Wykonanie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 listopada 1927 r. o ubezpieczeniu pracowników umysłowych.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA PRACY I OPIEKI SPOŁECZNEJ

z dnia 22 grudnia 1927 r.

o wykonaniu rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 listopada 1927 r. o ubezpieczeniu pracowników umysłowych.

Na podstawie art. 69 ust. 1, 70, 71 ust. ost., 115 ust. 2, 123 ust. 2 i 3, 147 ust. 2, 159 ust. ost., 168 ust. 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 listopada 1927 r. o ubezpieczeniu pracowników umysłowych (Dz. U. R. P. № 106, poz. 911) zarządzam co następuje:

Objaśnienia wstępne.

§ 1. Artykuły, powołane w niniejszem rozporządzeniu bez bliższego określenia, oznaczają artykuły rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 listopada 1927 r. o ubezpieczeniu pracowników umysłowych (Dz. U. R. P. № 106, poz. 911), które w rozporządzeniu niniejszem cytowane jest w skróceniu jako: "rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej".

Paragrafy, powołane w niniejszem rozporządzeniu bez bliższego określenia, oznaczają paragrafy niniejszego rozporządzenia.

1.

Zakłady Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych.

(do art. 70, 71, 76, 165).

§ 2. Dla wykonywania ubezpieczenia, unormowanego rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej, tworzy się następujące zakłady:

1) Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych w Warszawie,

2) Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych we Lwowie,

3) Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych w Poznaniu,

4) Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych w Królewskiej Hucie.

Do czasu odmiennego unormowania właściwość terytorjalną wyżej wymienionych zakładów ustala się w sposób następujący:

Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych w Warszawie obejmuje pod wzglądem terytorjalnym obszar m. st. Warszawy i województw: warszawskiego, łódzkiego, części kieleckiego (bez powiatów: będzińskiego, zawierciańskiego i olkuskiego), lubelskiego, białostockiego, wileńskiego, nowogródzkiego i poleskiego.

Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych we Lwowie obejmuje pod względem terytorjalnym obszar województw: krakowskiego, lwowskiego, stanisławowskiego, tarnopolskiego i wołyńskiego.

Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych w Poznaniu obejmuje pod względem terytorjalnym obszar województw: poznańskiego i pomorskiego.

Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych w Królewskiej Hucie obejmuje pod względem terytorjalnym obszar województwa śląskiego oraz powiatów: będzińskiego, zawierciańskiego i olkuskiego województwa kieleckiego.

§ 3. Zakłady, wymienione w § 2, działają na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 listopada 1927 r. o ubezpieczeniu pracowników umysłowych oraz na podstawie statutu, uchwalonego i ogłoszonego zgodnie z postanowieniami art. 76.

Pierwszy statut uchwalają: dla Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych w Warszawie - komisja organizacyjna, powołana na podstawie art. 165; dla Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych we Lwowie-walne zgromadzenie delegatów Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy we Lwowie: dla Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych w Poznaniu- rada Zakładu Ubezpieczenia Urzędników Prywatnych w Poznaniu; dla Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych w Królewskiej Hucie - rada Zakładu Ubezpieczenia Pracowników Umysłowych w Królewskiej Hucie.

Statut, uchwalony w myśl ustępu poprzedniego, winien określić, które organa Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonarjuszy we Lwowie, Zakładu Ubezpieczenia Urzędników Prywatnych w Poznaniu i Zakładu Ubezpieczenia Pracowników Umysłowych w Królewskiej Hucie spełniać mają funkcje poszczególnych organów i władz Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych, ustanowionych rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej, aż do czasu wyboru i ukonstytuowania tych organów i władz.

§ 4. Stali pracownicy Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych i Związku Zakładów Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych składają na ręce delegata władzy nadzorczej przysięgę służbową, której rota brzmi:

Przysięgam PANU BOGU WSZECHMOGĄCEMU, że na powierzonem mi stanowisku urzędnika Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych (Związku Zakładów Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych) RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ zawsze wiernie służyć będę, wszystkich obywateli kraju w równem mając zachowaniu, przepisów prawa strzec będę pilnie, polecenia mych przełożonych wykonywać dokładnie, a tajemnicy urzędowej dochowam.

Tak mi, PANIE BOŻE, dopomóż.

§ 5. Niestali pracownicy Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych i Związku Zakładów składają na ręce prezesa zakładu względnie związku następującej treści przyrzeczenie służbowe:

Przyrzekam, że na powierzonem mi stanowisku urzędnika Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych (Związku Zakładów Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych) RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ zawsze wiernie służyć będę, wszystkich obywateli kraju w równem mając zachowaniu, przepisów prawa strzec będę pilnie, polecenia mych przełożonych wykonywać dokładnie, a tajemnicy urzędowej dochowam.

II.

Zakres ubezpieczenia i administracja funduszów, służących na pokrycie świadczeń.

(do art. 1, 102 i 103).

§ 6. Zakłady Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych prowadzą dwa działy ubezpieczenia, a mianowicie:

1) ubezpieczenia na wypadek braku pracy,

2) ubezpieczenia emerytalnego, t. j. ubezpieczenia na wypadek niezdolności do wykonywania zawodu, na starość i członków rodziny ubezpieczonego na wypadek jego śmierci.

