Monopol spirytusowy.

USTAWA

MINISTRA SKARBU

z dnia 31 lipca 1924 r.

o monopolu spirytusowym.

CZĘŚĆ  PIERWSZA

Postanowienia ogólne.

Art.  1.

1) Zakup i sprzedaż spirytusu dla zużycia w granicach Państwa.

2) wyrób i sprzedaż czystych wódek, oraz 3) wyrób spirytusu z surowców, nie wymienionych w niniejszej ustawie, jest wyłącznym przywilejem (monopolem) Skarbu Państwa, poza wyjątkami, przewidzianemi w niniejszej ustawie.

Do wyrobu i oczyszczania spirytusu, do wyrobu drożdży, octu, wódek gatunkowych i likierów, oraz do sprzedaży wszelkich wódek potrzebne jest zezwolenie Ministra Skarbu.

Produkcja, oczyszczanie, wywóz, przywóz i przewóz wszelkiego spirytusu i wyrobów z niego, służących do spożycia, odbywać się będzie stosownie do przepisów niniejszej ustawy.

Art.  2.

Państwowy Monopol Spirytusowy posiada osobowość prawną.

Do wykonywania uprawnień, wyszczególnionych w art. 1 tworzy się Dyrekcję Państwowego Monopolu Spirytusowego (D. P. M. S.) podporządkowaną Ministrowi Skarbu, który określi jej ustrój wewnętrzny.

Na czele Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego stoi dyrektor.

Art.  3.

Państwowy Monopol Spirytusowy przejmuje wszelkie ruchomości i nieruchomości, któremi rozporządzał rządowy monopol spirytusowy rosyjski, oraz wszelkie inne urządzenia i naczynia, będące własnością Państwa, a służące do pomieszczenia i przewozu spirytusu, oraz majątek Państwa w spółce "Cysterny".

Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego działa na zasadzie odrębnego preliminarza rocznego dochodów i rozchodów, zatwierdzonego przez Ministra Skarbu po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej. W ramach tego preliminarza Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego wykonywa wszelkie inwestycje, nie wyłączając budowli i nabywania nieruchomości. Preliminarz ten stanowi załącznik do budżetu państwowego. Do ogólnego budżetu państwowego wchodzi z tego preliminarza jedynie nadwyżka dochodów, względnie rozchodów.

Z końcem każdego roku kalendarzowego Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego zestawia bilans oraz rachunek zysków i strat wedle zasad księgowości handlowej.

Państwowy Monopol Spirytusowy jest obowiązany zatrudnić w swych zakładach przedewszystkiem urzędników i robotników przedsiębiorstw, które zostały zamknięte wskutek wprowadzenia w życie przepisów niniejszej ustawy. O ile Państwowy Monopol Spirytusowy nie zatrudni wymienionych urzędników i robotników, natenczas winien im wypłacić odszkodowanie w wysokości sześciomiesięcznego normalnego zarobku, otrzymanego w sześciu ostatnich miesiącach przed zamknięciem zakładu. Do odszkodowania uprawnieni są tylko ci urzędnicy i robotnicy, którzy: a) pracowali w przedsiębiorstwach przemysłu spirytusowego co najmniej przez jeden rok, bezpośrednio przed zamknięciem przedsiębiorstwa; b) nie pobierali ogółem więcej, niż 600 zł. miesięcznie; c) są obywatelami polskimi. Nie mają prawa do odszkodowania ci urzędnicy i robotnicy, którzy nie przyjęli odpowiedniej pracy, ofiarowanej im w biurach lub zakładach Państwowego Monopolu Spirytusowego w dotychczasowem miejscu zamieszkania.

Jeden procent czystego dochodu monopolu spirytusowego przeznacza się do dyspozycji Ministra Spraw Wewnętrznych na walkę z alkoholizmem, szpitale i schroniska dla alkoholików.

Art.  4.

Przy Ministerstwie Skarbu tworzy się Państwową Radę Spirytusową, jako organ doradczy i opinjodawczy w sprawach, wymienionych w tej ustawie lub zleconych przez Ministra Skarbu.

Radzie przewodniczy Minister Skarbu lub wyznaczony przez niego zastępca. Rada składa się z 18 osób:

a) w jednej połowie - z wyznaczonych po trzech przez Ministra Skarbu, Przemysłu i Handlu, oraz Rolnictwa i Dóbr Państwowych z pośród znawców produkcji spirytusu, rektyfikacji i fabrykacji wódek oraz eksportu i wewnętrznego handlu spirytusem;

b) w drugiej połowie - z przedstawicieli producentów spirytusu, rektyfikatorów i fabrykantów wódek, z eksporterów i handlujących oraz techników gorzelniczych na wniosek dotyczących organizacyj, powołanych przez Ministra Skarbu w sposób, określony w rozporządzeniu wykonawczem.

Członkowie Państwowej Rady Spirytusowej jednej i drugiej grupy będą powołani przy równomiernem uwzględnieniu tak wszystkich dzielnic Polski, jako też wspomnianych zawodów gospodarczych z tem zastrzeżeniem, że z liczby dziewięciu przedstawicieli drugiej grupy przypada czterech na przedstawicieli gorzelni rolniczych, jeden na przedstawicieli gorzelni przemysłowych, jeden na przedstawicieli rafineryj, jeden na przedstawicieli fabryk wódek, jeden na przedstawicieli eksportu i handlu i jeden na przedstawicieli techników gorzelniczych.

Państwową Radę Spirytusową zwołuje Minister Skarbu w miarę potrzeby.

Minister Skarbu winien zwołać Radę w ciągu dwóch tygodni na żądanie co najmniej 9 członków Rady. Żądanie powinno być wniesione na piśmie i zawierać wyszczególnienie spraw, które mają być przedmiotem obrad.

Art.  5.

W ciągu miesiąca listopada każdego roku Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego ustali wysokość swego zapotrzebowania na następną kampanję gorzelniczą i poda ją do publicznej wiadomości.

Ilość tę Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego zakupuje, a przedsiębiorcy gorzelni winni dostarczyć po monopolowej cenie nabycia, ustanowionej przez Ministra Skarbu po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej (art. 10) franco najbliższa stacja towarowa kolei żelaznej lub przystali. Odbiór spirytusu przez władze skarbowe następuje w rektyfikacji.

Nadwyżkę spirytusu, przekraczającą wewnętrzne zapotrzebowanie Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego, zwalnia Minister Skarbu do wywozu zagranicę spółdzielczym organizacjom, działającym na podstawie, statutu, zatwierdzonego przez Ministra Skarbu.

Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego uprawniona jest do zwolnienia producentowi potrzebnej ilości spirytusu skażonego dla celów przemysłowych własnego gospodarstwa. Ilość tę zalicza się na kontyngent zakupu. Koszty skażenia ponosi w tym wypadku producent.

Art.  6.

W ciągu miesiąca lutego Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego powiadamia każdą gorzelnię, jaką ilość spirytusu obowiązana będzie dostarczyć w ciągu następnej kampanji gorzelniczej, i poda przypuszczalne terminy odbioru.

Art.  7.

Odprawy spirytusu z gorzelni i rektyfikacji dokonywa władza skarbowa stosownie do przepisów wydanych przez Ministra Skarbu.

Art.  8.

Odstawy spirytusu z gorzelni do najbliższej stacji towarowej kolei żelaznej, względnie do najbliższej przystani, uskutecznia przedsiębiorca gorzelni własnym kosztem w naczyniach metalowych.

O ile Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego zażąda odstawienia spirytusu do innego miejsca, aniżeli do najbliższej stacji towarowej kolei żelaznej, względnie do najbliższej przystani, natenczas poniesie ona ewentualną różnice, kosztów przewozu według taryfy, ustanawianej corocznie przez Ministra Skarbu po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej.

Jeżeli gorzelnia nie posiada własnych, do transportu spirytusu zdatnych naczyń metalowych, może Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego na żądanie gorzelni dostarczyć na czas beczek metalowych óo najbliższej stacji towarowej kolei żelaznej. Gorzelnia jest zobowiązana własnym kosztem zwieźć beczki te do gorzelni.

Za używanie beczek skarbowych Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego pobierać będzie opłaty według ustanowionej przez nią taryfy, z doliczeniem kosztu frachtu kolejowego przewozu tych beczek do najbliższego składu. Natomiast zapłaci ona gorzelni odpowiednie wynagrodzenie za użycie jej naczyń do transportu kolejowego według specjalnej taryfy.

Koszt przewozu kolejowego ponosi Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego.

Art.  9.

Wysokość dopuszczalnych zaników przy magazynowaniu tak w gorzelniach jak i w innych składach i podczas transportu spirytusu ustanawia Minister Skarbu po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej. Za zaniki (ubytki) nieusprawiedliwione lub przekraczające dozwolone normy magazynowe odpowiadają: przedsiębiorca, oraz zarządzający gorzelnią, względnie rektyfikacją lub składem, do podwójnej wysokości monopolowej ceny sprzedaży wyznaczonej za spirytus do fabrykacji wódek gatunkowych (art. 22 p. 2).

