACJI W SPRAWIE NADZORU STOSOWANYCH METOD I WYNIKÓW OCENY/INTERPRETACJI UZYSKANYCH NA POZIOMIE KRAJOWYM
W uzupełnieniu przekazywania danych z prowadzonego intensywnego monitorowania ekosystemów leśnych, Państwa Członkowskie przygotowują i przedkładają Komisji dokument zawierający ogólne informacje na temat monitorowania stosowanych metod (sprawozdanie towarzyszące danym, STD) i roczne sprawozdanie z postępów dokonanych na poziomie krajowym w zakresie prowadzenia interpretacji/oceny wyników (roczne sprawozdanie z postępów).
STD składa się z dwóch części: części opisującej obecnie stosowane metody planowania pobierania próbek, wykorzystywany sprzęt, oceny, analizy, itp. (patrz dane szczegółowe w ust. II.1) i części traktującej o napotkanych sytuacjach wyjątkowych lub powodujących zakłócenia (patrz dane szczegółowe w ust. II.2).
Państwa Członkowskie przedkładają Komisji coroczne sprawozdanie z postępów dokonanych na poziomie krajowym w zakresie prowadzenia interpretacji/oceny wyników, począwszy od 1997 r. Sprawozdanie obejmuje:
- informację o osiągnięciach samego Krajowego Centrum Koordynacji (KCK)
- zaktualizowany opis krajowej strategii dokonywania oceny,
- podsumowanie wyników osiągniętych na poziomie krajowym, i
- informacje na temat opublikowania w wyżej wymienionej dziedzinie na poziomie krajowym i międzynarodowym wydanych przez KCK lub inne zainteresowane instytucje.
Zalecenia w odniesieniu do dokonywania interpretacji i oceny wyników na poziomie krajowym podaje się poniżej w ust. III.
II. Sprawozdanie towarzyszące danym
II.1 Część STD opisująca obecnie stosowane metody itd.
Ta część STD opisuje obecnie stosowane metody planowania próbkowania, stosowany sprzęt, metody dokonywania oceny, analizy, itd. Podaje się następujące szczegóły:
Metody inwentaryzacji/pobierania próbek
W wielu badaniach prowadzonych w ramach intensywnego nadzoru ekosystemów leśnych istnieje duża dowolność w wyborze sprzętu, określaniu głębokości pobierania próbek, wyboru terminu, intensywności badania itd. Podaje się szczegółowe dane dotyczące sprzętu obecnie stosowanego, głębokości pobierania próbek, wyboru terminu i częstotliwości badania/pobierania próbek. W przypadku dokonania pobierania próbek, podaje się szczegółowe dane na temat tego pobrania, włącznie z ich składowaniem i transportem.
Podaje się krótki opis każdego ze stosowanych pomiarów kontrolnych.
Metody analizy i obliczania wyników
W odniesieniu do analizy próbek, podaje się dane szczegółowe dotyczące przygotowywania próbek i metod stosowanych w analizie. W odniesieniu do większości badań zalecane są pewne określone metody przygotowania próbek i dokonywania analizy. Jeżeli stosowane metody były inne niż zalecane, wtedy podaje się szczegółowe dane dotyczące tych metod, włącznie z określającymi możliwość ponownego obliczania otrzymywanych danych. Podaje się skrócony opis każdego za stosowanych pomiarów kontrolnych (udział w próbach pierścieniowych itd.).
Do opisu metod i oceny danych można wykorzystywać kwestionariusze STD, które zostały opracowane przez Instytut Koordynacji Intensywnego Nadzoru Lasów przy Komisji Europejskiej, w bliskiej współpracy z przewodniczącymi zespołów ekspertów programu ICP Forests (EKGNZ). Informacje dostarczone na wymienionym kwestionariuszu STD pozostaną ważne przez całe lata, aż do czasu, gdy zostaną zmienione stosowane metody.
Szczególną uwagę poświęca się obserwowaniu i dokumentowaniu zmian w zakresie stosowanych metod prowadzenia inwentaryzacji, transportu i analizy. Ustala się i szczegółowo wyjaśnia różnice regionalne (np. korzystanie z różnych laboratoriów do dokonywania analiz).
II.2 Część STD traktująca o napotkanych sytuacjach wyjątkowych i powodujących zakłócenia (coroczne STD)
W uzupełnieniu informacji ogólnych w sprawie stosowanych metod opisanych przy wykorzystaniu kwestionariusza STD, należy opisać specyficzne problemy, wyjątki, zakłócenia i problemy związane z potwierdzania składanych corocznie danych.
Wyjątki i zakłócenia
Należy zgłosić wyjątkowe sytuacje i poważne zakłócenia rutynowych działań. Oprócz opisu stosowanych metod pobierania próbek, analizy itd., przedstawionych w kwestionariuszu STD, niezbędne jest prawidłowe udokumentowanie wyjątków, wyjątkowych sytuacji i zaistniałych zakłóceń. Będzie to dokumentowane w rocznym sprawozdaniu STD i przedkładane Komisji wraz z dostarczanymi danymi.
Zatwierdzanie danych i zarządzanie danymi
Podaje się informację o obowiązujących procedurach stosowanych w kontroli jakości danych, włącznie z limitami odrzucanych danych (kontrole wiarygodności, itd.) jak również procedury stosowane przy kontroli spójności zestawień danych krajowych.
