Właściciel nieruchomości może przekazać odpady innym podmiotom

Przepisy nie zabraniają przekazywania odpadów komunalnych innym podmiotom niż przedsiębiorcy odbierający odpady i prowadzący punkty selektywnej zbiórki odpadów, tyle że albo to on zapłaci za przekazywane odpady, albo przedsiębiorca przyjmujący odpady kupi je od mieszkańca.

Pytanie pochodzi z programu Prawo Ochrony Środowiska.


Jeśli gmina ograniczy rodzaje lub ilości przyjmowanych odpadów do Punktów Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK), to jak mieszkaniec pozbędzie się większej ilości tych odpadów?

W ustawie z dnia 28 listopada 2014 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 87) art. 1 pkt 21 lit. f dotyczy dodania w art. 6r ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1399, z późn. zm.) - dalej u.u.c.p.g. - ustępu 3a.

Jak mieszkaniec - w sytuacji gdy rada gminy w uchwale ograniczy ilość odbieranych z nieruchomości i zbieranych w PSZOK odpadów zielonych, zużytych opon, odpadów wielkogabarytowych oraz odpadów budowlanych i rozbiórkowych - będzie pozbywał się tych odpadów, jeżeli wytworzy ich więcej niż wskazana ilość w uchwale?

Czy będzie mógł je przekazać na zasadzie zlecenia firmie odbierającej odpady wpisanej do rejestru, czy może w takiej sytuacji gmina będzie musiała podjąć uchwałę o dodatkowych usługach na odbiór tych odpadów (art. 6r ust. 4 u.u.c.p.g.)?

Czy jeżeli gmina ograniczyłaby tylko ilość odpadów odbieranych z nieruchomości, natomiast w PSZOK-u nie byłoby ograniczenia i mieszkańcy odpady ponad ,,limit na odbiór z nieruchomości’’ mogliby przekazywać do PSZOK-u, czy wtedy już nie trzeba by było podejmować uchwały z art. 6r ust .4 u.u.c.p.g.?

ODPOWIEDŹ:

Jeżeli gmina ograniczy rodzaje lub ilości przyjmowanych odpadów do PSZOK, to mieszkaniec, który wytworzył ich większą ilość (np. odpadów poremontowych), będzie mógł odpady te przekazać podmiotowi zbierającemu lub przetwarzającemu te odpady, chyba że gmina określi w uchwale inny sposób odbioru tych odpadów, np. wyznaczając miejsce przyjmowania odpadów danego rodzaju, przy czym w świetle art. 6r ust. 2d u.u.c.p.g. nie może za przyjęte odpady pobrać dodatkowej opłaty.

W mojej ocenie, nawet w takim przypadku właściciel nieruchomości będzie mógł przekazać odpady innemu upoważnionemu przedsiębiorcy posiadającemu zezwolenie na gospodarowanie odpadami, bowiem ani u.u.c.p.g., ani ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21) nie zabraniają przekazywania odpadów komunalnych innym podmiotom niż przedsiębiorcy odbierający odpady i prowadzący punkty selektywnej zbiórki odpadów, tyle że albo to on zapłaci za przekazywane odpady, albo przedsiębiorca przyjmujący odpady kupi je od mieszkańca.

Kwestia, czy to przedsiębiorca zorganizuje transport odpadów, czy transport ten zorganizuje wytwórca odpadów, zależy od treści zawartej umowy. Reasumując: wyznaczenie miejsc, w których będą przyjmowane odpady, których nie można oddać do PSZOK lub przedsiębiorcy odbierającemu odpady, nie jest „dodatkową usługą”, za którą gmina może pobrać opłatę.
To, czy gmina skorzysta z upoważnienia wskazanego w art. 6r ust. 4 u.u.c.p.g., zależy wyłącznie od tego, czy rada gminy podejmie uchwałę, na mocy której gmina zapewni mieszkańcom dodatkowe usługi związane z gospodarowaniem odpadami komunalnymi.

