Rumunia-Polska. Konwencja konsularna. Bukareszt.1929.12.17.

KONWENCJA KONSULARNA

między Polską a Rumunją, podpisana w Bukareszcie, dn. 17 grudnia 1929 r.

(Ratyfikowana zgodnie z ustawą z dn. 17 marca 1931 r. - Dz. U. R. P. Nr. 36, poz. 268).

Przekład.

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

MY, IGNACY MOŚCICKI,

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ.

wszem wobec i każdemu zosobna, komu o tem wiedzieć należy, wiadomem czynimy:

W dniu siedemnastym grudnia tysiąc dziewięćset dwudziestego dziewiątego roku podpisana została w Bukareszcie pomiędzy Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Rumuńskiego konwencja konsularna wraz z protokółem końcowym, o następującem brzmieniu dosłownem:

KONWENCJA KONSULARNA

pomiędzy Polską a Rumunją.

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

I

JEGO KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓL RUMUNJI,

Pragnąc ułożyć się co do dopuszczenia na swych odnośnych terytorjach urzędników konsularnych oraz ustalić wzajemne prawa, przywileje i imunitety konsulów generalnych, konsulów, wicekonsulów, i agentów konsularnych jak również określić ich zakres władzy, postanowili zawrzeć konwencję konsularną i w tym celu mianowali swymi pełnomocnikami:

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej:

J. E. Hrabiego Jana SZEMBEKA, Ministra Pełnomocnego Rzeczypospolitej Polskiej i Pana Leona BABIŃSKIEGO, Radcę prawnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Jego Królewska Mość Król Rumunji:

J. E. Pana Georges MIRONESCO, Ministra Sekretarza Stanu w Departamencie Spraw Zagranicznych,

KTÓRZY, po przedstawieniu sobie swych pełnomocnictw, uznanych za dobre i w należytej formie, zgodzili się na następujące postanowienia:

Artykuł  pierwszy.

Każda z Wysokich Układających się Stron będzie mogła ustanawiać w portach, miastach i miejscowościach drugiej Strony, konsulów generalnych, konsulów i wicekonsulów lub agentów konsularnych. Wysokie Układające się Strony zastrzegają sobie jednakże prawo wskazania miejscowości do których dopuszczenie urzędników konsularnych uważać będą za niepożądane. Zastrzeżenie to nie będzie mogło być stosowane względem jednej ze Stron bez jednoczesnego zastosowania go do wszystkich Mocarstw.

Konsulowie generalni, konsulowie, wicekonsulowie i agenci konsularni będą mogli być urzędnikami zawodowymi (Consules missi) lub urzędnikami honorowymi (Consules electi).

Za każdym razem, gdy w niniejszej konwencji będzie mowa o "konsulu"-będzie się przez to rozumieć konsulów generalnych, konsulów i wicekonsulów, tak samo przez "konsulat" będzie się rozumieć konsulaty generalne, konsulaty i wicekonsulaty.

Artykuł  2.

Konsulowie każdej z Układających się Stron będą dopuszczani i uznani na terytorjum Drugiej zgodnie z przepisami i formalnościami obowiązującemi w danem Państwie po przedstawieniu swych listów komisyjnych (patent konsularny).

Listy komisyjne oznaczą okrąg konsularny. Wszelka późniejsza zmiana dotycząca tego okręgu zostanie zakomunikowana Ministerstwu Spraw Zagranicznych Drugiej Strony. Przyzwolenie (exequatur) potrzebne dla swobodnego wykonywania ich czynności zostanie wydane konsulom bez opóźnienia i kosztów. Po przedstawieniu wymienionego przyzwolenia (exequatur) władze ich okręgu konsularnego wydadzą bezzwłocznie odpowiednie zarządzenia, aby konsulowie mogli wykonywać swoje obowiązki służbowe, oraz by dopuścić ich do korzystania ze związanych z tem imunitetów i ulg.

Zapewnia się konsulom przy pełnieniu ich czynności i przy wykonywaniu ich misji oficjalnej, najszersze współdziałanie i najżyczliwsze poparcie ze strony władz ich siedziby.

Artykuł  3.

