Dyrektywa 76/891/EWG w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich dotyczących liczników energii elektrycznej

DYREKTYWA RADY

z dnia 4 listopada 1976 r.

w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich dotyczących liczników energii elektrycznej

(76/891/EWG)

(Dz.U.UE L z dnia 4 grudnia 1976 r.)

RADA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,

uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, w szczególności jego art. 100,

uwzględniając wniosek Komisji,

uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego⁽⁾,

uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego⁽⁾,

a także mając na uwadze, co następuje:

konstrukcja oraz metody badań liczników energii elektrycznej podlegają surowym przepisom, które różnią się od siebie w poszczególnych Państwach Członkowskich, co w konsekwencji utrudnia handel tymi licznikami; w związku z tym zachodzi konieczność zbliżenia tych przepisów;

dyrektywa Rady 71/316/EWG z dnia 26 lipca 1971 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do wspólnych przepisów dotyczących przyrządów pomiarowych oraz metod kontroli metrologicznej⁽⁾, ostatnio zmieniona dyrektywą 72/427/EWG⁽⁾, ustanowiła procedury dotyczące zatwierdzania typu EWG i legalizacji pierwotnej EWG; zgodnie z tą dyrektywą zachodzi konieczność określenia wymogów technicznych w odniesieniu do konstrukcji i działania liczników energii elektrycznej,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

Artykuł  1

Niniejszą dyrektywę stosuje się do nowych liczników do przyłączenia bezpośredniego, jedno- albo wielotaryfowych, które są przeznaczone do pomiaru energii czynnej prądu jednofazowego albo wielofazowego o częstotliwości 50 Hz.

Artykuł  2

Liczniki energii elektrycznej, które mogą otrzymać cechę lub znak EWG, są opisane w Załączniku do dyrektywy.

Podlegają one zatwierdzeniu typu EWG oraz wymagana jest legalizacja pierwotna EWG.

Artykuł  3

Państwa Członkowskie nie mogą odmówić, zakazać lub ograniczyć wprowadzenia do obrotu lub wprowadzenia do użytku liczników energii elektrycznej, które są opatrzone znakiem zatwierdzenia typu EWG i cechę legalizacji pierwotnej EWG.

Państwa Członkowskie, w których maksymalne granice dopuszczalnych błędów są niższe niż te określone w dyrektywie w odniesieniu do legalizacji pierwotnej EWG, mogą nadal stosować takie maksymalne granice dopuszczalnych błędów, przez okres pięciu i pół lat od ogłoszenia niniejszej dyrektywy.

W świetle zdobytego doświadczenia w okresie stosowania odstępstwa oraz na podstawie wyników osiągniętych przez organy międzynarodowe zostaną podjęte właściwe środki, zgodnie z procedurą określoną w art. 19 dyrektywy 71/316/EWG.

Artykuł  4

1. Państwa Członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy w terminie osiemnastu miesięcy od dnia jej ogłoszenia i niezwłocznie powiadomią o tym Komisję.

2. Państwa Członkowskie przekażą Komisji teksty podstawowych przepisów prawa krajowego, przyjętych w dziedzinie objętej niniejszą dyrektywą.

Artykuł  5

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, dnia 4 listopada 1976 r.

	W imieniu Rady
	TH. E. WESTERTERP
	Przewodniczący

______

⁽⁾ Dz.U. C 23 z 8.3.1974, str. 51.

⁽⁾ Dz.U. C 101 z 23.11.1973, str. 6.

⁽⁾ Dz.U. L 202 z 6.9.1971, str. 1.

⁽⁾ Dz.U. L 291 z 28.12.1972, str. 156.

ZAŁĄCZNIK 

Rozdział I

DEFINICJE

1. DEFINICJE NIEKTÓRYCH TERMINÓW STOSOWANYCH W NINIEJSZYM ZAŁĄCZNIKU.

1.1. Wielkość wpływająca

Każda wielkość lub każdy czynnik poza mierzoną wielkością, które mogą oddziaływać na zmianę wyniku pomiaru.

1.2. Zmiana błędu w zależności od wielkości wpływającej

Różnica między błędami licznika, gdy pojedyncza wielkość wpływająca przyjmuje kolejno dwie określone wartości.

1.3. Wartość odniesienia wielkości wpływającej

Wartość tej wielkości, na podstawie której są ustalane określone cechy licznika.

1.4. Prąd bazowy (I_b)

Wartość prądu, w zależności od której są ustalane istotne cechy licznika.

1.5. Prąd maksymalny (I_max)

Największa wartość prądu, przy której licznik musi odpowiadać wymaganiom niniejszej dyrektywy.

1.6. Współczynnik zawartości harmonicznych

Stosunek wartości skutecznej harmonicznych, którą się otrzymuje po oddzieleniu przebiegu podstawowego niesinusoidalnej wielkości zmiennej, do wartości skutecznej wielkości niesinusoidalnej. Współczynnik zawartości harmonicznych jest zazwyczaj podawany w procentach.

1.7. Znamionowa prędkość obrotowa

Prędkość obrotowa wirnika wyrażona w obrotach na minutę, w warunkach odniesienia, przy obciążeniu prądem bazowym i przy współczynniku mocy równym jedności.

1.8. Znamionowy moment obrotowy

Moment obrotowy, przy którym wirnik pozostaje w spoczynku, w warunkach odniesienia, przy obciążeniu prądem bazowym i przy współczynniku mocy równym jedności.

1.9. Typ

Wyrażenie zastosowane do zdefiniowania własności, oznaczonych przez wytwórcę wykonywanych przez niego liczników jedno- lub wielotaryfowych, któremu odpowiadają:

- podobne własności metrologiczne,

- jednolita budowa części, które określają te własności,

- jednakowa ilość amperozwojów cewki prądowej dla prądu bazowego i jednakowa ilość zwojów na wolt cewki napięciowej dla znamionowego napięcia,

- taki sam iloraz prądu granicznego do prądu znamionowego.

Typ może obejmować różne prądy bazowe i różne napięcia znamionowe.

Uwagi:

a) Liczniki te są oznaczane przez wytwórcę jednym albo wieloma zestawami liter albo liczb albo liter i liczb. Jednemu typowi ma odpowiadać tylko jedno oznaczenie.

b) Typ ma być reprezentowany przez trzy liczniki - wzory, przeznaczone do badań typu. Parametry liczników (prąd bazowy i znamionowe napięcie) zostają wybrane przez właściwą służbę metrologiczną z zaproponowanych przez wytwórcę tabel (klazula 6.1.1.).

c) W przypadku specjalnych wykonań liczników tego samego typu, liczba amperozwojów cewki prądowej może odbiegać dla prądu bazowego od tej, która jest określona dla licznika będącego wzorem dla danego typu. Jednak powinna być wybrana następna wyższa albo następna niższa, aby zachowana była całkowita liczba amperozwojów.

W związku z tym liczba zwojów na wolt cewki napięciowej nie powinna się różnić o więcej niż 20 % od tej, która jest określona dla wzoru licznika określonego typu.

d) Stosunek największej do najmniejszej prędkości obrotów nie powinien przekraczać 1:5 dla wszystkich liczników danego typu.