Władza skarbowa II instancji zwolni przedsiębiorcą od uiszczenia należności, w ustępie poprzednim określonych, jeśli ubytki powstały:

1) do chwili prawidłowego załadowania spirytusu na stacji towarowej kolei żelaznej lub przystani-skutkiem siły wyższej;

2) od chwili prawidłowego załadowania spirytusu na stacji towarowej kolei żelaznej lub przystani-skutkiem siły wyższej lub skutkiem wypadków, niespowodowanych bądź to przez działanie, bądź też przez zaniechanie działania, przedsiębiorcy lub jego pracowników.

Zaistnienie powyższych wypadków, zwalniających przedsiębiorcę od odpowiedzialności za ubytki, winien przedsiębiorca udowodnić.

Art.  10.

1) Monopolowa cena nabycia spirytusu składa się:

a) z podstawowej ceny monopolowej;

b) z dodatku lub potrącenia zależnie od wysokości odpędu.

2) W listopadzie każdego roku ustala Minister Skarbu po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej podstawową cenę monopolową za spirytus, który będzie dostarczony do Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego w ciągu bieżącej kampanji.

3) Cenę spirytusu ustala się za 1 hektolitr 100% alkoholu. Należność wypłaca się dostawcom w ciągu 14 dni po uskutecznieniu dostawy.

4) Podstawowa cena monopolowa winna być dla każdego województwa oddzielnie wypośrodkowana i tak obliczona, aby pokrywała przeciętne koszty produkcji spirytusu dobrze prowadzonej gorzelni rolniczej, wypalającej w ciągu kampanji 700 hl. 100% spirytusu z ziemniaków, przyczem wywar powinien pozostać gorzelni za darmo.

5) Minister Skarbu oznaczy po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej do dnia 1 lipca każdego roku wysokość i terminy przedpłaty, którą może Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego wypłacić za odpowiedniem zabezpieczeniem przedsiębiorcy gorzelni na rachunek jego należytości za produkty przyszłej kampanji.

Art.  11.

Przy gorzelniach rolniczych dolicza się do ceny podstawowej lub też się z niej potrąca, zależnie od wysokości naznaczonego dla Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego kontyngentu zakupu spirytusu:

		do	300	hl	- 15%	dodatku
od	301	"	400	"	- 12%	"
"	401	"	600	"	- 8%	"
"	601	"	800	"	- bez dodatku i potrącenia
"	801	"	1.000	"	- 4% potrącenia
"	1.001	"	1.300	"	- 6% potrącenia
ponad 1.300		hl.			- 10%.

Jeżeli wskutek stosowania niższego procentu dodatku, względnie wyższego procentu potrącenia, suma należna za większą ilość spirytusu byłaby niższa od sumy, należnej za mniejszą ilość, natenczas należy wypłacić najwyższą sumę, jaka wypadnie z obliczenia mniejszej ilości spirytusu.

Do gorzelni przemysłowych stosuje się bez względu na ilość wyrobionego spirytusu wyłącznie potrącenia, obniżające o 17¹/₂% cenę podstawową, ustaloną dla gorzelni rolniczych. Jeżeli gorzelnie przemysłowe nie zużytkowują całego wywaru, natenczas potrąca się dodatkowo jeszcze 10%.

Cena za spirytus z gorzelni drożdżowych, który zakupuje w całości Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego, wynosi o 20% mniej niż podstawowa cena monopolowa za spirytus rolniczy, przyczem zastosowują się dodatki i potrącenia, przewidziane w ustępie 1 niniejszego artykułu.

Oczyszczanie spirytusu.

Art.  12.

Oczyszczanie (rektyfikowanie, rafinowanie) spirytusu odbywa się;

a) w rektyfikacjach,

b) w oddziałach rektyfikacyjnych fabryk wódek i gorzelń.

Minister Skarbu określi po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej warunki rektyfikacji i magazynowania w zakładach prywatnych, wykonywujących zamówienia Skarbu, tudzież ustali zasady, na jakich ma się odbywać oczyszczanie spirytusu, przeznaczonego na wywóz zagranicę.

Wynagrodzenie za oczyszczanie i magazynowanie spirytusu ustalone zostanie bądź na podstawie dobrowolnej umowy pomiędzy Dyrekcją Państwowego Monopolu Spirytusowego, a właścicielami rektyfikacji, bądź też w drodze publicznego przetargu.

Art.  13.

Przedsiębiorca rektyfikacji odpowiada za przyjęty do oczyszczenia spirytus monopolowy.

Za nieusprawiedliwione zaniki (ubytki) przy oczyszczaniu i magazynowaniu obowiązany jest przedsiębiorca rektyfikacji zapłacić Skarbowi Państwa obowiązującą w czasie stwierdzenia ubytku podwójną monopolową cenę sprzedażną, wyznaczoną za spirytus do fabrykacji wódek gatunkowych (art. 22 p. 2).

Art.  14.

Minister Skarbu określi po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej:

1) najwyższy procent zaniku spirytusu przy oczyszczaniu;

2) najwyższy procent odpadków, które można przeznaczyć do zniszczenia;

3) sposoby zbierania odpadków, oraz środki niezbędne w celu zapobieżenia przedstawieniu innych produktów, nie podlegających opodatkowaniu, w miejsce odpadków od rektyfikacji;

4) sposoby badania gatunków odpadków i określenia ilości zawartych w nich procentów czystego spirytusu w celu zwolnienia ich od opłaty skarbowej;

5) sposób niszczenia odpadków i niezbędne przytem formalności.

Fabrykacja wódek.

Art.  15.

Wódki dzieli się na:

a) czyste, stanowiące czysty alkohol etylowy, rozcieńczony wodą bez jakichkolwiek innych dodatków;

b) gatunkowe, stanowiące wodny roztwór alkoholu etylowego z dodaniem nalewu na owoce, trawy lub korzenie, albo też z dodaniem destylatu lub derywatu, oraz cukru, lub esencji aromatycznej.

Pod nazwę wódek gatunkowych podciąga się, również likiery, wódki pędzone z owoców, rumy, araki, koniaki, armaniaki i t. p.

Spirytus pędzony z owoców uważany jest za Wódkę gatunkową i podlega zwiększonej o 25% opłacie skarbowej.

Art.  16.

Wyrób czystych wódek prowadzić może wyłącznie Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego.

Wyrób wszelkich innych wódek (art. 15 b), jak również soków, zawierających alkohol i morsów, dozwolony jest jedynie na podstawie otrzymanej koncesji.

Fabryki wódek nie opłacają dodatkowego patentu za wyrób soków, zawierających alkohol, ani za wyrób morsów.

Art.  17.

Minister Skarbu określi w ramach obowiązujących ustaw, jaką maksymalną i minimalną zawartość alkoholu posiadać winny wyroby wódczane, puszczane w obrót handlowy tak przez Dyrekcję Państwowego Monopolu Spirytusowego, jak i przez przedsiębiorców prywatnych.

Art.  18.

Fabryki wódek, które po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy będą nieczynne dłużej niż rok, nie zmuszone do tego siłą wyższą, tracą koncesją.

Art.  19.

Minister Skarbu wyda przepisy o sposobie wykonywania kontroli nad przemysłem wódczanym.

Sprzedaż spirytusu i monopolowych wyrobów wódczanych.

Art.  20.

Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego sprzedaje spirytus i czyste wódki monopolowe bądź we własnych składach i sklepach, bądź w koncesjonowanych sklepach prywatnych, wymienionych w art. 76.

Art.  21.

Minister Skarbu określa corocznie:

1) sprzedażną cenę detaliczną czystych wódek monopolowych, jednolicie ustaloną dla całego Państwa;

2) sprzedażną ceną hurtową czystych wódek monopolowych;

3) opłatę skarbową, określoną od jednego hektolitra 100% spirytusu i pobieraną od całej ilości spirytusu, zużytego w granicach Państwa.

Od opłaty skarbowej jest zwolniony spirytus używany do celów technicznych, oświetleniowych i napędowych.

Sprzedażna cena hurtowa czystych wódek monopolowych Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego składa się:

a) z opłaty skarbowej od spirytusu;

b) z ceny kosztów własnych spirytusu oczyszczonego;

c) z kosztów wyrobu czystych wódek oraz kosztów handlowych i administracyjnych Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego.

Opłatą skarbową od spirytusu objęta będzie suma 1 zł. od 1 litra 100% spirytusu, zastępująca dotychczasowe dodatki na rzecz związków komunalnych i samorządu wojewódzkiego, przewidziane w art. 10 ustawy z dnia 11 sierpnia 1923 r. o tymczasowem uregulowaniu finansów komunalnych (Dz. U. R. P. № 94 poz. 747), oraz przewidziany w art. 25 tejże samej ustawy osobny podatek wojewódzki.

Z kwoty 1 zł. przypadnie 80 gr. na udział związków komunalnych, a 20 gr. wzamian osobnego podatku wojewódzkiego.

