Każdy wyborca jest uwzględniany z urzędu w spisie wyborców sporządzanym w stałym obwodzie głosowania, w którym jest on wskazany w Centralnym Rejestrze Wyborców, a więc de facto w miejscu zamieszkania (zameldowania). Zasadą jest, że wyborca głosuje w tej komisji obwodowej, w której jest ujęty w spisie, czyli w komisji właściwej według miejsca zamieszkania. Ale może też oddać głos w innym miejscu pobytu w dniu wyborów. Potrzebuje w tym celu specjalnego zaświadczenia. Takie zaświadczenia miało już pobrać, na potrzeby październikowych wyborów, blisko 160 tys. osób.
Wniosek można złożyć w dowolnym urzędzie
Wydawanie zaświadczeń o prawie do głosowania reguluje art. 32 ustawy Kodeks wyborczy, który w par. 1 stanowi, że wyborca zmieniający miejsce pobytu przed dniem wyborów, otrzymuje na wniosek złożony do dowolnie wybranego urzędu gminy, zaświadczenie o prawie do głosowania w miejscu pobytu w dniu wyborów. Wniosek taki składa się na:
- piśmie utrwalonym w postaci papierowej,
- opatrzonym własnoręcznym podpisem
- w okresie od 44 dnia przed dniem wyborów do 3 dnia przed dniem wyborów. W przypadku tegorocznych wyborów do parlamentu, do 12 października.
Wniosek, co warto podkreślić, można złożyć w dowolnie wybranym urzędzie gminy.
Polecamy poradnik w LEX: Główne problemy wyborcze dla JST i jak sobie z nimi poradzić >
- Urzędnik nie ma prawa pytać nas dlaczego udaliśmy się akurat do urzędu, w którym on wykonuje czynności. Nie ma też prawa odmówić nam wydania takiego zaświadczenia na przykład z uwagi na rejonizację, bo takiej rejonizacji nie ma. Możemy więc pobrać takie zaświadczenie zarówno w Łodzi, Warszawie, Wrocławiu lub Pabianicach i żaden urzędnik nie powinien się dziwić, że wnioskuje właśnie w tym konkretnym urzędzie, ani też dociekać przyczyn, dla których zdecydowaliśmy się wystąpić o zaświadczenie właśnie do tego urzędu – mówi dr. hab. Marlena Sakowska- Baryła radca prawny, partnerka w Sakowska-Baryła, Czaplińska Kancelaria Radców Prawnych.
Czytaj też w LEX: Zmiany w obowiązkach samorządowych po nowelizacji Kodeksu wyborczego >
Urzędnik nie może wymagać podpisania klauzuli RODO
Aby otrzymać zaświadczenie o prawie do głosowania, należy przygotować dowód osobisty lub paszport oraz wniosek o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania. Wniosek musi zostać podpisany przez wyborcę nawet jeśli zaświadczenie odbiera pełnomocnik. Jeżeli zaświadczenie ma odebrać pełnomocnik, to należy także przygotować pisemne upoważnienie do odbioru zaświadczenia. Zarówno zaświadczenie o prawie do głosowania jak i pełnomocnictwo do odbioru zaświadczenia są bezpłatne. Zaświadczenie odbiera się w urzędzie gminy, do którego złożono wniosek.
Czytaj też w LEX: Zadania i obowiązki gmin w związku z utworzeniem Centralnego Rejestru Wyborców >
Dr hab. Marlena Sakowska- Baryła zwraca uwagę, na praktykę, którą stosują różne urzędu. Mianowicie wymuszania podpisania klauzuli informacyjnej o tym, że wnioskodawca zapoznał się z zasadami przetwarzania danych zgodnie z RODO. Niektórzy nawet warunkują wydanie zaświadczenia od podpisania tej klauzuli.
- Żaden przepis Kodeksu wyborczego nie zobowiązuje wyborcy ubiegającego się o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania do złożenia podpisu pod klauzulą informacyjną, jaką posługuje się wójt przy zbieraniu jego danych osobowych, przy okazji występowania z wnioskiem o wydanie zaświadczenia – mówi ekspertka.
Wskazuje również, że w żadnym z przepisów RODO nie ma mowy o tym, że administrator, spełniając wynikający z art. 13 RODO obowiązek poinformowania osoby, której dane dotyczą, o przetwarzaniu jej danych - może lub powinien żądać, by osoba ta poświadczyła wykonanie tego obowiązku własnoręcznym podpisem. Z tego też względu żądanie od osoby, która składa wniosek o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania, by złożyła ona podpis pod klauzulą informacyjną, nie ma podstawy prawnej - mówi dr hab. Sakowska- Baryła.
- Tym bardziej niezgodne z prawem jest uzależnianie wydania zaświadczenia o prawie do głosowania od złożenia podpisu pod klauzulą informacyjną lub złożenia jakiegokolwiek dodatkowego oświadczenia – dodaje. I podkreśla, że RODO nie służy temu, aby ograniczać prawa wyborcze.
Czytaj też w LEX: Gminne obowiązki profrekwencyjne w wyborach parlamentarnych w 2023 r. >
Zaświadczenie wydawane tylko raz
Należy pamiętać, że zaświadczenie o prawie do głosowania jest wydawane tylko raz i nie można dostać kolejnego. W wypadku jego zagubienia, zniszczenia itp. wyborca traci możliwość głosowania. Wyborca, któremu wydano zaświadczenie o prawie do głosowania, jest bowiem skreślany ze spisu wyborców, w którym był on ujęty z urzędu i w dniu głosowania nie jest z góry ujęty w żadnym spisie. Na podstawie zaświadczenia wyborca może głosować w dowolnie wybranym lokalu wyborczym, po uprzednim wpisaniu go do spisu wyborców (zaświadczenie o prawie do głosowania załącza się do spisu wyborców).
W tym roku, zaświadczenie o prawie do głosowania wydane do wyborów do Sejmu i Senatu dotyczyć będzie referendum ogólnokrajowego.
- Wydawane jest tylko jedno zaświadczenie o prawie do głosowania i na jego podstawie można głosować w wyborach do Sejmu i Senatu oraz w referendum. Można oczywiście także dokonać wyboru i oddać głos jedynie w jednym z tych głosowań. Decyzję komunikuje się komisji obwodowej przy wydawaniu kart – przypomina dr hab. Anna Rakowska, adwokat, profesor w Katedrze Prawa Konstytucyjnego Uniwersytetu Łódzkiego, adwokat, ekspertka Fundacji Batorego.
Polecamy szkolenia w LEX:
Ochrona danych osobowych w wyborach parlamentarnych >
Rola gminy w organizacji wyborów do Sejmu i Senatu - teoria i praktyka >
Zmiany w obowiązkach samorządów po nowelizacji Kodeksu wyborczego >
Cena promocyjna: 62.1 zł
|Cena regularna: 69 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 48.3 zł