Rozdział  II

WYMAGANIA TECHNICZNE

2. WYMAGANIA MECHANICZNE

2.1. Informacje ogólne

Liczniki muszą być tak zaprojektowane i zbudowane, aby były bezpieczne przy normalnej pracy i w normalnych warunkach użytkowania i aby zapewniono zwłaszcza, co następuje:

- zabezpieczenie osób przed porażeniem prądem elektrycznym,

- zabezpieczenie osób przed oddziaływaniem nadmiernej temperatury,

- zabezpieczenie przed rozprzestrzenianiem się ognia.

Wszystkie części podatne na korozję w normalnych warunkach użytkowania, powinny być skutecznie zabezpieczone. Powłoki ochronne powinny być tak odporne, aby nie mogły zostać uszkodzone, ani przy normalnym stosowaniu, ani przez oddziaływanie powietrza w normalnych warunkach użytkowania.

Licznik musi być odpowiednio mechanicznie wytrzymały i odporny na podwyższoną temperaturę, która może wystąpić w normalnych warunkach użytkowania.

Poszczególne części muszą być tak zamocowane, aby nie mogły się obluzować w czasie transportu i w normalnym użytkowaniu.

Połączenia elektryczne powinny być tak wykonane, aby żaden obwód nie mógł zostać przerwany, nawet przy przewidzianych w niniejszej dyrektywie przeciążeniach.

Licznik musi być tak wykonany, aby ograniczyć do minimum niebezpieczeństwo przebicia izolacji między częściami, będącymi pod napięciem, a częściami przypadkowo dostępnymi w wyniku przypadkowego obluzowania lub odkręcenia cewki, śruby, itp.

2.2. Obudowa

Obudowa licznika musi być niemal całkowicie szczelna na kurz. Musi ona umożliwiać takie plombowanie, aby wewnętrzne części licznika były dostępne tylko po zerwaniu plomby.

Pokrywa licznika nie może zostać otwarta bez użycia narzędzia, monety lub podobnego przedmiotu.

Obudowa licznika musi być tak zaprojektowana i wykonana, aby oddziaływanie odkształcające, które nie prowadzi do trwałego odkształcenia, nie mogło wpłynąć na prawidłowe funkcjonowanie licznika.

Liczniki, które są przeznaczone do podłączenia do sieci o napięciu powyżej 250 V względem ziemi i których obudowy zawierają dostępne części metalowe, muszą być zaopatrzone w zacisk uziemiający.

Liczniki przeznaczone do podłączenia do sieci na napięcie równe albo mniejsze od 250 V względem ziemi, których obudowy zawierają dostępne części metalowe, muszą mieć możliwość uziemienia obudowy.

2.3. Okno licznika

Jeżeli licznik ma nieprzezroczystą obudowę muszą być przewidziane jedno albo kilka okien do odczytania zawartości liczydła i do obserwacji ruchu tarczy. Okna licznika muszą być zakryte płytami z przezroczystego materiału, których nie można usunąć bez naruszenia plomb.

2.4. Zaciski przyłączeniowe - skrzynka zaciskowa

Zaciski przyłączeniowe muszą być zgrupowane w jednym albo wielu zespołach zacisków o wystarczającej trwałości mechanicznej. Muszą one umożliwiać pewne podłączenie przewodów łączeniowych lub kabli.

Zaciski napięciowe muszą się dawać łatwo odłączyć od prądowych zacisków wejściowych.

Przewody muszą być podłączone do zacisków przyłączeniowych w ten sposób, aby było zapewnione wystarczające i trwałe połączenie stykowe i nie wystąpiło niebezpieczeństwo utraty połączenia albo nadmiernego nagrzania. Przewidziane w materiale izolacyjnym otwory, jako przedłużenie otworów zacisków, muszą być odpowiednich rozmiarów, aby móc łatwo wprowadzić izolację przewodów.

Uwaga:

Materiał, z którego jest wykonana skrzynka zaciskowa, musi wytrzymać badania dla temperatury 135 °C według zalecenia ISO R 75 (1958), rozdział 6.

2.5. Osłona skrzynki zaciskowej

Zaciski przyłączeniowe licznika muszą być przykryte osłoną, którą można plombować niezależnie od osłony licznika. Gdy licznik jest zamontowany na tablicy, to zaciski nie mogą być dostępne bez uprzedniego naruszenia plomb chroniących osłonę skrzynki zaciskowej. Osłona skrzynki zaciskowej musi zakrywać: blok zacisków, śruby zacisków do przymocowania przewodów łączeniowych i, w przypadku, gdy jest taka potrzeba, także przewody łączeniowe i ich izolację na wystarczającej długości.

2.6. Rejestr (liczydło)

Układem odczytowym powinno być albo urządzenie bębnowe albo urządzenie wskazówkowe.

Jednostką odczytu musi być kilowatogodzina.

Dla liczydeł bębnowych jednostka odczytu musi być podana w bezpośredniej bliskości zespołu bębnów.

Dla liczydeł wskazówkowych tarcze (za wyjątkiem tarczy określających najmniejsze wartości) muszą być podzielone na dziesięć równych części i ocyfrowane od zera do dziewięciu. Tarcza jedności musi być oznaczona w działkach o wartości 1dz. = 1kWh. Przy każdej następnej tarczy powinno być oznaczenie ilości kilowatogodzin, odpowiadającej jednej działce tej tarczy, tzn. 10, 100, 1 000 i 10 000.

Tarcza liczydła wskazówkowego albo bęben wskazujący dziesiąte części jednostki odczytu, muszą być kolorowo obramowane lub kolorowe.

Dodatkowo tarcza albo stale obracający się bęben, wskazujące najmniejsze wartości, muszą mieć podziałkę o 100 równych częściach lub być wykonane w sposób umożliwiający osiągnięcie podobnej dokładności odczytu.

Liczydło powinno umożliwiać rejestrowanie energii odpowiadającej prądowi maksymalnemu, napięciu znamionowemu i współczynnikowi mocy równemu jedności, od zera, w przeciągu co najmniej 1500 godzin.

Wszystkie oznaczenia urządzenia wskazującego muszą być trwałe i łatwe do odczytania.

2.7. Kierunek obrotów i oznaczenia wirnika

Krawędź wirnika zwrócona do obserwatora patrzącego na licznik od przodu musi się poruszać z lewa na prawo. Kierunek obrotów musi być oznaczony wyraźnie widoczną i trwałą strzałką.

Krawędź albo krawędź i górna część tarczy muszą mieć podstawowy znacznik o szerokości od 1/20 do 1/30 części obwodu tarczy, który służy do zliczania obrotów.

Tarcza może mieć również znaczniki, które umożliwiają badania stroboskopowe albo inne badania. Znaczniki te nie mogą jednak przeszkadzać w użyciu głównego znacznika podczas próbkowania fotoelektrycznego w celu zliczania obrotów tarczy.

3. WYMAGANIA ELEKTRYCZNE

3.1. Pobór mocy

3.1.1. Tory napięciowe

Pobrana przez każdy tor napięciowy moc dla znamionowego napięcia, przy znamionowej częstotliwości i znamionowej temperaturze, nie powinna przekraczać dla liczników jednofazowych 2 W i 8 VA, a dla liczników trójfazowych 2 W i 10 VA.

