W październiku prezydium PAN przyjęło projekt nowelizacji ustawy o Polskiej Akademii Nauk przygotowany przez działający od 2019 r. zespół pod przewodnictwem prof. Pawła Rowińskiego. W ubiegłym tygodniu dokument ten przekazano na ręce szefa resortu edukacji i nauki Przemysława Czarnka.

Prof. Izdebski: Akademia Kopernikańska to niepotrzebna rewolucja w nauce>>

 

Wzmocnie roli instytutów

- Głównym celem projektu jest zwiększenie integralności całej akademii, która składa się m.in. z korporacji uczonych i instytutów. Chcemy, żeby w wyniku zaproponowanych zmian łatwiejsza była współpraca między wieloma organami PAN - powiedział PAP prof. Rowiński. Jako jedną z kluczowych zmian wskazał zmianę sposobu zarządzania akademią. - Chcemy powołać nowe organy, m.in: Zgromadzenie Ogólne Instytutów Akademii po to, żeby zwiększyć rolę instytutów w PAN. W pracach oddziałów PAN ich rola będzie większa. Jednocześnie więcej przedstawicieli instytutów znajdzie się w prezydium PAN i tym samym będą mieli większy wpływ na działanie całej akademii - podkreślił prof. Rowiński.

 

 

W ocenie prof. Rowińskiego projekt jest dość kompromisowy, bo o większy wpływ na kształt akademii zabiegali szczególnie przedstawiciele instytutów PAN. Zapytany o to, czy nie obawia się, że poszerzenie organów akademii o dwa dodatkowe (oprócz Zgromadzenia Ogólnego Instytutów Akademii będzie to też Międzynarodowa Rada Akademii) nie spowoduje "rozmycia się" kompetencji zarządczych, zaprzeczył. - Niewątpliwie poszerzenie organów akademii jest kompromisem, bo instytuty chciały mieć większą reprezentację w akademii. Jednak należy zwrócić uwagę, że jednocześnie odpowiednio zmodyfikowano skład prezydium, dlatego nie uważam, że poszerzanie organów akademii spowoduje utrudnienia - zapewnił.

 

Wzmocnienie roli nadzorczej akademii

Wśród ważnych zmian w projekcie prof. Rowiński wskazał też wzmocnienie kontroli nadzorczej w akademii. - Wszystko po to, aby była jasna odpowiedzialność, kto za co odpowiada. Jest to zatem wizja stworzenia pewnego rodzaju ładu korporacyjnego - dodał. Jako jeden z ważnych zapisów w zaproponowanych przepisach prof. Rowiński wskazał zapewnienie PAN autonomii. - Chcemy na podobieństwo uczelni mieć autonomię zapisaną w ustawie, bo do tej pory takiego zapewnienia nie było. Akademia jest instytucją, która swoim znaczeniem w systemie nauki i zakresem działań zasługuje na wzmocnienie autonomii. Czujemy, że ją mamy, ale nigdzie nie była ona zapisana - dodał.

W proponowanych zmianach ustawy o PAN dodano też, że wśród jej zadań znajduje się upowszechnianie i promocja nauki. - Do tej pory nie było takiego zapisu w ustawie, ale przecież akademia podejmuje wiele działań w tym zakresie - wydajemy czasopismo "Academia", prowadzimy biblioteki, archiwa, muzea, np. Muzeum Ziemi – mówił. Dodał, że popularyzacja nauki jest ważną częścią pracy akademii. "Na pewno będziemy szukać różnych nowych sposobów docierania do społeczeństwa – zapewnił.

- Projekt powstał przy udziale osób reprezentujących różne środowiska PAN z różnych rejonów kraju i różnych instytutów. Zespół analizował wszystkie zgłoszenia i wiele z nich wziął pod uwagę - zaznaczył. Polska Akademia Nauk od kilku lat pracuje nad różnymi koncepcjami swojej własnej reformy. Prezes PAN prof. Jerzy Duszyński proponował już m.in., by w ramach reformy powołać Uniwersytet Polskiej Akademii Nauk (PAN); powstał też pomysł stworzenia konsorcjów z uczelniami lub szkół doktorskich. Już w 2017 r. prof. Duszyński informował, że nad koncepcjami reformy pracują w PAN różne grupy.