W przypadku występowania luk w danych, w niektórych przypadkach można dokonać szacunków na podstawie wyników z innych źródeł. Dane szacunkowe są odpowiednio oznaczane i starannie dokumentowane są przyjmowane założenia.
III. Roczne sprawozdanie z postępu dokonanego w zakresie dokonywania interpretacji/oceny wyników na poziomie krajowym
Sprawozdanie to przewiduje informacje o postępach dokonywanych na poziomie krajowym w zakresie dokonywania interpretacji/oceny wyników. W odniesieniu do interpretacji/oceny wyników na poziomie krajowym podaje się następujące szczegółowe dane:
Ogólne informacje
Państwa Członkowskie dokonują oceny i interpretacji danych monitorowanych na poziomie krajowym.
Państwa Członkowskie mają swobodę podejmowania decyzji, jakiego rodzaju oceny i interpretacji dokonują na poziomie krajowym i zgłaszają Komisji. Jednakże w odniesieniu do oceny sugeruje się, co następuje:
Ocena i interpretacja pojedynczych badań
Jeżeli dostępne są wyniki z poprzednich badań, należy podjąć próbę określenia tendencji. Wyniki pojedynczego badania należy poddać przeglądowi i porównać z wynikami innych (podobnych) badań przeprowadzanych w tym samym regionie/kraju. Należy wskazać różnice i podobieństwa oraz, jeżeli jest to właściwe, ocenić istniejące różnice. Do oceny tej należy włączyć odpowiednie dane pochodzące z innych źródeł, które mogłyby wyjaśnić niektóre związki pomiędzy parametrami.
Zintegrowana ocena i interpretacja
Wraz z zakończenia różnych badań powstają możliwości dokonania zintegrowanej oceny. Wszystkie wyniki badań i sprawozdania z dokonywanych ocen są zbierane w KCK. KCK koordynuje na poziomie krajowym dokonywanie zintegrowanej oceny i interpretacji wyników różnych badań.
Ocena i interpretacja danych ze źródeł zewnętrznych
Wyniki zintegrowanej oceny i interpretacji należy poddać przeglądowi i porównać z wynikami z innych źródeł.
Jeżeli jest to tylko możliwe, należy odnotować i wyjaśnić różnice i podobieństwa.
IV. Terminy dla składania STD i sprawozdania w sprawie postępów dokonywanych w zakresie dokonywania interpretacji/oceny wyników na poziomie krajowym
IV.1 Terminy dla składania STD
Kwestionariusz STD jest wypełniany i dostarczany Komisji wraz z dostarczeniem pierwszych danych. Jeżeli miała miejsce zmiana w zakresie stosowanych metod, podawana jest odpowiednia informacja o tych zmianach. Część STD, dotycząca opisu zaistniałych zakłóceń i wyjątków, dostarczana jest Komisji wraz z danymi rocznymi.
IV.2 Termin dostarczania sprawozdania z postępów dokonanych na poziomie krajowym w zakresie dokonywania interpretacji/oceny wyników
Sprawozdanie z postępów dokonanych na poziomie krajowym w zakresie dokonywania interpretacji/oceny wyników przekazywane jest Komisji przed dniem 31 grudnia każdego roku.
WSPÓLNE METODY POMIARÓW OSADZANIA NA STAŁYCH POWIERZCHNIACH OBSERWACYJNYCH
Pomiary należy prowadzić na wybranych stałych powierzchniach obserwacyjnych w sposób ciągły. Co najmniej 10 % stałych powierzchni obserwacyjnych należy wybrać do monitorowania obserwacji przez Państwa Członkowskie. Obowiązkowe są pomiary pobranych opadów (pod górną warstwą korony), jak również pomiary spływów po pniu (pod górną warstwą korony w drzewostanach bukowych) oraz tylko wilgotnego osadzenia i kumulacji osadzenia (na otwartych powierzchniach lasów). Założenie urządzeń do pozycji obowiązkowych musi zostać zakończone do grudnia 1995 r. Wszystkie pozostałe pomiary takie jak: spływ po pniu (w przypadkach gatunków innych niż drzewostany bukowe), mgła, koncentracja mas powietrza) są nieobowiązkowe.
Monitorowanie osadzania zostanie sporządzone w regularnych odstępach czasu (np. miesięcznie lub tygodniowo). W celu obniżenia kosztów analizy można podsumować próby losowe z kilku następujących po sobie okresów.
Następujące szczegóły techniczne są oparte na wynikach grupy ekspertów ds. osadzania ICP-Forests. Odniesienie sporządzone jest do podręcznika przygotowanego przez tę grupę ekspertów szczególnie dotyczy specyficznych szczegółów urządzeń do pobierania próbek, technik pobierania próbek, zabezpieczenia jakości i opracowywania danych.
II. Metodologia monitorowania
II.1. Monitorowanie pod górną warstwą korony
Należy umieścić urządzenia pomiarowe na możliwie zgodnej z definicją powierzchni obserwacyjnej. Aby nie uszkodzić systemów korzeni, części umieszczane w zagłębieniach gruntu (kolektory, rejestratory itd.) można umieścić poza zdefiniowaną powierzchnią obserwacyjną w strefie buforowej. W drzewostanach bukowych należy przewidzieć także umieszczenie urządzeń do ujęcia spływu po pniu. Ponieważ kolektory te można umieścić w jakimś (lub tym samym) zagłębieniu gruntu, zaleca się wybór drzew poza zdefiniowaną powierzchnią obserwacyjną, np. w strefie buforowej.
