Ruch pojazdów mechanicznych na drogach publicznych.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRÓW KOMUNIKACJI, SPRAW WEWNĘTRZNYCH I SPRAW WOJSKOWYCH

z dnia 27 października 1937 r.

wydane w porozumieniu z Ministrem Opieki Społecznej o ruchu pojazdów mechanicznych na drogach publicznych.

Na podstawie art. 5, 6 i 26 ustawy z dnia 7 października 1921 r. o przepisach porządkowych na drogach publicznych (Dz. U. R. P. Nr 89, poz. 656) w brzmieniu ustalonym przez rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 lutego 1928 r. (Dz. U. R. P. Nr 18, poz. 151) oraz na podstawie art. 13 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 8 listopada 1927 r. o obowiązku odstępowania zwierząt pociągowych, wozów, pojazdów mechanicznych i rowerów dla celów obrony Państwa (Dz. U. R. P. Nr 98, poz. 859), art. 2 ustawy z dnia 23 marca 1929 r. w sprawie ratyfikacji konwencji międzynarodowej, dotyczącej ruchu samochodowego, podpisanej w Paryżu dnia 24 kwietnia 1926 r. (Dz. U. R. P. Nr 25, poz. 257), i art. 6 lit. b) rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolite,) z dnia 21 maja 1932 r. w sprawie zniesienia urzędu Ministra Robót Publicznych (Dz. U. R. P. Nr 51, poz. 479) zarządza się co następuje:

DZIAŁ  I.

Przepisy wstępne.

§  1.

(1) Pojazdem mechanicznym w rozumieniu rozporządzenia niniejszego jest pojazd, poruszany przez umieszczony na nim silnik i nie biegnący po szynach.

(2) Pojazd nie biegnący po szynach, a zasilany prądem elektrycznym z sieci (troleybus), uważa się za pojazd mechaniczny.

(3) Pojazd mechaniczny, przeznaczony do przewozu siedmiu lub więcej podróżnych, uważa się za autobus.

(4) Pojazd mechaniczny z dwiema co najmniej przyczepkami uważa się za pociąg drogowy.

(5) 1 Nie uważa się za pojazdy mechaniczne w rozumieniu niniejszego rozporządzenia rowerów i wózków z silnikami pomocniczymi o pojemności skokowej do 50 cm³ oraz motocykli z silnikami o tejże pojemności.

(6) Za ciężar ogólny pojazdu mechanicznego, w rozumieniu rozporządzenia niniejszego, uważa się ciężar własny pojazdu mechanicznego wraz z największym dopuszczalnym obciążeniem.

(7) 2 Czynności, do których wykonania powołane są według rozporządzenia niniejszego wojewódzkie lub powiatowe władze administracji ogólnej, mogą być poruczone na obszarze m. st. Warszawy i m. Łodzi zarządom miejskim tych miast.

DZIAŁ  II.

Ewidencja pojazdów mechanicznych.

§  2.

(1) Każdy pojazd mechaniczny, zbudowany w kraju lub sprowadzony z zagranicy, powinien być zgłoszony powiatowej władzy administracji ogólnej.

(2) Zgłoszenia dokonywa na piśmie posiadacz pojazdu mechanicznego.

(3) Zgłaszającemu wydaje władza potwierdzenie zgłoszenia.

(4) Posiadacz pojazdu, przy każdym odstąpieniu pojazdu innej osobie, obowiązany jest przekazać jej jednocześnie potwierdzenie zgłoszenia oraz zgłosić o tym powiatowej władzy administracji ogólnej ze wskazaniem imienia, nazwiska i adresu nowego posiadacza.

(5) Nowy posiadacz obowiązany jest przyjąć potwierdzenie zgłoszenia oraz zgłosić posiadanie pojazdu powiatowej władzy administracji ogólnej, z podaniem stałego miejsca postoju pojazdu.

§  3.

(1) Posiadacz pojazdu mechanicznego obowiązany jest zgłosić powiatowej władzy administracji ogólnej zmiany danych uwidocznionych w potwierdzeniu zgłoszenia oraz o zniszczeniu pojazdu lub rozebraniu go na części.

(2) W razie przeniesienia stałego postoju pojazdu do miejscowości, położonej na obszarze innego powiatu, posiadacz pojazdu powinien przedstawić potwierdzenie zgłoszenia powiatowej władzy administracji ogólnej, właściwej dla nowego miejsca postoju pojazdu, celem otrzymania nowego potwierdzenia zgłoszenia.

(3) Wtórnik potwierdzenia zgłoszenia wydaje powiatowa władza administracji ogólnej w razie zagubienia, kradzieży lub zniszczenia oryginału potwierdzenia; w przypadkach kradzieży lub zagubienia oryginału potwierdzenia posiadacz powinien złożyć władzy dowód jednorazowego ogłoszenia o tym w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

§ 4. W razie zarządzenia poboru, próbnego poboru lub wojskowego przeglądu pojazdów mechanicznych posiadacz pojazdu mechanicznego lub osoba, która doprowadza pojazd do wyznaczonego miejsca, powinny posiadać przy sobie potwierdzenie zgłoszenia.

§  5.

(1) Wszystkich zgłoszeń, o których mowa w dziale niniejszym, należy dokonywać u powiatowej władzy administracji ogólnej, właściwej ze względu na miejsce stałego postoju pojazdu, w terminie 14 dni, licząc od dnia powstania okoliczności, uzasadniających obowiązek zgłoszenia.

(2) Przepisy działu niniejszego nie dotyczą pojazdów mechanicznych:

a) zaopatrzonych w międzynarodowe świadectwa samochodowe a nie należących do obywateli polskich zamieszkałych w kraju oraz

b) dopuszczonych do ruchu i zaopatrzonych w dowody rejestracyjne lub czasowe pozwolenia na kursowanie i w tablice rejestracyjne.

DZIAŁ  III.

Warunki techniczne pojazdów mechanicznych.

Rozdział  1.

Warunki ogólne.

§  6.

(1) Do ruchu na drogach publicznych mogą być dopuszczone i używane tylko takie pojazdy mechaniczne, które są zbudowane i urządzone w ten sposób, aby nie zagrażały bezpieczeństwu publicznemu w ogóle, a bezpieczeństwu i porządkowi ruchu w szczególności, nie niszczyły drogi w sposób przekraczający zwykłe jej zużycie, nie zakłócały spokoju publicznego dotkliwym hałasem i nie wydzielały dymu lub swędu.

(2) Do ruchu na drogach publicznych nie mogą być dopuszczone pojazdy mechaniczne, których szerokość przekracza 2,50 m, a wysokość - 4 m.

§  7.

(1) Przy pojazdach mechanicznych dwuosiowych nacisk jednej osi (wraz z dopuszczalnym ładunkiem) nie może przekraczać 8 ton, a nacisk drugiej 6 ton, przy rozstawie osi nie mniejszym niż 3 m.

(2) Przy pojazdach mechanicznych wieloosiowych lub pojazdach mechanicznych z przyczepkami nacisk i rozstaw dowolnych dwóch sąsiednich osi powinien odpowiadać warunkom ust. (1). Nacisk zaś i rozstaw pozostałych osi powinien być unormowany tak, aby na każdy 1 m bieżący długości pojazdu, przenoszącej obciążenie na daną oś, przypadało nie więcej niż 1,5 tony obciążenia, jednak pod warunkiem, aby jedna oś wywierała nacisk nie większy niż 6 ton.

(3) Jeżeli rozstaw osi pojazdów mechanicznych dwu lub wieloosiowych lub pojazdów mechanicznych z przyczepkami jest mniejszy niż 3 m dla wszystkich osi, należy obliczać dopuszczalne obciążenie według norm ust. (2).

(4) Jako długość, przenoszącą obciążenie na daną oś, uważa się przy osiach pośrednich połowę sumy jej odległości od osi sąsiednich, przy osiach zaś skrajnych połowę odległości osi skrajnej od sąsiedniej plus odległość od początku lub końca pojazdu. Wymienioną wyżej długość, przenoszącą obciążenie na daną oś, oblicza się z zaokrągleniem w dół do połówek metrów lub całych metrów.

(5) Osie podwójne (bliźniacze) traktuje się pod względem wspólnego ich nacisku jako jedną oś, pod warunkiem równomiernego rozłożenia na nie ciężaru przez zastosowanie wahliwego zawieszenia. Rozstaw osi podwójnych (bliźniaczych) mierzy się od środka ich wspólnego zawieszenia.

(6) Powyższe normy nacisków i rozstawów osi mogą być przekraczane tylko za specjalnym pozwoleniem wojewódzkiej władzy administracji ogólnej, ustalającej w tym przypadku warunki używania pojazdu mechanicznego.

(7) Przepisów ust. (1) - (6) nie stosuje się do walców i innych maszyn drogowych oraz rolniczych.

§  8.

(1) Używanie metalowych obręczy kół dopuszczalne jest tylko przy pojazdach mechanicznych, które nie mogą rozwijać szybkości większej niż 10 km na godzinę. Nie dotyczy to specjalnych pojazdów wojskowych,

(2) Krawędzie metalowych obręczy pojazdów mechanicznych powinny być stępione, a stykająca się z jezdnią powierzchnia tych obręczy - zarówno jak zewnętrzna powierzchnia pędnych wstęg pojazdów gąsienicowych - nie może posiadać nierówności, niszczących nawierzchnię drogi.

(3) Pojazdy mechaniczne, przeznaczone do robót rolnych, a korzystające z dróg publicznych tylko okolicznościowo, mogą nie czynić zadość warunkom ust. (2), jednak w żadnym przypadku nie powinny powodować nadmiernego niszczenia nawierzchni drogi.

(4) Szerokość obręczy pojazdów mechanicznych powinna być taka, aby ciśnienie na l cm bieżący szerokości obręczy przy największym dopuszczalnym obciążeniu pojazdu nie przekraczało 80 kg przy obręczach metalowych lub 100 kg przy obręczach gumowych.

(5) Przy pojazdach, zaopatrzonych w pneumatyki, za szerokość obręczy uważa się szerokość protektora opony względnie szerokość śladu koła przy normalnym napompowaniu opony.

§  9.

(1) Każdy pojazd mechaniczny powinien być zaopatrzony w następujące przyrządy i urządzenia:

a) mocny mechanizm kierowniczy, dający możność łatwego i pewnego skręcania;

b) dwa niezależne od siebie skutecznie i szybko działające systemy hamulców albo w jeden taki system, wprowadzany w działanie przez dwa niezależne od siebie mechanizmy, z których jeden działa nawet wtedy, gdy drugi zawiedzie; co najmniej jeden z hamulców powinien działać skutecznie zarówno przy jeździe naprzód, jak i wstecz oraz powinien być tak urządzony, aby ciągłość hamowania nie wymagała stałego nacisku na mechanizm, wprowadzający hamulec w działanie; pojazdy których ciężar ogólny przekracza 3.500 kg oraz wszelkie autobusy powinny być zaopatrzone w dwa niezależne od siebie systemy hamulców, działające skutecznie przy jeździe naprzód, jak i wstecz;

c) urządzenie zapobiegające hałaśliwemu wydmuchowi gazów spalinowych (tłumik), bez otworu do wolnego wydmuchu;

d) urządzenie, uniemożliwiające wprawienie silnika w ruch przez osoby niepowołane;

e) urządzenie do cofania pojazdu w tył za pomocą silnika z siedzenia kierowcy, jeżeli ciężar własny pojazdu przekracza 350 kg; powyższe nie dotyczy motocykli;

f) co najmniej jeden przyrząd sygnałowy o donośnym, lecz nie przeraźliwym dźwięku;

g) dwie latarnie o bezbarwnym a nierażącym świetle, umieszczone na przodzie w jednym poziomie po obu stronach pojazdu; powyższe nie dotyczy motocykli bez wózka, które mogą być zaopatrzone w jedną taką latarnię, umieszczoną na przodzie pojazdu;

h) dwie najaśnice (reflektory) o bezbarwnym lub żółtym świetle, mogące oświetlać drogę na odległości co najmniej 100 metrów przed pojazdem; każda najaśnica powinna być tak urządzona, aby można było bez przerwy w oświetleniu drogi opuszczać snop światła, aby światło nie raziło jadących z przeciwnej strony, a jednakże oświetlało dostatecznie drogę przed pojazdem; motocykle mogą mieć jedną taką najaśnicę;

i) jedną latarkę z czerwonym lub pomarańczowym światłem, umieszczona w tyle pojazdu z lewej strony, widoczną w normalnych warunkach z odległości co najmniej 100 m oraz w urządzenie, oświetlające tylną tablicę rejestracyjną, lub tablicę ze znakiem próbnym w sposób, umożliwiający odczytanie znaku w normalnych warunkach obserwacji z odległości co najmniej 25 m; światła te powinny być zapalane i gaszone wspólnym wyłącznikiem ze światłami na przodzie pojazdu; motocykle, nie posiadające elektrycznej instalacji oświetleniowej powinny być zaopatrzone z tyłu w czerwone szkiełko odblaskowe o średnicy co najmniej 3 cm;

j) latarkę umieszczoną z tyłu pojazdu, rzucającą czerwone lub pomarańczowe światło w czasie działania hamulców (znak "stop") ; latarka ta może stanowić jedną całość z urządzeniem wymienionym pod lit. i) ; przepis niniejszy dotyczy tylko samochodów;

k) dwa kierunkowskazy ze światłem czerwonym lub pomarańczowym, wprawiane w ruch przez kierowcę, wystające w chwili działania z dwóch boków na zewnątrz nadwozia tak, aby były widoczne z przodu i z tyłu pojazdu i zmieniały obrys pojazdu; przepis powyższy nie dotyczy motocykli, jak również samochodów o nadwoziu otwartym (typu torpedo);

l) lusterko wsteczne, dające kierowcy możność widzenia drogi za pojazdem z jego lewej strony; przepis ten nie dotyczy motocykli.