Konsulowie zawodowi, jeśli są upoważnieni do tego przez swój Rząd, mogą mianować agentów konsularnych w portach, miastach i miejscowościach ich poszczególnych okręgów konsularnych. Agenci ci będą wyposażeni w patent wystawiony przez konsula, który ich mianował. Wykonywać oni będą swoje czynności pod kierownictwem i pod odpowiedzialnością tego ostatniego i będą korzystać z przywilejów i wolności imunitetów ustalonych niniejszą konwencją. Rozpoczną oni swoje czynności dopiero po upoważnieniu ze strony Ministerstwa Spraw Zagranicznych kraju ich rezydencji.

Artykuł  4.

W razie przeszkody, nieobecności lub śmierci kierownika placówki konsularnej (konsulatu generalnego, konsulatu, wicekonsulatu i agencji konsularnej), osoba wyznaczona do jego zastępstwa w myśl ustaw lub regulaminów kraju, od którego jest zależny kierownik danej placówki, będzie z samego prawa uznana w tym charakterze przez władze miejscowe. Władze te obowiązane będą okazywać jej pomoc i opiekę, oraz zapewnić podczas jej tymczasowego kierownictwa korzystanie z ulg, prerogatyw, imunitetów i przywilejów przyznanych kierownikom placówek przez niniejszą konwencję.

Artykuł  5.

Konsulowie i agenci konsularni będą mogli umieszczać nad wejściem zewnętrznem domu, w którym znajdują się biura konsulatu lub agencji konsularnej, herb Państwa, którego są przedstawicielami z odpowiedniemi napisami w ich własnym języku i wywieszać flagę ich Państwa na budynku konsularnym w dniach uroczystości urzędowych, oraz w innych wypadkach przewidzianych przez zwyczaj. Rozumie się jednak, że te znaki zewnętrzne nie mogą być w żadnym wypadku uważane jako ustanawiające prawo azylu.

Będą oni mogli również, z uwzględnieniem zastrzeżeń zawartych w niniejszym artykule co do prawa azylu, umieszczać herby i wywieszać flagę ich Państwa na statkach, któremi będą się posługiwać przy wykonywaniu swych czynności.

Artykuł  6.

Kierownicy konsulatów generalnych, konsulatów, wicekonsulatów i agencyj konsularnych oraz funkcjonariusze służby konsularnej (konsulowie zastępcy i przydzieleni, wicekonsulowie, attachés i sekretarze konsularni, szefowie kancelaryjni) o ile są urzędnikami zawodowymi i obywatelami państwa, które ich mianowało, - korzystać będą w drugiem państwie ze zwolnienia od wszelkich rekwizycyj, świadczeń i kwaterunków wojskowych, jak również od wszelkich podatków bezpośrednich na rzecz państwa, prowincyj, gmin etc. mających charakter podatku osobistego.

O ile jednak wymienieni urzędnicy posiadają mienie nieruchome, trudnią się handlem, wykonywują jakikolwiek przemysł lub zajęcie zarobkowe lub mają kapitały umieszczone w przedsiębiorstwach przemysłowych lub handlowych, nie będą oni mogli żądać w tym względzie żadnego przywileju i podlegać będą tym samym opłatom, ciężarom i opodatkowaniu, jak inne osoby prywatne w tych samych warunkach.

Przywileje i zwolnienia przewidziane powyżej mają również zastosowanie do urzędników kancelarji i urzędników konsulatu, którzy będąc urzędnikami zawodowymi są obywatelami państwa, które je zatrudnia, - i nie wykonują jakiegokolwiek handlu lub przemysłu.

Konsulowie i agenci konsularni honorowi zwolnieni będą od kwaterunków wojskowych i rekwizycyj lokalów przeznaczonych na ich kancelarję i na ich archiwa.

W przeciągu sześciu miesięcy od dnia objęcia ich czynności, - zawodowi kierownicy urzędu oraz zawodowi urzędnicy służby konsularnej wymienieni w ustępie 1 i 3 niniejszego artykułu, będą upoważnieni, przenosząc się na terytorjum drugiej Strony, wwieźć bez opłacenia cła lub jakiejkolwiek innej opłaty wwozowej swoje umeblowanie i przedmioty gospodarstwa, które były i pozostaną w ich użytku. To samo postanowienie stosować się będzie przy wywozie powyższych mebli i przedmiotów. Rozumie się, że niniejsze postanowienie nie stosuje się do środków spożywczych.

Kierownicy urzędu i urzędnicy służby konsularnej, wymienieni w ustępie pierwszym niniejszego artykułu, nie będą mogli być aresztowani lub więzieni w drodze prewencyjnej, wyjąwszy te przestępstwa, które w myśl mającego w danym wypadku zastosowanie ustawodawstwa miejscowego, - są karane karą wyższą niż pozbawienie wolności przez jeden rok.