UZASADNIENIE:

Akt u.u.c.p.g. precyzyjnie określa, na co musi być przeznaczona opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6r ust. 2 u.u.c.p.g.) oraz na co może być ona przeznaczona (art. 6r ust. 2a, ust. 2bv, ust. 2c u.u.c.p.g.). Dodatkowe usługi, jakie gmina może zapewnić mieszkańcom, nie są finansowane z opłaty. Zapewnienie miejsc, w których będą przyjmowane niektóre odpady wytworzone przez właścicieli nieruchomości, których nie przyjmuje PSZOK lub ponad limit, o którym mowa w art. 6r ust. 2a u.u.c.p.g., jest finansowane z opłaty. Zatem przepis art. 6r ust. 4 u.u.c.p.g. nie daje podstaw do naliczania dodatkowych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, lecz daje możliwość wprowadzenia innych usług, które mogłyby ułatwić właścicielom nieruchomości realizację celu ustalonego w ustawie, jako wyręczających ich w wykonaniu swoich obowiązków wynikających z tej ustawy.

Rada gminy, podejmując uchwałę na podstawie art. 6r ust. 4 u.u.c.p.g., stanowiącą akt prawa miejscowego, obowiązana jest przestrzegać zakresu upoważnienia udzielonego jej tym przepisem, a regulacje zawarte w uchwale nie mogą wykraczać poza granice określone ustawowym upoważnieniem, zatem jej treść powinna być wyłącznie wykonaniem (realizacją) przepisu ustawy. Kompetencja rady do stanowienia aktu prawa miejscowego z art. 6r ust. 4 u.u.c.p.g. wynika wprost z tego przepisu, zarówno co do podstawy prawnej, jak i granicy regulacji w przedmiocie możliwości określenia rodzajów dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów oraz wysokości cen za te usługi.

Przepis art. 6r ust. 4 u.u.c.p.g. zezwala radzie gminy - a nie ją obliguje, aby podjęła uchwałę w sprawie rodzajów dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów oraz wysokości cen za te usługi. Uchwała ta ma zatem charakter fakultatywny, nie zobowiązuje właściciela nieruchomości do korzystania z dodatkowych usług gminy i zapłaty ceny za te usługi.

Ustawodawca nie sprecyzował, o jakie dodatkowe usługi chodzi w art. 6r ust. 4 u.u.c.p.g., jedynie wskazał na elementy, które powinny być przedmiotem uchwały. Pierwszy z nich to rodzaje dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów oraz drugi to wysokość cen za te usługi dodatkowe. Cena ta pokrywa koszty dodatkowych usług, których gmina z mocy prawa nie świadczy, ale wyłącznie usług dodatkowych w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów. W rozumieniu art. 6r ust. 4 u.u.c.p.g. nie chodzi o usługi „odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów”, gdyż usługa ta jest - w rozumieniu ustawy - obowiązkiem gminy, co wynika z art. 6c ust. 1 u.u.c.p.g. i na zasadzie art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 594, z późn. zm.), stanowi zadanie własne gminy obejmujące sprawy z zakresu utrzymania czystości i porządku. Gminy zostały zobowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych.

Obowiązkiem gminy jest zapewnienie odbioru odpadów komunalnych, zatem odbiór odpadów jest świadczeniem obligatoryjnym (usługą obligatoryjną) gminy, za które pobierana jest opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi, stanowiąca należność publicznoprawną. Natomiast szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów określa rada gminy (art. 6r ust. 3 u.u.c.p.g.).

Ustawodawca stworzył gminie możliwość wprowadzenia dodatkowej usługi – poza odbiorem odpadów – w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów. Jeżeli gmina podejmie się dodatkowych usług, wówczas - na zasadzie art. 6r ust. 4 u.u.c.p.g. rada gminy określi "rodzaje dodatkowych usług" świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów oraz wysokość "cen" za te usługi (zob. wyrok WSA w Opolu z dnia 30 lipca 2013 r.; II SA/Op 203/13, LEX nr 1348220).

Pytanie pochodzi z programu Prawo Ochrony Środowiska.