(2) Przepisy ust. (1) lit. b), d), g), h), i), j), k) oraz l) nie mają zastosowania do pojazdów mechanicznych, nie mogących rozwinąć szybkości większej niż 10 km na godzinę; pojazdy takie powinny być zaopatrzone co najmniej w jeden hamulec, jedną latarnię o bezbarwnym świetle na przodzie pojazdu po jego lewej stronie oraz latarkę o czerwonym lub pomarańczowym świetle z tyłu po lewej stronie pojazdu.

(3) Ogumienie kół pojazdu mechanicznego powinno być w takim stanie, aby nie zagrażało bezpieczeństwu ruchu, nie niszczyło drogi oraz aby zabezpieczało pojazd przed nadmiernym poślizgiem.

(4) Nadwozie pojazdu mechanicznego powinno odpowiadać przeznaczeniu pojazdu oraz posiadać trwałą budowę i estetyczny wygląd.

§ 9a. 3

1) Każdy pojazd mechaniczny powinien być wyposażony w narzędzia i materiały niezbędne do wykonywania drobnych napraw w drodze.

2) Minister Transportu Drogowego i Lotniczego ustali wykaz niezbędnych przedmiotów wyposażenia dla poszczególnych rodzajów pojazdów mechanicznych oraz może określić przypadki, w których przepis ust. 1 nie ma zastosowania.

§  10.

(1) Wszystkie urządzenia i przyrządy, potrzebne do kierowania i hamowania pojazdów mechanicznych oraz do sygnalizacji i oświetlenia drogi przed pojazdem, powinny być tak rozmieszczone, aby kierowca mógł łatwo i pewnie posługiwać się nimi, nie tracąc drogi z oczu.

(2) Wszystkie urządzenia i przyrządy pojazdów mechanicznych powinny być w należytym stanie oraz działać sprawnie.

§  11.

(1) W zależności od specjalnych miejscowych warunków wojewódzka władza administracji ogólnej, za zgodą Ministra Komunikacji, może wprowadzić obowiązek zaopatrzenia pojazdów mechanicznych w inne dodatkowe urządzenia, zapewniające bezpieczeństwo ruchu.

(2) Na odchylenia od warunków, jakim - w myśl rozporządzenia niniejszego - odpowiadać mają pojazdy mechaniczne pod względem budowy i urządzenia, uzasadnione postępami techniki, może zezwolić Minister Komunikacji.

3) 4 Minister Transportu Drogowego i Lotniczego może ustalić dodatkowe warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać pojazdy mechaniczne napędzane paliwami zastępczymi.

§  12.

(1) Każdy samochód powinien być zaopatrzony w tabliczkę metalową, umieszczoną w miejscu dostępnym i podającą pismem łatwo czytelnym: a) nazwę fabryki, która zbudowała podwozie, b) model podwozia, c) model silnika, d) rok produkcji, e) numer fabryczny podwozia, f) numer fabryczny silnika, g) ciężar własny pojazdu i h) dopuszczalne obciążenie lub ilość miejsc; ponadto w autobusach i samochodach ciężarowych powinno być podane dopuszczalne obciążenie.

(2) Wszystkie autobusy oraz samochody ciężarowe powinny być zaopatrzone w umieszczone z prawej strony pojazdu napisy o wymiarach przynajmniej 18 X 24 cm, zawierające czytelnie wypisane imię, nazwisko i miejsce zamieszkania właściciela albo też nazwę i adres firmy.

(3) Samochody ciężarowe, nie przeznaczone do zarobkowego przewozu, powinny być ponadto zaopatrzone po obu bokach nadwozia w wyraźne napisy, określające rodzaj przedsiębiorstwa, gospodarstwa itp., którego są własnością.

(4) Przepisy ust. (2) i (3) nie mają zastosowania do samochodów państwowych.

Rozdział  2.

Dodatkowe warunki techniczne autobusów przeznaczonych do przewozu zarobkowego.

§ 13. Autobusy powinny być tak zbudowane, urządzone i utrzymywane, aby posiadały estetyczny wygląd, nie zagrażały bezpieczeństwu podróżnych oraz zapewniały im dostateczną wygodę i warunki higieniczne podróży, a nadto zapewniały ciągłość i regularność przewozów.

§  14.

(1) Nadwozia autobusów powinny być tak urządzone, aby mogły być szczelnie zamykane. Wojewódzka władza administracji ogólnej może zezwolić na używanie autobusów o nadwoziu otwartym na liniach o charakterze turystycznym oraz do przewozów nieregularnych (doraźnych).

(2) Ilość miejsc w autobusie powinna być tak ustalona, aby dopuszczalna nośność podwozia autobusu nie była przekroczona. Przy obliczaniu ilości miejsc w autobusie należy przyjmować za podstawę obliczeń różnicę między nośnością podwozia brutto, a ciężarem próżnego autobusu całkowicie wyposażonego do drogi tj. z 2 kołami zapasowymi, narzędziami oraz zapasem materiałów pędnych. Ciężar osób stanowiących obsługę należy przyjmować w wysokości 75 kg na osobę, ciężar zaś podróżnego w wysokości 80 kg, a dla autobusów, kursujących na liniach w obrębie jednej gminy lub na ich przedłużeniu - w wysokości 75 kg. W autobusach przeznaczonych do przewozu podróżnych z bagażem (poza podręcznym), ciężar podróżnego należy przyjmować w wysokości 100 kg.

(3) Wysokość wnętrza autobusu o nadwoziu szczelnie zamykającym się, mierzona od podłogi do najniższego punktu dachu, powinna wynosić co najmniej 1,5 m nad miejscami do siedzenia, a 1,8 m nad miejscami do stania.

(4) Szerokość i głębokość siedzenia dla podróżnych powinna wynosić co najmniej po 0,45 m. Odległość siedzeń od siebie przy siedzeniach, ustawionych w jednym kierunku, powinna wynosić w najwęższym miejscu co najmniej 0,25 m, a jeżeli pod siedzeniami nie ma wolnej przestrzeni, co najmniej 0,4 m. Przy siedzeniach naprzeciwległych odległość od siebie powinna wynosić co najmniej 0,5 m.

(5) Przejście wewnętrzne wzdłuż autobusu powinno mieć co najmniej 0,3 m szerokości. Umieszczanie w przejściu siedzeń składanych automatycznie jest dozwolone, jeżeli szerokość przejścia wynosi co najmniej 0,45 m; w autobusach, kursujących w obrębie jednej gminy, dozwolone jest urządzanie takich siedzeń o mniejszym wymiarze pod warunkiem, że nie będą przeszkadzać przy wsiadaniu i wysiadaniu.

(6) Pomieszczenie dla kierowcy, o wymiarach siedzenia nie mniej niż 0,45 m głębokości i 0,6 m szerokości, powinno być tak urządzone, aby umożliwiało mu dokładne obserwowanie drogi nawet w czasie oświetlenia wnętrza autobusu oraz aby swoboda ruchów kierowcy nie mogła ulegać ograniczeniu przez podróżnych lub bagaże. W razie urządzenia oddzielnego przedziału dla kierowcy, przedział ten powinien posiadać osobne drzwi, prowadzące na zewnątrz.

(7) Autobus powinien posiadać co najmniej dwoje drzwi, o szerokości nie mniej 0,6 m, przeznaczonych dla podróżnych; drzwi nie mogą się znajdować po lewej stronie pojazdu, a przynajmniej jedne z nich powinny być umieszczone po jego prawej stronie. Autobus bez drzwi w tylnej ściance powinien w niej posiadać okno, szczelnie zamknięte, o wymiarach nie mniej niż 0,8 m szerokości i 0,6 m wysokości. Drzwi powinny być zaopatrzone w zamki, zabezpieczające przed otwarciem ich z zewnątrz. W autobusach, podzielonych na stałe przedziały, każdy przedział powinien posiadać oddzielne drzwi na zewnątrz z prawej strony pojazdu. Do autobusów, używanych w obrębie jednej gminy, nie ma zastosowania warunek umieszczania przynajmniej jednych drzwi z prawej strony.

(8) Jeżeli w autobusach są przewidziane miejsca do stania, to powinny się one znajdować na specjalnych pomostach i mieć wymiary nie mniejsze niż 0,2 m² na jedno miejsce oraz posiadać specjalne trzymadła lub poręcze.

(9) Jeżeli autobus nie posiada specjalnego przedziału bagażowego, to na dachu autobusu powinno być urządzone pomieszczenie na bagaż w ten sposób, aby bagaż był zabezpieczony przed spadnięciem, kradzieżą, kurzem i opadami atmosferycznymi. W autobusie takim powinna być przez wytwórnię nadwozia umieszczona na prawej zewnętrznej ściance autobusu metalowa tabliczka firmowa, podająca dopuszczalne obciążenie dachu (w kilogramach) i dopuszczalną ze względu na stateczność autobusu wysokość ładowania (w centymetrach). W autobusie powinno być ponadto przewidziane specjalne miejsce, będące pod stałą obserwacja obsługi, na skrzynkę do przewozu poczty. Przepis ten nie ma zastosowania do autobusów używanych w obrębie jednej gminy.

§  15.

(1) Autobus powinien być zaopatrzony:

a) w szyby ze szkła nie rozpryskującego się;

b) w samoczynnie działającą wycieraczkę szyby przedniej przed kierowcą;

c) w dwie niebieskie latarnie (o średnicy co najmniej 10 cm), w obu górnych rogach przedniej płaszczyzny dachu, które powinny być oświetlone od zmierzchu do świtu;

d) w dwie gaśnice naładowane, z których jedna powinna być umieszczona pod maską silnika, a druga o pojemności co najmniej jednego litra, dająca się sprawdzać bez całkowitego wyładowania, umieszczona wewnątrz autobusu w łatwo dostępnym miejscu;

e) w dwa zapasowe koła lub obręcze ogumione;

f) w komplet narzędzi oraz części zamiennych, koniecznych do przeprowadzania doraźnych napraw w drodze;

g) w urządzenie umożliwiające uzupełnienie zapasu paliwa z zewnątrz nadwozia;

h) w elektryczne urządzenie oświetleniowe i w urządzenie ogrzewające wnętrze pojazdu podczas chłodu;

i) w odpowiednią ilość okien szczelnie zamykanych, zapewniających dostateczny dopływ światła do autobusu;

j) w urządzenie do należytego przewietrzania wnętrza autobusu;

k) w urządzenie umożliwiające danie sygnału kierowcy z wnętrza autobusu;

l) w apteczkę doraźnej pomocy, typu zatwierdzonego przez Ministra Opieki Społecznej;

m) w napis wskazujący ilość miejsc dla podróżnych, umieszczony na zewnętrznej i wewnętrznej stronie drzwi;

n) w czytelny napis na zewnątrz u góry z przodu nadwozia, w nocy oświetlony, z nazwami krańcowych punktów obsługiwanej linii.

(2) Przepisy ust. (1) pod lit. c), d), e), f), 1) nie dotyczą autobusów używanych w obrębie jednej gminy.

Rozdział  3.

Dodatkowe warunki techniczne dorożek samochodowych.

§ 16. Dorożki samochodowe powinny być tak zbudowane, urządzone i utrzymywane, aby posiadały estetyczny wygląd, nie zagrażały bezpieczeństwu osób z nich korzystających i zapewniały im dostateczną wygodę i warunki higieniczne w czasie przejazdu.

§  17.

(1) Nadwozia dorożek samochodowych powinny być bądź zamknięte stale bądź tak urządzone, aby mogły być szczelnie zamykane, przy czym pomieszczenie dla podróżnych powinno być oddzielone od pomieszczenia kierowcy oszkloną ścianką oraz posiadać oddzielne drzwi na zewnątrz z każdej strony pojazdu.

(2) Ilość miejsc w dorożce samochodowej powinna być tak ustalona, aby dopuszczalna nośność pojazdu nie była przekroczona oraz aby, oprócz wygodnego pomieszczenia dla podróżnych, było również pomieszczenie na ich bagaże.

(3) Każda dorożka samochodowa powinna być zaopatrzona:

a) w szyby ze szkła nie rozpryskującego się;

b) w samoczynnie działającą wycieraczkę szyby przedniej przed kierowcą;

c) w jedno zapasowe koło lub obręcz ogumioną;

d) w komplet narzędzi oraz części zamiennych, koniecznych do przeprowadzania ewentualnych doraźnych napraw w drodze;

e) w elektryczne urządzenie oświetleniowe i elektryczny rozrusznik;

f) w licznik samoczynnie wskazujący wysokość opłaty za przejazd (taksomierz), umieszczony w miejscu łatwo widocznym dla podróżnego.

(4) Wojewódzka władza administracji ogólnej na wniosek zarządu gminy może zezwolić względem wszystkich lub części dorożek samochodowych na odstępstwa od wymagań przewidzianych w ust. (1) i (3), bez naruszenia jednak przepisów § 16.

§ 18. Przepisy zawarte w § 16 oraz w § 17 ust. (1), (2) i (3) stosują się również do innych pojazdów przeznaczonych do zarobkowego przewozu osób, z wyjątkiem autobusów.

DZIAŁ  IV.

Dopuszczenie pojazdów mechanicznych do ruchu na drogach publicznych.

§  19.

(1) Do ruchu na drogach publicznych dopuszczone są:

a) pojazdy mechaniczne zarejestrowane tj. zaopatrzone w dowód rejestracyjny, zawierający również kartę kontroli opłat na rzecz Państwowego Funduszu Drogowego, albo w czasowe pozwolenie na kursowanie i w tablice rejestracyjne (§ 24 i § 32 ust. (1) 1(2));

b) pojazdy mechaniczne, zaopatrzone w czasowe pozwolenie na kursowanie i w tablice ze znakami próbnymi (§ 30 i § 32 ust. (1) i (2));

c) pojazdy mechaniczne, będące własnością władz, instytucyj lub oddziałów wojskowych, zaopatrzone w wojskowe znaki i wojskowe dowody rejestracyjne (§ 32 ust. (3));

d) zagraniczne pojazdy mechaniczne, zaopatrzone w międzynarodowe świadectwa samochodowe, w znaki rejestracyjne państwa, z którego pochodzą, i w międzynarodowe znaki wyróżniające;

e) pojazdy mechaniczne, nie mogące rozwinąć szybkości ponad 10 km na godzinę - bez dowodów rejestracyjnych lub czasowych pozwoleń na kursowanie oraz bez tablic rejestracyjnych lub tablic ze znakami próbnymi.