Pomiary pobranych opadów i spływu po pniu należy prowadzić tak, aby wyniki były reprezentatywne dla obszaru powierzchni. W tym celu należy zastosować dostateczną ilość próbek.
II.2. Monitorowanie na obszarze wolnym w lesie
W pobliżu rzeczywistej powierzchni (w odległości 2 km) zakłada się kolektory dotyczące tylko wilgotnego i kumulacji osadzania. Miejsce należy wybrać za każdym razem w taki sposób, aby odległość między obiektami znajdującymi się w najbliższym sąsiedztwie była dwa razy większa od ich wysokości.
II.3. Okres pomiarowy
Pomiary należy prowadzić miesięcznie, tygodniowo lub w odstępach czasu między tymi okresami, np. co dwa lub trzy tygodnie, zależnie przede wszystkim od ogólnych warunków pogody na określonej powierzchni (należy unikać zaparowania lub tworzenia się glonów w pojemnikach zbiorczych).
Jeśli zajdzie konieczność wykorzystania w ciągu roku różnych okresów pomiarowych (np. tygodniowego latem i miesięcznego zimą), należy wykazać dwa oddzielne okresy monitorowania i wyniki zaznaczać oddzielnie na formularzach. Okresy pomiarowe podczas trwania okresu monitorowania powinny przez cały czas wynosić tyle samo. Do monitorowania pod górną warstwą korony oraz wolnego obszaru monitorowania należy posłużyć się takim samym okresem pomiarowym.
II.4. Pobieranie próbek i opracowanie próbek
Należy używać czystych przyrządów pomiarowych i pojemników zbiorczych na próbki. Woda do płukania urządzeń powinna być zdejonizowana. Ważne jest przechowywanie pojemników z dala od światła dziennego, a podczas pobierania próbek i transportu ich przechowywanie w chłodnym miejscu. Gdy jest słonecznie i ciepło, należy dodać środków ochronnych zabezpieczających przed powstawaniem glonów. Można przy tym stosować tylko takie środki, które nie zakłócą analizy jonów.
II.5. Wstępne opracowanie próbek, transport i przechowywanie
Dla każdego kolektora (pod koroną, spływ po pniu, otwarta przestrzeń) należy określić dokładną ilość poszczególnych próbek. Próbki mogą być poddane analizie oddzielnie lub dołączone do próbek pochodzących z urządzeń tego samego rodzaju umieszczonych w tym samym czasie. Próbki zebranych opadów, spływu po pniu u stałego i wolnego obszaru należy analizować oddzielnie. Próbki z pomiarów spływu po pniu wolno opisywać razem tylko w przypadku drzew tego samego gatunku, tej samej wielkości i dominacji.
Próbki pobrane w krótkich okresach mogą być poddane analizie oddzielnie lub być dołączone do próbek pobranych z całego miesiąca i dopiero wtedy poddane analizie. Jeśli próbki zostają połączone, musi to nastąpić w stosunku do łącznej objętości próbek.
Próbki należy możliwie jak najszybciej (najlepiej w pojemnikach chłodniczych) dostarczyć do laboratorium i przechowywać je tam do czasu analizy w chłodnym (4 °C) i ciemnym pomieszczeniu składowym.
II.6. Dane ogólne
Należy podawać następujące informacje:
- numer powierzchni,
- kod próbnika,
- pierwszy dzień okresu monitorowania,
- ostatni dzień okresu monitorowania,
- numer (równy) okresów pomiarowych w okresie monitorowania.
Mogą zostać zebrane dodatkowe nieobowiązkowe informacje, potrzebne do interpretacji wyników (np. iloraz chropowatości korony, wskaźnik obszaru ulistnienia itp.).
II.7. Analiza chemiczna
Dla poszczególnych próbek należy podać obowiązkowe lub nieobowiązkowo następujące parametry:
Parametr | Opady pod | Kumulacja/tylko | Spływ po pniu | Mgła | Powietrze | |
koronami drzew | wigotna | Buk | Inne gat. | |||
pH | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | |
Przewodność elektryczna | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | |
K | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo |
Ca | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo |
Mg | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo |
Na | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo |
N-NH4 | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | |
Cl | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | |
N-NO3 | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | |
S-SO4 | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo |
Zasadowość | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Obowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | |
Ncałkowity | Obowiązkowo | Nieobowiązkowo | Obowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | |
A13+ | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | |
Mn2+ | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | |
Fe3+ | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | |
Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | ||
Cu: | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | ||
Zn: | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | |
Hg | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | ||
Pb | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | |
Co | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | ||
Mo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | ||
Cd | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | ||
Scałkowita | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | ||
Norg | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | ||
CTOC | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | |||
CDOC | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | |||
Pcałkowty | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | Nieobowiązkowo | ||
O3 | Nieobowiązkowo | |||||
SO2 | Nieobowiązkowo | |||||
SO4 | Nieobowiązkowo | |||||
NO2 | Nieobowiązkowo | |||||
NO | Nieobowiązkowo | |||||
HNO2 | Nieobowiązkowo | |||||
HNO3 | Nieobowiązkowo | |||||
NH4NO3 | Nieobowiązkowo | |||||
NH3 | Nieobowiązkowo | |||||
V. O. C. | Nieobowiązkowo |
II.8. Przekazywanie danych
Państwa Członkowskie przekazują Komisji niniejsze informacje dla każdej powierzchni, gdzie osadzanie było monitorowane na znormalizowanym formularzu (patrz załącznik VII, formularze 7a, 7b, 7c i 7d).