3.1.2. Tory prądowe

Dla liczników o prądzie bazowym mniejszym niż 30 A moc pozorna, pobrana przez każdy tor prądowy, przy prądzie bazowym, znamionowej częstotliwości i znamionowej temperaturze, nie może przekraczać 2,5 VA. Dla większego prądu bazowego nie może przekraczać 5 VA.

3.2. Nagrzewanie

W normalnych warunkach użytkowania uzwojenia i materiały izolacyjne nie mogą osiągać temperatury, która mogłaby zagrozić działaniu licznika.

Podczas, gdy każdy tor prądowy jest obciążony prądem granicznym, a każdy tor napięciowy jest zasilany napięciem 1,2 raza większym od znamionowego (również te obwody dodatkowe, które pozostają podłączone w czasie dłuższym niż odpowiadający ich termicznej stałej czasowej) osiągnięty przyrost temperatury (Δt) różnych części licznika nie może przekraczać podanych niżej wartości przy temperaturze otoczenia nie większej niż 40 °C.

Licznik powinien być badany przez okres dwu godzin, w czasie badania nie może być narażony ani na ruch powietrza, ani na bezpośrednie działanie słońca.

Części licznika	Δt w °C
Uzwojenia	60
Zewnętrzna powierzchnia obudowy	25

Po tej próbie licznik nie może wykazywać jakichkolwiek uszkodzeń i musi spełnić wymagania badania napięciem przemiennym według klauzuli 3.3.3.

Przyrost temperatury uzwojeń musi być wyznaczony przy pomocy metody zmian oporności (porównaj Publikacja IEC 28 "International Specifications for Copper-type Annealing").

Podczas pomiaru oporności obwodów przewody do podłączenia licznika muszą mieć długość co najmniej 100 cm i taki przekrój, aby gęstość prądu była mniejsza niż 4 A/mm². Pomiar zmian oporności musi zostać przeprowadzony bezpośrednio na zaciskach przyłączeniowych skrzynki zaciskowej.

3.3. Wytrzymałość elektryczna izolacji

Licznik i jego urządzenia dodatkowe, jeśli są wbudowane, muszą mieć i utrzymać odpowiednią wytrzymałość elektryczną izolacji, przy uwzględnieniu wpływów atmosferycznych i różnych napięć, na które są narażone obwody licznika podczas normalnych warunków użytkowania.

W związku z tym licznik musi wytrzymać bez szkody badania wytrzymałości izolacji opisane szczegółowo w klauzulach 3.3.2 i 3.3.3.

Badania mogą zostać przeprowadzone tylko na liczniku nowym, kompletnym, zaopatrzonym w osłonę (przypadki wyjątków przytoczono niżej) oraz osłonę skrzynki zaciskowej; śruby muszą zostać zaciśnięte na przewodach o maksymalnym przekroju dla odpowiedniego zacisku.

Takie badania mogą zostać przeprowadzone tylko jeden raz dla tego samego licznika, a procedury muszą być zgodne z publikacją IEC 60 : "High voltage tests (1962)".

Uwaga: Gdy rozmieszczenie zacisków licznika odbiega od rozmieszczenia zacisków licznika poddanego badaniom typu, to badania izolacji muszą być przeprowadzone ponownie dla tego odbiegającego rozmieszczenia.

W opisywanych badaniach pojęcie "ziemia" ma następujące znaczenie:

a) w przypadku liczników z metalową obudową "ziemią" jest umieszczona na przewodzącej, płaskiej powierzchni obudowa,

b) w przypadku liczników z obudową z materiału izolacyjnego, w pełni lub częściowo izolowaną, "ziemią" jest folia metalowa okrywająca licznik, połączona z przewodzącą płaską powierzchnią, na której jest położony licznik.

Jeśli umożliwia to osłona skrzynki zaciskowej, to metalowa folia musi pozostawiać ok. 2 cm odstępu od otworów przelotowych do podłączenia przewodów w bloku zacisków.

Przy badaniach napięciem udarowym oraz napięciem przemiennym obwody, które nie są badane, powinny być połączone z ramą albo ziemią, w sposób podany poniżej.

Najpierw należy wykonać badania napięciem udarowym, a następnie badania napięciem przemiennym.

W czasie badań nie może wystąpić przebicie, przeskok iskry albo trwałe uszkodzenie izolacji.

Po badaniach zmiana błędów licznika nie może być większa niż niepewność pomiaru.

W następnych ustępach tego punktu wyrażenie "wszystkie zaciski" oznacza komplet zacisków torów prądowych, torów napięciowych i, o ile występują, obwodów dodatkowych na napięcie znamionowe przekraczające 40 V.

3.3.1. Ogólne warunki badań izolacji

Badania należy przeprowadzić w normalnych warunkach użytkowania. W czasie badania izolacji kurz lub nadmierna wilgotność nie może pogarszać izolacji.

Jeśli nie podano inaczej, przy badaniach izolacji obowiązują warunki normalne, jak następuje:

- temperatura otoczenia: 15 °C - 25 °C;

- wilgotność względna: 45 % - 75 %;

- ciśnienie powietrza: 86 x 10³ Pa- 106 x 10³ Pa

(860 mbar - 1060 mbar).

3.3.2. Badania napięciem udarowym

Badania napięciem udarowym mają na celu stwierdzenie, czy licznik wytrzymuje bez uszkodzenia przepięcia o krótkim czasie trwania, ale o dużej wartości.

Uwaga: Celem badań zgodnie z klauzulą 3.3.2.1. jest głównie upewnienie się, że właściwa jest jakość, po pierwsze - izolacji między zwojami i między warstwami uzwojenia uzwojeń napięciowych i po drugie - izolacja między różnymi obwodami licznika, które w stanie normalnej pracy są podłączone do przewodów różnych faz sieci i między którymi mogą występować przepięcia.

Także test opisany w klauzuli 3.3.2.2. ma zapewnić potwierdzenie wytrzymałości elektrycznej izolacji wszystkich obwodów licznika względem ziemi. Izolacja jest głównym czynnikiem bezpieczeństwa obsługi, w przypadku gdy występują przepięcia w sieci.

Moc użytego do tych badań generatora musi być wybrana zgodnie z odpowiednimi przepisami Publikacji IEC 60. Kształt krzywej impulsu jest standaryzowany i jego szczytowa wartość napięcia wynosi 6 kV. W każdym z badań napięcie udarowe należy przyłożyć dziesięciokrotnie bez zmiany polaryzacji.

3.3.2.1. Badania izolacji torów napięciowych i izolacji między torami

Badanie powinno być przeprowadzane niezależnie dla każdego obwodu (albo grupy takich obwodów), które w normalnej pracy są wzajemnie izolowane od innych obwodów licznika. Zaciski obwodów, które nie są podłączone do napięcia udarowego, należy połączyć z ziemią.