W razie ścigania sądowego, aresztowania lub postawienia w stan oskarżenia kierownika urzędu mb urzędnika służby konsularnej, wymienionych w ustępie 1 i 3 niniejszego artykułu, Rząd Państwa, na którego terytorjum miało miejsce aresztowanie lub postawienie w stan oskarżenia, zawiadomi o tem niezwłocznie przedstawiciela dyplomatycznego Państwa, od którego zależy wymieniony urzędnik konsularny.

Kierownicy urzędu i urzędnicy służby konsularnej wymienieni w ustępie 1 i 3 niniejszego artykułu nie będą podlegać jurysdykcji sądów państwa ich siedziby z powodu czynności urzędowych dokonanych przez nich w granicach uprawnień przyznanych przez niniejszą konwencję.

Artykuł  7.

Kierownicy urzędów i urzędnicy konsularni wymienieni w ustępie 1 artykułu 6-go, będą obowiązani zadośćuczynić wezwaniom stawiennictwa jako świadkowie, skierowanym do nich w formie pisma urzędowego i bez zagrożenia sankcją karną na wypadek niestawienia się przez sądy i właściwe urzędy Państwa ich siedziby. Będą oni jednak mogli w każdym poszczególnym wypadku, aby uzyskać odroczenie przesłuchania na datę późniejszą niezbyt odległą, podać jako słuszny powód przeszkody wynikające z choroby lub ze spraw służbowych nie cierpiących zwłoki.

Powołując się na tajemnicę zawodową lub państwową, będą oni mogli również odmówić składania zeznań dotyczących faktów związanych z ich urzędowaniem i przedstawienia dokumentów, które są w ich przechowaniu. W razie gdyby władza sądowa nie uznała tego tłumaczenia lub tego wyjątku za usprawiedliwiony, winna powstrzymać się od wszelkich środków przymusowych w stosunku do danego urzędnika konsularnego; wszystkie trudności, któreby powstały z tego tytułu, powinny być zawsze załatwiane w drodze dyplomatycznej.

Z zastrzeżeniem przywilejów i imunitetów wymienionych powyżej, kierownicy placówek i urzędnicy służby konsularnej będą podlegać jurysdykcji sądów Państwa ich siedziby, tak w sprawach cywilnych, jak karnych na tych samych warunkach co krajowcy.

Artykuł  8.

Archiwa konsularne są nietykalne i pod żadnym pozorem władze miejscowe nie będą mogły przeglądać lub zatrzymywać książek, papierów lub innych przedmiotów, które do nich należą. Wymienione książki, papiery i przedmioty winny zawsze mieścić się zupełnie oddzielnie od dokumentów prywatnych, jak niemniej od ksiąg i papierów dotyczących handlu i przemysłu, któremi mogliby się trudnić odnośni urzędnicy konsularni.

Lokale urzędowe placówek zawodowych są nietykalne. Władze miejscowe nie mogą pod żadnym pozorem wkraczać do lokalów konsularnych za wyjątkiem, gdy chodzić będzie o ściganie przestępstwa, które na mocy mającego w danym wypadku zastosowanie ustawodawstwa miejscowego jest karane karą wyższą niż pozbawienie wolności ponad jeden rok. W żadnym wypadku nie będą mogły one przeglądać lub zatrzymać papierów urzędowych, które się tam znajdują.

Rozumie się, że lokale konsularne nie będą mogły w żadnym wypadku służyć jako miejsce azylu.

Artykuł  9.

Konsulowie i agenci konsularni każdej w Wysokich Układających się Stron mają prawo opiekować się i bronić, na podstawie prawa i zwyczajów międzynarodowych, wszelkich praw i interesów obywateli Państwa, które ich mianowało.

W tym celu mogą się zwracać do wszystkich władz administracyjnych i sądowych ich okręgu, celem uzyskania potrzebnych informacyj i wyjaśnień; będą oni mogli również zwracać się do wszelkich władz administracyjnych ich okręgu, celem wystąpienia przeciwko wszelkiemu naruszeniu konwencyj lub traktatów istniejących między obydwoma Państwami, oraz przeciw jakiemukolwiek nadużyciu, na które skarżyliby się ich obywatele.