WSPÓLNE METODY POMIARÓW WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH NA STAŁYCH POWIERZCHNIACH OBSERWACYJNYCH
Pomiar warunków meteorologicznych należy przeprowadzić co najmniej na 10 % stałych powierzchni obserwacyjnych. Zaleca się monitorowanie warunków meteorologicznych na powierzchniach, gdzie monitoruje się osadzanie. Urządzenia do pomiarów meteorologicznych należy założyć do dnia 30 czerwca 1999 r.
Niniejszy Załącznik jest oparty na zaleceniach technicznych ad hoc grupy ekspertów ds. meteorologii (lasy WE/ICP). Odniesienie sporządzone jest do podręcznika (1996/1997) przygotowanego przez tę grupę ekspertów.
II. Metodologia prowadzenia inwentaryzacji
II.1. Położenie urządzeń do pobierania próbek
W celu uzyskania reprezentatywnych danych o określonych warunkach meteorologicznych pomiary należy przeprowadzić w obrębie danego lasu. Pomiary na ogół (z wyjątkiem temperatury gleby, wilgotności gleby i opadu w drzewostanie) mogą być wykonane albo powyżej sklepienia koron drzewostanu na powierzchni lub w punkcie pomiarowym na polu otwartym, na obszarze lasu lub blisko niego (na ogół w odległości nie większej niż 2 km) do drzewostanu na powierzchni. Odległość od punktu pomiarowego w stacjach pomiarowych na polu otwartym do otaczających drzewostanów powinna wynosić co najmniej dwie wysokości dorosłych drzew/przeszkody. Temperaturę gleby, wilgotność gleby i opady w drzewostanie należy mierzyć wewnątrz drzewostanu stałej powierzchni obserwacyjnej.
Urządzenia powinny, o ile to możliwe, być połączone z urządzeniami do pomiarów osadzania. W celu uniknięcia zaburzeń, jeśli chodzi i układ korzeniowo-glebowy urządzenia należy tak umieścić, by można było mieć do nich dostęp i utrzymywać jej bez konieczności wchodzenia na teren powierzchni.
11.2. Metody pomiaru rzeczywistej sytuacji meteorologicznej na lub w pobliżu powierzchni
Należy stale monitorować sytuację meteorologiczną dzięki założeniu stacji meteorologicznej na otwartym obszarze blisko powierzchni lub na wieży w drzewostanie w pobliżu powierzchni. Wyposażenie techniczne, czujniki i ich położenie powinny być zgodne ze standardem Światowej Organizacji Meteorologicznej i powinny być zgodne z krajowymi sieciami dotyczącymi pogody. Należy uzyskać dane o następujących warunkach zmiennych.
Obowiązkowe | Nieobowiązkowe |
Opad atmosferyczny | Promieniowanie ultrafioletowe typu b |
Temperatura powietrza | Temperatury gleby |
Wilgotność powietrza | Wilgotność gleby |
Prędkość wiatru(*) | (potencjał kapilarny, zawartość wody) |
Kierunek wiatru(*) | Opad w drzewostanie |
Promieniowanie słoneczne(*) | (ilość opadu na powierzchnię gruntu i spływ po pniu) |
(*) Jeśli występują w danym miejscu problemy techniczne na stałych powierzchniach obserwacyjnych, to na tych powierzchniach można pominąć prędkość wiatru, kierunek wiatru i promieniowanie słoneczne |
Zaleca się elektroniczne gromadzenie agregowanych danych dla okresów jednej godziny lub jej części dla stacji automatycznych z prawie ciągłymi (w przybliżeniu 1 s) zmiennymi detekcji.
II.3. Zbieranie, sumowanie i przedstawianie informacji
Przed przekazaniem dane należy agregować w wartości dobowe (odpowiednio suma lub średnia/średnia, minimum lub maksimum).
Należy zebrać i przedstawić następujące dane o powierzchni:
- numer powierzchni,
- dokładne informacje o użytym urządzeniu,
- położenie powierzchni (długość, szerokość, wysokość) i urządzenia (w stosunku do powierzchni),
- data rozpoczęcia i zakończenia pomiarów,
- częstotliwość (ilość okresów pomiarowych).
Informacje dotyczące zmiennych są przedstawiane raz na dobę.
WYKAZ PARAMETRÓW
Parametr | Jednostki | Średnia | Suma | Minimum | Maksimum | Uwagi | ||
Opad atmosferyczny | (mm) | × | Opad całkowity (łącznie ze śniegiem itd.) | |||||
Temperatura powietrza | (°C) | × | × | × | ||||
Wilgotność względna | (%) | × | × | × | ||||
Prędkość wiatru | (m/s) | × | × | |||||
Kierunek wiatru | (°) | × | Przeważający kierunek wiatru | |||||
Promieniowanie słoneczne | (W/m2) | × | ||||||
Promieniowanie ultrafioletowe typu b | (W/m2) | × | ||||||
Temperatury gleby | (°C) | × | × | × | ||||
Wilgotność gleby (potencjał kapilarny, zawartość wody) | (hPa) | × | × | × | ||||
Opad w drzewostanie | (mm) | × | ||||||
Inne | Należy podać w sprawozdaniu towarzyszącym danym | |||||||
× = należy przedstawić |
Dla każdej powierzchni, dla której są wykonywane pomiary, należy opracować podsumowanie dotyczące zebranych pomiarów i przesłać je raz w roku Komisji na formularzu XX1996.PLM, XX1996.MEM i XX1996.MEO (formularze 8a, 8b, 8c).