(2) Przepisy ust. (1) mają zastosowanie również do wszelkich przyczepek, ciągnionych przez pojazdy mechaniczne.

(3) Minister Komunikacji może dopuścić do ruchu czasowego pojazdy mechaniczne pochodzące z państw obcych, zaopatrzone w znaki rejestracyjne i dokumenty, wystawione przez władze tych państw, na ustalonych przez siebie warunkach.

§  20.

(1) Rejestracji pojazdów mechanicznych (§ 19 ust. (1) lit. a)) dokonywają wojewódzkie władze administracji ogólnej, właściwe ze względu na miejsce stałego postoju pojazdu, na podstawie podania właściciela pojazdu oraz dodatnich wyników badania technicznego.

(2) Rejestracji pojazdów, przeznaczonych do przewozów zarobkowych, dokonywa się zgodnie z warunkami koncesji.

(3) Rejestracja pojazdów odbywa się bez uprzedniego badania technicznego, jeżeli od dnia wycofania pojazdu z ruchu upłynęło nie więcej niż sześć miesięcy, a to wycofanie nie nastąpiło z powodu stwierdzenia, że pojazd nie odpowiada warunkom przewidzianym w §§ 6-18, ani też z powodu niedostarczenia pojazdu do badania technicznego.

§  21.

(1) Podanie właściciela pojazdu o rejestrację (§ 19 ust. (1) lit. a)) powinno zawierać: imię i nazwisko (firmę) i adres właściciela pojazdu, opis pojazdu, jego przeznaczenie, miejsce stałego postoju pojazdu oraz podpis właściciela pojazdu, stwierdzający prawdziwość powyższych danych.

(2) Do podania o rejestrację powinno być dołączone potwierdzenie zgłoszenia pojazdu (§§ 2 - 5) oraz potwierdzenie pisemne sprzedaży (nabycia), jeżeli pojazd nie był dotychczas rejestrowany, lub unieważniony dowód rejestracyjny, jeżeli pojazd był już rejestrowany.

(3) Władza może, w razie wątpliwości, zażądać złożenia dowodu własności pojazdu, dowodu jego oclenia, jego szczegółowego opisu technicznego, potwierdzonego przez wytwórnię lub jej przedstawiciela, oraz sprawdzić jego ciężar.

§  22.

(1) Krajowe wytwórnie pojazdów mechanicznych mogą uzyskać zaświadczenie dopuszczalności typów pojazdów przez nie wyrabianych.

(2) Zaświadczenie dopuszczalności typu wydaje Ministerstwo Komunikacji po sprawdzeniu, czy pojazdy mechaniczne, wykonane według przedstawionych rysunków i opisu technicznego, odpowiadają wymaganiom rozporządzenia niniejszego oraz po zbadaniu, czy wszystkie mechanizmy danego pojazdu należycie działają.

§  23.

(1) Badanie techniczne pojazdu mechanicznego (§ 20 ust. (1)) ma stwierdzić, czy pojazd odpowiada warunkom §§ 6 - 18 lub warunkom zaświadczenia o dopuszczalności typu (§ 22) oraz zgodność pojazdu z jego opisem, zamieszczonym w podaniu.

(2) 5 Każde badanie techniczne (ust. (1) oraz § 20 ust. (1), § 22 ust. (2), § 24 i § 26) może nastąpić dopiero po opłaceniu kosztów badania według stawek ustalonych przez Ministra Komunikacji. Minister Komunikacji w porozumieniu z Ministrem Skarbu ustala również zasady wynagrodzenia osób dokonujących badań technicznych.

§  24.

(1) Jeżeli podanie o rejestrację (§ 21) zostało złożone równocześnie z przedstawieniem pojazdu mechanicznego do badania technicznego i badanie to dało wynik dodatni, wojewódzka władza administracji ogólnej wydaje tablice rejestracyjne po pobraniu opłaty, przewidzianej w § 35, oraz dowód rejestracyjny wraz z kartą kontroli opłat na rzecz Państwowego Funduszu Drogowego po pobraniu należnych opłat na rzecz tego Funduszu.

(2) Jeżeli pojazd mechaniczny nie został przedstawiony do badania technicznego jednocześnie ze złożeniem podania (§ 21) lub jeżeli w wyniku badania technicznego okazało się potrzebnym usunięcie pewnych usterek, które nie zagrażają jednak bezpieczeństwu ruchu, wojewódzka władza administracji ogólnej może dopuścić czasowo pojazd do ruchu przez wydanie tablic rejestracyjnych i czasowego pozwolenia na kursowanie na okres do 30 dni, po pobraniu należnych opłat na rzecz Państwowego Funduszu Drogowego oraz opłaty, przewidzianej w § 35.

(3) Jeżeli pojazd mechaniczny, dopuszczony czasowo do ruchu (ust. (2)), nie zostanie przed upływem terminu ważności czasowego pozwolenia na kursowanie poddany badaniu technicznemu z wynikiem dodatnim, właściciel pojazdu powinien bezzwłocznie zwrócić tablice rejestracyjne właściwej wojewódzkiej władzy administracji ogólnej.

(4) Pojazdy mechaniczne przeznaczone do wykonywania zarobkowego przewozu osób mogą być dopuszczone do ruchu tylko na podstawie dodatnich wyników badania technicznego.

§ 25. Jeżeli zarejestrowanie pojazdu mechanicznego nastąpiło pod określonymi warunkami, wynikającymi z przepisów prawa cywilnego, handlowego, administracyjnego lub z przepisów skarbowych, celnych względnie przepisów o Państwowym Funduszu Drogowym i innych, wówczas stosowne zastrzeżenia będą uwidocznione w dowodzie rejestracyjnym.

§  26.

(1) Jeżeli w pojeździe mechanicznym dokonane zostały ważne zmiany konstrukcyjne, np. zmiana źródła siły tj. rodzaju lub modelu silnika, ustroju podwozia, hamulców lub mechanizmu kierowniczego albo taka zmiana budowy nadwozia, która powoduje zmianę nośności, ciężaru albo środka ciężkości pojazdu, to pojazd taki nie może być użyty do ruchu przed dokonaniem badania technicznego z wynikiem dodatnim.

(2) Zmiana przeznaczenia pojazdu mechanicznego, uprzednio zarejestrowanego do użytku prywatnego, na pojazd przeznaczony do przewozów zarobkowych nastąpić może tylko na zasadzie dodatniego wyniku badania technicznego (§ 23).

(3) 6 Pojazdy mechaniczne podlegają okresowym badaniom technicznym w terminach ustalonych przez wojewódzkie władze administracji ogólnej w zależności od stanu, w jakim znajduje się pojazd mechaniczny. Terminy wyznaczonych badań technicznych winny być uwidocznione w dowodach rejestracyjnych

§ 27. Wszelkie zmiany danych, uwidocznionych w dowodzie rejestracyjnym, właściciel pojazdu mechanicznego powinien zgłosić w ciągu 14 dni władzy, która dowód wydała.

§ 28. W razie przeniesienia miejsca stałego postoju zarejestrowanego pojazdu mechanicznego na obszar innego województwa, właściciel pojazdu powinien w ciągu 14 dni zwrócić dotychczasowe tablice rejestracyjne i dowód rejestracyjny wojewódzkiej władzy administracji ogólnej, właściwej dla nowego miejsca postoju pojazdu, która wyda inne tablice rejestracyjne i nowy dowód rejestracyjny bez badania technicznego, chyba że zachodzą okoliczności przewidziane w § 26 ust. (1) i (2).

§  29.

(1) Wycofanie pojazdu mechanicznego z ruchu następuje przez zwrot lub odebranie tablic rejestracyjnych.

(2) W razie wycofania pojazdu z ruchu wojewódzka władza administracji ogólnej potwierdza zwrot tablic rejestracyjnych na unieważnionym dowodzie rejestracyjnym.

(3) Unieważniony dowód rejestracyjny zastępuje potwierdzenie zgłoszenia. Przepisy § 2 ust, (4) i (5), § 3 ust. (1) i (2), § 4 oraz § 5 ust. (1) mają odpowiednie zastosowanie.

§  30.

(1) Jeżeli pojazd mechaniczny ma być przeznaczany do jazd, które nie mają charakteru normalnego używania, wojewódzka władza administracji ogólnej może wydać czasowe pozwolenie na dopuszczenie pojazdu do ruchu oraz tablice ze znakami próbnymi (§ 19 ust. (1) lit. b)) za opłatą ustaloną przez Ministra Komunikacji.

(2) Korzystanie z czasowego pozwolenia dozwolone jest tylko w zakresie i na warunkach w nim wyszczególnionych.

(3) Za korzystanie z tablic ze znakami próbnymi na okres do 3 dni do koniecznych przejazdów związanych z rejestracją pojazdu oraz do odprowadzenia do miejsca przeznaczenia pojazdu wycofanego z ruchu opłat się nie pobiera.

(4) Wytwórnie pojazdów mechanicznych i firmy handlujące pojazdami mechanicznymi mogą otrzymać określoną ilość tablic ze znakami próbnymi za opłatą zniżoną. Osoby te obowiązane są prowadzić książkę wyjazdów, zapisując do niej nazwisko kierowcy oraz czas wyjazdu i powrotu. Książkę tę należy okazywać władzom na każde żądanie.

(5) Używanie pojazdów mechanicznych, zaopatrzonych w tablice ze znakami próbnymi, do wykonywania przewozów zarobkowych jest wzbronione.

§  31.

(1) Minister Komunikacji może upoważnić organizację społeczną, reprezentującą interesy automobilizmu, do przeprowadzania badań technicznych pojazdów mechanicznych, a także powierzyć jej dokonywanie innych czynności, związanych z dopuszczeniem pojazdów do ruchu na warunkach przez siebie określonych.

(2) Wojewódzka władza administracji ogólnej może upoważnić powiatową władzę administracji ogólnej do wykonywania rejestracji pojazdów mechanicznych i wydawania tablic ze znakami próbnymi.

§  32.

(1) Każdy pojazd mechaniczny dopuszczony do ruchu, z wyjątkiem pojazdów wymienionych w § 19 ust. (1) lit. e), powinien być zaopatrzony w dwie tablice rejestracyjne lub tablice ze znakami próbnymi, przytwierdzone z przodu i z tyłu pojazdu.

(2) Wymiary i wygląd tablic rejestracyjnych oraz tablic ze znakami próbnymi, jak również system oznaczania pojazdów, wymienionych w § 19 ust. (1) pod lit. a) i b), ustala Minister Komunikacji w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych.

(3) Wymiary i wygląd wojskowych znaków rejestracyjnych (§ 19 ust. (1) lit. c)) ustala Minister Spraw Wojskowych.

§  33.

(1) Tablice rejestracyjne powinny być umieszczone na miejscu widocznym i zabezpieczonym od zabłocenia w płaszczyznach pionowych i przytwierdzone do pojazdu w sposób trwały. Tablice ze znakami próbnymi mogą być przytwierdzone w sposób tymczasowy, lecz zabezpieczający od zagubienia.

(2) Na samochodach obydwie tablice rejestracyjne i tablice ze znakami próbnymi powinny być tak umieszczona, aby krawędzie poziome tablic były prostopadłe do osi podłużnej pojazdu.

(3) Na motocyklach tylna tablica rejestracyjna lub tablica ze znakiem próbnym powinna być tak umieszczona, aby krawędź pozioma tablicy była prostopadła do osi podłużnej pojazdu, tablica zaś przednia powinna być umieszczona wzdłuż jego osi podłużnej.

(4) Jeżeli na pojeździe założona jest tablica świetlna, o wyglądzie i wymiarach ściśle odpowiadających tablicy rejestracyjnej, wówczas zaopatrzenie pojazdu w tablicę rejestracyjną nie jest wymagane.

(5) Zabronione jest zakrywanie i ozdabianie w jakikolwiek sposób tablic rejestracyjnych lub tablic ze znakami próbnymi, jak również umieszczanie z przodu lub z tyłu pojazdu mechanicznego innych znaków, nie przewidzianych w rozporządzeniu niniejszym, z wyjątkiem znaków: a) wytwórni, b) korpusu dyplomatycznego (znak CD), c) państwowych, d) miejskich oraz e) klubów automobilowych, motocyklowych i touring klubów.

(6) Pojazdy mechaniczne, prowadzone przez uczących się jazdy, powinny być w czasie jazdy zaopatrzone z przodu i z tyłu w okrągłe tarcze, nie zasłaniające tablic rejestracyjnych, o średnicy 30 cm z wypisanymi wyrazami "NAUKA JAZDY" na ciemnobłękitnym tle białymi literami w dwa rzędy w prostych liniach. Litery powinny być drukowane, o szerokości 35 mm, wysokości 50 mm, grubości kreski 8 mm; odległość między rzędami powinna wynosić 40 mm. Na motocyklach można umieszczać jedną taką tarczę o średnicy zmniejszonej do 20 cm, z napisami odpowiednio zmniejszonymi, a widocznymi z przodu i z tyłu. Z tyłu pojazdów mechanicznych tarcza z napisem "NAUKA JAZDY" może być zastąpiona przez odpowiedni napis.

§ 34. Przenoszenie tablic rejestracyjnych z pojazdu, dla którego zostały wydane, na inny pojazd jest zakazane.

§  35.

(1) Tablic rejestracyjnych i tablic ze znakami próbnymi dostarcza władzom administracji ogólnej Państwowy Fundusz Drogowy.

(2) Opłaty za tablice rejestracyjne ustala Minister Komunikacji.

