Ordynacja wyborcza do Sejmu Śląskiego.

ROZPORZĄDZENIE

RADY MINISTRÓW

z dnia 25 lipca 1922 r.

w przedmiocie ordynacji wyborczej do Sejmu Śląskiego.

Na zasadzie art. 13 Ustawy Konstytucyjnej Z 15 lipca 1920 r., zawierającej Statut organiczny Województwa Śląskiego (Dz. U. R. P. № 73, poz. 497) zarządza się co następuje:

§ 1. Wybory do pierwszego Sejmu Śląskiego przeprowadzone będą według przepisów:

1) dekretu z dnia 28 listopada 1918 r. o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego (Dz. P. P. P. № 18, poz. 46);

2) dekretu z dnia 9 grudnia 1918 r. o prze dłużeniu niektórych terminów prekluzyjnych przy wyborach do Sejmu (Dz. P. P. P. № 20, poz. 63) oraz

3) dekretu z dnia 26 grudnia 1918 r. o zmianach w ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego (Dz. P. P. P. № 21, poz. 74) - ze zmianami wyszczególnionemi w § 2 niniejszego rozporządzenia.

§ 2. Art. 1 dekretu z dnia 28 listopada 1918 r. (Dz. P. P. P. № 18, poz. 46) ma brzmieć:

"Wyborcą do Sejmu Śląskiego jest każda osoba posiadająca obywatelstwo polskie i zamieszkała na Śląsku w dniu objęcia kraju przez władze polskie, t. j. 3 lipca 1922 r. bez różnicy płci, która w dniu ogłoszenia wyborów w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej ma ukończonych 21 lat wieku".

Art. 2 ma brzmieć:

"Każdy wyborca ma prawo wybierania tylko w tym okręgu wyborczym, w którym zamieszkuje przynajmniej od przedednia ogłoszenia wyborów w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

Każdy wyborca ma prawo oddania jednego głosu w jednym tylko obwodzie głosowania, w którym zostaje wpisany do spisu wyborców".

Art. 3 skreśla się.

Art. 5 ma brzmieć:

"Prawo wybierania nie przysługuje:

1) Pozbawionym całkowicie lub częściowo własnowolności tudzież upadłym dłużnikom w czasie trwania tego stanu.

2) Pozbawionym z mocy orzeczenia sądowego władzy ojcowskiej, względnie rodzicielskiej w czasie trwania tego stanu.

3) Prawomocnie skazanym wyrokiem sądowym, jeśli zarazem orzeczono oddanie, względnie do puszczalność oddania pod dozór policyjny lub do domu pracy - na czas trwania dozoru lub pobytu w domu pracy - w każdym razie przez lat 3 po prawomocności wyroku, o ile w myśl innych przepisów pozbawienie praw wyborczych nie rozciąga się na czas dłuższy.

4) Nadto w górnośląskiej części Województwa Śląskiego:

a) pozbawionym prawomocnym wyrokiem sądowym obywatelskich praw honorowych, a to na czas trwania tego stanu;

b) prawomocnie skazanym za kradzież i sprzeniewierzenie (cz. 2 rozdział XIX kodeksu karnego, obowiązującego w b. dzielnicy pruskiej), oszustwo i nieuczciwość (cz. 2 rozdz. XXII kodeksu), lichwiarski wyzysk, kuplerstwo tudzież za zbrodnie i występki odnoszące się do wykonywania praw obywatelskich (cz. 2 rozdz. V kodeksu), a to w braku innych przepisów prawnych - na przeciąg lat trzech po odcierpieniu kary.

5) Na Śląsku Cieszyńskim prawomocnie skazanym:

a) za zbrodnie przewidziane w austrjackiej ustawie karnej tudzież za przekroczenia kradzieży, sprzeniewierzenia i uczestnictwa w tychże, oszustwa i kuplerstwa (§§ 460, 461, 463, 464 i 512 ustawy karnej);

b) za przestępstwa przewidziane w § 1 ustawy z dnia 28 maja 1881 r. o środkach zaradczych przeciw nierzetelnemu postępowaniu w czynnościach kredytowych (austrj. dz. u. p. № 47), względnie w §§ 2, 3 i 4 ces. rozporządzenia z dnia 12 października 1914 r. (austrj. dz. u. p. № 275);

