Bezpieczeństwo i higiena pracy przy magazynowaniu, napełnianiu i rozprowadzaniu gazów płynnych.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA GOSPODARKI

z dnia 6 września 1999 r.

w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy magazynowaniu, napełnianiu i rozprowadzaniu gazów płynnych.

Na podstawie art. 237¹⁵ § 2 Kodeksu pracy zarządza się, co następuje:

§ 1. Rozporządzenie określa wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy magazynowaniu i rozprowadzaniu gazów płynnych oraz napełnianiu zbiorników tymi gazami.

§  2.

1. Przez gazy płynne należy rozumieć ropopochodne gazy skroplone propan, butan i mieszaninę propan-butan, zakwalifikowane do materiałów niebezpiecznych w grupie wybuchowości II A.

2. Klasyfikację i skład gazu płynnego określają Polskie Normy.

§  3.

1. Zasady oceny i klasyfikacji stref zagrożenia wybuchem oraz wymiary tych stref przy magazynowaniu, napełnianiu i rozprowadzaniu gazu płynnego określają przepisy o ochronie przeciwpożarowej oraz przepisy techniczno-budowlane.

2. Instalacje i urządzenia elektryczne oraz telekomunikacyjne znajdujące się w pomieszczeniach i strefach zagrożenia wybuchem powinny odpowiadać warunkom technicznym określonym w odrębnych przepisach, o których mowa w ust. 1, i Polskich Normach.

§ 3a. 1  

1. Obowiązki prowadzącego zakład, w szczególności rozlewnię gazu płynnego oraz stanowiska załadunku i rozładunku cystern kolejowych lub drogowych zaliczane do zakładów o zwiększonym ryzyku albo zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej w rozumieniu przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz. U. Nr 58, poz. 535), określają przepisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627, z późn. zm.).

2. Przy zaliczaniu zakładu do zakładu o zwiększonym albo dużym ryzyku należy uwzględnić maksymalną ilość gazu mogącego znaleźć się w zbiornikach magazynowych, magazynach butli oraz cysternach.

§  4.

1. Pracodawca jest zobowiązany wyposażyć stanowiska pracy związane z magazynowaniem, napełnianiem i rozprowadzaniem gazu płynnego w podręczny sprzęt gaśniczy.

2. Aparatura, urządzenia i środki ochrony indywidualnej oraz instalacje przeciwpożarowe i podręczny sprzęt gaśniczy stanowiące wyposażenie pracowników i stanowisk pracy powinny być utrzymywane w pełnej sprawności technicznej.

3. Lokalizację i rodzaj podręcznego sprzętu gaśniczego oraz jego oznakowanie znakami bezpieczeństwa określają przepisy o ochronie przeciwpożarowej i Polskie Normy.

§ 5. Prace naprawcze poza procesem technologicznym wykonywane w strefach zagrożenia wybuchem należy traktować jako prace szczególnie niebezpieczne, określone w ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy.

§  6.

1. Na terenie rozlewni i baz gazu płynnego do ruchu dopuszcza się wyłącznie pojazdy z silnikiem wysokoprężnym lub innym w wykonaniu przeciwwybuchowym.

2. Pojazdy, o których mowa w ust. 1, powinny poruszać się po wydzielonych pasach ruchu.

§ 7. Prace związane z napełnianiem, przechowywaniem i rozprowadzaniem gazu płynnego oraz konserwacją urządzeń technologicznych mogą wykonywać wyłącznie pracownicy posiadający kwalifikacje określone w odrębnych przepisach.

§ 8. Do napełniania gazem płynnym i magazynowania tego gazu dopuszcza się tylko specjalnie do tego celu przeznaczone zbiorniki ciśnieniowe, spełniające wymagania określone w przepisach dozoru technicznego i Polskich Normach.

§  9.

1. Pracodawca jest zobowiązany do opracowania na podstawie niniejszego rozporządzenia oraz innych przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, mających zastosowanie przy instalacjach do gazu płynnego, szczegółowych instrukcji zakładowych dla poszczególnych etapów procesu technologicznego, pomieszczeń i stanowisk pracy, jak również instrukcji sposobu postępowania w razie zagrożeń związanych z awarią instalacji.