(3) Opłaty za tablice rejestracyjne pobiera się na rzecz Państwowego Funduszu Drogowego w razie:

a) wydania nowych (nieużywanych) tablic,

b) wydania innych tablic w zamian za tablice całkowicie zniszczone lub unieważnione z powodu zagubienia.

(4) W razie zagubienia chociażby jednej z tablic rejestracyjnych lub tablic ze znakami próbnymi właściciel pojazdu powinien bezzwłocznie zgłosić o tym władzy administracji ogólnej, która tablice wydała. Władza ta po okazaniu dowodu jednorazowego ogłoszenia w wojewódzkim dzienniku urzędowym o zagubieniu lub po pobraniu opłaty za ogłoszenie unieważni poprzednie tablice i wyda w zamian inne.

§ 36. Wojewódzka władza administracji ogólnej, w której okręgu pojazd mechaniczny jest używany, może zarządzić jego badanie techniczne (§ 23). W razie stwierdzenia na podstawie badania technicznego, że pojazd nie odpowiada warunkom przewidzianym w §§ 6 - 18, a dalsze używanie pojazdu zagraża bezpieczeństwu lub porządkowi ruchu, wojewódzka władza administracji ogólnej może wycofać pojazd z ruchu.

§  37.

(1) W wyjątkowych przypadkach, jeżeli względy bezpieczeństwa ruchu tego wymagają, powiatowa władza administracji ogólnej, w której okręgu pojazd mechaniczny jest używany, może zabronić używania pojazdu do czasu przeprowadzenia badania technicznego (§ 23).

(2) Wycofanie pojazdu z ruchu może być orzeczone również przez powiatową władzę administracji ogólnej w razie niemożności ustalenia osoby właściciela pojazdu lub jej miejsca zamieszkania, miejsca stałego postoju pojazdu lub też nieprzedstawienia pojazdu do badania technicznego w terminie i miejscu wyznaczonym.

§ 38. Organ kontroli drogowej może zatrzymać dowód rejestracyjny w razie stwierdzenia jego nieważności, z powodu nieuiszczenia opłat na rzecz Państwowego Funduszu Drogowego lub w razie stwierdzenia, że pojazd mechaniczny nie odpowiada warunkom przewidzianym w §§ 6 - 18. Zwrot dowodu następuje po uregulowaniu opłat na rzecz Państwowego Funduszu Drogowego lub po stwierdzeniu usunięcia braków technicznych w pojeździe.

€Dział V. ⁷

O kierowcach pojazdów mechanicznych.

Rozdział  1.

Rodzaje pozwoleń na prowadzenie pojazdów mechanicznych.

§  39.

1) Do prowadzenia na drogach publicznych pojazdów mechanicznych uprawnione są osoby, które posiadają pozwolenia na prowadzenie pojazdów mechanicznych, zwane dalej "pozwoleniami".

2) Pozwolenia dzielą się na kategorie w zależności od kwalifikacji posiadanych przez kierowcę. Do każdego pozwolenia dołącza się wkładkę kontrolną A dla udzielenia ostrzeżeń kierowcom nie przestrzegającym przepisów o ruchu pojazdów mechanicznych na drogach publicznych. Wkładka A może być zamieniona na wkładkę B w przypadkach określonych przez Ministrów: Transportu Drogowego i Lotniczego, Obrony Narodowej oraz Bezpieczeństwa Publicznego. Pozwolenie bez wkładki kontrolnej A lub B jest nieważne.

(2a) 8 Minister Komunikacji może zezwolić na określonych warunkach na wydawanie pozwoleń bez wkładki kontrolnej.

3) Ustala się następujące kategorie pozwoleń:

1) kategorii I,

2) kategorii II,

3) kategorii III,

4) kategorii amatorskiej,

5) kategorii motocyklowej,

6) kategorii ciągnikowej,

7) kategorii trolejbusowej.

) Pozwolenie kategorii I uprawnia do prowadzenia wszelkich samochodów i pociągów drogowych.

(5) Pozwolenie kategorii II uprawnia do prowadzenia wszelkich samochodów i pociągów drogowych, z wyjątkiem autobusów z przyczepą osobową, a w miastach liczących ponad 100.000 mieszkańców - ponadto z wyjątkiem ambulansów (karetek sanitarnych) stacji pogotowia ratunkowego, samochodów bojowych straży pożarnych i innych pojazdów uprzywilejowanych w ruchu (§ 63).

(6) Pozwolenie kategorii III uprawnia do prowadzenia:

1) samochodów osobowych, z wyjątkiem dorożek samochodowych (taksówek) w m.st. Warszawie i w m. Łodzi oraz w miastach stanowiących powiaty,

2) samochodów ciężarowych, z wyjątkiem zaopatrzonych w silniki wysokoprężne,

3) samochodów ciężarowych i ciągników najwyżej z jedną przyczepą o łącznej nośności (ładowności) 7 ton,

4) ciągników najwyżej z trzema przyczepami o łącznej nośności (ładowności) 9 ton, jeżeli ciągniki te nie mogą rozwijać szybkości ponad 30 km/godz.

(7) Pozwolenie kategorii amatorskiej, uprawnia do niezawodowego prowadzenia samochodów osobowych.

(8) Pozwolenie kategorii motocyklowej uprawnia do prowadzenia rowerów i wózków z silnikami pomocniczymi o pojemności skokowej powyżej 50 cm³ oraz motocykli z silnikami o tejże pojemności.

(9) Pozwolenie kategorii ciągnikowej uprawnia do prowadzenia ciągników najwyżej z trzema przyczepami o łącznej nośności (ładowności) 9 ton, jeżeli ciągniki te nie mogą rozwijać szybkości ponad 30 km/godz.

(10) Pozwolenie kategorii trolejbusowej uprawnia do prowadzenia trolejbusów.

(11) Pozwolenia wymienione w ust. 6, 7, 8, 9 i 10 nie uprawniają do prowadzenia pojazdów mechanicznych z ładunkiem niebezpiecznym dla otoczenia.

(12) Kierowcy w czynnej służbie wojskowej uprawnieni są do prowadzenia powierzonych im wojskowych pojazdów mechanicznych bez względu na rodzaj pojazdu i ładunku.

(13) Minister Transportu Drogowego i Lotniczego, a w odniesieniu do kierowców w czynnej służbie wojskowej Minister Obrony Narodowej, może uzależnić prowadzenie pojazdów mechanicznych o specjalnych urządzeniach napędowych od wykazania przez kierowcę umiejętności obsługi tych urządzeń; posiadanie tych umiejętności powinno być stwierdzone w pozwoleniu kierowcy.

(14) Osobie, która ze względu na swoje inwalidztwo nie spełnia warunków określonych w § 41 ust. 1 pkt 4, może być udzielone pozwolenie na prowadzenie odpowiedniego pojazdu mechanicznego, specjalnie przystosowanego do możliwości prowadzenia go przez daną osobę. Pozwolenie takie, w zależności od opinii lekarskiej i opinii komisji egzaminacyjnej, może być wydane z zastrzeżeniem zachowywania przez kierowcę określonych warunków stwierdzonych w pozwoleniu.

(15) Osoby posiadające kartę traktorzysty kategorii I lub II, wydaną przez ośrodek szkolenia kadr mechanizacji rolnictwa, mogą prowadzić okolicznościowo na drogach publicznych poza obszarem miast ciągniki rolnicze, jeżeli wykażą się przed komisją egzaminacyjną (§ 45) znajomością przepisów o ruchu drogowym i uzyskają z prezydium rady narodowej miejsca zamieszkania (§ 46) wkładkę kontrolną traktorzysty według wzoru ustalonego przez Ministrów: Transportu Drogowego i Lotniczego, Obrony Narodowej oraz Bezpieczeństwa Publicznego, uprawniającą do okolicznościowego prowadzenia ciągników rolniczych na drogach publicznych poza obszarem miast,

§  40.

1) Pozwolenie międzynarodowe upoważnia cudzoziemca lub obywatela polskiego stale zamieszkałego za granicą do prowadzenia pojazdu mechanicznego, zaopatrzonego:

1) w międzynarodowe świadectwo samochodowe,

2) w tablice rejestracyjne państwa, z którego pojazd pochodzi, oraz

3) w międzynarodowy znak wyróżniający (§19 ust. 1 lit. d).

(2) Minister Transportu Drogowego i Lotniczego może zezwolić na określonych warunkach na czasowe prowadzenie pojazdów mechanicznych osobom, posiadającym pozwolenia inne niż wymienione w ust. 1, a wydane za granicą.

(3) 9 Minister Komunikacji może zezwolić na określonych warunkach na wydawanie polskich pozwoleń odpowiedniej kategorii na prowadzenie pojazdów mechanicznych szefom obcych przedstawicielstw dyplomatycznych i konsularnych w Polsce, cudzoziemskim pracownikom tych przedstawicielstw korzystającym z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych oraz innym osobom zrównanym z nimi na mocy ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych.

Rozdział  2

Warunki otrzymania pozwolenia na prowadzenie pojazdów mechanicznych.

§  41.

1) Pozwolenie kategorii I może otrzymać osoba, która:

1) odbyła dwuletnią praktykę w prowadzeniu i obsłudze samochodów jako kierowca posiadający pozwolenie kategorii II,

2) przejechała jako kierowca posiadający pozwolenie kategorii II 50.000 km i posiada wkładkę kontrolną A,

3) ukończyła kurs dokształcający według programu i na warunkach określonych przez Ministra Transportu Drogowego i Lotniczego,

4) nie posiada wad organicznych albo cech i wad psychicznych, utrudniających prowadzenie pojazdu mechanicznego, co zostało stwierdzone przez badanie lekarskie,

5) posiada umiejętność udzielania pierwszej pomocy ofiarom wypadków,

6) wykaże się przed komisją egzaminacyjną (§ 45) posiadaniem kwalifikacji fachowych w zakresie programu egzaminacyjnego ustalonego przez Ministerstwo Transportu Drogowego i Lotniczego.

2) Pozwolenie kategorii II może otrzymać osoba, która:

1) odbyła roczną praktykę w prowadzeniu i obsłudze samochodu jako kierowca posiadający pozwolenie kategorii III.

2) przejechała jako kierowca posiadający pozwolenie kategorii III 25.000 km i posiada wkładkę kontrolną A,

3) odpowiada warunkom, przewidzianym w ust. 1 pkt 3, 4, 5 i 6.

3) Pozwolenie kategorii III może otrzymać osoba, która:

1) ukończyła 18 lat,

2) ukończyła kurs kierowców i odbyła praktykę w obsłudze oraz prowadzeniu samochodów w zakresie i na warunkach określonych przez Ministra Transportu Drogowego i Lotniczego,

3) odpowiada warunkom, przewidzianym w ust. 1 pkt 4, 5 i 6.

4) Pozwolenie kategorii amatorskiej lub motocyklowej może otrzymać osoba, która:

1) ukończyła lat 16, przy czym niepełnoletni powinni przedstawić wyrażoną na piśmie zgodę rodziców lub opiekunów na ubieganie się o pozwolenie,

2) odbyła przeszkolenie w zakresie ustalonym przez Ministra Transportu Drogowego i Lotniczego,

3) odpowiada warunkom, przewidzianym w ust. 1 pkt 4, 5 i 6.

5) Pozwolenie kategorii ciągnikowej może otrzymać osoba, która:

1) ukończyła lat 18,

2) odbyła przeszkolenie w zakresie ustalonym przez Ministra Transportu Drogowego i Lotniczego, w odniesieniu do osób posiadających kartę traktorzysty kategorii I lub II, wydaną przez ośrodek szkolenia kadr mechanizacji rolnictwa, zakres przeszkolenia ustala Minister Transportu Drogowego i Lotniczego w porozumieniu z Ministrami: Rolnictwa i Państwowych Gospodarstw Rolnych,

3) odpowiada warunkom, przewidzianym w ust. 1 pkt 4, 5 i 6.

(6) Pozwolenie kategorii trolejbusowej może otrzymać osoba, która:

1) ukończyła lat 20,

2) odbyła przeszkolenie w zakresie ustalonym przez Ministra Transportu Drogowego i Lotniczego,

3) odpowiada warunkom, przewidzianym w ust. 1 pkt 4, 5 i 6.

7) Pozwolenie kategorii amatorskiej z ograniczeniem do prowadzenia tylko samochodów osobowych doświadczalnych z silnikiem o pojemności skokowej poniżej 500 cm³ może otrzymać za zgodą prezydium wojewódzkiej rady narodowej (Rady Narodowej w m.st. Warszawie i w m. Łodzi) osoba, która:

1) ukończyła lat 15, przy czym niepełnoletni powinni przedstawić wyrażoną na piśmie zgodę rodziców lub opiekunów na ubieganie się o pozwolenie,

2) jest zrzeszona w kółku modelarskim lub konstrukcyjnym Polskiego Związku Motorowego,

3) odpowiada warunkom, przewidzianym w ust. 1 pkt 4, 5 i 6.

W przypadku wydania tego rodzaju pozwolenia należy zamieścić w nim odpowiednią adnotację.

(8) Pozwolenie kategorii motocyklowej z ograniczeniem do prowadzenia tylko rowerów z silnikami pomocniczymi o pojemności skokowej do 130 cm³ i motocykli z silnikami pomocniczymi o tejże pojemności może otrzymać za zgodą prezydium wojewódzkiej rady narodowej (Rady Narodowej w m.st. Warszawie i w m. Łodzi) osoba, która:

1) ukończyła lat 15, przy czym niepełnoletni powinni przedstawić wyrażoną na piśmie zgodę rodziców lub opiekunów na ubieganie się o pozwolenie,

2) jest zrzeszona w kółku modelarskim lub konstrukcyjnym Polskiego Związku Motorowego,

3) odpowiada warunkom, przewidzianym w ust. 1 pkt 4, 5 i 6.

W przypadku wydania tego rodzaju pozwolenia należy zamieścić w nim odpowiednią adnotację.