c) za przestępstwa przewidziane w § 1 ustawy z dnia 25 maja 1883 r. o przepisach karnych przeciwko udaremnieniu egzekucji (austrj. dz. u. p. № 78);

d) za występki przewidziane w ustawie z dnia 26 stycznia 1907 r. w przedmiocie postanowień karnych, mających na celu ochronę wyborów (austr. dz. u. p. N° 18), a to na czas określony w § 14 tejże ustawy;

e) za przestępstwa przewidziane w ustawie z dnia 2 lipca 1920 r. o zwalczaniu lichwy wojennej (Dz. U. R. P. № 67, poi. 449), względnie poprzednio obowiązujących w tym przedmiocie przepisach, jeśli ze skazaniem łączą się te same skutki, co ze skazaniem za przekroczenie oszustwa. Pozbawienie prawa wybierania, o ile skutków karno-sądowych skazania nie uchylono wcześniej, ustaje przy zbrodniach wymienionych w § 6 ust. 1-10 ustawy z dnia 15 listopada 1867 r. (dz. p.p. № 131) z chwilą odbycia kary, przy zbrodniach, za które orzeczono karę conajmniej pięcioletniego pozbawienia wolności - po dziesięciu latach po odcierpieniu kary, przy innych zbrodniach po latach pięciu po odcierpieniu kary, zaś przy występkach i przekroczeniach po upływie lat trzech po odcierpieniu kary.

6) W b. dzielnicy rosyjskiej prawomocnie skazanym za zbrodnie tudzież na kar/, z któremi łączy się pozbawienie lub ograniczenia praw (art. 25-30 k.k.) tudzież pozbawionym praw w myśl kodeksu kar głównych i poprawczych.

7) Prawomocnie skazanym przez sądy wojsko we za przestępstwa pospolite, wyszczególnione po wyżej w ustępach 4, 5 i 6 oraz za przestępstwa wojskowe w armji polskiej, jeśli orzeczono utratę obywatelskich praw honorowych lub postąpiono w myśl art. 23, 24, 42 i 43 rozporządzenia Rady Ministrów z 10 maja 1920 r. w przedmiocie wprowadzenia w życie wojskowego kodeksu karnego (Dz. U. R. P. № 59, poz. 369).

W art. 7 dodać na końcu: "o ile do dnia ogłoszenia wyborów w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej ukończyli 25 lat".

W tymże artykule dodaje się nowy ustęp: "O zakwestjowanem prawie wybieralności rozstrzyga wyłącznie sąd apelacyjny w Katowicach".

Art. 8 ma brzmieć:

"Państwowi urzędnicy administracyjni wszelkich dykasterji oraz sędziowie i urzędnicy sądowi nie mogą być wybierani w tych okręgach wyborczych, w których pełnią swą służbę.

Przepis ten nie dotyczy urzędników państwowych i wojewódzkich oraz wojskowych tych władz, których kompetencja rozciąga się na całe województwo".

Art. 9 ma brzmieć:

"Pracownicy państwowi i samorządowi, z wyjątkiem ministrów, podsekretarzy stanu i profesorów wyższych uczelni, z chwilą wyboru na posła otrzymują na czas trwania kadencji Sejmu bezpłatny urlop.

Wojskowi w razie wyboru na posła zostają na czas trwania mandatu poselskiego przeniesieni w stan nieczynny ze zwolnieniem od wszelkiej zależności służbowej bez prawa noszenia munduru.

Lata spędzone na wykonywaniu mandatu poselskiego liczą się do lat służby".

Art. 11 ma brzmieć:

"Dla przeprowadzenia wyborów obszar województwa śląskiego dzieli się na trzy okręgi wyborcze, jak następuje:

Okrąg № 1 z siedzibą Głównej Komisji Wyborczej w Cieszynie obejmuje powiaty: Cieszyn Bielsk miasto i powiat, Pszczyna i Rybnik. Okrąg ten wybiera 18 posłów.

Okrąg № 2 z siedzibą Głównej Komisji Wyborczej w Katowicach obejmuje powiaty. Katowice miasto i powiat oraz powiat Ruda. Okrąg ten wybiera 15 posłów.

Okrąg № 3 z siedzibą Głównej Komisji Wyborczej w Królewskiej Hucie obejmuje powiaty: Królewska Huta, Świętochłowice, Tarnowskie Góry i Lubliniec. Okrąg ten wybiera 15 posłów".

