To kolejne zgłoszenia, jakie otrzymaliśmy w ramach wspólnej akcji Prawo.pl i Lex „Poprawmy prawo”. 

21 września 2022 r. weszły w życie zmiany do ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. Zmiany objęły m.in. nomenklaturę stosowaną w tej ustawie. Wśród nich doprecyzowano pojęcie "pas drogowy", według którego jest to grunt (...) w którym "jest lub będzie usytuowana droga". 

- Moje wątpliwości budzi zastosowanie sformułowania "lub będzie" w odniesieniu do treści art. 98 ust. ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, przewidującego skutek zatwierdzenia podziału nieruchomości w postaci przejścia własności z mocy prawa na podmiot publiczny (Skarb Państwa lub właściwą jednostkę samorządu terytorialnego) - w zależności od kategorii drogi.  Po zmianie ustawy o drogach publicznych nie wprowadzono zmiany w art. 98 ust. 1 u.g.n., polegającej na doprecyzowaniu, że wydzielony grunt staje się automatycznie częścią pasa drogowego danej drogi - wskazuje Adam Kasprzyk, dr nauk prawnych, wykładowca Wyższej Szkoły Humanistyczno-Przyrodniczej w Sanoku, a jednocześnie pracownik wydziału geodezji i gospodarki nieruchomościami Urzędu Miejskiego w Przemyślu.

 

Wiele problemów praktycznych

Dr Adam Kasprzyk wskazuje, że obecna sytuacja rodzi różne problemy praktyczne w administracji publicznej, związane m.in. z zagospodarowaniem wydzielonych działek, przeznaczonych pod poszerzenie istniejących dróg, a zwłaszcza przeznaczonych pod nieistniejące jeszcze drogi (w tej kwestii wypowiadał się już NSA). Dowodzi, że obecnie występują duże trudności z ustaleniem, czy po wydzieleniu działki gruntu na poszerzenie istniejącej drogi lub pod nową drogę (zgodnie z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji „wz”) grunt inwestycyjny, budowlany zachowuje dostęp do drogi czy też jest tego dostępu pozbawiony.

- Największe kontrowersje budzi w dalszym ciągu wydzielenie działki gruntu pod nową drogę, która jeszcze nie istnieje i nie ma nadanej kategorii – wskazuje dr Adam Kasprzyk.

Według NSA (wyrok z 14 maja 2024 r. I OSK 1078/23) przy ustalaniu, na jaki podmiot publiczny przechodzi własność wydzielonego gruntu, należy się kierować funkcją danej drogi ustaloną w planie. Zgłaszający stawia więc pytanie, kto ma taką decyzję podejmować:

  • Wójt wydający decyzję zatwierdzającą podział? 
  • Starosta prowadzący ewidencję gruntów i budynków?
  • Może właściwy zarządca drogi?

- Ale przecież drogi jeszcze nie ma, więc nie można jej przekazać zarządcy z mocy prawa. Nie ma też podstawy, żeby stwierdzić nabycie prawa trwałego zarządu w takiej sytuacji. Pojawia się problem, kto ma tym gospodarować? Czy można wydzierżawić ten pasek gruntu do czasu urządzenia na nim drogi osobie, która jest właścicielem i była poprzednim właścicielem, bo wydzieliła tę drogę ze swojej działki? Czy można tam ustanowić służebność, czy też należy oddać w dzierżawę? Na jakich zasadach może się dostęp odbywać do drogi publicznej przez ten pasek. Praktycznych problemów i pytań jest mnóstwo. Uważam, że w chwili obecnej występuje luka prawna w tym zakresie, która wymaga wypełnienia – wskazuje Adam Kasprzyk.

Zobacz w LEX: Opodatkowanie dróg, pasów drogowych > >

 

Rekomendacja zmiany

Zgłaszający problem uważa, że należy uzupełnić treść art. 98 ust. 1 u.g.n. o dodatkowe zdanie, np.: "Z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna lub orzeczenie o podziale prawomocne, działki gruntu wchodzą w skład pasa drogowego drogi publicznej, o którym mowa w art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych".

- Moim zdaniem, byłaby to konsekwencja wprowadzonej ponad 2 lata temu zmiany, która jednoznacznie rozstrzygnie problemy związane m.in. z ustalaniem dostępu do drogi publicznej działek budowlanych, wydawaniem zgód na lokalizację zjazdów drogowych, dzierżawą lub służebnością przez wydzielone pod drogi części gruntu oraz finalnie z trwałym zarządem na takich działkach – wskazuje dr Adam Kasprzyk.

Sprawdź w LEX: Przenoszenie kosztu opłaty za zajęcie pasa drogowego na osoby trzecie > >

 

Negatywne skutki rozbieżnych wykładni

Joanna Maj, radca prawny, SWK Legal Sebzda-Załuska Wójcik Kamińska Radcowie Prawni, ekspertka od prawa budowlanego, wskazuje że rzeczywiście na gruncie wspomnianego art. 98 ust. 1 u.g.n. orzecznictwo wypracowano pogląd, zgodnie z którym ustawodawca wymieniając określone kategorie dróg, odsyła do przepisów u.d.p. (drogi gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe). Wskazanie określonych kategorii w dróg w art. 98 ma związek raczej z tym, który podmiot publiczny ma się stać właścicielem działek wydzielonych pod drogi, a nie z nadawaniem kategorii drogom, które jeszcze faktycznie nie zostały wybudowane.

Joanna Maj wskazuje, że NSA uważa, że art. 98 ust. 1 u.g.n. należy rozumieć w ten sposób, że na podstawie ustalonej w planie miejscowym funkcji danej drogi ustala się, jaka powinna docelowo być kategoria danej drogi i kto ma w związku z tym zostać właścicielem wydzielonych pod drogę działek gruntu.

-  W toku postępowania o odszkodowanie prowadzonego na podstawie art. 98 ust. 3 u.g.n. konieczne jest zatem zbadanie, czy w stanie faktycznym i prawnym sprawy zaistniał skutek, o którym mowa w art. 98 ust. 1 u.g.n., czyli czy konkretne działki wobec zatwierdzonego planu podziału zostały wydzielone pod drogi publiczne i tym samym przeszły na własność danej jednostki samorządu terytorialnego z mocy tego przepisu. Pozytywne ustalenie w tym zakresie uzasadnia i warunkuje przyznanie odszkodowania, stąd ta kwestia ma fundamentalne znaczenie praktyczne – mówi ekspertka i odsyła też do wyroków NSA z 8 sierpnia 2014 r. (I OSK 1857/14), 20 grudnia 2022 r. (I OSK 2499/19).

- Pytania, które stawia autor zgłoszenia pozostają faktycznie bez odpowiedzi, jeżeli chodzi o przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami. W tym przypadku rzeczywiście mamy do czynienia z luką w prawie, zwłaszcza że konsekwencje w rozbieżności wykładni organów w tym zakresie mogą przynieść negatywne skutki dla zainteresowanych – komentuje ekspertka.

Czytaj w LEX: Dopuszczalność stosowania przepisów ogólnych dotyczących administracyjnych kar pieniężnych w sprawach wymierzania kar za zajęcie pasa drogowego > >

Nowość
Drogi publiczne. Komentarz
-10%

Cena promocyjna: 242.1 zł

|

Cena regularna: 269 zł

|

Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 201.75 zł