Gdy podczas normalnej pracy tory prądowy i napięciowy organu napędowego licznika są ze sobą połączone, należy przeprowadzić badanie również dla tego zespołu. W tym przypadku drugi koniec toru napięciowego powinien być połączony z ziemią i napięcie udarowe należy przyłożyć między zaciskiem obwodu prądowego a ziemią.

Gdy wiele torów napięciowych licznika ma punkt wspólny, to należy go połączyć z ziemią i napięcie udarowe przyłożyć kolejno między każde z wolnych przyłączeń (albo między torem prądowym z nim połączonym) a ziemią.

Obwody dodatkowe, przewidziane do bezpośredniego przyłączenia do sieci, mające napięcie znamionowe większe niż 40 V, poddawane są badaniu napięciem udarowym na tych samych warunkach, co tory napięciowe. Inne obwody dodatkowe są z tej próby wyłączone.

3.3.2.2. Badanie izolacji obwodów elektrycznych względem ziemi

Wszystkie zaciski obwodów licznika, za wyjątkiem tych, których napięcie znamionowe nie jest większe od 40 V, należy połączyć ze sobą.

Obwody dodatkowe, których napięcie znamionowe nie jest większe od 40 V, należy połączyć z ziemią.

Napięcie udarowe należy przyłożyć między zwarte ze sobą obwody licznika a ziemię.

3.3.3. Badania napięciem przemiennym

Badania napięciem przemiennym należy przeprowadzić zgodnie z poniższą tabelą.

Napięcie probiercze praktycznie sinusoidalne o częstotliwość 50 Hz powinno zostać przyłożone na okres 1 minuty. Moc źródła napięcia nie może być mniejsza niż 500 VA.

Przy wykonywaniu badań, oznaczonych w poniższej tabeli literami A i B, obwody, które nie są podłączone do napięcia probierczego, należy połączyć z ramą.

Przy wykonywaniu badań względem ziemi, (oznaczonych w poniższej tabeli literą C), obwody dodatkowe, których napięcie znamionowe nie jest większe od 40 V, należy połączyć z ziemią.

Wartość skuteczna napięcia probierczego	Sposób przyłożenia napięcia probierczego
2 kV 2 kV 500 V	A. Badania, które można przeprowadzić bez osłony licznika i osłony zacisków - między ramą a: a) każdym zespołem cewek prądowych i napięciowych należących do tego samego organu napędowego, które w stanie normalnej pracy są ze sobą połączone elektrycznie, ale są rozdzielone i izolowane w stosunku do innych obwodów; b) każdym obwodem dodatkowym albo każdym zespołem obwodów dodatkowych mających punkt wspólny, których napięcie znamionowe jest większe niż 40 V; c) każdym obwodem dodatkowym, którego napięcie znamionowe jest nie większe od 40 V.
600 V lub dwukrotna wartość napięcia, które w normalnych warunkach jest podłączone do torów napięciowych, gdy to napięcie jest wyższe, niż 300 V (tzn. wyższa z obu wartości)	B. Badania, które można przeprowadzić bez osłony zacisków (jeśli występuje metalowa osłona licznika, to musi być założona). - między torem prądowym a torem napięciowym każdego organu napędowego, które w stanie normalnej pracy są ze sobą połączone zworą, ale przy tym badaniu zostają chwilowo rozłączone.(*)
2 kV	C. Badanie, które należy przeprowadzić z zamkniętą obudową, tzn. z osłoną licznika i z osłoną zacisków. - między wszystkimi wzajemnie ze sobą połączonymi torami prądowymi i napięciowymi oraz obwodami dodatkowymi na napięcie znamionowe wyższe niż 40 V a ziemią licznika.
(*) Chodzi tu, ściśle mówiąc, nie o badanie wytrzymałości izolacji, lecz o sprawdzenie, czy odstępy izolacyjne są wystarczające, gdy zwory są rozwarte.

4. OZNAKOWANIE LICZNIKÓW

4.1. Tabliczka znamionowa

Każdy licznik musi mieć tabliczkę znamionową, którą może być albo tabliczka liczydła albo inna tabliczka trwale przymocowana wewnątrz licznika.

Na tabliczce należy podać następujące dane tak, by były nieścieralne, łatwe do odczytania i widoczne z zewnątrz:

a) znak lub nazwę handlową wytwórcy,

b) oznaczenie typu,

c) znak potwierdzający zatwierdzenie typu EWG licznika,

d) liczba organów napędowych i sposobu podłączenia albo w postaci: jednofazowy-dwuprzewodowy, trójfazowy-czteroprzewodowy itd. albo przez użycie symboli zgodnie z obowiązującą w EWG normą,

e) napięcie znamionowe,

f) prąd bazowy i prąd graniczny, w postaci: 10 - 40 A lub 10 (40) A,

g) częstotliwość znamionowa 50 Hz,

h) stała licznika, w postaci: x Wh/obr lub x obr/kWh,

i) numer fabryczny i rok produkcji,

j) temperatura znamionowa, jeżeli jest różna od 23 °C.

Oprócz tego mogą być podane następujące informacje: miejsce produkcji, oznaczenie handlowe, szczególny numer porządkowy, nazwa dostawcy energii elektrycznej, znak zgodności z normą europejską, numer oznaczenia schematu połączeń. Wszelkie inne dane i napisy są zabronione, o ile nie udzielono specjalnego zezwolenia.

4.2. Schemat połączeń i oznaczenie zacisków

Każdy licznik musi być zaopatrzony w przejrzysty schemat połączeń, z którego wynika powiązanie zacisków, łącznie z zaciskami układów pomocniczych, z odpowiednimi przewodami. W licznikach trójfazowych podaje się kolejność faz, dla jakich jest przeznaczony. Schemat połączeń może być zaopatrzony w numer, podawany na tabliczce znamionowej. Gdy zaciski licznika mają oznaczenia, to należy je podać na schemacie połączeń. Dopuszcza się podanie zamiast schematu połączeń jego numeru, określonego w normie krajowej państwa członkowskiego, w którym licznik będzie użytkowany.

Rozdział  III

WYMAGANIA METROLOGICZNE

5. WYMAGANIA METROLOGICZNE

5.1. Dopuszczalne błędy maksymalne

W opisanych w klauzuli 5.2. warunkach odniesienia liczniki jednofazowe i liczniki trójfazowe dla obciążenia symetrycznego nie mogą przekraczać wartości błędów, podanych w tabeli I; błędy liczników trójfazowych przy jednostronnym obciążeniu (dla symetrycznego układu napięć) nie mogą przekraczać wartości błędów podanych w tabeli II.

Tabela I

Obciążenie	Współczynnik mocy	Dopuszczalne błędy maksymalne ±
0,05 Ib 0,1 Ib ≤ I ≤ Imax 0,1 Ib 0,2 Ib ≤ I ≤ Imax	1 1 0,5 indukcyjny 0,5 indukcyjny	2,5 % 2,0 % 2,5 % 2,0 %

Tabela II

Obciążenie	Współczynnik mocy	Dopuszczalne błędy maksymalne ±
0,2 Ib ≤ I ≤ Ib Ib ≤ I ≤ Imax Ib	1 1 0,5 indukcyjny	3,0 % 4,0 % 3,0 %

Przy prądzie znamionowym i współczynniku mocy równym jedności różnica między błędem licznika obciążonego jednostronnie, a błędem przy wielofazowym obciążeniu symetrycznym wyrażonych w %, nie może przekraczać 2,5 %.