Ubezpieczenie na wypadek braku pracy i ubezpieczenie emerytalne stanowią dwa odrębne finansowo i rachunkowo działy, obejmujące dochody i wydatki odnośnego działu oraz taką część wydatków wspólnych, jaką określi statut lub zatwierdzona przez Ministra Pracy i Opieki Społecznej uchwała władz Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych.

III.

Podział zobowiązań i rozrachunek między Zakładami Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych.

(do art. 86 punkty 6 i 7, 101 ust. 3 i 4, 102 ust. 4, 124 ust. 1 zd. ost., 145, 149 do 153).

§ 7. Świadczenia, do których prawo powstało przed wejściem w życie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej, obciążają (art. 149 - 153) wyłącznie ten Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych, który odnośne zobowiązania przejmie w myśl art. 150, 151, 153 i 166, a na pokrycie ich służy majątek, uzyskany od zlikwidowanej instytucji, w której uprawniony był poprzednio ubezpieczony. Wypłaty z tytułu powyższych świadczeń nie będą uwzględniane przy rozrachunku w myśl art. 86 punkt 6.

Natomiast świadczenia, do których prawo powstało po wejściu w życie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej, obciążają łącznie wszystkie Zakłady Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych, a rozrachunek między poszczególnemi zakładami na zasadach, ustalonych w art. 101 ust. 3, przeprowadza za każdy rok kalendarzowy Związek Zakładów Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych w ciągu pierwszego kwartału następnego roku.

Rozrachunek z wyszczególnieniem sposobu jego obliczenia i dołączeniem odpisu załączników przesyła związek poszczególnym zakładom. Spory, wynikłe na tle rozrachunku, jak też inne spory, wynikła na tle współdziałania zakładów, rozstrzyga Minister Pracy i Opieki Społecznej.

IV.

Stosunek uprawnień, nabytych w Zakładzie Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych do uprawnień, nabytych w innej instytucji.

(do art. 118 do 120 i 145 ust. 2).

§ 8. Gdy u pracownika, ubezpieczonego już na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej, powstaną warunki ubezpieczenia na podstawie przepisów, normujących analogiczne ubezpieczenie robotników, a pracownik w myśl art. 118 ust. 1 skorzysta z zastrzeżonych mu uprawnień i oświadczy się za pozostaniem w ubezpieczeniu według zasad rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej, wówczas będą na pracodawcy i na pracowniku ciążyły obowiązki, względnie będą im przysługiwały uprawnienia, jak gdyby dany pracownik pozostał nadal pracownikiem umysłowym w rozumieniu rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Gdy u pracownika, ubezpieczonego jako robotnik, powstaną warunki ubezpieczenia na zasadzie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej, a pracownik ten oświadczy się w myśl art. 118 ust. 2 za pozostaniem w dotychczasowem ubezpieczeniu, wówczas będą na pracodawcy i na pracowniku ciążyły obowiązki, względnie będą im przysługiwały uprawnienia, jak gdyby dany pracownik pozostał nadal robotnikiem w rozumieniu analogicznych przepisów o ubezpieczeniu robotników.

§ 9. Gdy u pracownika, ubezpieczonego już na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej w myśl przepisów, normujących ubezpieczenie robotników, powstaną warunki ubezpieczenia w czasie trwanie mocy obowiązującej księgi IV Ordynacji Ubezpieczeniowej Rzeszy Niemieckiej, a pracownik nie oświadczy się za pozostaniem w ubezpieczeniu na zasadach rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej, zaliczy właściwy zakład ubezpieczeniowy za miesiące składkowe, za które należą się składki ubezpieczeniowe z Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych, jako kwotę zasadniczą za każdy tydzień składkowy 1¹/₂%) odnośnej (miesięcznej) płacy podstawowej (art. 14, 145, 146, 148 i 149), jako kwoty zaś wzrostu ¹/₂% odnośnej płacy podstawowej, przyczem każdy miesiąc składkowy liczy się za 4 tygodnie składkowe.

§ 10. Gdy warunki, uzasadniające ubezpieczenie na zasadach rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej, powstaną u pracownika, ubezpieczonego poprzednio jako robotnik, a pracownik nie oświadczy się za pozostaniem w ubezpieczeniu na zasadach ubezpieczania inwalidzkiego robotników, zaliczy właściwy Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych danemu pracownikowi, jako płacę podstawową za czas ubezpieczenia w myśl przepisów, dotyczących ubezpieczenia inwalidzkiego robotników, jego płacę średnią w poszczególnych klasach płacy, w których ubezpieczony był jako robotnik z tem, iż w najniższej klasie płacy bierze się pod uwagę górną granicę klasy, w klasie najwyższej-dolną granicę tejże.

§ 11. Do renty, do której prawo powstało przed 1 stycznia 1928 r., wymierzonej przy zastosowaniu przepisów o przechodzeniu z ubezpieczenia funkcjonarjuszów prywatnych do analogicznego ubezpieczenia robotników, stosuje się postanowienia art. 145, 146, 148 i 149 tylko w odniesieniu do części, odpowiadającej ubezpieczeniu na podstawie przepisów o ubezpieczeniu funkcjonarjuszów prywatnych.