O ile ich zażalenia nie byłyby przyjęte przez władze miejscowe ich okręgu, nie będą oni mogli zwracać się bezpośrednio do Rządu Państwa, w którem rezydują, chyba w razie braku jakiegokolwiek przedstawiciela dyplomatycznego ich Państwa.

Artykuł  10.

Konsulowie i agenci konsularni każdej w Wysokich Układających się Stron będą mieli prawo, o ile są do tego upoważnieni przez postanowienia prawne lub przepisy Państwa, które ich mianowało, wydawać obywatelom swego kraju paszporty i inne dokumenty identyczności, jak również wizować wszelkie paszporty, świadectwa stwierdzające miejsce wysłania i pochodzenie towarów oraz inne dokumenty.

Artykuł  11.

Konsulowie i agenci konsularni każdej w Wysokich Układających się Stron, o ile zostali do tego upoważnieni przez władze Państwa, które ich mianowało, - będą mieli prawo:

1) przyjmować bądź w swem biurze, bądź na pokładzie statków ich państwa wszelkie oświadczenia, które mieliby do złożenia kapitanowie, członkowie załogi, pasażerowie, kupcy i wszyscy inni obywatele Państwa, które ich mianowało. Rozumie się, że te oświadczenia będą jedynie wtedy ważne wobec władz Państwa, w którem urzędują, o ile będą zgodne z prawodawstwem tegoż Państwa;

2) przyjmować w charakterze notarjuszów akta prawne jednostronne i dwustronne, jak również rozporządzenia ostatniej woli obywateli Państwa, które ich mianowało;

3) przyjmować w charakterze notarjuszów wszelkie akta niezależnie od obywatelstwa Stron, pod warunkiem aby odnosiły się one do dóbr znajdujących się na terytorjum ich Państwa, do czynności mających być dokonanemi, lub do wszelkich praw, mających mieć ważność na terytorjum Państwa, które ich mianowało;

4) uwierzytelniać podpis obywateli Państwa, które ich mianowało;

5) uwierzytelniać lub tłumaczyć wszelkiego rodzaju akta i dokumenty pochodzące od władz lub urzędników ich Państwa lub Państwa ich siedziby.

Akta i dokumenty powyżej wyliczone, jak również tłumaczenia, odpisy lub wyciągi, wystawione lub uwierzytelnione przez konsula lub agenta konsularnego w formie wymaganej przez przepisy Państwa, od którego zależą wyżej wymienieni urzędnicy konsularni, - i zaopatrzone pieczęcią konsularną, będą uznane w Państwie siedziby konsula lub agenta konsularnego jako dokumenty, odpisy, wyciągi lub tłumaczenia autentyczne i będą miały wiarogodność i tę samą moc dowodową tak w sądownictwie, jak poza sądownictwem, jak gdyby były wystawione, uwierzytelnione lub tłumaczone przez notarjuszów, urzędników publicznych lub zaprzysiężonych tłumaczów właściwych w Państwie ich siedziby.

O ile akta te lub inne dokumenty dotyczą spraw mających być wykonanemi w Państwie, gdzie rezyduje konsul lub agent konsularny, będą musiały podlegać opłatom stemplowym i innym opłatom wymaganym przez ustawy wymienionego Państwa, jak również podlegać będą wszystkim innym formalnościom obowiązującym w danej dziedzinie w tem Państwie.

Rozumie się, że powyższe postanowienia nie będą miały zastosowania do akt prawnych dwustronnych, dotyczących przeniesienia prawa własności na nieruchomościach lub mających na celu ich obciążenie, chyba że nieruchomości te położone będą na terytorjum Państwa siedziby konsula lub agenta konsularnego.

Artykuł  12.

Wysokie Układające się Strony, zobowiązują się wzajemnie wydawać sobie na żądanie, należycie uwierzytelnione wypisy akt urodzenia, uznania i legitymowania dzieci nieślubnych jak również akt przysposobienia, akt ślubnych i zejścia jak również akt dotyczących nabycia lub utraty obywatelstwa przez obywateli drugiej Strony.

Wyżej wspomniane wypisy będą wydawane bez opłat i w formie przyjętej w Państwie, w którem dokument był wystawiony. Będą one żądane i przesyłane za pośrednictwem konsulatów i agencyj konsularnych Strony, które ich zażądały.

Artykuł  13.

