Normy równoważne czasu pracy w uspołecznionych jednostkach handlowych i usługowych.

ROZPORZĄDZENIE
RADY MINISTRÓW
z dnia 21 grudnia 1974 r.
w sprawie norm równoważnych czasu pracy w uspołecznionych jednostkach handlowych i usługowych.

Na podstawie art. 141 § 4 Kodeksu pracy (Dz. U. z 1974 r. Nr 24, poz. 141) zarządza się, co następuje:
§  1.
Rozporządzenie ustala zakres, warunki i zasady stosowania przedłużonego czasu pracy oraz jego równoważenia (normy równoważne czasu pracy) w następujących uspołecznionych jednostkach handlowych i usługowych:
1)
w placówkach handlu detalicznego,
2)
w zakładach gastronomicznych, hotelarskich i domach wczasowych,
3)
w zakładach świadczących usługi dla ludności,
4)
w magazynach skupu i hurtu owoców miękkich przy pracach uzależnionych od pory roku lub warunków atmosferycznych.
§  2.
Dyrektorzy przedsiębiorstw (zarządy spółdzielni i organizacji społecznych) w uzgodnieniu z radą zakładową mogą wprowadzić w podległych jednostkach i przy pracach wymienionych w § 3 ust. 1 i § 9 ust. 1 normy równoważne czasu pracy stosując odpowiednio zasady określone w rozporządzeniu.
§  3.
1.
W następujących jednostkach:
1)
w placówkach handlu detalicznego prowadzących sprzedaż artykułów spożywczych, pamiątkarskich oraz kwiatów,
2)
w stacjach benzynowych,
3)
w zakładach gastronomicznych, hotelarskich, domach wczasowych i jednostkach obsługi ruchu turystycznego,
4)
w zakładach fotograficznych, fryzjerskich, kosmetycznych, wypożyczalniach sprzętu, stacjach obsługi samochodów i parkingach,
5)
w magazynach skupu i hurtu owoców miękkich przy pracach uzależnionych od pory roku lub warunków atmosferycznych
-
może być stosowany taki rozkład czasu pracy, w którym przedłużony czas pracy w pewne dni będzie wyrównany skróconym czasem pracy w inne dni lub dniami wolnymi od pracy.
2.
Przedłużony czas pracy, o którym mowa w ust. 1, nie może przekroczyć:
1)
w placówkach handlu detalicznego prowadzących sprzedaż artykułów spożywczych, pamiątkarskich oraz kwiatów, w jednostkach obsługi ruchu turystycznego, stacjach benzynowych, zakładach fotograficznych, fryzjerskich, kosmetycznych, wypożyczalniach sprzętu, stacjach obsługi samochodów oraz na parkingach - 10 godzin na dobę i przeciętnie 46 godzin na tydzień w okresie 4 tygodni,
2)
w zakładach gastronomicznych i hotelarskich, domach wczasowych oraz w magazynach skupu i hurtu owoców miękkich przy pracach uzależnionych od pory roku lub warunków atmosferycznych - 12 godzin na dobę i przeciętnie 46 godzin na tydzień w okresie 4 tygodni.
3.
Norma czasu pracy ustalona na okres, o którym mowa w ust. 2, ulega zmniejszeniu w razie usprawiedliwionej nieobecości pracownika o taką liczbę godzin, jaka wynika z pomnożenia 8 godzin (w sobotę bądź inny wyznaczony dzień - 6 godzin) przez liczbę pełnych dni usprawiedliwionej nieobecności w pracy.
§  4.
1.
Zainteresowani ministrowie (kierownicy urzędów centralnych), po porozumieniu z właściwymi branżowo zarządami głównymi związków zawodowych, mogą w szczególnie uzasadnionych wypadkach wprowadzić w zakładach gastronomicznych i hotelarskich, domach wczasowych oraz w magazynach skupu i hurtu owoców miękkich przy pracach uzależnionych od pory roku lub warunków atmosferycznych - większy wymiar czasu pracy na dobę niż określony w § 3 ust. 2 pkt 2.
2.
Wynagrodzenie pracowników za pracę w godzinach nadliczbowych określa się według zasad ustalonych w § 7.
§  5.
1.
Rozkład czasu pracy, o którym mowa w § 3 ust. 1 i 2, powinien być stosowany na podstawie ustalonych z odpowiednim wyprzedzeniem harmonogramów pracy określających dla poszczególnych pracowników dni i godziny pracy oraz dni wolne od pracy.
2.
Pracownikom zatrudnionym w niedzielę należy zapewnić inny wolny od pracy dzień w tygodniu następującym lub poprzedzających przepracowaną niedzielę. Co najmniej raz na 3 tygodnie niedziela powinna być wolna od pracy.
§  6.
1.
Czas pracy ustalony w granicach norm określonych w § 3 i 4 jest normalnym czasem pracy.
2.
Praca powyżej norm określonych w § 3 ust. 2 i § 4 jest pracą w godzinach nadliczbowych.
§  7.
Za pracę w godzinach nadliczbowych przysługuje pracownikowi dodatek obliczony według następujących zasad:
1)
za pierwsze dwie godziny nadliczbowe przekraczające dobowe normy czasu pracy (§ 3 ust. 2 i § 4 ust. 1) - przysługuje dodatek w wysokości 50% wynagrodzenia, a za dalsze godziny nadliczbowe oraz za godziny nadliczbowe przypadające w nocy lub w niedzielę i święto _ w wysokości 100% wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania,