V.

Powstanie i ustanie obowiązku ubezpieczenia.

(do art. 2-9 i 106).

§ 12. 1  Zwolnienie od obowiązku ubezpieczenia w myśl art. 6 następuje z pierwszym dniem tego miesiąca kalendarzowego, w którym dana osoba zgłosiła do Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych odnośne żądanie.

§ 13. Obowiązek ubezpieczenia powstaje z upływem 14-go dnia trwania zatrudnienia w ciągu tego samego miesiąca. Jako miesiąc składkowy liczy się w tym wypadku pełny odnośny miesiąc.

Obowiązek ubezpieczenia ustaje z końcem tego miesiąca kalendarzowego, w którym ustało zatrudnienie, uzasadniające obowiązek ubezpieczenia.

§ 14. W razie ustania obowiązku ubezpieczenia pracownika, mającego mandat w grupie ubezpieczonych, członek ten traci mandat (art. 97 punkt 1) z chwilą utraty prawa do dobrowolnego kontynuowania (art. 9 ust. ost.).

§ 15. Liczenie przewidzianego w art. 8 okresu zachowania uprawnień do świadczeń po ustaniu ubezpieczenia rozpoczyna się od dnia ustania obowiązku ubezpieczenia z tytułu ostatnio zgłoszonego zatrudnienia, względnie od dnia ustania dobrowolnego kontynuowania.

VI.

Uskutecznianie zgłoszeń i opłata składek ubezpieczeniowych.

(do art. 106 do 110).

§ 16. 2  Pracowników umysłowych, którzy objęli w ciągu miesiąca kalendarzowego zatrudnienie, uzasadniające obowiązek ubezpieczenia, o ile zatrudnienie to trwało przynajmniej 14 dni w ciągu tego miesiąca, obowiązany jest pracodawca, bez względu na to, czy pracownicy ci byli poprzednio ubezpieczeni, zgłosić do właściwego Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych na formularzu Nr. 1 (wzór Nr. 1) najpóźniej do 10 dnia miesiąca kalendarzowego, następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek ubezpieczenia. Zgłoszenie to ma być podpisane przez pracodawcę i pracownika.

§ 17. 3  Pracodawca jest obowiązany zawiadomić Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych w terminie, określonym w § 16 o ustaniu obowiązku ubezpieczenia pracownika oraz o wszelkich zmianach, jakie nastąpiły w ciągu ubiegłego miesiąca kalendarzowego w wynagrodzeniu pracownika, jako też w jego stosunkach służbowych i rodzinnych. Zawiadomienia należy uskuteczniać na formularzu Nr. 2 (wzór Nr. 2), oddzielnie dla każdego pracownika.

§ 18. 4  Pracodawca jest obowiązany przesyłać na żądanie Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych w terminie przez Zakład oznaczonym, sporządzony na formularzu Nr. 3 (wzór Nr. 3) wykaz imienny wszystkich zatrudnionych u niego w określonym dniu pracowników umysłowych, podlegających obowiązkowi ubezpieczenia.

§ 19. Pierwsze zgłoszenia do ubezpieczenia na obszarze m. st. Warszawy i województw: warszawskiego, łódzkiego, kieleckiego, lubelskiego, białostockiego, wołyńskiego, poleskiego, wileńskiego i nowogródzkiego - winny być dokonane do dnia 20 stycznia 1928 r. za pośrednictwem Kas Chorych, właściwych dla poszczególnych pracowników, na formularzach № 1 z kopją, przeznaczoną dla Kasy Chorych.

W razie nieuskutecznienia zgłoszeń przez pracodawcę w przepisanym terminie, Kasa Chorych uskutecznia zgłoszenie z urzędu na żądanie właściwego zakładu.

Zgłoszenie, dokonane w myśl niniejszego paragrafu, nie zwalnia pracodawcy od obowiązku złożenia, przewidzianego w art. 106 ust. 2 i w § 17, wykazu za miesiąc styczeń 1928 r.

§ 20. Na podstawie otrzymanych zgłoszeń organizuje zakład ewidencję pracodawców i pracowników, zakładając dla każdego z tych ostatnich kartę ewidencyjną (wzór № 5). Osobom, zgłoszonym do ubezpieczenia po raz pierwszy, wystawia i doręcza zakład wypełnioną kartę ubezpieczeniową (wzór № 6) - bezpłatnie.

§ 21. 5  Na żądanie pracodawcy lub pracownika oraz w innych wypadkach, gdy zachodzi potrzeba, Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych wydaje orzeczenia o obowiązku ubezpieczenia pracownika z pouczeniem o przysługujących środkach prawnych.

§ 22. Ubezpieczeni, mający już kartę ubezpieczeniową, przy zmianie pracodawcy wręczają dotychczasowemu, jak również i nowemu pracodawcy karty ubezpieczeniowe dla otrzymania od nich odnośnych wpisów na tych kartach.

Wpisy, odpowiadające zmianom wynagrodzenia służbowego, o ile zgłoszone zostały zgodnie z § 18, uskutecznia na karcie ubezpieczeniowej pracodawca.

