W lutym MEiN opublikowało nowy, rozszerzony wykaz czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych, wzbudziło to spore poruszenie, bo wprowadzono zmiany, które nie były rekomendowane przez Komisję Ewaluacji Nauki. Resort tłumaczył, że nowelizacja prawa o szkolnictwie wyższym i nauce jest niezbędna, bo w innym przypadku większość uczelni może utracić uprawnienia do prowadzenia szkół doktorskich. Dlatego - jak powiedział - niezbędne są korekty w punktacji czasopism naukowych.

Po wrzutkach na listę czasopism ewaluacja uczelni może rozstrzygnąć się w sądzie>>

Zobacz w LEX: Studenckie nowości już dostępne w LEXOTECE! >

Kolejne wersje wykazu

Dalsze zmiany przebiegały już według tej zasady - ministerstwo o punktacji i dodaniu czasopism na listę decydowało samodzielnie. Ostatni wykaz opublikowano 21 grudnia 2021.  pominięto procedurę ustawową oraz opiniowanie przez Komisję Ewaluacji Nauki. Ustawa 2.0 mocno zmodyfikowała zasady ewaluacji działalności naukowej – to, jaką kategorię przyzna się dyscyplinie naukowej na danej uczelni, będzie kluczowe nie tylko ze względów finansowych.

- To kontynuacja zmian, które ogłoszono na początku grudnia, podwyższono punktację wielu czasopism - komentował zmianę dr hab. Grzegorz Krawiec, prof. Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. - Skutek jest taki, że już zupełnie nie opłaca się publikować rozdziałów w monografiach, trzeba się zastanowić, co dalej z takimi publikacjami - mówi. - Za to minister robi to, co zapowiedział, zwiększa punktacje pism polskich. Tak czy inaczej, trzeba pomyśleć nad nowymi zasadami ewaluacji, prof. Włodzimierz Bernacki zapowiedział, że będzie ona przeprowadzana według sześciu, a nie trzech kryteriów, natomiast nie wiadomo na razie, jakie to będą kryteria - tłumaczył.

 

Minister zdecyduje o przyznanej kategorii

Duże poruszenie wzbudziła też zmiana w rozporządzeniu dotyczącym ewaluacji. Do tej pory to przewodniczący Komisji Ewaluacji Naukowej (KEN) przedstawiał ministrowi do zatwierdzenia propozycje zestawów wartości referencyjnych dla kategorii naukowych A, B+ i B w poszczególnych dyscyplinach naukowych i artystycznych wraz z uzasadnieniem, a minister je zatwierdzał.

Po nowelizacji przewodniczący KEN jedynie zarekomenduje ministrowi te propozycje. Natomiast rozstrzyga sam minister – to on, według nowych przepisów, ustali zestawy wartości referencyjnych. Resort uznał, że funkcjonujące rozwiązanie nie pozwala ministrowi w wystarczającym stopniu decydować o tym istotnym elemencie polityki naukowej państwa. - Dlatego też wskazane jest, by to minister – jako odpowiadający za realizację tej polityki – ustalał zestawy wartości referencyjnych, a nie tylko zatwierdzał propozycje Komisji Ewaluacji Nauki – podkreślało MEiN w uzasadnieniu.

Złagodzenie skutków ewaluacji

Resort zauważył też, że wiele uczelni może stracić prawa do kształcenia doktorantów, co odbije się głównie na ich sytuacji.  Przyjęto, że  aby w okresie przejściowym od uzyskania wyników pierwszej ewaluacji do czasu przyznania kategorii naukowych w wyniku kolejnej ewaluacji, która zostanie przeprowadzona w 2026 r., podmioty, które uzyskają w poszczególnych dyscyplinach kategorię naukową B, mogły nadal nadawać w tych dyscyplinach stopień doktora i kształcić doktorantów w prowadzonych szkołach doktorskich.

Wydłużono też do 31 grudnia 2023 r. termin zakończenia przewodów doktorskich prowadzonych na podstawie ustawy o stopniach i tytule, wymaga również uregulowania zasad ich kontynuacji w przypadku uzyskania przez podmiot doktoryzujący w następstwie pierwszej ewaluacji kategorii naukowej C w danej dyscyplinie. Przewody doktorskie wszczęte w tym podmiocie mogą być kontynuowane przez podmiot wyznaczony przez Radę Doskonałości Naukowej. Drugim elementem łagodzenia negatywnych skutków pierwszej ewaluacji jest zliberalizowanie przepisów dotyczących kształcenia doktorantów przez podmioty, które uzyskają kategorię naukową B w dyscyplinie, w której jest prowadzone kształcenie w szkole doktorskiej.

Zobacz pytanie i odpowiedź eksperta w LEX: Czy wydatki poniesione w związku z przewodem doktorskim oraz specjalizacją stanowią koszty uzyskania przychodów? >

Pakiet wolności akademickiej

Duże poruszenie powodował też pakiet wolności akademickiej - czyli nowela mająca zapobiegać wszczynaniu postępowań dyscyplinarnych wobec niektórych naukowców.

Nowela dodaje do katalogu zadań rektora: "zapewnienie w uczelni poszanowania wolności nauczania, wolności słowa, badań naukowych, ogłaszania ich wyników, a także debaty akademickiej organizowanej przez członków wspólnoty uczelni z zachowaniem zasad pluralizmu światopoglądowego i przepisów porządkowych uczelni". Przepis ten ma na celu zobligowanie rektora do podejmowania w większym zakresie działań ukierunkowanych na zapewnienie członkom wspólnoty uczelni możliwości swobodnego wyrażania poglądów na jej forum.

Wprowadza też  postanowienie, jako formę prawną, w jakiej rektorzy będą wydawali rzecznikom dyscyplinarnym polecenia rozpoczęcia prowadzenia sprawy o charakterze dyscyplinarnym.

Ustawa wprowadza możliwości wniesienia środka zaskarżenia od postanowienia rektora o poleceniu rzecznikowi dyscyplinarnemu rozpoczęcia prowadzenia sprawy. Zażalenie na postanowienie będzie wnoszone w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia za pośrednictwem rzecznika dyscyplinarnego, któremu rektor wydał polecenie prowadzenia sprawy.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.