9) Minister Transportu Drogowego i Lotniczego w porozumieniu z Ministrami Obrony Narodowej i Zdrowia określi sposób badania lekarskiego kierowców i kandydatów na kierowców.

10) Prezydia Rad Narodowych w m.st. Warszawie i w m. Łodzi oraz rad narodowych miast stanowiących powiaty mogą w drodze uchwały uzależnić wykonywanie zawodu kierowcy dorożki samochodowej (taksówki) od wykazania się znajomością topografii miasta.

§  42.

1) 10 Do odbycia praktyki w obsłudze i prowadzeniu samochodów, określonej w § 41 ust. 3 pkt 2, przez osoby szkolone według skróconego programu na kursach organizowanych przez zainteresowane resorty wymagane jest uprzednie uzyskanie pozwolenia praktykanta na kierowcę pojazdów mechanicznych, upoważniającego do prowadzenia samochodu pod nadzorem i odpowiedzialnością kierowcy, posiadającego pozwolenie kategorii I lub II.

(2) Ministrowie: Transportu Drogowego i Lotniczego, Obrony Narodowej oraz Bezpieczeństwa Publicznego określą warunki wydawania i cofania pozwoleń praktykanta.

§ 43. Żołnierze w czynnej służbie wojskowej odbywają szkolenie oraz praktykę w obsłudze i prowadzeniu samochodów w jednostkach wojskowych według programu ustalonego przez Ministra Obrony Narodowej, a w odniesieniu do wojsk wewnętrznych - przez Ministra Bezpieczeństwa Publicznego, uwzględniającego zasady programu wyszkolenia ustalonego przez Ministra Transportu Drogowego i Lotniczego.

§ 44. Obywatel polski po powrocie z zagranicy może otrzymać w ciągu 12 miesięcy od dnia powrotu do kraju pozwolenie odpowiedniej kategorii, jeżeli:

1) przedstawi pozwolenie wydane za granicą,

2) odpowiada warunkom, określonym w § 41 ust. 1 pkt 4 i 5,

3) wykaże się przed komisją egzaminacyjną (§ 45) posiadaniem kwalifikacji fachowych w zakresie wymaganym do uzyskania pozwolenia danej kategorii.

§  45.

1) Sprawdzenia kwalifikacji fachowych osób ubiegających się o pozwolenie (§§ 41, 43 i 44), dokonywają na podstawie egzaminu teoretycznego i praktycznego komisje egzaminacyjne, działające przy prezydiach wojewódzkich rad narodowych (Rad Narodowych w m.st. Warszawie i w m. Łodzi).

(2) 11 Komisja egzaminacyjna składa się z trzech fachowych przedstawicieli:

1) prezydium wojewódzkiej rady narodowej albo Rady Narodowej w m. st. Warszawie i w m. Łodzi (wydziału komunikacji drogowej) - jako przewodniczącego,

2) prezydium wojewódzkiej rady narodowej (wojewódzkiego zarządu spraw wewnętrznych, zarządu spraw wewnętrznych w m. st. Warszawie i w m. Łodzi) - jako pierwszego członka komisji oraz

3) jako drugiego członka komisji:

a) przedstawiciela Związku Zawodowego Pracowników Transportu Drogowego i Lotniczego - w przypadku poddawania egzaminowi kandydatów ubiegających się o pozwolenie na prowadzenie pojazdów mechanicznych dla praktykanta, pozwolenie kategorii I, II i III, kategorii ciągnikowej, kategorii trolejbusowej bądź wkładkę kontrolną do karty traktorzysty,

b) przedstawiciela Polskiego Związku Motorowego - w przypadku poddawania egzaminowi kandydatów, ubiegających się o pozwolenie kategorii amatorskiej bądź motocyklowej.

Przy egzaminach mogą być obecni przedstawiciele zainteresowanych związków zawodowych w charakterze obserwatorów.

3) Minister Transportu Drogowego i Lotniczego zatwierdza skład komisji egzaminacyjnej na wniosek prezydium wojewódzkiej rady narodowej (Rady Narodowej w m.st. Warszawie i w m. Łodzi).

(4) Minister Transportu Drogowego i Lotniczego po zasięgnięciu opinii prezydium wojewódzkiej rady narodowej (Rady Narodowej w m.st. Warszawie i w m. Łodzi) może ustalić inny skład komisji do sprawdzania kwalifikacji fachowych kierowców, ubiegających się o pozwolenie kategorii I i II.

(5) Prezydium wojewódzkiej rady narodowej (Rady Narodowej w m.st. Warszawie i w m. Łodzi) może powołać, w zależności od potrzeb, kilka zespołów komisji egzaminacyjnej.

(6) Minister Transportu Drogowego i Lotniczego ustali warunki, jakim powinni odpowiadać przewodniczący i członkowie komisji egzaminacyjnych.

(7) W przypadku sprawdzania kwalifikacji kandydata w czynnej służbie wojskowej w skład komisji wchodzi - oprócz przewodniczącego - dwóch członków komisji spośród oficerów wyznaczonych przez właściwych dowódców jednostek wojskowych.

(8) 12 W przypadku sprawdzania kwalifikacji poborowych lub przedpoborowych, szkolonych dla potrzeb wojska przez organizacje społeczne powołane do tego celu, w skład komisji wchodzi - oprócz osób wymienionych w ust. 2 pkt 1 i 2 - oficer wyznaczony przez właściwy organ wojskowy.

Rozdział  3

Wydawanie pozwoleń na prowadzenie pojazdów mechanicznych.

§  46.

1) Pozwolenie na prowadzenie pojazdów mechanicznych wydaje prezydium powiatowej (miejskiej, dzielnicowej) rady narodowej, właściwej ze względu na miejsce zamieszkania ubiegającego się o pozwolenie.

(2) Żołnierzom w czynnej służbie wojskowej wydaje pozwolenie prezydium rady narodowej (ust. 1), właściwej ze względu na miejsce postoju jednostki wojskowej.

(3) W przypadku gdy osoba ubiegająca się o pozwolenie przebywa poza miejscem zamieszkania określonym w dowodzie osobistym i jest zameldowana na pobyt czasowy w miejscu, w którym uczęszcza na kurs kierowców, pozwolenie może wydać prezydium rady narodowej właściwej ze względu na miejsce czasowego pobytu, pod warunkiem że o wydaniu pozwolenia zawiadomi niezwłocznie prezydium rady narodowej, właściwej ze względu na miejsce zamieszkania kierowcy, i prześle temu prezydium akta ewidencyjne kierowcy.

(4) Tryb wydawania pozwoleń ustalą Ministrowie: Transportu Drogowego i Lotniczego, Obrony Narodowej oraz Bezpieczeństwa Publicznego.

(5) Prezydium rady narodowej wyda pozwolenie po stwierdzeniu, że osoba ubiegająca się odpowiada warunkom określonym w § 41, 43 lub 44.

(6) Prezydium rady narodowej odmówi wydania pozwolenia, jeżeli osoba ubiegająca się pomimo posiadania warunków określonych w § 41, 43 lub 44:

1) nadużywa alkoholu lub innych podobnie działających środków,

2) została pozbawiona prawa prowadzenia pojazdów mechanicznych, a czasokres, na który cofnięto pozwolenie, jeszcze nie upłynął.

(7) Prezydium rady narodowej może odmówić wydania pozwolenia, jeżeli osoba ubiegająca się o pozwolenie została ukarana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu, mieniu lub bezpieczeństwu publicznemu.

Rozdział  4

Cofanie pozwoleń na prowadzenie pojazdów mechanicznych.

§  47.

1) Pozwolenie na prowadzenie pojazdów mechanicznych cofa prezydium rady narodowej wymienione w § 46. Żołnierzom w czynnej służbie wojskowej cofa pozwolenie właściwy dowódca jednostki wojskowej na okres nie przekraczający służby wojskowej; na okres dłuższy cofa pozwolenie prezydium rady narodowej na wniosek właściwego dowódcy jednostki wojskowej.

(2) Pozwolenie należy cofnąć:

1) na stałe:

a) jeżeli kierowca znajdując się w stanie wskazującym na użycie alkoholu lub innego podobnie działającego środka spowodował wypadek drogowy, skutkiem którego ofiara wypadku uległa ciężkiemu uszkodzeniu ciała lub zmarła,

b) jeżeli kierowca po spowodowaniu wypadku drogowego nie udzielił pomocy ofiarom wypadku,

c) jeżeli kierowca w czasie prowadzenia pojazdu lub okolicznościowego postoju pojazdu znajdował się po raz czwarty w stanie wskazującym na użycie alkoholu lub innego podobnie działającego środka, pomimo że nie naruszył jakiegokolwiek innego przepisu o ruchu drogowym;

2) na okres od roku do 5 lat:

a) jeżeli kierowca znajdując się w stanie wskazującym na użycie alkoholu lub innego podobnie działającego środka spowodował wypadek drogowy, skutkiem którego ofiara wypadku uległa lekkiemu uszkodzeniu ciała albo wskutek wypadku powstała poważniejsza szkoda materialna o wartości powyżej 1.000 zł,

b) jeżeli kierowca spowodował wypadek drogowy, skutkiem którego ofiara wypadku uległa ciężkiemu uszkodzeniu ciała lub zmarła,

c) jeżeli kierowca w czasie prowadzenia pojazdu lub okolicznościowego postoju pojazdu znajdował się po raz trzeci w stanie wskazującym na użycie alkoholu lub innego podobnie działającego środka, pomimo że nie naruszył jakiegokolwiek innego przepisu o ruchu drogowym;

3) na okres od 3 miesięcy do roku:

a) jeżeli kierowca w czasie prowadzenia pojazdu lub okolicznościowego postoju pojazdu, znajdując się w stanie wskazującym na użycie alkoholu albo innego podobnie działającego środka, naruszył przepisy o ruchu drogowym, a nie spowodował przez to wypadku drogowego lub spowodował wypadek drogowy, skutkiem którego powstała nieznaczna szkoda materialna o wartości poniżej 1.000 zł,

b) jeżeli kierowca w czasie prowadzenia pojazdu lub okolicznościowego postoju pojazdu znajdował się po raz drugi w stanie wskazującym na użycie alkoholu albo innego podobnie działającego środka, pomimo że nie naruszył jakiegokolwiek innego przepisu o ruchu drogowym,

c) jeżeli kierowca spowodował wypadek drogowy, skutkiem którego ofiara wypadku poniosła lekkie uszkodzenie ciała,

d) jeżeli kierowca spowodował wypadek drogowy, skutkiem którego powstała poważniejsza szkoda materialna o wartości powyżej 1.000 zł,

e) jeżeli kierowca posiadający pozwolenie z wkładką kontrolną B, z której oddzielono już wszystkie odcinki, naruszył przepisy o ruchu drogowym;

4) na okres ustalony orzeczeniem komisji lekarskiej, jeżeli zostaną stwierdzone u kierowcy wady organiczne lub psychiczne utrudniające prowadzenie pojazdów mechanicznych;

5) na okres potrzebny do sprawdzenia lub uzupełnienia kwalifikacji fachowych kierowcy, jeżeli w związku z naruszeniem przez niego przepisów o ruchu drogowym albo stwierdzeniem niewłaściwej obsługi technicznej pojazdu powstaną wątpliwości, czy kierowca posiada wystarczające kwalifikacje fachowe.

3) Czasokres, na który pozwolenie ulega cofnięciu w przypadku określonym w ust. 2 pkt 2 i 3, uzależnia się od dotychczasowego zachowania się kierowcy i rodzaju przewinienia.

4) Jeżeli kierowca w czasie prowadzenia pojazdu albo okolicznościowego postoju pojazdu znajdował się po raz pierwszy w stanie wskazującym na użycie alkoholu lub innego podobnie działającego środka, prezydium rady narodowej (§ 40) zamieni wkładkę kontrolną A na wkładkę B, pomimo że nie naruszył on jakiegokolwiek innego przepisu o ruchu drogowym; jeżeli kierowca posiada wkładkę kontrolną B, prezydium rady narodowej postąpi stosownie do przepisu ust. 2 pkt 3 lit. e).

(5) W szczególnych okolicznościach, jeżeli kierowca w czasie prowadzenia pojazdu albo okolicznościowego postoju znajdował się w stanie wskazującym na użycie alkoholu lub innego podobnie działającego środka, można cofnąć mu pozwolenie na okres od 3 miesięcy do roku, pomimo że nie naruszył on jakiegokolwiek innego przepisu o ruchu drogowym.

) Kierowcy w czynnej służbie wojskowej może być cofnięte pozwolenie ponadto w przypadkach, określonych w przepisach wojskowych.

(7) Kierowcy zatrudnionemu w organach bezpieczeństwa publicznego może być cofnięte pozwolenie ponadto w przypadkach, określonych przez Ministra Bezpieczeństwa Publicznego w porozumieniu z Ministrem Transportu Drogowego i Lotniczego.

§ 48. Prezydium rady narodowej, a jeżeli chodzi o żołnierzy w czynnej służbie wojskowej - właściwy dowódca jednostki wojskowej, zatrzyma pozwolenie na prowadzenie pojazdów mechanicznych do czasu uprawomocnienia się wyroku sądowego w razie skierowania sprawy na drogę karno-sądową w związku z wypadkiem samochodowym.

§  49.

1) W przypadkach określonych w § 47 ust. 2 pkt 1, 2, 3 i 5 oraz w ust. 4 i 5 organ kontroli drogowej zatrzyma pozwolenie na prowadzenie pojazdów mechanicznych.

(2) W przypadkach uzasadniających udzielenie kierowcy ostrzeżenia udziela go organ kontroli drogowej, który stwierdził naruszenie przez kierowcę przepisów o ruchu drogowym, jeżeli naruszenie tych przepisów nie powoduje zatrzymania pozwolenia (ust. 1); organ kontroli drogowej zatrzyma jednak pozwolenie, jeżeli stwierdzi, że kierowca posiada pozwolenie z wkładką kontrolną, z której oddzielono już wszystkie odcinki wkładki.