§ 23. Osoby, ubezpieczone na podstawie dotychczasowych przepisów przed wejściem w życie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej na wypadki, przewidziane w art. 1 punkty 2 do 4, otrzymują karty ubezpieczeniowe narówni ze zgłoszonymi po raz pierwszy do ubezpieczenia, przyczem ilość miesięcy, zaliczonych do ubezpieczenia przed wejściem w życie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej, i odpowiadającą tym miesiącom średnią płacę podstawową, przeliczoną w myśl zasad rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej, wpisze właściwy Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych przy pierwszej wymianie karty ubezpieczeniowej, dokonywanej w myśl § 24.

§ 24. Ubezpieczony winien co lat 5 przedkładać kartę ubezpieczeniową Zakładowi Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych do wymiany. Data, w której zmiana karty ma nastąpić, winna być na karcie przy jej wystawieniu wpisana. Zakład, otrzymawszy kartę ubezpieczeniową, porównywa ją z własną kartą ewidencyjną i w wypadku, gdy zachodzą między niemi różnice, zawiadamia o nich pracownika, wszczynając ewentualnie dochodzenie.

Otrzymaną kartę zakład zatrzymuje, ubezpieczonemu zaś wystawia i doręcza bezpłatnie nową kartę ubezpieczeniową, opatrzoną tym samym numerem. W nowej karcie ubezpieczeniowej zakład wpisuje ilość miesięcy zaliczonych do ubezpieczenia i odpowiadającą im przeciętną płacę podstawową.

§ 25. W razie objęcia przez ubezpieczonego zatrudnienia na obszarze działania innego Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych czy to u tego samego pracodawcy, czy to u innego, pracodawca przesyła kartę ubezpieczeniową do zakładu wraz ze zgłoszeniem, dokonanem w myśl § 16. Zakład, otrzymawszy zgłoszenie, wystawia nową kartą ubezpieczeniową, opatrując ją własnym numerem i dokonywując wpisu w myśl § 24.

W razie zniszczenia lub zgubienia karty ubezpieczeniowej może ubezpieczony żądać wystawienia nowej karty ubezpieczeniowej za opłatą, ustaloną przez Związek Zakładów Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych.

§ 26. 6  Pracowników umysłowych, posiadających warunki, określone w art. 2 do 4, a żądających zwolnienia od obowiązku ubezpieczenia z powodów, wymienionych w art. 6, zgłasza pracodawca na formularzu Nr. 4 (wzór Nr. 4), podając powód, uzasadniający prawo żądania tego zwolnienia oraz dołączając odpowiednie dowody.

Jeżeli Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych, po ewentualnem przeprowadzeniu dochodzeń, stwierdzi brak warunków uzasadniających prawo żądania zwolnienia od obowiązku ubezpieczenia, doręcza pracownikowi ł pracodawcy orzeczenie o uznaniu obowiązku ubezpieczenia i wezwanie do uskutecznienia zgłoszenia w myśl § 16 z pouczeniem o przysługujących im środkach prawnych.

§ 27. W razie zgłoszenia do ubezpieczenia po raz pierwszy, dokonanego przez samego pracownika zgodnie z art. 106 ust. 3, wystawia zakład i doręcza pracownikowi kartę ubezpieczeniową, przesyłając jednocześnie pracodawcy zawiadomienie o tem i wezwanie do opłaty składek, z pouczeniem o przysługujących mu środkach prawnych.

W razie dokonania przez pracownika innych zgłoszeń (zmiana wynagrodzenia, zmiana pracodawcy), przesyła zakład pracodawcy odpowiednie zawiadomienie w myśl zasad ustępu poprzedniego, z wezwaniem do uskutecznienia odpowiednich wpisów w karcie ubezpieczeniowej pracownika.

§ 28. W razie uskutecznienia zgłoszenia w terminie późniejszym, niż wskazany w § 16, wystawia zakład kartę ubezpieczeniową, względnie wzywa pracodawcę do uskutecznienia odpowiedniego wpisu, przyczem za czas, poprzedzający datę zgłoszenia, ma być w karcie ubezpieczeniowej (w rubryce "uwagi") umieszczone zastrzeżenie, że miesiące składkowe, poprzedzające zgłoszenie, zaliczone będą do ubezpieczenia pod warunkiem wpłacenia odnośnych składek, zgodnie z art. 112 ust. 1.

Jednocześnie zawiadamia zakład o dokonanem zgłoszeniu odnośnego pracodawcą, przesyłając mu nakaz zapłaty należności za ubiegłe miesiące składkowe, z pouczeniem o przysługujących mu środkach prawnych. Analogicznie należy postąpić w razie zgłoszenia z urzędu odnośnie do czasu, poprzedzającego zgłoszenie.

§ 29. Formularze №№ 1-4 i Na 7 winny być do nabycia po cenie kosztu w biurze Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych i we wszystkich Kasach Chorych, mających siedzibę na obszarze działania zakładu. Pracodawca może jednak użyć własnych formularzy, sporządzonych według wzorów, załączonych do rozporządzenia (№№ 1-4 i № 7).

§ 30. Przy ściąganiu zaległości Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych w trybie, przewidzianym dla ściągania należności skarbowych i administracyjnych, Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych nie korzysta z pomocy Prokuratorji Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, z jakiej korzystają w myśl przepisów, normujących powyższy tryb, władze skarbowe i administracyjne.