Uwaga: Jako obciążenie jednostronne licznika trójfazowego należy rozumieć obciążenie, które występuje w układzie czteroprzewodowym (z przewodem zerowym), gdy obciążane jest tylko jedno z napięć fazowych licznika albo - jedno napięcie międzyfazowe, które występuje w układzie trójprzewodowym (bez przewodu zerowego). We obu przypadkach do licznika musi być podłączony pełny układ napięć.

5.2. Warunki odniesienia

W celu wyznaczenia błędów i zmian błędów w zależności od wielkości wpływających, badania należy przeprowadzić w następujących warunkach odniesienia, o ile w tym załączniku nie zostało wyraźnie przewidziane inaczej:

a) licznik musi być zamknięty, tzn. z założoną osłoną;

b) w liczydłach bębnowych może się poruszać tylko najszybciej obracający się bęben, nawet wtedy, gdy nie jest on widoczny;

c) przed każdym pomiarem napięcie musi być podłączone na okres co najmniej 1 godziny. Prądy obciążenia muszą być nastawiane jako stopniowo rosnące lub malejące i podłączone tak długo, aż ustali się prędkość obrotowa wirnika.

Dodatkowo, dla liczników trójfazowych:

d) kolejność faz musi odpowiadać kolejności faz, podanej na schemacie połączeń;

e) napięcia i prądy muszą być praktycznie symetryczne, tzn.:

- każde z fazowych albo międzyfazowych napięć nie może różnić się więcej niż o 1 % od wartości średniej odpowiednich napięć;

- każdy z prądów, płynących w przewodach, nie może różnić się więcej niż o 2 % od wartości średniej prądów;

- przesunięcia fazowe między każdym z tych prądów, a odpowiadającym mu napięciem fazowym, nie powinny różnić się między sobą więcej niż o 2°, niezależnie od wartości współczynnika mocy.

Wartości odniesienia wielkości wpływających są zawarte w tabeli III.

Tabela III

Wielkość wpływająca	Wartość odniesienia	Tolerancja
Temperatura otoczenia	Temperatura odniesienia albo, jeśli nie jest podana, 23 °C	± 2 °C
Pozycja pracy	Pionowa(1)	± 0,5 °
Napięcie	Napięcie znamionowe	± 1 %
Częstotliwość	Częstotliwość znamionowa 50 Hz	± 0,5 %
Kształt krzywej	Napięcia i prądy sinusoidalne	Współczynnik zniekształceń nieliniowych mniejszy niż 3 %
Obce pola magnetyczne przy 50 Hz	Indukcja magnetyczna równa zeru	Wartość indukcji, która nie wywołuje zmiany błędów większej niż 0,3 %(2)
(1) Określenie pionowego zawieszenia Konstrukcja licznika i jego wykonanie muszą być takie, aby zapewniały pionowe zawieszenie (w obu prostopadłych płaszczyznach "od przodu do tyłu" i "z lewa na prawo"), gdy: a) podstawa licznika jest przymocowana do pionowej ściany; b) krawędź odniesienia (np. dolna krawędź skrzynki zaciskowej) lub naniesiona na obudowie linia odniesienia znajduje się w położeniu poziomym; (2)Odpowiednia metoda badań polega na: a) dla liczników jednofazowych - określeniu błędów licznika najpierw normalnie przyłączonego do sieci, a następnie z odwróconym przyłączeniem zacisków prądowych i napięciowych. Wartością odchylenia jest połowa różnicy. Ponieważ faza obcego pola nie jest znana, to badanie musi być wykonane przy 0,1 Ib dla współczynnika mocy równego jedności i przy 0,2 Ib dla współczynnika mocy równego 0,5; b) dla liczników trójfazowych - określeniu błędu przeprowadzając trzy pomiary przy 0,1 Ib i współczynniku mocy równym jedności; po każdym pomiarze podłączenia torów prądowych i napięciowych są cyklicznie zmieniane tak, aby nastąpiła zmiana kąta fazowego o 120° zgodnie z kierunkiem wirującego pola. Szukanym odchyleniem jest największa różnica między pojedynczymi błędami a ich średnią arytmetyczną.

5.3. Oddziaływanie wielkości wpływających

Zmiany błędów należy określić dla każdej wielkości wpływającej, przy podanych w tabeli IV warunkach, przy czym muszą być spełnione wszystkie pozostałe warunki według klauzuli 5.2.

Tabela IV

Wielkość wpływająca	Rodzaj badań i warunki badań	Współczynnik mocy	Wartość maksymalna średniego współczynnika temperaturowego
Temperatura(1)	Od 0,1 Ib do Imax Od 0,2 Ib do Imax	1 0,5 indukcyjny	±0,1 %/K ±0,15 %/K
(1) Dla podawanej temperatury, leżącej w przedziale między 10 °C i 30 °C, wartość średniego współczynnika temperaturowego jest określana przy różnicy temperatur 20 °C, przy czym podawana temperatura leży centralnie w stosunku do tego 20-stopniowego przedziału.

Wielkość wpływająca	Rodzaj badań i warunki badań	Współczynnik mocy	Wartość maksymalna dopuszczalnej różnicy błędów
			Przy odchyleniu o 3° względem pionu w dowolnym kierunku
Pozycja pracy	Przy odchyleniu o 3° względem pionu w dowolnym kierunku I = 0,05 Ib I = Ib i Imax	1 1	±3,0 % ±0,5 %
Napięcie	Przy zmianie o ±10 % w stosunku do napięcia znamionowego I = 0,1 Ib I = 0,5 Imax I = 0,5 Imax	1 1 0,5 indukcyjny	±1,5 % ±1,0 % ±1,5 %
Częstotliwość	Przy zmianie o 5 % w stosunku do częstotliwości 50 Hz w obu kierunkach I = 0,1 Ib I = 0,5 Imax I = 0,5 Imax	1 1 0,5 indukcyjny	±1,5 % ±1,3 % ±1,5 %
Kształt krzywej(1)	Przy wzroście trzeciej harmonicznej w przebiegu prądu o 10 % I = Ib	1	±0,8 %
Obce pole magnetyczne(2)	Dla indukcji magnetycznej 0,5 mT, przy częstotliwości znamionowej, przy najbardziej nieprzychylnych fazie i kierunku względem licznika I = Ib	1	3,0 %
Zamieniona kolejność faz	Przy zamianie kolejności faz: dla obciążenia symetrycznego I = 0,5 Ib do Imax dla obciążenia jednostronnego I = Ib	1 1	1,5 % 2,0 %
Pole magnetyczne obwodu dodatkowego	I = 0,05 Ib	1	1,0 %
Obciążenie mechaniczne jednego lub każdego liczydła licznika wielotaryfowego(3)	I = 0,05 Ib	1	2,0 %
(1) Przy określaniu zmiany błędów w zależności od kształtu krzywej, zawartość harmonicznych w przebiegu napięcia musi być mniejsza niż 1 %, przy czym faza nakładająca się na przebieg prądu trzeciej harmonicznej musi być zmieniana między 0° i 360°. (2) Żądaną indukcję otrzymuje się w środku cewki o kształcie kołowym, o średnicy 1 m, uzwojeniu prostokątnym, której grubość promieniowa jest mała w stosunku do średnicy, cewka musi mieć siłę magnetomotoryczną, odpowiadającą 400 amperozwojom. (3) Wpływ obciążenia mechanicznego liczydła powinien być skompensowany podczas regulacji licznika.