Odnośnie do rozdziału i wypłaty udziału związkom komunalnym obowiązują postanowienia art. 10, 25 i 58 ustawy z dnia 11 sierpnia 1923 r. o tymczasowem uregulowaniu finansów komunalnych, za podstawą zaś do rozdziału wpływów, przypadających na rzecz wojewódzkiego samorządu, przyjmuje się liczbę ludności według ostatniego urzędowego spisu ludności.

Dalsze opodatkowanie spirytusu i wyrobów z niego na rzecz związków komunalnych i samorządu wojewódzkiego jest niedopuszczalne.

Cenę kosztów własnych spirytusu oczyszczonego określać będzie corocznie Minister Skarbu jednolicie dla całego Państwa przy uwzględnieniu przeciętnych kosztów zakupu spirytusu surowego, oczyszczania oraz odpowiedniej części kosztów administracyjnych i handlowych.

Art.  22.

Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego sprzedawać będzie spirytus:

1) oczyszczony na cele lecznicze, naukowe i domowe po cenie, ustalonej dla detalicznej sprzedaży czystych wódek monopolowych, a przeliczonej na 100% spirytusu;

2) oczyszczony fabrykantom wódek gatunkowych po cenie o 25% wyższej od sumy opłaty skarbowej i kosztów własnych spirytusu oczyszczonego;

3) oczyszczony fabrykantom wódek czystych w okresie przejściowym na terenach, nie objętych zupełnym monopolem, po cenie o 10% wyższej od sumy opłaty skarbowej i kosztów własnych spirytusu oczyszczonego;

4) skażony do celów technicznych, oświetleniowych i napadowych po cenach, których wysokość oznacza po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej Minister Skarbu. Ceny te mogą być niższe od kosztów własnych.

Minister Skarbu w porozumieniu z Ministrem Przemysłu i Handlu może obniżyć ceny na spirytus nieskażony lub skażony, a przeznaczony do wyrobu octu, sztucznego jedwabiu, lekarstw, kosmetyków, esencyj, eterów, cukierków i t. p. celów przemysłowych. Zakłady, chcące otrzymać spirytus nieskażony lub skażony, podlegają przepisanej przez Ministra Skarbu kontroli.

Minister Skarbu oznacza sumę, jaką z dochodów Państwowego Monopolu Spirytusowego przekazywać się będzie corocznie na subwencje dla szpitali, klinik, zakładów leczniczych, naukowych i innych, zużywających nieskażony spirytus do celów leczniczych, tytułem częściowego zwrotu kosztów nabycia.

Art.  23.

Sprzedaż detaliczna czystych wódek monopolowych po cenach wyższych od ustalonych przez Ministra Skarbu jest zakazana.

Cena wódek czystych wyrabianych w okręgu nieobjętym zupełnym monopolem, nie może przenosić sprzedażnej ceny detalicznej czystych wódek monopolowych więcej niż o 10%.

Art.  24.

Na wniosek kupującego może Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego za należytem zabezpieczeniem odroczyć zapłatę części należności, przypadającej za sprzedany spirytus.

Art.  25.

Spirytus sprzedany na cele naukowe, domowe lub lecznicze, nie może być zużyty w fabrykach wódek.

Art.  26.

Czyste wódki monopolowe sprzedawane będą w opakowaniu, wskazującem ich pochodzenie, cena jednostki w detalu, gatunek, ilość i zawartość alkoholu 100%. Zabrania się sprzedaży w naczyniach o pojemności mniejszej niż 1/5 litra.

Art.  27.

Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego może odmówić sprzedaży swych wyrobów tym osobom, które dwukrotnie karane były za pogwałcenie przepisów niniejszej ustawy lub ustawy o ograniczeniach w sprzedaży i spożyciu napojów alkoholowych z dnia 23 kwietnia 1920 r. (Dz. U. R. P. z 1922 r. № 35, poz. 299).

Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego może otwierać własna sklepy, sprzedaży swoich wyrobów bez osobnej koncesji.

Art.  28.

Zakazuje się sprzedawcom:

1) sprzedawać spirytus i czyste wódki monopolowe w innych opakowaniach lub naczyniach, jak w dostarczonych przez Dyrekcję Państwowego Monopolu Spirytusowego;

2) zmieniać zawartość alkoholu, smak lub wygląd czystych wódek monopolowych, mieszać poszczególne gatunki ze sobą lub innemi wyrobami, z wyjątkiem, jeżeli kupujący wyraźnie tego zażąda dla natychmiastowego spożycia na miejscu;

3) odrywać, uszkadzać lub zmieniać opaski, znajdujące się na butelkach z wyrobami monopolowemi przed odkorkowaniem;

4) zezwalać na picia w miejscu sprzedaży czystych wódek monopolowych lub innych, zawierających alkohol, jeżeli sprzedawca nie posiada koncesji na wyszynk.

Art.  29.

Wszelkie należności Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego korzystają z tych samych przywilejów co podatki i opłaty publiczne.

Obrót z zagranicą.

Art.  30.

Spirytus i wszelkie wyroby ze spirytusu, przywożone z zagranicy lub obszarów, na które niniejsza ustawa się rozciąga, podlegają opłacie na rzecz Skarbu Państwa w wysokości, określonej przez Ministra Skarbu, nie niżej jednak od opłat, przewidzianych w art. 21 i 22 przy sprzedaży spirytusu w granicach Państwa.

Przywóz z zagranicy spirytusu i napojów, wyrabianych ze spirytusu, dozwolony jest tylko za zezwoleniem Ministra Skarbu w porozumienu z Ministrem Przemysłu i Handlu.

Art.  31.

Oplata, ciążąca na towarze, powinna być uiszczona przy wprowadzeniu towaru w obrąb Państwa.

Minister Skarbu oznaczy władze skarbowe, uprawnione do wymiaru i poboru tej opłaty.

Art.  32.

Spirytus, zwolniony do wywozu zagranicę, można przechowywać w koncesjonowanych przez Ministra Skarbu wolnych składach. Minister Skarbu może również zezwolić na utworzenie wolnych składów ekspertowych dla wyrobów wódczanych.

Eksportującemu wódki gatunkowe lub inne wyroby spirytusowe zwrócona zostanie po wywozie zagranicą (względnie po złożeniu tych wyrobów do wolnego składu eksportowego) różnica między ceną zakupu spirytusu na wyprodukowanie wyrobów powyższych celem zużycia ich w kraju i ceną kosztów własnych, określoną w myśl ostatniego ustępu art. 21 ustawy o monopolu spirytusowym z dnia 31 lipca 1924 roku.

Minister Skarbu może eksportującemu wódki gatunkowe lub inne wyroby spirytusowe zezwolić pod warunkami, przez siebie ustalonemi, na wolny zakup spirytusu eksportowego w kraju:

1) w ilości, jaką eksportujący zobowiąże się wywieźć zagranicą, lub

2) w takiej ilości, jaką wywiózł już zagranicą, względnie złożył do wolnego składu eksportowego, jeśli zapłacił za te ilości spirytusu cenę monopolową, wyznaczoną na spirytus do produkcji danych wyrobów dla zużycia w kraju.

Ilość spirytusu, otrzymana na mocy postanowień punktu 2 poprzedniego ustępu, winna być przerobiona na taki produkt, jaki został wyeksportowany (względnie złożony do wolnych składów eksportowych) i puszczony w obieg na zużycie w kraju w myśl obowiązujących przepisów, o ile Minister Skarbu w poszczególnych wypadkach nie zezwoli na przeróbkę spirytusu na inne cele.

CZĘŚĆ  DRUGA

Gorzelnie, regulowanie produkcji i przerobu spirytusu.

I.

O gorzelniach.

Art.  33.

Wyrób (odpęd) spirytusu dozwolony jest wyłącznie w gorzelniach, pracujących na mocy dotychczas obowiązujących ustaw, a o ile chodzi o gorzelnie nowe koncesjonowanych przez Ministra Skarbu.

Gorzelnie dzielą się na rolnicze i przemysłowe.

Art.  34.

Gorzelnia ma charakter rolniczy, jeżeli pędzi spirytus wyłącznie z ziemniaków, jako produktu podstawowego, i zboża na słód, wywar zaś w całości zużywa w gospodarstwach rolnych, a uzyskanym obornikiem zasila rolę.

Najwyższy odpęd roczny gorzelni rolniczej nie może przenosić 1.600 hl.

Art.  35.

Gorzelnia, która bez ewentualnego dodatkowego zezwolenia Ministra Skarbu nie dopełnia warunków art. 34 traci charakter rolniczej i produkcja jej w danej kampanji od chwili niedopełnienia warunków art. 34 będzie zaliczona na warunkach produkcji gorzelni przemysłowych nie uzyskuje jednak tem samem na przyszłość praw gorzelni przemysłowej.

W razie niemożności stwierdzenia chwili, w której nastąpiło niedopełnienie warunków art. 34, cała produkcja danej kampanji będzie zaliczona na warunkach produkcji gorzelni przemysłowych.