VII.

Zgłaszanie roszczeń o świadczenia z powodu braku pracy i wypłata tych świadczeń; rejestracja i kontrola pozostających bez pracy. ⁷  (uchylony).

(Do art. 17-19, 37, 45, 47, 49 ust. 2 i 3, 123, 124 ust. 1 zd. ost., 133, 135 i 163).

§ 31-53. (uchylone).

VIII.

Zgłaszanie roszczeń o świadczenia emerytalne.

(do art. 123, 124, 127, 160 i 161).

§ 54. Za pośrednictwem Kas Chorych należy zgłaszać następujące roszczenia:

1) o rentę inwalidzką,

2) o rentę starczą, gdy uprawniony rości sobie równocześnie pretensję do dodatku dla osób, potrzebujących stałej opieki i pomocy innych osób (art. 40 ust. 1),

3) dodatkowe roszczenie o dodatek dla osób, potrzebujących stałej opieki i pomocy innych osób (art. 40 ust. 1),

4) o pomoc leczniczą,

5) o rentę wdowca,

6) o rentę sierocą dla sierot niezdolnych do zarobkowania wskutek ułomności cielesnej lub umysłowej (art. 28 ust. 3),

7) o jednorazową odprawę dla ubezpieczonego, dla wdowca, względnie dla sieroty niezdolnej do zarobkowania (art. 28 ust. 3).

§ 55. Zgłaszający roszczenie o rentę inwalidzką lub jednorazową odprawę dla ubezpieczonego złożyć winien w Kasie Chorych:

1) kartę ubezpieczeniową,

2) zaświadczenie urzędu gminnego, że zgłaszający roszczenie nie zarobkuje, względnie potwierdzone przez ten urząd zaświadczenie pracodawcy o wysokości zarobku.

O ile zgłaszający roszczenie zgłasza również roszczenie o dodatek na dzieci (art. 40 ust. 2), należy przedłożyć metryki urodzenia dzieci ewentualnie świadectwa odbywania studjów w wypadku, gdy tytułem roszczenia o rentę sierocą jest okoliczność odbywania przez sierotę studjów naukowych (art. 28 ust. 4).

§ 56. Zgłaszający roszczenie o rentę starczą z dodatkiem dla osób, potrzebujących stałej opieki i pomocy innych osób (art. 40 ust. 1), złożyć w Kasie Chorych winien:

1) kartę ubezpieczeniową,

2) metrykę urodzenia

i ewentualnie zaświadczenie, mogące stwierdzić okoliczności, uprawniające do dodatku.

Pobierający rentę starczą winien przy zgłoszeniu roszczenia o dodatek dla osób, potrzebujących stałej opieki i pomocy innych osób (art. 40 ust. 1), zamiast karty ubezpieczeniowej przedłożyć doręczoną mu decyzję Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych o przyznaniu renty.

§ 57. Zgłaszający roszczenie o rentę lub o jednorazową odprawę wdowca winien złożyć w Kasie Chorych:

1) kartę ubezpieczeniową zmarłej żony (jeżeli karty tej nie posiada, podać powinien numer karty),

2) metrykę ślubu,

3) akt zejścia zmarłej ubezpieczonej,

4) zaświadczenie urzędu gminnego, że w chwili śmierci żony pozostawał całkowicie lub w przeważnej części na jej utrzymaniu,

5) zaświadczenie urzędu gminnego o braku niezbędnych środków utrzymania.

§ 58. Zgłaszający roszczenie o rentę lub jednorazową odprawę dla sierot niezdolnych do zarobkowania (art. 28 ust. 3) złożyć winien:

1) kartę ubezpieczeniową zmarłego ojca lub matki,

2) metrykę urodzenia,

3) akt zejścia zmarłego ubezpieczonego ojca lub matki.

§ 59. Również za pośrednictwem Kasy Chorych zgłaszać należy, przewidziane w art. 160 i 161, roszczenie o zaopatrzenie pracowników umysłowych oraz sierot po otrzymujących takie zaopatrzenie z powodu niezdolności do zarobkowania. Pracownik, zgłaszający powyższe roszczenie, winien przedłożyć:

1) metrykę urodzenia,

2) dowód obywatelstwa polskiego,

3) zaświadczenie urzędu gminnego o braku niezbędnych środków utrzymania,

4) zaświadczenie, stwierdzające, że w ciągu ostatnich pięciu lat przed nastaniem niezdolności do wykonywania zawodu pozostawał w zatrudnieniu, które by uzasadniało obowiązek ubezpieczenia.

Członkowie rodziny pobierającego zaopatrzenie, pozostali po jego śmierci, winni złożyć:

1) akt zejścia pobierającego zaopatrzenie,

2) dowód pobierania przez zmarłego zaopatrzenia,

3) metrykę urodzenia, o ile chodzi o sieroty oraz ewentualne dokumenty, mające stwierdzić odbywanie studiów względnie niezdolność do zarobkowania.