Art. 12 skreśla się.

Art. 15 ma brzmieć:

"W zarządzeniu wyborów oznaczony będzie dzień głosowania, na który wybrać należy niedzielę lub święto. Głosowanie odbywa się w jednym dniu w całem województwie. Głosowanie powinno być wyznaczone najwcześniej na 50 dzień, a najpóźniej na 60 dzień po dniu zarządzenia wyborów.

Zarządzenie wyborów winno być ogłoszone w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej oraz w Dzienniku Ustaw Śląskich.

Dzień ogłoszenia wyborów w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej uważa się za dzień zarządzenia wyborów".

W art. 18 zdanie drugie i trzecie otrzymuje brzmienie:

"Wojewoda kontroluje normalne powstanie Komisji. Nadzór nad czynnościami komisji będzie pełnił w każdym okręgu komisarz wyborczy, mianowany przez wojewodę i pozostający pod bezpośrednią kontrolą Generalnego Komisarza Wyborczego, mianowanego przez wojewodą w porozumieniu z Tymczasową Radą Wojewódzką".

Art. 21 ma brzmieć:

"Pozostałych trzech członków Głównej Komisji Wyborczej i tyluż ich zastępców wybiera zgromadzenie naczelników gmin wiejskich i miejskich".

W art. 22 zamiast: "wójci i członkowie Rady Miejskiej" ma być "naczelnicy gmin wiejskich i miejskich".

W art. 23 zamiast: "Każdy z członków Rady Miejskiej lub każdy wójt" ma być: "Każdy naczelnik gminy wiejskiej i miejskiej".

W art. 24 zamiast: "Sąd Najwyższy" ma być "sąd apelacyjny w Katowicach" i zamiast: "wójci, ewentualnie Rada Miejska" ma być "naczelnicy gmin wiejskich i miejskich".

W art. 29 zamiast: "karze grzywny od jednej do stu marek lub od dwuch do dwustu koron" ma być: "karze grzywny od 100 do 1000 marek niemieckich, względnie na Śląsku Cieszyńskim od 1000 do 10.000 marek polskich".

W art. 30 zamiast: "10 marek (dwadzieścia koron) " ma być: "150 marek niemieckich, względnie 1500 marek polskich" i zamiast: "15 marek (30 koron) " ma być: "250 marek niemieckich, względnie 2500 marek polskich".

W art. 31 pierwsze zdanie ma brzmieć: "Naczelnicy gmin, względnie naczelnicy byłych obszarów dworskich sporządzą w porządku alfabetycznym spis wyborców (według wzoru - dodatek № 1) zamieszkałych w przeddzień zarządzenia wyborów w poszczególnych miejscowościach".

W drugiem zdaniu po wyrazach "naczelnik gminy" należy dodać "względnie naczelnik b. obszaru dworskiego".

W art. 35 zamiast końcowego słowa "pięć" ma być "ośm".

W art. 36 po słowie "obywatel" dodać "stale zamieszkały na obszarze Województwa Śląskiego".

W art. 41 zamiast: "trzydziestym drugim" ma być "czterdziestym piątym".

W art. 42 zamiast: "Sądu Najwyższego" ma być "sądu apelacyjnego w Katowicach".

W art. 55 zamiast: "dziesiątej wieczorem" ma być "ósmej wieczorem".

W art. 61 zamiast: "do stu marek (dwieście koron) " ma być "do 1000 marek niemieckich, względnie 10.000 marek polskich".

W art. 64 skreślić słowa: "ani też na ulicy i na placu przed wejściem do budynku w promieniu stu metrów".

W art. 70 drugie zdanie ma brzmieć: "Po sprawdzeniu przez członka prowadzącego protokuł, czy nazwisko wyborcy znajduje się na liście wyborców, wyborca otrzymuje ostemplowaną kopertę do głosowania, udaje się następnie do celi izolowanej, gdzie wkłada w kopertę kartę do głosowania i wręcza potem kopertę przewodniczącemu Komisji".

W art. 73 zamiast "dziesiątej" w pierwszem i drugiem zdaniu ma być "ósmej".

W art. 77 zamiast "Sąd Najwyższy" ma być "Sąd wyznaczony przez Sejm Śląski".