2)
za godziny nadliczbowe przekraczające liczbę 46 godzin przeciętnie na tydzień w okresie 4 tygodni, a przepracowanie w granicach dobowych norm czasu pracy (§ 3 ust. 2 i § 4) - przysługuje dodatek w wysokości 50% wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania,
3)
łączna liczba godzin nadliczbowych (pkt 1 i 2) opłaconych z 50% dodatkiem nie może przekroczyć liczby godzin wynikającej z pomnożenia liczby przepracowanych dni przez dwa, przy czym otrzymany iloczyn nie może być większy niż liczba kalendarzowych dni roboczych w danym okresie 4 tygodni pomnożona przez dwa; za godziny przekraczające ten iloczyn przysługuje dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania.
4)
pracownikowi, który za przepracowane niedziele i święta nie otrzymał dni wolnych od pracy w tygodniu poprzedzającym lub następującym po przepracowanej niedzieli lub święcie - przysługuje za każdą godzinę pracy dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania.
§  8.
Zainteresowani ministrowie (kierownicy urzędów centralnych), po porozumieniu z właściwymi branżowo zarządami głównymi związków zawodowych, mogą rozciągnąć przepisy § 3, 5, 6 i 7 na pracowników zatrudnionych w innych placówkach handlu detalicznego i zakładach świadczących usługi dla ludności niż wymienione w § 3 ust. 1 pkt 1 i 4.
§  9.
1.
W placówkach handlu detalicznego, w stacjach benzynowych, zakładach gastronomicznych i hotelarskich, domach wczasowych, w jednostkach obsługi ruchu turystycznego oraz zakładach świadczących usługi dla ludności położonych w miejscowościach turystyczno-wypoczynkowych, na szlakach turystycznych i w uzdrowiskach może być w okresie sezonu stosowany taki rozkład czasu pracy, w którym przedłużony czas pracy w pewne dni będzie wyrównywany skróconym czasem pracy w inne dni lub dniami wolnymi od pracy, z tym że nie może on przekroczyć 12 godzin na dobę i przeciętnie 46 godzin na tydzień w okresie rozliczeniowym.
2.
Przez okres rozliczeniowy, o którym mowa w ust. 1, rozumie się okres sezonu, jeżeli nie przekracza on 4 miesięcy.
3.
Jeżeli okres sezonu przekracza 4 miesiące, okresem rozliczeniowym jest okres każdych 13 tygodni oraz pozostała reszta tygodni i dni tego sezonu.
§  10.
1.
Czas pracy, o którym mowa w § 9 ust. 1, jest normalnym czasem pracy.
2.
Praca powyżej norm czasu pracy, o których mowa w § 9 ust. 1, jest normalnym czasem pracy.
3.
Rozliczenie z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych i wypłata należnego z tego tytułu wynagrodzenia powinny następować niezwłocznie po zakończeniu okresu rozliczeniowego albo po rozwiązaniu umowy o pracę, jeżeli ulega ona rozwiązaniu przed upływem okresu rozliczeniowego.
4.
Norma czasu pracy ustalona na okres rozliczeniowy (§ 9) ulega zmniejszeniu w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika o taką liczbę godzin, jaka wynika z pomnożenia 8 godzin (w sobotę bądź inny wyznaczony dzień - 6 godzin) przez liczbę pełnych dni usprawiedliwionej nieobecności w pracy.
5.
Za pierwsze dwie godziny przekraczające dobową normę czasu pracy (§ 9 ust. 1) przysługuje dodatek w wysokości 50% wynagrodzenia, a za dalsze godziny nadliczbowe oraz za godziny nadliczbowe przypadające w nocy lub w niedzielę i święto - w wysokości 100% wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania.
6.
Za godziny nadliczbowe przekraczające normę czasu pracy w okresie rozliczeniowym, a przepracowne w granicach dobowej normy czasu pracy (§ 9 ust. 1) przysługuje dodatek w wysokości 50% wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania.
7.
Łączna liczba godzin nadliczbowych (ust. 5 i 6) opłaconych z 50% dodatkiem nie może przekroczyć liczby godzin wynikającej z pomnożenia liczby przepracowanych dni przez dwa, przy czym otrzymany iloczyn nie może być większy niż liczba dni roboczych w okresie rozliczeniowym pomnożona przez dwa. Za godziny przekraczające ten iloczyn przysługuje dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania.
8.
Pracownikowi, który za przepracowane niedziele i święta nie otrzymał w ciągu 4 tygodni dni wolnych od pracy, przysługuje za każdą godzinę pracy w niedzielę lub święto dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania.
9.
Pracownikowi należy zapewnić co najmniej raz na 3 tygodnie jedną niedzielę wolną od pracy.
§  11.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1975 r.