WSPÓLNE METODY NADZORU ROZTWORU GLEBOWEGO NA STAŁYCH DZIAŁKACH OBSERWACYJNYCH
Nadzór roztworu glebowego należy przeprowadzić na co najmniej 10 % stałych działek obserwacyjnych. Zaleca się nadzorowanie roztworu glebowego na działkach, na których prowadzi się nadzór osadzania. Założenie urządzeń do pomiaru roztworu glebowego należy zakończyć do dnia 30 czerwca 1998 r.
Niniejszy załącznik jest oparty na zaleceniach technicznych zespołu ekspertów EKGNZ ds. gleby Międzynarodowego Programu Współpracy w zakresie oceny i monitorowania wpływu zanieczyszczania powietrza na lasy (ICP Forest). Dokonuje się odniesienie do podręcznika (1996) przygotowanego przez wyżej wymieniony zespół.
II. Metodyka inwentaryzacji
II.1 Wybór miejsca pobierania próbek
Próbniki do badania roztworu glebowego należy zainstalować w pobliżu miejsca, gdzie przeprowadza się ocenę stanu korony. Zaleca się rozmieszczanie lizymetrów losowo lub regularnie w obrębie działki, chociaż może to być utrudnione kamienistym podłożem lub konarami drzew (odległość od drzewa nie jest określona). Niekorzystne warunki podłoża nie powinny powodować instalowania lizymetrów przesączania zerowego w centralnej części działki, gdzie dokonuje się monitorowania parametrów drzew. Z przyczyn praktycznych można wykorzystać reprezentatywne poletko. Lizymetry już zainstalowane mogą pozostać, ale nowe należy zainstalować w sposób podany powyżej.
II.2 Głębokość pobierania próbek
Zaleca się instalowanie lizymetrów na ustalonych głębokościach, ale dopuszczalna jest również instalacja w układzie poziomym.
- Kolektory roztworu glebowego
Zaleca się umieszczenie lizymetrów na co najmniej dwóch głębokościach, tj. jednego w obrębie strefy ukorzenienia (sugerowana głębokość 10 do 20 cm), dla uzyskania wglądu do zawartości składników odżywczych i substancji toksycznych w pobliżu korzeni głównych (cel 1), i kolejnego poniżej strefy ukorzenienia (sugerowana głębokość 40 do 80 cm) w celu oszacowania oddawania pierwiastków (cel 2). Zaleca się umieszczanie trzeciego lizymetru bezpośrednio poniżej warstwy humusu.
- Próbki gleby
Jeżeli stosuje się metody odwirowywania i ekstrakcji nasycenia roztworu glebowego, to próbki należy pobierać z warstw gleby wymienionych w podręczniku: warstwa humusu, 0-10, 10-20, 20-40 i 40-80 cm. Możliwy jest wybór lub połączenie kilku warstw do badania.
II.3 Częstotliwość pobierania próbek
Na działkach objętych programem intensywnego monitorowania, gdzie dokonuje się np. pomiarów osadzania i pomiarów meteorologicznych, należy pobierać próbki roztworu glebowego w odstępach tygodniowych lub dwutygodniowych. Pobierania próbek gleby do celów ekstrakcji roztworu glebowego można dokonywać maksymalnie cztery razy do roku, ponieważ próbkowanie takie postępowanie to wywiera niszczące skutki. Próbkowania należy dokonywać w tym samym miesiącu roku.
II.4 Transport, przechowywanie i przygotowanie
Próbki należy przewozić i przechowywać w taki sposób, żeby zminimalizować zakres zmian chemicznych.
Przechowywanie próbki roztworu glebowego w chłodnym (4 °C) i zaciemnionym miejscu w ramach systemu stosowania lizymetru zmniejsza aktywność biologiczną. W wielu przypadkach, w szczególności podczas chłodnej pory roku, wystarczy przechowywanie szklanych pojemników z próbkami w ciemności. Dopuszcza się stosowanie organiczne i nieorganiczne środków konserwujących, ale mogą one zakłócić przebieg analizy. W celu zminimalizowania występowania możliwych zmian w próbkach, roztwór glebowy należy pobierać jak najszybciej po zastosowaniu urządzenia ssącego.
Należy powiadamiać o stosowanych procedurach transportu i przechowywania (łącznie z okresami oczekiwania). W przypadku pojawienia się problemów i odstępstw od określonych procedur należy je szczegółowo opisać w sprawozdaniu.
Próbki przeznaczone do celów ustalania zawartości śladowych ilości metali próbki należy przewozić do laboratorium w butelkach wymytych kwasem.
Jeżeli pobierane są próbki gleby, należy je przechowywać w workach plastykowych lub polietylenowych w temperaturze 4 °C do chwili dokonania ich odwirowania lub przygotowania ekstraktu nasycenia. Odwirowanie lub ekstrakcja powinny mieć miejsce w ciągu jednego dnia (18-30 godzin) od chwili pobrania próbek gleby.
