Państwowa zasadnicza ustawa sanitarna.

PAŃSTWOWA ZASADNICZA USTAWA SANITARNA.

Art.  1.

Zarząd państwowej Służby Zdrowia, nadzór zwierzchni nad wszystkiemi sprawami zdrowotnemi, sprawy higjeny społecznej i najwyższe kierownictwo spraw lekarskich należą do Ministerstwa Zdrowia Publicznego.

Art.  2.

Piecza nad zdrowiem ludności należy do zarządów komunalnych w obrębie podległego im terytorjum.

W szczególności do obowiązków zarządów komunalnych należy:

1)
piecza nad czystością powietrza, gleby i wody, nad zaopatrzeniem ludności w wodę zdatną do picia i potrzeb gospodarczych, nad należytem usuwaniem wód zużytych i nieczystości i odprowadzaniem wód ściekowych;
2)
piecza nad przestrzeganiem odpowiednich przepisów obowiązujących przy budowie i przebudowie domów, przeznaczonych na mieszkania i wszelkie lokale użyteczności publicznej;
3)
piecza nad należytem pomieszczeniem ludności w mieszkaniach i nadzór nad stanem zdrowotnym mieszkań;
4)
piecza i nadzór nad osobistą czystością ludności, jej mieszkań i otoczenia;
5)
piecza nad zapewnieniem chorym należytej opieki lekarskiej i pomocy fachowej dla położnic, opieka nad psychicznie chorymi i dziećmi opuszczonemi;
6)
współdziałanie z władzami rządowemi przy zwalczaniu chorób zakaźnych i zapobieganiu im;
7)
szczepienie ospy ochronnej;
8)
współdziałanie z władzami rządowemi w zwalczaniu nierządu i chorób wenerycznych;
9)
zakładanie i utrzymywanie kostnic i cmentarzy oraz czuwanie nad niemi, urządzanie i utrzymywanie grzebowisk;
10)
oględziny zwłok;
11)
współdziałanie z władzami Zdrowia Publicznego w sprawach nadzoru nad produktami spożywczemi, sposobem ich przechowywania i przyrządzania oraz ich sprzedaży;
12)
zakładanie i utrzymywanie rzeźni;
13)
nadzór nad przestrzeganiem wszelkich ustaw, przepisów i rozporządzeń sanitarnych, wydawanych przez państwowe władze Zdrowia Publicznego;
14)
składanie perjodycznych sprawozdań sanitarnych państwowym władzom Zdrowia Publicznego według ustanowionych wzorów.
Art.  3.

W myśl przepisów, w art. 2 zawartych, zarządy komunalne winny wykonywać i utrzymywać we własnej administracji niezbędne dla gminy urządzenia sanitarno - techniczne, zakładać i utrzymywać szpitale przychodnie i przytułki i t. p., utrzymywać lekarzy sanitarnych, akuszerki gminne, pielęgniarki, dezynfektorów i inny niezbędny personel służbowy, stosując się do przepisów i norm, wydawanych przez Ministra Zdrowia Publicznego; na mocy decyzji władzy nadzorczej mają prawo, z zachowaniem ustaw obowiązujących, nabywania w drodze przymusowej, za odpowiedniem odszkodowaniem, potrzebnych do wykonania przepisów dekretu niniejszego nieruchomości, źródeł wody wraz z potrzebną ilością otaczającego je terenu oraz prawo przeprowadzania wód i ścieków przez cudze grunty, jak również mają prawo zakazu zamieszkiwania w budowlach, wzniesionych przed ogłoszeniem dekretu niniejszego, uznanych za szkodliwe dla zdrowia mieszkańców lub sąsiadów, aż do czasu dokonania odpowiednich, ściśle określonych przeróbek.

Art.  4.

W razie niewypełnienia przez zarząd komunalny, pomimo upomnień i poleceń lekarza powiatowego, obowiązków, wynikających z dekretu niniejszego, Ministerstwu Zdrowia Publicznego na wniosek lekarza powiatowego, potwierdzony przez okręgowego inspektora lekarskiego, służy prawo wydelegowania do gminy lekarza sanitarnego w celu kontrolowania działalności zarządu komunalnego w zakresie ochrony zdrowia publicznego, względnie przeprowadzania na koszt gminy potrzebnych w tej dziedzinie zarządzeń, dopóki nie nastąpi poprawa stosunków zdrowotnych.

Władze administracyjne i policyjne obowiązane są nieść pomoc delegowanemu lekarzowi sanitarnemu we wszystkich jego zarządzeniach i czynnościach urzędowych.

Art.  5.

Wydatki, wynikające z przepisów dekretu niniejszego, obciążają gminy, względnie powiatowe związki państwowe. Wydatki, wynikające z punktów 6, 7 i 8 art. 2, w połowie obciążają gminy i w połowie Skarb Państwa. W razie uchylenia się gminy od asygnowania niezbędnych sum na wydatki powyższe, odpowiednie sumy mogą być wprowadzane z urzędu do budżetu gminy przez władze nadzorcze na wniosek Ministra Zdrowia Publicznego.

Art.  6.

Pomoc ze Skarbu Państwa na wykonanie zarządzeń sanitarnych i technicznych, wynikających z przepisów dekretu niniejszego, może być udzielana w razach wyjątkowych tym gminom, które wykażą, że ich stan finansowy nie pozwala na całkowite przeprowadzenie tych zarządzeń.

Pomoc ze Skarbu Państwa może być udzielana gminom w postać pożyczek krótko - i długoterminowych albo zapomóg jednorazowych.

Art.  7.

Ministerstwu Zdrowia Publicznego służy prawo ogłaszania rozporządzeń i instrukcji szczegółowych, wynikających z niniejszego dekretu,

Art.  8.

Dekret niniejszy wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Dan w Warszawie, dnia 8 lutego 1919 r.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz. Praw P. Pol.1919.15.207

Rodzaj: Dekret
Tytuł: Państwowa zasadnicza ustawa sanitarna.
Data aktu: 08/02/1919
Data ogłoszenia: 08/02/1919
Data wejścia w życie: 08/02/1919