Zmiany w prawie

Senatorowie nie zgodzili się na podniesienie kar grzywny dla pracodawców

Senat nie zgodził się w czwartek na zniesienie obowiązku zawierania umów o pracę z cudzoziemcami będącymi pracownikami tymczasowymi przez agencje pracy tymczasowej, ale umożliwił agencjom zawieranie umów cywilnoprawnych. Senatorowie zdecydowali natomiast o skreśleniu przepisu podnoszącego kary grzywny dla pracodawców przewidziane w kodeksie pracy. W głosowaniu przepadła też poprawka Lewicy podnosząca z 2 tys. zł do 10 tys. zł kary grzywny, jakie w postępowaniu mandatowym może nałożyć Państwowa Inspekcja Pracy.

Grażyna J. Leśniak 13.03.2025
Wyższe kary dla pracodawców zostaną – rząd przeciwny ich usuwaniu z ustawy o cudzoziemcach

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie zgodziło się na usunięcie z ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców przepisu podnoszącego w kodeksie pracy kary dla pracodawców. Senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej zaakceptowała we wtorek jedynie poprawki Biura Legislacyjnego Senatu do tej ustawy. Nie można jednak wykluczyć, że na posiedzeniu Senatu inni senatorowie przejmą poprawki zgłaszane przez stronę pracodawców.

Grażyna J. Leśniak 11.03.2025
Rząd zostawił przedsiębiorców na lodzie

Podczas ostatniego posiedzenia Sejmu, ku zaskoczeniu zarówno przedsiębiorców, jak i części posłów koalicji rządzącej, Lewica w ostatniej chwili „dorzuciła” do ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom poprawki zaostrzające kary za naruszanie przepisów prawa pracy - m.in. umożliwiające orzeczenie kary ograniczenia wolności. Jednocześnie zignorowano postulaty organizacji pracodawców, mimo wcześniejszych zapewnień rządu o ich poparciu.

Grażyna J. Leśniak 27.02.2025
Wyższe kary dla pracodawców - sejmowa wrzutka na ostatniej prostej

Już nie 30 tys. zł, a 50 tys. zł ma grozić maksymalnie pracodawcy, który zawrze umowę cywilnoprawną, choć powinien - umowę o pracę. Podobnie temu, który nie wypłaca w terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi jego rodziny. A jeśli nie wypłaca przez okres co najmniej 3 miesięcy, to kara ma wynieść nawet 60 tys. złotych - zdecydował Sejm, przyjmując poprawkę Lewicy, zmieniającą Kodeks pracy w... ustawie dotyczącej cudzoziemców.

Grażyna J. Leśniak 25.02.2025
Jaka wysokość diety dla członków komisji wyborczych w wyborach Prezydenta

500 zł zarobi członek obwodowej komisji wyborczej w wyborach Prezydenta RP, 600 zł - zastępca przewodniczącego, a 700 zł przewodniczący komisji wyborczej – wynika z uchwały Państwowej Komisji Wyborczej. Jeżeli odbędzie się ponownie głosowanie, zryczałtowana dieta wyniesie 75 proc. wysokości diety w pierwszej turze. Termin zgłaszania kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych mija 18 kwietnia

Robert Horbaczewski 20.01.2025
Zmiany w podatkach 2025 - przybędzie obowiązków sprawozdawczych

1 stycznia 2025 r. weszły w życie liczne zmiany podatkowe, m.in. nowe definicje budynku i budowli w podatku od nieruchomości, JPK CIT, globalny podatek wyrównawczy, PIT kasowy, zwolnienie z VAT dla małych firm w innych krajach UE. Dla przedsiębiorców oznacza to często nowe obowiązki sprawozdawcze i zmiany w systemach finansowo-księgowych. Firmy muszą też co do zasady przeprowadzić weryfikację nieruchomości pod kątem nowych przepisów.

Monika Pogroszewska 02.01.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1974.51.324

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Normy równoważne czasu pracy w uspołecznionych jednostkach handlowych i usługowych.
Data aktu: 21/12/1974
Data ogłoszenia: 31/12/1974
Data wejścia w życie: 01/01/1975