II.5 Ogólne informacje podstawowe
Zbierane są następujące informacje:
- numer działki,
- informacja w sprawie próbnika (rodzaj, głębokość),
- data wyjściowa okresu monitorowania,
- data końcowa okresu monitorowania,
- liczba (równych) okresów dokonywania pomiarów podczas okresu nadzoru.
II.6 Metody analizy
W "Podręczniku pobierania i analizy roztworu glebowego", sporządzonym przez zespół ekspertów ICP-Forest ds. Gleb, opisane są zatwierdzone metody analizy różnych parametrów gleby.
Zaleca się stosowanie zatwierdzonych metod. W przypadku stosowania innych (krajowych) metod, sporządza się szczegółowe sprawozdanie z porównywalności wyników oraz przedstawia wyniki analizy. W inwentaryzacji dotyczącej nadzoru roztworu gleby leśnej rozróżnia się będzie parametry obowiązkowe i fakultatywne (patrz wykaz poniżej).
Wykaz parametrów
Parametry | Jednostki | Obowiązkowe/fakultatywne |
Przewodność | µS/cm | Fakultatywne |
pH | Obowiązkowe | |
Zasadowość | µmolc/l | Fakultatywne (jeśli pH > 5) |
DOC | mg/l | Obowiązkowe |
Sód (Na) | mg/l | Fakultatywne(1) |
Potas (K) | mg/l | Obowiązkowe |
Wapń (Ca) | mg/l | Obowiązkow |
Magnez (Mg) | mg/l | Obowiązkowe |
Aluminium (trwały) | mg/l | Obowiązkowe (jeśli pH < 5) |
Aluminium (nietrwały) | mg/l | Fakultatywne |
Żelazo (Fe) | mg/l | Fakultatywne |
Magnez (Mn) | mg/l | Fakultatywne |
Fosfor całkowity (P) | mg/l | Fakultatywne |
NO3-N | mg/l | Obowiązkowe |
SO4-S | mg/l | Obowiązkowe |
NH4-N | mg/l | Fakultatywne(2) |
Chlor (Cl) | mg/l | Fakultatywne(1) |
Chrom (Cr) | µg/l | Fakultatywne |
Nikiel (Ni) | µg/l | Fakultatywne |
Cynk (Zn) | µg/l | Fakultatywne(3) |
Miedź (Cu) | µg/l | Fakultatywne(3) |
Ołów (Pb) | µg/l | Fakultatywne |
Kadm (Cd) | µg/l | Fakultatywne |
Krzem (Si) | mg/l | Fakultatywne |
Dokonywanie pomiaru jest zalecane, jeżeli obliczany jest bilans kwasowo-zasadowy. | ||
(1) Dokonywanie pomiaru NH4 jest zalecane na obszarach o wysokim poziomie osadzania NHx (rocznie powyżej 20 kg NHx/ha). | ||
(2) Zaleca się, bowiem stanowią one śladowy składnik odżywczy. | ||
(3) Państwa Członkowskie mają swobodę wyboru analizy wszystkich, części lub wiźcej niż podano wyżej parametrów fakultatywnych. |
II.7 Przesyłanie danych.
Państwa Członkowskie przesyłają Komisji informację dla każdej działki na znormalizowanym formularzu (patrz załącznik VIIa, formularz 9a, 9b i 9c).
WSPÓLNE METODY OCENY ROŚLINNOŚCI GRUNTOWEJ NA STAŁYCH POWIERZCHNIACH OBSERWACYJNYCH
Ocenę roślinności gruntowej należy przeprowadzić co najmniej na 10 % stałych powierzchni obserwacyjnych. Pierwszą wspólną ocenę należy zakończyć przed jesienią 1999 r. Ocena roślinności gruntowej ma dwojaki cel:
- charakterystyka obecnego stanu ekosystemów leśnych w oparciu o ich skład,
- monitorowanie zmian roślinności spowodowane przez środowiskowe czynniki naturalne i antropogeniczne.
Można także zastosować dane o roślinności gruntowej, które zostały zebrane i poddane analizie, jeśli zostały zastosowane metody opisane poniżej.
Niniejszy Załącznik jest oparty na zaleceniach technicznych ad hoc grupy ekspertów ds. oceny roślinności gruntowej (lasy WE/ICP). Odniesienie dotyczy podręcznika (1996/1997) przygotowanego przez tę grupę.
II. Metodologia prowadzenia inwentaryzacji
11.1. Wybór położenia próbek
Ocenę roślinności gruntowej należy przeprowadzić na stałych powierzchniach obserwacyjnych. Obszar wybrany do oceny roślinności gruntowej musi być reprezentatywny dla powierzchni. Można zastosować kilka jednostek do pobierania próbek w celu uzyskania powtarzalności statystycznej. Państwa Członkowskie mogą wybrać liczbę i kształt jednostek do pobierania próbek. Jeśli powierzchnia jest ogrodzona, to jednostki do pobierania próbek powinny być poza ogrodzeniem. Ponadto ocenie można także poddać jednostki do pobierania próbek w obrębie ogrodzenia. Należy unikać miejsc z zakłóceniami (np. doły w ziemi, punkty monitorowania roztworu glebowego, ścieżki). Należy w trwały sposób oznakować położenie jednostek pobierania próbek. Państwa Członkowskie mogą określić dokładną metodę oznakowania, ale użyty materiał powinien być nieaktywny, by uniknąć skażenia.
