Prawa i obowiązki pracowników kolejowych.

ROZPORZĄDZENIE

RADY MINISTRÓW

z dnia 27 grudnia 1974 r.

w sprawie praw i obowiązków pracowników kolejowych.

Na podstawie art. 298 Kodeksu pracy, po porozumieniu z ogólnokrajową organizacją międzyzwiązkową, zarządza się, co następuje:

Rozdział  1

Przepisy ogólne

§ 1. Przepisy rozporządzenia stosuje się do pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwie państwowym "Polskie Koleje Państwowe", zwanym dalej "PKP".

§ 2. Użyte w rozporządzeniu określenie "właściwy organ" oznacza kierownika zakładu pracy w rozumieniu art. 3 Kodeksu pracy.

Rozdział  2

Stosunek pracy oparty na podstawie mianowania

§  3.

1. Pracownik może być mianowany, jeżeli:

1) posiada obywatelstwo polskie,

2) nie był karany za przestępstwo umyślne lub nie toczy się przeciwko niemu postępowanie karne,

3) posiada nienaganną opinię służbową,

4) posiada odpowiedni stan zdrowia i kwalifikacje wymagane na zajmowanym stanowisku,

5) jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy co najmniej 4 lata w jednostkach kolejowych na stanowisku pracy związanym bezpośrednio z wykonywaniem przewozów lub zadaniami przewozowymi,

6) w czasie przyjęcia do służby kolejowej nie przekroczył 45 roku życia.

2. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej ustala szczegółowy wykaz stanowisk, o których mowa w ust. 1 pkt 5.

3. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej może wyrazić zgodę na odstępstwo od warunków określonych w ust. 1 pkt 5 i 6.

§  4.

1. Mianowania pracownika dokonuje właściwy organ z równoczesnym wyznaczeniem go na określone stanowisko służbowe.

2. Stosunek pracy na podstawie mianowania nawiązuje się z dniem określonym w akcie nominacyjnym, a jeżeli dnia tego nie określono - z dniem doręczenia pracownikowi aktu nominacyjnego.

3. Akt nominacji powinien w szczególności określać:

1) stanowisko służbowe i miejsce pracy,

2) wysokość wynagrodzenia.

§  5.

1. Właściwy organ może wyznaczyć pracownika na inne stanowisko niż określone w akcie nominacyjnym.

2. Pracownik mianowany wyznaczony na stanowisko niższe w wyniku stwierdzenia przez kolejową komisję lekarską niezdolności do pracy na zajmowanym stanowisku zachowuje posiadaną grupę (stawkę) wynagrodzenia zasadniczego.

3. Jeżeli wyznaczenie pracownika mianowanego na inne stanowisko powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownik zachowuje przez okres 3 miesięcy wynagrodzenie dotychczasowe.

4. (skreślony).

§  6.

1. Właściwy organ może, za zgodą pracownika mianowanego, powierzyć mu pełnienie obowiązków na stanowisku kierowniczym przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy.

2. Pracownik, któremu powierzono pełnienie obowiązków na stanowisku kierowniczym, może być w każdym czasie zwolniony od pełnienia tych obowiązków i zatrudniony na stanowisku poprzednim lub innym równorzędnym.

3. Pracownikowi, któremu powierzono pełnienie obowiązków na wyższym stanowisku służbowym, przysługuje w czasie pełnienia tych obowiązków wynagrodzenie nie niższe od najniższego wynagrodzenia przewidzianego dla tego stanowiska.

§  7.

1. Właściwy organ może przenieść pracownika mianowanego do innej jednostki kolejowej w tej samej lub innej miejscowości bez zmiany dotychczasowego stanowiska lub na stanowisko inne, co najmniej równorzędne.

2. Pracownikowi przeniesionemu do jednostki położonej w innej miejscowości przysługują diety i inne należności na zasadach ogólnych.