5.4. Oddziaływanie krótkotrwałych prądów przeciążeniowych

Obwód probierczy musi być praktycznie bezindukcyjny. Po narażeniu licznika prądem przeciążeniowym krótkotrwałym, należy pozostawić napięcie na zaciskach na wystarczający okres, aby licznik osiągnął temperaturę początkową (około jednej godziny).

Licznik powinien wytrzymać bez uszkodzeń jeden udar o wartości szczytowej równej 50-krotnej wartości prądu maksymalnego, jednak nie większej niż 7000 A i który przez 1 ms utrzymuje wartość większą niż 25-krotna wartość prądu maksymalnego lecz nie większą niż 3500 A.

Po tym badaniu zmiana błędów przy prądzie bazowym i współczynniku mocy równym jedności nie może być większa niż 1,5 %.

5.5. Zmiana błędów z powodu nagrzewania własnego

Po zasilaniu w ciągu co najmniej jednej godziny napięciem znamionowym, bez zasilania torów prądowych, należy cewki prądowe zasilić prądem maksymalnym. Błąd licznika powinien być mierzony bezpośrednio po włączeniu, a następnie w wystarczająco krótkich odstępach czasu, aby umożliwić poprawne wyznaczenie krzywej zmian błędu w funkcji czasu.

Badanie powinno trwać co najmniej jedną godzinę, jednak tak długo, dopóki zmiany błędów w czasie 20 minut będą nie większe niż 0,2 %.

Zmiana błędów, spowodowana nagrzewaniem własnym, nie może przekraczać wartości 1 % przy współczynniku mocy równym jedności i 1,5 % przy współczynniku mocy równym 0,5.

5.6. Bieg jałowy

Przy otwartych torach prądowych licznika i przy warunkach badań według klauzuli 5.2. wirnik nie powinien wykonywać obrotów dla dowolnego napięcia z przedziału między 80 % i 110 % napięcia znamionowego. Wirnik może się lekko poruszać, ale nie może wykonać pełnego obrotu. Dla licznika z liczydłem bębnowym wymaganie to powinno być spełnione, nawet gdy napędzany jest tylko jeden bęben liczydła.

5.7. Rozruch

W warunkach badań według klazuli 5.2, przy przepływającym prądzie o wartości 0,5 % prądu bazowego, przy współczynniku mocy równym jedności, wirnik licznika powinien ruszyć i w dalszym ciągu obracać się. Należy sprawdzić, czy wirnik na pewno wykona pełny obrót. Dla liczników z liczydłem bębnowym wymaganie to powinno być spełnione przy napędzaniu najwyżej dwu bębnów liczydła.

5.8. Zgodność liczydła ze stałą licznika

Stosunek między ilością obrotów wirnika a przyrostem wskazania liczydła musi być prawidłowy.

5.9. Zakresy regulacji

Licznik, aby spełniać niniejsze wymagania, musi mieć następujące zakresy regulacji:

a) regulacja przy pełnym obciążeniu:

± 4 % zmiana prędkości obrotowej wirnika przy prądzie równym połowie prądu granicznego, przy napięciu znamionowym, częstotliwości 50 Hz i współczynniku mocy równym jedności;

b) regulacja przy małym obciążeniu:

± 4 % zmiana prędkości obrotowej wirnika przy prądzie równym 5 % prądu bazowego, przy napięciu znamionowym, częstotliwości 50 Hz i współczynniku mocy równym jedności;

c) regulacja przy przesunięciu fazowym (o ile licznik ma taki układ regulacyjny):

± 1 % zmiana prędkości obrotowej wirnika przy prądzie równym połowie prądu granicznego, przy napięciu znamionowym, częstotliwości 50 Hz i współczynniku mocy równym 0,5 (indukcyjnym).

Rozdział  IV

ZATWIERDZENIE TYPU EWG

Zatwierdzenia typu EWG liczników energii elektrycznej dokonuje się zgodnie z wymaganiami dyrektywy 71/316/EWG. W rozdziale tym zostaną omówione bardziej szczegółowo niektóre z tych wymagań.

6. ZATWIERDZENIE TYPU EWG

6.1. Sposób postępowania przy zatwierdzaniu typu EWG

6.1.1. Dokumentacja techniczna

Do wniosku o zatwierdzenie typu EWG należy dołączyć następujące załączniki:

- rysunek złożeniowy licznika i, o ile możliwe, fotografię,

- szczegółowy opis konstrukcji licznika i jego zasadniczych części (włącznie ze wszystkimi wariantami),

- rysunki następujących części zasadniczych licznika (włącznie ze wszystkimi wariantami):

- podstawa, uchwyt i miejsca mocowania,

- osłona,

- listwa zaciskowa i jej osłona,

- organ napędowy, uzwojenia i szczelina powietrzna,

- organ hamujący i elementy regulacji,

- liczydło(a),

- wirnik,

- górne i dolne łożysko wirnika,

- urządzenia kompensacji temperatury,

- urządzenia kompensacji przeciążenia,

- układ korekcyjny dla obciążenia indukcyjnego,

- układ korekcyjny dla małych obciążeń,

- obwody pomocnicze,

- tabliczka znamionowa,

- schemat połączeń wewnętrznych i zewnętrznych, włącznie z obwodami pomocniczymi, pokazujący kolejność faz,

- tabele wszystkich cewek napięciowych i prądowych, zawierające ilości zwojów, przekroje przewodów, informacje o izolacji,

- tabela stałych licznika i znamionowych momentów obrotowych dla wszystkich znamionowych wartości prądów i napięć,

- opis i szkice, na których są pokazane miejsca przewidziane na plombę legalizacyjną.

6.1.2. Dostarczenie wzorców typu liczników do zatwierdzenia typu EWG

Razem z wnioskiem o zatwierdzenie typu EWG muszą zostać dostarczone trzy liczniki, reprezentatywne dla jego budowy i konstrukcji (porównaj klauzulę 1.9 b).

Właściwa służba może zażądać dostarczenia dodatkowych liczników, jeśli:

- wniosek nie odnosi się tylko do wspomnianych wyżej trzech liczników, lecz również do jednego albo wielu wariantów tego licznika (materiał obudowy, urządzenia wielotaryfowe, układ do zliczania zdalnego, blokada ruchu wstecznego itp.), które mogą być uważane jako należące do tego samego typu, szczególnie wtedy, gdy układ zacisków jest inny;

- wniosek ma na celu rozszerzenie zatwierdzenia uprzednio zatwierdzonego typu.

6.2. Badania przy zatwierdzaniu typu EWG

Dostarczone liczniki muszą spełniać wymagania techniczne rozdziałów 2, 3 i 4 oraz wymagania metrologiczne z rozdziału 5.