W wypadku śmierci obywatela jednej z Wysokich Układających się Stron na terytorjum Drugiej Strony, właściwe władze miejscowe winny natychmiast zawiadomić o tem konsula lub agenta konsularnego okręgu, w którym zdarzył się wypadek śmierci, - i dostarczyć mu jednocześnie, o ile możności, wiadomości dotyczących nazwiska i adresu spadkobierców, jak również dotyczących istnienia zarządzenia, ostatniej woli.

Konsul lub agent konsularny obowiązany będzie dać to samo zawiadomienie i dostarczyć te same informacje władzom miejscowym, o ile był powiadomiony pierwszy o wypadku.

Konsul lub agent konsularny zostanie niezwłocznie powiadomiony o wszystkiem co ewentualnie zostało dokonanem celem zabezpieczenia, spadku. Będzie mógł również żądać od miejscowych władz wszelkich informacyj dotyczących kroków poczynionych odnośnie do spadku.

Powyższe zarządzenia stosują się analogicznie do wypadku, gdyby obywatel jednej z Wysokich Układających się Stron, posiadający dobra na terytorjum Drugiej strony, umarł poza tem terytorjum.

Artykuł  14.

W razie spadku po marynarzach lub pasażerach jednej z Wysokich Układających się Stron, zmarłych na terytorjum Drugiej, bądź na statku, bądź na lądzie, konsulowie lub agenci konsularni Państwa, do którego należał zmarły, będą wyłącznie upoważnieni do spisywania inwentarzy bagażu, papierów wartościowych i majątku, znalezionego przy zmarłych lub znajdującego się na statku, - oraz do przedsięwzięcia wszelkich potrzebnych kroków w celu ich przechowania, administracji i likwidacji.

Płace, pobory, papiery wartościowe i bagaż należący do marynarzy lub do pasażerów będących obywatelami jednej z Wysokich Układających się Stron zmarłych na statku Drugiej Strony, będą oddane w porcie przybicia konsulowi lub agentowi konsularnemu Państwa przynależności zmarłego.

Artykuł  15.

Rozumie się, że odnośnie wszystkich kwestyj spadkowych, któreby zachodziły na terytorjum jednej z Wysokich Układających się Stron, konsulowie i agenci konsularni Drugiej Strony będą upoważnieni z samego prawa i bez przedstawienia jakichkolwiek specjalnych pełnomocnictw do zastępowania przed władzami administracyjnemi i sądowemi ich okręgów konsularnych obywateli Państwa, które ich mianowało, o ile ci byliby nieobecni i nie ustanowiliby innego mandatarjusza.

Artykuł  16.

Konsulowie i agenci konsularni będą uprawnieni do wykonywania opieki nad małoletnimi, upośledzonymi na umyśle i innymi niezdolnymi obywatelami Państwa, od którego zależą wymienieni urzędnicy; w tym celu, mogą przedsięwziąć lub zaproponować wszelkie kroki, któreby uważali za potrzebne, w granicach prawodawstwa miejscowego.

Jednakże, rozumie się, że powyższe postanowienia nie ograniczą w niczem praw konsulów lub agentów konsularnych i władz Państwa pochodzenia, przewidzianych przez konwencje haskie z dnia 12 czerwca 1902 i 17 lipca 1905 r.

Artykuł  17.

Konsulowie i agenci konsularni każdej z Wysokich Układających się Stron będą mieli prawo udzielać wszelkiej pomocy i opieki okrętom ich Państwa przebywającym w portach ich okręgu konsularnego i wywieszającym banderę Państwa, od którego konsul zależy.

W tym celu mogą oni udawać się osobiście lub wysyłać swoich delegatów na pokład okrętów, z chwilą gdy okręty te zostaną dopuszczone do swobodnego komunikowania się z lądem. Na okrętach handlowych mogą oni również przesłuchiwać kapitanów i załogę, badać papiery okrętowe, przyjmować zgodnie z postanowieniami artykułu 11-go niniejszej konwencji - zeznania odnoszące się do ich podróży, jej celu i o wydarzeniach w czasie jej trwania, a także mogą sporządzać manifesty i ułatwiać odprawę tych okrętów; w końcu mogą towarzyszyć im do sądów i biur administracji krajowej w celu, by służyć im w charakterze tłumaczy i agentów w sprawach, które mają oni przeprowadzić, - lub w żądaniach, z któremi by występowali.