3) Uprawnienia określone w ust. 1 i 2 w odniesieniu do kierowców w czynnej służbie wojskowej przysługują wyłącznie organom kontroli drogowej upoważnionym do kontroli wojskowych pojazdów mechanicznych.

(4) Ministrowie Transportu Drogowego i Lotniczego, Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego określą przypadki uzasadniające udzielanie ostrzeżeń (ust. 2), sposób udzielania ostrzeżeń, zatrzymania pozwoleń, tryb postępowania z wkładkami kontrolnymi oraz z zatrzymywanymi pozwoleniami.

§  50.

1) W razie cofnięcia pozwolenia na prowadzenie pojazdów mechanicznych na okres dłuższy niż rok, zwrot pozwolenia, z wyjątkiem przypadku określonego w ust. 2, może nastąpić po upływie czasokresu, na który pozwolenie cofnięto, i po sprawdzeniu, że kierowca posiada odpowiedni stan zdrowia i stosowne kwalifikacje fachowe (§ 41 ust. 1 pkt 4 i 6).

(2) W przypadku cofnięcia pozwolenia kategorii I na okres dłuższy niż rok, pozwolenie tej kategorii nie może być zwrócone kierowcy wcześniej niż po dwóch latach od upływu czasokresu, na który pozwolenie było cofnięte; zwrot pozwolenia uzależnia się od sprawdzenia, że kierowca posiada odpowiedni stan zdrowia i stosowne kwalifikacje fachowe (§ 41 ust. 1 pkt 4 i 6).

(3) W przypadku, określonym w ust. 2, może być wydane kierowcy pozwolenie niższej kategorii po upływie czasokresu, na który cofnięto mu pozwolenie, i po sprawdzeniu, że posiada on odpowiedni stan zdrowia i stosowne kwalifikacje fachowe (§ 41 ust. 1 pkt 4 i 6).

§  51.

1) Kierowca posiadający pozwolenie z wkładką kontrolną B może otrzymać wkładkę A po upływie 6 miesięcy nienagannego zachowania się i po sprawdzeniu jego znajomości przepisów o ruchu drogowym.

2) Kierowca, któremu zwraca się pozwolenie bądź wydaje się pozwolenie niższej kategorii, otrzyma wkładkę kontrolną A ze wszystkimi odcinkami.

§  51a.

1) Prezydium rady narodowej (§ 46) może w razie wątpliwości wezwać kierowcę do poddania się w określonym terminie zbadaniu stanu jego zdrowia lub kwalifikacji fachowych. Niestawienie się w określonym terminie bez uzasadnionych przyczyn powoduje cofnięcie pozwolenia do czasu zgłoszenia się kierowcy do zbadania.

) Przepisu ust. 1 nie stosuje się do kierowców w czynnej służbie wojskowej.

§ 51b. Przepisy §§ 46-51a stosuje się odpowiednio do wkładek kontrolnych kart traktorzysty (§ 39 ust. 15).

Rozdział  5

Przepisy ogólne.

§  51c.

1) Kierowca obowiązany jest zawiadomić pisemnie prezydium rady narodowej (§ 46) o każdej zmianie miejsca zamieszkania. Zawiadomienie powinno być dokonane w ciągu 14 dni od dnia zmiany miejsca zamieszkania.

2) Obowiązek ustalony w ust. 1 nie dotyczy kierowców w czynnej służbie wojskowej.

(3) Jeżeli zmiana miejsca zamieszkania kierowcy polega na przeniesieniu się do innego powiatu (miasta, dzielnicy), prezydium rady narodowej (§ 46), właściwej ze względu na dotychczasowe miejsca zamieszkania kierowcy, przesyła jego dokumenty ewidencyjne do prezydium rady narodowej, właściwej ze względu na nowe miejsce zamieszkania.

(4) W przypadku określonym w ust. 3 kierowca jest obowiązany zgłosić się w ciągu 14 dni od dnia zmiany miejsca zamieszkania w prezydium rady narodowej (§ 46), właściwej ze względu na nowe miejsce zamieszkania; prezydium to dokonuje w pozwoleniu kierowcy adnotację o zmianie miejsca zamieszkania.

(5) Kierowcy, zwolnieni z czynnej służby wojskowej, dopełniają obowiązku określonego w ust. 4 w ciągu 30 dni licząc od dnia zwolnienia ze służby.

§ 51d. W razie zaginięcia pozwolenia wtórnik pozwolenia wydaje prezydium rady narodowej (§ 46) w trybie ustalonym przez Ministrów: Transportu Drogowego i Lotniczego, Obrony Narodowej oraz Bezpieczeństwa Publicznego.

§  51e.

1) Kierowca autobusu przeznaczonego do zarobkowego przewozu osób obowiązany jest poddać się corocznie sprawdzeniu stanu zdrowia (§ 41 ust. 1 pkt 4) w terminie ustalonym przez prezydium rady narodowej (§ 46).

(2) Koszty związane ze sprawdzeniem stanu zdrowia (ust. 1) ponosi przedsiębiorstwo zatrudniające kierowcę, które ponadto obowiązane jest dostarczyć prezydium rady narodowej (§ 46) orzeczenie komisji lekarskiej w terminie 14 dni od dnia sprawdzenia stanu zdrowia.

(3) Minister Transportu Drogowego i Lotniczego może rozciągnąć obowiązki wymienione w ust. 1 i 2 na kierowców innych pojazdów oraz na przedsiębiorstwa zatrudniające tych kierowców.

§  51f.

1) Za sprawdzanie kwalifikacji fachowych, za wydawanie pozwoleń i za wydawanie wtórników pozwoleń pobierane są opłaty, ustalone w trybie określonym obowiązującymi przepisami.

(2) Minister Transportu Drogowego i Lotniczego w porozumieniu z Ministrami Finansów i Obrony Narodowej określi wysokość wynagrodzeń członków komisji egzaminacyjnych..

DZIAŁ  VI.

Przepisy o prowadzeniu i ruchu pojazdów mechanicznych.

Rozdział  1.

Przepisy ogólne.

§  52.

(1) Ruch pojazdów mechanicznych na drogach publicznych o twardej nawierzchni powinien odbywać się wyłącznie na tej nawierzchni; jeżeli jednak na drogach o twardej nawierzchni istnieją obok tej nawierzchni specjalne gruntowe (letnie) tory, wówczas ruch może odbywać się także na tych torach.

(2) Stosowanie niszczących jezdnie urządzeń przeciwślizgowych na drogach o nawierzchni twardej dopuszczalne jest tylko podczas ślizgawicy lub na śniegu.

(3) Pojazdy mechaniczne o nośności do 1,5 tony podlegają przepisom o ruchu samochodów osobowych, jeżeli szczególne przepisy nie stanowią inaczej.

§  53.

(1) W czasie prowadzenia pojazdu mechanicznego kierowca powinien zachowywać należytą ostrożność, aby nic zagrażać bezpieczeństwu i porządkowi publicznemu, nie powodować wypadków, nie utrudniać ruchu innym użytkownikom dróg oraz nie zakłócać spokoju i porządku publicznego.

(2) Zabrania się kierowcy:

a) 13 w czasie prowadzenia pojazdu mechanicznego lub w czasie postoju okolicznościowego używać bądź znajdować się w stanie wskazującym na użycie alkoholu lub innych podobnie działających środków,

b) oddalać się od pojazdu, gdy silnik pracuje, lub bez sprowadzenia pojazdu na prawą stronę jezdni, jak najdalej od środka drogi, oraz bez zabezpieczenia pojazdu przed uruchomieniem przez osoby niepowołane;

c) dopuszczać do dymienia pojazdu;

d) używać pojazdu w sposób wywołujący hałas;

e) dopuszczać do ładowania pojazdu w ten sposób, aby szerokość naładowanego pojazdu przekraczała 2,5 m, a wysokość nad poziomem drogi 4 m, oraz do przekraczania nośności pojazdu lub przewożenia większej ilości osób ponad normę, ustaloną w dowodzie rejestracyjnym, jak również umieszczać obok siebie osoby lub ładunek w sposób ograniczający swobodę ruchów kierowcy lub utrudniający obserwacje drogi;

f) 14 w czasie prowadzenia pojazdu mechanicznego w granicach miast palenia tytoniu, spożywania pokarmów lub napojów.

§ 54. 15

(1) Szybkość pojazdu mechanicznego powinna być taka, aby kierowca panował w każdej okoliczności nad pojazdem.

(2) Na obszarze zabudowanym kierowcom pojazdów mechanicznych zabrania się przekraczać szybkość 50 km na godzinę. Minister Komunikacji, na wniosek prezydium wojewódzkiej rady narodowej (rady narodowej miasta wyłączonego z województwa), może zezwolić na podniesienie granicy szybkości na obszarze zabudowanym miasta na niektórych drogach (ulicach) o dobrych warunkach bezpieczeństwa ruchu drogowego – do 60 km na godzinę. W stosunku do dróg (ulic) o dobrych warunkach bezpieczeństwa ruchu drogowego na obszarze zabudowanym nie wchodzącym w skład miasta na podniesienie granicy szybkości do 60 km na godzinę może zezwolić prezydium wojewódzkiej rady narodowej.

(3) Poza obszarami zabudowanymi kierowcom niżej wymienionych pojazdów zabrania się przekraczać szybkość:

1) autobusów, samochodów ciężarowych o ciężarze ogólnym przekraczającym 2,5 tony, pojazdów członowych (ciągniki siodłowe z naczepą) oraz samochodów osobowych z przyczepą - 70 km na godzinę,

2) autobusów, samochodów ciężarowych oraz ciągników drogowych, jeżeli pojazdy te ciągną przyczepę - 60 km na godzinę.

(4) Kierowcom ciągników typu rolniczego zabrania się przekraczać szybkość 25 km na godzinę.

(5) Kierowcom pojazdów mechanicznych na pełnych obręczach gumowych lub półpneumatykach oraz kierowcom pojazdów mechanicznych ciągnących pojazdy na takich obręczach zabrania się przekraczać szybkość 25 km na godzinę na obszarach zabudowanych i 40 km na godzinę – poza tymi obszarami.

(6) Minister Komunikacji może pod określonymi warunkami zezwalać na przekraczanie granic szybkości określonych w ust. 3 kierowcom niektórych pojazdów lub na poszczególnych drogach.

(7) Minister Komunikacji może wprowadzić ograniczenie szybkości motocykli poza obszarami zabudowanymi do 70 km na godzinę.

(8) Właściwy do spraw komunikacji organ prezydium rady narodowej prowadzący rejestrację pojazdów mechanicznych niezależnie od ograniczeń określonych w ust. 2-5 może przy rejestracji:

1) wprowadzać dalsze ograniczenia szybkości niektórych pojazdów mechanicznych, których właściwości takiego ograniczenia wymagają,

2) określać największą dopuszczalną szybkość, z jaką mogą być ciągnięte przez pojazdy mechaniczne przyczepy, których cechy konstrukcyjne lub przeznaczenie takiego ograniczenia wymagają.

(9) Granice szybkości ustalone dla poszczególnych pojazdów na podstawie ust. 6 i 8 powinny być uwidocznione z tyłu na takim pojeździe mechanicznym lub przyczepie, z wyjątkiem wojskowych pojazdów mechanicznych i przyczep. Szczegółowe wytyczne w tym zakresie wyda Minister Komunikacji.

§ 55. Kierowca pojazdu mechanicznego powinien zmniejszyć szybkość i zachować szczególną ostrożność:

a) na skrzyżowaniach dróg oraz w tych miejscach, gdzie droga nie jest widoczna na dostateczną odległość;

b) na odcinkach drogi, gdzie znajdują się wyznaczone za pomocą tablic lub znaków na jezdni przejścia przez jezdnię;

c) w razie przejeżdżania przez chodnik;

d) przed przystankami tramwajów i innych kolei na drogach, gdy na przystanku stoją lub do niego zbliżają się tramwaje lub pociągi;

e) przy zbliżaniu się do przejazdu kolejowego w poziomie szyn;

f) przy mijaniu lub wyprzedzaniu pochodów, oddziałów wojskowych itp.;

g) w innych przypadkach, gdy bezpieczeństwo ruchu tego wymaga.

§  56.

(1) Na skrzyżowaniach dróg, jeżeli nie ma odmiennych przepisów miejscowych, kierowca powinien ustąpić pierwszeństwa pojazdom, nadjeżdżającym z jego prawej strony; jednak pojazdom, biegnącym po szynach (tramwaje itp.), powinien ustąpić pierwszeństwa przejazdu również i wtedy, kiedy nadjeżdżają z jego lewej strony. Również powinien ustąpić pierwszeństwa drogi pojazdom straży ogniowej, ambulansom sanitarnym oraz pojazdom policji państwowej i żandarmerii wojskowej. Powyższe zasady mają zastosowanie również na zbiegu lub na rozwidleniu (rozgałęzieniu) dróg oraz w razie przecinania się kierunków ruchu pojazdów na jednej drodze.

(2) Na skrzyżowaniach dróg przy skręcaniu na inną drogę skręt w prawo należy wykonać możliwie najbliżej prawego brzegu jezdni, skręt w lewo - możliwie blisko środka jezdni, nie przejeżdżając jednak na jej lewą stronę.

§  57.

(1) Przed przejazdami kolejowymi, jeżeli przejazdy nie są zamykane zaporami, kierowca pojazdu powinien upewnić się, czy nie zbliża się pociąg albo czy zbliżania się pociągu nie zapowiadają sygnały świetlne lub dźwiękowe lub znaki dawane przez służbę kolejową.

(2) Przed przejazdami kolejowymi, jeżeli przejazdy nie są zamykane zaporami, kierowca pojazdu powinien go zatrzymać w odpowiedniej odległości od toru kolejowego, gdy pociąg się zbliża lub gdy sygnały wskazują zbliżanie się pociągu albo gdy służba kolejowa wzywa do zatrzymania się.

