Badania laboratoryjne stanowią istotny element wsparcia działań lekarza każdej specjalności. Dotyczy to również laryngologów i stomatologów. Aby dobrać odpowiedni sposób leczenia, specjalista musi poznać rodzaj i gatunek drobnoustroju, który spowodował stan zapalny, a także jego wrażliwość na antybiotyki. Uzyskanie wiarygodnej informacji wymaga wykonania badań laboratoryjnych, a nawet histopatologicznych.

Jedną z najczęstszych przyczyn dolegliwości, z jakimi zgłaszają się pacjenci do lekarza pierwszego kontaktu, są stany zapalne zatok przynosowych. Ich występowaniu sprzyjają: wzrastająca częstość alergii, nieprawidłowo czyszczona i dezynfekowana, a niemal wszechobecna klimatyzacja, zanieczyszczenie środowiska, a także palenie papierosów. Ich leczenie nie jest wcale takie łatwe, a dobranie leku bez oceny jego skuteczności może powodować, nawet po przejściowym ustąpieniu dolegliwości poprzez zahamowanie rozwoju bakterii, występowanie oporności drobnoustrojów na leki.

Uzyskanie wiarygodnej informacji wymaga wykonania badań laboratoryjnych, a nawet histopatologicznych. Aby taka informacja była rzetelna, niezbędne jest uzyskanie materiału do badań o najwyższej użyteczności. Taki materiał nazywany jest wysokodiagnostycznym. Może zostać pobrany jedynie przez lekarza.

Po przeprowadzeniu analizy mikrobiologicznej metodami klasycznymi, konieczne może okazać się pogłębienie diagnostyki w celu oceny mechanizmów zjadliwości drobnoustrojów. Z pomocą przychodzi wówczas biologia molekularna. Okolicznościami sprzyjającymi wystąpieniu czy nawrotom zapalenia zatok mogą być zaburzenia układu odpornościowego. Tu również analityczne laboratorium medyczne może pomóc w różnicowaniu przyczyn choroby, wpływając nierzadko na diametralną zmianę postępowania terapeutycznego. Także w obszarze diagnostyki alergii laboratorium medyczne dysponuje coraz doskonalszymi narzędziami. Należą do nich nie tylko ocena stężenia całkowitego IgE, ale także wykrywanie przeciwciał przeciwko sprecyzowanym alergenom.

Istotne znaczenie dla nawracających chorób zatok mogą mieć także niedobory witamin. Jeżeli przyjmiemy, że niedobory witaminy D mogą łączyć się z nasileniem procesu zapalnego, to i tu w tym przypadku laboratorium może przynieść odpowiedź na wiele pytań. Niewątpliwie najlepszą metodą w tej konkretnej sytuacji jest spektrometria mas (MS, z ang. mass spectrometry) - technika analityczna, której podstawą jest pomiar stosunku masy do ładunku elektrycznego danego jonu.

Równie ważnym tematem jak diagnostyka i różnicowanie zapaleń zatok, jest diagnostyka w zakresie chorób przyzębia. Ponieważ metody klasycznej mikrobiologii mogą być niewystarczające (wymagania drobnoustrojów) w diagnozowaniu takich przypadków, konieczne jest wykorzystanie możliwości biologii molekularnej.

W badaniach molekularnych wykorzystuje się na przykład zestawy do oceny obecności peripatogenów na podstawie analizy DNA drobnoustrojów - Microdental DNA. Zostały one opracowane w celu szybkiej i dokładnej identyfikacji drobnoustrojów, mogących powodować zapalenia przyzębia. Wykorzystanie zasad biologii molekularnej stanowi alternatywę, która wspomaga zarówno peridontologów, jak i specjalistów z innych dziedzin medycyny. Uzyskiwany wynik przedstawiany jest łącznie z sugestiami wykorzystania dobranych antybiotyków.

Wspomniane zestawy obejmują dwa układy umożliwiające identyfikację różnych drobnoustrojów: Microdental DNA A (Actinobacillus actinomycetemcomitans, Porphyromonas gingivalis, Prevotella intermedia, Bacteroides forsythus i Treponema denticola) i Microdental DNA B (Peptostreptococcus micros, Fusobacterium nucleatum/periodonticum, Eikenella corrodens, Campylobacter rectus, Eubacterium nodatum i Capnocytophaga spec.). Zostały one opracowane zarówno dla diagnostyki zapaleń przyzębia, jak i dla oceny zakażeń wokół implantów.

Opracowanie: Magdalena Okoniewska

Źródło: www.synevo.pl, stan z dnia 30 września 2015 r.