Powyższe skutki następują również, jeżeli gorzelnia:

1) bez zezwolenia Ministra Skarbu przerabia inne surowce, niż ziemniaki i zboże na słód;

2) zostanie wydzierżawiona osobie, która równocześnie nie wydzierżawiła co najmniej ¾ obszaru rolnego, o ile obszar ten był dla gorzelni tytułem do uzyskania prawa odpadu;

3) wyrabia spirytus na rachunek i ryzyko innych osób, aniżeli właściciela lub dzierżawcy majątku i gorzelni, z wyjątkiem wypadków, przewidzianych w art. 51 ust. 2.

Gorzelnie odzyskują z następną kampanją charakter rolniczy, utracony w myśl punktów: 2 i 3, jeżeli odpadną okoliczności, które w myśl powołanych punktów utratę spowodowały.

Art.  36.

Gorzelnie udziałowe posiadają charakter rolniczy tylko wtenczas, jeżeli przerobione ziemniaki i zboże na słód pochodzą co najmniej w ⅔ z gospodarstw rolnych udziałowców i jeżeli wywar zużywany będzie w gospodarstwach rolnych.

Minister Skarbu może w wypadkach, zasługujących na uwzględnienie, warunki wymienione złagodzić.

Minister Skarbu ustali zasady organizacji udziałowych stowarzyszeń dla prowadzenia gorzelni rolniczych.

Art.  37.

Minister Skarbu może w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Dóbr Państwowych na określony czas zezwolić na pędzenie spirytusu w gorzelniach rolniczych z innych surowców, jak z ziemniaków i zboża na słód, określając jednocześnie, o ile pędzenie z innych surowców wpływa na zmianę ceny, wpłaconej przez Dyrekcję Państwowego Monopolu Spirytusowego za spirytus danej gorzelni.

Art.  38.

Wszystkie inne gorzelnie, które nie odpowiadają przepisom art. 34, lub które wskutek zastosowania art. 35 utraciły charakter rolniczy, tudzież gorzelnie, wyrabiające drożdże lub pędzące spirytus z owoców - zalicza się do gorzelni przemysłowych.

Art.  39.

Gorzelnie przemysłowe, pędzące melasę, które do lat 5 od wejścia w życie niniejszej ustawy nie przerobią całego wywaru na potaż, ulegną zamknięciu. Postanowienie to nie dotyczy gorzelni drożdżowych i owocowych.

Art.  40.

Odpędzanie spirytusu ze zboża, jako podstawowego produktu, bez specjalnego zezwolenia Ministra jest zakazane.

Art.  41.

Do postawienia nowej gorzelni potrzebne jest zezwolenie Ministra Skarbu. Zezwolenia takiego Minister Skarbu udziela lub odmawia po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej i po porozumieniu się z Ministrem Rolnictwa i Dóbr Państwowych.

Minister Skarbu winien odmówić zezwolenia na odbudowę zniszczonych, jak i budowę nowych gorzelni w miejscowościach, nadających się ze względu na glebą i stosunki komunikacyjne do uprawy i zbytu buraków cukrowych, jak również może odmówić: takiego pozwolenia dla miejscowości mających łatwość zbytu ziemniaków wobec blizkości większych miast i centrów przemysłowych, lub zakładów, przerabiających ziemniaki.

Minister Skarbu po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej oznaczać będzie co trzy lata, ile nowych gorzelni rolniczych w następnym okresie trzechletnim może powstać w każdem województwie. Przepisowi temu nie podlegają gorzelnie budowane przez Dyrekcję Państwowego Monopolu Spirytusowego.

Minister Skarbu nie może odmówić w okresie do 31 grudnia 1929 r. zezwolenia na odbudowy gorzelni, wskutek wojny zniszczonej, o ile starający się o koncesją nie był karany za przekroczenie ustaw o produkcji lub handlu alkoholem po 1 stycznia 1919 roku.

Gorzelnie, zniszczone bez winy właściciela po wejściu w życie niniejszej ustawy, mogą być w ciągu trzech lat odbudowane bez osobnej na to koncesji.

Art.  42.

Minister Skarbu po wysłuchania Państwowej Rady Spirytusowej oznaczy najmniejsze i największe rozmiary, jakie nowe gorzelnie posiadać mogą.

Art.  43.

Minister Skarbu oznaczy warunki, którym winno odpowiadać urządzenie mających się wybudować gorzelni, oraz wycia przepisy, ażeby każda istniejąca gorzelnia odpowiadała wymogom technicznym, higjenicznym i bezpieczeństwa pracy oraz warunkom należytej kontroli skarbowej.

Nowa gorzelnia winna być przed uruchomieniem poddana oględzinom przez komisje, której skład ustali Minister Skarbu.

Z czynności swoich komisja ta spisze protokół w obecności właściciela gorzelni lub jego pełnomocnika, ustalając stan gorzelni i warunki jej uruchomienia według przepisów rozporządzeń wykonawczych, które wyda Minister Skarbu.

Art.  44.

Corocznie przed uruchomieniem gorzelni specjalne komisje władz skarbowych I instancji przeprowadzą w myśl przepisów wykonawczych, przez Ministra Skarbu wydanych, weryfikacje urządzeń gorzelni w obecności przedsiębiorcy gorzelni lub jego pełnomocnika.

Art.  45.

Właściciel gorzelni własnym kosztem kupuje, ustawia i naprawia pod nadzorem władzy skarbowej aparaty kontrolne, uznane przez Ministra Skarbu. Gorzelnie, które posiadają kontrolne aparaty, będące własnością Skarbu Państwa, winny najpóźniej do 1 października 1927 r. zapłacić należność za nie do Kasy Państwowej. Wysokość należności oznaczy Minister Skarbu. Po uiszczeniu należności aparaty przechodzą na własność właściciela gorzelni.

Art.  46.

Aparatów odpadowych i przyrządów kontrolnych nie wolno przestawiać, zmieniać, naprawiać, ani podejmować przy nich jakichkolwiek czynności bez uprzedniego zezwolenia właściwej władzy skarbowej.

W razie zajścia przeszkody w prawidłowem działaniu kontrolnego przyrządu mierniczego lub uszkodzenia przyrządu odpadowego należy natychmiast donieść o tem władzy skarbowej I instancji listem poleconym i telegraficznie za recepisem.

Takie same doniesienia należy wystosować również w razie zajścia wypadku, skutkiem którego spirytus zmagazynowany uległ zniszczeniu.

Art.  47.

Przedsiębiorca gorzelni obowiązany jest, jeżeli sam nie kieruje gorzelnią, naznaczyć upełnomocnionego zastępcę do kierownictwa, a ponadto technika gorzelanego, który winien posiadać zezwolenie władzy skarbowej na prowadzenie gorzelni.

Art.  48.

Minister Skarbu wyda po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej rozporządzenia w sprawie przeprowadzenia nadzoru urządzeń technicznych gorzelni i oczyszczania surowców, okresu pędzenia spirytusu, mocy spirytusu, transportu, magazynowania i oczyszczania spirytusu przez gorzelnie posiadadające aparaty rektyfikacyjne, ksiąg gorzelniczych i t.p.

II.

Wysokość odpadu spirytusu.

Art.  49.

Celem dostosowania produkcji spirytusu do pojemności rynku zbytu wyznacza się co trzy lata dla całego Państwa i dla każdej gorzelni wysokość prawa odpędu.

Na pierwszy okres wyznacza się, ilość ogólnego odpędu w Państwie na 1.500.000 hl. 100% spirytusu, z czego rezerwuje się 20% dla nowych i odbudowujących się gorzelni. W pozostałej reszcie uczestniczyć będą gorzelnie przemysłowe w 8%, a gorzelnie rolnicze w 92%. Na następne trzechlecia Minister Skarbu ustalać będzie po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej wysokość prawa odpędu dla całego Państwa, utrzymując wymieniony wyżej stosunek rozdziału pomiędzy gorzelnie przemysłowe a rolnicze.

W granicach ogólnego prawo odpędu Minister Skarbu dokona po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej wymiaru odpadu pomiędzy poszczególne województwa. W obrębie każdego województwa przeprowadzi izba skarbowa podział odpędu pomiędzy uprawnionych do odpędu, trzymając się następujących zasad:

Przy wyznaczaniu wysokości odpędu dla gorzelni rolniczych należy uwzględnić dla każdego gospodarstwa, połączonego z gorzelnią, obszar ziemi ornej, łąk i pastwisk, przyczem łąki i pastwiska mają być uwzględniane do maksymalnej wysokości 30% ziemi ornej, rozmiary gorzelni, wysokość przedwojennego kontyngentu, prawa palenia lub odpędu, rzeczywisty odpęd gorzelni w ostatnich trzech kampanjach, jakość gleby, stosunki komunikacyjne, położenie w stosunku do większych miast lub ośrodków przemysłowych, rozwój przemysłu cukrowniczego i krochmalnianego.

Przy gorzelniach przemysłowych uwzględniać należy sposób racjonalnego zużytkowania wywaru, rozmiar gorzelni i faktyczny odpęd w ciągu ostatnich trzech lat.