W portach, gdzie ma swoją siedzibę konsul lub agent konsularny jednej z Układających się Stron, urzędnicy sadowi i administracyjni, oraz urzędnicy i agenci krajowego urzędu celnego nie będą mogli dokonywać na pokładzie okrętów handlowych Drugiej ani aresztowań (za wyjątkiem schwytania na gorącym uczynku), ani poszukiwań, ani rewizyj, ani też podejmować innych czynności urzędowych wymagających zastosowania środków przymusowych, nie zawiadomiwszy o tem uprzednio, a w wypadkach nagłych, w samej chwili dokonywania rewizji, - konsula lub agenta konsularnego Państwa, do którego należy statek, a to w tym celu, aby mógł być on obecny przy tych odwiedzinach. Winni oni również nieodzownie i zawczasu zawiadomić konsula lub agenta konsularnego, aby mógł on być obecny przy oświadczeniach, składanych przez kapitana lub załogę przed sądami lub władzami administracyjnemi kraju.

W zaproszeniu, które zostanie wystosowane w wymienionych wypadkach do konsulów lub agentów konsularnych, należy wskazać ściśle godzinę i jeżeli konsulowie lub agenci konsularni nie stawią się osobiście na czas lub nie zastąpią się przez delegata, - postępować się będzie w ich nieobecności. Właściwe władze miejscowe winny w każdym razie możliwie najszybciej zawiadomić konsula lub agenta konsularnego o rewizjach i o innych czynnościach urzędowych, o których mowa w poprzednim ustępie, dokonanych w jego nieobecności, oraz wskazać równocześnie powody pośpiechu. W ten sam sposób postępować one będą w wypadkach, kiedy konsul lub agent konsularny niema siedziby w danym porcie.

Jednakże interwencja konsulów i agentów konsularnych nie będzie wymagana przy wykonywaniu zwyczajnych formalności władz lokalnych przy wejściu i przy wyjściu okrętów stosownie do regulaminów żeglugi, do regulaminów celnych i sanitarnych, gdyż obecność powyższych urzędników potrzebna jest tylko w wypadkach, gdy wchodzi w grę procedura sądowa lub administracyjna.

Artykuł  18.

We wszystkich sprawach dotyczących policji portowej, załadowywania i wyładowywania okrętów handlowych oraz bezpieczeństwa towarów, mienia i rzeczy, stosowane będą ustawy, dekrety i rozporządzenia krajowe, z tem jednak wyraźnem zastrzeżeniem, że wszelkie przywileje i ulgi, które zostaną przyznane w danym porcie przez jedną z Wysokich Układających się Stron okrętom handlowym trzeciego Państwa, będą również przyznane w tych portach okrętom Drugiej Strony.

Konsulom i agentom konsularnym przysługuje w granicach przewidzianych przez ustawy Państwa, które ich mianowało, wyłączne prawo nadzoru nad utrzymaniem wewnętrznego porządku na pokładzie handlowych okrętów swego Państwa. Zgodnie z ustawami ich Państwa będą oni rozstrzygali sami spory wszelkiej natury, któreby miały wyniknąć między kapitanami, oficerami i marynarzami tych statków, w szczególności zaś takie, które dotyczą płacy i wypełniania wzajemnie zaciągniętych zobowiązań.

Władze miejscowe mogą interwenjować tylko wówczas gdy zaszłe na pokładzie statku zaburzenia mogłyby naruszyć spokój publiczny na lądzie lub w porcie, lub gdy osoba nienależąca do załogi statku byłaby w nich zamieszana. Jednak nawet i w tym wypadku władze miejscowe winny, o ile możliwe, uprzednio zawiadomić o tem właściwego konsula lub agenta konsularnego.

We wszystkich innych wypadkach wspomniane wyżej władze ograniczą się do udzielenia poparcia konsulom lub agentom konsularnym, o ile oni tego zażądają, w celu ułatwienia im wykonania ich czynności.

Artykuł  19.

Konsulowie i agenci konsularni będą mogli spowodować aresztowanie i odesłanie bądź na statek, bądź do ich ojczyzny oficerów, marynarzy i wszystkich innych osób, które z jakiegokolwiek tytułu należą do załogi okrętów ich Państwa, a które zbiegły na terytorjum jednej z Wysokich Układających się Stron.

W tym celu winni oni zwrócić się piśmiennie do właściwych władz miejscowych i wykazać, przedstawiając bądź to rejestry okrętowe lub listy zaciągowe załogi, bądź wyciąg autentyczny z tych dokumentów, że osoby, których wydania żądają należały rzeczywiście do załogi. W miejscowościach, w których niema ani konsula, ani agentów konsularnych, żądanie wydania będzie mogło być wystosowane do władz miejscowych przez komendanta statku, który zachować musi formalności powyżej wymienione.

