Według Rzecznika Praw Obywatelskich Kodeks wyborczy powierza zadanie przygotowania wyborów komisarzowi wyborczemu, urzędnikowi wyborczemu oraz Inspekcji Sanitarnej – co do osób w kwarantannie. Zaskarżył więc do WSA decyzję premiera, zgodnie z którą Poczta Polska ma przygotować wybory na Prezydenta RP w trybie korespondencyjnym. Rzecznik wnosi, aby do czasu wyroku w sprawie, w trybie uproszczonym, sąd wstrzymał wykonanie tej decyzji Mateusza Morawieckiego z 16 kwietnia 2020 r.

 

RPO zarzuca decyzji premiera brak podstawy prawnej

Według RPO, w decyzji brak podstawy prawnej oraz stanowi ona rażące naruszenie prawa, polegające na poleceniu Poczcie Polskiej S.A. realizacji zadania, które w dniu jej wydania nie leżało w sferze zadań operatora publicznego. Przepisy ustawy z 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy  powierzają je odpowiednio komisarzowi wyborczemu, urzędnikowi wyborczemu, a także Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu oraz Inspekcji Sanitarnej w przypadku osób poddanych kwarantannie.

RPO wskazuje też na naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. przepisów ustawy „antykoronawirusowej” z 2 marca 2020 r., przez uznanie, że polecenie przekazania Poczcie Polskiej S.A. spisu wszystkich wyborców wyczerpuje przesłankę zapobiegania COVID-19.

Czytaj też: Za udostępnienie spisów wyborców może grozić odpowiedzialność karna

Decyzja była podstawą polecenia samorządom przekazania spisów

16 kwietnia 2020 r. Prezes Rady Ministrów, działając na podstawie art. 11 ust. 2 w zw. z art. 11 ust. 2a i 3 ustawy z  2 marca 2020 r.  polecił Poczcie Polskiej  realizację działań w celu przeciwdziałania COVID-19, polegających na podjęciu i realizacji niezbędnych czynności zmierzających do przygotowania przeprowadzenia wyborów Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej w 2020 r., w trybie korespondencyjnym.

Decyzja była podstawą po przesłania pisma Poczty Polskiej zobowiązującego samorządy do przekazania jej spisu wyborców. Spowodowało to sprzeciw samorządów i prawników. Według RPO stwarza to zagrożenie dla praw znaczącej większości polskich obywateli mających czynne prawo wyborcze.

Konieczność zapewnienia obywatelom bezpiecznego i zgodnego z normami konstytucyjnymi głosowania w wyborach prezydenckich w czasie  pandemii SARS-CoV-2 - a także monitorowanie działań władz w związku z wyborami - mają fundamentalne znaczenie dla właściwego funkcjonowania demokratycznego państwa i ochrony praw obywatelskich.

Poczta nie może wykonywać zadań wyborczych

Poczta Polska S.A., na podstawie zaskarżonej decyzji nie może wykonywać żadnych zadań związanych z powszechnymi wyborami korespondencyjnymi Prezydenta RP, gdyż brak jest podstawy prawnej dla tego typu działań. Nie może być za nią uznana ustawa z 6 kwietnia 2020 r. o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. – jest ona dopiero rozpatrywana przez Senat.

Polecenie zobowiązało Pocztę Polską S.A. do przejęcia kompetencji zastrzeżonych dla innych organów władzy publicznej, tj. wymienionych w Kodeksie wyborczym jako  właściwych do przygotowana wyborów.

Więcej na ten temat i analiza prawna RPO na stronie internetowej Biura TUTAJ