Ustawa z 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych (Dz.U. z 2023 r., poz. 1972), która weszła w życie 26 marca 2024 r., uregulowała zasady wykonywania 15 zawodów medycznych, które dotychczas nie były objęte regulacjami ustawowymi, tj.:
- asystentki stomatologicznej,
- elektroradiologa,
- higienistki stomatologicznej,
- instruktora terapii uzależnień,
- opiekuna medycznego,
- optometrysty,
- ortoptystki,
- podiatry,
- profilaktyka,
- protetyka słuchu,
- technika farmaceutycznego,
- technika masażysty,
- technika ortopedy,
- technika sterylizacji medycznej oraz
- terapeuty zajęciowego.
W ograniczonym zakresie uregulowała ona również zasady wykonywania zawodu dietetyka, czyli osoby wykonującej czynności zawodowe w zakresie planowania diety, prowadzenia konsultacji dietetycznych oraz udzielania porad edukacyjnych w ramach świadczeń gwarantowanych finansowanych ze środków publicznych. W ramach regulacji w pełnym zakresie dietetycy zostali jednak objęci przepisami dotyczącymi odpowiedzialności zawodowej za zawinione naruszenie przepisów związanych z wykonywaniem zawodu medycznego.
Odpowiedzialność zawodowa - większe bezpieczeństwo pacjentów
Uregulowanie na poziomie ustawowym zagadnienia dotyczącego odpowiedzialności zawodowej osób wykonujących zawód medyczny za zawinione naruszenie przepisów związanych z wykonywaniem zawodu ma istotne znaczenie dla pacjentów korzystających z usług tychże osób. Brak tych przepisów istotnie zwiększał ryzyko udzielania świadczeń opieki zdrowotnej niezgodnie z etyką zawodową, aktualną wiedzą medyczną, przepisami związanymi z wykonywaniem danego zawodu medycznego lub przez osoby nieposiadające wystarczających kwalifikacji zawodowych.
Czytaj także na Prawo.pl: Dietetyk do południa będzie zawodem medycznym, a po południu już nie
Jak argumentuje resort zdrowia, wprowadzona regulacja (która obejmuje wszystkie, literalnie wymienione w ustawie zawody medyczne oraz dietetyków) pozwoli skutecznie pociągać te osoby do odpowiedzialności zawodowej w przypadku nienależytego lub nierzetelnego przestrzegania przez nie obowiązków zawodowych, wprowadzając istotne instrumenty zwiększające bezpieczeństwo pacjentów.
Przebieg postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej
Od 26 marca 2024 r. osoby wykonujące zawód medyczny objęty ustawą z 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych (w tym również dietetycy) podlegają zatem odpowiedzialności zawodowej za zawinione naruszenie przepisów związanych w wykonywaniem danego zawodu.
Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej obejmuje:
- czynności sprawdzające prowadzone przez rzecznika dyscyplinarnego przed wszczęciem postępowania,
- postępowanie wyjaśniające prowadzone przez rzecznika dyscyplinarnego oraz
- postępowanie przed Komisją Odpowiedzialności Zawodowej, którego celem jest pociągnięcie do odpowiedzialności sprawcy przewinienia zawodowego oraz ujawnienie okoliczności sprzyjających popełnieniu przewinienia albo ustalenie, że obwiniona osoba jest niewinna i nie ponosi w związku z tym odpowiedzialności.
Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej jest postępowaniem niezależnym od postępowania karnego w sprawie o przestępstwo oraz postępowania w sprawie o wykroczenie, dotyczących tego samego czynu, choć – jeżeli wynik tych ostatnich może mieć wpływ na rozstrzygnięcie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej – może ono zostać zawieszone do czasu ich ukończenia.
Rzecznik dyscyplinarny wszczyna postępowanie na wniosek lub z urzędu. Uprawnionymi do złożenia wniosku są przy tym: minister zdrowia, minister spraw wewnętrznych, minister obrony narodowej, prezes NFZ oraz pokrzywdzony. Złożenie wniosku przez pokrzywdzonego podlega opłacie w wysokości 200 zł.
Postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej nie można wszcząć w dowolnym czasie, a najpóźniej w ciągu trzech lat od chwili popełnienia czynu. Karalność przewinienia zawodowego ustaje natomiast, jeżeli od jego popełnienia upłynęło więcej niż pięć lat.
Jeżeli w toku postępowania dowody wskazywać będą, że osoba obwiniona popełniła ciężkie przewinienie zawodowe, a dalsze wykonywanie przez nią zawodu medycznego może zagrażać bezpieczeństwu pacjentów lub grozić popełnieniem kolejnego przewinienia, prawo do wykonywania prze nią zawodu może zostać tymczasowo zawieszone bądź ograniczeniu może ulec zakres wykonywanych przez nią czynności zawodowych. Obydwa środki zapobiegawcze mogą zostać orzeczone na maksymalny okres jednego roku.
Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej kończy się orzeczeniem komisji, w skład której wchodzi jej przewodniczący, dwóch przedstawicieli zawodu medycznego, który wykonuje osoba, wobec której toczy się postępowanie oraz dwóch przedstawicieli resortu zdrowia.
Od orzeczenia wydanego przez Komisję, w terminie 14 dni od jego doręczenia, osobie obwinionej oraz rzecznikowi dyscyplinarnemu przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez komisję w składzie pięcioosobowym. Od orzeczenia wydanego przez Komisję w II instancji – w terminie kolejnych 14 dni - służy natomiast odwołanie do sądu apelacyjnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania obwinionego.
Czytaj też w LEX: Odpowiedzialność zawodowa osób wykonujących niektóre zawody medyczne >
Katalog kar za przewinienia zawodowe
Za przewinienie zawodowe, Komisja może wymierzyć dietetykowi karę:
- upomnienia,
- nagany,
- zawieszenia uprawnienia do wykonywania zawodu na okres do 5 lat,
- pozbawienia uprawnienia do wykonywania zawodu na okres następnych 10 lat oraz
- karę pieniężną w wysokości od jednokrotnego do trzykrotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, które obecnie opiewa na kwotę 4242 zł – jako odrębną karę lub jednocześnie z którąś z wyżej wymienionych kar.
W przypadku zawieszenia lub pozbawienia dietetyka uprawnień do wykonywania zawodu, jego pracodawca (lub zleceniodawca) może rozwiązać z nim umowę z jego winy, bez zachowania okresu wypowiedzenia.
Sroga kara za nieuprawnione posługiwanie się tytułem zawodowym
Kara grzywny (do 5 tys. zł) czeka również osobę, która bez uprawnień wymaganych do wykonywania zawodu dietetyka, posługiwać się będzie takim tytułem zawodowym. Jeżeli ponadto działać będzie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej (np. reklamować swoje usługi, podając się za dietetyka), grozi jej nawet kara ograniczenia wolności.
Zgodnie z ustawą, do wykonywania zawodu dietetyka uprawniona jest osoba, która:
- posiada pełną zdolność do czynności prawnych,
- nie była prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe,
- korzysta z pełni praw publicznych,
- wykazuje znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania zawodu medycznego oraz
- posiada wykształcenie uprawniające do wykonywania zawodu dietetyka tj. ukończyła jeden z kierunków określonych w pkt 2 załącznika do ustawy (dietetykę, technologię żywności i żywienia człowieka) i uzyskała tytuł zawodowy co najmniej licencjata lub inżyniera albo ukończyła szkołę policealną lub technikum i uzyskała tytuł zawodowy dietetyka lub technika technologii żywienia w specjalności dietetyka.
W przypadku dietetyków nie jest wymagany wpis do Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego, który jest jednym z podstawowych warunków uprawniających do wykonywania pozostałych zawodów medycznych objętych ustawą.
Polecamy też nagranie szkolenia w LEX: Nowe zasady wykonywania zawodów medycznych w świetle ustawy o niektórych zawodach medycznych >
Czytaj także na Prawo.pl: Rozpoczyna się rejestracja osób wykonujących zawody medyczne
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