(3) Przed przejazdami, które posiadają zapory, kierowca pojazdu powinien go zatrzymać, gdy zapora jest zamknięta lub gdy się ją zamyka, albo gdy dzwonki ostrzegawcze wskazują, że zamknięcie zapory ma właśnie nastąpić lub gdy służba kolejowa wzywa do zatrzymania się przed zaporą.

(4) Kierowca pojazdu powinien zachować szczególną ostrożność przy zbliżaniu się do przejazdów kolejowych, jeżeli wskutek mgły lub z innych powodów źle widać tory kolejowe przed przejazdami niezamykanymi, względnie - zapory przed przejazdami zamykanymi.

§  58.

1. Kierowca jest obowiązany podczas jazdy trzymać się prawej strony drogi w kierunku jazdy. Na przejazdach kolejowych i na takich odcinkach drogi, gdzie droga nie jest widoczna na dostateczną odległość, kierowca powinien się trzymać jak można najdalej od środka drogi.

(2) Kierowca jest obowiązany zboczyć na prawo przy mijaniu jadących lub idących w

przeciwnym kierunku oraz gdy jest wyprzedzany, a na lewo, gdy wyprzedza dążących w tym samym kierunku.

§  59.

(1) Zabrania się wyprzedzać, jeżeli droga nie jest widoczna na dostateczną odległość, oraz na zakrętach i przejazdach kolejowych, jak również przed przystankami tramwajów i kolei na drogach, gdy na przystanku stoi tramwaj lub pociąg.

(2) Kierowca może wyprzedzać wówczas, gdy jezdnia drogi jest odpowiednio szeroka. Poza osiedlami oraz w osiedlach na ulicach, po których mogą obok siebie przejeżdżać najwyżej dwa pojazdy, kierowcy wolno jest wyprzedzać tylko wówczas, gdy przed wyprzedzanym znajduje się dostateczna przestrzeń wolna i nikt nie zbliża się z przeciwnej strony.

(3) Będąc ostrzeżonym o zbliżaniu się pojazdu, który pragnie wyprzedzić, kierowca obowiązany jest natychmiast zboczyć, jak najbardziej na prawo i zmniejszyć szybkość, przepuszczając wyprzedzającego po swej lewej stronie.

§  60.

(1) Kierowca, chcąc zatrzymać pojazd lub skręcić nim, powinien zawczasu dać znak o swoim zamiarze ruchem ręki, albo za pomocą specjalnych przyrządów, wymienionych w § 9 ust. (1) lit. j) oraz k).

(2) Przy zatrzymywaniu pojazdu kierowca obowiązany jest sprowadzić go na prawą stronę drogi (w kierunku ruchu) jak najdalej od środka drogi, a w każdym razie w ten sposób, aby nie tamować ruchu na drodze.

(3) Kierowcy nie wolno zatrzymywać pojazdu na skrzyżowaniach i zakrętach dróg, na mostach, na przejazdach kolejowych, na przystankach tramwajów i kolei na drogach, na wyznaczonych przejściach przez jezdnię, na chodnikach oraz w tych miejscach, gdzie droga nie jest widoczna na dostateczną odległość. Zatrzymywanie pojazdów na chodnikach dopuszczalne jest tylko w przypadkach i na warunkach, które określą władze administracji ogólnej stosownie do warunków miejscowych.

(4) W razie konieczności cofania pojazdu kierowca powinien zachować szczególną ostrożność.

(5) Ciągnięcie pojazdu, który nie może być poruszany za pomocą własnego silnika, może się odbywać tylko w razie niezbędnej konieczności i przy zachowaniu szczególnej ostrożności; szybkość pojazdów w takich przypadkach nie może przekraczać 25 km na godzinę. Przepis ten nie dotyczy pojazdów, stanowiących sprzęt wojenny.

§  61.

(1) Kierowca pojazdu mechanicznego obowiązany jest podać zawczasu dźwiękowy sygnał ostrzegawczy we wszystkich okolicznościach, w których zachodzi potrzeba ostrzeżenia.

(2) Zabrania się nadużywania sygnałów dźwiękowych lub używania ich do innych celów niż do niezbędnego ostrzeżenia.

(3) Zabrania się używania jako sygnałów ostrzegawczych: dzwonków, gwizdawek, syren itp., a w osiedlach ponadto sygnałów o silnym lub przeraźliwym dźwięku.

(4) W miastach o dużym ruchu kołowym oraz w uzdrowiskach wojewódzkie władze administracji ogólnej mogą wprowadzać zakazy używania dźwiękowych sygnałów ostrzegawczych.

§  62.

(1) Od zmroku do świtu oraz podczas silnej mgły pojazd mechaniczny powinien mieć zapalone dwie latarnie przednie o nierażącym świetle i tylną latarkę z czerwonym lub pomarańczowym światłem oraz mieć dokładnie oświetloną tylną tablicę rejestracyjną. Przepis ten nie obowiązuje w czasie postoju pojazdu na dostatecznie oświetlonych ulicach osiedli.

(2) Używanie najaśnic (reflektorów) dozwolone jest jedynie tam, gdzie droga nie jest dostatecznie oświetlona.

(3) Przy wymijaniu z zapalonymi najaśnicami, kierowca pojazdu mechanicznego powinien opuścić snop światła tak, aby światło nie oślepiało jadących z przeciwnej strony, a jednakże oświetlało dostatecznie drogę przed pojazdem.

(4) Przy przewozie ładunków wystających z tyłu poza pojazd więcej niż 1 m, należy od zmroku do świtu lub podczas silnej mgły umieścić na końcu ładunku dodatkową latarkę z czerwonym lub pomarańczowym światłem.

§  63.

(1) Kierowcy pojazdów straży ogniowej, policji państwowej i żandarmerii wojskowej, śpieszących do wypadków, nie są obowiązani stosować się do przepisów o największej dopuszczalnej szybkości, o ruchu pojazdów na skrzyżowaniach dróg, o mijaniu i wyprzedzaniu pojazdów oraz mogą używać odmiennego oświetlenia i odrębnych sygnałów dźwiękowych, a znajdujący się na drodze obowiązani są zawczasu usuwać się z drogi i pozostawiać miejsce wolne tym pojazdom.

(2) Państwowi urzędnicy służby drogowej, powołani do wykonywania kontroli ruchu na drogach publicznych, mogą używać odmiennego oświetlenia i odrębnych sygnałów dźwiękowych.

(3) Wojewódzkie władze administracji ogólnej mogą nadawać uprawnienia, wymienione w ust. (1), kierowcom ambulansów sanitarnych i innych pojazdów pogotowia publicznego.

(4) Wojewódzkie władze administracji ogólnej mogą zabronić innym osobom używania na pewnym obszarze sygnałów dźwiękowych, stosowanych na tym obszarze przez osoby, wymienione w ust. (1) i (2).

§  64.

(1) Kierowca pojazdu mechanicznego obowiązany jest stosować się do znaków, dawanych mu w celu regulacji ruchu przez umundurowanych funkcjonariuszów: policji państwowej, służby drogowej i urzędów gminnych, jak również do znaków, sygnałów i napisów, ustawianych na drogach publicznych przez właściwe władze drogowe.

(2) Na przejazdach kolejowych kierowca jest obowiązany stosować się do znaków, dawanych przez umundurowaną służbę kolejową.

(3) W razie wątpliwości, czy nie została przekroczona nośność pojazdu, określona w dowodzie rejestracyjnym, kierowca ciężarowego pojazdu mechanicznego obowiązany jest na wezwanie organów kontroli drogowej udać się w celu sprawdzenia ciężaru pojazdu do wagi, jeżeli waga znajduje się nie dalej niż w odległości 10 km.

§ 65. Jeżeli ciężar ogólny pojazdu przekracza obciążenie, wskazane na tablicy umieszczonej przed mostem, kierowca może przejeżdżać przez most tylko za specjalnym pozwoleniem właściwego zarządu drogowego.

§ 66. Kierowca pojazdu mechanicznego w razie wypadku z ludźmi powinien niezwłocznie udzielić pomocy ofiarom wypadku oraz zameldować o tym najbliższemu posterunkowi policji.

§  67.

(1) Właściciel pojazdu mechanicznego oraz kierowca są odpowiedzialni za rozmyślne lub pochodzące z niedbalstwa niezaopatrzenie pojazdu w przepisane tablice rejestracyjne lub tablice ze znakami próbnymi, za nieposiadanie ważnego dowodu rejestracyjnego, czasowego pozwolenia lub międzynarodowego świadectwa samochodowego, za nienależyte zaopatrzenie pojazdu we wszystkie przepisane urządzenia i przyrządy oraz za niewłaściwe ich utrzymanie.

(2) Przed wyruszeniem w drogę kierowca powinien dokładnie sprawdzić, czy wszystkie urządzenia i przyrządy pojazdu mechanicznego są w należytym stanie i działają sprawnie.

(3) Właściciel pojazdu mechanicznego oraz kierowca są odpowiedzialni za rozmyślne lub pochodzące z niedbalstwa dopuszczenie do korzystania z pojazdu w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem, określonym w dowodzie rejestracyjnym lub w czasowym pozwoleniu na kursowanie, oraz za przeciążenie pojazdu ponad normy oznaczone w tych dowodach.

(4) 16 Właściciel pojazdu mechanicznego oraz kierowca są odpowiedzialni za rozmyślne lub pochodzące z niedbalstwa dopuszczenie do samodzielnego prowadzenia pojazdu przez osobę będącą w stanie wskazującym na użycie alkoholu albo innych podobnie działających środków lub nie posiadającą pozwolenia na prowadzenie takiego pojazdu.

§  68.

(1) Kierowca pojazdu mechanicznego obowiązany jest mieć przy sobie pozwolenie na prowadzenie pojazdu oraz dowód, stwierdzający dopuszczenie pojazdu do ruchu.

(2) Kierowca pojazdu mechanicznego powinien okazywać powyższe dokumenty na żądanie funkcjonariuszów policji państwowej, służby drogowej i urzędów gminnych oraz innych osób, upoważnionych do wykonywania kontroli na drogach publicznych.

§  69.

(1) Uwzględniając specjalne warunki miejscowe związane z bezpieczeństwem ruchu lub ze stanem dróg i mostów, wojewódzkie władze administracji ogólnej mogą wydawać w granicach rozporządzenia niniejszego szczegółowe przepisy o ruchu pojazdów mechanicznych.

(2) Jeżeli bezpieczeństwo lub porządek ruchu, albo też stan drogi tego wymaga, powiatowe władze administracji ogólnej mogą czasowo zamykać lub ograniczać ruch pojazdów mechanicznych lub niektórych ich rodzajów w poszczególnych miejscowościach lub na określonych odcinkach dróg, przy jednoczesnym ustawieniu znaków drogowych.

Rozdział  2.

Międzynarodowy ruch pojazdów mechanicznych.

§  70.

(1) Osoby pragnące skorzystać z dopuszczonego do ruchu w Polsce pojazdu mechanicznego w państwie, które przystąpiło do konwencji międzynarodowej, dotyczącej ruchu samochodowego, podpisanej w Paryżu dnia 24 kwietnia 1926 r. (Dz. U. R. P. z 1930 r. Nr 21, poz. 177), powinny zaopatrzyć się w międzynarodowe świadectwo samochodowe (Certificat International pour Automobiles), według wzoru i wskazówek zamieszczonych w załącznikach A i B do wymienionej konwencji.

(2) Osoby pragnące kierować zagranicą takim pojazdem, powinny zaopatrzyć się w odpowiednie pozwolenie (międzynarodowe pozwolenie na prowadzenie - Permis International de Conduire), wydawane podług wzoru i wskazówek zamieszczonych w załącznikach D i E do wymienionej konwencji. Pozwolenie takie nie może być wydane osobie mającej mniej niż osiemnaście lat.

(3) Międzynarodowe świadectwa samochodowe i międzynarodowe pozwolenia na prowadzenie samochodów, ważne na przeciąg jednego roku od daty wystawienia, są wydawane przez wojewódzkie władze administracji ogólnej lub organizację społeczną, reprezentującą interesy automobilizmu, na mocy nieprzedawnionych dowodów rejestracyjnych oraz wydanych w Polsce pozwoleń na prowadzenie pojazdów mechanicznych. Dokumenty wydawane przez wspomnianą organizację powinny być potwierdzane przez wojewódzkie władze administracji ogólnej.

§ 71. Osoby, wymienione w § 70, powinny zaopatrzyć pojazd z tyłu, na widocznym miejscu, w owalną tablicę z literami PL, według wymagań załącznika C do wymienionej w § 70 konwencji.

§  72.

(1) Obywatel państwa obcego, które przystąpiło do konwencji międzynarodowej, dotyczącej ruchu samochodowego, podpisanej w Paryżu dnia 24 kwietnia 1926 r. (Dz. U. R. P. z 1930 r. Nr 21, poz. 177), lub obywatel polski stale zamieszkały w takim państwie, może używać na drogach publicznych w Polsce pojazdu dopuszczonego do ruchu w państwie, które przystąpiło do wymienionej konwencji, jeżeli posiada prawidłowo wystawione i nieprzedawnione międzynarodowe świadectwo samochodowe i międzynarodowe pozwolenie na prowadzenie samochodów oraz jeżeli pojazd jego jest zaopatrzony w tablice rejestracyjne takiego państwa i w umieszczony z tyłu międzynarodowy znak wyróżniający. Tablice te od zmroku do świtu i podczas silnej mgły powinny być oświetlone.

(2) Osoby, wymienione w ust. (1), powinny posiadać dowód uiszczenia opłaty na rzecz Państwowego Funduszu Drogowego lub międzynarodową książeczkę podatkową, przewidzianą w konwencji o sposobie opodatkowania obcokrajowych pojazdów mechanicznych, podpisanej w Genewie dnia 30 marca 1931 r. (Dz. U. R. P. z 1934 r. Nr 98, poz. 900), jeżeli pojazd nie podlega zwolnieniu od opłaty, i okazywać ten dowód na żądanie organów kontroli drogowej.

§  73.