Wobec tego żądania, w ten sposób usprawiedliwionego, wydanie dezerterów nie będzie mogło być odmówione z wyjątkiem wypadku, gdy dezerter popełnił na ladzie zbrodnię lub przestępstwo; w tym wypadku, władza miejscowa będzie mogła odroczyć wydanie aż do czasu, gdy właściwy sąd wyda swój wyrok i tenże zostanie całkowicie i ostatecznie wykonany. Wyżej wymienionym urzędnikom konsularnym nadto udzieloną będzie wszelka pomoc i poparcie w celu odszukania i zatrzymania zbiegów, którzy na skutek piśmiennego żądania i na koszt konsulatu lub agencji konsularnej będą osadzeni i trzymani w więzieniu miejscowem aż do chwili odstawienia ich zpowrotem na pokład okrętu ojczystego, lub aż do czasu nadejścia sposobności do ich repatrjacji.

Jeżeli jednak sposobność ta nie nastąpi w ciągu dwóch miesięcy licząc od dnia zatrzymania, wspomniani zbiegowie będą wypuszczeni na wolność, po uprzedniem na trzy dni naprzód uczynionem zawiadomieniu konsula lub agenta konsularnego, i nie będą mogli być ponownie zatrzymani z tego samego powodu.

Wysokie Układające się Strony zgadzają się nadto, że oficerowie, marynarze i inne osoby należące do załogi, o ile są obywatelami Państwa, na którego terytorjum zbiegli (dla Polski również obywatelami Wolnego Miasta Gdańska) będą wyjęci z pod przepisów niniejszego artykułu.

Artykuł  20.

Jeżeli okręt należący do rządu lub do obywateli jednego z Wysokich Układających się Stron ulegnie rozbiciu lub osiądzie na mieliźnie u wybrzeża, w porcie lub na wodach wewnętrznych Drugiej, - władze miejscowe winny zawiadomić bezzwłocznie o tem konsula lub agenta konsularnego, w którego okręgu konsularnym zaszedł wypadek. Wszelkie czynności związane z akcją ratowniczą odbywać się będą pod kierownictwem konsulów lub agentów konsularnych.

W razie nieobecności i aż do chwili przybycia na miejsce konsulów lub agentów konsularnych lub ich delegatów, władze miejscowe winny przedsięwziąć wszelkie niezbędne środki dla zapewnienia opieki osobom i dla przechowania przedmiotów uratowanych z rozbicia.

Władze miejscowe będą mogły interwenjować jedynie w celu udzielenia pomocy urzędnikom konsularnym, utrzymania porządku, zabezpieczenia interesów osób uczestniczących w akcji ratowniczej a nienależących do załogi, zapewnienia wykonania zarządzeń dotyczących wwozu i wywozu uratowanych towarów, jak również w celu zabezpieczenia ogólnych interesów żeglugi.

Interwencja władz lokalnych w tych wypadkach nie będzie stanowić tytułu do pobrania opłat jakiegokolwiek rodzaju ani tytułu do zwrotu kosztów innych, jak te, które spowodowane będą przez akcję ratowniczą oraz przechowaniem uratowanych przedmiotów, oraz tych, którym w podobnych wypadkach podlegać będą okręty wojenne i handlowe krajowe i okręty należące do państwa najbardziej uprzywilejowanego.

W razie wątpliwości co do przynależności rozbitych okrętów, czynności przewidziane w niniejszym artykule należeć będą do wyłącznej kompetencji władzy miejscowej.

Uratowane towary i przedmioty będą wolne od wszelkich opłat celnych, pod warunkiem, że nie wejdą do konsumcji wewnętrznej.

Artykuł  21.

We wszystkich wypadkach, kiedy w umowach pomiędzy armatorami, ładowcami i ubezpieczającymi nie będzie przepisów odmiennych, awarje, którym uległy na morzu okręty wojenne lub handlowe jednej z Wysokich Układających się Stron (bez względu na to czy zawinęły do portu dobrowolnie czy też na skutek przymusowego postoju), będą załatwiane przez ich konsulów lub agentów konsularnych, chyba że w sprawach tych awaryj są zainteresowani obywatele Państwa, w którem mają siedzibę ci konsulowie lub agenci konsularni lub obywatele Państwa trzeciego. W tym wypadku i w braku polubownego układu między wszystkimi zainteresowanymi awarje będą regulować władze miejscowe.