Aby uwzględnić ewentualne błędy wzorców przy sprawdzaniu licznika, jest dopuszczalne, aby przy rysowaniu krzywych błędów zgodnie z tabelami I i II przesunąć równolegle oś odciętych o wartość, która nie przekracza 1 % dla wszystkich krzywych.

6.3. Własności badane podczas zatwierdzenia typu EWG

Podczas badań, które dotyczą wymagań metrologicznych z rozdziału 5, należy przeprowadzić pomiary przynajmniej w następujących punktach obciążenia:

- dla wszystkich liczników jednofazowych i dla liczników trójfazowych z obciążeniem symetrycznym, przy współczynniku mocy równym jedności;

5 %, 10 %, 20 %, 50 % i 100 % I_b i każda całkowita wielokrotność I_b do I_max;

- dla wszystkich liczników jednofazowych i liczników trójfazowych z obciążeniem symetrycznym, przy współczynniku mocy równym 0,5 (indukcyjnym):

10 %, 20 %, 50 %, 100 % I_b i każda całkowita wielokrotność I_b do I_max;

- dla liczników trójfazowych z obciążeniem jednostronnym:

20 %, 50 % i 100 % I_b, 50 % I_max i I_max przy współczynniku mocy równym jedności i Ib przy współczynniku mocy równym 0,5 (indukcyjnym).

(badania te należy przeprowadzić we wszystkich fazach).

Oddziaływania wielkości wpływających powinny być badane co najmniej w następujących punktach obciążenia:

- wpływ temperatury otoczenia dla:

0,1 I_b, I_b i I_max (współczynnik mocy równy jedności),

0,2 I_b, I_b i I_max (współczynnik mocy równy 0,5 (indukcyjny);

- wpływ pozycji pracy, napięcia, częstotliwości, kształtu krzywej, indukcji magnetycznej obcego pola magnetycznego, pola magnetycznego od obwodu dodatkowego, obciążenia mechanicznego liczydła - w podanych w tabeli IV punktach i warunkach;

- wpływ zmiany kolejności faz (liczniki trójfazowe):

przy 0,5 I_b, I_b i Imax z obciążeniem symetrycznym i przy współczynniku mocy równym jedności;

przy 0,5 I_b z obciążeniem jednostronnym i przy współczynniku mocy równym jedności (badanie to należy dokonać we wszystkich fazach).

Dodatkowo należy przeprowadzić następujące badania:

- oddziaływania krótkotrwałych prądów przeciążeniowych, nagrzewania własnego, rozruchu i zakresów regulacji - należy przeprowadzić je zgodnie z klauzulami 5.4, 5.5, 5.7 i 5.9;

- biegu jałowego - należy przeprowadzić przy 80 %, 100 % i 110 % napięcia znamionowego;

- liczydła - należy przeprowadzić w sposób podany w klazuli 5.8. Badanie musi trwać wystarczająco długo, aby niepewność odczytu nie przekroczyła ± 0,2 %.

6.4. Świadectwo zatwierdzenia typu EWG

Do świadectwa zatwierdzenia typu EWG należy dołączyć opisy, rysunki i schematy, które są niezbędne do identyfikacji określonego typu i do objaśnienia jego funkcjonowania.

Rozdział  V

LEGALIZACJA PIERWOTNA EWG

Legalizację pierwotną EWG liczników energii elektrycznej wykonuje się zgodnie z wymaganiami dyrektywy 71/316/EWG. Wymagania te są uzupełnione przez poniższe ustalenia.

7. LEGALIZACJA PIERWOTNA EWG

Legalizacja pierwotna liczników energii elektrycznej obejmuje: badania odbiorcze i kontrolę zgodności z zatwierdzonym typem.

7.1. Badania odbiorcze

Badania odbiorcze mają na celu potwierdzenie jakości liczników energii elektrycznej zgodnie z klauzulą 7.1.1.

7.1.1. Badania odbiorcze obejmują:

(1) - Badanie wytrzymałości elektrycznej izolacji,

(2) - Badanie własności mechanicznych bez otwarcia osłony,

(3) - Badanie biegu jałowego,

(4) - Badanie rozruchu,

(5 do 10) - Badania dokładności,

(11) - Sprawdzenie stałych licznika.

Badania należy przeprowadzić zgodnie z ustaleniami klauzul 7.1.2 i 7.1.3., o ile jest to możliwe, w podanej kolejności.

7.1.2. Warunki badań odbiorczych

Badania należy wykonać dla każdego licznika przy zamkniętej osłonie; nie obowiązuje to dla określonych własności mechanicznych i, jeśli to konieczne, w przypadku badania liczydła.

Jeśli jednak legalizacja pierwotna odbywa się w laboratorium wytwórcy, to badania mogą zostać wykonane przy otwartej osłonie, o ile przedtem stwierdzono, że jest to dla jego działania mało istotne. Podczas badania izolacji osłona musi być jednak zamknięta. Po pomyślnym badaniu wytrzymałości elektrycznej izolacji, przed wykonaniem następnych badań, liczniki muszą być zasilane przez co najmniej pół godziny napięciem znamionowym i prądem około 0,1 I_b i współczynniku mocy równym jedności. Umożliwia to wstępne nagrzanie toru napięciowego i sprawdzenie, czy wirnik obraca się swobodnie. Badania o numerach 3 do 11 należy przeprowadzić w warunkach podanych w tabeli III albo tabeli V.

Tabela V

Wielkość wpływająca	Wartość znamionowa		Tolerancja
Temperatura otoczenia	23 °C		± 2 °C(1)
Pozycja pracy	Pionowa		± 1 °
Napięcie	Napięcie znamionowe		± 1,5 %
Częstotliwość	50 Hz		± 0,5 %
Kształt krzywej napięcia i prądu	Sinusoidalne		Współczynnik zniekształceń nieliniowych nie większy niż 5 %
Obce pola magnetyczne o częstotliwości 50 Hz	Brak		Wartość indukcji, która nie wywołuje większej zmiany błędów niż 0,3 % dla 0,1 Ib i współczynnika mocy równego jedności(2)
Dodatkowo dla liczników trójfazowych:
Kolejność faz		Kolejność prawidłowa
Niesymetria napięć i prądów(3)		Symetryczne	jak w klauzuli 5.2.e), ale 1,5 % zamiast 1 %.
(1) Pomiary mogą być dokonane przy temperaturze poza zakresem od 21 °C do 25 °C, ale będącej w zakresie od 15 °C do 30 °C, przy założeniu, że zostanie dokonana korekcja odnośnie temperatury znamionowej 23 °C, przy uwzględnieniu podanego przez wytwórcę średniego współczynnika temperaturowego. (2) Patrz uwaga 2) do tabeli III. (3) Z wyjątkiem badań z obciążeniem jednostronnym.

