Związki metropolitalne mają być zrzeszeniami jednostek samorządu terytorialnego, położonymi w danym obszarze metropolitalnym. W myśl ustawy, obszar metropolitalny to spójna pod względem przestrzennym strefa oddziaływania miasta będącego siedzibą wojewody lub sejmiku województwa, zamieszkała przez co najmniej 500 tys. mieszkańców.

Czytaj też: Samorządowcy zadowoleni z ustawy metropolitalnej >>

Związki metropolitalne będą mieć osobowość prawną. Będzie je tworzyć Rada Ministrów w drodze rozporządzenia, ustalając jednocześnie ich nazwy. Także do kompetencji rządu będzie należało ustalenie granic obszarów metropolitalnych. Projekt rozporządzenia będzie obowiązkowo konsultowany z mieszkańcami, a także z radami gmin i powiatów, sejmikiem województwa i wojewodą. Rozporządzenia mają być wydawane nie później niż 30 kwietnia, a związki metropolitalne tworzone z 1 lipca.

Utworzenie związku ma być możliwe, jeżeli w jego skład wejdzie więcej niż 5 sąsiadujących ze sobą terytorialnie miast na prawach powiatu z jednego województwa, w tym miasto będące siedzibą wojewody lub sejmiku województwa.

Przy podejmowaniu decyzji o utworzeniu związku metropolitalnego rząd będzie brać pod uwagę m.in. koncepcję przestrzennego zagospodarowania kraju oraz plan zagospodarowania przestrzennego województwa, a także powiązania funkcjonalne oraz zaawansowanie procesów urbanizacyjnych. Uwzględnione mają zostać także więzi społeczne, gospodarcze i kulturowe.

Czytaj też: Odrzucono poprawki ułatwiające tworzenie obszarów metropolitalnych >>

Do zadań związku metropolitalnego należeć ma wykonywanie zadań publicznych w zakresie m.in. kształtowania ładu przestrzennego, rozwoju obszaru związku, publicznego transportu zbiorowego, współdziałania w ustalaniu przebiegu dróg krajowych i wojewódzkich oraz sprawy promocji obszaru metropolitalnego.

Nadzór nad związkami metropolitalnymi sprawuje premier oraz wojewoda, a w zakresie spraw finansowych regionalna izba obrachunkowa.

Organami związku metropolitalnego ma być zgromadzenie oraz zarząd. Zgromadzenie ma być organem stanowiącym i kontrolnym z 4-letnią kadencją. Zarząd ma być organem wykonawczym związku. W jego skład ma wchodzić 3 członków, w tym przewodniczący. Zarząd i jego przewodniczący mają być wybierani przez zgromadzenie.

Źródłami dochodu związku metropolitalnego ma być między innymi 5-proc. udział w PIT, składki gmin wchodzących w skład związku oraz dotacje z budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego.

Ustawa zostanie teraz przekazana do podpisu głowy państwa.