VAT a jednostki budżetowe gminy, na wyrok ETS-u poczekamy kilka miesięcy

Trybunał w Luksemburgu rozpatrywał pytanie NSA mające na celu ustalenie, czy jednostki budżetowe gminy mogą być uznane za podatników podatku VAT, pomimo niespełniania warunku samodzielności. Należy się spodziewać, że wyrok zostanie wydany w okresie od trzech do ośmiu miesięcy od dnia rozprawy.

Sprawa C-276/14 Gmina Wrocław, której dotyczyła rozprawa przed ETS, została wszczęta w wyniku pytań prejudycjalnych wniesionych przez Naczelny Sąd Administracyjny. Pytania dotyczyły wykładni art. 4 ust. 2 oraz art. 5 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, jak również art. 9 oraz art. 13 dyrektywy VAT, a ich celem było rozstrzygnięcie, czy jednostki budżetowe gminy mogą być uznane za podatników podatku VAT, pomimo niespełniania warunku samodzielności przewidzianego w art. 9 ust. 1 dyrektywy.

W uwagach na piśmie Polska zajęła stanowisko, zgodnie z którym przepisy dyrektywy VAT należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwiają się one traktowaniu jednostek budżetowych jako podatników VAT w sytuacji, gdy państwo członkowskie uznaje takie podmioty za wyodrębnione prawnie i organizacyjnie jednostki. Jednocześnie, na wypadek gdyby Trybunał Sprawiedliwości nie podzielił przedstawionego stanowiska, Polska zawnioskowała o ograniczenie skutków wyroku w czasie.

Uwagi na piśmie przedstawili ponadto: Gmina Wrocław, Minister Finansów, Grecja oraz Komisja Europejska.

Zdaniem Gminy Wrocław jednostka organizacyjna gminy nie może być uznana za podatnika VAT, jeżeli nie spełnia warunku samodzielnego prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 9 ust. 1 dyrektywy VAT. Minister Finansów przedstawił stanowisko, zgodnie z którym w świetle art. 4 ust. 2 w związku z art. 5 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, za podatnika VAT może być uznany podmiot prawa publicznego taki jak jednostka organizacyjna gminy, gdy wykonuje czynności w charakterze innym niż organ władzy publicznej w rozumieniu art. 13 dyrektywy VAT, niezależnie od tego, czy spełnia warunek samodzielności (niezależności) przewidziany w art. 9 ust. 1 tej dyrektywy.

Z kolei zdaniem Grecji, w przypadku gdy jednostka gminna nie występuje jako organ władzy publicznej, lecz jako podmiot gospodarczy, transakcje wykonywane przez tę jednostkę powinny być opodatkowane podatkiem VAT albo w imieniu jednostki (jako odrębnego podmiotu), albo w imieniu gminy. Jednocześnie Grecja uznała, że ustalenie tego, czy przy uwzględnieniu organizacji krajowej jednostka prowadzi samodzielną działalność należy do sądu krajowego. Natomiast zgodnie ze stanowiskiem przedstawionym przez Komisję Europejską art. 9 ust. 1 oraz art. 13 ust. 1 dyrektywy VAT należy interpretować w ten sposób, że jednostka organizacyjna gminy nie może być uznana za podatnika VAT w sytuacji, gdy wykonuje czynności w charakterze innym niż organ władzy publicznej w rozumieniu art. 13 ust. 1 dyrektywy VAT, jeżeli nie spełnia warunku samodzielności przewidzianego w art. 9 ust. 1 tej dyrektywy.
 

W rozprawie poza pełnomocnikiem Polski udział wzięli również pełnomocnicy reprezentujący Gminę Wrocław, Ministra Finansów oraz Komisję Europejską.
 

Na rozprawie pełnomocnik Polski podkreślił, że kwestia kwalifikacji jednostek budżetowych na gruncie podatku VAT ma dla Polski ogromne znaczenie systemowe i praktyczne. Pełnomocnik wskazał, że w polskim systemie prawnym funkcjonuje ponad 60 tysięcy państwowych i samorządowych jednostek budżetowych, które dotychczas dla celów podatku VAT były uznawane za jednostki samodzielne. Pełnomocnik zwrócił przy tym uwagę, że ograniczenie odpowiedzi Trybunału Sprawiedliwości do kwestii obowiązywania przesłanki samodzielności z pominięciem kwestii interpretacji tej przesłanki byłoby sztuczne i nie odpowiadało potrzebom sądu odsyłającego. Dodatkowo pełnomocnik podkreślił, że udzielenie użytecznej odpowiedzi nie wymaga dokonywania przez Trybunał Sprawiedliwości wykładni polskiego prawa – wszystkie cechy jednostek budżetowych istotne z punktu widzenia ich samodzielności zostały bowiem wskazane przez sąd odsyłający w uzasadnieniu wniosku prejudycjalnego oraz przez uczestników w uwagach na piśmie. Jednocześnie pełnomocnik zwrócił uwagę, że status organów władzy państwowej jedynie w niewielkim stopniu był przedmiotem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości. 

Pełna treść artykułu pt. ETS: czy jednostki budżetowe gminy mogą być podatnikami VAT? dostępna jest w Serwisie LEX.pl>>>