7.1.3. Przeprowadzanie badań odbiorczych

7.1.3.1. Badanie wytrzymałości elektrycznej izolacji (badanie nr 1)

Badanie odbywa się w ten sposób, że przykłada się napięcie przemienne o częstotliwości 50 Hz i o wartości skutecznej 2 kV na okres 1 min, między wszystkie, wzajemnie ze sobą połączone zaciski i płaską powierzchnię metalową, na której jest umieszczony licznik. Obwody dodatkowe, których napięcie znamionowe jest niższe lub równe 40 V, należy przy tym połączyć z powierzchnią metalową.

Badanie każdego licznika powinien przeprowadzić wytwórca na swoją odpowiedzialność. Odpowiednia służba metrologiczna dokonuje kontroli tego badania.

7.1.3.2. Badania przeprowadzane przy zamkniętej osłonie (badanie nr 2)

- dobry zewnętrzny stan obudowy licznika i listwy zaciskowej;

- prawidłowe położenie tarczy liczydła;

- obecność wszystkich obowiązujących informacji.

7.1.3.3. Bieg jałowy (badanie nr 3)

Właściwej służbie metrologicznej jest pozostawiony wybór między następującymi dwiema metodami:

- przy napięciu znamionowym, obciążeniu prądem 0,001 Ib i współczynniku mocy równym 1 rotor nie może dokonać pełnego obrotu;

- badanie należy przeprowadzić zgodnie z klauzulą 5.6.

7.1.3.4. Rozruch (badanie nr 4)

Jeśli badanie biegu jałowego jest przeprowadzone pierwszą metodą z klauzuli 7.1.3.3, to badanie rozruchu musi się odbyć, jak następuje:

przy zasilaniu licznika napięciem znamionowym, prądzie równym 0,006 I_b i współczynniku mocy równym jedności, tarcza wirnika musi ruszyć i wykonać więcej, niż jeden pełny obrót.

Jeśli badanie biegu jałowego jest przeprowadzone drugą metodą z klazuli 7.1.3.3, to badanie rozruchu musi odbywać się zgodnie z klauzulą 5.7.

Uwaga: Dla liczników trójfazowych badania nr 3 i nr 4 muszą się odbyć przy obciążeniu wszystkich faz.

7.1.3.5. Badanie dokładności (badania nr 5 do 10)

Badania dokładności muszą zostać przeprowadzone przy podanych w tabeli VI wartościach prądu i współczynnika mocy. Nie jest wymagane oczekiwanie na ustalenie stanu termicznego uzwojeń cewek. Ponieważ zazwyczaj badania te nie są przeprowadzane w warunkach obowiązujących dla badań typu, obowiązują rozszerzone granice błędów tabeli VI zamiast wartości z tabel I i II.

Tabela VI

Numer badania	Wartość prądu	Współczynnik mocy	Rodzaj licznika	Rodzaj obciążenia dla liczników trójfazowych	Dopuszczalne błędy maksymalne
5	0,05 Ib	1	jednofazowy i trójfazowy	symetryczne	± 3,0 %(1)
6	Ib	1	jednofazowy i trójfazowy	symetryczne	± 2,5 %
7	Ib	0,5 indukcyjny	jednofazowy i trójfazowy	symetryczne	± 2,5 %
8 i 9	Ib	1	trójfazowy	1 faza obciążona (1 badanie w 2 fazach)	± 3,5 %
10	Imax	1	jednofazowy i trójfazowy	symetryczne	± 2,5 %
(1) Dla liczników, których prąd graniczny jest większy niż czterokrotność prądu bazowego, obowiązują dla badania nr 5 powiększone o 0,5 % dopuszczalne błędy maksymalne, ale tylko w czasie wymienionego w artykule 3 dyrektywy - 5,5- letniego okresu.

Uwaga: W licznikach z urządzeniem wielotaryfowym należy badanie nr 5 powtórzyć dla każdej taryfy. Podłączenie elektromagnesu (elektromagnesów) do zmiany taryf odbywa się zgodnie z danymi, podanymi na schemacie połączeń.

Dopuszczalne granice błędu nie mogą być wykorzystywane tendencyjnie tzn. w ten sposób, że błędy mają taki sam znak.

7.1.3.6. Badanie zgodności liczydła ze stałą licznika (badanie nr 11)

Badanie ma na celu stwierdzenie, czy stosunek ilości obrotów tarczy wirnika do wskazań liczydła (liczydeł) jest prawidłowy.

7.1.3.7. Niepewność pomiaru

Jakość przyrządów pomiarowych i pozostałych urządzeń używanych do przeprowadzenia badań nr 5 do nr 10 i ewentualnie nr 11 musi być taka, aby spowodowane przez nie błędy pomiaru nie przekroczyły następujących wartości:

- ± 0,4 % przy współczynniku mocy równym jedności,

- ± 0,6 % przy współczynniku mocy równym 0,5 (indukcyjnym).

7.2. Badanie zgodności z zatwierdzonym typem

7.2.1. Sposób badania zgodności z zatwierdzonym typem

Aby stwierdzić, czy własności metrologiczne wykonywanych i dostarczanych do legalizacji pierwotnej liczników są zgodne z wymaganiami niniejszej dyrektywy, właściwa służba metrologiczna może przeprowadzać badania zgodności z zatwierdzonym typem w ustalonych przez nią odstępach czasu. Badania te są przeprowadzane po badaniach odbiorczych na trzech wybranych losowo licznikach.

Badanie to składa się z jednego albo wielu badań, które zostają wybrane spośród opisanych w niniejszej dyrektywie (klauzule 3 i 5). Pierwszeństwo mają przy tym te badania, które służą do określenia oddziaływania wielkości wpływających.

Badania te muszą zostać przeprowadzone w opisanych w klauzuli 5.2 warunkach odniesienia i w podanych w klauzuli 6.3 punktach pomiarowych.

Po otwarciu obudowy można sprawdzić również następujące własności:

- jakość powłok ochronnych, np. lakieru,

- przekładnia liczydła,

- jakość zazębienia liczydła,

- jakość punktów lutowania i spawania,

- jakość dokręcenia śrub,

- nieobecność opiłków i pyłów metalicznych,

- zakresy regulacji (badanie wizualne).

Uwaga:

Gdy liczniki określonego zatwierdzonego typu są produkowane w sposób ciągły, to zaleca się dopasowanie częstości badania zgodności do wielkości produkcji. Oprócz tego, postępowanie to należy zastosować zawsze wtedy, gdy przy badaniach odbiorczych lub innych badaniach zostały stwierdzone błędy, które wydają się mieć charakter systematyczny.

7.3. Znak legalizacji EWG i plomby

Liczniki, których badania, związane z legalizacją pierwotną, przebiegły z wynikiem pozytywnym, otrzymują znak legalizacji pierwotnej EWG.

Plomby muszą zawierać znak legalizacji pierwotnej EWG i zostać tak nałożone, aby nie było możliwe dotarcie do wnętrza licznika bez naruszenia plomby legalizacji pierwotnej EWG.

• Identyfikator: Dz.U.UE.L.1976.336.30
• Rodzaj: Dyrektywa
• Tytuł: Dyrektywa 76/891/EWG w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich dotyczących liczników energii elektrycznej
• Data aktu: 04/11/1976
• Data ogłoszenia: 04/12/1976
• Data wejścia w życie: 01/05/2004, 09/11/1976