Przepisy powołujące do życia oba podmioty zostały uchwalone dwa lata temu - z inicjatywą utworzenia Akademii i Szkoły wystąpił prezydent. - Projekt ten stanowi domknięcie reform, w wyniku których powstały Narodowe Centrum Nauki czy Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej - poinformował prezydent na Twitterze, przekazując projekt do Sejmu. Od początku pojawiły się zarzuty, że nowa instytucja to zbędna konkurencja dla Polskiej Akademii Nauk oraz marnowanie publicznych środków, które mogłyby być przeznaczone na inne cele. I faktycznie, już na etapie planowania przepisów szacowano, że na utworzenie nowych struktur przeznaczone zostanie 25 mln zł z budżetu państwa. Spora część na wynagrodzenia - 4 mln zł na honoraria członków Akademii w pierwszym roku jej funkcjonowania (połowa składu). Na stypendia zaksięgowano 720 tys. zł, na granty milion złotych.

 

Będzie Akademia Kopernikańska - prezydent podpisał ustawę>>

 

Marnowanie pieniędzy

Akademia i Szkoła nie miały szans na rozwinięcie skrzydeł - właśnie pojawiły się założenia do projektu ich likwidacji. Rząd ocenił, że głównym problemem wymagającym rozwiązania jest nieefektywność działalności Akademii i Szkoły, wyrażająca się w wyraźnie ujemnym z perspektywy interesu publicznego bilansie kosztów ponoszonych ze środków publicznych i korzyści uzyskiwanych z działalności tych instytucji. - W odniesieniu do akademii należy zauważyć, że zadania przypisane jej w ustawie w znacznej mierze powielają zadania podmiotów, które działały na rzecz systemu szkolnictwa wyższego i nauki już przed jej utworzeniem. Przede wszystkim dotyczy to działalności w zakresie realizacji polityki stypendialno-grantowej, tj. przyznawania Stypendiów Kopernikańskich oraz Grantów Mikołaja Kopernika (art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy). Polityki tego typu są realizowane przez inne instytucje, takie jak Narodowe Centrum Nauki, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej, które podobnie jak Akademia podlegają nadzorowi ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki. Umożliwienie Akademii prowadzenia działań o charakterze stypendialnym i grantowym nie daje pożądanych efektów. Na tym tle należy zauważyć, że polityka Akademii w zakresie przyznawania grantów nie wyróżnia się innowacyjnością czy skoncentrowaniem na wyjątkowo ważnej – z puntu widzenia państwa – agendzie badawczej -podkreśla ministerstwo.

 

Dodatkowo, praktyka Akademii w powyższym zakresie nie koresponduje z najlepszymi praktykami, jakie są stosowane przez inne instytucje realizujące politykę stypendialno-grantową, posiadające wysoką renomę i rozpoznawalność międzynarodową. - Podobnie jest z innym zadaniem Akademii, tj. przyznawaniem Nagród Kopernikańskich (art. 3 ust. 1 pkt. 3 ustawy). Jak zauważył dr hab. Robert Jastrzębski (ekspert do spraw legislacji w Biurze Analiz Sejmowych, autor opinii prawnej do prezydenckiego projektu ustawy o Akademii Kopernikańskiej, druk nr 2070) „Polska Akademia Umiejętności od 1873 r. przyznaje Nagrodę naukową imienia Mikołaja Kopernika. Nagroda ta była związana z ustanowieniem fundacji jego imienia przez Gminę miasta Krakowa, która powierzyła ówczesnej Akademii Umiejętności przyznawanie ze środków tej fundacji, w okresach pięcioletnich, nagrody za prace naukowe z astronomii i nauk z nią związanych, tj. astrofizyki, geodezji, geografii fizycznej, magnetyzmu ziemskiego i meteorologii - podkreślił. Podobnie z innymi zadaniami, które miała realizować Akademia. Autorzy założeń zwracają również uwagę na bardzo wysokie – na tle innych jednostek (np. Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej, Polska Akademia Nauk) wynagrodzenia pracowników Akademii:

  1. średnia wynagrodzeń kadry zarządzającej Akademii (wynagrodzenie zasadnicze wraz z dodatkiem funkcyjnym) przewyższała wynagrodzenie Sekretarza Generalnego Akademii wynoszące 15 782,68 zł;
  2. przeciętne wynagrodzenie w Akademii w 2023 r. wynosiło 17 238,21 zł (przy zatrudnieniu na poziomie 12,5 etatu).

 

Likwidator zajmie się majątkiem i zwolnieniami


Zgodnie z projektowaną ustawą z dniem jej wejścia w życie nastąpi otwarcie likwidacji Akademii i Szkoły. W celu likwidacji tych podmiotów minister powoła likwidatora. Otwarcie likwidacji będzie oznaczało w szczególności:

  • przejęcie przez likwidatora kompetencji organów oraz dyrektorów struktur Akademii,
  • przejęcie przez likwidatora kompetencji organów Szkoły, wygaśnięcie kadencji organów Akademii i Szkoły,
  • wygaśnięcie członkostwa w Akademii, wygaśnięcie umów na finansowanie Stypendiów Kopernikańskich i Grantów Mikołaja Kopernika.

 

Likwidator będzie wykonywał prawa i obowiązki pracodawcy względem pracowników Akademii i Szkoły, a zatem podejmował wobec nich odpowiednie decyzje kadrowe. Jednocześnie, kompetencje likwidatora obejmą sferę dysponowania majątkiem Akademii i Szkoły. Majątek ten stanie się źródłem finansowania kosztów likwidacji, w tym wynagrodzenia likwidatora. Akademia i Szkoła utracą osobowość prawną z dniem ogłoszenia przez ministra o zakończeniu likwidacji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Utrata osobowości prawnej będzie oznaczała wygaśnięcie stosunków pracy pracowników Akademii i pracowników Szkoły niebędących nauczycielami akademickimi. Natomiast stosunki pracy nauczycieli akademickich wygasną z końcem roku akademickiego, w którym uczelnia zostanie postawiona w stan likwidacji.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.