(1) Kierowca posiadający międzynarodowe pozwolenie na prowadzenie samochodów, powinien stosować się do przepisów ruchu, obowiązujących na drogach publicznych w Polsce.

(2) Międzynarodowe świadectwo samochodowe i międzynarodowe pozwolenie na prowadzenie samochodów, powinny być okazywane na każde żądanie organów kontroli drogowej.

§  74.

(1) W razie stwierdzenia, że pojazd wprowadzony do Polski z zagranicy nie odpowiada warunkom dopuszczenia pojazdów do ruchu na drogach publicznych w Polsce, wojewódzka władza administracji ogólnej, w której okręgu stwierdzono brak tych warunków, może odebrać prawo korzystania z międzynarodowego świadectwa samochodowego i zabronić używania pojazdu do czasu usunięcia braków.

(2) 17 W razie stwierdzenia, że kierowca, mający międzynarodowe pozwolenie na prowadzenie samochodów, nie posiada kwalifikacyj, zapewniających w dostatecznej mierze bezpieczeństwo publiczne, lub że popełnił czyn, powodujący odebranie pozwolenia na prowadzenie pojazdów, wojewódzka władza administracji ogólnej, w której okręgu brak kwalifikacyj stwierdzono, może odebrać prawo korzystania z międzynarodowego pozwolenia na prowadzenie samochodów.

§  75.

(1) Przed zarejestrowaniem pojazdu, wprowadzonego do Polski z zagranicy bez międzynarodowego świadectwa samochodowego, wolno go użyć na przeciąg najwyżej dwunastu godzin od przebycia granicy jedynie dla dojazdu do najbliższego miasta wojewódzkiego, na podstawie kwitu urzędu celnego i pisemnego stwierdzenia terminu wjazdu przez właściwe organa ochrony granic.

(2) Kwit urzędu celnego należy okazywać na każde żądanie organów kontroli drogowej.

Rozdział  3

Zawody pojazdów mechanicznych.

§  76.

(1) Na zawody pojazdów mechanicznych, wymagające zamknięcia lub ograniczenia ruchu na drogach publicznych, należy uzyskać pozwolenie, w którym zostaną określone warunki ich urządzenia.

(2) Pozwolenie na zawody pojazdów mechanicznych na obszarze jednego województwa wydaje wojewódzka władza administracji ogólnej, po zasięgnięciu opinii zarządów drogowych i powiatowych władz administracji ogólnej.

(3) Pozwolenie na zawody pojazdów na obszarze kilku województw wydaje Minister Komunikacji w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych.

(4) O zawodach pojazdów mechanicznych nie wymagających zamknięcia lub ograniczenia ruchu na drogach publicznych należy zawiadomić co najmniej na 2 tygodnie przed ich terminem Ministerstwo Komunikacji, jeżeli zawody mają się odbyć na obszarze kilku województw, lub właściwą wojewódzką władze administracji ogólnej, jeżeli mają się odbyć na obszarze jednego województwa.

Rozdział  4

Przyczepki i pociągi drogowe.

§  77.

(1) Do przyczepek samochodowych mają odpowiednie zastosowanie przepisy, dotyczące ewidencji, rejestracji, warunków technicznych oraz dopuszczenia do ruchu pojazdów mechanicznych.

(2) Każda przyczepka pojazdu mechanicznego powinna być zaopatrzona:

a) w jeden system hamulcowy;

b) w takie połączenie z pojazdem ciągnącym i innymi przyczepkami, aby ślady kół przyczepek nawet na zakrętach jak najmniej odchylały się poza ślady kół pojazdu ciągnącego;

c) w urządzenie, zapobiegające staczaniu się przyczepki w tył;

d) w tabliczkę umieszczoną w widocznym miejscu, wskazującą ciężar własny przyczepki i największe dopuszczalne obciążenie;

e) w jedną latarkę umieszczoną na przodzie po lewej stronie, rzucającą światło bezbarwne do przodu, a czerwone lub pomarańczowe do tyłu; latarka ta powinna być zapalana i gaszona jednocześnie ze światłami na przodzie pojazdu mechanicznego;

f) w numer ewidencyjny, wyznaczony przy rejestracji, namalowany z boku przedniej części przyczepki po lewej stronie.

(3) Przepisy ust. (2) lit. a), c) i e) nie dotyczą pojedynczych przyczepek jednoosiowych oraz dwuosiowych o nośności użytkowej poniżej l tony.

(4) Ostatnia przyczepka powinna być zaopatrzona w tablicę rejestracyjną, umieszczoną z tyłu, taką samą jak tylna tablica pojazdu ciągnącego, w latarkę z czerwonym lub pomarańczowym światłem, oraz w urządzenie oświetlające tablicę rejestracyjną.

(5) Jeżeli przyczepka nie posiada hamulców, wprowadzanych w działanie z siedzenia kierowcy pojazdu ciągnącego, wówczas na każdej przyczepce powinna się znajdować specjalna obsługa.

(6) Przyczepki jednoosiowe samochodów osobowych, autobusów i motocykli, przeznaczone do przewozu bagażów lub sprzętu turystycznego, mogą być na żądanie posiadacza pojazdu wpisane do dowodu rejestracyjnego pojazdu ciągnącego. Do przyczepek takich nie stosuje się przepisów ust. (2) lit. a), c), e) i f).

§  78.

(1) Do ruchu na drogach publicznych pociągu drogowego (§ 1 ust. (4)) wymagane jest osobne pozwolenie.

(2) Przepis powyższy nie ma zastosowania do pociągów drogowych, ciągnionych przez pojazdy mechaniczne, nie mogące rozwinąć szybkości ponad 10 km na godzinę, jak również przy ciągnięciu na miejsce pracy i z miejsca pracy maszyn i wozów rolniczych.

§ 79. Celem otrzymania pozwolenia (§ 78 ust. (1)) należy wnieść podanie do powiatowej władzy administracji ogólnej, w której okręgu znajduje się stałe miejsce postoju pociągu drogowego, z wymienieniem:

a) dróg, po których pociąg ma kursować;

b) ogólnego ciężaru pojazdu ciągnącego i każdej przyczepki;

c) ciężaru przypadającego na najbardziej obciążoną oś;

d) szerokości obręczy, średnicy i rodzaju kół, zarówno pojazdu ciągnącego, jak i przyczepek;

e) urządzenia hamulców;

f) największego przewidywanego składu zespołu;

g) zamierzonej szybkości ruchu - oraz

h) numeru rejestracyjnego pojazdu ciągnącego i numerów ewidencyjnych przyczepek.

§  80.

(1) Pozwolenie wydaje powiatowa władza administracji ogólnej, właściwa według miejsca stałego postoju pociągu, po zasięgnięciu opinii interesowanych zarządów drogowych.

(2) W pozwoleniu należy wymienić numery: rejestracyjne i ewidencyjne pojazdów, drogi, po których pociąg może kursować oraz wyszczególnić warunki, wymagane ze względu na bezpieczeństwo publiczne i ochronę dróg, w szczególności zaś określić największą dopuszczania szybkość ruchu oraz liczbę osób niezbędnych do obsługi pojazdu.

§ 81. 18 Przepisy dotyczące szybkości ruchu dla samochodów ciężarowych i ciągników (§ 54) mają odpowiednie zastosowanie do pociągów drogowych, z tym zastrzeżeniem, że szybkość ruchu pociągu drogowego nie może przekraczać 40 km na godzinę.

§  82.

(1) Właściciel pociągu drogowego lub pojazdu mechanicznego z przyczepką oraz kierowca są odpowiedzialni za niezaopatrzenie przyczepki w przepisane urządzenia, za ich nieprawidłowe utrzymanie oraz za niezaopatrzenie przyczepki w przepisane znaki, jak również za nieposiadanie pozwolenia, wymienionego w § 78 ust. (1).

(2) Jeżeli zostanie stwierdzone, że określone w pozwoleniu (§ 80 ust, (2)) warunki nie są przestrzegane lub że kursowanie pociągu oddziaływa szkodliwie na drogi publiczne, pozwolenie to może być odebrane.

DZIAŁ  VII.

Przepisy przejściowe i końcowe.

§ 83. Minister Komunikacji wydaje regulamin badania technicznego pojazdów mechanicznych, ustala wzory dokumentów i druków, jakie mają być używane przy ewidencji, rejestracji pojazdów i wydawaniu pozwoleń na prowadzenie pojazdów mechanicznych, oraz wydaje w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych regulamin sposobu sprawdzania kwalifikacyj fachowych osób, ubiegających się o pozwolenie na prowadzenie pojazdów mechanicznych (regulamin egzaminów).

§ 84. Pojazdy mechaniczne i przyczepki samochodowe, dopuszczone przed wejściem w życie rozporządzenia niniejszego do ruchu na drogach publicznych, powinny być przystosowane do wymagań rozporządzenia niniejszego w ciągu l roku od jego wejścia w życie.

§  85.

(1) Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1938 r.

(2) Równocześnie tracą moc obowiązującą:

a) rozporządzenie Ministrów Komunikacji i Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych z dnia 5 sierpnia 1932 r. o ruchu autobusów na drogach publicznych (Dz. U. R. P. Nr 100, poz. 844);

b) rozporządzenie Ministra Komunikacji i Ministra Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych z dnia 15 stycznia 1933 r. o ruchu pojazdów mechanicznych na drogach publicznych (Dz. U. R. P. Nr 9, poz. 55) oraz rozporządzenie tychże Ministrów z dnia 20 października 1936 r. (Dz. U. R. P. Nr 85, poz. 596);

c) §§ 38³ - 38⁸ rozporządzenia Ministra Spraw Wojskowych i Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 23 marca 1928 r. w porozumieniu z Ministrami Rolnictwa, Robót Publicznych, Przemysłu i Handlu, Poczt i Telegrafów oraz Skarbu w sprawie wykonania rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 8 listopada 1927 r. o obowiązku odstępowania zwierząt pociągowych, wozów, pojazdów mechanicznych i rowerów dla celów obrony Państwa (Dz. U. R. P. Nr 44, poz. 425) w brzmieniu ustalonym rozporządzeniem tychże Ministrów z dnia 26 lipca 1933 r. (Dz. U. R. P. Nr 68, poz. 510).

1 § 1 ust. 5 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministrów Transportu Drogowego i Lotniczego oraz Obrony Narodowej z dnia 15 grudnia 1953 r. (Dz.U.54.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 stycznia 1954 r.

2 § 1 ust. 7 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 15 kwietnia 1948 r. (Dz.U.48.27.186) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 22 sierpnia 1948 r.

3 § 9a dodany przez § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministrów Transportu Drogowego i Lotniczego oraz Obrony Narodowej z dnia 15 grudnia 1953 r. (Dz.U.54.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 stycznia 1954 r.

4 § 11 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministrów Transportu Drogowego i Lotniczego oraz Obrony Narodowej z dnia 14 grudnia 1951 r. (Dz.U.52.1.8) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 stycznia 1952 r.

5 § 23 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 19 kwietnia 1949 r. (Dz.U.49.30.218) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 maja 1949 r.

6 § 26 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 19 kwietnia 1949 r. (Dz.U.49.30.218) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 maja 1949 r.

7 Dział V:

- zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 15 kwietnia 1948 r. (Dz.U.48.27.186) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 22 sierpnia 1948 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia Ministrów Transportu Drogowego i Lotniczego oraz Obrony Narodowej z dnia 15 grudnia 1953 r. (Dz.U.54.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 stycznia 1954 r.

8 § 39 ust. 2a dodany przez § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministrów Komunikacji, Spraw Wewnętrznych i Obrony Narodowej z dnia 11 marca 1960 r. (Dz.U.60.18.110) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 11 kwietnia 1960 r.

9 § 40 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministrów Komunikacji, Spraw Wewnętrznych i Obrony Narodowej z dnia 11 marca 1960 r. (Dz.U.60.18.110) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 11 kwietnia 1960 r.

10 § 42 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia Ministrów Komunikacji, Spraw Wewnętrznych i Obrony Narodowej z dnia 11 marca 1960 r. (Dz.U.60.18.110) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 11 kwietnia 1960 r.

11 § 45 ust. 2 zmieniony przez § 1 rozporządzenia Ministrów: Transportu Drogowego i Lotniczego, Spraw Wewnętrznych i Obrony Narodowej z dnia 9 grudnia 1955 r. (Dz.U.56.1.2) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 14 stycznia 1956 r.

12 § 45 ust. 8 dodany przez § 1 pkt 4 rozporządzenia Ministrów: Transportu Drogowego i Lotniczego, Spraw Wewnętrznych i Obrony Narodowej z dnia 11 marca 1960 r. (Dz.U.60.18.110) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 11 kwietnia 1960 r.

13 § 53 ust. 2 lit. a) zmieniona przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 15 kwietnia 1948 r. (Dz.U.48.27.186) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 22 sierpnia 1948 r.

14 § 53 2 lit. f) dodana przez § 1 pkt 4 rozporządzenia Ministrów Transportu Drogowego i Lotniczego oraz Obrony Narodowej z dnia 15 grudnia 1953 r. (Dz.U.54.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 stycznia 1954 r.

15 § 54 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministrów Komunikacji, Spraw Wewnętrznych i Obrony Narodowej z dnia 2 grudnia 1960 r. (Dz.U.60.55.319) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 grudnia 1960 r.

16 § 67 ust. 4 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 15 kwietnia 1948 r. (Dz.U.48.27.186) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 22 sierpnia 1948 r.

17 § 74 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 15 kwietnia 1948 r. (Dz.U.48.27.186) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 22 sierpnia 1948 r.

18 § 81 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministrów Komunikacji, Spraw Wewnętrznych i Obrony Narodowej z dnia 2 grudnia 1960 r. (Dz.U.60.55.319) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 grudnia 1960 r.

• Identyfikator: Dz.U.1937.85.616
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Ruch pojazdów mechanicznych na drogach publicznych.
• Data aktu: 27/10/1937
• Data ogłoszenia: 15/12/1937
• Data wejścia w życie: 01/01/1938