Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych odmówił przyznania mężczyźnie świadczenia pieniężnego z powodu wysiedlenia jego rodziny w czasie w czasie II wojny światowej. Jako przyczynę odmowy organ wskazał między innymi fakt, że rodzina mężczyzny po wysiedleniu osiadła w miejscowości sąsiadującej z miejscem stałego zamieszkania.

W związku z tym organ uznał, że wysiedlenie rodziny w czasie II wojny światowej nie miało charakteru wywiezienia do pracy przymusowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (tekst jednolity - Dz. U. z 2014 r. poz. 1001).

Mężczyzna poskarżył się do sądu administracyjnego.

WSA uznał skargę za zasadną.

W ocenie sądu sam fakt przewiezienia do pracy przymusowej w pobliże miejsca zamieszkania nie wyklucza możliwości uznania wywiezienia za deportację.

WSA powołał się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt: K 49/07), w którym wskazano, iż obok odległości od dotychczasowego miejsca zamieszkania, za równie ważne przy uznaniu wywiezienia do pracy przymusowej za deportację w rozumieniu ustawy jest znajomość okolicy, otoczenie rodziny i znajomych, więzi społeczne.

Oznacza to, że istotnym jest ustalenie, czy osoba deportowana mogła odwiedzać dom rodzinny, znajomych, przyjaciół, a także czy mogła korzystać ze swej własności, czy też ją utraciła i w jakim zakresie.

Nie bez znaczenia pozostaje wiek osoby deportowanej i zdolność do samodzielnej egzystencji, jak i warunki, w których osoba musiała funkcjonować w miejscu deportacji. Istotne jest gdzie spała, jak wyglądał dzień takiej osoby, jak się odżywiała, czy zadania wykonywane przez osobę deportowaną adekwatne były do jej wieku. Często bowiem się zdarzało, że małe dzieci musiały ciężko pracować pod groźbą kary. Stwierdzenie takie skutkuje tym, że deportacja uzyskiwała bardziej dotkliwą formę.

Na podstawie:
Wyrok WSA w Poznaniu z 20 maja 2015 r., sygn. akt IV SA/Po 38/15, nieprawomocny