3. Jeżeli wskutek przeniesienia, o którym mowa w ust. 2, czas przejazdu pracownika publicznym środkiem lokomocji łącznie z czasem powrotu do miejsca zamieszkania wynosi więcej niż 3 godziny, przysługuje mu bezpłatna kwatera do czasu uzyskania mieszkania.

4. Pracownikowi nie przysługują uprawnienia określone w ust. 2 i 3, jeżeli przeniesienia dokonano na wniosek pracownika.

5. Kobiety w ciąży lub opiekującej się dzieckiem w wieku do lat 15 nie można przenieść bez jej zgody do jednostki położonej w innej miejscowości.

§  8.

1. W przypadkach uzasadnionych potrzebami służby pracownik mianowany może być skierowany do pracy w innej jednostce kolejowej w tej samej lub innej miejscowości na okres nie przekraczający 6 miesięcy w ciągu roku kalendarzowego. Przepis § 7 ust. 2-5 stosuje się odpowiednio.

2. Właściwy organ może w razie koniecznej potrzeby uzależnić od swego zezwolenia opuszczanie przez niektórych pracowników miejsca ich zamieszkania poza godzinami pracy lub zobowiązać ich do zawiadamiania zwierzchnika służbowego o każdorazowej zmianie miejsca pobytu.

3. (skreślony).

§ 9. Stosunek pracy z pracownikiem mianowanym ulega rozwiązaniu w razie:

1) utraty obywatelstwa polskiego,

2) wymierzenia kary dyscyplinarnej zwolnienia z pracy.

§  10.

1. Stosunek pracy z pracownikiem mianowanym ulega rozwiązaniu na jego wniosek z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia lub może być rozwiązany na mocy porozumienia stron.

2. Stosunek pracy z pracownikiem mianowanym ulega rozwiązaniu z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia w razie trwałej niezdolności do pracy stwierdzonej orzeczeniem komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.

§  11.

1. Stosunek pracy z pracownikiem mianowanym może ulec rozwiązaniu:

1) z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia w razie:

a) osiągnięcia wieku emerytalnego,

b) nieuzasadnionej odmowy poddania się badaniom lekarskim mającym na celu stwierdzenie zdolności do pracy,

c) skazania na karę pozbawienia lub ograniczenia wolności, jeżeli stosunek pracy nie został już rozwiązany wskutek usprawiedliwionej nieobecności w pracy trwającej dłużej niż 1 miesiąc z przyczyn innych niż choroba,

d) likwidacji jednostki organizacyjnej PKP lub zmian organizacyjnych połączonych ze zmniejszeniem stanu zatrudnienia, jeżeli pracownik odmówi wyznaczenia na inne stanowisko lub przeniesienia do innej jednostki organizacyjnej,

2) bez wypowiedzenia w razie:

a) nieobecności w pracy z powodu choroby, jeżeli nieobecność ta łącznie z urlopem zdrowotnym trwała dłużej niż rok,

b) usprawiedliwionej nieobecności w pracy trwającej dłużej niż 1 miesiąc, z przyczyn innych niż choroba,

c) zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

2. Rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia nie może nastąpić w razie nieobecności pracownika z powodu opieki nad dzieckiem lub odosobnienia ze względu na chorobę zakaźną w okresie pobierania z tego tytułu zasiłku.

3. Z pracownikiem mianowanym, który w stanie po użyciu alkoholu pełnił czynności służbowe, może być rozwiązany stosunek pracy bez wypowiedzenia i przeprowadzenia postępowania dyscyplinarnego.

§ 12. Przy obliczaniu okresu niezdolności do pracy wskutek choroby, o której mowa w § 11 ust. 1 pkt 2 lit. a), stosuje się zasady przewidziane w przepisach o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

§  13.

1. Stosunek pracy z pracownikiem mianowanym wygasa w przypadkach, w których Kodeks pracy przewiduje wygaśnięcie umowy o pracę. Przepisy Kodeksu pracy o wygaśnięciu umowy o pracę stosuje się odpowiednio.