Gorzelnie przemysłowe, połączone z zakładami, w których przerabia się spirytus własnego odpędu na inne produkty, niż napoje spirytusowe, otrzymać mogą na prośbą takie prawo odpadu, które pokryje całkowite zapotrzebowanie tych zakładów na wymienione cele. Prawo odpędu spirytusu dla drożdżowni uzależnia się od wysokości produkcji drożdży. Minister Skarbu po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej ustali stosunek wysokości odpadu spirytusu do wysokości produkcji drożdży.

O wymiarze odpadu ma być zawiadomiony poszczególny przedsiębiorca gorzelni nie później jak 31 grudnia roku poprzedzającego dane trzechlecie.

Przeciwko wymiarowi, dokonanemu przez izbę skarbową, może uprawniony w ciągu sześciu tygodni od daty doręczenia wymiaru wnieść odwołanie w odnośnej izbie skarbowej do Ministra Skarbu, który sprawę ostatecznie rozstrzyga.

Art.  50.

Prawo do przydziału odpędu z rezerwy odpadowej mają przedewszyskiem te gorzelnie rolnicze, które po 1 sierpnia 1914 r. zostały wskutek wojny zniszczone. Po upływie 5 lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy prawo to wygasa bez jakiegokolwiek odszkodowania, jeżeli uprawniony nie wystawił własnej gorzelni, na którą odnośne prawo przechodzi.

Minister Skarbu ma prawo na należycie umotywowany wniosek interesowanych prawo odpędu odpowiednio podwyższyć. Te ewentualne podwyżki prawa odpędu będą się mieścić w granicach rezerw odpędowych, bez naruszenia jednak praw nowych gorzelni do przydzielenia wysokości odpadu.

Art.  51.

Gorzelnie rolnicze, które powstaną po rozdziale odpędu, otrzymają wysokość odpędu z rezerw odpadowych, wysokość ta będzie ustalona zgodnie z zasadami, wymienionemi w art. 49.

Minister Skarbu może właścicielom gorzelni, które po dniu 1 sierpnia 1914 r. uległy zniszczeniu, i które nie zostały do chwili ogłoszenia niniejszej ustawy odbudowane, przydzielić połowę wysokości prawa odpędu, który należałby im się według norm, ustalonych w art. 49; to prawo odpadu otrzymujący mogą przelać na gorzelnię, należącą do innego właściciela, i położoną w promieniu nie dłuższym, jak 15 kim. pod warunkiem, że przerobią w tej gorzelni ze swojego gospodarstwa ilość ziemniaków, potrzebną dla wykorzystania dodatkowego prawa odpędu. Prawo to wygasa z dniem 1 czerwca 1930 r.

Art.  52.

Z pośród gorzelni przemysłowych należy wydzielić gorzelnie, przerabiające owoce i odpadki z nich na spirytus. Każdemu z tych zakładów należy przydzielić na wniosek prawo odpędu 75 hl. 100% spirytusu. Następnie wydziela się ilość potrzebną dla zaspokojenia produkcyj gorzelni drożdżowych.

Pozostała część odpadu, określonego w art. 49 ust 2 dla gorzelni przemysłowych, dzieli się, stosując odpowiednio przepisy art. 49. i 51 na resztą gorzelni przemysłowych.

Art.  53.

Prawo odpędu wygasa, jeżeli:

1) gorzelnia bez uprzedniego zezwolenia Ministra Skarbu przeniesiona zostanie na inne miejsce;

2) używa do wyrobu spirytusu innych surowców aniżeli tych, jakie Minister dopuści;

3) gorzelnia, nie wyrabiająca dotąd drożdży, przechodzi na fabrykację drożdży bez zezwolenia Ministra Skarbu;

4) gorzelnia w ciągu trzech następujących po sobie lat będzie nieczynna;

5) nie dostarczy oznaczonej ilości spirytusu Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego z wyjątkiem, gdy to niedostarczenie nastąpiło z przyczyn, niezależnych od przedsiębiorcy gorzelni, lub skutkiem nieuruchomienia gorzelni, o ile przedsiębiorca gorzelni uwiadomi Dyrekcję Państwowego Monopolu Spirytusowego przed 1 listopada o niemożności uruchomienia;

6) została zlikwidowana przy parcelacji; o ile przy parcelacji majątku nowonabywcy utrzymają gorzelnię z zamiarem dalszego jej prowadzenia, tworząc w tym celu spółkę, natenczas dotychczasowe prawo odpadu zostaje nienaruszone;

7) właściciel gorzelni sam z prawa odpadu zrezygnuje.

Art.  54.

Jeżeli gorzelnia rolnicza stanie się przemysłową, lub odwrotnie, otrzymuje prawo odpadu z kontyngentu przemysłowego lub odwrotnie.

Art.  55.

Właściciel dwóch lub więcej gorzelni rolniczych może za zezwoleniem Ministra Skarbu przelać prawo odpędu jednej gorzelni na drugą, położoną w promieniu nie większym jak 30 klm.

Art.  56.

Jeżeli skutkiem parcelacji obszar gruntów, przyjęty za podstawę przy rozdziale prawa odpędu dla danej gorzelni, ulegnie większemu aniżeli o 25% umniejszeniu gruntów ornych, prawo odpędu automatycznie się zmniejsza w ten sposób, że za każde pełne 10% umniejszenia gruntów ornych umniejszy się prawo odpadu o 5%. Postanowienie to nie stosuje się do tych majątków, gdzie ilość ziemi ornej po parcelacji wystarcza do wysokości przydzielonego odpędu.

Art.  57.

Jeżeli przy oznaczaniu ogólnego prawa odpędu Minister Skarbu obniży go w stosunku do poprzedniego trzechlecia, obniżenie przeprowadzić należy według następujących zasad:

Przedewszystkiem pozostawi się dla każdej gorzelni 300 hl. nienaruszalnego odpędu, a ilość odpadu, przewyższającą 300 hl., umniejszy się proporcjonalnie w tym stosunku, w jakim będzie zachodziła potrzeba umniejszenia.

Art.  58.

Ogólną ilość, jaką w danej kampanji odebrać winna Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego na pokrycie zapotrzebowania krajowego, określi Minister Skarbu po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej; z ilości tej przypadnie 95% gorzelniom rolniczym i 5% gorzelniom przemysłowym.

Ilość powyższą rozdzieli Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego na poszczególne gorzelnie w sposób następujący:

1) przydzieli do odbioru z każdej gorzelni 150 hl;

2) pozostałą ilość zapotrzebowania monopolowego rozdzieli na poszczególne gorzelnie w stosunku do prawa odpadu tychże gorzelni po potrąceniu 150 hl.

Jeżeli Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego będzie potrzebowała dodatkowych ilości spirytusu w czasie kampanji, rozpisuje dodatkowy kontyngent zakupu.

III.

Fabryki wódek gatunkowych.

Art.  59.

Fabryki wódek gatunkowych podlegają kontroli skarbowej. Nowych fabryk nie wolno otwierać bez zezwolenia Ministra Skarbu.

Minister Skarbu oznaczy warunki, którym winny odpowiadać urządzenia fabryk, oraz wyda przepisy, aby każda fabryka odpowiadała wymaganiom technicznym, higienicznym, bezpieczeństwa pracy, wymogom należytej kontroli skarbowej, oraz ustali sposoby przeprowadzenia weryfikacji fabryki i urządzeń.

Art.  60.

Wszelkiego rodzaju wódki, przeznaczone do obrotu handlowego lub wyszynku, muszą zawierać ten procent alkoholu, jaki jest uwidoczniony na naczyniu, w którem się mieszczą. Procent czystego spirytusu oznacza się na naczyniach i w fakturach.

Minister Skarbu określi po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej granicę dopuszczalnych wahań, tak co do procentu, jak i zawartości płynu w butelkach.

Art.  61.

Na każdem naczyniu, zawierającem spirytus lub wódkę, puszczonem w obrót handlowy, winny być pozatem podane: firma fabrykanta, siedziba jej, miejsce fabrykacji i dopisek, czy wyrób jest pochodzenia krajowego lub zagranicznego. Opakowania, mogące kupującego wprowadzić w błąd co do pochodzenia wyrobu, są zakazane.

Art.  62.

Minister Skarbu wyda przepisy, zakazujące używania do fabrykacji wódek gatunkowych domieszek, szkodliwych dla zdrowia.

Art.  63.

Nazwy wódek gatunkowych lub nalewek muszą odpowiadać tym składnikom owocowym lub roślinnym, które zostały do wyrobu danej wódki lub nalewki użyte.

Art.  64.

Używanie dla wódek niemonopolowych nazw, znaków lub jakichkolwiek określeń, mogących u kupującego wzbudzić mniemanie, że są wyrabiane przez Państwowy Monopol Spirytusowy, jest wzbronione.

Art.  65.

Spirytus i wyroby z niego, nieodpowiadające przepisom art. 60, 61, 62, 63 i 64, podlegają konfiskacie.

IV.

Wyroby spirytusu, nie przeznaczone do picia.

Art.  66.

