Choć w publicznym  systemie ochrony obowiązuje zasada skierowań, czyli do specjalisty można się dostać po uzyskaniu skierowania od lekarza pierwszego kontaktu, od tej zasady są wyjątki.

Sprawdź w LEX: Czy skierowanie może być wystawione po dacie wpisu na listę oczekujących?  >

Bez skierowania do pięciu specjalistów 

Ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne finansowane ze środków publicznych udzielane są na podstawie skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego.  Ale kierowanie nie jest wymagane do ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych:

  • psychiatry
  • onkologa
  • wenerologa
  • dentysty
  • ginekologa i położnika

Onkolog jeszcze do 2015 r. był dostępny tylko na podtstawie skierowania. Do pozostałych specjalistów trzeba mieć skierowanie. Istotne jest to, że z pominięciem lekarza rodzinnego można się dostać do psychiatry. W czasie pandemii koronawirusa dużo osób potrzebuje pomocy tego specjalisty.

Czytaj w LEX: Jak wdrożyć e-skierowania w podmiocie leczniczym i praktyce lekarskiej >

Bez skierowania do specjalistów dostaną się wybrani pacjenci

Poza tym  art.. 57 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wylicza pewne grupy pacjentów, które mogą się dostać bez skierowania do wszystkich specjalistów. To:

  • osoby chore na gruźlicę
  • osoby zakażone wirusem HIV
  • inwalidzi wojenni i wojskowi, kombatanci oraz osoby represjonowane
  • cywilne niewidome ofiary działań wojennych
  • uprawnieni żołnierze lub pracownicy, w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa
  • weterani poszkodowani, w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa
  • osoby do 18 r.ż., u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu.
  • działacze opozycji antykomunistycznej oraz osoby represjonowane z powodów politycznych.
  • w zakresie leczenia uzależnień: osoby zgłaszające się z powodu uzależnienia oraz osoby zgłaszające się z powodu współuzależnienia – osoby spokrewnione lub niespokrewnione z osobą uzależnioną, wspólnie z nią zamieszkujące i gospodarujące, oraz osoby, których stan psychiczny powstał na skutek pozostawania w związku emocjonalnym z osobą uzależnioną.
  • osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
  • osoby posiadające orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji edukacji.
  • osoby deportowane do pracy przymusowej oraz osadzone w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.

Sprawdź w LEX: Czy lekarz wypisujący pacjenta z oddziału szpitalnego i zalecający kontrolę w poradni specjalistycznej ma obowiązek wystawienia skierowania do niej? >

W miejscach rejestracji pacjentów do udzielania świadczeń opieki zdrowotnej, w miejscach udzielania świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej oraz w aptekach powinna być pisemna informacja o uprawnieniach określonych powyżej.

Sprawdź w LEX: Czy szpital ma obowiązek przekazywania wyników badań TK i MR podmiotom kierującym? >