11.2. Informacje ogólne
Należy zebrać następujące informacje ogólne:
- numer powierzchni,
- data pobrania próbki i analizy,
- ogrodzenie,
- całkowity obszar, na którym pobierane są próbki,
- informacje na temat ogólnej warstwy roślinności gruntowej (pokrycie), warstwy krzewów i roślinności zielnej (pokrycie i średnia wysokość) i warstwy mchu (pokrycie).
11.3. Pomiar liczebności gatunków lub pokrycia
Państwa Członkowskie mogą swobodnie stosować podczas dokonywania oceny swój system określania skali, o ile tylko można go bezpośrednio przeliczyć na pokrycie procentowe od 0,01 % (bardzo rzadkie pokrycie) do 100 % (pełne pokrycie).
11.4. Gatunki
Ocena powinna obejmować wszystkie rośliny nagonasienne, paprotniki i główne gatunki mchów gruntowych (bryophytes). Zaleca się uwzględnienie porostów lądowych. Porosty nienależące do gruntowych i grzyby mogą być ujęte nieobowiązkowo. Nomenklatura powinna być zgodna z Flora Europaea. W sytuacjach gdy Flora Furopaea nie zawiera ważnych informacji i jeśli można dokonać dokładniej identyfikacji taksonomicznej, wykaz gatunków standardowych można rozszerzyć poprzez odpowiednie NFC. Należy informować Komisję o rozszerzeniu wykazu gatunków.
11.5. Częstotliwość i czas oceny
Badania dotyczące roślinności należy wykonywać na wszystkich powierzchniach co pięć lat. Zaleca się, by ocena roślinności gruntowej była wykonywana corocznie na ograniczonej ilości powierzchni (np. 10 %). W przypadku roślinności skomplikowanej pod względem sezonowości ocena pełnego pokrycia roślinnością może wymagać drugiej oceny w ciągu roku. Kolejną ocenę roślinności gruntowej należy przeprowadzić w przybliżeniu o tej samej porze roku.
11.6. Analiza i przekazywanie danych
Informacje z oceny z jednostek do pobierania próbek należy agregować na poziomie powierzchni. Jeśli dokonano oceny jednostek do pobierania próbek wewnątrz i na zewnątrz ogrodzenia, to można dokonać agregowania dwóch grup danych. Wyniki oceny roślinności gruntowej należy składać Komisji rocznie, w standaryzowanym formacie, w sposób określony w formularzu l0a i l0b. (specyfikacja pliku XX1996.PLV i XX1996.VEM).
Przekazanie wyników z oceny roślinności gruntowej na poziomie powierzchni powinno zawierać numer powierzchni/badania, współrzędne powierzchni, dane o ogrodzeniu i informacje o głównych warstwach. Informacje na poziomie oceny powinny obejmować numer powierzchni/badania, standardowy kod gatunku przy zastosowaniu ośmioliterowego skrótu podanego w załączonym wykazie lub, w przypadku gatunków dodatkowych, rozszerzony wykaz oraz wskaźnik pokrycia na poziomie powierzchni wyrażony jako procent.
III. Dane towarzyszące danym
111.1. Informacje towarzyszące danym, dotyczące stosowanych metod (STD-Q)
W oddzielnym dokumencie należy podać szczegółowe informacje o:
- układzie pobierania próbek na jednostkach do pobierania próbek (ilość i obszar poletek),
- definicji stosowanych warstw (mech, roślinność zielna, krzewy, drzewa),
- zastosowanej skale i przeliczaniu tej skali na wartości procentowe,
- informacjach o odchyleniach od standardowego wykazu gatunków i ich kodów.
- metodach agregowania stosowanych w celu uzyskania danych na poziomie powierzchni.
Zaleca się przedstawienie tych informacji Komisji za pośrednictwem kwestionariuszy STD, określonych w załączniku C.
111.2. Sprawozdanie towarzyszące danym na temat odchyleń od metod standardowych (STD)
Należy odnotować i zgłosić oddzielnie wszelkie ważne odchylenia od standardów, które mogły mieć wpływ na ocenę, i wszelkie istotne zaburzenia, które mogły wystąpić.
111.3. Informacje towarzyszące danym na temat oceny i interpretacji (roczne sprawozdanie z wyników)
Informacje na temat ocen i interpretacji danych o roślinności gruntowej (w połączeniu z innymi danymi lub też nie) należy przedstawić Komisji w formie rocznego sprawozdania z wyników.
- zmieniony przez art. 1 pkt 1 rozporządzenia nr 1390/97 z dnia 18 lipca 1997 r. (Dz.U.UE.L.97.190.3) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 22 lipca 1997 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 1 rozporządzenia nr 1545/1999 z dnia 14 lipca 1999 r. (Dz.U.UE.L.99.180.9) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 18 lipca 1999 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 3 rozporządzenia nr 1390/97 z dnia 18 lipca 1997 r. (Dz.U.UE.L.97.190.3) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 22 lipca 1997 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 2 rozporządzenia nr 1545/1999 z dnia 14 lipca 1999 r. (Dz.U.UE.L.99.180.9) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 18 lipca 1999 r.
-zmieniony przez art. 1 pkt 1 rozporządzenia nr 690/95 z dnia 30 marca 1995 r. (Dz.U.UE.L.95.71.25) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 3 kwietnia 1995 r. Zmiany nie zostały naniesione na tekst.