2. Pracodawca jest zobowiązany zapoznać pracowników z instrukcjami, o których mowa w ust. 1.

§ 10. Pracownicy zatrudnieni w rozlewni gazu płynnego i na stanowiskach przeładunkowych cystern kolejowych lub samochodowych powinni być przeszkoleni w zakresie udzielania pierwszej pomocy, ratownictwa chemicznego oraz przepisów przeciwpożarowych, zgodnie z odrębnymi przepisami.

§  11.

1. Magazyny i składowiska butli z gazem płynnym znajdujące się na placach powinny być wyposażone w instalacje odgromowe zgodnie z Polskimi Normami.

2. W magazynach i składowiskach, o których mowa w ust. 1, należy zapewnić dostęp do butli umożliwiający prowadzenie akcji ratowniczej.

§  12.

1. Butle z gazami płynnymi o pojemności do 11 kg gazu powinny być składowane w pozycji stojącej, nie więcej niż w trzech warstwach.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do składowania butli z gazem o pojemności do 11 kg w kontenerach lub na paletach.

3. Odległości magazynowania butli z gazem płynnym od budynków mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej oraz dróg określają odrębne przepisy.

4. Zabrania się magazynowania butli z gazem płynnym w:

1) pomieszczeniach znajdujących się poniżej poziomu gruntu,

2) pomieszczeniach, w których znajdują się studzienki, otwory kanalizacyjne lub inne nie wentylowane zagłębienia,

3) pomieszczeniach do przechowywania produktów żywnościowych,

4) składach materiałów wybuchowych, łatwo palnych lub żrących,

5) kotłowniach, hydroforniach i węzłach cieplnych,

6) garażach i pomieszczeniach, w których znajdują się pojazdy silnikowe.

§ 13. Zbiorniki do magazynowania gazu płynnego powinny być:

1) wyposażone w armaturę i osprzęt zgodnie z przepisami technicznymi i Polskimi Normami,

2) dopuszczone do eksploatacji zgodnie z przepisami o dozorze technicznym.

§  14.

1. Do armatury i osprzętu zbiorników z gazem płynnym powinien być zapewniony łatwy dostęp.

2. Przenośne oświetlenie elektryczne wykorzystywane podczas pracy przy zbiornikach z gazem płynnym powinno mieć wykonanie przeciwwybuchowe i napięcie nie wyższe niż 24 V.

§ 15. 2  

1. Napełnianie butli gazem płynnym może odbywać się wyłącznie w rozlewniach gazu płynnego, spełniających wymagania określone w przepisach rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi dalekosiężne do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 98, poz. 1067 oraz z 2003 r. Nr 1, poz. 8).

2. Butla napełniana gazem płynnym o pojemności powyżej 5 kg powinna posiadać trwałe oznakowanie obejmujące całą powierzchnię butli wskazujące przedsiębiorcę odpowiedzialnego za jej stan techniczny.

3. Niedopuszczalne jest napełnianie gazem płynnym butli o pojemności powyżej 5 kg bez pisemnej zgody przedsiębiorcy, o którym mowa w ust. 2.

4. Napełnianie zbiornika stałego gazem płynnym przez przedsiębiorcę niebędącego właścicielem zbiornika może być dokonywane tylko na podstawie pisemnej zgody właściciela zbiornika.

§  16.

1. Zabrania się napełniania gazem płynnym butli, których stan techniczny nie odpowiada wymaganiom bezpiecznej eksploatacji, a w szczególności butli:

1) do gazu innego niż ten, na który butla jest przeznaczona,

2) bez wymaganego oznaczenia,

3) z nieczytelnymi lub nieprawidłowymi oznaczeniami,

4) po upływie terminu badania okresowego,

5) z nieszczelnym lub uszkodzonym zaworem,

6) z uszkodzeniami powierzchni,

7) poddanych działaniu płomieni,

8) wyposażonych w zawory, których konstrukcja umożliwia demontaż zaworu w celu przeprowadzenia naprawy.

2. Zabrania się napełniania gazem płynnym butli, których powłoka ma barwę czerwoną lub żółtą.

§ 17. Pracownik, przed napełnieniem butli gazem płynnym, jest zobowiązany dokładnie skontrolować:

1) szczelność instalacji,

2) ustawienie parametrów urządzeń napełniających i prawidłowość ich działania.

§ 18. Butle nowe lub po regeneracji, przed napełnieniem gazem płynnym, należy odpowietrzyć.

