Ustawa o nawozach: właściwość do kontroli gospodarstw rolnych określona jest w prawie ochrony środowiska

Jaki jest właściwy organ do kontroli gospodarstw rolnych o DJP do 40, od 40 do 210 i powyżej 210 pod kątem przestrzegania przepisów ustawy o nawozach i nawożeniu i innych ustaw z zakresu ochrony środowiska?

Pytanie pochodzi z programu Prawo Ochrony Środowiska.


Jaki jest właściwy organ do kontroli gospodarstw rolnych o DJP do 40, od 40 do 210 i powyżej 210 pod kątem przestrzegania przepisów ustawy z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. Nr 147, poz. 1033) – dalej u.n.n. i innych ustaw z zakresu ochrony środowiska?

Odpowiedź:

Do kontroli gospodarstw rolnych zarówno w zakresie przestrzegania przepisów ochrony środowiska, jak i u.n.n. uprawnione są organy ochrony środowiska, każdy w zakresie swojej właściwości (wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta, marszałek województwa), organy kontroli urzędowej – WIOŚ, a w przypadku pobierania dopłat bezpośrednich – ARMiR we współpracy z WIOŚ.

Właściwość organów ochrony środowiska wskazuje art. 378 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1232) – dalej p.o.ś. W zależności od wielkości gospodarstwa rolnego do kontroli może być uprawniony właściwy starosta lub marszałek województwa (przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko lub tereny gdzie takie przedsięwzięcia się znajdują).

Jeżeli gospodarstwo będzie prowadzona przez osobę fizyczną i nie będzie wymagało pozwoleń w zakresie korzystania ze środowiska, właściwym organem będzie burmistrz. Do kontroli ww. obiektu przez organ ochrony środowiska upoważnia art. 379 ust. 1 p.o.ś. Uprawnienia organów kontrolujących podaje art. 379 ust. 3 p.o.ś. W przypadku podmiotu korzystającego ze środowiska kontrolę może również podjąć właściwy wojewódzki inspektor ochrony środowiska w oparciu o art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 686). Jeżeli dla gospodarstwa wymagana była decyzja środowiskowa, to w praktyce pierwszym organem kontrolującym analizowany obiekt będzie właściwy miejscowo wojewódzki inspektor ochrony środowiska w związku z treścią art. 76 ust. 4 p.o.ś.


W przypadku kontroli prowadzonej przez starostę (przepisy odnośnie podstawy i uprawnienia wskazano powyżej) organ może wykorzystać uprawnienia zawarte w art. 115a ust. 1, art. 149 ust. 1, art. 150, art. 152 ust. 1, art. 154 ust. 1, art. 183, art. 237 i art. 362 ust. 1-3 p.o.ś.

Każdy organ ochrony środowiska może wszcząć postępowanie kontrolne na podstawie art. 363 p.o.ś., jeśli rolnik nie przestrzega zasad określonych w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowego sposobu stosowania nawozów oraz prowadzenia szkoleń z zakresu ich stosowania (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 393), określających sposób stosowania nawozów naturalnych.
Do kontroli gospodarstw rolnych w zakresie przestrzegania przepisów ochrony środowiska jest uprawniona również straż gminna w zakresie upoważnienia nadanego jej przez organ ochrony środowiska oraz policja, która może nakładać mandaty.

Uzasadnienie:

Nie sposób wskazać w krótkiej odpowiedzi właściwości wszystkich organów administracji i urzędowej kontroli w zakresie przestrzegania wymagań wynikających z przepisów ochrony środowiska, uwzględniając wydane decyzje dotyczące np. pozwoleń na korzystanie ze środowiska, przestrzegania warunków decyzji, zgłoszeń instalacji niewymagających uzyskania pozwoleń, decyzji środowiskowych, przestrzegania standardów dotyczących emisji, gospodarowania odpadami oraz u.n.n., choćby tylko w zakresie sporządzania planów nawożenia, przechowywania i stosowania nawozów odrębnie dla gospodarstw rolnych prowadzących chów lub hodowlę zwierząt o różnej obsadzie zwierząt. Co najwyżej można wskazać na kilku przykładach właściwość poszczególnych organów.

Wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest uprawniony do kontroli zgłoszeń do eksploatacji instalacji do chowu lub hodowli zwierząt niewymagającej uzyskania pozwolenia emisyjnego.

WIOŚ jest organem właściwym do kontroli każdego gospodarstwa rolnego o obsadzie powyżej 40 DJP, np. w zakresie planu nawożenia czy kontroli szczelności zbiorników przeznaczonych na przechowywanie nawozów naturalnych, a starosta do kontroli przestrzegania warunków decyzji wydanej na podstawie art. 362 ust. 1 pkt 1 p.o.ś. w zw. z art. 25 ust. 1 u.n.n. i art. 7 ust. 2 pkt 2 stawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1409).

Kontrolę w zakresie przestrzegania wymagań u.n.n. w stosunku do gospodarstw o obsadzie mniejszej niż 40 DJP sprawuje wójt (np. w przypadku nieprawidłowego przetrzymywania czy stosowania gnojowicy). Wójt stwierdziwszy, np. że rolnik stosuje nawozy niezgodnie z zasadami i warunkami określonymi w art. 17-20 u.n.n. oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 22 u.n.n., powodując zagrożenie zdrowia ludzi lub zwierząt lub środowiska, może sprawę zgłosić na policję i wnioskować o ukaranie rolnika grzywną, zgodnie z art. 41 pkt 2 u.n.n.

Starosta właściwy do wydawania pozwoleń wodnoprawnych w przypadku gospodarstw rolnych kwalifikowanych jako przedsięwzięcia potencjalnie znacząco oddziaływujące na środowisko i gospodarstw, które nie osiągają progu 40 DJP, kontroluje przestrzeganie warunków decyzji, zaś marszałek województwa jest organem właściwym do kontroli warunków pozwoleń wodnoprawnych w przypadku gospodarstw będących przedsięwzięciami zawsze znacząco oddziaływującymi na środowisko.

Pytanie pochodzi z programu Prawo Ochrony Środowiska.