W art. 86 zamiast "do pierwszego prezesa Sądu Najwyższego" ma być "do prezesa sądu apelacyjnego w Katowicach" i zamiast końcowych słów "naczelnikowi kancelarji Izby Poselskiej" ma być "do Kancelarji Sejmu Śląskiego".

W art. 87 ust. 1 zamiast "państwo" ma być "Skarb Śląski".

W art. 88 po słowach "każdy obywatel" dodaje się "uprawniony do głosowania".

W art. 89 zamiast "w dzienniku urzędowym państwa i w dzienniku miejscowym" ma być "w gazecie urzędowej Województwa i w dziennikach miejscowych", a słowa "do Sądu Najwyższego drugi zaś egzemplarz Komisja Główna przesyła" - skreśla się.

W art. 90 zamiast "Sąd Najwyższy" ma być "sąd, wyznaczony przez Sejm Śląski stosownie do art. 16 Ustawy Konstytucyjnej z 15 lipca 1920 r., zawierającej statut organiczny Województwa Śląskiego (Dz. U. R. P. № 73_; poz. 497) ".

Art. 91 i art. 92 skreśla się.

W art. 93 zamiast "Kasy Państwowej" ma być "Kasy Wojewódzkiej".

Ostatnie zdanie ma brzmieć: "Do orzekania w tych sprawach powołany jest miejscowy sąd powiatowy".

W art. 94 zamiast "Sądu Najwyższego" ma być "sądu, stanowiącego o ważności wyborów".

Art. 95 skreśla się.

W art. 96 zamiast "Sądowi Najwyższemu" ma być "sądowi przezeń wyznaczonemu".

Art. 97 ma brzmieć:

"Mandat posła wygasa w razie:

1) śmierci posła,

2) zrzeczenia się mandatu,

3) utraty prawa wybieralności,

4) objęcia przez posła płatnej służby państwowej, z wyjątkiem stanowiska Ministra, Pod sekretarza Sianu i profesora wyższej uczelni,

5) przyjęcia lub zatrzymania, przez posła stanowiska odpowiedzialnego redaktora,

6) zajścia wypadków, przewidzianych w art. 22 Ustawy Konstytucyjnej z 17 marca 1921 r. (Dz. U. R. P. № 44, poz. 267).

Korzystanie z reformy rolnej przez nabycie działki gruntu nie podpada pod przepisy art. 22 "Ustawy Konstytucyjnej".

Dodaje się nowy artykuł 97-a treści następującej:

"W razie zajścia okoliczności, powodujących wygaśnięcie mandatu poselskiego stosownie do art. 97, władze stwierdzające te okoliczności obowiązane są o tem zawiadomić Marszałka Sejmu Śląskiego.

Wygaśnięcie mandatu poselskiego stwierdza Sejm Śląski".

W art. 93 zamiast "Sąd Najwyższy" ma być "wyznaczony przez Sejm Śląski sąd".

W art. 99 zamiast "Nowowybranej Izby" ma być "nowo wybranego Sejmu Śląskiego" a zamiast "Marszałka Izby" ma być "Marszałka Sejmu Śląskiego".

W art. 100 w pierwszem zdaniu zamiast wyrazów "O ile Sąd Najwyższy orzecze" ma być "o ile sąd wyznaczony przez Sejm Śląski orzecze".

W temże zdaniu wyrazy "Minister Spraw Wewnętrznych" zastąpić wyrazem "Wojewoda".

We wzorze protokułu głosowania (dodatek № 4) wstawia się przed rubryką "Ilość głosujących wyborców" nową rubryką "Liczba uprawnionych do głosowania".

§ 3. Rozporządzenie niniejsze uzyskuje moc prawną z dniem ogłoszenia w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

§ 4. Wykonanie niniejszego rozporządzenia powierza się Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Ministrowi Sprawiedliwości; jednocześnie upoważnia się Ministra Spraw Wewnętrznych do ogłoszenia w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej tekstu dekretu o ordynacji wyborczej w brzmieniu obowiązującem dla wyborów do Sejmu Śląskiego.

• Identyfikator: Dz.U.1922.59.527
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Ordynacja wyborcza do Sejmu Śląskiego.
• Data aktu: 25/07/1922
• Data ogłoszenia: 02/08/1922
• Data wejścia w życie: 02/08/1922