Powrót do zawodowego egzaminu ustnego, czteroletnia kadencja NRA oraz możliwość ponownego wpisu na listę adwokatów po dyscyplinarnym skreśleniu, to główne zmiany zaproponowane przez NRA w nowej ustawie Prawo o adwokaturze.
Naczelna Rada Adwokacka przyjęła propozycję zmiany ustawy, nad którą od ponad roku pracował zespół pod kierownictwem adw. prof. Macieja Gutowskiego. Nowy dokument jest znacznie obszerniejszy od obecnie obowiązującego. Część zagadnień jak na przykład sądownictwo dyscyplinarne została rozbudowana i dodano nowe rozdziały jak doskonalenie zawodowe czy tajemnica adwokacka, nadając tym samym dotychczasowym normom etycznym rangę ustawową.
Projekt wyliczając zadania samorządu zawodowego kładzie nacisk na pełnienie funkcji publicznej i zapewnienia obywatelom fachowej pomocy prawnej, obejmującej zarówno prawo krajowej jak i UE.
Wprowadzono możliwość odpłatności pełnionych funkcji samorządowych w organach Adwokatury. Projekt doprecyzowuje kompetencje WKR, dookreśla termin zwołania Krajowego Zjazdu Adwokatury, wskazując, że następuje to przed końcem kadencji NRA w terminie nie krótszym niż 6 miesięcy przed podjęciem uchwały o zwołaniu zjazdu. Doprecyzowano także kompetencje Nadzwyczajnego Zjazdu, który ma te same kompetencje co Zjazd, ale w zakresie określonym celem jego zwołania zawartym w porządku obrad. Zjazd ustala liczbę izb adwokackich, ich nazwy oraz zasięg terytorialny. Zaproponowano również przedłużenie o rok kadencji organów Adwokatury, które ma zapewnić stabilizację w pełnieniu funkcji organów oraz coraz trudniejszym logistycznie problemem dla samorządu i izb przeprowadzania wyborów w związku ze zwiększającą się liczbą członków uprawnionych do głosowania.
Projekt upraszcza wniosek o wpis na listę adwokatów oraz wyznaczenia siedziby zawodowej. Doprecyzowano przepisy dotyczące wyznaczenia przez dziekana zastępcy adwokata w przypadku gdy ten jest czasowo bądź trwale pozbawiony możliwości wykonywania zawodu. Nie uległy natomiast większej zmianie dopuszczalne formy prowadzenia działalności zawodowej. Unowocześniono zapisy dotyczące zespołu adwokackiego oraz uregulowano w szerszym zakresie możliwość wykonywania zawodu w spółce prawa handlowego.
Nowością jest możliwość wypowiedzenia przez adwokata pełnomocnictwa w przypadku pomocy prawnej z urzędu, ograniczając ją jedynie do uzasadnionego ważnego powodu. W ustawie znalazł się przepis dotyczący zagadnień opodatkowania bezpłatnych porad prawnych.
W projekcie zaproponowano zmianę terminu składania środków zaskarżania przez adwokata ustanowionego z urzędu. Autorzy zmian proponują, aby termin ten biegł od momentu doręczenia adwokatowi zawiadomienia o jego wyznaczeniu wraz z sentencję i uzasadnieniem tego orzeczenia.
Doprecyzowano status aplikanta adwokackiego. Ustawa daje możliwość aplikantom, którzy ukończyli aplikację a nie zdali egzaminu zachowania statusu aplikanta ze wszystkimi uprawnieniami do następnego wyznaczonego egzaminu, nie dłużej jednak niż przez rok.
NRA proponuje w nowym Prawie o adwokaturze powrót do części ustnej podczas egzaminu zawodowego. Zachowanie obiektywizmu ma zapewnić utworzony zamknięty katalog pytań, który utworzy ta sama komisja, która będzie tworzyć kazusy do części pisemnej. Zdający będą mieli możliwość nagrania dźwiękowego z przebiegu swojego egzaminu.
Rozbudowano przepisy dotyczące postępowania dyscyplinarnego, ograniczając tym samym zakres przedmiotowy odesłania do odpowiedniego stosowania przepisów kodeksu postępowania karnego. W sposób szczegółowy uregulowano dochodzenie prowadzone przez rzecznika dyscyplinarnego, postępowanie dyscyplinarne prowadzone przed dziekanem ORA, uprawnienia i obowiązki stron postępowania dyscyplinarnego, zasady prowadzenia rozprawy pod nieobecność obwinionego oraz zasady ustalania i ponoszenia kosztów postępowania dyscyplinarnego. Ustawa przewiduje oddzielenie struktury sądownictwa dyscyplinarnego od struktury izb adwokackich. Właściwości terytorialne sądów dyscyplinarnych jako organów Adwokatury mogłyby obejmować obszar jednej lub kilku izb adwokackich.
W projekcie uwzględniono również ostatnie wyroki Trybunału Konstytucyjnego dotyczące kary upomnienia wymierzonej przez dziekana ORA. Adwokat ukarany karą upomnienia będzie mógł zakwestionować przed sądem fakt popełnienia przewinienia dyscyplinarnego, dopuszczalności wszczęcia przeciwko niemu postępowania jak i prawidłowości prowadzenia takiego postępowania oraz zasadności wymierzonej w nim kary. Projekt dopuszcza również możliwość ubiegania się o ponowny wpis na listę adwokatów osobie ukaranej karą wydalenia z Adwokatury. Możliwość taka nastąpi po upływie dziesięciu lat od daty uprawomocnienia się orzeczenia i pod warunkiem zaliczenia z wynikiem pozytywnym egzaminu adwokackiego.
Opracowanie kompleksowych zmian ustawy Prawo o adwokaturze jest realizacją postulatów Krajowego Zjazdu Adwokatury z 2010 roku. Projekt zastępuje 45-krotnie nowelizowaną ustawę z 26 maja 1982 roku, powstałą w czasie znacznie poprzedzającym transformację polityczną oraz zmiany gospodarcze i społeczne, które również wpłynęły na funkcjonowanie samorządów zawodowych w Polsce. Wynika z konieczności zmian w funkcjonowaniu samorządu adwokackiego ze względu na rosnącą liczbę adwokatów i aplikantów, uzupełnia również luki prawne oraz uwzględnia wytyczne Trybunału Konstytucyjnego. Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej wystąpi teraz do Ministra Sprawiedliwości o możliwość prezentacji projektu.
Po opracowaniu redakcyjnym ostatecznej wersji, treść projektu zostanie w najbliższych dniach zamieszczona na stronie adwokatura.pl
Katarzyna Żaczkiewicz
Opublikowano: www.LEX.pl