§ 60. Kasa Chorych porównywa dane, zawarte w zgłoszeniu roszczenia i w załącznikach, z danymi, posiadanymi przez ewidencję Kasy Chorych dla własnych jej celów, zaznaczając zgodność lub niezgodność. Kasa Chorych ma obowiązek, niezależnie od nasuwających się wątpliwości, przeprowadzenia kontroli uprawnień zgłaszającego roszczenia w celu stwierdzenia, czy podane przez niego okoliczności odpowiadają istotnemu stanowi rzeczy i czy nie istnieją przyczyny, wstrzymujące w całości lub w części świadczenia, a w szczególności, czy zgłaszający roszczenie o rentą inwalidzką, wdowca lub sierocą, nie pobiera renty z tytułu ubezpieczenia od nieszczęśliwych wypadków, względnie w jakiej wysokości rentę pobiera.

§ 61. Roszczenie o pomoc leczniczą (art. 25) zgłaszać należy na 2 tygodnie przed wyczerpaniem okresu zasiłkowego w Kasie Chorych. Zgłaszający roszczenie o pomoc leczniczą okazuje Kasie Chorych kartę ubezpieczeniową. Kasa Chorych, po przeprowadzeniu ewentualnych dochodzeń i stwierdzeniu wyczerpania przez ubezpieczonego okresu zasiłkowego w kasie, zwraca się do Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych o wydanie formalnej decyzji.

§ 62. Badanie osób, zgłaszających roszczenie o świadczenie, względnie zaopatrzenie, uzależnione od niezdolności do wykonywania zawodu, przeprowadza lekarz kasy, z którym Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych zawarł odnośną umowę, lub inny lekarz, wskazany przez zakład, w razie niemożności dojścia do porozumienia z lekarzem kasy co do honorarjum lub innych kwestyj, połączonych z przeprowadzeniem badania (art. 124 i 127).

Wynik badania lekarskiego, spisany na ustalonym przez Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych formularzu, przesyła Kasa Chorych wraz z roszczeniem, załącznikami, wskazanemi w §§ 55 do 59, oraz wynikiem przeprowadzonych w myśl § 60 badań do właściwego Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych, dołączając, oparte na ewidencji kasy, sprawozdanie o przebiegu chorób osoby zgłaszającej roszczenie.

§ 63. Bezpośrednio do Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych należy zgłaszać roszczenia:

1) o rentę starczą,

2) o rentę wdowią,

3) . o rentę sierocą, o ile tytułu roszczenia o tę rentę nie stanowi niezdolność do zarobkowania (art. 28 ust. 3),

4) o jednorazową odprawę, o ile tytułu roszczenia o odprawę nie stanowi niezdolność do zarobkowania (§ 54 punk 7).

Szczegółowe przepisy, dotyczące zgłaszania wyżej wymienionych roszczeń, jak również przyznawania świadczeń, zawierać będzie statut Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych.

IX.

Zawieszenie względnie złagodzenie warunków uzyskania świadczeń z powodu braku pracy.

(do art. 159 ust. ost.).

§ 64. W ciągu pierwszego roku po wejściu w życie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych przyznawać będzie osobom, pozostającym bez pracy, będącym w szczególnej potrzebie, świadczenia z powodu braku pracy, jakkolwiek nie posiadają warunku przebycia minimalnego okresu ubezpieczenia, określonego w art. 16 ust. 1, 2 i 3, o ile odpowiadają pozatem innym wymaganym warunkom.

X.

Kapitalizacja rent.

(do art. 69).

§ 65. Wartości kapitałowe rent płynnych oraz ekspektatyw zawierają tablice I i II (załącznik № 8 i 9). Przy obliczaniu przypadającej kwoty należy uwzględnić stan rodzinny osoby uprawnionej do renty.

XI.

Zaokrąglenie.

(do art. 37, 45, 119),

§ 66. Zaokrąglenie, przewidziane w art. 45, nie ma zastosowania do zapomogi na podróż, z tytułu której zwraca się wykazane przez uprawnionego koszty przejazdu według najniższej taryfy do miejscowości, w której pozostający bez pracy otrzymał zajęcie.

§ 67. Ilość miesięcy składkowych, odpowiadających ilości tygodni składkowych, podlegających zaliczeniu w myśl art. 119, ustala Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych, licząc 4 tygodnie za 1 miesiąc, przyczem niepełnych 2 tygodni nie uwzględnia się, pełne zaś 2 tygodnie liczy się za miesiąc.

XII.

Podwyższenie uprawnień, wynikających z ubezpieczenia w myśl dotychczasowych ustaw o ubezpieczeniu funkcjonarjuszów prywatnych.

(do art. 149 i 153).

§ 68. Obliczenie podwyższenia uprawnień winno być przeprowadzone w następujący sposób:

Oznacza się przez:

K₁ - wartość kapitałową rent płynnych w wymiarze według rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej, przyjmując wynagrodzenie w wysokości, wynikającej z przerachowania w myśl art. 145, 146 i 148, nie niższą jednak od przyjętej w K₂;

K₂ - wartość kapitałową rent płynnych w obecnym wymiarze;

E₁ - wartość ekspektatyw czynnych ubezpiepieczonych przy wymiarze rent według rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej, przyjmując wynagrodzenie w wysokości, wynikającej z przerachowania w myśl art. 145, 146 i 148, nie niższą jednak od przyjętej w E₂;

E₂ - wartość ekspektatyw czynnych ubezpieczonych przy wymiarze rent według rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej, przyjmując wynagrodzenie w wysokości, w jakiej zaliczone byłoby ubezpieczonemu ostatnio przed 1 stycznia 1928 r., gdyby wówczas obowiązywało już rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej.