Spirytus i odpadki z niego, przeznaczone na potrzeby techniczne lub na wyroby, nie nadające się do spożycia jako napój, muszą być doprowadzone do stanu, wykluczającego ich użycie jako napoju.

Art.  67.

Zakłady, w których odbywa się skażenia spirytusu, lub używanie skażonego spirytusu, podlegają kontroli skarbowej.

Art.  68.

Minister Skarbu określi po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej w drodze rozporządzenia wykonawczego:

1) sposoby techniczne i metody skażania spirytusu;

2) wymagania, którym odpowiadać winny spirytus, uboczne produkty i odpadki rektyfikacji, zwolnione przez władze skarbowe do skażania, tudzież środki, używane do skażania;

3) przepisy o obrocie spirytusu skażonego, tudzież o kontroli;

4) przepisy, regulujące użycia spirytusu metylowego.

Art.  69.

Przepisy o nadzorze i technicznem urządzeniu gorzelni stosują się również i do drożdżowni z następującemi uzupełnieniami:

a) fermentacja nie powinna trwać dłużej jak dwie doby w fabrykach drożdżowo-gorzelniczych, oraz nie dłużej jak 1 dobę w drożdżowniach, nie pędzących spirytusu;

b) pojemność kadzi fermentacyjnych może wynosić do 3¹/₂ hl. na centnar metryczny, używanych do zacieru płodów;

c) najmniejszy rozmiar produkcji w drożdżowniach gorzelniczych określa się na 800 kg., w drożdżowniach zaś, nie pędzących spirytusu - 150 kg. płodów zacierowych na dobę przy obowiązkowej rocznej liczbie 300 dni zacierowych;

d) dla nowopowstałej w ciągu roku drożdżowni liczbą obowiązkowych dni zacierowych oblicza się w stosunku 25 dni miesięcznie.

W wypadkach, zasługujących na szczególne uwzględnienie, Minister Skarbu może zezwalać na wyjątki od przepisu artykułu niniejszego.

Art.  70.

Jeżeli przy obrachunku rocznym okażą się, że ruch drożdżowni trwał krócej niż to przepisano w art. 69, dalsza produkcja na kampanję następną może nastąpić jedynie na mocy specjalnego pozwolenia Ministra Skarbu.

Art.  71.

Dodawanie do drożdży mączki (skrobi) przed ich kształtowaniem jest dozwolone, lecz w ilości nie przewyższającej 10% wagi. Do drożdży zbożowych nie wolno dodawać drożdży piwnych.

Art.  72.

Drożdże prasowane, wyrobione w krajowych fabrykach, podlegają podatkowi spożywczemu w wysokości 1 zł., a sprowadzone z zagranicy w wysokości 1 zł. 30 gr. za 1 kg. wagi. Podatek pobiera się przez oklejanie cegiełek drożdżowych opaskami podatkowemi, których formę, wymiary, kolor, sposób naklejania i koszty oznaczy Minister Skarbu. Drożdży, nieoklejonych opaskami podatkowemi, nie wolno z fabryk drożdżowych wypuszczać do wolnego obrotu. Podatek od drożdży importowanych płatny jest w chwili odprawy celnej.

Od podatku uwalnia się drożdże wywożone zagranicą na warunkach, określonych przez Ministra Skarbu.

Minister Skarbu określi również przepisy: co do prowadzenia ksiąg i rachunkowości w drożdżowniach, uruchomienia fabryk oraz okresu obrachunkowego (kampanję), tudzież normę dozwolonych ubytków drożdży w czasie fabrykacji.

Art.  73.

Kwas octowy, wyrobiony z octu drzewnego albo z soli kwasu octowego, podlega podatkowi spożywczemu w wysokości 40 groszy za 1 kg. kwasu bezwodnego. Podatek spożywczy płatny jest od kwasu octowego krajowego w chwili wywozu z wytwórni, a od importowego kwasu w chwili jego odprawy celnej.

Kwas octowy, wywieziony zagranicę, tudzież do celów technicznych, zwalnia się od podatku na warunkach, ustalonych przez Ministra Skarbu. Minister Skarbu określi również przepisy co do prowadzenia ksiąg rachunkowości w wytwórniach kwasu octowego, co do uruchomienia wytwórni oraz określi okres obrachunkowy (kampanję).

Art.  74.

Za podatek od drożdży prasowanych i kwasu octowego odpowiada producent, względnie importer. Władze i urzędy skarbowe, uprawnione do wymiaru i poboru tego podatku, oznaczy Minister Skarbu, który określi warunki produkcji drożdży i kwasu octowego.

V.

Sprzedaż trunków.

Art.  75.

Sprzedaż napojów spirytusowych może być hurtowa i detaliczna (cząstkowa), dokonywana tak sklepom detalicznym i wyszynkom, jak i bezpośrednio konsumentom.

Za sprzedaż hurtową uważa się sprzedaż ilości nie mniejszej niż 15 litrów objętościowych jednorazowo, za sprzedaż zaś detaliczną-sprzedaż w ilości poniżej 15 litrów tych napojów.

Sprzedaż hurtową własnych wyrobów wykonywać mogą wytwórnie w swych składach fabrycznych. Na inne sklepy hurtowe potrzebne jest zezwolenie Ministra Skarbu i opłacenie odnośnego patentu.

Art.  76.

Miejsca sprzedaży detalicznej dzielą się stosownie do uprawnień posiadanych na:

1) handle bez wyszynku;

2) na handle z wyszynkiem.

Do pierwszych zalicza się: a) handle win i wódek, b) handle win i wyrobów kolonjalnych ze sprzedażą wszelkich napojów alkoholowych, c) handle piwa.

Do miejsca z prawem wyszynków zalicza się: a) jadłodajnie wszelkiego rodzaju, b) bufety, c) winiarnie, d) piwiarnie.

Art.  77.

Oprócz miejsc, wymienionych w art. 75 i 76, sprzedaż napojów spirytusowych jest wzbroniona.

W zakładach handlowych, nie posiadających uprawnień do sprzedaży napojów alkoholowych, nie wolno ich ani przechowywać, ani spożywać.

Art.  78.

Od miejsc wyrobu i przerobu spirytusu, wyrobu octu, drożdży prasowanych, oraz od miejsc sprzedaży napojów spirytusowych opłaca się specjalną opłatę patentową według dołączonej taryfy. Opłacie tej nie podlegają rządowe zakłady monopolowe, składy fabryczne przy wytwórniach (magazyny fabryczne), tudzież składy, służące wyłącznie do przechowywania spirytusu i wyrobów spirytusowych w czasie dostaw z zagranicy lub też do wywozu zagranicę.

Zasadnicze opłaty patentowe od zakładów wyrobu i przerobu spirytusu oraz od wyrobu octu i drożdży prasowanych uiszcza przedsiębiorca zakładu przemysłowego zgóry za cały rok obrachunkowy, a od zakładów sprzedaży napojów spirytusowych zgóry za cały rok kalendarzowy. Od zakładów sprzedaży napojów spirytusowych, otwartych dopiero w drugiej połowie roku kalendarzowego, uiszcza przedsiębiorca zakładu w danym roku połowę opłaty patentowej.

Dodatkowe opłaty patentowe za wyrób, względnie przerób spirytusu w zakładach, wyszczególnionych w załączniku A pod poz. 1, 3, 4, 5, uiszcza przedsiębiorca zakładu przemysłowego przed wyrobem, względnie przerobem następnych ilości spirytusu poza ilością, objętą patentem zasadniczym.

Bez wykupienia patentów ani wyrób i przerób spirytusu, ani sprzedaż napojów spirytusowych nie jest dozwolona. Do czasu wykupienia patentu przedsiębiorstwo ulega zamknięciu.

Zawodowe przedsiębiorstwa, trudniące się ekspedycją, przewozem napojów spirytusowych, z wyjątkiem przedsiębiorstw kolejowych i żeglugi, winny posiadać uprawnienie na tę czynność od władz skarbowych na warunkach, określonych przez Ministra Skarbu.

Art.  79.

Zezwolenie na sprzedaż detaliczną i hurtową napojów alkoholowych wydaje Minister Skarbu na ściśle oznaczone miejsce sprzedaży na czas nieograniczony, lecz z prawem odwołania zezwolenia bez żadnego odszkodowania. Odwołanie zezwolenia powinno być zakomunikowane przedsiębiorcy co najmniej na 6 miesięcy przed terminem, wyznaczonym do zamknięcia zakładu. Terminu ulgowego na likwidację nie przyznaje się w razie zamknięcia zakładu za nadużycia.

Art.  80.

Napoje spirytusowe wolno sprzedawać tylko w tym stanie, w jakim wyszły z fabryki.

Art.  81.

Nie mogą utrzymywać zakładów detalicznej sprzedaży napojów alkoholowych, ani prowadzić ich jako zastępcy (art. 82):

1) osoby, skazane sądownie za przestępstwa, z chęci zysku pochodzące, na karę pozbawienia wolności ponad 3 miesiące,

2) osoby, skazane za defraudację podatkową.