§ 19. Transportery butli i urządzenia napełniające powinny być wyposażone we wspólne awaryjne wyłączniki.

§  20.

1. Uruchomienie agregatu pompowego do gazu płynnego może nastąpić wyłącznie po uprzednim napływie gazu płynnego do pompy.

2. Eksploatacja agregatów pompowych i sprężarek do gazu powinna odbywać się zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową producenta urządzeń.

3. Agregaty i inne urządzenia podczas przeglądów lub napraw należy zabezpieczyć przed przypadkowym włączeniem i wyposażyć w tablice ostrzegawcze o treści: "Nie uruchamiać-naprawa".

4. Podczas przeglądu lub napraw agregatów i innych urządzeń należy je odłączyć od instalacji armaturą odcinającą, opróżnić z gazu i wyłączyć zasilanie elektryczne.

§ 21. 3  

1. Niedopuszczalne jest przeprowadzanie jakichkolwiek napraw urządzeń i instalacji rozlewni gazu płynnego podczas pracy agregatów pompowych, sprężarkowych i innych urządzeń technologicznych rozlewni oraz podczas pracy urządzeń i instalacji przeznaczonych do napełniania.

2. Przepis ust. 1 dotyczy również stanowiska załadunku i rozładunku cystern kolejowych i drogowych.

3. Załadunek lub rozładunek cystern kolejowych lub drogowych w bazach gazu płynnego powinien odbywać się na stanowiskach posiadających stacjonarne instalacje przeładunkowe wyposażone w urządzenia przeciwpożarowe.

§  22.

1. Każdą napełnioną butlę poddaje się dodatkowej kontroli wagowej, a w przypadku przekroczenia dopuszczalnego napełnienia gazem określonego w odrębnych przepisach, należy usunąć jego nadmiar i dokonać ponownego sprawdzenia butli.

2. Wagi kontrolne powinny być poddawane legalizacji, zgodnie z odrębnymi przepisami.

§  23.

1. Zawór butli po napełnieniu należy poddać kontroli szczelności w kąpieli wodnej lub przy pomocy elektronicznego urządzenia do wykrywania nieszczelności.

2. Kontrola, o której mowa w ust. 1, obejmuje kontrolę połączenia gwintowego zaworu z butlą oraz kontrolę szczelności zaworu w pozycji otwartej z zaślepionym wylotem zaworu.

3. Pracownik, który stwierdzi nieszczelność butli po napełnieniu gazem płynnym w miejscach, o których mowa w ust. 2, powinien niezwłocznie oddać butlę do naprawy.

§ 24. Opróżnianie butli oraz upuszczanie gazu może odbywać się wyłącznie przy użyciu urządzenia do odsysania gazu.

§  25.

1. 4 Butle napełnione gazem płynnym, przeznaczone do rozprowadzania, powinny być wyposażone w nakrętkę zaślepiającą lub kapturek ochronny na króćcu przyłączeniowym. Butle o pojemności powyżej 5 kg gazu płynnego powinny być ponadto wyposażone w osłonę zaworu lub kołpak ochronny.

2. W handlu detalicznym butle z gazem powinny być rozprowadzane wraz z instrukcją ich bezpiecznego przechowywania i przyłączania do urządzeń gazowych.

3. Butla z zaworem do odbioru fazy ciekłej powinna być opatrzona etykietą ostrzegającą o zakazie jej użytkowania w gospodarstwach domowych.

4. Zaleca się, aby króciec przyłączeniowy zaworu butli, o której mowa w ust. 3, miał konstrukcję uniemożliwiającą podłączenie reduktora stosowanego do butli przeznaczonej do poboru fazy gazowej.

§ 26. Przy stosowaniu wielozmianowej organizacji pracy pracownicy obsługujący urządzenia technologiczne baz, magazynów, rozlewni i stacji gazu płynnego mogą opuścić swoje stanowiska pracy tylko wówczas, gdy przekażą obowiązki pracownikom następnej zmiany.