Oznacza się dalej przez:

A - majątek zakładu,

B - obciążenie zakładu, gdzie

B = K₁ - K₂ + E₁ - E₂.

Jeżeli

A - K₂ > B,

to przyjmuje się w pełni policzalne do ubezpieczenia wynagrodzenie, ustalone według postanowień art. 146.

Jeżeli

A - K₂ < B,

to następuje stosunkowe obniżenie tak nadwyżki rent płynnych ponad dotychczasowy wymiar, jak i wynikającej z art. 146 nadwyżki wynagrodzenia czynnych ubezpieczonych ponad wynagrodzenie, przyjęte w E2.

Obliczenie wartości K₁ K₂, E₁ i E₂ przeprowadzić należy na dzień 31 grudnia 1927 r.

Analogiczne zasady mają zastosowanie w wypadku art. 153.

XIII.

Restytucja utraconych uprawnień, odpowiadających przebytemu ubezpieczeniu w myśl dotychczasowych ustaw o ubezpieczeniu funkcjonarjuszów prywatnych.

(do art. 147 ust. ost.)

§ 69. 8  Komisje rentowe względnie odpowiedni organ poszczególnych zakładów (§ 3 ust. ost.) rozpatrzą prośby o przywrócenie uprawnień, odpowiadających ubezpieczeniu, przebytemu w myśl dotychczasowych ustaw o ubezpieczeniu funkcjonarjuszów prywatnych, a utraconych w myśl postanowień tychże ustaw z powodu przerwy w ubezpieczeniu, przedstawiając sprawę Ministrowi Pracy i Opieki Społecznej wraz ze swemi wnioskami do rozstrzygnięcia.

Przy rozpatrywaniu tych spraw nie obowiązuje postanowienie art. 83 ust. ost. o jednomyślności uchwał komisji, natomiast należy zaznaczyć stosunek głosów za i przeciw przyjętemu wnioskowi.

Podania o przywrócenie praw mogą być składane do dnia 31 grudnia 1928 roku.

Przy rozpatrywaniu powyższych próśb komisja rentowa weźmie pod uwagę stwierdzone konkretnie okoliczności faktyczne, oceniając, czy i o ile stanowią niezawiniony powód utraty uprawnień i uwzględnienia godną przyczynę przywrócenia tych uprawnień.

W szczególności uwzględnić należy:

1) wypadki wojenne i z wojną w związku powstające,

2) brak polskiej instytucji ubezpieczeniowej w danym czasie i niemożność uiszczenia składki w czasie właściwym,

3) powtarzające się zmiany granicy wynagrodzenia, decydującego o obowiązku ubezpieczenia i łączące się z tem już to wyłączanie, już to włączanie tych samych osób do kręgu osób, podlegających obowiązkowi ubezpieczenia,

4) okoliczność przesiedlenia się na obszar Rzeczypospolitej, na którym nie było tego obowiązkowego ubezpieczenia,

5) brak zatrudnienia i środków na dobrowolne kontynuowanie ubezpieczenia z powodu pozostawania bez pracy.

XIV.

Sprawozdanie i wykazy statystyczne oraz preliminarz budżetowy.

(do art. 115).

§ 70. Rachunkowość Zakładów Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych i Związku Zakładów ma być prowadzona według zasad podwójnej rachunkowości.

Za każdy rok administracyjny mają Zakłady i Związek Zakładów Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych sporządzać sprawozdania, obejmujące:

1) ogólny przegląd działalności,

2) zamknięcia rachunkowe i

3) wykazy statystyczne.

Rokiem administracyjnym jest rok kalendarzowy.

Zamknięcia rachunkowe mają zawierać rachunki działalności (strat i zysków) i bilansy majątkowe, sporządzone oddzielnie dla działu ubezpieczenia emerytalnego i działu ubezpieczenia na wypadek braku pracy, i mają być podpisane przez zarząd i komisję rewizyjną zakładu względnie związku.

§ 71. Sprawozdania roczne wraz z protokółem komisji rewizyjnej winny być przedkładane Ministrowi Pracy i Opieki Społecznej do zatwierdzenia w ciągu 14 dni po odbyciu posiedzenia rady, najpóźniej jednak do 15 kwietnia następnego roku kalendarzowego.

Najpóźniej w ciągu miesiąca października każdego roku zakłady i związek obowiązane są przedłożyć Ministrowi Pracy i Opieki Społecznej preliminarze budżetowe na rok następny do zatwierdzenia.

§ 72. Bliższe szczegóły, dotyczące rachunkowości oraz formularzy sprawozdawczych i budżetowych, określi Minister Pracy i Opieki Społecznej zarządzeniem, które w tym celu wyda zakładom względnie związkowi.

XV.

Postanowienia przejściowe.