Art.  82.

Jeżeli przedsiębiorca nie prowadzi sprzedaży napojów alkoholowych osobiście, to powinien mieć odpowiedzialnego zastępcę, zatwierdzanego przez władzę koncesyjną.

Art.  83.

Każdy zakład ze sprzedażą napojów alkoholowych winien mieć godło z oznaczeniem firmy, nazwiska właściciela i rodzaju uprawnionego handlu, odpowiednio do posiadanych uprawnień.

Art.  84.

Minister Skarbu w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych wyda przepisy o urządzeniu zakładów sprzedaży i wyszynku napojów alkoholowych i stosowaniu w tych zakładach wymogów zdrowotności i porządku.

CZĘŚĆ  TRZECIA.

Nadzór skarbowy.

Art.  85.

Nadzorowi skarbowemu podlegają zakłady, które:

1) wyrabiają maszyny, przyrządy lub naczynia, służące do pędzenia spirytusu;

2) spirytus lub przetwory z niego wyrabiają, magazynują, sprzedają i transportują;

3) wyrabiają drożdże w drodze fermentacji alkoholu lub inne artykuły bez równoczesnej produkcji spirytusu;

4) bez używania spirytusu wyrabiają, przerabiają lub sprzedają takie artykuły, z których bez fermentacji otrzymać można spirytus;

5) wyrabiają drożdże prasowane;

6) wyrabiają ocet ze spirytusu.

Pozatem obowiązane są poddać się nadzorowi skarbowemu te zakłady, które otrzymują do dalszego przerobu spirytus nieskażony lub częściowo skażony po cenach niższych od ustanowionych dla spirytusu do picia.

Wymienione pod pozycją 1 do 6 zakłady winny posiadać przed uruchomieniem przedsiębiorstwa zezwolenie władz skarbowych (patenty) na prowadzenie zakładu.

Art.  86.

Posiadacz przyrządów destylacyjnych 1 skraplaczy obowiązany jest zgłosić te przyrządy właściwemu organowi kontroli skarbowej w ciągu 14 dni po wejściu w życie niniejszej ustawy, przyrządy zaś nowonabyte nabywca zgłasza temu samemu organowi w ciągu 48 godzin po nabyciu; organa kontroli skarbowej wydają poświadczenie zgłoszenia.

Również każdy, kto przyrządy destylacyjne i skraplacze wyrabia, obowiązany jest znajdujący się w jego rozporządzeniu zapas tych przyrządów zgłosić właściwemu organowi kontroli skarbowej w ciągu 14 dni po wejściu w życie niniejszej ustawy; dla zgłoszenia nowowyrobionych przyrządów obowiązuje termin 48-godzinny; organa kontroli skarbowej wydają potwierdzenie zgłoszenia.

Na każdym nowym przyrządzie destylacyjnym i skraplaczu winno być w sposób widoczny umieszczone nazwisko i miejsce zamieszkania tego, który przyrząd ten wyrobił. Przepis ten nie dotyczy przyrządów, będących w użyciu w chwili wejścia w życie niniejszej ustawy.

Posiadacze tych przyrządów winni przed pozbyciem ich całości lub części przedłożyć dokładny opis przyrządu lub też jego części właściwemu organowi kontroli skarbowej i oznajmić imię i nazwisko, i miejsce zamieszkania odbiorcy tegoż przyrządu, a pozbycie może nastąpić dopiero po otrzymaniu potwierdzenia, że temu obowiązkowi zadosyćuczynili.

Kontrola nabycia takich przyrządów sprowadzanych z zagranicy unormowana będzie w drodze rozporządzenia wykonawczego.

Od obowiązków wnoszenia oznajmienia uwolnieni są aptekarze, jednak tylko co do tych przyrządów destylacyjnych, względnie chłodniczych, które nie mają więcej niż 1 litr pojemności, albo zrobione są nie z metalu, lecz z innego materjału.

Art.  87.

Wyrób, zalecanie sprzedaży i nabywanie pod jakąkolwiek nazwą przyrządów lub urządzeń, które służyć mogą do pędzenia spirytusu w małych ilościach (domowych, tajnych gorzelni) tudzież udzielanie wskazówek o wyrobie takich przyrządów i urządzeń lub o sposobie pędzenia w nich spirytusu - są wzbronione.

Art.  88.

Zakłady, których właściciele lub pełnomocnicy ukarani zostali za pogwałcenie przepisów niniejszej ustawy, lub w których zatrudnia się pracowników, karanych za takie przestępstwa, mogą być poddane specjalnej kontroli (stałemu nadzorowi) na koszt właścicieli. Władza skarbowa może zażądać usunięcia takiego pracownika, który popełnił przestępstwa, powyżej określone.

Art.  89.

Zakłady, które wedle zarządzenia władzy podlegają nadzorowi, obowiązane są do bezpłatnego dostarczenia na żądanie odpowiednio położonego, urządzonego, oświetlonego i ogrzewanego pomieszczenia dla funkcjonarjusza skarbowego.

Postanowienia przejściowe.

Art.  90.

Zapasy spirytusu, które w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy znajdować się będą na składzie w fabrykach wódek i rozlewniach spirytusu, czy to w postaci czystej, czy w półfabrykatach, lub gotowych wyrobach, podlegają dodatkowemu opodatkowaniu.

Minister Skarbu określi wysokość dodatkowych opłat na podstawie cen, jakie obowiązywać będą w myśl postanowień niniejszej ustawy.

Art.  91.

Dodatkowemu opodatkowaniu wedle norm określonych w art. 90 podlegają również i te zapasy, które w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy znajdować się będą we wszystkich przedsiębiorstwach sprzedaży takich wyrobów (hurtowniach, detalicznych sprzedażach, restauracjach i t. d.), dalej zapasy spirytusu i wódek u osób prywatnych, o ile wynoszą więcej niż 5 litrów 100-procentowego spirytusu, wreszcie przesyłki spirytusu i wódek, które wedle dokumentów przewozowych wysłane zostały przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.

Art.  92.

Zapasy opodatkowanych drożdży, jakie w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy znajdować się będą na składzie w fabrykach drożdży lub u handlarzy - u tych ostatnich w ilości, przekraczającej 1 kg., tudzież zapasy opodatkowanego kwasu octowego, jakie w dniu powyższym znajdować się będą bądź w opodatkowanych magazynach wytwórni, bp di u handlarzy, u tych ostatnich w ilości ponad 5 kg., podlegają dodatkowemu opodatkowaniu a to drożdże w wysokości 40 groszy za kilogram wagi, a kwas octowy w wysokości 10 groszy za kilogram kwasu bezwodnego.

Dodatkowemu opodatkowaniu w wymiarze podanym podlegają również przesyłki drożdży prasowanych i kwasu octowego, które wedle dokumentów przewozowych wysłane zostały przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy - i w tym dniu lub po tym terminie podjęte zostały przez odbiorcę.

Art.  93.

Przedsiębiorstwa i osoby, wymienione w art. 90, 91 i 92 niniejszej ustawy, obowiązane są zgłosić w ciągu ośmiu dni po wejściu w życie niniejszej ustawy na piśmie w dwóch egzemplarzach cały zapas spirytusu i wyrobów wódczanych, drożdży, oraz kwasu octowego, jaki znajdować się będzie u nich na składzie w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, a to w b. zaborze rosyjskim właściwemu urzędowi akcyz i monopolów skarbowych, zaś poza siedzibą tych urzędów właściwemu inspektorowi kontroli skarbowej, a w b. zaborach austrjackim i pruskim w równorzędnych urzędach skarbowych. Odbiorcy posyłek wysłanych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, a odebranych po tym terminie, są obowiązani zgłosić je w ciągu trzech dni po odbiorcę.

Zgłoszenie zapasów ma zawierać dane co do ilości spirytusu, względnie wyrobów wódczanych, drożdży, tudzież miejscowości i miejsca przechowania zapasów.

Przyjmujący zgłoszenie zbada ścisłość dat wniesionego zgłoszenia oraz potwierdzi na obu egzemplarzach dzień zgłoszenia.

Art.  94.

Przypadający od zapasów dodatkowy podatek spożywczy ma być wpłacony w ciągu 14 dni po otrzymaniu sprawdzonego egzemplarza zgłoszenia bezpośrednio do właściwej Kasy Skarbowej, lub za pośrednictwem Pocztowej Kasy Oszczędności na rachunek tejże Kasy Skarbowej.

Ściągnięcie dodatkowego podatku, niezapłaconego w pierwszym terminie, nastąpi w sposób, przepisany dla ściągania zaległych podatków bezpośrednich i to wraz z kosztami egzekucyjne przewidzianemi w art. 6 ustawy z dnia 9 marca 1923 r. o karach za zwłokę (Dz. U. R. P. № 31 poz. 189), oraz z procentami zwłoki po 2% miesięcznie.

Minister Skarbu władny jest płatność dodatkowego podatku rozłożyć na raty.

Art.  95.