- zmieniony przez art. 1 pkt 5 rozporządzenia nr 1390/97 z dnia 18 lipca 1997 r. (Dz.U.UE.L.97.190.3) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 22 lipca 1997 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 5 rozporządzenia nr 1545/1999 z dnia 14 lipca 1999 r. (Dz.U.UE.L.99.180.9) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 18 lipca 1999 r.
-zmieniony przez art. 1 pkt 2 rozporządzenia nr 690/95 z dnia 30 marca 1995 r. (Dz.U.UE.L.95.71.25) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 3 kwietnia 1995 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 6 rozporządzenia nr 1390/97 z dnia 18 lipca 1997 r. (Dz.U.UE.L.97.190.3) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 22 lipca 1997 r.
-zmieniony przez art. 1 pkt 3 rozporządzenia nr 690/95 z dnia 30 marca 1995 r. (Dz.U.UE.L.95.71.25) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 3 kwietnia 1995 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 7 rozporządzenia nr 1390/97 z dnia 18 lipca 1997 r. (Dz.U.UE.L.97.190.3) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 22 lipca 1997 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 6 rozporządzenia nr 1545/1999 z dnia 14 lipca 1999 r. (Dz.U.UE.L.99.180.9) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 18 lipca 1999 r.
-dodany przez art. 1 pkt 4 rozporządzenia nr 690/95 z dnia 30 marca 1995 r. (Dz.U.UE.L.95.71.25) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 3 kwietnia 1995 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 7 rozporządzenia nr 1545/1999 z dnia 14 lipca 1999 r. (Dz.U.UE.L.99.180.9) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 18 lipca 1999 r.
Podczas ostatniego posiedzenia Sejmu, ku zaskoczeniu zarówno przedsiębiorców, jak i części posłów koalicji rządzącej, Lewica w ostatniej chwili „dorzuciła” do ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom poprawki zaostrzające kary za naruszanie przepisów prawa pracy - m.in. umożliwiające orzeczenie kary ograniczenia wolności. Jednocześnie zignorowano postulaty organizacji pracodawców, mimo wcześniejszych zapewnień rządu o ich poparciu.
Grażyna J. Leśniak 27.02.2025Już nie 30 tys. zł, a 50 tys. zł ma grozić maksymalnie pracodawcy, który zawrze umowę cywilnoprawną, choć powinien - umowę o pracę. Podobnie temu, który nie wypłaca w terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi jego rodziny. A jeśli nie wypłaca przez okres co najmniej 3 miesięcy, to kara ma wynieść nawet 60 tys. złotych - zdecydował Sejm, przyjmując poprawkę Lewicy, zmieniającą Kodeks pracy w... ustawie dotyczącej cudzoziemców.
Grażyna J. Leśniak 25.02.2025500 zł zarobi członek obwodowej komisji wyborczej w wyborach Prezydenta RP, 600 zł - zastępca przewodniczącego, a 700 zł przewodniczący komisji wyborczej – wynika z uchwały Państwowej Komisji Wyborczej. Jeżeli odbędzie się ponownie głosowanie, zryczałtowana dieta wyniesie 75 proc. wysokości diety w pierwszej turze. Termin zgłaszania kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych mija 18 kwietnia
Robert Horbaczewski 20.01.20251 stycznia 2025 r. weszły w życie liczne zmiany podatkowe, m.in. nowe definicje budynku i budowli w podatku od nieruchomości, JPK CIT, globalny podatek wyrównawczy, PIT kasowy, zwolnienie z VAT dla małych firm w innych krajach UE. Dla przedsiębiorców oznacza to często nowe obowiązki sprawozdawcze i zmiany w systemach finansowo-księgowych. Firmy muszą też co do zasady przeprowadzić weryfikację nieruchomości pod kątem nowych przepisów.
Monika Pogroszewska 02.01.2025W 2025 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie tylko raz. Obniżeniu ulegnie natomiast minimalna podstawa wymiaru składki zdrowotnej płaconej przez przedsiębiorców. Grozi nam za to podwyżka podatku od nieruchomości. Wzrosną wynagrodzenia nauczycieli, a prawnicy zaczną lepiej zarabiać na urzędówkach. Wchodzą w życie zmiany dotyczące segregacji odpadów i e-doręczeń. To jednak nie koniec zmian, jakie czekają nas w Nowym Roku.
Renata Krupa-Dąbrowska 31.12.20241 stycznia 2025 r. zacznie obowiązywać nowa Polska Klasyfikacja Działalności – PKD 2025. Jej ostateczny kształt poznaliśmy dopiero w tygodniu przedświątecznym, gdy opracowywany od miesięcy projekt został przekazany do podpisu premiera. Chociaż jeszcze przez dwa lata równolegle obowiązywać będzie stara PKD 2007, niektórzy już dziś powinni zainteresować się zmianami.
Tomasz Ciechoński 31.12.2024Identyfikator: | Dz.U.UE.L.1994.125.1 |
Rodzaj: | Rozporządzenie |
Tytuł: | Rozporządzenie 1091/94 w sprawie Niektóre szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 3528/86 w sprawie ochrony lasów Wspólnoty przed zanieczyszczeniem atmosferycznym |
Data aktu: | 29/04/1994 |
Data ogłoszenia: | 18/05/1994 |
Data wejścia w życie: | 21/05/1994, 01/05/2004 |