2. W razie tymczasowego aresztowania pracownika mianowanego, stosunek pracy wygasa po upływie 3 miesięcy nieobecności pracownika w pracy z powodu tymczasowego aresztowania, chyba że właściwy organ rozwiązał wcześniej stosunek pracy w wykonaniu prawomocnego orzeczenia komisji dyscyplinarnej.

Rozdział  3

Obowiązki pracowników kolejowych

§  14.

1. Pracownik jest obowiązany pracować sumiennie i z należytą starannością oraz wykazywać dbałość o prawidłowe wykonywanie zadań transportu kolejowego.

2. Pracownik obowiązany jest w szczególności:

1) sprawnie wykonywać obowiązki wynikające z powierzonych mu czynności, ściśle przestrzegać przepisów służbowych oraz dokładnie i terminowo wypełniać polecenia służbowe zwierzchników,

2) przestrzegać ustalonego czasu pracy i wykorzystywać go w sposób najbardziej efektywny,

3) dążyć do uzyskiwania w pracy jak najlepszych wyników i przejawiać w tym celu odpowiednią inicjatywę,

4) zapobiegać wszystkiemu, co zagraża bezpieczeństwu ruchu kolejowego, bezpieczeństwu ludzi lub mienia powierzonego kolei do przewozu,

5) strzec i chronić mienie kolei oraz używać go zgodnie z przeznaczeniem,

6) przestrzegać tajemnicy państwowej i służbowej,

7) strzec dobrego imienia kolejarza polskiego,

8) przestrzegać zasad współżycia społecznego i koleżeńskiej współpracy.

§ 15. Pracownik obowiązany jest na polecenie zwierzchnika w przypadkach uzasadnionych potrzebami służbowymi pełnić doraźnie również takie czynności służbowe, które nie są związane z zajmowanym przez niego stanowiskiem, lecz odpowiadają posiadanym przez niego kwalifikacjom.

§ 16. Pracownik drużyny lokomotywowej i konduktorskiej w przedsiębiorstwie "Polskie Koleje Państwowe" obowiązany jest zgłosić się do służby w celu jej pełnienia na każde wezwanie zwierzchnika, uzasadnione istotnymi potrzebami służbowymi, o ile przed tym miał zapewniony odpoczynek.

§ 17. Zwierzchnik służbowy obowiązany jest wypełniać sumiennie swoje obowiązki wobec podległych mu pracowników oraz dawać podwładnym przykład wzorowego spełniania obowiązków pracowniczych.

§ 18. Szczegółowe obowiązki pracowników określi regulamin wydany przez Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej.

Rozdział  4

Uprawnienia pracowników kolejowych

§ 19. Pracownicy kolejowi mają prawo do dodatku za staż pracy, nagród jubileuszowych i odpraw emerytalnych na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

§ 19a. (skreślony).

§ 20. Pracownikom przysługuje prawo do umundurowania służbowego przydzielanego bezpłatnie. Zasady i warunki przydzielania umundurowania, wzory umundurowania i oznak oraz zasady wypłaty równoważnika pieniężnego określi Minister Transportu i Gospodarki Morskiej w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki Socjalnej.

§ 21. (utracił moc).

§ 22. (skreślony).

§ 23. Pracownicy i członkowie ich rodzin mają prawo do korzystania z bezpłatnych świadczeń kolejowej służby zdrowia.

§ 24. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej określi:

1) (skreślony),

2) (skreślony),

3) zakres i warunki korzystania przez pracowników i członków ich rodzin z bezpłatnych świadczeń kolejowej służby zdrowia.

§  25.

1. Kierownik zakładu pracy może udzielić pracownikowi mianowanemu urlopu zdrowotnego na leczenie sanatoryjne. Urlopu można udzielić tylko na podstawie skierowania na leczenie sanatoryjne i na okres ustalony w tym skierowaniu, nie przekraczający jednak 1 miesiąca.

