Pytanie pochodzi z programu Serwis Prawa Pacy i Ubezpieczeń Społecznych.

Dla pana X zostało przyznane prawo do zasiłku pielęgnacyjnego. Po przebytej chorobie pan X trafił do zakładu opiekuńczo-leczniczego, nie ma z nim żadnego kontaktu, brat pokrywa częściowo koszty jego pobytu w zakładzie. Brat, który sprawuje nad nim opiekę, wskazał swój nr konta i prosił o przesyłanie zasiłku pielęgnacyjnego chorego brata na swoje konto.
Czy organ może przesyłać zasiłek pielęgnacyjny na konto brata, jeśli osoba uprawniona do zasiłku nie może podpisać upoważnienia ani wypowiedzieć swojej woli?

Odpowiedź

Stroną postępowania, która winna być prawidłowo oznaczona w decyzji zawsze będzie osoba, której przysługuje uprawnienie, zatem w tym przypadku, skoro nie ma wątpliwości co do tożsamości osoby niepełnosprawnej – realizacja wypłaty może następować na adres placówki ZOL jednak ze wskazaniem odbiorcy – osoby niepełnosprawnej.

Uzasadnienie

Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1456 z późn. zm.) - dalej u.ś.r. weszła w życie w dniu 1 maja 2004 r. Jednocześnie po tym czasie przepisy dotyczące określenia osoby będącej stroną pozostają niezmienne.


W pierwszej kolejności należy wskazać, iż osoba ubezwłasnowolniona całkowicie nadal pozostaje stroną postępowania. Zgodnie z art. 28 ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 267 z późn. zm.) – dalej k.p.a. stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

Stwierdzenie interesu prawnego sprowadza się bowiem do ustalenia związku o charakterze materialnoprawnym między obowiązującą normą prawa administracyjnego materialnego a sytuacją prawną konkretnego podmiotu prawa, polegającą na tym, że akt stosowania tej normy może mieć wpływ na sytuację prawną tego podmiotu w zakresie jego pozycji materialnoprawnej. Jeżeli natomiast akt stosowania danej normy prawnej nie wywiera bezpośredniego wpływu na sferę sytuacji prawnej danego podmiotu, to nie można mówić o interesie prawnym strony, a co za tym idzie - o statusie strony w postępowaniu, w którym dochodzi do konkretyzacji danej normy prawnej (por. wyrok NSA z dnia 14 kwietnia 2000 r., sygn. III SA 1876/99, niepubl.). W tym miejscu należy wskazać, iż zgodnie z art. 30 § 1 k.p.a. zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych stron ocenia się według przepisów prawa cywilnego, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Zgodnie zaś z art. 11 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletności.

Jednocześnie art. 16 u.ś.r. stanowi, iż zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:
1) niepełnosprawnemu dziecku;
2) osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
3) osobie, która ukończyła 75 lat
4) osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia.

Zatem adresatem decyzji, a więc i stronom będzie zawsze osoba uprawniona tj. osoba legitymująca się odpowiednim orzeczeniem lub osoba, która osiągnęła wiek wskazany w ustawie.

Dodatkowo należy zauważyć, iż zgodnie z art. 3 pkt 10 u.ś.r. pojęcie organ właściwy oznacza to wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie rodzinne lub otrzymującej świadczenie rodzinne.

Jednocześnie zgodnie z art. 23 ust. 1 u.ś.r. ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz ich wypłata następują odpowiednio na wniosek małżonków, jednego z małżonków, rodziców, jednego z rodziców, opiekuna faktycznego dziecka, opiekuna prawnego dziecka, osoby uczącej się, pełnoletniej osoby niepełnosprawnej lub innej osoby upoważnionej do reprezentowania dziecka lub pełnoletniej osoby niepełnosprawnej, a także osób, na których, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 788), ciąży obowiązek alimentacyjny.
Brak jest zatem podstaw do dokonywania wypłaty innej niż uprawniona osobie, oczywiście przy braku stosownego pełnomocnictwa – realizacja wypłaty może następować na adres placówki ZOL jednak ze wskazaniem odbiorcy – osoby niepełnosprawnej.

Pytanie pochodzi z programu Serwis Prawa Pacy i Ubezpieczeń Społecznych.