§ 73. 9  Pracownicy umysłowi, pobierający już świadczenia na podstawie ustawy o ubezpieczeniu na wypadek bezrobocia, oraz ci, którzy po dniu 1 stycznia 1928 r. nabędą prawo do świadczeń z powodu braku pracy w myśl rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej, pobierać będą, z zastrzeżeniem postanowienia art. 57 ust. 1, z Funduszu Bezrobocia zaliczki na należne im na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej świadczenia w wysokości świadczeń, przewidzianych w ustawie o zabezpieczeniu na wypadek bezrobocia, przy zastosowaniu dotychczas obowiązujących przepisów prawnych, normujących tryb zgłaszania tych roszczeń.

Przejmowanie od Funduszu Bezrobocia wypłaty świadczeń, należnych pracownikom umysłowym z powodu braku pracy, przez Zakłady Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych następować będzie stopniowo, poszczególnemi okręgami terytorjalnemi w terminach, które wskażą osobne zarządzenia Ministra Pracy i Opieki Społecznej, ogłaszane w Monitorze Polskim.

Od dnia przejęcia w poszczególnym okręgu terytorjalnym od Funduszu Bezrobocia wypłaty świadczeń z powodu braku pracy, Zakłady Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych wypłacać będą należne świadczenia z powodu braku pracy, przewidziane w rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej, pod warunkami w niem określonemi i w wysokości, wynikającej z zastosowania postanowień art. 33 ust. 1 i 2, 34 do 37, 119 ust. 2 i 3 i 159 ust. 2, oraz wypłacą za okres przed przejęciem wypłaty różnicę między zaliczkami, wypłaconemi przez Fundusz Bezrobocia, a świadczeniami, należnemi w myśl rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej.

W terminach, które określą zarządzenia Ministra Pracy i Opieki Społecznej, przewidziane w ust. 2 niniejszego paragrafu, przekaże Fundusz Bezrobocia akta, dotyczące pracowników umysłowych, zabezpieczonych w Funduszu Bezrobocia, właściwym według miejsca zamieszkania pracowników Zakładom Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych.

XVI.

Postanowienie końcowe.

§ 74. Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1928 r., postanowienia zaś §§ 2 i 3 wchodzą w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIKI

Wzór № 1.

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ PRACOWNIKÓW UMYSŁOWYCH

w ........

Formularz № 1.

grafika

Wzór № 2.

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ PRACOWNIKÓW UMYSŁOWYCH

w ........

Formularz № 2.

grafika

Wzór № 3.

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ PRACOWNIKÓW UMYSŁOWYCH

w ........

Formularz № 3.

grafika

Wzór № 4.

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ PRACOWNIKÓW UMYSŁOWYCH

w ........

Formularz № 4.

Grafika

FORMULARZ № 5.

KARTA EWIDENCYJNA.

Wzór № 6.

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ PRACOWNIKÓW UMYSŁOWYCH

w ........

KARTA UBEZPIECZENIOWA № ......

grafika

Wzór № 7.

Formularz № 7.

ZAŚWIADCZENIE № ......

grafika

Wzór № 8.

TABLICA I.

grafika

Wzór № 9.

TABLICA II.

grafika

1 § 12 zmieniony przez obwieszczenie z dnia 5 maja 1928 r. o sprostowaniu błędu w rozporządzeniu Ministra Pracy i Opieki Społecznej z dnia 22 grudnia 1927 r. o wykonaniu rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 listopada 1927 r. o ubezpieczeniu pracowników umysłowych. (Dz.U.28.58.552) z dniem 2 czerwca 1928 r.

2 § 16 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 20 sierpnia 1932 r. (Dz.U.32.75.678) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 31 sierpnia 1932 r.

3 § 17 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 20 sierpnia 1932 r. (Dz.U.32.75.678) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 31 sierpnia 1932 r.

4 § 18 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 20 sierpnia 1932 r. (Dz.U.32.75.678) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 31 sierpnia 1932 r.

5 § 21 zmieniony przez § 2 rozporządzenia z dnia 20 sierpnia 1932 r. (Dz.U.32.75.678) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 31 sierpnia 1932 r.

6 § 26 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 20 sierpnia 1932 r. (Dz.U.32.75.678) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 31 sierpnia 1932 r.

7 DziałVII uchylony przez § 47 rozporządzenia z dnia 13 czerwca 1930 r. w sprawie rejestracji, kontroli i udzielaniu świadczeń z powodu braku pracy pozostającym bez pracy pracownikom umysłowym (Dz.U.30.54.459) z dniem 2 września 1930 r.

8 § 69 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 31 sierpnia 1928 r. w sprawie przedłużenia terminu do składania podań o przywrócenie uprawnień, utraconych z powodu przerwy w ubezpieczeniu funkcjonarjuszów prywatnych (pracowników umysłowych), przebytem przed 1 stycznia 1928 r. (Dz.U.28.84.743) z dniem 22 września 1928 r.

9 § 73 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 23 lutego 1928 r. (Dz.U.28.21.188) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 marca 1928 r.

• Identyfikator: Dz.U.1927.118.1016
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Wykonanie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 listopada 1927 r. o ubezpieczeniu pracowników umysłowych.
• Data aktu: 22/12/1927
• Data ogłoszenia: 31/12/1927
• Data wejścia w życie: 31/12/1927, 01/01/1928