2. Za czas urlopu zdrowotnego pracownikowi przysługuje wynagrodzenie obliczone jak za urlop wypoczynkowy.

§  26.

1. Pracownikowi mianowanemu w razie niezdolności do pracy z powodu choroby przysługuje zasiłek chorobowy na zasadach i w wysokości przewidzianych w przepisach o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przez okres nie przekraczający roku, z uwzględnieniem ust. 2.

2. Zasiłek chorobowy wynosi 100% wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku, niezależnie od okresu zatrudnienia pracownika.

3. Zasiłek chorobowy za każde pierwsze 3 dni niezdolności do pracy z powodu choroby wynosi 50% wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku.

4. Przepisu ust. 3 nie stosuje się w wypadkach, o których mowa w art. 11 ust. 3 i 4 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1974 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 143, z 1985 r. Nr 4, poz. 15, z 1986 r. Nr 42, poz. 202, z 1989 r. Nr 4, poz. 21 i Nr 35, poz. 192 oraz z 1991 r. Nr 104, poz. 450, Nr 106, poz. 457 i Nr 110, poz. 474).

§ 26a. (skreślony).

Rozdział  5

Nagrody i wyróżnienia

§  27.

1. Poza nagrodami i wyróżnieniami określonymi w art. 106 pkt 1-4 Kodeksu pracy mogą być stosowane następujące wyróżnienia:

1) awansowanie poza obowiązującymi terminami,

2) wyróżnienie odznaką "Przodujący Kolejarz",

3) (utracił moc).

2. Zasady wyróżniania odznaką "Przodujący Kolejarz" określają odrębne przepisy.

Rozdział  6

Odpowiedzialność służbowa pracowników mianowanych

§ 28. Pracownicy mianowani ponoszą odpowiedzialność dyscyplinarną i porządkową za naruszenie obowiązków pracowniczych.

§ 29. Odpowiedzialność dyscyplinarną ponosi pracownik za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, a w szczególności:

1) wynikające ze złego zamiaru, chęci zysku lub innych niskich pobudek albo

2) zagrażające bezpieczeństwu ruchu kolejowego, bezpieczeństwu życia lub zdrowia ludzkiego albo które w skutkach swych może narazić na znaczną szkodę mienie powierzone kolei do przewozu.

§ 30. Za naruszenie obowiązku pracowniczego nie posiadającego znamion przewinienia określonego w § 29 pracownik ponosi odpowiedzialność porządkową.

§  31.

1. Karami porządkowymi są:

1) upomnienie,

2) nagana,

3) (skreślony).

2. Karami dyscyplinarnymi są:

1) potrącenie części wynagrodzenia zasadniczego do wysokości 10% na okres do jednego roku,

2) obniżenie stanowiska na bezpośrednio niższe z równoczesnym obniżeniem stawki wynagrodzenia zasadniczego o 15%,

3) zwolnienie dyscyplinarne z pracy.

§ 32. Przy pociąganiu pracowników do odpowiedzialności porządkowej stosuje się zasady i tryb postępowania określone w art. 109-113 Kodeksu pracy.

§  33.

1. Kary dyscyplinarne w pierwszej instancji wymierzają:

1) komisje dyscyplinarne przy naczelnych dyrektorach okręgów kolei państwowych,

2) (skreślony),

3) Komisja Dyscyplinarna przy Dyrektorze Generalnym PKP.

2. Od orzeczeń komisji dyscyplinarnych, określonych w ust. 1, pracownik może wnieść w ciągu 14 dni odwołanie do Wyższej Komisji Dyscyplinarnej przy Dyrektorze Generalnym PKP.

3. Przed upływem terminu do wniesienia odwołania orzeczenie o karze dyscyplinarnej nie ulega wykonaniu, a wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie kary.

§  34.

1. Komisja dyscyplinarna orzekając karę może warunkowo zawiesić jej wykonanie na okres do 2 lat. Nie dotyczy to kary zwolnienia dyscyplinarnego z pracy.