Artykuł  22.

Każda z Wysokich Układających się Stron zobowiązuje się zapewnić ponadto drugiej Stronie traktowanie na stopie narodu najbardziej uprzywilejowanego w zakresie ustanawiania konsulatów, jak we wszystkiem co dotyczy wykonywania czynności konsularnych oraz korzystania ze zwolnień, praw, przywilejów, imunitetów i zaszczytów. Strony zgadzają się jednak, że żadna z Wysokich Układających się Stron nie będzie mogła powoływać się na korzyści płynące z klauzuli największego uprzywilejowania, oraz żądać dla swoich urzędników konsularnych innych lub zwolnień, praw, przywilejów, imunitetów i zaszczytów innych niż te, które sama przyzna funkcjonarjuszom konsularnym Drugiej Strony tego samego stopnia i tej samej kategorji.

Artykuł  23.

Wszystkie postanowienia niniejszej konwencji dotyczące uprawnień konsulatów, stosują się w równej mierze do urzędników dyplomatycznych Wysokich Układających się Stron, którzy są uprawnieni do wykonywania czynności konsularnych. Notyfikacja o powierzeniu powyższych funkcyj, zostanie w tym celu przesłana przez agenta dyplomatycznego Rządowi Państwa jego rezydencji.

Artykuł  24.

Konwencja niniejsza będzie ratyfikowana i wymiana dokumentów ratyfikacyjnych nastąpi w Warszawie w czasie możliwie najkrótszym. Wejdzie ona w życie w miesiąc po dacie wymiany dokumentów ratyfikacyjnych.

Konwencja niniejsza pozostanie w mocy tak długo, dopóki nie będzie wypowiedziana przez jedną z Wysokich Układających się Stron. Skutki tego wypowiedzenia nastąpią dopiero po upływie terminu sześciomiesięcznego.

NA DOWÓD CZEGO odnośni pełnomocnicy niniejszą konwencję podpisali i opatrzyli swemi pieczęciami.

Sporządzono w dwóch egzemplarzach w Bukareszcie, dnia siedemnastego grudnia, tysiąc dziewięćset dwudziestego dziewiątego roku.

PROTOKÓŁ KOŃCOWY.

W chwili przystąpienia do podpisywania konwencji konsularnej pomiędzy Polską a Rumunją, niżej podpisani pełnomocnicy zgodzili się na postanowienie następujące:

1) Postanowienia przewidziane w art. 13, 14 i 15 niniejszej konwencji pozostaną w mocy aż do dnia wejścia w życie konwencji prawnej polsko-rumuńskiej normującej sprawę spadków, co do której rokowania rozpoczną się najpóźniej za trzy miesiące. Postanowienia konwencji, która zostanie zawarta, zastąpią z samego prawa postanowienia zawarte w wyżej wymienionych artykułach niniejszej konwencji.

2) Przyjęcie zasady największego uprzywilejowania w pierwszym ustępie artykułu 18-go niniejszej konwencji nie przeszkodzi dyskusji nad ewentualnem przyjęciem klauzuli narodowej odnośnie do sprawy będącej przedmiotem tegoż ustępu, w czasie zawarcia urnowy handlowej pomiędzy Polską a Rumunją.

Niniejszy końcowy protokół stanowi część integralną powyższej konwencji i zostanie ratyfikowany jednocześnie z nią.

NA DOWÓD CZEGO, pełnomocnicy podpisali go i opatrzyli go swemi pieczęciami.

Sporządzono w Bukareszcie w dwóch egzemplarzach, dnia siedemnastego grudnia, tysiąc dziewięćset dwudziestego dziewiątego roku.

Zaznajomiwszy się z powyższą konwencją i protokółem końcowym, uznaliśmy je i uznajemy za słuszne zarówno w całości, jak i każde z zawartych w nich postanowień; oświadczamy, że są przyjęte, ratyfikowane i potwierdzone i przyrzekamy że będą niezmiennie zachowywane.

NA DOWÓD CZEGO, wydaliśmy Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej.

W Warszawie, dn. 5-go maja 1931 r.

• Identyfikator: Dz.U.1931.60.482
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Rumunia-Polska. Konwencja konsularna. Bukareszt.1929.12.17.
• Data aktu: 17/12/1929
• Data ogłoszenia: 13/07/1931
• Data wejścia w życie: 09/07/1931