Osoby, winne zaniedbania zgłoszenia, przepisanego w art. 93, lub zgłoszenia ilości spirytusu, wyrobów wódczanych, drożdży i kwasu celowego, zmniejszonej więcej niż o 5% ilości, stwierdzonej urzędownie, ulegną karze pieniężnej w wysokości 10-20-krotnej ilości umniejszonego lub na umniejszenie narażonego dodatkowego podatku.

Niezależnie od tego można orzec konfiskatę niezgłoszonych do dodatkowego opodatkowania zapasów.

Art.  96.

Ustawa niniejsza wchodzi w życie na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Postanowienia części II i III ustawy wchodzą w życie w ciągu 30 dni po ogłoszeniu, a część I w dniu 1 stycznia 1925 r.

Z chwilą wejścia w życie niniejszej ustawy tracą moc obowiązującą dotychczas obowiązujące ustawy i rozporządzenia, wydane w sprawach, unormowanych niniejszą ustawo.

Do czasu jednak wejścia w życie ogólnej ustawy karnej skarbowej należy stosować odpowiednio dotąd obowiązujące przepiły karne, tak materjalne, jak i formalne.

W przypadkach wymierzania kary w wysokości uszczuplonego podatku lub jego wielokrotności bierze się za podstawę, wymiaru najwyższą cenę, sprzedażną spirytusu według art. 22 p. 2.

Przepisy, dotyczące fabryk wódek gatunkowych, stosować należy do czasu wprowadzenia pełnego monopolu także do fabryk wódek czystych, o ile przepisy niniejszej ustawy nie stanowią inaczej.

Art.  97.

Minister Skarbu określi sposób wprowadzenia państwowego monopolu spirytusowego.

Z pozostałego całego zapasu spirytusu w kraju Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego zakupi tak z produkcji rolniczej, jak i przemysłowej, w stosunku, odpowiadającym kontyngentowi odpędu gorzelni rolniczych i przemysłowych, do 31 października do 150 tys. hektolitrów po średniej cenie kosztów produkcji kampanji 1923/24, ustalonej dla województw warszawskiego, poznańskiego i lwowskiego w myśl art. 21 i 22 niniejszej ustawy. Zapłata za ten spirytus nastąpi najpóźniej w ciągu miesiąca po odstawie.

Resztą zapasu spirytusu z kampanji 1923/24 r. zwalnia się na wywóz zagranice. Z ilości tej Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego zwolnić może do obrotu wewnętrznego fabrykantom wódek ilości spirytusu potrzebne do miesięcznej produkcji wódek, obliczeniu według przeciętnej wytwórczości w ostatnich trzech miesiącach 1924 r., za uiszczeniem opłat dodatkowych, określonych przez Ministra Skarbu na podstawie art. 90 ustawy o monopolu spirytusowym.

Spirytus odpędzony w miesiącach wrześniu, październiku, listopadzie i grudniu 1924 r. podpada pod postanowienia art. 5 niniejszej ustawy.

Art.  98.

Z dniem 1 stycznia 1925 r. rozlewnie czystych wódek, oraz fabryki wódek gatunkowych mogą zakupywać spirytus wyłącznie od Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego.

Minister Skarbu oznaczy województwa, w których kolejno wprowadzany będzie pełny monopol spirytusowy. W województwach tych od togo terminu zakazany będzie wyrób wódek czystych przez prywatne rozlewnie i fabryki wódek.

Art.  99.

1) Zapotrzebowanie Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego, ustalone według art. 5 ustawy o monopolu spirytusowym na rok kalendorzowy 1926 przenosi się na okres kampanji 1925/1926.

W ciągu miesiąca siei pnia 1925 r. Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego powiadomi każdą gorzelnią, jaką ilość spirytusu obowiązana będzie dostarczyć w ciągu kampanii 1925/1926 t. j. w okresie od 1 września 1925 r. do 31 sierpnia 1926 r. i poda przypuszczalne terminy odbioru.

2) Podstawowa cena monopolowa, ustalona rozporządzeniem Ministra Skarbu z dnia 16 lutego 1925 r. (Dz. U. R. P. № 19, poz. 141) stosuje się do ilości spirytusu, stanowiących wyznaczony dla Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego kontyngent zakupu na okres od 1 września 1924 r. do 31 sierpnia 1925 r. włącznie.

Dla gorzelni, które wyprodukowały i na własną prośbą za zezwoleniem Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego lub na dyspozycję tejże odstawiły przed 1 września 1925 r. ilości spirytusu, przekraczające kontyngent zakupu, wyznaczony, do odstawy w kampanji 1924/1925 r., lecz w granicach kontyngentu zakupu, wyznaczonego na cały okres od 1 września 1924 r. do 31 grudnia 1925 r., przyjmie Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego odstawione ilości jako kontyngent zakupu na kampanję 1924/1925 r.

3) Gorzelnie rolnicze, które dla jakichkolwiek przyczyn nie odstawiły Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego części kontyngentu zakupu, wyznaczonego im na okres do dnia 1 września 1925 r., zostają zwolnione od odstawy brakującej części bez skutków, przewidzianych w art. 53 ustawy o monopolu spirytusowym, jednakowoż zwolnienie to nie ma wpływu na cenę nabycia spirytusu, określoną przez Dyrekcję Państwowego Monopolu Spirytusowego na zasadzie p. 4 niniejszego artykułu.

4) Skala dodatków względnie potrąceń art. 11 ustawy o monopolu spirytusowym stosuje się zależnie od wysokości kontyngentu zakupu, ustalonego przez Dyrekcję Państwowego Monopolu Spirytusowego w myśl zasad niniejszego artykułu, począwszy od kampanji 1924/1925 r.

Ewentualne dopłaty uskuteczniać będzie Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego w miarę, odbioru z poszczególnych gorzelń rolniczych ostatnich transportów spirytusu na pokrycie kontyngentu zakupu danej gorzelni.

Art.  100.

Wszelkie władze państwowe, tudzież urzędy kolejowe, pocztowe i władze samorządowe obowiązane są współdziałać z władzami skarbowemi oraz z organami Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego w skutecznem wykonywaniu monopolu spirytusowego i zawiadamiać je o spostrzeżonych wykroczeniach przeciw ustawie o monopolu spirytusowym.

Art.  101.

Wykonanie ustawy niniejszej porucza się Ministrowi Skarbu.

ZAŁĄCZNIK 

do art. 78 i 85

Opłaty patentowe.

A.

Opłaty od patentów za wyrób i przerób:

1. Od gorzelń i fabryk drożdżowo-gorzelniczych:

a) opłata zasadnicza za wypęd pierwszych 100.000 litrów spirytusu 100% 100 zł.

b) opłata dodatkowa za każde następne 100.000 litrów spirytusu 100% 10 zł.

2. Od wytwórni drożdży prasowanych bez pędzenia spirytusu - opłata stała 15 zł.

3. Od rektyfikacji spirytusu:

a) opłata zasadnicza za pierwsze 100.000 litrów spirytusu surowego, przyjętego do magazynu dla oczyszczenia 520 zł.

b) opłata dodatkowa za każde następne 100.000 litrów spirytusu surowego 52 zł.

4. Od przerobu spirytusu w octowniach politurniach, lakierniach, fabrykach chemicznych, perfumeryjnych, zakładach denaturacyjnych:

a) opłata zasadnicza od przerobu pierwszych 10.000 litrów spirytusu 10 zł.

b) opłata dodatkowa przy przerobie dalszych następnych 10.000 litrów spirytusu 10 zł.

5. Od fabryk wódek:

a) opłata zasadnicza 7.500 zł.

b) oplata dodatkowa za każde 1000 litrów przerobionego 100% spirytusu ponad 60.000 litrów 150 zł.

B.

Opłaty od zakładów sprzedaży trunków.

1.	Od zakładów restauracyjnych z uprawnieniem do sprzedaży wszelkich napojów wyskokowych w naczyniach zamkniętych i na kieliszki:
			w miejscowościach
			I kl.	II kl.	III kl.
			złotych
	I rzędu		900	600	300
	II rządu		400	200	100
2.	Od zakładów uprawnionych do sprzedaży wszelkich trunków w naczyniach zamkniętych:
	a)	detalicznie	200	100	50
	b)	hurtowo i hurtowo-fabryczne	450	400	350
3.	Od bufetów ze sprzedażą wszelkich trunków:
	a)	przy teatrach, cyrkach, kinach, wyścigach, wystawach, klubach, lokalach stowarzyszeń i t. p.	100	75	50
	b)	w bufetach na balach i zabawach publicznych, nie wyłączając dobroczynnych, na dobę	10	7	5
4.	Od karczem i domów zajezdnych, uprawnionych do sprzedaży wszelkich trunków		200	100	50
5.	Od zakładów, trudniących się zawodowo ekspedycją trunków		400	400	400

• Identyfikator: Dz.U.1925.102.720 t.j.
• Rodzaj: Ustawa
• Tytuł: Monopol spirytusowy.
• Data aktu: 31/07/1924
• Data ogłoszenia: 08/10/1925
• Data wejścia w życie: 05/10/1924, 01/01/1925