2. Warunkowe zawieszenie wykonania kary dyscyplinarnej może być zastosowane, jeżeli okoliczności towarzyszące naruszeniu obowiązków pracowniczych albo inne okoliczności pozwalają przypuszczać, że pracownik nie popełni nowego przewinienia.

3. Warunkowego zawieszenia wykonania kary dyscyplinarnej nie stosuje się, jeżeli pracownik:

1) był już karany dyscyplinarnie za przewinienie tego samego rodzaju,

2) dopuścił się przewinienia, w wyniku którego naraził na niebezpieczeństwo życie lub zdrowie ludzkie albo spowodował zagrożenie mienia zakładu pracy w znacznych rozmiarach.

4. Jeżeli w okresie zawieszenia wykonania kary dyscyplinarnej pracownik ponownie dopuścił się przewinienia z takich samych pobudek lub tego samego rodzaju, komisja dyscyplinarna zarządza wykonanie zawieszonej kary.

§ 35. Można zaniechać ukarania pracownika w drodze dyscyplinarnej, jeżeli popełnione przez niego przewinienie stanowi jednocześnie przestępstwo lub wykroczenie, za które został on ukarany przez sąd lub kolegium do spraw wykroczeń.

§ 36. Postępowanie dyscyplinarne nie może być wszczęte po upływie sześciu miesięcy od dnia powzięcia wiadomości o popełnieniu przewinienia i po upływie trzech lat od popełnienia przewinienia. Jeżeli jednak przewinienie zawiera znamiona przestępstwa, okres ten nie może być krótszy od przewidzianego w przepisach prawa karnego okresu przedawnienia karalności takiego przestępstwa.

§  37.

1. Kary dyscyplinarne, z wyjątkiem zwolnienia dyscyplinarnego, ulegają zatarciu po upływie 2 lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia komisji dyscyplinarnej.

2. Właściwy organ, biorąc pod uwagę osiągnięcia w pracy i nienaganne zachowanie się pracownika po ukaraniu, może z własnej inicjatywy lub na wniosek rady zakładowej dokonać zatarcia kary po upływie roku od dnia uprawomocnienia się orzeczenia komisji dyscyplinarnej.

3. (skreślony).

§ 38. Szczegółowe zasady pociągania pracowników do odpowiedzialności służbowej, organizację komisji dyscyplinarnych, ich skład i sposób powoływania oraz tryb postępowania dyscyplinarnego określi Minister Transportu i Gospodarki Morskiej.

§ 39. (skreślony).

Rozdział  7.

Czas pracy

§  40.

1. W jednostkach organizacyjnych PKP na stanowiskach, na których praca wykonywana jest w ruchu ciągłym lub co najmniej przez 12 godzin na dobę we wszystkie dni tygodnia, może być stosowany system pracy okresowej (turnusowej).

2. Czas pracy pracowników zatrudnionych w systemie pracy okresowej (turnusowej) może być przedłużony do 12 godzin na dobę.

3. Jako okres rozliczeniowy pracy pracowników zatrudnionych w systemie pracy okresowej (turnusowej) przyjmuje się miesiąc kalendarzowy. Okres ten, w uzasadnionych przypadkach, można przedłużyć do jednego kwartału.

§  41.

1. Podstawą rozliczenia czasu pracy pracowników zatrudnionych w systemie pracy okresowej (turnusowej) jest miesięczna norma czasu pracy oraz harmonogram pracy ustalający rozkład zmian roboczych (turnusów) i czasu wolnego w miesiącu, z zastrzeżeniem § 40 ust. 3.

2. Miesięczną normę czasu pracy dla pracowników zatrudnionych w systemie pracy okresowej (turnusowej) ustala się na zasadach określonych w odrębnych przepisach, z zastrzeżeniem ust. 3.