§ 27. 5  

1. Przed przystąpieniem do napełniania lub opróżniania cystern kolejowych i drogowych należy:

1) unieruchomić cysterny za pomocą hamulca postojowego oraz klinów o wymiarach odpowiadających masie pojazdu i średnicy kół, przy czym niedozwolone jest stosowanie płóz hamulcowych służących do wyhamowywania wagonów,

2) podłączyć instalację uziemiającą oraz założyć sterowanie awaryjnego zamykania zaworów napełniania i opróżniania zbiornika,

3) sprawdzić ich ogólny stan techniczny, przy czym wykonanie czynności sprawdzenia tego stanu powinno być potwierdzone pisemnie przez osobę, która je wykonała.

2. Podczas napełniania lub opróżniania cystern kolejowych:

1) co najmniej dwóch pracowników powinno stale przebywać przy cysternach, kontrolując przebieg procesu napełniania lub opróżniania,

2) bocznica kolejowa powinna być zamknięta i oznakowana:

a) sygnalizatorami o zamknięciu toru, zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 11 lutego 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad i warunków prowadzenia ruchu na liniach kolejowych (Dz. U. Nr 34, poz. 400),

b) tablicami informującymi o zakazie wjazdu pojazdów oraz ruchu pieszych podczas rozładunku cystern kolejowych, zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. Nr 170, poz. 1393).

3. Niedopuszczalne jest:

1) napełnianie i opróżnianie cystern kolejowych i drogowych podczas wyładowań atmosferycznych,

2) manewrowanie cysternami kolejowymi lub drogowymi przy podłączonych przewodach rozładunkowo-załadunkowych.

§ 28. Rurociągi fazy ciekłej gazu płynnego powinny być wyposażone w zdalnie sterowane zawory odcinające z możliwością ich ręcznego zamknięcia, usytuowane poza budynkiem rozlewni gazu płynnego i poza stanowiskami przeładunkowymi cystern kolejowych i samochodowych.

§  29.

1. Napełnianie gazem płynnym nowej instalacji lub instalacji po remoncie może nastąpić wyłącznie po dokonaniu odbioru końcowego i przekazaniu instalacji do rozruchu.

2. Rurociągi oraz zbiorniki gazu płynnego przed wprowadzeniem gazu płynnego należy odpowietrzyć.

§ 30. 6  

1. Węże elastyczne do przeładunku gazu płynnego wraz z końcówkami przyłączeniowymi powinny posiadać atest i założoną metrykę oraz być poddawane próbie ciśnieniowej i badaniu ciągłości uziemień co najmniej raz w roku.

2. Węże elastyczne do przeładunku gazu płynnego, po okresie używania określonym przez producenta lub z uszkodzeniami, powinny być wycofane z użytkowania.

3. W przypadku braku określenia przez producenta okresu używania węży elastycznych, o których mowa w ust. 2, powinny one być wycofane z eksploatacji najpóźniej po 3 latach ich użytkowania.

§ 31. W zakresie magazynowania, napełniania i rozprowadzania gazów płynnych propanowo-butanowych nie mają zastosowania przepisy rozporządzenia Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z dnia 15 maja 1954 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu butli z gazami sprężonymi, skroplonymi i rozpuszczonymi pod ciśnieniem (Dz. U. Nr 29, poz. 115).

§ 32. Traci moc rozporządzenie Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 25 sierpnia 1971 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach gazyfikacji bezprzewodowej (Dz. U. Nr 23, poz. 216).

§ 33. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem § 16 ust. 1 pkt 8 i ust. 2 oraz § 28, które wchodzą w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.

1 § 3a dodany przez § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 lutego 2004 r. (Dz.U.04.43.395) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 31 marca 2004 r.

2 § 15 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 lutego 2004 r. (Dz.U.04.43.395) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 31 marca 2004 r.

3 § 21 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 lutego 2004 r. (Dz.U.04.43.395) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 31 marca 2004 r.

4 § 25 ust. 1 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 7 kwietnia 2000 r. (Dz.U.00.29.366) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 3 maja 2000 r.

5 § 27 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 lutego 2004 r. (Dz.U.04.43.395) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 31 marca 2004 r.

6 § 30 zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 lutego 2004 r. (Dz.U.04.43.395) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 31 marca 2004 r.

• Identyfikator: Dz.U.1999.75.846
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Bezpieczeństwo i higiena pracy przy magazynowaniu, napełnianiu i rozprowadzaniu gazów płynnych.
• Data aktu: 06/09/1999
• Data ogłoszenia: 17/09/1999
• Data wejścia w życie: 18/03/2000, 18/12/1999