3. Czas pracy pracowników drużyn trakcyjnych, w przyjętym okresie rozliczeniowym, nie może przekraczać średnio 40 godzin tygodniowo i 170 godzin miesięcznie.

4. Praca wykonywana w granicach miesięcznej normy czasu pracy nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych, z zastrzeżeniem ust. 5.

5. Praca wykonywana ponad 12 godzin zmiany roboczej stanowi pracę w godzinach nadliczbowych i jest dopuszczalna tylko w przypadkach ustalonych w Kodeksie pracy.

§  42.

1. Po każdym okresie pracy w systemie pracy okresowej (turnusowej), trwającym co najmniej 8 godzin bez przerwy, powinien nastąpić okres odpoczynku. Odpoczynek ten powinien trwać:

1) w miejscu zamieszkania pracownika - co najmniej tyle godzin, ile trwa poprzedzająca nieprzerwana praca, nie mniej niż 10 godzin,

2) poza miejscem zamieszkania - tyle, ile wynosiła połowa czasu trwania poprzedzającej nieprzerwanej pracy w godzinach dziennych i pełny czas trwania pracy w godzinach nocnych,

w obu przypadkach nie dłużej jednak niż 7 godzin.

2. Pracownik zatrudniony w systemie pracy okresowej (turnusowej) ma prawo korzystać co najmniej raz w okresie tygodniowym z 24-godzinnego czasu wolnego od pracy, który powinien raz na trzy tygodnie przypadać w niedzielę.

§ 43. (skreślony).

§ 44. (skreślony).

§ 45. W stosunku do pracowników jednostek organizacyjnych PKP, w których stosowana była 40-godzinna tygodniowa norma czasu pracy, utrzymuje się ten wymiar czasu pracy.

Rozdział  8

Rozpatrywanie sporów o roszczenia ze stosunku pracy

§ 46. Odwołania pracowników mianowanych w sprawach rozwiązywania stosunku pracy, wyznaczenia na inne stanowisko lub przeniesienia do innej jednostki organizacyjnej rozpatruje kierownik jednostki nadrzędnej nad jednostką organizacyjną, zatrudniającą pracownika, w trybie przepisów o postępowaniu administracyjnym.

Rozdział  9

Przepisy przejściowe i końcowe

§ 47. Pracownicy mianowani na podstawie dotychczasowych przepisów stają się pracownikami mianowanymi w rozumieniu rozporządzenia.

§ 48. (skreślony).

§ 49. (skreślony).

§ 50. (skreślony).

§ 51. W sprawach o wyrównanie szkód wyrządzonych przez pracowników mianowanych przed dniem 1 stycznia 1975 r. stosuje się odpowiednio przepis art. XVIII Przepisów wprowadzających Kodeks pracy (Dz. U. z 1974 r. Nr 24, poz. 142 i z 1990 r. Nr 34, poz. 198).

§ 52. Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w rozporządzeniu pozostają w mocy przepisy dotychczasowe, jeżeli nie są sprzeczne z przepisami rozporządzenia.

§ 53. Tracą moc:

1) rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 listopada 1945 r. o służbie w przedsiębiorstwie "Polskie Koleje Państwowe" (Dz. U. Nr 52, poz. 299 z późniejszymi zmianami),

2) rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 listopada 1945 r. o uposażeniu pracowników przedsiębiorstwa "Polskie Koleje Państwowe" (Dz. U. Nr 55, poz. 309 z późniejszymi zmianami),

3) rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 kwietnia 1957 r. w sprawie niektórych zmian w zakresie stosunku służbowego pracowników przedsiębiorstwa "Polskie Koleje Państwowe" (Dz. U. Nr 23, poz. 109).

§ 54. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1975 r.

• Identyfikator: Dz.U.1993.98.449 t.j.
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Prawa i obowiązki pracowników kolejowych.
• Data aktu: 27/12/1974
• Data ogłoszenia: 20/10/1993
• Data wejścia w życie: 01/01/1976, 01/01/1975